3 historische sloepenroutes

1

3 historische sloepenroutes

Genieten in

de Watertuin

van Nederland‌ ₏ 1,-

Nigtevecht

Hilversumse Meent

Ankeveense

Abcoude

Plassen

Nederhorst den Berg

H

Crailo

Bussum Overzichtskaart sloepenroutes zuid

Ankeveen

O

L

L

Blaricum

A

N

D

Ve ch

Baambrugge

aal

t

ij n k a n Loenersloot

Groenlandse kade

’s-Graveland A1

ROUTE 2 Kortenhoef

Wijdemeren

A ms t e

Vinkekade Zuwe

Horstermeer

rd a m -R

Vinkeveense

Laren

Overmeer

Vreeland

Wijde Blik

Plassen

Kerklaan

Hilversum Loenen

Loosdrechtse

Oud-Loosdrecht

A2

NieuwLoosdrecht

Nieuwersluis Nieuwer Ter Aa

Plassen

Mijnden

Muyeveld

Breukelen

Boomhoek Lage Vuursche Breukeleveen Hollandsche Rading

ROUTE 3 Noordeinde

Tienhoven Oud-Maarsseveen

Portengen

Maartensdijk

Westbroek

U

Kockengen

T

Maarssen

ROUTE 1

R

E

C

H

T

Molenpolder

Maarsseveense

A27

Bilthoven

Plassen

Maarssenbroek

Oud-Zuilen

Ve c

ht

Haarzuilens

Overvecht

Utrecht

Vleuten

Route 1 Ronde Vecht zuid en deel Loosdrecht Route 2 Ronde Wijde Blik en deel Vecht en Loosdrecht Route 3 Ronde Loosdrecht, Vuntus en deel Vecht Aanvaarroute of uitbreiding route

Harmelerwaard

Alendorp

't Zand

0

3 km

Inhoudsopgave

3

Sloepvaren door de Watertuin van Nederland 1. Overnachtingsmogelijkheden langs de routes 2. Een stukje geschiedenis vooraf…

3. Ronde Vecht zuid en stukje Loosdrecht 4. Ronde Wijde Blik en stukje Vecht en Loosdrecht 5. Ronde Loosdrecht, Vuntus en stukje Vecht 6. Sloepverhuuradressen 7. Overzichtskaart sloepenroutes Gooi & Vecht zuid 8. Openingstijden en werking sluizen 9. Vaarregels voor sloepen 10. Mobiele beleving onderweg

Pag. Pag. Pag. Pag. Pag. Pag. Pag. Pag. Pag. Pag.

3 4 6 16 24 32 32 33 36 36

3 schitterende historische sloepentochten…

In deze gids vindt u drie prachtige sloepentochten. Ze voeren u door het mooiste en meest unieke watergebied van Nederland: de Vecht en de Loosdrechtse plassen. Niet voor niets wordt dit gebied wel de Watertuin van Nederland genoemd…! Elke sloepenroute is makkelijk in een dag af te leggen. Onderweg worden tal van wetenswaardigheden verteld over de unieke natuur en de bijzondere historie van dit rijke vaargebied. En dat niet alleen: ook de gezelligste terrassen aan het water, de fijnste zwemplekken en leukste afstapjes voor wat winkelplezier ontbreken niet. De routes zijn ook digitaal te volgen op uw smartphone. Scan daarvoor de QR code op deze pagina. Meer hierover leest u achteraan in deze gids.

Let op! De routes zijn in ieder geval geschikt voor sloepen tot 6 meter. Gaat u op pad met een grotere sloep, vraag dan even bij uw sloepverhuurder na of de route ook voor deze sloep nog geschikt is.

Meerdaagse vaartocht Van elke sloepentocht kunt u zeker ook een meerdaagse vaartocht maken. Dat is absoluut een aanrader. U kunt dan in alle rust regelmatig afstappen om dorpjes te bezoeken, een wandeling door over een landgoed of rond een fort te maken, een terrasje te pikken, een duik in de plassen te nemen of langs de waterkant wat fruit voor onderweg kopen. Het zal lijken of u een week van huis bent geweest! Er zijn talrijke bijzondere B&Bs en hotels direct aan de routes te vinden waar u kunt overnachten. U vindt ze achterin deze gids op een rij.

Sloepverhuur Er zijn volop goede sloepverhuurders te vinden, zowel de Vecht als op de Loosdrechtse plassen. Een overzicht van deze bedrijven vindt u achterin deze gids. Tip! reserveer uw sloep liefst tijdig. Zeker met mooi weer in de weekenden is het sloepvaren in de ‘Watertuin van Nederland’ een zeer gewild dagje uit.

Maak van uw sloepenroute een multimediatour!

De drie sloepenroutes in deze gids zijn uitgebreid voorzien van historische achtergrondinformatie. Deze informatie is ook (gratis) onderweg te beluisteren via uw smartphone (IPhone en Android). De tour is extra voorzien van historische beelden. Zie pagina 31 voor meer informatie.

www.gooivecht.nl

4

Een stukje geschiedenis

vooraf…

De Vecht …

De Vecht begint in Utrecht bij de Weerdsluis en kronkelt 44 kilometer lang noordwaarts door historische dorpjes en een afwisselend landschap om bij Muiden in het IJmeer te stromen. Tot aan de aanleg van het Amsterdam-Rijnkanaal (toen nog Merwedekanaal) in 1892 was het de grote transportader tussen Amsterdam en de Rijn.

Bijzonder is dat elementen van ruim 1000 jaar geschiedenis langs de rivier terug te vinden zijn, van 10de eeuwse ontginningssloten tot middeleeuwse kastelen, van prachtige buitenplaatsen uit de gouden eeuw tot forten van de Nieuwe Hollandse waterlinie, van industriële molens tot moderne villa’s en woonboten.

Duizenden jaren geleden was de Vecht een zijtak van de Rijn. Het sediment dat vanuit de Alpen meegevoerd werd zette zich tegen de rand van de rivier af. Zo werd de oeverwal gevormd. In dit zuidelijk deel van de Vecht was de oeverwal breed en hoog zodat de ondergrond stevig en breed genoeg was om buitenplaatsen of kastelen te bouwen. Halverwege de Vecht was al het sediment

afgezet en bleef er niet voldoende over om een oeverwal mee te vormen. In dit noordelijke Vechtdeel vinden we hoofdzakelijk boerderijen en weilanden (naast de mooie vestingstadjes Weesp en Muiden). Het zuidelijk deel waar u tijdens een van deze drie sloepenroutes over heen vaart heet dan ook Herenvecht, het noordelijk deel heet Boerenvecht.

De Loosdrechtse Plassen…

De Loosdrechtse plassen vormen een belangrijk recreatiegebied van maar liefst 3600 hectare water waar je heerlijk kunt varen, zeilen, aanmeren of een strandje pakken. Tot in de 18de eeuw was dit gebied nog moerassig veenweiland. De plassen zijn ontstaan toen dit land werd afgegraven om turf te winnen, tot de 19de eeuw de belangrijkste energiebron in Nederland. Vanaf eind jaren 1920 werd dit gebied een van de populairste watersportgebieden van Nederland waar recreatie en een schitterende natuur hand in hand gaan. De plassen worden omgeven door vele jachthavens, restaurants, bootverhuurbedrijven en niet te vergeten schitterende villa’s waar menig BN’er huist.

5

6

Ronde Vecht zuid en stukje Loosdrecht

1

U maakt vandaag een prachtige en gevarieerde tocht over de Vecht langs vele buitenplaatsen en door de gezellige dorpjes Maarssen, Breukelen en Nieuwersluis, langs parken en kastelen en door eeuwenoude sluisjes. Tegenover de beschutting van de Vecht ervaart u de weidsheid van de Loosdrechtse plassen waar u tussen de zeilboten door vaart en langs eilandjes met aanlegplaatsen en recreatiestrandjes. Onderweg kunt u op meerdere plekken verspreid over de route aanmeren bij een mooi terras aan het water, zowel aan de Vecht als op de plassen. Of u gaat van boord in een van de dorpen waar u doorheen vaart, om te voet te genieten van de monumentale huizen, gevarieerde winkels, horeca of een leuke galerie

Meerdaagse sloepentocht Aan deze route vindt u maar liefst tien B&B’s en hotels waar u de boot voor een nachtje kunt aanmeren om uw verblijf in de Gooi en Vechtstreek helemaal compleet te maken. Want er is hier genoeg te zien en te beleven voor meerdere dagen vaarplezier! Een overzicht van alle B&B’s en hotels direct rondom het vaarwater vindt u op de overzichtskaart achterin deze gids.

Let op!

De lange sloepenroute voert via het Tienhovens kanaal en de Kraaijenestersluis. Controleer bij uw

sloepverhuurder of u door het Tienhovens kanaal en de Kraaijenestersluis mag varen. Het water is hier is niet diep en soms staan bootverhuurders het niet toe dat u hier doorheen vaart. In dat geval neemt u de verkorte route via de Weersluis, die hier eveneens is beschreven.

Start van de route: De routebeschrijving start ter hoogte van sloepenverhuurbedrijf ‘Boei 26’, Straatweg 26 in Maarssen. Maar u kunt deze ronde ook op elk ander punt op de route starten. Zie voor de sloepverhuren langs de route de overzichts-

kaart. Wie een sloep huurt op de Loosdrechtse plassen, kan de route volgen vanaf punt 30 en daar ook weer eindigen.

1. V aar vanaf Boei 26 eerst even rechtsaf, richting het zuiden (stroomopwaarts). U komt dan door een gloednieuw dorp, Opbuuren genaamd. Hier stond vroeger de buitenplaats Opbuuren met daarbij een fabriek die kinine (een medicijn tegen malaria) produceerde, later ACF Chemiefarma. Het vervuilde terrein heeft jarenlang braak gelegen totdat vanaf 2008 Opbuuren gebouwd werd, bestaande uit de delen Park, Buiten en Dorp, elk met een eigen gezicht. Acht architecten, ieder met zijn eigen stijl, hebben de huizen vormgegeven, zodat er geen herhaling optreedt. Het plan is geïnspireerd op de bouw van de Vechtplaatsjes Maarssen, Breukelen en Loenen. Hier komt u straks tijdens uw tocht doorheen. Leuk om te kijken wat u daarvan terugvindt in deze nieuwbouw!

t

24 23

het Honderd

Vech

29 D r

26

ec h

t

25 21

Nieuwer-ter-aa

Mijnden

22 20

Polder Mijnden

Oud-loosdrecht

Oud Aa

Polder Breukeler

Weersloot

Breukelen

Geitekaai

Weer Scheendijk

Trekgaten

18

Kievitsbuurt

16

Breukelen

h Tien

15

Portengensebrug

Tienh

Breukeleveen

Meent

oven

sch K

anaa

at

5 Breukelen

Polder Breukelen-Proostdij 17

Kalverstra

Polder Groot en Klein Oud-Aa

Weersloot

Breukeleveensche Plas

30

31

A2

Boomhoek

Muyeveld

Weersluis (zelfbediening)

waard

D re c h t

Loosdrechtse Plassen

Aa

19

OUD LOOSDRECHTSEDIJK

Duur: 5 uur verkorte route: 4 uur

W ater l e idin gk

Polder

27

Mijndense Sluis

a naal

Nieuwersluis

28 PAD

Oukoop

JAA G

ng

Oukoo

erin

Nieuwerhoek

7

Vuntus

Loenderveensche Plas

Route: Vecht - mijndensesluis – Loosdrechtse Plassen – Weersluis of KraaienestersluisN403 Kalverstraat

g

f Achte

1

Wet

Veld- o

Waterleiding plas

he

perwe

dsc

rweteri

lan

tering

Hol

Polder Sticht

Oukoop Polder

Loenen aan de Vecht

N402

oven

s Ka

naa

Tienhovensche Plassen

l

Tienhoven

32

Polder Maarsseveen

Polder Bethune

Oud-Maarsseveen

33

Va

Kraaienestersluis (zelfbediening)

Va

Maarssen ste

rd

am

-R

Gieltjesdorp Ha

ar

rijn

M

10 9 8

Am

ijn

Maarssenbroek

na

al

s

en

in

e

re

sch

5

ars

4

6 Maarssen

Ve

Polder Haarrijn 0

1km

1

Ockhuizen

Haarzuilens

N230

se

ve

en

sch

eP

las

se

n

3 Polder Buitenweg

Laagnieuwkoop

Molenpolder

Molenpolder Ma

7

ka

rs aa

e ev

de

11

Zuideinde

Kockengen

Polder Portengen

art

ds

12

Polder Kortrijk

e

Polder Maarsseveen

Kortrijk

ch

34

13

Ne

Polder Nijenrode Portengen

ar

t

14

ch

Polder Binnenweg

t

Oud-Zuilen 2

Utrecht

l

8

TIP! ommetje: u kunt, aangekomen bij Opbuuren, meteen rechtsaf onder een bruggetje door de gracht opvaren en helemaal door het prachtige nieuwe dorp heenvaren om weer terug te gaan over de Vecht. U waant zich door een soort nieuw stukje oud Amsterdam…

Midden in de bocht ziet u vanaf de Vecht het terras van restaurant Opbuuren. Al zin om even aan te meren? Restaurant Maarssen-Opbuuren, De Hoopkade 51, www.restaurant-maarssen-opbuuren.nl 2. B ij het einde van Opbuuren aangekomen kunt u kiezen om verder door te varen naar het zuiden richting het pittoreske dorpje Oud Zuilen en zelfs verder richting Utrecht. Of u keert hier om en vaart de Vecht af in noordelijke richting.

