Groencontact vakblad over openbaar groen
P109205 | Afgiftekantoor 8000 Brugge Mass Post | 44e jaargang | Tweemaandelijks | maart - april 2018
2018 | 2
KIEZEN VOOR GROENE GEMEENTEN
Speciale editie n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen 2018
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
WEEK VAN DE BIJ 27 MEI 3 JUNI 2018
Red de bij. Ontdek wat je kan doen op weekvandebij.be DEPARTEMENT OMGEVING MOS duurzame scholen straffe scholen
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
V.U.: Peter Cabus, Secretaris-generaal Departement Omgeving Koning Albert II laan 20, bus 8, 1000 Brussel
Zonder bijen geen lekkernijen.
van de redactie | vvog
colofon Groencontact
is een vakblad over openbaar groen
Groencontact
is een uitgave van de Vereniging voor Openbaar Groen vzw (VVOG)
Groencontact
is het ledenblad van de VVOG
Kiezen voor ...
www.groencontact.info Op 14 oktober 2018 worden in ons land gemeenteraadsverkiezingen gehouden!
Redactie Jos De Wael, hoofdredacteur Emmanuel Ampe Kathleen De Clercq Rudi Geerardyn Dirk Vandromme Peter Vandyck
Columnist Herman Dierickx
Redactieadvies prof. Martin Hermy, KU Leuven, voorzitter Geert Bossaert, BVTL Kathleen De Clercq, PXL Diepenbeek Lieven Dhollander, Hogeschool Gent Pieter Foré, Hogeschool Gent Isabelle Joos, VIVES Roeselare Steven Meeus, ODISEE Sint-Niklaas Geert Meysmans, Erasmus Hogeschool Jan Moereels, Brasschaat Dirk Vandromme, Zwevegem Marc Vereecke, Sleidinge Chris Vermander, Gent
Eindredactie Jos De Wael | jos.de.wael@vvog.info
Redactieadres Predikherenrei 1c | 8000 Brugge T. 050 33 21 33 | F. 050 33 20 62 groencontact@vvog.info
Vormgeving & Druk Vanden Broele | Brugge | www.vandenbroele.be
Advertenties VVOG | Predikherenrei 1c | 8000 Brugge T. 050 33 21 33 | F. 050 33 20 62 groencontact@vvog.info
Steden en gemeenten hebben een grote verantwoordelijkheid op vlak van het beleidsdomein ‘Openbaar Groen’! Lokale besturen zijn immers het best geplaatst om ervoor te zorgen dat alle inwoners voldoende kunnen profiteren van de vele voordelen die groenvoorzieningen te bieden hebben. Nieuwe groene ruimtes creëren en het bestaande groen deskundig instandhouden is een absolute kerntaak van elk lokaal bestuur. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat de aanwezigheid van een diversiteit aan groenvormen tal van voordelen oplevert die ten goede komen aan en een meerwaarde betekenen voor de inwoners en bezoekers van uw stad of gemeente. We spreken van ecosysteemdiensten of beter nog van ‘natuurvoordelen’, een synoniem dat duidelijker zegt waar het op staat. De voordelen die de natuur levert aan de mens. Natuurvoordelen maken het leven op aarde mogelijk, beschermen en helpen ons en maken ons leven beter. Natuurvoordelen zijn vaak beter en goedkoper dan oplossingen die de mens zelf bedenkt. Als vereniging van Vlaamse steden en gemeenten ijvert de Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG) al meer dan 40 jaar voor een duurzaam lokaal beleid inzake groenvoorziening. Daarom wil de VVOG in de aanloop naar de verkiezingen met de publicatie van dit speciaal nummer van Groencontact enkele aanzetten geven om na te denken over de toekomstige aanpak van het gemeentelijk groenbeleid in uw gemeente na 31 december van dit jaar. In de extra middenkatern bij dit nummer hebben wij een aantal pertinente voordelen van bomen en groenvoorziening op een rijtje gezet. Groene ruimten zijn goed voor onze gezondheid. Meer groen helpt ons om de gigantische uitdagingen inzake klimaatverandering beter aan te pakken. Meer en betere natuur in de buurt betekent meer biodiversiteit met veel onvermoede voordelen. Groen heeft ook een sterke sociale dimensie. Kortom: hoe meer groen, hoe beter.
Abonnementen Een jaarabonnement van 6 nummers kost: in België: € 60 (incl. BTW) in het buitenland: € 75 studenten: € 30 Een los nummer kost: € 20 Abonneren kan door overschrijving van het juiste bedrag op onze bankrekening met de mededeling: ‘nieuw abonnement Groencontact’ IBAN BE82 0680 5419 8068 BIC GKCCBEBB BTW BE 0414 897 902
Speciale aandacht hebben we willen geven aan het belang van bomen en aan de deskundigheid waarmee het groen moet benaderd worden. Want al te vaak zien we dat lichtzinnig wordt omgesprongen met ons ‘groen kapitaal’. Grote bomen die zonder nadenken opgeofferd worden voor de belangen van enkelingen. Wij hebben ook gevraagd aan enkele vooraanstaande opiniemakers, waaronder de Vlaams Bouwmeester, om hun ideeën over een ‘groene’ en ‘leefbare’ gemeente op papier te zetten. Deze vindt u ook in de speciale middenkatern van dit nummer.
Copyright Het nadrukken of overnemen van artikels mag enkel gebeuren na voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur(s) én de redactie. Gelieve eerst contact op te nemen met de redactie.
Tot slot hebben we enkele aanzetten gegeven voor verkiezingsdebatten. Hopelijk kunnen die ook in uw gemeente gebruikt worden om het belang van groen ‘scherp’ te stellen.
Verantwoordelijke Uitgever
Veel inspirerend leesgenot!
Ali Çaglar | Predikherenrei 1c | 8000 Brugge Ondertekende artikels en advertenties vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs, respectievelijk adverteerders. Het opnemen van een artikel of advertentie betekent niet noodzakelijk dat de VVOG of de redactie een gelijkaardig standpunt innemen.
ISSN
Jos De Wael hoofdredacteur
0250-7706
Milieubijdrage Groencontact wordt gedrukt op papier afkomstig uit verantwoord beheerde bossen en wordt verstuurd onder recycleerbare papieren omslag.
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 3
Vereniging voor Openbaar Groen www.vvog.info LEDEN (2017) Aalter, Aarschot, Aartselaar, Alken, Antwerpen, Assenede, Avelgem, Beernem, Beerse, Beersel, Beringen, Berlaar, Berlare, Beveren, Blankenberge, Boechout, Bonheiden, Boom, Bornem, Brasschaat, Brecht, Bree, Brugge, Buggenhout, Damme, De Panne, De Pinte, Deerlijk, Denderleeuw, Dendermonde, Dessel, Destelbergen, Diepenbeek, Diksmuide, Duffel, Edegem, Eeklo, Erpe-Mere, Essen, Evergem, Geel, Genk, Gent, Gistel, Grobbendonk, Haacht, Hamont-Achel, Harelbeke, Hasselt, Heist-opden-Berg, Hemiksem, Herk-de-Stad, Hoeilaart, Hoeselt, Hooglede, Hoogstraten, Houthulst, Hove, Ichtegem, Ieper, Ingelmunster, Izegem, Jabbeke, Kalmthout, Kampenhout, Kapellen, Kasterlee, Knokke-Heist, Koekelare, Koksijde, Kontich, Kortrijk, Kraainem, Kuurne, Laakdal, Laarne, Landen, Langemark-Poelkapelle, Lede, Leopoldsburg, Lichtervelde, Liedekerke, Lier, Lille, Lint, Lo-Reninge, Lochristi, Londerzeel, Lovendegem, Lubbeek, Machelen, Maldegem, Meerhout, Melle, Menen, Merelbeke, Meulebeke, Middelkerke, Mortsel, Nazareth, Neerpelt, Nevele, Nieuwpoort, Nijlen, Olen, Oostende, Oosterzele, Oostkamp, Opglabbeek, Opwijk, Oudenaarde, Oud-Turnhout, Oudenburg, Overijse, Overpelt, Peer, Poperinge, Putte, Puurs, Ranst, Ravels, Retie, Riemst, Rijkevorsel, Roeselare, Rumst, Schilde, Sint-Amands, SintGillis-Waas, Sint-Katelijne-Waver, Sint‑Niklaas, Staden, Steenokkerzeel, Stekene, Temse, Tervuren, Tielt, Torhout, Turnhout, Veurne, Vilvoorde, Vosselaar, Waarschoot, Waasmunster, Waregem, Wervik, Westerlo, Wetteren, Wevelgem, Wielsbeke, Wijnegem, Willebroek, Wingene, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven, Zaventem, Zedelgem, Zele, Zoersel, Zomergem, Zonhoven, Zwevegem, Zwijndrecht
RAAD VAN BESTUUR (2013-2019) Ali Caglar, Genk, voorzitter Yves De Bosscher, Harelbeke, ondervoorzitter Philip Pierins, Brugge, ondervoorzitter Werner Aerts, Tervuren Filiep Bouckenooghe, Roeselare Wout De Meester, Sint-Niklaas Marc Debie, Wielsbeke Valerie Del Re, Hasselt Peter Desmet, Waregem Akdemir Duygu, Beringen Bart Hermans, Oud-Turnhout Luc Hermans, Turnhout Bert Herrewyn, Kortrijk Patrick Huyghe, Evergem Michel Jansen, Hoogstraten Filip Kegels, Beveren Hilde Langeraert, Nevele Annika Lenaerts, Leopoldsburg Griet Smaers, Geel Dieter Van Besien, Haacht Jos De Wael, secretaris
De Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG) is een vereniging van Vlaamse steden en gemeenten met het statuut van een vereniging zonder winstoogmerk (vzw). De aangesloten steden en gemeenten hebben het statuut van werkelijk lid. Provincies en andere lokale besturen kunnen ook aansluiten als werkelijk lid. Natuurlijke en publiekrechtelijke personen kunnen enkel aansluiten als toegetreden lid met beperkte dienstverlening. VVOG werd in 1974 opgericht op initiatief van zeven Vlaamse steden: Antwerpen, Brugge, Gent, Mechelen, Oostende, Sint-Niklaas en Vilvoorde. VVOG fungeert als kennis- en informatiecentrum op het vlak van openbaar groen. De leden gemeenten kunnen op elk moment beroep doen op de verschillende vormen van dienstverlening (zie hiernaast). VVOG biedt aan de mandatarissen en ambtenaren van de aangesloten steden en gemeenten een forum waar vakkennis en ervaring in verband met het ‘groene’ vakgebied kunnen uitgewisseld worden en waar oplossingen voor ‘groene’ problemen met collega’s en vakgenoten kunnen besproken worden.