- In Oud Zuilen, wat slechts een paar minuten verder doorvaren is, kunt u het prachtige slot Zuylen bezoeken, neerstrijken op het gezellige terras van restaurant Belle of een super de luxe overnachting boeken in logement Swaenenvecht (www.swaenen-vecht.nl).

3. Vechtensteijn Voor deze route vaart u, na eventueel een uitstapje naar Oud-Zuilen, vanaf Opbuuren weer terug naar het noorden, stroomafwaarts.

Voorbij Boei 26 en de industriële panden aan uw linkerhand, ziet u rechts een groot wit huis met een opvallend groen dak: Vechtensteijn. De villa werd halverwege de 1930-er jaren gebouwd op de plek van een oude buitenplaats en was geïnspireerd op het huis van vrienden in South Carolina, Amerika. Het park achter het huis werd aangelegd door de beroemde tuinarchitect J. D. Zocher en is openbaar toegankelijk.

4. Huis ten Bosch De eerste grote buitenplaats onder de brug door is Huis ten Bosch. Het is de oudste buitenplaats aan de Vecht, gebouwd in 1628 door architect

9

Jacob van Campen. Voor die tijd was het een revolutionair modern gebouw. Het lijkt wel of Van Kampen hier oefende voor zijn latere meesterwerk: het paleis op de Dam, dat hij 20 jaar later zou bouwen. Beide gebouwen lijken veel op elkaar.

- Iets voorbij Huis Ten Bosch is het gezellige terras op het water van restaurant De Vrienden van de Vecht, waar de boot naast het terras aangelegd kan worden.

5. Maarssen U vaart door het sfeervolle centrum van Maarssen. De grachtjes met hun eeuwenoude grachtenpanden hebben wel wat weg van Amsterdam, op kleinere schaal. De naam komt waarschijnlijk van ‘Marsua’, wat moeras betekent. Een verwijzing naar de moerassige veengronden die achter de rivier lagen. Rond de 9de eeuw woonden hier al mensen op de hoger gelegen, en dus droge, oeverwal langs de rivier.

Het dorpje dat langzamerhand ontstond groeide sterk in de 17de eeuw toen rijke Amsterdamse kooplieden hier hun buitenplaatsen gingen bouwen. Bijzonder is dat er heel veel Joden in Maarssen woonden in de 17de en 18de eeuw. Zij mochten namelijk wel werken in Utrecht, maar daar niet wonen. Omdat Maarssen het dichtstbijzijnde dorp was, vestigden zij zich hier.

Alleen het joodse kerkhof buiten het dorp (niet te bezoeken) en de Jodenkerksteeg herinneren nog aan hun aanwezigheid. Door de gunstige ligging aan de Vecht en vlak bij Utrecht, en later bij het Amsterdam-Rijnkanaal, is Maarssen een belangrijk industrieplaatsje geworden.

Tegenwoordig concentreert de industrie zich gelukkig langs het kanaal en vinden we langs de Vecht alleen nog maar mooie huizen, leuke winkels en gezellige restaurants.

- U kunt overal in het dorp aan de kade gratis aanleggen. Als er geen plek is, vaart u even door naar de kade van Goudestein, iets buiten het dorp gelegen.

6. Bolestein Ridderhofstad Bolestein is ontstaan uit een 14de eeuwse woontoren, gebouwd door ridder Derck de Bole, die schepen van Utrecht was. Tal van belangrijke bewoners zouden na hem Bolestein bezitten. In de 17de eeuw werd het kasteel verbouwd tot buitenplaats, maar het huidige uiterlijk kreeg het huis pas aan het begin van de 19de eeuw. Van 1942 tot 1960 was het huis eigendom van de gemeente Maarssen.

Het oorspronkelijke plan om er gemeentehuis van te maken ging niet door. Wel werd het politiebureau. De vorige bewoner van Bolestein was de bekende filmregisseur Mathijs van Heiningen. Momenteel is het in handen van een bekende zakenman die het huis in 2000 grondig gerestaureerd heeft.

7. Doornburg Achterin een schitterend park ligt buitenplaats Doornburg. Het is van de nonnen van het Heilig Graf, die er in de jaren zestig een modern klooster naast hebben gebouwd in de stijl van de Bossche School. Er woont nog steeds een

aantal nonnen in het klooster, die hier mensen ontvangen voor vergaderingen of stilte-retraites. Het park is in de 19de eeuw ontstaan door de tuin van Doornburgh samen te voegen met de parken van drie buur-buitenplaatsen.

Daarvoor moesten die wel eerst gesloopt worden!

8. Goudestein Goudestein is nu de buitenplaats waar burgemeester en wethouders van gemeente Stichtse Vecht hun kantoor hebben. Het is in 1754 gebouwd op de plek van een oude buitenplaats die door Joan Huydecoper gebouwd was. Huydecoper was burgemeester van Amsterdam. Hij kocht al het land rond zijn huis op en bouwde hier kleine buitenplaatsjes die hij aan zijn familie en vrienden verkocht. Zo werd hij de eerste projectontwikkelaar aan de Vecht. Van die hele concentratie buitenplaatsen zijn er nog maar een paar over. Die komt u onderweg tegen. Zo waant u zich even terug in de Gouden Eeuw!

10

Aan de linkerhand doemt in de bocht een industrieel gebouw op, nu tegelhandel Vecht en Rhijn.

12. Vecht en Rhijn Vecht en Rhijn is een voormalige steenfabriek en de enige overgebleven herinnering aan de rijke baksteen- en dakpanindustrie die de Vecht kende. De kleigronden langs de rivier werden al vanaf de 16de eeuw afgegraven om er bakstenen en dakpannen mee te bakken. De turf om de ovens te stoken werd afgegraven in het achterland (zo zijn de plassen ontstaan waar u zo naartoe vaart!). De Vecht was de transportweg om deze bouwmaterialen naar de alsmaar groeiende steden Amsterdam en Utrecht te vervoeren. Naast de oude steenfabriek (nu steen- en tegelhandel) staat de buitenplaats die erbij hoorde. De combinatie buitenplaats-fabriek kwam veel voor aan de Vecht. Er waren buitenplaatsen waar verf, glas, matrassen of zelfs medicijnen als kinine gemaakt werden. Een goede bron van inkomsten voor de eigenaar.

Na een paar minuten varen ligt links Slangevecht.

9. Vechtstreekmuseum In het voormalige buitenplaatsje Silversteijn is het Vechtstreekmuseum gevestigd. Hier komt u alles te weten over de buitenplaatsen en de tuinen langs de Vecht.

Het Vechtstreekmuseum is geopend op woensdag, zaterdag en zondag van 14-17 uur.

Toegang bedraagt € 3,-, kinderen gratis. Meer informatie op www.vechtstreekmuseum.nl 10. Vechtoever Als u verder vaart ziet u rechts de 18de eeuwse buitenplaats Vechtoever. Opvallend zijn de rode dakpannen waarmee de oever beschermd wordt tegen golfslag van alle passerende boten. Deze vorm van beschoeien is typisch voor de Vechtstreek. Hier stonden namelijk dakpanen baksteenfabriekjes die de klei uit de

oeverwal van de Vecht opgroeven en hier de bouwmaterialen mee bakten die in de 17de eeuw hard nodig waren voor de aanleg van de grachtengordel van Amsterdam. De misbaksels werden gebruikt om de oevers mee te verstevigen. Deze oever is een moderne reconstructie. Onderweg ziet u nog hele stukken oever met oude dakpannen.

- Voorbij Vechtoever is een aanlegsteiger bij restaurant Geesbergen met een mooi terras met uitzicht op de Vecht. Er is zelfs een midgetgolfbaantje bij, dus wie even speels wil genieten kan hier aan wal!

11. Aan de rechterhand liggen een paar fraaie buitenplaatsen, vaak met een bijzondere theekoepel. Hier zat men goed in het zicht zodat alle voorbijgangers konden zien dat men thee dronk, een heel duur drankje in de 17de eeuw!

13. Slangevecht Restaurant Slangevecht beschikt over een lekker loungeterras waar u ook uw boot kunt aanmeren.

Het ligt aan een van de vele bochten van de Vecht, die ‘kronkelend als een slang door het landschap gaat’. Vandaar de naam van de 18de eeuwse buitenplaats. In de 19de eeuw woonde hier Kees Dudok de Wit, alias Kees de Tippelaar, een beroemde Breukelse inwoner die de hele wereld over wandelde en zo zijn bijnaam kreeg. Hij liet een Fonds na waardoor tot op de dag van vandaag alle kinderen van Breukelen op 3 oktober –zijn verjaardag- poffertjes mogen eten. Sinds 1950 is het een restaurant. Hier kunnen gasten hun sloep aanleggen en even tot rust komen in de comfortabele kussens op de ligstoelen.

Na een paar minuten varen ligt rechts kasteel Oudaen.

11

14. Kasteel Oudaen Kasteel Oudaen dateert uit de 13de eeuw en is het enige kasteel in de Vechtstreek dat in het Rampjaar 1673 niet door de Fransen is verwoest.

Alle andere kastelen -en veel buitenplaatsenlangs de Vecht werden wel verwoest uit woede omdat de Fransen werden tegengehouden tijdens hun opmars naar Amsterdam, toen zij de stad wilden innemen. Het is dus het enige originele middeleeuwse gebouw dat nog bestaat aan de Vecht. Waarom nou net dit kasteel gespaard is gebleven, is niet zeker: waarschijnlijk was het omdat de eigenaren –net als de Fransen- katholiek waren, of ze hebben een flinke afkoopsom betaald om hun kasteel te behouden.

Iets verder doorvaren ligt links Kasteel Nijenrode.

15. Kasteel Nijenrode Nijenrode werd in 1250 gebouwd door Gerard Splinter van Ruwiel, wiens vader iets verderop aan de Aa kasteel Ruwiel bezat. De versterkte woontoren kreeg de naam Nijen Rode, wat ‘nieuwe ontginning’ betekent. Het is in de loop van de eeuwen steeds uitgebreid en verbouwd.

Ook dit kasteel ging in vlammen op in het rampjaar maar het werd helemaal in oude staat teruggerestaureerd. Een bekende eigenaar was de kunsthandelaar Jacques Goudstikker, die Nijenrode van 1930-40 gebruikte als toonzaal voor zijn grote collectie oude meesters. In de oorlog zijn het kasteel en de collectie onvrijwillig verkocht aan de Duitsers. De laatste jaren keren diverse werken van de ‘Goudstikker’ collectie terug naar de erfgenamen, wat regelmatig in de pers te volgen is. Sinds 1946 huisvest het kasteel de Nyenrode Business University, de enige privé universiteit van Nederland. Deze is opgericht door Nederlandse captains of industry van internationaal georiënteerde bedrijven als KLM, Unilever, Shell, Philips en Akzo als internationale economische opleiding. In het prachtige 56 hectare grote park van dit Rijksmonument liggen de collegezalen

en de studentencampus. De mooie houten loods aan het water is van de studentenroeivereniging. Sinds een paar jaar mogen hier gelukkig ook niet-studenten lid van worden, want op de Vecht is het schitterend roeien.

U vaart verder en ziet een paar minuten later links een fraaie buitenplaats met twee antieke tuinvazen aan de waterkant: Boom en Bosch.

16. Boom en Bosch Boom en Bosch is in de 17de eeuw eigendom geweest van Engel de Ruyter, de zoon van de beroemde admiraal Michiel de Ruyter. Het is van 1925 tot 2011 gemeentehuis van Breukelen geweest. Sinds Breukelen in 2011 samen met Maarssen en Loenen gefuseerd zijn tot een nieuwe gemeente, Stichtse Vecht, is het pand onderdeel van het gemeentekantoor van de nieuwe gemeente. Hier kan ook getrouwd worden. Op het balkonnetje boven de achterdeur vindt na ieder huwelijk een heuse balkonscène plaats, compleet met kus.

De tuin is een reconstructie van een formele tuin zoals die in de 17de eeuw overal langs de Vecht te zien waren, geïnspireerd op de tuinen van Versailles en Paleis Het Loo. Typerend in deze tuinen was de symmetrische indeling en de in krullen aangelegde, strak geschoren heggetjes. De nieuw aangelegde tuin is iets simpeler van opzet, zodat alles wat gemakkelijker te onderhouden is!

Aan de rechterhand, vlak voor de ophaalbrug van Breukelen, ligt buitenplaats Gunterstein.

17. Gunterstein Dit is het derde Gunterstein op deze plek. De twee eerdere kastelen zijn verwoest. Dit huis is in 1680 gebouwd als buitenplaats op de kasteelfundamenten, daarom ziet het er nog steeds uit als een kasteel, compleet met slotgracht en ophaalbrug. De eigenaresse bepaalde in haar testament dat het huis altijd in de familie moest blijven en dat het niet

verkocht mocht worden. Dat is al die eeuwen gelukt, dus nog steeds wordt het huis bewoond door haar nazaten. In het park achter Gunterstein kan men vrij wandelen. De ingang tot het park is 200 meter vanaf het kasteel, aan de Laan van Gunterstein.

- Langs de hele kade tussen Boom en Bosch en Gunterstein kan aan de kant van Gunterstein aangelegd worden aan de houten paaltjes. Het is hier echter niet makkelijk om aan land te komen! Onder de brug door is het makkelijker op- en afstappen. Dit kan aan de rechterkant direct na de brug, of iets verder aan de loswal aan de linkerhand.