MISSIE De VVOG wil het openbaar groenpatrimonium in al zijn vormen promoten en pleiten voor een maximaal behoud ervan. Waar mogelijk ijveren wij ook voor de uitbreiding van kwaliteitsvol openbaar groen. De VVOG wil onderzoek inzake duurzaam openbaar groen stimuleren en sturen en waar mogelijk een schakel zijn tussen de vele ‘groene’ beleidsdomeinen.
DIENSTVERLENING De VVOG biedt de aangesloten leden een ruime waaier van diensten aan ter ondersteuning van hun werkzaamheden inzake groenvoorziening.
Bibliotheek De VVOG heeft een uitgebreide vakbibliotheek en documentatiedienst. Boeken, tijd schriften, bedrijfsdocumentatie, fotomateriaal en andere nuttige documenten staan ter beschikking van de leden. Een groot deel van de documentatie is te raadplegen via de ledenpagina’s op de website. Technisch advies De leden kunnen beroep doen op de VVOG-medewerkers voor technisch advies. Deze dienstverlening kan telefonisch gebeuren, via e-mail of middels een plaatsbezoek. Netwerking De VVOG organiseert geregeld activiteiten (studiedagen, studieuitstappen, workshops) waar de leden contacten kunnen leggen met collega’s uit de groensector.
PUBLICATIES De VVOG geeft ter ondersteuning van haar dienstverlening verschillende publicaties uit en beschikt over een dynamische en up-to-date website.
Groencontact De VVOG publiceert een tweemaandelijks vakblad over openbaar groen. Groencontact is tevens het contact- en informatieblad van en voor de leden.
Zakboekjes Handige praktijkgidsen in pocketformaat met praktisch bruikbare info voor groen ambtenaren, studiebureau’s en terreinbeheerders.
Secretariaat Vereniging voor Openbaar Groen Predikherenrei 1c | 8000 Brugge T. 050 33 21 33 | F. 050 33 20 62 info@vvog.info | www.vvog.info
Medewerkers Jos De Wael, secretaris - diensthoofd jos@vvog.info Emmanuel Ampe, emmanuel@vvog.info Rudi Geerardyn, rudi@vvog.info Doreen Leuntjens, doreen@vvog.info Dirk Neirynck, dirk@vvog.info Peter Vandyck, peter@vvog.info
Partners
GroenMail De VVOG publiceert een elektronische nieuwsbrief met actuele informatie over het ‘groene’ vakgebied. Inschrijven kan op info@vvog.info.
Website Op de website van de VVOG vindt men allerlei nuttige informatie over het vakgebied. Meer en meer wordt de website hét interactieve medium waarmee de VVOG communiceert met haar leden.
GROENE LENTE De ‘Groene Lente’ is een jaarlijkse wedstrijd waaraan alle Vlaamse gemeentebesturen kunnen deel nemen. Op die manier wil de VVOG interessante en voorbeeldstellende groenprojecten en bloemen initiatieven meer bekendheid geven. Bijzondere aandacht gaat uit naar projecten die bijenvriendelijk, pesticidenvrij en waterrobuust beheerd worden. Op de Finaledag in december worden de beste groen- en bloemenprojecten voorgesteld en gepubliceerd in een speciale editie van Groencontact.
VORMING EN OPLEIDING Cursussen De VVOG organiseert gespecialiseerde cursussen op maat van de gemeenten. De cursussen zijn zowel theoretisch als praktijkgericht en bieden een volledig opleidingstraject in functie van de stielkennis van de cursisten. VVOG is door de Vlaamse overheid erkend als opleidingscentrum. Studiedagen Jaarlijks organiseert de VVOG een of meerdere studiedagen (symposia, congressen). Seminaries en studiebezoeken Meerdere keren per jaar worden voor de leden seminaries en/of vakexcursies georganiseerd over concrete groenthema’s. Uitwisseling van ervaringen en kennismaking met voorbeeldstellende groenprojecten is hierbij essentieel.
DIRECTIECOMITE (2013-2019) Ali Çaglar, Yves De Bosscher, Patrick Huyghe, Philip Pierins
FINANCIEEL COMITE (2013-2019)
Structurele sponsors
Inge Bossuyt, Harelbeke Pascal Buytaert, Sint-Gillis-Waas Vincent Laroy, Lovendegem
TECHNISCHE WERKGROEP Dirk Vandromme, Zwevegem, voorzitter Maarten Vansteenhuyse, Brugge Mieke Schauvliege, Gent Hans De Beule, Antwerpen Eli Devriendt, Oostende Peter Fabry, Genk Inge Goos, Turnhout Ides Leys, Koksijde Peter Tanghe, Kortrijk Bernadette Pieters, Sint-Niklaas Marc Van Havere, Beveren Geert Vande Kerkhof, Hasselt Alvarez Vanhove, waarnemer AWV Pieter Van Nieuwerburgh, waarnemer AWV Tarcy Verstraeten, Dendermonde Jos De Wael, secretaris
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
inhoud 2018 | 2
03 Van de redactie Kiezen voor … | Jos De Wael
06 waterrobuust groen Wilgenpark Eeklo | Verharding moet wijken voor groen | Jos De Wael
6 Wilgenpark Eeklo De sociale woonwijk Wilgenpark werd vorig jaar grondig gerenoveerd. Niet minder dan een halve ha verharding werd uitgebroken en omgezet in open ruimte met groen en water.
10 Groen- en bloemengemeente 2018 | Beveren Biodiversiteit in Beveren | Oordeel zelf! | Christa Maes
14 groenbeleid Naar een duurzame lobbenstad | Hoe Sint-Niklaas durft nadenken over een ecologisch-duurzame verantwoorde stad | Christel Geerts
17 KIEZEN VOOR GROENE GEMEENTEN Pleidooi voor een duurzaam lokaal groenbeleid 18 Opinie | Noodzaak van groen en natuur in en rond onze steden | Leo Van Broeck, Vlaams Bouwmeester
19 Kiezen voor gezondheid
10 Biodiversiteit in Beveren De helft van het grondgebied van Beveren is ingekleurd als Vogelrichtlijngebied, voornamelijk gesitueerd in de polderdorpen Kallo, Verrebroek, Kieldrecht en Doel.
20 Opinie | Futureproof-straten bieden antwoord op betonstop | Jan Vilain, Infopunt Publieke Ruimte
21 Kiezen voor aanpak van klimaatuitdagingen 22 Opinie | Natuur in de buurt is van levensbelang | Lieven De Schamphelaere, Natuurpunt
23 Kiezen voor meer biodiversiteit en natuur 24 Interview | Groenaannemers en boomkwekers vragende partij voor meer en beter groen | Paul Geerts
26 Opinie | Is er nog toekomst voor onze groendiensten? | Dirk Vandromme
27 Kiezen voor meer groendeskundigheid 28 Opinie | Pleidooi voor een doortastend bos- en bomenbeleid | Bert De Somviele, Bos+
29 Kiezen voor bomen
14 Naar een duurzame lobbenstad Sinds 2013 wordt in Sint-Niklaas nagedacht over de mogelijke implementatie van het lobbenstadmodel als basis voor een duurzame stad.
30 Opinie | Dringend gezocht: schepen … | Herman Dierickx
31 Kiezen voor sociale cohesie 32 Hoe meer groen, hoe beter
33 Groen-kort Operatie Perforatie
34 openbaargroen.be Sociale dimensie van groen | Groen draagt bij tot sterkere en veiligere gemeenschappen | Paul Geerts
37 Groen-kort Extensief grasbeheer in Antwerpen
34 Sociale dimensie van groen
DCM | Garsy | Best-Select | Terracottem
Advertenties Week van de Bij > 2 | Garsy > 39 | Terracottem > 41 | Interforst > 41 | Van Dyck > 42 | VLACO > 43 | DCM > 43 | Advanta > 44 | Monteflores > 45 | Barenbrug > 46 | Belrobotics > 46 | Vandaele > 47 | HetBeeldVanMorgen > 48
Bijlage Folder Groene Lente 2018
Groene Lente wedstrijdfolder 2018
INSCHRIJVEN vóór 31 mei 2018 op www.vvog.info
Groene gemeente
Bijenvriendelijke gemeente
bijlage bij Groencontact
2018 | 44(2)
Tal van studies tonen aan dat publieke parken de sociale interactie tussen verschillende bevolkingsgroepen op een positieve manier bevorderen.
38 Bedrijfsnieuws
Gemeente in bloei
SPECIALE PRIJZEN
Groen- en bloemeng
emeente
Openbaargroen-award VMM-label Zonder is gezonder VMM-label Waterproof
371597_GC_2018-2_
Bijlage_GL.indd
1
05/04/2018
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
16:46
groencontact 2018 | 44 [2] — 5
vvog | waterrobuust groen
Waar nu de beek loopt, lag enkele jaren geleden een brede betonstraat.
Wilgenpark Eeklo Verharding moet wijken voor groen Vorig jaar werd de sociale woonwijk Wilgenpark in Eeklo grondig gerenoveerd. De wijk dateert uit de jaren ‘70 van de vorige eeuw. Bij de renovatie werd niet minder dan 5000 m2 asfalt en beton uitgebroken en omgezet in openbaar groen en open water. Hierdoor ontstond een aaneensluitende groenzone van ruim 3 ha rondom twee grote appartementsblokken. De groenaanleg, evenals de renovatie van het appartementsgebouw, werd gefaseerd aangepakt. Bovendien werd een voormalige beek weer opengelegd. Samen met de verschillende wadi’s zorgt de beek ervoor dat de neerslag zoveel mogelijk in het gebied infiltreert alvorens af te vloeien. Het uiteindelijke ontwerp voor de herinrichting kwam tot stand in nauwe samenspraak met bewoners en gebruikers. Tekst Jos De Wael • Foto’s Dirk Waelput | VVOG
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
6 — groencontact 2018 | 44 [2]
waterrobuust groen | vvog
Waterrobuuste ingrepen in Wilgenpark Eeklo
Ontharding
Aanleg van wadi’s en waterbufferzone
Ruim 5000 m verharding werd opgebroken en omgezet in groenvoorziening. Door deze ingreep is de waterinfiltratie van het gebied sterk verhoogd.
Op verschillende plaatsen werden wadi’s en waterinfiltratiezones aangelegd. Deze wadi werd overgedimensioneerd ontworpen om toekomstige afkoppelingsprojecten te kunnen aansluiten.
Herstel van beek
Waterdoorlatende brandweg
Een verdwenen beek werd na het opbreken van de Meibloemstraat heraangelegd en hier en daar verbreed. De beek watert af richting de grote wadi in het noorden waar voldoende buffercapaciteit is.
Om de toegankelijkheid van de woonblokken voor de brandweer te verzekeren werd een brandweg aangelegd in waterdoorlatende verharding.
2
In het kader van de samenwerking met de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) worden in Groencontact systematisch artikels gepubliceerd waar bij de inrichting rekening gehouden wordt met het pesticidenvrij beheer en/of aandacht besteed aan het duurzaam omspringen met water. Alle projecten die deelnemen aan de Groene Lente worden sinds vorig jaar beoordeeld op hun verdiensten inzake pesticidenvrij beheer en/of waterrobuustheid en krijgen al dan niet het label ‘zonder is gezonder’ en/of ‘waterproof’.
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 9
vvog | Groen- en bloemengemeente 2018 | Beveren
De rugstreeppad tijdens een paddenoverzetactie ©Van Havere
Biodiversiteit in Beveren? Oordeel zelf! Het grondgebied van Beveren is voor de helft ingekleurd als Vogelrichtlijngebied. Het grondgebied van de boven de E34 gelegen polderdorpen Kallo, Verrebroek, Kieldrecht en Doel is, op de dorpskernen na, aangeduid door de Vlaamse Regering als Vogelrichtlijngebied. De richtlijn heeft als doel alle in het wild levende vogels in Europa te beschermen dankzij voldoende broed-, pleister- en overwinteringsgebieden om aantallen en rijkdom aan soorten vogels in stand te houden. Ook de Habitatrichtlijn die ijvert voor de bescherming van biodiversiteit en natuurlijke habitattypes voor het in stand houden van wilde planten en dieren liet speciale beschermingszones (SBZ’s) in Beveren optekenen. Deze zijn te vinden in het ganse stroomgebied en schorren van de Schelde. Ook het fort Liefkenshoek Kallo en het fort van Haasdonk horen tot SBZ-H historische fortengordel van Antwerpen als vleermuizenhabitat. Tekst Christa Maes • Foto’s Pascal De Munck | Hans Dekker | Johan Baetens | Jan Van Bogaert | Lieven Van Havere
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
10 — groencontact 2018 | 44 [2]
Groen- en bloemengemeente 2018 | Beveren | vvog
Schelde
Donkergroen | bestaande natuur Oranje | nieuwe natuur
Groene gordel rond Kallo!
Gearceerd oranje | tijdelijke natuur
DOEL NEDERLAND
Liefkenshoektunnel
e eld Sch
KIELDRECHT
VERREBROEK KALLO
Haasop, Rietveld Kallo, Groot Rietveld en De lisdodde vormen in of vlakbij deelgemeente Kallo waardevolle toegankelijke natuurgebieden. In Haasop is sinds 2007 een populatie van groenknolorchis ontdekt die in 2013 geschat is op wel 3000 individuen. De populatie omvat meer dan 99,9% van de totale populatie groenknolorchis in België. Voor deze orchidee dienen gerichte maatregelen genomen te worden om de instandhouding te waarborgen. Om de zes jaar wordt over de staat van instandhouding gerapporteerd aan Europa, zoals voor alle speciale beschermingszones waarvoor instandhoudingsdoelstellingen werden goedgekeurd en een strategisch managementplan is opgesteld. In het algemeen geldt dat tegen 2020 70% van alle noodzakelijke maatregelen in uitvoering moet zijn. Tegen 2050 moet elke Europees beschermde plant of dier, en hun leefgebied in een gunstige staat van instandhouding gebracht zijn.
De helft van het grondgebied van Beveren is Vogelrichtlijngebied.
Europese natuur De Vogel- en Habitatrichtlijn vormen samen de grondslag van het gebiedsgerichte natuurbeleid in Vlaanderen of het zogenaamde Natura 2000. Dat die Natura 2000 zich nu net in het havengebied van de gemeente bevindt, mag volgens de richtlijn geen belemmering zijn. De praktijk leert dat dit toch een continue zorg is en veel inspanningen vraagt. In de Waaslandhaven dient de economische activiteit en ontwikkeling steeds parallel te lopen met instandhouding
of versterking van de ecologische functie dankzij natuurcompensatie en een soortenbeschermingsprogramma (SBP). Waar vroeger polders, hoeves en landbouwgronden waren, verschijnen nieuwe natuurgebieden. Maar liefst 90 beschermde dier- en plantensoorten komen voor in de Antwerpse haven, ruim de helft is havengebonden. Het SBP legt nadruk op 14 Europees beschermde soorten en hun meelifters en is een netwerk van kerngebieden en corridors. Daarbinnen krijgen de bedrijven juridische zekerheid om te blijven groeien.
Waardevolle avifauna Zowel Haasop als Rietveld Kallo en Groot Rietveld staan bekend om hun grote aantallen rietzangers: belangrijke territoria van snor, bosrietzanger en baardmannetje worden hier geteld. De bruine reigers, roerdomp en woudaapje zijn in het Groot Rietveld bijzonder populair bij vogelspotters. Strand en plasbroeders zijn kluut, visdief, zwartkopmeeuw, kokmeeuw, kleine plevier en strandplevier. Voor de kleine meeuwen is DoelpolderNoord het grootste broedgebied in Vlaanderen. Prosperpolder-Noord, Putten-West en Putten-Plas zijn de andere locaties voor verkenning. Op de Verrebroekse plassen tref je nog steeds de grootste kolonie lepelaars van ons land aan. Sinds de vestiging van de kolonie in 2003 kwamen hier van de 214 nesten al 367 jongen groot. Dodaars en geoorde fuut tref je gemakkelijk in Rietveld Kallo en in de gebieden Drijdijck en Spaans fort in Verrebroek. De nieuwe plasgebieden zoals Rietveld Kallo en Haasop halen maximumaantallen bergeend, zomertaling, krakeend, tafeleend en kuifeend. De Grote Geule is een waardevol natuurreservaat gunstig gelegen bij de dorpskom van Kieldrecht. Het hoort niet tot de nieuwe natuur, maar is een oude overstromingsgeul
Rietveld Kallo, inclusief houten loopbruggen voor wandelaars en lopers ©Baetens
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 11
vvog | groenbeleid
Bolleakkergebied
Klapperbeek & spoor
Molenbeekvallei
NMBS
Markt
0
N7
ŠDienst Ruimtelijke Ordening Sint-Niklaas
Naar een duurzame lobbenstad Hoe Sint-Niklaas durft nadenken over een ecologisch-duurzame verantwoorde stad In 2013 nodigde het stadsbestuur van Sint-Niklaas een aantal specialisten uit op een gemeenteraadscommissie om het principe van een lobbenstadmodel te komen toelichten en ons ervan te overtuigen dat dit stedenbouwkundig concept een basis kan zijn voor een ecologisch-duurzame verantwoorde stad. De meesten onder ons hadden wel al eens iets gelezen over het lobbenstadmodel en het belang ervan, maar tot op zekere hoogte bleef dit steeds een theoretisch model. Tekst Christel Geerts
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
14 — groencontact 2018 | 44 [2]
vvog | groenbeleid
LOB 1 LOB 2 LOB 3 LOB 4 LOB 5 LOB 6 LOB 7 TOTAAL
wonen +1,6 ha -41,6 ha
landbouw -2,5 ha +25,8 ha
groen
recreatie +0,9 ha
+15,8 ha +3,8 ha +16,2 ha
-22,2 ha
openbaar nut
-3,8 ha +6 ha
Want hoe men het ook draait of keert, mensen willen uiteindelijk het liefst wonen in een ecologisch-duurzame omgeving, met heel veel groen in hun buurt. Auteursinfo
-62,2 ha
+23,3 ha
+35,8 ha
+2,2 ha
+0,9 ha
Ruimtebalans van het lobbenstadmodel voor Sint-Niklaas
Waar staan we momenteel? In maart 2018 werd een balans opgemaakt van wat er in Sint-Niklaas aanwezig is aan bebouwing en woonuitbreidingsgebieden. Aan de hand van het lobbenstadmodel zien we dat we niet alleen naar een interessante vorm van geconcentreerde groene ruimten kunnen gaan,
maar zien we ook dat er finaal meer groene open ruimte zal worden behouden (zie tabel).