Het is zeker de moeite waard om hier aan te leggen, want Breukelen is een prachtig historisch plaatsje vol leuke winkeltjes en gezellige terrassen. Hier kun je heerlijk shoppen voor de hipste kleding, de lekkerste delicatessen of de mooiste kunst.

18. Het dorp Breukelen Breukelen dateert al uit de 7de eeuw. Er ontstond hier een nederzettinkje op de splitsing van De Danne -vlak voor de ophaalbrug- en de Vecht. De naam Breukelen komt vermoedelijk van ‘Bracola’, wat ‘struikmoeras bij een waterloop’ betekent. Net als bij Maarssen herinnert de naam dus aan het moerassige gebied waar de Vecht doorheen stroomde.

Breukelen heeft sterke banden met New York, omdat in de 17de eeuw inwoners van Breukelen hiernaar toe waren vertrokken en hun dorpsnaam meenamen. De wijk Brooklyn in New York herinnert daar nog aan! Helaas zijn veel oude huizen in het centrum tussen 1968 en 1976 gesloopt. Op deze manier kwam er wel een groot plein tot stand, dat veel ruimte bod aan winkels en terrassen, en daar barst het hier ook van!

Voorbij Breukelen zijn rechts nog enkele buitenplaatsen te zien. Alhoewel, ‘zien’ is een groot woord. De eigenaren hebben er grote heggen voor geplaatst, zodat zij meer privacy hebben. Helaas

12

gaat dat wel ten koste van ons kijkgenot!

Het landschap krijgt hierna een landelijke uitstraling, met veel weilanden en wat boerderijen.

Aan de linkerkant ziet u vervolgens de buitenplaatsen Overweer en Weeresteijn.

19. Overweer en Weeresteijn Het enorme nieuwbouwcomplex Overweer staat op de plek van een voormalig fabriekje en kassen. Het heet Overweer omdat het aan de overkant van de Weer ligt, het watertje dat via de Weersluis naar de Loosdrechtse plassen voert. Weer betekent ‘grens’, en dit water vormde dan ook eeuwenlang de grens tussen Utrecht en Holland. Aan de overkant, links van de sluis, staat de buitenplaats Weeresteijn.

Deze buitenplaats kwam in de jaren ‘60 in het nieuws, omdat hier ooit een kist met middeleeuwse botten was gevonden, waarvan de eigenaresse aannam dat deze van de 7de bisschop Hungarius waren. In haar testament schonk zij een deel van haar grond dan ook aan de paus, zodat de plek een bedevaartplaats kon

worden. De paus heeft het legaat echter niet aanvaard, tot opluchting van haar erfgenamen die nu het landgoed als één geheel konden verkopen.

Verkorte route: -> Sla rechtsaf de Weersluis in. Dit handbediende sluisje voert via de Weersloot naar de Loosdrechtse plassen.

Hoe werkt een handbediende sluis?

Het peil van de Vecht ligt ca. 1 meter hoger dan dat van de plassen. Dit verschil wordt overbrugd in de sluis. Als de sluisdeuren open staan vaart u naar binnen. Zie verder bij * Als de sluisdeuren dicht zijn, meert u uw boot aan de rechterkant aan en steekt voorzichtig de weg over. U dient eerst de deuren aan de kant van de Weersloot dicht te maken. U drukt op de zwarte knop zodat de schuiven onderin de sluisdeuren zich sluiten. Vervolgens draait u aan de rode hendel de deur dicht, ook die aan de andere

kant. Als de deuren dicht zijn, loopt u weer naar de deuren aan de Vechtkant en drukt op de zwarte knop om de schuiven in deze deuren te openen zodat het water van de Vecht in de sluiskolk kan stromen. Stroomt het water niet meer, dan kunt u beide sluisdeuren handmatig opendraaien en de sluis invaren. * Bent u in de sluis, draai de sluisdeuren dan weer dicht, loop naar de achterste sluisdeuren, druk hier op de knop om de schuiven te openen zodat het water uit de sluis de Weersloot in kan stromen. Zodra dit klaar is, kunt u de deuren opendraaien met de hendel en de sluis uitvaren.

Denk eraan dat u uw bot nooit vastlegt in de sluis!

Altijd het touw in de hand houden, omdat het waterpeil stijgt of daalt en u niet wilt dat uw boot scheef komt te hangen!

U vaart nu de Weersloot in.

Bunkers In de weilanden links is een bunker te zien, een van de tientallen bunkers langs de Vecht. Zij zijn hier gebouwd als groepsschuilplaats voor soldaten

13

omdat dit het inundatiegebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie was. De weilanden konden door het openzetten van de sluizen met Vechtwater onder water gezet worden, zodat de vijand het gebied niet verder in kon trekken.

Sla aan het einde van de Weersloot rechtsaf en volg het bordje Kalverstraat. Zie verder: Kalverstraat bij lange route (punt 30) Lange route - vervolg: Even voorbij Overweer ligt links een mooie witte buitenplaats, genaamd Sterreschans.

20. Sterreschans De naam Sterreschans verwijst naar de stervormige schans die in 1673 bij Nieuwersluis werd opgeworpen om de naar Amsterdam oprukkende Fransen tegen te houden. Nadat dit gelukt was, verwoestten de Fransen op hun terugtocht vrijwel alle huizen en kastelen langs de Vecht. Vandaar dat bijna alle gebouwen van na dit ‘Rampjaar’ zijn. De eigenaar in de 19de eeuw, de heer Doude van Troostwijk, heeft ervoor gezorgd dat Nieuwersluis zijn eigen station kreeg. Toen de spoorwegen in 1854 de

spoorlijn Amsterdam-Utrecht wilden aanleggen, moest hiervoor grond onteigend worden van de buitenplaatseigenaren. Zijn voorwaarde was dat elke trein in zijn achtertuin zou stoppen. Aldus geschiedde, en station Nieuwersluis werd een enorm groot overslagstation. In 1953 kon de Spoorwegen de familie uitkopen en werd het station direct gesloopt. Alleen de Stationsstraat herinnert nog aan deze tijd!

Even verderop doemt links weer een fraaie buitenplaats op: Rupelmonde.

21. Rupelmonde Op de voorgevel van het fraaie 18de eeuwse Rupelmonde zijn beelden van Neptunus en Mercurius te zien. Neptunus was de god van de zee, Mercurius de god van de handel. Drie keer raden waarmee de toenmalige eigenaar zijn geld mee verdiende…! Het torentje is pas in 2012 gebouwd. Het is een reconstructie van een klokkentorentje dat er ooit op heeft gestaan, zoals te zien is op een oude prent. Die diende dan ook als voorbeeld om exact hetzelfde torentje na te bouwen. De klok die erin hangt waarschuwde vroeger de bewoners en hun personeel als het etenstijd was.

22. Mennistenhemel Dit deel van de Vecht heette de Mennistenhemel omdat hier de mooiste buitenplaatsen stonden van de Mennisten, een andere naam voor doopsgezinden. Het waren voornamelijk doopsgezinde zijdehandelaren uit Amsterdam die hier hun buitenplaats bouwden om de stank en drukte van de warme stad in de zomer te ontvluchten. Hier in hun zomerhuis ontvingen zij gasten, gingen jagen en vissen, kwamen samen in de theekoepel of de muziekkamer en genoten van het plattelandsleven. Door de week ging de heer des huizes naar Amsterdam om te werken, vrouw en kinderen bleven op de buitenplaats.

Dat op en neer reizen kon makkelijk, want in een paar uren varen met de trekschuit was men al in Amsterdam.

In totaal stonden er zo’n 200 buitenplaatsen aan de Vecht. Daarvan zijn er nog zo’n 50 over. De rest is in de loop van de tijd gesloopt.

23. Nieuwe Wetering - vlak voor de Vechtbrug Het is haast niet voor te stellen dat al het trekschuitverkeer uit Amsterdam via dit smalle watertje de Vecht op kwam. En toch is dat zo.

De route van de trekschuit tussen Amsterdam

14

en Utrecht liep vanaf de Vecht langs de Nieuwe Wetering naar de Angstel en dan via Abcoude en de Holendrecht en Gaasp naar Amsterdam.

De trekschuit was een platte boot met een kajuitje, een roef genaamd, waarin de gasten droog konden zitten. De boot werd getrokken door een paard, dat op de kant liep over een smal pad. Omdat het paard begeleid werd door een jager, heet dit pad jaagpad. In Nederland was een heel trekvaartensysteem aangelegd in de 17de eeuw met vaste vertrek- en aankomsttijden, te vergelijken met ons huidige openbaar vervoer. Het jaagpad langs de Vecht tussen Nieuwersluis en Vreeland is helemaal in ere hersteld en is nu een geweldig wandelpad.

24. Nieuwersluis Nieuwersluis ontstond in de 15de eeuw bij de ‘nieuwe sluis’ die toen werd aangelegd tussen de Vecht en de Nieuwe Wetering. Door deze strategische ligging bij een sluis en aan een veel bevaren rivier werd het een belangrijke schakel in de Oude en later Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort Nieuwersluis en de Willem III kazerne herinneren nog aan dit militaire verleden. De kazerne is nu vrouwengevangenis.

- Bezoek in Nieuwersluis de leuke antiekwinkel De Galanterie of geniet even op het terras aan het water van restaurant Ome Cees. Gasten kunnen hier hun boot aanmeren (niet gasten kunnen hun boot aanleggen aan de overkant, ten zuiden van de brug) Of loop een Waterlinie-ommetje om fort Nieuwersluis. Een prachtige wandeling van een half uur met onderweg informatieborden met alle informatie over de Waterlinie. De wandeling om het fort begint aan de Rijksstraatweg, bij binnenkomst van het dorp vanuit het zuiden.

stonden van fort Nieuwersluis. Als de vijand zou aankomen, moest men een goed zicht te hebben. Huisjes van hout konden in korte tijd neergehaald worden als er snel actie moest worden ondernomen. Bijna elk vestingstadje van Nederland kent dit fenomeen van houten huisjes aan de rand van de stad. Ook verderop aan de Vecht, in Weesp en Muiden, vinden we houten huizen bij de forten.

26. Links is een aanlegsteiger bij de Fruitboogaard van Van Drogenbroek. Stap hier even zeker uit om in het winkeltje wat fruit of een flesje appel-perensap voor onderweg kopen. Vlaggen bij de aanlegsteiger tonen dat u op het goede adres bent.

Idyllisch overnachten in de boomgaard kan in Bed & Breakfast Ouderhoek. www.ouderhoeklogies.nl.

Ook iets verderop in Loenen en Vreeland, zijn diverse overnachtingsmogelijkheden, zie achterzijde folder.

27. Hek Vreedenhoff Links tussen de bomen door is een glimp op te vangen het van het hek van Vreedenhoff, het grootste en mooiste hek van de Vechtstreek.

Het is gemaakt in 1754 en is zo hoog dat een koets met koetsier op de bok eronder door kon.

U vaart verder richting Loenen. Aan de rechterhand ziet u overal houten huisjes.

Zodra de brug en de kerktoren van Loenen in het zicht komen bent u bijna bij de Mijndense sluis.

Deze ligt recht tegenover de witte buitenplaats Nieuwerhoek.

- Als u even het pittoreske Loenen in wilt lopen, vaar dan door tot onder de grote brug en meer de boot aan de linkerkant, langs het jaagpad, aan. Vanaf hier loopt u in een paar minuten naar dit historische dorpje met gezellige winkels en maar liefst zeven restaurants.

25. Houten huisjes Aan de oostkant van de Vecht liggen allemaal houten huizen. Deze huizen moesten van hout gebouwd worden omdat zij in het schootsveld

Om naar de Loosdrechtse plassen te gaan en de tocht te vervolgen, gaat u door de Mijndensesluis. Het kan zijn dat u even moet wachten. Er zijn palen rechts van de sluis waaraan u de

sloep kunt aanmeren. Zodra de sluis open gaat, heeft het naar buiten varende verkeer voorrang.

Stoplichten geven aan of u naar binnen kunt varen. De sluiswachter begeleidt vervolgens alle boten naar binnen. Vaak is het druk en zult u tegen een andere boot moeten liggen. Goed de stootwillen uithangen dus! Een tochtje door de sluis kost € 4,-. De sluiswachter komt dit bedrag bij u innen terwijl de sluis schut.

28. Mijndensesluis Deze sluis werd al in de 17de eeuw aangelegd om turf naar de Vecht te vervoeren. Het is nu de grootste doorgang tussen de Vecht en de Loosdrechte Plassen, met een verval van ca 1 meter. Het is hier in de zomer een gezellige drukte van belang. Als de boot in de sluis ligt, kan de schipper aan boord blijven. De rest van het gezelschap kan dan even een ijsje of drankje halen in het winkeltje van de sluiswachter, of zich vergapen aan de grote collectie aparte curiosa.

29. Drecht U vaart nu over de Drecht, een natuurlijk afwateringsriviertje in het veenmoeras, waaraan Loos-drecht zijn naam dankt. Op de kaart is te zien dat de Drecht voor het ontstaan van de plassen een ononderbroken rivier was.

Door het verveningsproces is het middendeel van de rivier verdwenen. De Drecht kwelt op midden in het weidegebied in de zogenaamde ‘Ster van Loosdrecht’. Om dit zompige land droog te maken werden in de middeleeuwen afwateringssloten gegraven vanaf de Oud- en Nieuw Loosdrechtse Dijk, die in een hoefijzervorm om de Drecht waren aangelegd. Door die ronde vorm liepen de afwateringssloten vanaf de dijk als ‘taartpunten’ naar het begin van de Drecht, zodat een stervormige verkaveling ontstond. Dat kom je nergens anders ter wereld zo tegen!