Christel Geerts is schepen voor ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing van de Stad Sint-Niklaas. Tijdens het VVOG-symposium ‘Kiezen voor groene gemeenten’ gaf schepen Geerts een opgemerkte uiteenzetting over het Lobbenstad-model als een toetssteen voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van Sint-Niklaas.
Contact christel.geerts@sint-niklaas.be
Website www.sint-niklaas.be
Besluit We kunnen concluderen dat het lobbenstadmodel voor Sint-Niklaas een goed alternatief biedt voor de toekomstige stadsuitbreiding.
Ecopolis en lobbenstad De lobbenstad is een model van ruimtelijke stadsontwikkeling dat in de vorige eeuw werd bedacht en dat in de jaren ’90 werd verfijnd door Sybrand Tjallingii, een Nederlands ruimtelijk planner en ecoloog. Compacte stad Eind van de 20e eeuw ontstond de discussie over de compacte stad. Hoe duurzaam is compact en hoe compact is duurzaam? Een ongebreidelde stadsuitbreiding gaat ten koste van het platteland, maar opofferen van al het groen (privé zowel als openbaar) om de stad compacter te maken, is evenmin wenselijk. Tjallingii kwam tot de conclusie dat een zogenaamde ‘lobbenstad’ wellicht de meest interessante vorm is voor de ontwikkeling van een duurzame ‘ecologische stad’. Als gunstigste model zag hij een zeshoekige compacte kern met daarrond radiale lobben gescheiden door groene wiggen die diep tot aan de kern doordringen.
Ecopolis Tjallingii noemde zijn ruimtelijk model ‘ecopolis’ waarmee hij een duurzame oplossing aanreikte om de verstikkende concentrische groei van grote steden tegen te gaan. In een lobbenstad gebeurt de compacte stadsuitbreiding langs radiale verkeersassen waartussen groene lobben langs radiale assen van water diep in de stad doordringen. De ‘ecopolis’ biedt niet alleen een oplossing voor ruimtelijke problemen maar ook voor sociale en ecologische problemen. Stedelingen kunnen profiteren van twee troeven: er is zowel blauw en groen in de buurt als een krachtig openbaar vervoer.
Gekende voorbeelden Europese steden waar het lobbenmodel in meer of mindere mate werd ontwikkeld zijn Kopenhagen, Amsterdam en Keulen.
Schematische voorstelling van een lobbenstad | uit Groenbeheer, een verhaal met toekomst, Hermy et al. (2005)
Kenmerken van een stadslob • Lengte = 2500m • Breedte = 600m • Dichtheid = min. 50 woningen/ha • Autoluw = bezoekersparkings en overstappunten • Fietssingels en cirkelverbindingen tussen de lobben
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
16 — groencontact 2018 | 44 [2]
Kiezen voor groene gemeenten PLEIDOOI VOOR EEN DUURZAAM LOKAAL GROENBELEID Op 14 oktober 2018 worden gemeenteraadsverkiezingen gehouden. De Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG) wil enkele aanzetten geven om na te denken over de toekomstige aanpak van het gemeentelijk groenbeleid in uw gemeente. Steden en gemeenten hebben een grote verantwoordelijkheid om voldoende OPENBAAR GROEN te creëren en in stand te houden. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat de verschillende vormen van groen tal van voordelen opleveren. Hierna hebben wij een aantal van die voordelen op een rijtje gezet. Wij hebben ook gevraagd aan enkele vooraanstaande opiniemakers, waaronder de Vlaams Bouwmeester, om hun ideeën over een ‘groene’ en ‘leefbare’ gemeente op papier te zetten.
● ● ● ● ● ●
KIEZEN VOOR
GEZONDHEID KIEZEN VOOR
AANPAK VAN DE KLIMAATUITDAGINGEN KIEZEN VOOR
MEER NATUUR EN BIODIVERSITEIT KIEZEN VOOR
MEER ‘GROENE’ DESKUNDIGHEID KIEZEN VOOR
BOMEN
KIEZEN VOOR
SOCIALE COHESIE
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 17
KIEZEN VOOR ...
G E ZO N DnHposiEtiefIefD heid. Wetenfect op de gezond
bben ee lpt ons recuGroene ruimten he act met planten he nt Co n. aa t di n ne s to werkt de aanschappelijke studie ziekte. Bovendien n va n lle te rs he . en meer te bewegen pereren van stress om d en er ul im st rken en bossen grotere groenwezigheid van pa offilter en zorgen st n ee s al k oo n oe Tenslotte werkt gr lucht. ulatie van zuivere gebieden voor circ
GROEN EN GEZONDHEID Groen zorgt ervoor dat we sne ller en beter recupereren van stress én dat we beter bestand zijn tegen toekomstige stress. Uit studies blijkt dat alleen al het kijken naar groen een positief effect heeft. Onderzoek wijst uit dat wie in een groene buurt woont ook minder last heeft van depressies.
GELUIDSDEMPING Vegetatie zorgt niet alleen voor een fysische geluidsreductie. De aanwezigheid van groen heeft ook een positieve invloed op de geluidsperceptie wat bleek uit een onderzoek bij proefpersonen die blootgesteld worden aan hoge geluidsbelasting door wegverkeer.
GROEN ZORGT VOOR GEZONDE LUCHT Planten werken als een stoffilter. Ze filteren ver schillende verontreinigende componenten uit de lucht: zwevende stofdeeltjes, gasvormige polluenten zoals ozon en stikstof oxiden, pcb’s en dioxines, … De filterende werking hangt in belangrijke mate af van het vegetatietype, de soort verontreiniging en de locatie en inplanting van de beplanting. Grotere groengebieden zorgen ook voor een betere luchtcirculatie. Door de temperatuurverschillen tussen groenzones en verharde omgevingen en gebouwen ontstaan luchtstromingen die ervoor zorgen dat zuiverder (gezonder) lucht vanuit het buitengebied de stad binnenwaait.
EGEN
GROEN DOET BEW
eller buurt is zijn we sn Als er groen in de ort te wegen en aan sp geneigd om te be nditie co ke voor de fysie doen. Dat is goed , en en gezondheid. Mens en de mentale wegen zonder, die meer be kinderen in het bij t van overgewicht. hebben minder las
N AA N BE VE LI N GE EID
VOOR HET LOKAAL BEL bewegen nes waar mensen actief kunnen • zorg voor meer (grote) groenzo den! • zorg ervoor dat bomen groot wor tensoorten plan van mix • zorg voor een goede ier man hte • plant bomen op een doordac
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 19
KIEZEN VOOR ...
A A N PA K VA N K L IM A ATU IT DAG INrsomGstanEdighNeden optreden. Klimaatwetenschappers voor-
er extreme wee ening Door de klimaatwijziging zullen steeds vak ve gevolgen te reduceren kan groenvoorzi atie neg de Om g. rsla nee iger hev en r amde spellen meer hittegolven en mee we frequenter te maken met het zogena en krijg g evin omg e lijkt tede vers de in een belangrijke rol spelen. Vooral de nadechillende manieren hun steentje bij om vers op en drag n rtije erpa wat en ten rde ‘hitte-eilandeffect’. Groene ruim hese voor de fixatie van CO2 en onverha synt foto de kzij dan en zorg ten Plan ie). lige effecten te temperen (mitigat bij hevige en langdurige neerslag. groenzones zorgen voor waterbuffering
BROEIKASGASSEN FIXEREN Onder invloed van licht zijn alle ‘groene’ planten in staat om CO2 uit de lucht op te nemen en om te zetten in suikers. Op die manier wordt koolzuur (broeikasgas) uit de lucht geplukt en in de plant gefixeerd.
MINDER VERHARDING Om de runoff van water bij hev ige regenbuien te verminderen is het belangrijk dat de open ruim te zoveel mogelijk onverhard is. De toename van verharde oppervlakte n en de inname van natuurlijke overstromingsgebieden door beb ouwing zorgen ervoor dat de bodem minder water kan vasthou den. Het water stroomt sneller af en er ontstaan piekstromen waa rdoor het risico op overstromingen toeneemt (zie artikel op p.6)
GROEN-BLAUW NETWERK • De groene lobbenstructuur is een na te streven ruimtelijk model (zie artikel p.14). • De uitbouw van een groen/blauw netwerk gebeurt in samenwerking met alle terreinbeheerders. • Een groen/blauw netwerk vereist samenwerking met de buurgemeenten. • Integraal waterbeheer (opvangen, bufferen, infiltreren,...) is een essentieel onderdeel van een groenbeleidsplan.
WADI’S EN GROENDAKEN
water in de stad tijdelijk Bij hevige neerslag kan het di’s en vijvers. Uit onderzoek opgeslagen worden in wa n water in een stad idealiter blijkt dat de oppervlakte ope de verharde oppervlakte. minstens 10 % bedraagt van r minder runoff. Ook groendaken zorgen voo
MEER SCHADUW die manier Vooral grote bomen kunnen voor schaduw zorgen. Op overmatig zorgen ze ervoor dat gebouwen op zonnige dagen niet aan zuidelijk opwarmen. Het effect is het grootst als de bomen zich . geven uw geörienteerde ramen en muren schad
VERKOELING DOOR MEER GROEN Parken en groene ruimtes zorgen op warme dagen voor een verkoelend effect omdat ze aan evapotranspiratie doen. Bij de verdamping via de bladeren onttrekken bomen (en planten) warmte aan de omgeving (oase-effect). In Vlaanderen waar de wind overwegend uit het zuidwesten komt, kunnen grotere groengebieden (bijv. bossen) die zich situeren ten westen/zuidwesten van een stedelijk gebied een wezenlijk verkoelend effect veroorzaken.
AA NB EV EL IN GE N VOOR HET LOKAAL BELEID
arding • zorg voor een maximale onth ant en • plant loofbomen aan de zonnek gebouwen van nt rdka noo naaldbomen aan de en om groot te worden • zorg ervoor dat bomen kans krijg ken en gevelgroen • promoot de aanleg van groenda
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 21
KIEZEN VOOR ...
M EE R N AT U U R EN BI O D IV ER SI TE IT
Sinds enkele jaren groeit het besef dat we de natuu r in het algemeen en de groene ruimten in onze woon - en werkomgeving in het bijzonder niet vrijblijvend kunn en benaderen. De ecosystemen rondom ons zijn lever anciers van allerlei voordelen die we niet langer mogen onde rschatten. Het veranderende klimaat noopt ons om grond iger na te denken over het efficiënt en zorgvuldig inzet ten van groen en natuur ten voordele van de leefbaarhe id van onze planeet. Meer in het bijzonder moeten we ons bezinnen over het belang van openbaar groen om onze woonomgeving leefbaar te houden, niet alleen voor onszelf maar ook voor ontelbaar veel organismen die deel uitmaken van een natuurlijk ecosysteem.
MULTIFUNCTIONEEL GROEN recreatie, • Groenzones vervullen tal van functies: bouw, sland stad , natuurbeleving, samen tuinieren sie, ... waterberging, bevordering van sociale cohe wogen • Deze functies worden zorgvuldig over staan. waarbij zowel mens als natuur centraal
GROENTOOL
n een ht van de stad Antwerpe Door VITO werd in opdrac nners groenvoorzieners en -pla tool ontwikkeld waarmee groen elen om de functies van informatie kunnen verzam l’ is too oen ‘Gr de lysefunctie van optimaal te benutten. De ana ar nba ope en heraanleg van het vooral bedoeld voor aanleg . domein in de bebouwde kom n van men inzicht in de effecte Dankzij de Groentool krijgt ress, ing: luchtkwaliteit, hittest groen op de leefomgev CO2en t itei ers sperceptie, biodiv waterhuishouding, geluid om ron tieb l gebruiken als inspira opname. Men kan de too : zijn ijk illende maatregelen mogel te ontdekken welke versch n ope bomen, struiken, hagen of ontharding, aanplanten van . tes en dakoppervlak groenvormen, groenegevels twerpen.be www.vito.be | groentool.an
BIODIVERSITEIT Biodiversiteit slaat op de vers cheidenheid van alle levende wezens (dieren, plan ten, zwammen en micro-organismen) in een bep aalde omgeving. Biodiversiteit wordt vaak bes chouwd op drie niveaus: genetische diversiteit (drijver van de evolutie), diversiteit op soortni veau en diversiteit van ecosystemen. Een ecosysteem is het geheel van soorten (en hun onderlinge relaties) samen met het leefgebied waarin ze voo rkomen.
In Kuurne werd 20 jaar geleden een natuurrijk park aangelegd op grond en die oorspronkelijk bestemd waren als woonuitbreidingsgebied. Dankzij een consequent volgehouden behee r met aandacht voor natuur is het park geëvolueerd tot een uniek lappendeke n van verschillende biotopen met een grote structuurvariatie en biodiversite In volgende editie van Groencontact it. verschijnt een uitgebreid artikel.
AANBEV ELINGEN VOOR HET LOKAAL BELEID • Zowel cultuurlijk groen als waardevolle natuur horen thuis in de gemeente. • Kleine landschapselementen worden maximaal behouden en waar mogelijk uitgebreid. • Duurzame bebloeming biedt een aangename meerwaarde. • In het landelijk gebied gebruiken we waar mogelijk en verantwoord inheems, streekeigen plantmateriaal. • Het gemeentelijk bosareaal wordt deskundig beheerd en verder uitgebreid. • Groen met erfgoedwaarde krijgt speciale aandacht.
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 23
KIEZEN VOOR ...
ID E H IG D N U K S E D ’ E N M E E R ‘G RO E het is ontworpen en aant de deskundigheid waarmee
r groen staat of valt me De De kwaliteit van het openbaa r het goed functioneren ervan. voo g lan be el tie en ess van is groene ruimten enbaar gelegd. Ook het beheer van de is bij alle projecten in het op ken rok bet w nau die r naa ndige groenambte aanwezigheid van een desku g. domein is van wezenlijk belan
EEN DESKUNDIG GROENONTWERP • is getoetst op duurzaamheid
DUURZAAM GROENBEHEER
• is getoetst op biodiversiteit
• Een deskundige groenambtenaar is essentieel voor een duur-
• is getoetst op vlot pesticidenvrij beheer
zaam groenbeheer
• is getoetst op de kostprijs van beheer • is waterrobuust en doorstaat de watertoets
• De groenambtenaar heeft een grondige kennis van ecologie en groenmanagement • Groenbeheer in eigen regie vereist geschoolde medewerkers die permanent geschoold worden. • De uitbouw van een deskundige groendienst of groenafdeling is een must. • Groeninventarissen en groenbeheerplannen zijn noodzakelijke beheerinstrumenten. • De opmaak van een digitale groeninventaris wordt gekoppeld aan een GIS omgeving. • Bij de organisatie van evenementen in het groen moet aandacht geschonken worden aan de draagkracht ervan. • Als bestaand groen moet verdwijnen zal er maximaal gecompenseerd worden. • Bij uitbreiding van het openbaar groen worden ook extra middelen voor het beheer voorzien. • Instandhouding en uitbreiding van de biodiversiteit is een belangrijk streefdoel bij groenbeheer.
Vorig jaar verscheen bij uitgeverij Garant een lijvig boek over het duurzaam ontwerpen van groene ruimten. Het boek is opgevat als vademecum en vormt het sluitstuk van de verschillende vademecums van ANB. Voor de auteurs betekent duurzaam ontwerpen: • klimaatgericht ontwerpen • ontwerpen in netwerken en kringlopen • ontwerpen met en voor diversiteit • ontwerpen vanuit betrokkenheid en engagement
AA NB EV EL IN GE N
VOOR HET LOKAAL BELEID de groenplanning. aar is betrokken bij alle stadia van
• De groenambten ige stedenbouwkundige • Groene ruimten zijn volwaard ontwerpelementen. als ing of inbreiding niet beschouwd • Groenzones worden bij uitbreid goedkope restgronden. lange leidsplan sluit nauw aan bij de • De opmaak van een groenbe termijnvisie van de gemeente. getoetst kiezen we soorten en variëteiten • In de verstedelijkte omgeving bellen. aan ervarings- en geschiktheidsta
SCHAP GROENAANLEG VEREIST VAKMAN vereist geschoold personeel • Groenaanleg in eigen beheer vereist degelijke bestekken • Uitbesteden van groenaanleg mee het aankoopbeleid van de • Duurzaamheidscriteria bepalen -VMS, FSC, …) gemeente (milieulabels als MPS t gecontroleerd door deskundige • Aannemers worden consequen medewerkers aal nauwkeurig gecontroleerd • Bij levering wordt plantmateri (VVOG-zakboekje 1)
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 27
KIEZEN VOOR ... /16 23:55 Pagina 8 n_2016_XP9_opmaak 9/03
Boekje_bescherming_bome
BOMEN
Bomen (boomstructuren) vorme n de ruggengraat van het openba ar groenpatrimonium. Omdat de voordelen van bomen exponentie el toenemen met de grootte (he t volume) moeten we er maxim n gen dat bomen vooste r zor aal Ecosysteemdien de kans krijgen om uit te groeie n tot zog ena am de toe komstbomen ook en vooral in een stesten delijke omgeving. Maar ook and al de goederen en dien ere vor me n Ecosysteemdiensten omvatten van gro en mo kort ete r n maximaal ingezet vooe wo woleve rdenren. ving omTotonz on- en werkomgeving optimaal die ecosystemen aan de samenle in ur voor ons te rich natu ten de . Wat t. eze omg rs cijfe den deze nooit in
2016 | Beschermen van bomen
Boekje_kwaliteitseisen_Bomen_
Bat en Boomgrootte Kosten & baten van goed inge
plante bomen
VVOG-zakboekje 3
8
WAARDE
De functionele waarde van bomen neemt exponentieel toe van metdehet Gebruik Methode volume. Daarom Uni is form het ebelangrijk me ifor ‘Un De dat bomen meer kansen krijgen Met om hode’ meer onderWanneer volwaardig uit te kan groeien. den voor wor t ruik geb grote bomen in hun bestaan alen van de bep het bedreigd worden is het belangrijk actuele waarde van om de financiële waarde ervan eneen boom of bom te berekenen. Sinds 1979 vas wordt tstellen groep, het hiervoor gebruik gemaakt van van een eis tot de Uniforme sch Methode voor ding bij adevergoe Waardebepaling vansch straatlaan-deenstam, ade aan parkbomen. kroon en wortels van www.vvog.info
SOORTENVARIATIE meen erg onevenwichtig Onze bomenbestanden zijn over het alge ts een paar soorten. samengesteld. Vaak overheersen slech imum 10% van het Volgens Amerikaans onderzoek zou max zijn, 20% van hetzelfde bomenbestand van dezelfde soort mogen 0-30 -regel). Volgens geslacht en 30% van dezelfde familie (10-2 wat gevarieerder zijn en Nederlands onderzoek zou het best nog r. bete is het toepassen van de 5-10 -20-regel
• de basiswaar • de soortwaarde, • de standplaatswaarde, ditiewaarde, • de con VAN BOMEN • de plantwijzewaarde.
bomen.