- Nog voordat u de open vlakte van de plassen bereikt, komt u langs Het Drechthuis van recreatiecentrum Mijnden. Hier kunt u even aanleggen en iets lekkers nuttigen op het mooie terras aan het water.

15

Sla voorbij het Drechthuis rechtsaf en volg de Muyeveldse Wetering langs de kopse kant van vele legakkers. Houd aan het einde links aan en sla rechtsaf de Kalverstraat in. Een bordje geeft aan hoe u moet varen.

Startpunt 2 van deze route voor sloepen vertrekkend vanaf de Loosdrechtse plassen.

Vraag bij uw bootverhuurder de beste vaarroute naar het begin van de Kalverstraat.

30. De Kalverstraat Een tochtje door de Kalverstraat is een bijzondere belevenis. U vaart over een beschut water langs tientallen recreatiewoningen die op even zoveel legakkers staan. De houten huisjes met rieten daken dateren vaak al vaak al uit de jaren 30, toen het toerisme in deze streek opkwam. Het zijn de buitenplaatsjes van de rijken van tegenwoordig, net zoals de buitenplaatsen aan de Vecht dat waren voor de allerrijksten in de 17de en 18de eeuw. Als de hortensia’s bloeien in de goed onderhouden tuintjes waant u zich in een paradijs. De naam dankt dit water aan het feit dat hier vroeger kalveren werden geweid. Al zeggen sommigen dat het eerder een verwijzing is naar de drukke Amsterdamse Kalverstraat.

Aan uw rechterhand ligt een doolhof van watertjes en legakkers, velen ook met huisjes erop: De Kievitsbuurt.

31. Kievitsbuurt De Kievitsbuurt is een uniek natuurgebied vol bijzondere flora en fauna waar je kunt dwalen tussen kleine eilandjes, soms met prachtige zomerhuisjes. Deze eilandjes zijn oude legakkers, restanten van de turfwinning. Op deze stroken land werd de turf te drogen gelegd. In de loop van de tijd werden de legakkers weggeslagen bij harde wind, waardoor een open watergebied werd gevormd,

de plassen. Aan de randen van de plassen zoals hier in de Kievitsbuurt zijn de legakkers bewaard gebleven. Er is overal beschoeiing aangebracht om verder afkalven te voorkomen.

Zo blijft dit sprookjesachtige landschap bewaard!

Tip! Extra ommetje: vaar voor een bijzonder ommetje dit prachtige legakkergebied in. Als u bij Het Weerhuisje het petgat invaart, komt u uit bij restaurant Het Boothuys aan de Scheendijk.

Natuurlijk met een terras aan het water! Om terug te varen naar de Kalverstraat, volgt u dezelfde sloot die u op de heenweg nam. Bij de Kalverstraat aangekomen slaat u rechtsaf en vervolgt dit water.

Aan het einde van de Kalverstraat rechtsaf slaan, het Tienhovens kanaal op. Dit romantische watertje is niet heel diep, maar met een niet te grote sloep kunt u hier varen.

32. Tienhovens Kanaal Het Tienhovens kanaal was aanvankelijk een ontginningssloot in het moerassige veengebied.

Later werd het een turfsloot om de turf van de plassen af te voeren naar de Vecht. Halverwege de 19de eeuw werd deze vaart verbreed tot een kanaal. Het was de bedoeling dat het kanaal doorgegraven zou worden tot aan Eemnes, maar toen het gravers op de hoge zandgronden van het Gooi stuitten, bleek doorgraven een te kostbare zaak. Daarom loopt het kanaal nu dood bij de Hoorneboeg.

U vaart tegen een fort aan en gaat hier rechts omheen.

33. Fort Tienhoven Fort Tienhoven is aangelegd tussen 1848 en 1850 om het Tienhovens kanaal af te kunnen sluiten en om de ernaast gelegen inundatiekade, damsluis en Kraaienestersluis naar de Vecht te bewaken. Dit gebied ten oosten van de Vecht was onderdeel van de Nieuwe Hollandse

Waterlinie. De weilanden konden in nood onder water worden gezet (geĂŻnundeerd) door het openzetten van sluizen, zodat de vijand het gebied niet verder in kon trekken. Belangrijke strategische plekken zoals kruispunten van wegen of sluizen werden verdedigd met een fort. Langs de Vecht vinden we forten in Muiden, Weesp, Nigtevecht, Nieuwersluis , Maarssen en hier dus aan het Tienhovens kanaal. Het fort is nu een natuurreservaat van Staatsbosbeheer.

34. Kraaijenestersluis Het kanaal staat via de Kraaijenestersluis in verbinding met de Vecht. De Kraaienestersluis dateert al uit de late 14de eeuw. In 1650 werd een sluiswachtershuis ernaast gebouwd waar ook tol werd geheven. Dit pand was ook herberg en rechthuis, vroeger een veel voorkomende combinatie van functies. Schout en schepenen hielden wel van een borrel! In 2002 is de sluis gerestaureerd en zelfbedienbaar gemaakt.

Ga via deze handbediende sluis de Vecht op en sla linksaf om naar Boei 26 in Maarssen te gaan, Startpunt 1 en eindpunt van deze vaarronde.

Boot gehuurd op de Loosdrechtse plassen? Ga dan verder met uw tocht vanaf punt 1 en eindig uw route bij punt 30.

16 16

Ronde Wijde Blik en stukje Vecht en Loosdrecht

2

Welkom bij een heerlijk dagje op het water van de Loosdrechtse Plassen en de Vecht. U gaat varen door een afwisselend gebied vol prachtige natuur, fraaie buitenplaatsen, gezellige terrasjes en historische dorpjes. U vaart door de wijdse stilte van De Wijde Blik, over het Hilversums kanaal met bijzondere natuurgebieden aan weerszijden en via de pittoreske plaatsjes Vreeland en Loenen naar de Loosdrechtse Plassen, de ‘Watertuin van Nederland’. Deze route voert u langs de leukste plekjes en geeft u alle informatie waar u kunt aanleggen, iets kunt drinken of iets bijzonders kunt bekijken. Veel plezier!

Start van de route: Deze route vertrekt vanaf de Kortenhoefse plassen (Wijde Blik), 10 minuten vanaf de Vecht. De routebeschrijving start ter hoogte van de havens van Jachthaven Ottenhome en Jachthaven Kortenhoef gelegen aan de Wijde Blik, maar de ronde kan ook op elk ander punt langs de route gestart worden.

1. Van

start: een kort rondje Wijde Blik (half uur) Vaar vanuit uw haven van vertrek naar de plas (de Wijde Blik) en hou links aan. U vaart de plas dus als het ware met de klok mee. Deze plas staat niet in open verbinding met de Loos-

drechtse Plassen. Hierdoor is het hier vaak lekker rustig om te varen. Omdat in deze plas zand gebaggerd is, is de plas, in tegenstelling tot de andere plassen, maar liefst 20 tot 40 meter diep. Het water is dan ook kristalhelder en er is bijzondere flora en fauna te vinden.

- In de plas zijn diverse eilandjes waar u kunt aanleggen om te zwemmen (in afgebakende zwemgedeelten) of te recreëren op grasveldjes.

Op het terrassen van jachthaven Ottenhome en van restaurant De Sloep (naast boot- en e-solexverhuur Jachthaven Kortenhoef) is het heel goed toeven aan het water!

2. Dirck A. Lambertszkade U ziet links (oostkant) een natuurgebied met oude legakkers en petgaten, restanten van de vervening die hier eeuwenlang plaatsvond.

Recht voor u ziet u een rij bomen. Dit is de Dirck A. Lambertszkade, een pad dat dwars door het water van de Wijde Blik en de Loenderveense plas/ Waterleidingsplas loopt. Halverwege de kade heeft Waternet een vogelkijkhut gebouwd, van waar een prachtig zicht op de plassen en de vele zeldzame vogelsoorten is.

- Helaas kunt u hier niet aanmeren, maar als u een keer terugkomt met de fiets is dit pad een echte aanrader. Voor de kust staan wel aanmeerpalen in het water waar u de sloep kunt vastleggen, bijvoorbeeld om even te zwemmen. Dit kan ook bij het ondiepe water voor het strandje van de Wijde Blik aan de N201.

Dit ligt rechts van de doorgang naar het Hilversums kanaal.

Aan de westkant van de plas vaart u langs een grote theekoepel.

Amsterd am-Rijnk anaal

Nederhorst Den Berg

N236

Hornpolder

2 Overmeer

8

Horstermeerpolder

Fransche Kampheide

Route: Wijde Blik – Hemeltje – Vecht – Mijndensesluis - Raaisluis

Horstermeer

Hoekerpolder

ht Vec

Meeruiterdijksche Polder

Kerklaan

5

4

Hil

Wijde Blik

ver

Kortenhoef

30 su

ms

ch

Wijde Gat Ka

na

al

Corversbosch

29

1

3

Plassen

2 15

Polder Holland

ake

Kortenhoefsche

10

13 14

Kw

rt aa Polder Dorssewaard

12 Polder Voorburg

Dw

ar

Sluis ’t Hemeltje

Vreeland

Loenersloot

's-Graveland

sv

6

9

11

l

Duur: 4 uur 7

Polder Garsten

17

Stichtsch Ankeveensche Polder

A. L

AM

BE

RT

Gooische Vaart Zuidersluis

SKA

DE

N201

16

N402

eV sch and

Wet

Vuntus

erin g

Oud-loosdrecht

Nieuwerhoek 22 23

Mijnden Polder Mijnden

ec h

Pa mp u s

N403

t

a naal

Dr

Nieuw-loosdrecht

26

Loosdrechtse Plassen

W ater l e idin gk

t ch

Mijndense Sluis

N403

27

D re c h t

25

24 Ve

N Nieuwersluis We ieu te we rin g

28

OUD LOOSDRECHTSEDIJK

20

21

vel

he

Loenderveensche Plas

Gra

dsc

Waterleiding plas

19 17 18

's-

lan

aar

t

Hol

Loenen aan de Vecht

Polder Sticht

MENNISTENHEMEL

Raaisluis (zelfbediening)

Geitekaai

Boomhoek

Muyeveld

Weersloot

Weersluis (zelfbediening)

Breukelen

Weer

Trekgaten

Kievitsbuurt

Kalverstra

Polder Breukelen-Proostdij

Weersloot

Breukeleveensche Plas

Scheendijk

Meent

Breukeleveen

at

Tienhovensche Plassen

ov Tienh

ensch

Kana

Egelshoek

al

Oostelijke Binnenpolder van Tienhoven 0

1km

18

Provinciale weg die parallel aan het kanaal loopt. Dit plan was ontworpen door hoofdinspecteur van Rijkswaterstaat Anton Mussert, die in 1934 ontslagen zou worden bij het Ministerie vanwege zijn NSB activiteiten. Door deze plannen werd de regio veel beter toegankelijk, wat een positief effect op de economische ontwikkeling heeft gehad.

Aan de linkerhand ligt, voor molen Gabriel, fort Kijkuit.

3. Theekoepel Wijde Blik Een heel romantisch plekje aan de oever van de Wijde Blik is de theekoepel die hier staat. Het is een 19de eeuwse koepel die oorspronkelijk hoorde bij de buitenplaats Slotzicht, die aan de Vecht ligt. Als u straks de Vecht opvaart zult u die buitenplaats tegenkomen. Deze koepel aan de plas is een verrassend grote koepel met twee verdiepingen, een zitkamer en een keukentje en een badkamer eronder. Een romantische plek voor privacyminnende mensen…

Volg de kust en vaar vlak na de bocht linksaf de open verbinding onder de N201 in. Ga onder de Zuwebrug door en sla hierna linksaf het Hilversums Kanaal op. U vaart nu richting sluis t’ Hemeltje die u verbindt met de prachtige rivier de Vecht.

4. Hilversums kanaal Dit kanaal werd rond 1930 gegraven om een noodzakelijk oost-westverbinding te creëren tussen de Vecht en Hilversum. Het maakte deel uit van een heel ontsluitingsplan voor deze streek, waaronder ook de aanleg van de

5. Fort Kijkuit Fort Kijkuit is rond 1845 gebouwd en is een van de vele forten in deze regio van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dit gebied kon in tijden van oorlogsdreiging onder water gezet worden (inunderen heet dat) om de vijand de doorgang te belemmeren. Via een ingenieus systeem van sluizen stroomde er bij oorlogsdreiging zo’n 50 cm water over de weilanden. Zo werd het water te diep om doorheen te rijden met paarden of kanonnen maar het was niet diep genoeg om te varen. Daarbij werden greppels en wegen onzichtbaar zodat de vijand gedesoriënteerd raakte. De zwakke punten bij strategische locaties zoals een kruising, sluis of kanaal werden verdedigd met een fort, zoals hier fort Kijkuit. Dit fort wordt nu beheerd door Natuurmonumenten en is (nog!) niet toegankelijk.

Ga door de sluis ’t Hemeltje en sla linksaf de Vecht op (alle sluisinformatie vindt u elders in deze gids).

6. Sluis ’t Hemeltje Deze sluis uit de jaren ’30 is vernoemd naar een boerderij die in de buurt ligt. Daarnaast lagen twee huizen die ’t Helletje en Het Vagevuur heetten. Zo’n combinatie van namen is vrij uniek. De sluis werd aangelegd tegelijk met het graven van het Hilversums kanaal in 1930 zodat een verbinding tussen de haven van Hilversum en de Vecht mogelijk werd. Het schutten van de sluis is gratis.

Zodra u door de sluis bent vaart u op een rij bomen af:

7. De Nes De groepjes bomen die hier te zien zijn, zijn restanten van een 50 ha groot eiland dat hier in de 17de eeuw was ontstaan doordat een scherpe bocht in de Vecht werd afgesneden. De schatrijke Pieter Reaal bouwde hier een prachtige buitenplaats op, Huys te Nes geheten. Het eiland werd naar de eigenaar Realeneiland genoemd. De buitenplaats werd, net als zoveel buitenplaatsen aan de Vecht, na een economische recessie in de 19de eeuw gesloopt. Doordat hier in de jaren ’30 zand werd opgezogen is het eiland verdwenen. Alleen de randen met begroeiing zijn nog her en der zichtbaar.

De Nes was in de jaren 1970 een dwanghaven waar illegale boten naar toe gesleept werden.

Die konden hier dan tijdelijk liggen, met bewoners en al. Er heerste een hippie-achtige sfeer met al die vrijgevochten types op hun illegale boten. Later is de situatie gelegaliseerd en is het gebied helemaal opgeknapt en met alle voorzieningen als elektriciteit en riolering toegerust. Sommige boten lijken echter nog wel uit de jaren ‘70 te stammen! De variatie is groot, van omgebouwd binnenvaartschip tot hypermoderne designboot.

TIP! Ommetje Nes: U kunt hier in de Nes een ommetje van een kwartier maken om de restanten van het voormalige eiland heen, langs de diverse woonboten en langs een vogelbroedgebied. U komt dan iets zuidelijker op de Vecht weer uit.

Sla om het ommetje te varen rechtsaf de Vecht op en vaar vervolgens links de oude Vechtbocht in. U vaart zo om het voormalige eiland heen, een mooi tochtje langs bijzondere woonboten. De Nes wordt beheerd door Natuurmonumenten, het binnenmeer is een rustig broedgebied voor vele vogels. Hier mag u dus niet varen!

Dé enige, echte Gooise vrouwen shopping fietsroute!

Een beetje Gooise vrouw shopt er in haar vele vrije uurtjes rijkelijk op los en nu kan iedere vrouw in haar voetsporen te treden. Aarzel niet, maar spring snel op de fiets en volg de allereerste Gooise vrouwen shopping fietsroute.

De kleurrijke routebrochure beschrijft vier routes: • twee dagroutes van 20 en 29 km en • twee 2-daagse routes van 33 en 38 km.

De routes zijn eenvoudig te volgen, voornamelijk via het fietsknooppuntensysteem dat in de brochure wordt uitgelegd. De routes voeren naar de beste winkelstraten van het Gooi en naar dé restaurants en terrassen waar het zien en gezien worden is. En dat niet alleen,

Als u het ommetje gevaren heeft komt u weer uit op de Vecht.

8. H eeft u zin in een ijsje of stuk boerenkaas, vaar dan even een paar minuten noordwaarts naar Kaas- en IJsboerderij De Willigen. Hier kunt u aanleggen en in het winkeltje zelfgemaakt boerenijs, kaas en andere streekproducten kopen. Er is ook een sfeervolle Bed & Breakfast bij. Of boek (van te voren) een rondleiding door de kaasmakerij met boerenlunch! www.dewillligenlogies.nl, 06-51798045

ook de natuur van het beroemde Goois Natuurreservaat wordt rijkelijk aangedaan. Voor de 2-daagse routes zijn er tal van suggesties voor de beste overnachtingadressen op een heus Goois matras: echte Gooise B&B’s en hotels. Fietsverhuuradressen zijn natuurlijk opgenomen, evenals de plekken waar de mooiste Gooise streekproducten te verkrijgen zijn en de beste wellness adressen in het Gooi.

De Gooise vrouwen shopping fietsroutegids is voor € 3,50 te koop bij de VVV’s in de regio of via www.gooivecht.nl te bestellen in print of als PDF download voor o.a. de iPad.

sediment (zand, klei) te verwerken dat afgezet werd tegen de oevers van de rivier. Zo werd de oeverwal gevormd, een soort natuurlijke dijk.

Halverwege de rivier was bijna al het sediment al afgezet en bleef er te weinig over om een brede oeverwal te vormen. Om een kasteel of buitenplaats te bouwen had je dat nodig, anders zonk het gebouw weg in de zompige veengronden. Vandaar dat je dit soort gebouwen wel vindt aan het begin van de rivier, en hier, op de smalle oeverwal, met name weilanden en boerderijen ziet.

Voor het vervolg van de route slaat u rechtsaf vanuit de Nes, richting het zuiden dus.

Na wat boerderijen links en rechts ziet u links een witte buitenplaats tussen hoge bomen liggen.

9. U vaart nu over de zogenaamde Boerenvecht, het noordelijk deel van de Vecht waar met name weilanden met boerderijen te vinden zijn, in tegenstelling tot het zuidelijk deel met alle buitenplaatsen, de Herenvecht genaamd. Dit verschil in bebouwing en uitstraling heeft een natuurlijke oorsprong. De Vecht was namelijk duizenden jaren geleden een zijtak van de Rijn en kreeg met smeltwater vanuit de bergen veel

10. Buitenplaats Vreedenhorst De plek waar Vreedenhorst staat was al in de 13de eeuw bebouwd. Dit was toen een hoger gelegen, droge plek in het veenmoeras. Het huidige huis dateert uit ca. 1650, maar de kelders zijn veel ouder. Dat het een vroege buitenplaats is kun je zien aan de opkamer aan de rechterkant van de voorgevel, die normaal bij boerderijen voorkomt. Een opkamer was de

chique kamer van een boerderij, die hoger lag dan de andere kamers. Omdat de vloer hoger lag, was er genoeg ruimte om onder de kamer een kelder te maken. Die kon dienen voor bijvoorbeeld de opslag van kaas. Het feit dat deze buitenplaats zo’n agrarische verwijzing heeft, betekent dat hij heel oud is. Latere buitenplaatsen uit de 18de eeuw waren namelijk groter, symmetrisch en straalden veel meer status uit.

Iets verderop ligt rechts: 11. Molen De Ruiter De oude korenmolen De Ruiter brandde in 1910 af. De huidige molen werd toen hier gebouwd.

Het was een tweedehandsmolen uit Noord Holland. In die tijd kwamen de stoommachines op en werden veel industriële molens uit Noord Holland niet meer gebruikt. Zij dienden daar bijvoorbeeld als zaagmolen, en kregen vaak ergens anders een tweede leven met een andere functie. Elke zaterdag van 10 tot 16 uur maalt de molen en zijn allerlei streekproducten in het winkeltje te koop. Vlak voor de molen

19

20

supermarkt, even rond te snuffelen bij de kleding-cadeauzaakjes en de franse brocante of om even neer te strijken op een van de terrassen van de drie restaurants die het dorp rijk is.

Vlak nadat u de brug van de N201 onderdoor gevaren bent, ligt links een fraaie buitenplaats.

kunt u langs de berm kort aanleggen. Als u langer de molen wilt bezoeken, meert u iets verder aan in het dorp en wandelt hier naar toe. www.korenmolenderuiter.nl Na de bocht nadert u Vreeland.

12. Vreeland Vreeland is een pittoresk plaatsje dat haar historische karakter goed heeft weten te behouden. Het dorp ontstond in de middeleeuwen bij kasteel Vredeland. Dit was gebouwd door de bisschop van Utrecht om zijn gebied te verdedigen tegen zijn steeds machtiger wordende leenheer Gijsbrecht van Amstel. Het plaatsje kreeg in 1265 stadsrechten, bijna 750 jaar geleden. Een ommetje door het dorp vol prachtige huizen met tuinen aan het water, een 16de eeuws kerkje en gezellige terrasjes en eetgelegenheden is erg de moeite waard.

In Vreeland kunt u aan de noordkant van de Van Leerbrug aanmeren, maximaal 3 x 24 uur. Aan de zuidkant kunnen alleen gasten van restaurant De Nederlanden aanmeren. In het historische dorpje kunt u uitstappen om wat lekkers te kopen in de

13. Slotzicht Het voorhuis van Slotzigt is in 1808 gebouwd tegen een veel ouder huis aan. Het verhaal gaat dat de eigenaar dit deed om zijn niet zo mooie dochter aantrekkelijker te maken voor de huwelijksmarkt. In de glorietijd was de tuin van ruim 43 ha groot ingericht als een prachtig Engels landschapspark. Nu is er nog 1 ha tuin over. Het huis heet Slotzicht omdat het uitkeek op slot Loenersloot, dat 2,5 kilometer westwaarts aan de Angstel ligt.

Het is een van de 200 buitenplaatsen die in de 17de en 18de eeuw aan de Vecht gebouwd werden door rijke Amsterdamse kooplieden die hier beleggingen voor hun vermogen zochten en rust, ruimte en frisse lucht. Zij woonden hier in de zomer, ’s winters trokken zij weer naar hun huis aan de gracht. Het leven was hier heerlijk op het platteland, waar zij gasten ontvingen, gingen jagen of vissen, spelevaren over het water of thee drinken in hun theekoepel.

Slotzicht had wel twee theekoepels. Een zag u misschien al aan De Wijde Blik, de ander ligt hier aan de Vecht. Het charmante huis met rieten dak direct aan de Vecht was de koetsierswoning annex theekoepel van het Slotzigt. Bij elke buitenplaats hoorde een theekoepel. Het motto was hier namelijk: zien en gezien worden, men wilde pronken met zijn bezit. Binnen werd vaak thee gedronken, een kostbare drank in de 17de eeuw. Langs de Vecht ziet u veel theekoepels, en geen een is hetzelfde. Soms is de combinatie met een botenhuisje eronder gemaakt, sommige zijn rond of vierkant, sommige hebben een rieten of een loden dak en hier is dus een bijzondere combinatie met een huis gemaakt.

14. De Keet Het bruingeschilderde houten huis naast het koepelhuis heet De Keet. Deze naam dankt het huis aan het feit dat het de directiekeet was op het bouwterrein tijdens de bouw van het Telegraaf Hoofdkantoor aan de Nieuwe Zijds Voorburgwal te Amsterdam (1926-‘30). Toen de bouwkeet afgebroken zou worden is deze gekocht en in delen op schuiten naar Vreeland vervoerd waar hij opnieuw is opgebouwd. In 1981 is het huis door brand deels verwoest en herbouwd.

15. Terra Nova

Links ligt het 50 ha grote landgoed Terra Nova. Het is ontstaan doordat een Amsterdamse koopman dit drassige gebied liet volstorten met huisvuil uit Amsterdam. Zo ontstond ’nieuw land’, de letterlijke vertaling van Terra Nova. Hier is de afstand tussen de plassen en de Vecht op zijn smalst. Er is een fraai doorkijkje waar je vanaf de Vecht recht op de plassen kijkt. Op het terrein staan diverse particuliere huizen, aanmeren is dan ook niet toegestaan.

16. De Glashut De rij huisjes in de bocht van de Vecht tussen Loenen en Vreeland heet de Glashut. De naam herinnert aan de glasfabriek die hier eind 19de eeuw stond, bij buitenplaats Oostervecht. Hier werden flessen gemaakt voor brouwerijen en stokerijen in Amsterdam en omgeving. De Glashut bestaat uit huisjes die speciaal voor de fabrieksarbeiders gebouwd werden, een hele luxe in die tijd!

Omdat de arbeiders vaak uit Duitsland kwamen, werd de naam ‘Glashutte’ gebruikt, wat glasoven betekent. Rond 1970 zijn de huisjes deels samengevoegd en gerestaureerd.

Na een aantal minuten varen nadert u het dorp Loenen. Het begin van het dorp is te herkennen aan de molen.

17. Molen de Hoop De bovenste verdieping van de hoge korenmolen biedt een schitterend uitzicht tot ver over de Loosdrechtse Plassen. De molen dateert uit

21

1901, een voorganger brandde af. Al in de 17de eeuw stond hier een molen, een dwangmolen genoemd. Hier moesten alle boeren uit de omgeving hun meel laten malen op straffe van een dwangsom.

In het vroegere ketel- en machinehuis is een ontvangstruimte met theeschenkerij. Elke zaterdag van 11 tot 17 uur draait de molen en geeft de vrijwillige molenaar uitleg en rondleidingen. De molen is eigendom van het Utrechts Landschap. Dorpsstraat 106, Loenen aan de Vecht www.molenloenen.nl De molen ligt bij de oude Loswal van Loenen.

Hier kunt u aanmeren (3 x 24 uur) om een wandeling door het historische dorp te maken waar u volop winkeltjes, terrasjes en restaurants (waaronder 2 Michelinsterren restaurants, maar ook eenvoudiger leuke horeca) vindt. Om het dorp in te gaan volgt u de Dorpsstraat die parallel aan de Vecht loopt.

Deze komt uit bij de 16de eeuwse kerk. Het lijkt hier net of de tijd heeft stilgestaan, zo vredig en rustig is de sfeer op dit plekje.