Waarde van bomen
v2_opmaak 23/01/14 12:02 Pagina 1
INVESTEREN IN TOEKOMSTBOMEN
Bladoppervlakte
Waarde van bomen
wer een studie (TEEB) van 2009 'doet' was zogezegd 'gratis'. Uit 9 getuigt van gezond ak 9/03/16 23:55 Pagina komt duidelijk naar voor dat het g_bomen_2016_XP9_opma rmin rde che waa bes een it kje_ site Boe iver biod economisch verstand om aan de . nen ken toe te Kwaliteitskeuring privaat domein) moeten maximaal beschermd worden. (ook op • Waardevolle grote bomen g? hermen van bomen | 2016 teru Besc m boo een bij levering Wat 'krijgen' we van . structuur elijke Grote • lag CO2 geven ruggengraat aan de gemeent vanbomen • ops van bomen • zuu Het fbelang van bomen neemt exponentieel toe met de leeftijd. • rsto de tho Me e rm ifo Un luchtkwaliteit • verbetering van een evidentie. en uitbreidin behoud l afvl • Maximaa g g van het bomenbestand is rsla nee van oei rde inde • verm nderen over een methodiek e men spelen hier een belangrijke rol. htgehalt eigendom private tvoc • Ook ing luchop eterbomen Sinds 1979 beschikken we in Vlaa • verb berekenen. De ‘Uniforme eving ing van edezalomg kledgemeent • aan om de waarde van een boom te een bomenvisie en een bomenbeleidsplan uitwerken • De en’ is integraal e voor Waardebepaling van Bom • verhogen publieke veiligheid hodbomen. Met aan gskansen overlevin e maximal geeft den tandighe groeioms ndse ondergro inijze • Investere emene bepalingen van het n ing gronndpr • stijg opgenomen in Hoofdstuk 2, Alg aanvaard door rechtbanken en rdelen moeten bomen minimaal 50 jaar oud kunnen worden. ale voo • soci mogelijk • Waar Standaardbestek 250 en wordt voordelen • psychologische . verzekeringsmaatschappijen. • Schade aan bomen wordt berekend mensenvolgens de Uniforme Methode • bijdrage tot de gezondheid van mogelijk om op • geluidreductie ‘Uniforme Methode’ maakt het De en dier e wild r boom te berekenen • huisvesting voo voudige wijze de waarde van een platteland een en stad en tuss ng indi verb • ecologische aan de hand van vijf factoren: •… de,
vvog-zakboekje 1
Een bundeling van kwaliteitsvoor schriften | Editie 2014
Oudere bomen zijn doorgaans meer waard dan straatmeubilair
goeding berekend? Wanneer wordt een schadever vergoeding voor een boom te Het is belangrijk om een schade n: berekenen in de volgende gevalle eden, mh zaa erk ww door bou • bij schade AANBEV ELINGEN svoorzieningen (kabels, nut van leg • bij schade door de aan VOOR HET LOKAAL BELEID buizen, …) wijziging van de ade door grondophoging, door • investeer • bijinsch toekomstbomen aterstand • besteed gro veelndw aandacht aan optimale ondergrondse n smachines onderhoudgroeivoorwaarde rijd • bij aan ing door wagens of
• plant bomen waar conflicten met nutsleidingen minimaal of nihil zijn • streef naar een zo grootjemogelijke soortenvariatie 3
VVOG-zakboek
9
• vertrek bij nieuwe aanplantingen van onberispelijk plantmateriaal (VVOG-zakboekje 1) • maak werk van een bomenvisie en schrijf een bomenplan uit
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 29
KIEZEN VOOR ...
E I S E ken H O C E uitstekende plek jn L zi n A te I im ru C n groene SO Het stimuleert lerlei vormen va
en en al te geven. sen samen. Park pen) een boost en oe m gr rd s( gt er en on br w en be Gro r samen getuinie illende aa ch w rs n ve ke en ek ss pl tu s en teractie volkstuinen om de sociale in eer geëxperimen merken we dat m n ie en r nd ee ve m Bo . dt or ad een st zijn. Ook w groen. de samenhang in lairder geworden pu po nk fli van het openbaar n re er ja he e be st t at he la en de kan worden, bij de aanleg van participatie en rm vo e rs ve teerd met di
BURGERPARTICIPATIE n meer aandacht op Nieuwe vormen van medebeheer verdiene afspraken gemaakt voorwaarde dat er duidelijke en bindende ers): burg worden met burgers (of groeperingen van buurtgroen • onderhoud van boomspiegels of klein eigen stoep (straat) • wieden van ongewenste planten op de een straat • peter/meterschap over het groen in zones • tijdelijke invulling van braakliggende • boomplantacties met urgebieden i.s.m. • overeenkomsten inzake beheer van natu competente inwoners (verenigingen) Deze straatboom in Antwerpen wordt gekoesterd door de buurtbewoners en is daarom gemarkeerd met een kleurig lintje.
VOLKSTUINIEREN Stadslandbouw zit in de lift. Naar schatting zouden er 4600 volkstuintjes zijn in Vlaanderen. Er zijn dan ook heel wat voordelen aan verbonden. Via volkstuintjes, samentuintjes en allerlei vormen van gemeenschapslandbouw (CSA – Community Supported Agriculture) wordt het sociaal contact tussen bevolkingsgroepen (van verschillende leeftijden, van verschillende afkomst) bevorderd. Meer nog dan de loutere economische winst die de opbrengst van een volkstuintje genereert.
STADSPARKEN
aar k plekken w zijn bij uitste s te ze im ijl ru rw Te Groene nden. oepen elkaar vi gr e al ci r so ee de m ensen verschillen en, … staan m ck ni ck pi n, re ne groe sporten, luie naf. Openbare ukken van buite dr in ensen. or m vo en en op s tuss n tot interactie aa n tte groen ze r n ee ruimte dat m oek blijkt ook rz de on ns aa ik r criminaliteit Uit Amer ving tot minde ge om e ijk el n een band in een sted aan dat mense k oo t on to k urt de leidt. Onderzoe terkt op zijn be ’ park. Dat vers un n ‘h et m m en krijg met de ense de omgeving en et m d ei nh de verbon er vertoeven. die er wonen of
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 31
HOE MEER GROEN HOE BETER!
10 stellingen voor lokale verkiezingsdebatten In de komende weken en maanden zal ook in uw stad of gemeente flink gedebatteerd worden over allerlei onderwerpen die tot de verantwoordelijkheid van het lokaal bestuur behoren. Zorg ervoor dat er ook debat gevoerd wordt over de openbare groenvoorziening. Je vindt hierna alvast enkele stellingen die in een debat aan bod kunnen komen
1 De groennorm waarbij ieder gezin toegang heeft tot een buurtpark op een afstand van hoogstens 400 m moet worden opgenomen in het nieuw bestuursakkoord 2019-2024
2 Bij de (her)aanleg van het openbaar domein wordt de groenambtenaar altijd betrokken vanaf de beginfase van het project.
3 Tijdens de nieuwe legislatuur wordt een bomenvisie een bomenplan uitgewerkt met speciale aandacht voor de ondergrondse groeivoorwaarden.
4 Alle bomen (openbaar én privé) met een stamomtrek van meer dan 100 cm moeten extra beschermd worden wanneer in de buurt infrastructuurwerken opgestart worden (cfr VVOG-zakboekje 3).
5 Het vellen of grondig snoeien van bomen wordt strikt gelimiteerd en dient steeds gecompenseerd te worden met een volwaardige nieuwe aanplanting.
6 Met burgers of groeperingen van burgers worden concrete participatieprojecten (met bindende voorwaarden) uitgewerkt om delen van het openbaar groen mee aan te planten en/of te beheren.
7 In navolging van de Vlaamse overheid zullen alle overheidsopdrachten tegen 2020 uitsluitend aanbesteed worden op basis van duurzaamheidscriteria (groen, sociaal, etisch).
8 Op het einde van de legislatuur in 2024 moet minstens een kwart van het openbaar domein dat nu verhard is, onthard zijn.
9 Het budget voor de aanleg van openbaar groen stijgt minstens met 25% ten opzichte van de voorbije legislatuur
10 De gemeente investeert in de komende legislatuur beduidend meer in groendeskundigheid.
Wanneer in deze katern het woord ‘groen’ gebruikt wordt, verwijst dit geenszins naar een politieke partij met dezelfde naam.
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
32 — groencontact 2018 | 44 [2]
vvog | openbaargroen.be | met de steun van
Sociale dimensie van groen Groen draagt bij tot sterkere en veiligere gemeenschappen Tal van studies tonen aan dat publieke ruimten en parken in het bijzonder de sociale interactie bevorderen en kunnen bijdragen tot sociale inclusie en cohesie in een buurt. Vooral in kleinere parken, plantsoenen en buurttuinen kunnen mensen van elke leeftijd, elke stand en elke culturele en etnische achtergrond elkaar ontmoeten en zich ontspannen. Ze bieden ook speelmogelijkheden voor kinderen en jongeren. Dat is, zeker in dichtbebouwde stadscentra en compacte steden en gemeenten, een absolute noodzaak. Tekst en foto’s Paul Geerts
Meer geluk Goed ontworpen en goed beheerde parken, plantsoenen en straatgroen dragen er toe bij dat mensen zich gelukkiger voelen en zich hechten aan een plek, een soort trots ervaren voor hun directe woon- en leefomgeving en er zich verantwoordelijk voor voelen.
Dat bleek recent nog uit een grootschalig onderzoek onder Europese volwassenen door het Upstream Team VUmc in Amsterdam: bewoners van mooiere, beter onderhouden buurten, en inwoners van buurten met veel groen- en watervoorzieningen zijn vaker gelukkig of heel gelukkig.
“High quality parks and public spaces are an essential feature of successful neighbourhoods where people want to live, work, play and invest. They are vital to people’s health and the local economy.” Manifesto for Better Public Space, CABE Space, 2004
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
34 — groencontact 2018 | 44 [2]
vvog | openbaargroen.be | met de steun van
Speelterrein Rabotpark (Gent)
Participatie De sociale effecten van een park worden nog versterkt wanneer buurtbewoners actief betrokken worden bij de conceptie, de aanleg, het beheer of het onderhoud van het park, of bij educatieve, sportieve of culturele activiteiten, er zelf een barbecue, een sportnamiddag enzovoorts kunnen organiseren. Ook volkstuincomplexen en ‘samentuinen’ kunnen in dit opzicht een belangrijke rol spelen.
Rabotpark-Tondelierpark Het nieuwe Rabotpark en het daarbij aansluitende Tondelierpark in Gent zijn daarvan mooie voorbeelden. Goed tien jaar geleden werden er, met de steun van de stad Gent, op de voormalige industriële site aan de Gasmeterlaan in de wijk Rabot-Blaisantvest – ‘de meest kansarme wijk van Gent’ – volkstuintjes, stadsakkers, stadsboerderij, ligweides, een speel- en voetbalveld, een buurtrestaurant en buurtbarbecue, een buitencinema, enzovoort aangelegd, om bewoners te betrekken bij hun wijk en hen te laten meedenken over het stadsvernieuwingsproject ‘Bruggen naar Rabot’. Al snel groeide de site uit tot een trefpunt waar bewoners van verschillende origine en leeftijden elkaar ontmoetten en samenwerkten. De voorbije jaren werd de hele wijk stap voor stap herontwikkeld en worden er grote
Tondelier, duurzaam bouwproject in de Gentse Rabotwijk
vastgoedprojecten gerealiseerd. Mede dankzij die lange aanloopperiode was het mogelijk een ‘trage’ democratische inspraak te organiseren en verruimde de aandacht van de ruimtelijk-fysieke naar de sociaal-economische en sociaal-culturele pijler in stadsvernieuwing. Een belangrijk onderdeel van dat stadsvernieuwingsproject was de aanleg van het 5,2 ha grote Rabotpark dat centraal in de wijk ligt, en dat in de komende jaren wordt aangevuld met het nieuwe Tondelierpark. Daardoor wordt dit de tweede grootste groene long in Gent na het Citadelpark.
een groen ‘platform’ als generator voor een levendig wijkleven. Websites www.degroenestad.nl www.sociaalweb.nl www.vumc.nl
Literatuur • CABE Space. Community Green: Using local spaces to tackle inequality and improve health. London: Commission for Architecture and Built Environment 2010 • De Bruyn J. & Van Acker M. Zaaien op beton en 106 andere recepten voor de stad. 10 jaar Stedenfonds in Vlaanderen. Brussel: Agentschap voor Binnenlands Bestuur 2011 • Vreke, J., Salverda, I.E. en Langers F.. Niet bij rood alleen: Buurtgroen en sociale cohesie. Alterra-rapport 2070, Wageningen 2010
Bewoners van buurten met veel groen zijn vaker gelukkig. De groenstructuur is gevarieerd en bestaat uit grasweides, bloemrijke graslanden en bomen met verschillende groeivormen. Er is een speelzone voor de kleintjes, er zijn sportvelden, verspreid over het park komen nog kleine speelaanleidingen en er blijft voldoende open ruimte voor vrij gebruik. Ook de volkstuintjes, die op deSite het verloren sociale leven in de wijk terugvonden, kregen een prominente plaats in het ontwerp. De tuinen doorbreken het sociale isolement van bewoners en bevorderen de emancipatie van kwetsbare groepen. Zo vormen de volkstuinen
openbaargroen.be is een campagne van VLAM voor meer deskundigheid bij de aanleg van openbaar groen www.openbaargroen.be digitaal platform voor groenambtenaren, boomkwekers en tuinaannemers
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
36 — groencontact 2018 | 44 [2]
vvog | groen kort
vvog | bedrijfsnieuws
Monitoring motten DCM-mottenval in de strijd tegen buxus- en paardenkastanjemineermot
Met bloemen ingezaaide middenberm (WIlrijk)
V.l.n.r. Chris Steenwegen (directeur Natuurpunt), Caroline Bastiaens (schepen Stads- en Buurtonderhoud) en Warre Borgmans (acteur)
Eerste Natuurpuntlabel Vorig jaar ontving de stad Antwerpen het allereerste Natuurpuntlabel voor het extensief graslandbeheer op vier locaties in de stad (o.a. het stadspark en begraafplaats Schoonselhof).
positief aan haar burgers uit te leggen. Het kan een stimulans zijn voor het nemen van bijkomende initiatieven. Voor Natuurpunt is het een incentive die positieve ecologische projecten beloont.
Wat? Het label wordt toegekend aan gemeentelijke initiatieven die een gunstige ecologische impact hebben. Die kunnen heel divers zijn: van een bijenhotel over ecologisch beheer van bermen, tot het opstellen van een groenplan. Voor de toekenning van het label wordt een vaste set van criteria bekeken.
Door wie? Het label wordt onafhankelijk toegekend door een lokale of regionale afdeling van Natuurpunt. Deze nomineert, onderzoekt, evalueert, kent het label toe en heft het desnoods ook terug op. De gemeente kan zelf een initiatief voor nominatie voorleggen aan de lokale Natuurpuntafdeling.
Waarom? Voor de gemeente is dit label een waarmerk en kan het helpen om bepaalde ecologische initiatieven
Meer info
In 2017 was er een regelrechte plaag van de buxusmot. Op plaatsen waar deze vorig jaar nog niet gesignaleerd werd, is het dit jaar opletten geblazen. De rupsen van de buxusmot zijn in staat om in een mum van tijd de buxus volledig kaal te vreten.
Dankzij de nieuwe DCM-Mottenval, in combinatie met het DCM-feromoon voor de buxusmot of DCM-feromoon voor de paardenkastanjemineermot, kan u perfect monitoren wanneer de motten actief zijn om alzo een juiste bestrijdingsstrategie te kiezen.
Daarnaast is de paardenkastanjemineermot reeds jaren één van de grootste vijanden van de paardenkastanje. Dit kleine motje is in staat om de paardenkastanje reeds vroeg in de zomer in herfstkleuren te zetten. Helaas heeft de natuur voor deze plagen nog geen passende oplossing gevonden om deze vervelende beestjes een halt toe te roepen.
Biologische aanpak Voor de buxusmot zijn er bijvoorbeeld drie momenten in het seizoen om de rupsen te lijf te gaan: in april, in juni-juli en september-oktober, steeds enkele dagen na waarneming van de eerste motten. Gebruik het biologisch insecticide FlorBac® voor een zeer snelle en doeltreffende werking.
Het bestrijden of onder controle houden van deze plagen hangt nauw samen met de levenscyclus. Daarom is het vangen en monitoren van beide motten erg belangrijk.
Meer info DCM mme@dcm-info.com | T. 014 861 699
Website www.dcm-info.com
www.antwerpen.be/natuurpuntlabel www.natuurpunt.be/pagina/ het-natuurpuntlabel
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
38 — groencontact 2018 | 44 [2]
bedrijfsnieuws | vvog
Duurzame afboording Contour van Garsy® is Belgisch topproduct Contour van Garsy® is de ideale oplossing voor een visueel mooie afboording van zachte en verharde landschappen. Afboordingen in staal worden alsmaar vaker gebruikt omwille van zijn extreem duurzame kwaliteiten. Bovendien bieden ze voldoende weerstand tegen onderhoud en weersomstandigheden.
Flexibel Een afboording met Contour is perfect geschikt voor het opvangen van een hoogteverschil maar het kan ook volledig in de grond geplaatst worden. De lengte van het profiel (2,5 m) en de flexibiliteit van het product laten toe om op de werf zelf curves te vormen. Voor rechte lijnen
zijn voorgevormde verbindingshoeken verkrijgbaar. Twee profieldiktes Contour van Garsy® is verkrijgbaar in twee diktes: 3 mm en 6 mm. Beide zijn zo ontwikkeld dat ze tegen een stootje kunnen. Op de 3 mm-versie kunt u zonder vrees stappen of met
klein gereedschap overheen gaan. De 6 mm-versie verdraagt meer gewicht en wordt aangeraden voor afboordingen op een oprit. Voordelen • verankeringspennen en verbindingsplaten inbegrepen • makkelijke en snelle installatie (inbetonneren is overbodig) • maatwerk mogelijk • stevig en duurzaam • onzichtbare verbindingen Meer info Garsy® NV Ambachtsstraat 34 | 2390 Malle T. 03 309 35 42 | info@garsy.com
Website www.garsy.com
MEER VRIJHEID VOOR UW TUINAFBOORDING Creëer strakke afboordingen in staal en aluminium Geschikt voor bochten, strakke lijnen, hoeken, hoogteverschillen Geschikt voor alle soorten ondergrond Beperkte voorbereiding en snelle installatie Onzichtbare verbindingen en verankering Alle bevestigingsonderdelen inbegrepen Breed gamma van verschillende afmetingen en maatwerk mogelijk Meer weten? Het volledige gamma ontdek je op www.garsy.com
Ambachtsstraat 34, 2390 Malle T. 03 309 35 42 | E. info@garsy.com
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
groencontact 2018 | 44 [2] — 39
vvog | bedrijfsnieuws
Veredeling
Befaamde bloemendisplays
BEST-select i.s.m. ILVO
Oudenaarde pionier inzake gebruik van TerraCottem®
De missie van BEST-select bestaat erin om kwaliteitsvolle nieuwigheden binnen het assortiment van de Vlaamse sierboomkwekerij te ontwikkelen en deze gezamenlijk op de markt te brengen. Hierbij ligt de focus vooral op resistente en duurzame cultivars met een attractieve uitstraling. BEST-select heeft ondertussen reeds tientallen cultivars op de markt gebracht.