Vlak na de molen ligt een buitenplaats aan de rechterhand: 18. Beek en Hoff Dit huis is een oude buitenplaats die in 1930 vergroot werd toen het als klooster in gebruik genomen werd. Als u goed kijkt ziet u dat de rechterhelft met voordeur de echte buitenplaats was. Het klooster is in 1995 gekocht door de gemeente Loenen en heeft tot 2011 als gemeentehuis dienst gedaan. De nieuwgebouwde ronde aanbouw aan de linkerkant was de raadszaal. Sinds de fusie in 2011 van Loenen, Breukelen en Maarssen tot een nieuwe gemeente Stichtse Vecht, waren een paar afdelingen van de gemeente hier gevestigd.

Eind 2013 is het pand verkocht.

19. Het dorp Loenen U vaart door Loenen, de ‘parel van de Vechtstreek’. Het dorpje ontstond in de 13de eeuw bij kasteel Kronenburg en bestond tot de bouw van naoorlogse nieuwbouwwijken eigenlijk alleen uit de bebouwing langs de Dorpsstraat.

Maar liefst 144 Rijksmonumenten telt het dorp!

Links ziet u het park van buitenplaats Oud Over, rechts monumentale huizen en prachtig begroeide overtuinen. Overtuinen zijn voortuinen die aan de overkant van de weg liggen.

Alleen in Vreeland en Loenen zijn ze te vinden.

De toren van de gotische kerk dateert uit 1525 en steekt hoog boven de daken uit. Hij staat wel 80 cm uit het lood, bijna een Nederlandse toren van Pisa.

Als u onder de ophaalbrug bent doorgevaren, ziet u links een voormalige scheepswerf Bosch en Lommer. Hier heeft ooit nog Linda de Mol gewoond.

Ernaast heeft u een doorkijkje naar de fraaie buitenplaats Bijdorp. De buitenplaats hiernaast is Vegtlust.

20. Vegtlust is een van de grootste buitenplaatsen aan de Vecht. Het is in de 19de eeuw een jongenskostschool geweest en is nu in zes appartementen verdeeld. Het langgerekte huis ernaast was het koetshuis van de buitenplaats.

Daarnaast staat een prachtige theekoepel met botenhuisje eronder. Dat de combinatie met buitenplaats, koetshuis en theekoepel -ook wel een ‘ensemble’ genoemd- nog bestaat, is bijzonder. In de loop der tijd zijn veel bijgebouwen van buitenplaatsen namelijk gesloopt.

Koepels waren bijvoorbeeld vaak van hout, een kwetsbaar materiaal. Restaureren was vaak te duur, en zo zijn vele koepels afgebroken.

21. Weiland van Kronenburg Op het lege weiland tegenover Vegtlust stond ooit kasteel Kronenburg dat rond 1250 gebouwd werd, volgens sommige bronnen door Gijsbrecht van Amstel. Het kasteel werd beroemd omdat de neef van Gijsbrecht, Gerard van Velsen, na de moord op Floris V hier naar toe vluchtte. Hij werd echter achtervolgd en vermoord. In het rampjaar 1672 werd het kasteel door de Fransen verwoest. De restanten werden verbouwd tot buitenplaats. Zoals zoveel buitenplaatsen raakte het huis in de 19de eeuw in verval. Het

22

werd in 1837 gesloopt. De fundamenten van het kasteel liggen nog onder het gras. Vandaar dat het weiland nu een archeologisch monument is.

22. Jaagpad Langs de Vecht loopt hier een smal pad. Dit is het oude jaagpad, waarover het paard liep dat de trekschuit voortrok. De trekschuit was tot de 19de eeuw het belangrijkste vervoermiddel in Nederland. Vervoer over water was heel wat comfortabeler dan rijden over hobbelige zandpaden. Tussen Vreeland en Nieuwersluis is het jaagpad helemaal hersteld, zodat u hier een prachtige wandeling direct langs het water kunt maken.

L angs het jaagpad tegenover de Mijndense sluis kunt u uw sloep aanmeren (3 x 24 uur) om het dorp in gaan of om een stukje over het pad te wandelen. Het jaagpad loopt naar Nieuwersluis, waar u de brug over kunt om langs de andere oever van de Vecht over de weg terug te lopen. Die wandeling duurt ongeveer een uur.

Maar u kunt natuurlijk ook gewoon tien minuten heen en weer lopen over het jaagpad, om de ervaring mee te maken zo dicht langs het water en de witte buitenplaats Nieuwerhoek te lopen.

23. Nieuwerhoek Deze prachtige buitenplaats is in de 17de eeuw gebouwd door de familie Hoek, een Amsterdamse doopsgezinde koopmansfamilie. Mensen die het Doopsgezinde of Joodse geloof aanhingen, mochten niet altijd lid worden van een gilde of deelnemen aan het stadsbestuur.

Zij moesten dus hun geld verdienen in de vrije handel. Dat deden zij vaak succesvol en sommigen werden steenrijk. Hier aan de Vecht zijn dan ook heel veel buitenplaatsen, zoals hier Nieuwerhoek, eigendom geweest van Doopsgezinde en Joodse kooplieden. De deur onder het balkonnetje is nu de achterdeur, maar was vroeger de voordeur omdat men altijd over het water aankwam, met de trekschuit of een eigen boot. De beukenhaag is dan ook als een

soort toegangshek gesnoeid. Pas toen de wegen beter berijdbaar werden, vanaf de 18de eeuw, won de diligence het van de trekschuit en werd de voordeur naar de straatkant verplaatst.

Vaar linksaf de Mijndensesluis in. Het kan zijn dat u even moet wachten. Er zijn palen rechts van de sluis waaraan u de sloep kunt aanmeren. Zodra de sluis open gaat, heeft het naar buiten varende verkeer voorrang. Stoplichten geen aan of u al of niet de sluis in kunt varen. De sluiswachter begeleidt vervolgens alle boten naar binnen. Vaak is het druk en zult u tegen een andere boot moeten liggen. Goed de stootwillen uithangen dus! Een tochtje door de sluis kost € 4,00. De sluiswachter komt dit bedrag bij u innen terwijl de sluis schut. De openingstijden staan achterin deze folder.

24. Mijndensesluis Deze sluis werd al in de 15de eeuw aangelegd om turf naar de Vecht te vervoeren. Het is nu de grootste doorgang tussen de Vecht en de Loosdrechtse Plassen, met een verval van ca 1

meter. Het is hier in de zomer een gezellige drukte van belang. Als de boot in de sluis ligt, kan de schipper aan boord blijven. De rest van het gezelschap kan dan even een ijsje of drankje halen in het winkeltje van de sluiswachter, of zich vergapen aan de grote collectie aparte curiosa.

25. Drecht U vaart nu over de Drecht, een natuurlijk afwateringsriviertje in het veenmoeras, waaraan Loos-drecht zijn naam dankt. Op de kaart is te zien dat de Drecht voor het ontstaan van de plassen een ononderbroken rivier was.

Door het verveningsproces is het middendeel van de rivier verdwenen. De Drecht kwelt op midden in het weidegebied in de zogenaamde ‘Ster van Loosdrecht’. Om dit zompige land droog te maken werden in de middeleeuwen afwateringssloten gegraven vanaf de Oud- en Nieuw Loosdrechtse Dijk, die in een hoefijzervorm om de Drecht waren aangelegd. Door die ronde vorm liepen de afwateringssloten vanaf de dijk als ‘taartpunten’ naar het begin van de

23

Drecht, zodat een stervormige verkaveling ontstond. Dat kom je nergens anders ter wereld zo tegen!

Nog voordat u de open vlakte van de plassen bereikt, komt u langs Het Drechthuis van recreatiecentrum Mijnden. Hier kunt u even aanleggen en iets lekkers nuttigen op het fraaie terras aan het water.

26. De Loosdrechtse Plassen U komt nu op de Loosdrechtse Plassen. Hier kunt u op diverse plekken aanmeren om te zonnen, te zwemmen, naar het toilet te gaan of eten wat te eten of te drinken.

De Loosdrechtse plassen vormen een belangrijk recreatiegebied van maar liefst 3600 hectare water waar je heerlijk kunt varen, zeilen, aanmeren of een strandje pakken. Tot in de 18de eeuw was dit gebied nog moerassig veenweiland. De plassen zijn ontstaan toen dit land werd afgegraven om turf te winnen, tot de 19de eeuw de belangrijkste energiebron in Nederland.

Vanaf eind jaren 1920 werd dit gebied een van de populairste watersportgebieden van Nederland waar recreatie en een schitterende natuur hand in hand gaan. De plassen worden omgeven door vele jachthavens, restaurants, bootverhuurbedrijven en niet te vergeten schitterende villa’s waar menig BN’er huist.

Aanmeerplekken op de Loosdrechtse plassen: (zie ook overzichtskaart achterin de gids) • ’t Bijltje (langs de westelijke Drecht) • Marcus Pos: Afgebakend zandstrandje, steigers, speel- en ligweiden, toilet • Geitenkaai (tussen de Derde en Vierde Plas): aanlegsteigers, speel- en ligweiden • Weer (tussen de Derde en Vierde Plas) • De Meent (Vijfde Plas): strandje, toiletten • De Strook (Vijfde Plas): 6 ha groot recreatieterrein aan de vijfde plas met zandstrand, picknicktafels, (vis)steigers, restaurant, toiletten, speeltoestellen en recreatieveld.

Voor het vervolg van de route steekt u de plas recht over en vaart u het oostelijk deel van de Drecht in. Aan weerszijden ziet u een moerasbos met hoofdzakelijk elzen, dat in de loop van de jaren hier is ontstaan. De sloten die door de vervening ontstaan waren, groeiden langzaamaan dicht nadat het vervenen gestopt was.

Dode plantenresten en riet vormen uiteindelijk een stevige ondergrond, waarop zelfs bomen kunnen groeien, zoals hier het geval is. Dit proces heet verlanden.

Vervolg dit water dwars door het bijzondere petgatenlandschap en volg het bord linksaf naar de Raaisluis. U vaart nu over de ’s Gravelandse vaart.

27. De ’s Gravelandse vaart De ’s Gravelandse vaart is in 1638 gegraven en vormt de verbinding tussen de noordelijke Vecht en Loosdrecht. De vaart loopt van fort Uitermeer via ’s Graveland naar Loosdrecht. Zo kon de brandstof turf uit Loosdrecht en het bouwmateriaal zand uit ’s Graveland naar het snelgroeiende Amsterdam vervoerd worden. De grachtengordel is in de 17de eeuw grotendeels aangelegd op zand uit deze regio!

28. De Nieuwe Brug Van oudsher was dit een druk overslagpunt waar beurtschippers die turf of groenten vervoerden hun losplaats hadden. Vandaar het café op de hoek, dat al eeuwen geleden een plek van warm onthaal was.

Aanleggen bij café ’t Bruggetje kan 50 meter verderop in de ’s Gravelandse vaart.

Bij de volgende brug ziet u links een doorgang: de Raaisloot. Deze leidt naar de Vuntusplas en is verboden voor alle gemotoriseerd bootverkeer.

U vaart tegen de Raaisluis aan. Deze handbediende sluis is in 1999 gebouwd. Een bordje wijst u de weg hoe u de sluis moet bedienen.

Denk eraan dat u uw boot nooit vastlegt in de sluis! Altijd het touw in de hand houden, omdat

het waterpeil stijgt of daalt en u niet wilt dat uw boot scheef komt te hangen!

Vaar nadat u de sluis door bent linksaf het Hilversums kanaal op.

29. Kortenhoef De kerktoren van het lintdorp Kortenhoef torent rechts boven de bomen uit. Het kerkje dateert uit de 14de eeuw en is bijzonder omdat het als een van de weinige dorpskerken in Nederland weinig veranderd is in de loop der eeuwen.

Alleen het koor en de spits van de kerk zijn 17de eeuws. Naast diensten van de hervormde gemeente wordt de kerk ook voor tentoonstellingen, lezingen en concerten gebruikt. De kerk ligt schitterend aan het natuurgebied van de Kortenhoefse plassen en is dan ook een van de meest geschilderde kerkje van ons land. Onder andere de Haagse Schoolschilder Gabriel schilderde hier. Vandaar dat de verderop gelegen molen ‘Gabriel’ heet.

30. Het Wijde Gat Iets voorbij de eerste brug waar u onderdoor vaart heeft u rechts een doorkijkje naar het Wijde Gat, dat onderdeel is van de Kortenhoefse plassen. Ook dit zijn veenplassen die in de 18de en 19de eeuw ontstaan zijn. Veenplassen zijn erg ondiep, omdat een arm met een baggerbeugel eraan nu eenmaal niet verder reikte van zo’n 1,5 meter. Als het vriest zijn deze plassen dan ook als eerste dichtgevroren. Een schaatstocht door dit legakkergebied is een unieke ervaring!

Mocht het zover komen deze winter, dan richt de ijsclub Kortenhoef aan de Kortenhoefsedijk een parkeerplaats in en zet routes uit (www. ijsclub-kortenhoef.nl) Vaar linksaf onder de Zuwebrug door en houd links aan om uw haven van aankomst op de Wijde Blik te bereiken. Dit is het eindpunt van deze ronde. Wie op een ander punt de route is gestart, kan de route bij punt 1 vervolgen vanaf de haven van Ottenhome.

24 24

Ronde Loosdrecht, Vuntus en stukje Vecht

3

Welkom bij een heerlijk dagje op het water van de Loosdrechtse Plassen en de Vecht. U gaat varen door een afwisselend gebied vol prachtige natuur, fraaie buitenplaatsen en historische dorpjes.

Onderweg kunt u op veel plaatsen afstappen om te zwemmen, te shoppen, iets te drinken of te wandelen door de schilderachtige straatjes van Loenen of Breukelen. Deze route voert u langs de leukste plekjes en geeft u alle informatie over waar u kunt aanmeren, waar u horecagelegenheden vindt of waar u iets bijzonders kunt bekijken. Veel plezier!

Start van de route: De route start bij op de Loosdrechtse plassen bij de Oud Loosdrechtsedijk.

Als u vanaf de Vuntusplas komt: vaar naar het westen (rechtsaf). Sla voor het Vuntusstrandje met een wit huis rechtsaf en vaar tussen de huizen door onder de Heulbrug naar de plassen.

U slaat rechtsaf en vaart parallel aan de Oud Loosdrechtsedijk. U bent nu aangekomen op de Loosdrechtse Plassen.

1. De Loosdrechtse Plassen De Loosdrechtse plassen vormen een belangrijk recreatiegebied van maar liefst 3600 hectare water waar je heerlijk kunt varen, zeilen, aanmeren of een strandje pakken. Tot in de 18de

eeuw was dit gebied nog moerassig veenweiland. De plassen zijn ontstaan toen dit land werd afgegraven om turf te winnen, tot de 19de eeuw de belangrijkste energiebron in Nederland.

Vanaf eind jaren 1920 werd dit gebied een van de populairste watersportgebieden van Nederland waar recreatie en een schitterende natuur hand in hand gaan. De plassen worden omgeven door vele jachthavens, restaurants, bootverhuurbedrijven en niet te vergeten schitterende villa’s waar menig BN’er huist.

2. Oud Loosdrechtsedijk Loosdrecht wordt al genoemd in de 13de eeuw.

Vanaf het begin bestaat het dorp uit twee gedeelten: Oud Loosdrecht en Nieuw Loos-

drecht. Door die namen lijkt het of Oud Loosdrecht veel ouder is, maar in werkelijkheid zijn de delen even oud. Het verschil in naamgeving komt omdat het ene deel een kerk kreeg in 1332, het andere in 1400. Het deel met de oudste kerk werd toen Oud Loosdrecht, het andere Nieuw Loosdrecht. De dorpen lagen in een groot veenmoeras dat door turfwinning vrijwel helemaal is omgevormd tot een plassengebied. Zo zijn grote delen van de dorpen verdwenen. Van het voormalige dorp Oud Loosdrecht is alleen nog de Oud Loosdrechtse dijk over. Op de dijk is nu een aaneenschakeling van restaurants, botenverkopers en -verhuurders, watersportwinkels en jachthavens te vinden.

Vaar langs de kust en hou links aan, om de oranje boei 1 heen. U vaart nu langs de Veendijk met een paar gezellige terrassen waar u kunt aanmeren: in de bocht van de Oud Loosdrechtsedijk en de Veendijk ligt restaurant Trivio, aan het einde van de Veendijk -bij de eerste steigers die dwars in het water

Vecht

Donkervliet

Vreeland Polder Donkervliet Loenersloot

Meeruiterdijksche Polder

ver

Kortenhoefsche su

ms

3

Polder Voorburg

ch

Kerklaan

A. L

AM

Polder Holland

BE

RT

Ka

Kortenhoef

SKA

na

al

DE

Zuidersluis

N201

Duur: 5 uur of 6 uur (incl. Vuntusrondje)

N402

Raaisluis (zelfbediening)

aar and

sch

eV

g

24 Oud-loosdrecht

Vech

t

Oukoo

Vuntus

Loenderveensche Plas

vel

erin

perwe

Wet

Waterleiding plas

Gra

he

tering

dsc

Loenen aan de Vecht

's-

lan

t

Hol

A2

Nieuwersluis

Polder

het Honderd

Nieuwer-ter-aa

11 10

5 6

7

8

15

Breukelen

Polder Breukeler

3 Dr

17

16

Pa mp u s

N403

ht

Loosdrechtse Plassen

18

Boomhoek

Muyeveld

Geitekaai

23

Weersloot

Weer

Weersluis (zelfbediening)

Scheendijk

waard

D re c h t

1

ec

Polder Mijnden

14

Oud Aa

4

Mijnden

13

Aa

Mijndense Sluis

9

12

OUD LOOSDRECHTSEDIJK

2

a naal

Nieuwerhoek

W ater l e idin gk

Polder Sticht

Oukoop

25

Wijde Gat

Route: Loosdrechtse plassenMijndensesluis- VechtPlassen Weersluis-Loosdrechtse Plassen met rondje Vuntus

Wijde Blik

4 Vinkeveen

N201

Hil

22

20

Weersloot

Breukeleveensche Plas

19

Trekgaten

Kievitsbuurt

Breukeleveen

Meent

vensc

h Kan

aal

Oostelijke Binnenpolder van Tienhoven

at

5 Breukelen

Kalverstra

Polder Breukelen-Proostdij

o Tienh

21

Breukelen

Tie

ven nho

s Ka

naa

Tienhovensche Plassen

l

Tienhoven Polder Maarsseveen

Polder Bethune

Va

Kraaienestersluis (zelfbediening)

art

0

1km

Ma

s ars

e

e

re

ch

Westbroek

de

ns

Ne

Maarssen

e ve

in

ds

Va

e

Polder Maarsseveen

Kortrijk

ch

Polder Nijenrode

ar

t

Oud-Maarsseveen

Molenpolder Molenpolder

26

staan- jachthaven met restaurant Piet Hein.

Beide natuurlijk met schitterend uitzicht op het water!

Voorbij een stuk land met moerasbos aan de rechterhand (niet voor niets heet het ‘de rimboe’) slaat u rechtsaf de Drecht in, voor de eilandjes langs.

3. Drecht U vaart nu over de Drecht, een natuurlijke afwateringsrivier in het veenmoeras, waaraan Loos-drecht zijn naam dankt. Op de kaart is te zien dat de Drecht voor het ontstaan van de plassen een onondoorbroken rivier was. Door het verveningsproces is het middendeel van de rivier verdwenen. De Drecht kwelt op midden in het weidegebied in de zogenaamde ‘Ster van Loosdrecht’. Om dit zompige land droog te maken werden in de middeleeuwen afwateringssloten gegraven vanaf de Oud- en Nieuw Loosdrechtse Dijk, die in een hoefijzervorm om de Drecht waren aangelegd. Door die ronde vorm liepen de afwateringssloten vanaf de dijk als ‘taartpunten’ naar het begin van de Drecht,

zodat een stervormige verkaveling ontstond.

Dat kom je nergens anders ter wereld zo tegen!

Even aanleggen en iets lekkers nuttigen kan hier bij Het Drechthuis van recreatiecentrum Mijnden, met een prachtig terras aan het water.

Vaar rechtdoor de Mijndensesluis in. De stoplichten geven aan of u moet wachten (rood) of door kunt varen (groen). Er zijn palen links en rechts voor de sluis waaraan u de sloep kunt aanmeren. Zodra de sluis open gaat, heeft het naar buiten varende verkeer voorrang. De sluiswachter begeleidt vervolgens alle boten naar binnen. Vaak is het druk en zult u tegen een andere boot moeten liggen. Goed de stootwillen uithangen dus! Een tochtje door de sluis kost € 4,00. De sluiswachter komt dit bedrag bij u innen terwijl de sluis schut.

4. Mijndensesluis Deze sluis werd al in de 17de eeuw aangelegd om turf naar de Vecht te vervoeren. Het is nu de grootste doorgang tussen de Vecht en de Loosdrechtse Plassen, met een verval van ca 1

meter. Het is hier in de zomer een gezellige drukte van belang. Als de boot in de sluis ligt, kan de schipper aan boord blijven. De rest van het gezelschap kan dan even een ijsje of drankje halen in het winkeltje van de sluiswachter, of zich vergapen aan de grote collectie aparte curiosa.

Als u de sluis uitvaart slaat u linksaf. Maar eerst ziet u nog recht voor u een witte buitenplaats: Nieuwerhoek 5. Nieuwerhoek Deze prachtige buitenplaats is in de 17de eeuw gebouwd door de familie Hoek, een Amsterdamse doopsgezinde koopmansfamilie. Mensen die het Doopsgezinde of Joodse geloof aanhingen, mochten niet altijd lid worden van een gilde of deelnemen aan het stadsbestuur.

Zij moesten dus hun geld verdienen in de vrije handel. Dat deden zij zeer succesvol en sommigen werden steenrijk. Hier aan de Vecht zijn dan ook veel buitenplaatsen, zoals hier Nieuwerhoek, eigendom geweest van Doopsgezinde en Joodse kooplieden. De deur

27

onder het balkonnetje is nu de achterdeur, maar was vroeger de voordeur omdat men altijd over het water aankwam, met de trekschuit of een eigen boot. De beukenhaag is dan ook als een soort toegangshek gesnoeid. Pas toen de wegen beter berijdbaar werden, vanaf de 18de eeuw, won de diligences het als vervoermiddel van de trekschuit en werd de voordeur vaak naar de straatkant verplaatst.

6.

U vaart nu over de Vecht. De Vecht begint in Utrecht bij de Weerdsluis en kronkelt 44 kilometer lang noordwaarts door historische dorpjes en een afwisselend landschap om bij Muiden in het IJmeer te stromen. Tot aan de aanleg van het Amsterdam-Rijnkanaal (toen nog Merwedekanaal) in 1892 was het de grote transportader tussen Amsterdam en de Rijn.

Bijzonder is dat elementen van ruim 1000 jaar geschiedenis langs de rivier terug te vinden zijn, van 10de-eeuwse ontginningssloten tot middeleeuwse kastelen, van prachtige buitenplaatsen uit de gouden eeuw tot forten uit de Hollandse waterlinie, van industriële molens tot moderne villa’s en woonboten. Het bekendst is de Vecht om de vele buitenplaatsen die hier in de 17de en 18de eeuw door rijke Amsterdamse kooplieden gebouwd werden als zomerhuis. De prachtige monumenten hebben vaak landschappelijk parken en bijgebouwtjes als theekoepels of koetshuizen.

7. Hek Vreedenhoff Rechts tussen de bomen door is een glimp op te vangen het van het hek van Vreedenhoff, het grootste en mooiste hek van de Vechtstreek.

Het is gemaakt in 1754 en is zo hoog dat een koets met koetsier op de bok eronder door kon.

8.

Fruitboomgaard van Van Drogenbroek Even verderop is rechts een aanlegsteiger bij de Fruitboomgaard van Van Drogenbroek. Stap hier zeker even uit om in het winkeltje om overheerlijk vers fruit of een flesje appel-perensap voor onderweg te kopen. Vlaggen bij de

aanlegsteiger tonen dat u op het goede adres bent.

Idyllisch overnachten in de boomgaard kan in Bed & Breakfast Ouderhoek. Ook iets meer noordwaarts in de mooie Vechtdorpen Loenen en Vreeland, zijn diverse overnachtingsmogelijkheden.

U nadert langzaamaan Nieuwersluis.

9. Houten huisjes Aan de oostkant van de Vecht liggen allemaal houten huizen. Deze huizen moesten van hout gebouwd worden omdat zij in het schootsveld stonden van fort Nieuwersluis. Als de vijand zou aankomen, moest men een goed zicht te hebben. Huisjes van hout konden in korte tijd neergehaald worden als er snel actie moest worden ondernomen. Bijna elk vestingstadje van Nederland kent dit fenomeen van houten huisjes aan de rand van de stad. Ook verderop aan de Vecht, in Weesp en Muiden, vinden we houten huizen bij de forten.

10. Nieuwersluis Nieuwersluis ontstond in de 15de eeuw bij de ‘nieuwe sluis’ die toen werd aangelegd tussen de Vecht en de Nieuwe Wetering. Door deze strategische ligging bij een sluis en aan een veel bevaren rivier werd het een belangrijke schakel in de Oude en later Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort Nieuwersluis en de Willem III kazerne herinneren nog aan dit militaire verleden.

Bezoek de leuke antiekwinkel De Galanterie of geniet even op het terras aan het water van restaurant Ome Cees. Gasten kunnen hier hun boot aanmeren (niet gasten kunnen hun boot aanleggen aan de overkant, ten zuiden van de brug). Of loop een Waterlinie-ommetje om fort Nieuwersluis. Een prachtige wandeling van een half uur met onderweg informatieborden met alle informatie over de Waterlinie. De start van de wandeling is aan de zuidkant van het dorp: linksaf voor Ome Cees langs.

11. Nieuwe Wetering - vlak na de Vechtbrug Het is haast niet voor te stellen dat al het trekschuitverkeer uit Amsterdam via dit smalle watertje aan de rechterkant de Vecht op kwam.

En toch is dat zo. De route van de trekschuit tussen Amsterdam en Utrecht liep vanaf de Vecht langs de Nieuwe Wetering naar de Angstel en dan via Abcoude en de Holendrecht en Gaasp naar Amsterdam. De trekschuit was een platte boot met een kajuitje, een roef genaamd, waarin de gasten droog konden zitten. De boot werd getrokken door een paard dat op de kant liep over een smal pad. Omdat het paard begeleid werd door een jager, heet dit pad jaagpad. In Nederland was een heel trekvaartensysteem aangelegd in de 17de eeuw met vaste vertrek- en aankomsttijden, te vergelijken met ons huidige openbaar vervoer.

Het jaagpad langs de Vecht tussen Nieuwersluis en Vreeland is helemaal in ere hersteld en is een geweldig wandelpad.