Oudenaarde, de historische kunststad in het kloppend hart van de Vlaamse Ardennen, investeert reeds jarenlang in kwaliteitsvol openbaar groen en opvallende bloemendisplays. Een ware lust voor het oog van inwoners en toeristen. De jarenlange bebloemingstraditie resulteerde in de voorbije kwarteeuw voor heel wat nationale en internationale onderscheidingen (Goene Lente, Entente Florale). Oudenaarde was ook een van de eerste gemeenten in Vlaanderen die besefte dat het gebruik van TerraCottem interessant was om het groenonderhoud kostenefficiënter te maken.
ons werk te optimaliseren. En zoals we verwacht en gehoopt hadden bleek dat de toepassing ervan significant kostenbesparend was op vlak van tijdsbesteding qua onderhoud. Sindsdien gebruiken we TerraCottem jaarlijks in onze aanplantingen en bebloemingen.
Stefaan De Smet, groenambtenaar van Oudenaarde: “Het was in feite dankzij Flanders Technology International (nvdr vermaarde Vlaamse technologievakbeurs in de periode 1988-1999) dat wij begin van de jaren ‘90 gestart zijn met het gebruik van TerraCottem. TerraCottem was een veelbelovend nieuw en hoogtechnologisch product van Vlaamse origine dat we graag wilden uitproberen om
Stefaan: “In 2017 hebben we 9000 éénjarigen geplant in plantenbakken, bloemenschalen en -torens waaronder Pelargonium, Helichrysum, Bidens, Glechoma, Surfinia en SunPatiens®. De gebruikte potgrond bestond voor de helft uit zwarte turf, 40% wit veen en 10% klei verbeterd met de nodige traagwerkende meststoffen en 5 kg TerraCottem Universal per kubieke meter grond. Gedurende
Veredelingsproces Een nieuwe sierheester op de markt brengen is niet van de ene dag op de andere te realiseren. De zoektocht duurt vaak 10 jaar. Het proces begint bij het vastleggen van de soorten waarop men wenst te selecteren. Momenteel wordt door BEST-select gewerkt op Escallonia, Elaeagnus, Sarcococca en Osmanthus. Daarna is het belangrijk om te bepalen in welke richting men wenst te veredelen: bijv. op compacte groei. Kruisingscombinaties Eerst wordt gestart met het aanleggen van een gevarieerde collectie aan soorten en cultivars met interessante eigenschappen. Er is de zichtbare variatie zoals de plantvorm, de bladvorm en –kleur, bloemkenmerken, de groeisnelheid, … maar ook de genetische variatie, zeg maar de DNA fingerprint van de plant. Uit deze collectie worden dan interessante kruisingscombinaties geselecteerd en worden kruisingen uitgevoerd.
Een goede werkplanning, investering in de juiste materialen en de toewijding van de groenmedewerkers werpen hun vruchten af in Oudenaarde en resulteren in hoge kwaliteitsnormen. De parken en het volledig vernieuwde stadscentrum zijn echte pareltjes.
het hele seizoen werd niet bijgemest. Eén gietbeurt per week was voldoende, wat voorheen (zonder TerrraCottem) tot driemaal toe diende te gebeuren.” Vorig jaar werden in Oudenaarde ook 11000 Begonia ‘Dragon Wing® Red’ aangeplant in volle grond. Zoals gebruikelijk werd de grond verrijkt met recuperatiepotgrond van de bloemenschalen en -torens en TerraCottem Complement. Stefaan: “Het staat buiten kijf dat we aanzienlijke besparingen hebben kunnen realiseren op onderhoud en vervanging van plantmateriaal. Onze inspanningen werpen hun vruchten af en wij putten heel wat voldoening uit de blijvende erkentelijkheid van onze inwoners en de bezoekers van onze mooie stad.” Meer info TerraCottem bvba Kalkhoevestraat 1 | 8790 Waregem T. 056 78 27 58 | info@terracottem.be
Website www.terracottem.be
… wordt vervolgd. Meer info www.bestselect.be
Bloementorens in de Minderbroedersstraat ter hoogte van de aankomstlijn van de Ronde van Vlaanderen
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
40 — groencontact 2018 | 44 [2]
Connecting Global Competence
ur Buy yo line. on ticket to 30%. p Save u rst.com/ o interf kets tic
INNOVATIONS FOR FORESTRY AND TECHNOLOGY
July 18–22, 2018, Messe München 13th International Key Trade Fair for Forestry and Forest Technology with Scientific Conferences and Special Shows interforst.com
Contact: Van Ekeris Expo Service B.V. Tel. +31 23 525 8500 | info@vanekeris.nl
Opgelet ! editie met beperkte inhoud ! INF18_Anzeige_97x275_Groencontact_Benelux-E.indd 1
19.02.18 10:04
Van Dyck Marcel Belgium NV | Provinciebaan 71 | BE-2235 Houtvenne T +32 16 69 91 56 | F +32 16 69 62 53 | info@vandyck.be | www.vandyck.be
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
VLACO_2018_2_aangepast.qxp_Opmaak 1 31/03/18 17:15 Pagina 1
BIOLOGISCH INSECTICIDE
(endosporen van de insectpathogene Bacillus thuringiensis ssp. aizawai Stam ABTS-185)
FLORBAC® ■ Selectieve ■ Werking ■ Zeer
en effectieve bestrijding van rupsen
op alle larvale stadia
doeltreffend tegen rupsen van de buxusmot
■ Zonder
residu en een veiligheidstermijn van 0 dagen
Combineer een bestrijding van de rupsen met het vangen en monitoren van de buxusmot. Gebruik voor het beste resultaat de DCM Mottenval in combinatie met het DCM Cydalima-
FOR ORGANIC GROWING
Pheromone®.
Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst de productinformatie en het etiket, inclusief de passende waarschuwingszinnen en –symbolen.
De Ceuster Meststoffen • Bannerlaan 79 • 2280 Grobbendonk • tel: +32 (0) 14 25 73 57 • dcm@dcm-info.com • www.dcm-info.be
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
1
is nr. CABRIO 2018 ! s d i g s a lse gr in Enge
uw partner in professionele gazonzaden en veldbloemen Presto
HEADSTART
Speel- / sportgazon ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔
Zeer goede en snelle opkomst Hoge betredingstolerantie Uitzonderlijke ziekteresistentie Uitzicht grasmat is onberispelijk Vestigt zich snel op alle grondsoorten Vormt een dichte zode Hoog herstelvermogen
Supersporta
HEADSTART
Veldbloemen
Speel- / sportgazon
1001 kleurrijke mogelijkheden
✔ Snelle opkomst op alle bodemtypes ✔ Makkelijk in onderhoud ✔ Vormt een dicht tapijt met een mooi uitzicht ✔ Goede betredingstolerantie ✔ Ideaal voor mulchmaaien
✔ Groot gamma éénjarige en meerjarige veldbloemenmengsels ✔ Een oplossing voor elke toepassing en bodemtype
Bij aankoop van 100 kg AQM gazonmengsel Ravot | Extenso | Versailles | Presto | Supersporta | Renova
+ bewijs van aankoop : GRATIS DUURZAME JERRYCAN (6 liter)
Alle praktische informatie en actievoorwaarden zijn terug te vinden op www.advantaseeds.be.
www.advantaseeds.be info@limagrain.be Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
Openbare bebloeming en beplanting met garantie
Monteflores is gespecialiseerd in openbare bebloeming met volledig onderhoud en garantie tijdens de zomer- en wintermaanden. Monteflores kweekt zelf alle planten in de serres te Malle. Hierdoor kunnen we zorgen voor een onberispelijke kwaliteit. Wij bieden volledige garantie en vervangen de bebloeming bij beschadiging, diefstal, vandalisme of vroegtijdige verdorring. U hebt de keuze uit hangmanden, balkonbakken, reuze bloempotten, conische potten, bloemenspiralen, bloemenpiramiden en -zuilen. Alle formaten van bloembakken, etc. Wij bieden zowel huur als koopformules aan.
Voor meer informatie: +32 475 71 88 00 • info@monteflores.be • www.monteflores.be Adres: Merksplassebaan 100 • 2390 Oostmalle • België
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
GC_2018_2_Belrobotics_OK.qxp_Opmaak 1 11/04/18 14:51 Pagina 1
Maaien is Passé! Laag-blijvend gras met snelle vestiging!
NIEUW! • Minder maaisel. • Snel een dichte zode. • Ideaal voor robotmaaiers. • Ideaal voor mulching.
GRATIS demonstratie? Maak snel een afspraak! www.belrobotics.com | gdb@belrobotics.com
Erkend door:
Groot in Gras www.barenbrug.be/mowsaver
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
maaiers in perfecte vorm Klepelmaaiers
Houtversnipperaars
Onkruidborstels
VANDAELE KONSTRUKTIE N.V. | STATIONSSTRAAT 119 | B-8780 OOSTROZEBEKE | T+32 56 66 45 01 | F+32 56 66 30 40 | INFO@VANDAELE.BIZ
Zoutstrooiers
www.vandaele.biz
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !
HET
BEELD VAN MORGEN LANDSCHAP EN INFRA
Nieuwe partner voor uw innovatieve groen- en infrastructuurprojecten Contact:
Het Beeld Van Morgen Koolmijnlaan 201 | 3582 Beringen raf.kempen@unitedexperts.be frank.caers@unitedexperts.be Website:
www.hetbeeldvanmorgen.be
Opgelet ! editie met beperkte inhoud !