Links ziet u de voormalige Willem III kazerne. Nu is dat een vrouwengevangenis. U vaart het dorp weer uit, en vaart als het ware een bos in.

28

12. Mennistenhemel Dit deel van de Vecht heette de Mennistenhemel omdat hier de mooiste buitenplaatsen stonden van de Mennisten, een andere naam voor doopsgezinden. Het waren voornamelijk doopsgezinde zijdehandelaren uit Amsterdam die hier hun buitenplaats bouwden om de stank en drukte van de warme stad in de zomer te ontvluchten. Hier in hun zomerhuis ontvingen zij gasten, gingen jagen en vissen, kwamen samen in de theekoepel of de muziekkamer en genoten van het plattelandsleven. Door de week ging de heer des huizes naar Amsterdam om te werken, vrouw en kinderen bleven op de buitenplaats.

Dat op en neer reizen kon makkelijk, want in een paar uren varen met de trekschuit was men al in Amsterdam. In totaal stonden er zo’n 200 buitenplaatsen aan de Vecht. Daarvan zijn er nog zo’n 50 over. De rest is in de loop van de tijd gesloopt.

oprukkende Fransen tegen te houden. Nadat dit gelukt was, verwoestten de Fransen op hun terugtocht vrijwel alle huizen en kastelen langs de Vecht. Vandaar dat bijna alle gebouwen van na dit ‘Rampjaar’ zijn. De eigenaar in de 19de eeuw, de heer Doude van Troostwijk, heeft ervoor gezorgd dat Nieuwersluis zijn eigen station kreeg. Toen de spoorwegen in 1854 de spoorlijn Amsterdam-Utrecht wilden aanleggen, moest hiervoor grond onteigend worden van de buitenplaatseigenaren. Zijn voorwaarde was dat elke trein in zijn achtertuin zou stoppen. Aldus geschiedde, en station Nieuwersluis werd een enorm groot overslagstation voor de hele regio. In 1953 kon de N.S. de familie uitkopen en werd het station direct gesloopt. Alleen de Stationsstraat in Nieuwersluis herinnert nog aan deze tijd!

Na een paar minuten varen ziet u rechts een groot nieuwbouwcomplex.

De eerste buitenplaats rechts is Rupelmonde.

13. Rupelmonde Op de voorgevel van het fraaie 18de eeuwse Rupelmonde zijn beelden van Neptunus en Mercurius te zien. Neptunus was de god van de zee, Mercurius de god van de handel. Drie keer raden waarmee de toenmalige eigenaar zijn geld mee verdiende…! Het torentje is pas in 2012 gebouwd. Het is een reconstructie van een klokkentorentje dat er ooit op heeft gestaan, zoals te zien is op oude prenten. Die dienden dan ook als voorbeeld om exact hetzelfde torentje na te bouwen. De klok die erin hangt waarschuwde vroeger de bewoners en hun personeel als het etenstijd was.

Hiernaast ligt een witgeschilderde buitenplaats: Sterreschans.

14. Sterreschans De naam Sterreschans verwijst naar de stervormige schans die in 1673 bij Nieuwersluis werd opgeworpen om de naar Amsterdam

15. Overweer Het nieuwbouwcomplex Overweer staat op de plek waar vroeger kassen en een fabriekje stonden. Het heet Overweer omdat het aan de overkant van de Weer ligt, het watertje dat via de Weersluis naar de Loosdrechtse plassen voert. Weer betekent ‘grens’, en dit water vormde dan ook eeuwenlang de grens tussen Utrecht en Holland.

U slaat hier linksaf naar de Weersluis.

16. Weeresteijn Links naast de sluis staat de buitenplaats Weeresteijn. Deze buitenplaats kwam in de jaren 1960 in het nieuws, omdat hier ooit een kist met middeleeuwse botten was gevonden, waarvan de eigenaresse aannam dat deze van de 7de-eeuwse bisschop Hungarius waren. In haar testament schonk zij een deel van haar grond dan ook aan de paus, zodat de plek een bedevaartplaats kon worden. De paus heeft het legaat echter niet aanvaard, tot opluchting van

haar erfgenamen die nu het landgoed als één geheel konden verkopen.

17. Weersluis Deze sluis tussen de Weere en de Vecht dateert uit 1609. Toen is ook het sluiswachtershuis annex tapperij ernaast gebouwd, de Vliegende Kraai. Het uithangbord laat de naam mooi zien.

De Weere vormde vanaf de 14de eeuw de grens tussen het Sticht Utrecht en het Graafschap Holland, nu tussen Loenen en Breukelen.

Hoe werkt een handbediende sluis?

Het peil van de Vecht ligt ca. 1 meter hoger dan dat van de plassen. Dit verschil wordt overbrugd in de sluis. Als de sluisdeuren open staan vaart u naar binnen. Zie verder bij * Als de sluisdeuren dicht zijn, meert u uw boot aan de rechterkant aan en steekt voorzichtig de weg over. U dient eerst de deuren aan de kant van de Weersloot dicht te maken. U drukt op de zwarte knop zodat de schuiven onderin de sluisdeuren zich sluiten. Vervolgens draait u aan de rode hendel de sluisdeur dicht, ook die aan de andere kant. Als de deuren dicht zijn, loopt u weer naar de deuren aan de Vechtkant en drukt op de zwarte knop om de schuiven in deze deuren te openen zodat het water van de Vecht in de sluiskolk kan stromen. Stroomt het water niet meer, dan kunt u beide sluisdeuren handmatig opendraaien en de sluis invaren. * Bent u binnen, draai de sluisdeuren dan weer dicht, loop naar de achterste sluisdeuren, druk hier op de knop om de schuiven te openen zodat het water uit de sluis de Weersloot in kan stromen. Zodra dit klaar is, kunt u de deuren opendraaien met de hendel en de sluis uitvaren.

Als u door de sluis heen bent vaart u over de Weersloot 18. In de weilanden links is een bunker te zien, een van de tientallen bunkers langs de Vecht. Zij zijn hier begin 20ste eeuwgebouwd als groeps-

29

schuilplaats voor soldaten omdat dit het inundatiegebied (onder water zettingsgebied) van de voormalige verdedigingslinie de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De weilanden konden door het openzetten van de sluizen met Vechtwater onder water gezet worden (geïnundeerd), zodat de vijand het gebied niet verder in kon trekken.

Zodra u de Weersloot uit bent houdt u rechts aan en volgt het bordje ‘Kalverstraat’.

19. De Kalverstraat Een tochtje door de Kalverstraat is een bijzondere belevenis. U vaart over een beschut water langs tientallen recreatiewoningen die op even zoveel legakkers staan. De houten huisjes met rieten daken dateren vaak al vaak al uit de jaren 30, toen het toerisme in deze streek opkwam. Het zijn de buitenplaatsjes van de rijken van tegenwoordig, net zoals de buitenplaatsen aan de Vecht dat waren voor de allerrijksten in de 17de en 18de eeuw. De huisjes zijn bijna nooit te koop, maar kijk niet op van een prijs tussen de 1 en 2 miljoen euro. Als de

hortensia’s bloeien in de mooi onderhouden tuintjes waant u zich in een paradijs. De naam dankt dit watertje aan het feit dat hier vroeger op de legakkers kalveren werden geweid. Of zou het zijn omdat het hier soms net zo druk kan zijn als in de Amsterdamse Kalverstraat?!

-zoals hier in de Kievitsbuurt- zijn de legakkers bewaard gebleven. Er is overal beschoeiing aangebracht om verder afkalven te voorkomen.

Zo blijft dit sprookjesachtige landschap bewaard!

Aan uw rechterhand ligt een doolhof van watertjes en legakkers, velen ook met huisjes erop: De Kievitsbuurt.

Tip! Extra ommetje: vaar voor een bijzonder ommetje dit prachtige legakkergebied in. Als u bij Het Weerhuisje het petgat invaart, komt u uit bij restaurant Het Boothuys aan de Scheendijk.

Natuurlijk met een terras aan het water! Om terug te varen naar de Kalverstraat, volgt u dezelfde sloot die u op de heenweg nam. Bij de Kalverstraat aangekomen slaat u rechtsaf en vervolgt dit water.

20. Kievitsbuurt De Kievitsbuurt is een uniek natuurgebied vol bijzondere flora en fauna waar je kunt dwalen tussen kleine eilandjes, soms met prachtige zomerhuisjes. Deze eilandjes zijn oude legakkers, restanten van de turfwinning. Op deze stroken land werd de turf te drogen gelegd. In de loop van de tijd werden de legakkers weggeslagen bij harde wind, waardoor een open watergebied werd gevormd, de plassen. Aan de randen van de plassen

Aan het einde van de Kalverstraat vaart u linksaf de Vijfde plas op. Aan uw rechterhand ligt een recreatiegebied De Strook

30

Sla ter hoogte van het Witte Huys linksaf en steek de plas recht naar het noorden over om weer bij de Oud Loosdrechtsedijk uit te komen.

24. Wilt u (terug) naar de Vuntus ? Hou dan als herkenningsteken de kerktoren van Loosdrecht aan. Zodra u in de buurt van de havens komt houdt u rechts aan. Hier wijzen de borden u de weg naar ’het Horregat’ richting de Vuntus.

21. De Strook Hier kunt u aanmeren en lekker even zonnen, zwemmen of een terrasje pikken. Er is een gezellig restaurant met een groot terras aan het water, een strandje en speelvelden.

Vijfde Plas bij de oranje boei 8) zijn tientallen aanlegplaatsen en een afgeschermd strandje om veilig te zwemmen, te spelen en te zonnebaden.

Handig om te weten is dat er hier ook toiletten zijn, op de kleinere eilandjes niet.

Vaar langs de oever en met de bocht mee naar links.

U passeert de boeien 10, 7 en 14. Aan uw linkerhand ligt eiland De Meent waar u kunt aanleggen, wat kunt zwemmen of op het strand liggen. Er is ook een kiosk met toilet.

Volg de kust met de bocht mee naar rechts ter hoogte van boei 2. Na een paar minuten varen ziet u rechts een haven met een starttoren.

22. Eilandjes Er zijn zeven eilandjes aangelegd in de Eerste t/m de Vijfde Plas. Oorspronkelijk waren er veel meer eilandjes, restanten van legakkers. Toen deze door golfslag weggespoeld waren, was er nauwelijks meer aanmeergelegenheid op het water. Vandaar dat het Plassenschap Loosdrecht nieuwe eilandjes heeft aangelegd.

Bij Marcus Pos (tussen de tweede en derde plas de bij oranje boei 12) en De Meent (tussen de Vierde en

23. Het Witte Huys Het Witte Huys is gebouwd in 1930 en een paar jaar later in gebruik genomen als thuishaven van de gelijknamige watersportvereniging.

Ernaast ligt een prachtige rietgedekte villa. Hier was in de jaren ’30 een zwembad met zonneterras in de plassen aangelegd. Bij de villa kon men wat drinken na het zwemmen, het was een van de eerste hotspots aan de plassen!

Later werd het restaurant en nu kan het huis gehuurd worden voor feesten en partijen. Menig celebrity-huwelijk is op deze hippe locatie gevierd.

Ommetje Vuntus De Vuntus is de meest stille Loosdrechtse plas omdat de doorgang naar de andere plassen vrij smal en laag is zodat niet alle boten hier doorheen kunnen. Het is een prachtig natuurgebied vol bijzondere waterplanten met aan de westzijde mooie restanten van het legakkerpetgaten landschap dat zo typisch is voor veenplassen.

Tussen de Loosdrechtse plassen en de Vuntus zijn twee vaarwegen. ‘Het Horregat’ volgt u vanaf de Loosdrechtse plassen naar de Vuntus en ‘de Heul’ volgt u vanaf de Vuntus terug naar de Loosdrechtse plassen.

U vaart voor dit ommetje onder de Horregatbrug door de Vuntusplas op en houdt schuin rechts aan, richting Vuntusstrand, naar paal 2.

Vervolgens volgt u de palen 11, 12 en 13 en vaart u zo langs het natuurgebied waar (helaas) alleen kano’s mogen varen (tip voor een volgende keer?). Na paal 13, links van de eilandjes varen richting de kust van de Horndijk (westoever).

Hier ligt restaurant De Eend, met een prachtig terras aan het water. De moeite waard om even aan te leggen en te genieten van de bootjes en vogels op het water.

olg de kustlijn om weer terug te varen naar V ofwel de bootverhuur, ofwel naar de Loosdrechtse Plassen. Hiervoor slaat u voor het Vuntusstrandje met het huis erop rechtsaf, tussen de huizen door de Heulsloot op.

31

Maak van uw sloepenroute gratis een prachtige multimediatour!

In deze Sloepengids zijn per tour de belangrijkste historische verhalen opgenomen en samen vertellen ze al varende het verhaal over de Vecht en het Loosdrechtse Plassengebied.

Deze informatie is ook te beluisteren via uw smartphone (IPhone en Android). De tour is daarbij bovendien voorzien van bijbehorend historisch beeldmateriaal.

Download de app en zit lekker achterover en hoor en zie de verhalen over de Vecht en Loosdrechtse plassen van weleer op uw mobiel verschijnen!

De Gooi & Vecht Tour app‌ De drie multimediale sloepentours zijn opgenomen in de gratis te downloaden Gooi & Vecht Tour app. Daarin zijn nog tal van andere (gratis) audio en beeldtours opgenomen die je al wandelend, fietsend, varend of meevarend door de prachtige Gooi & Vecht regio kunt volgen.

Scan voor de app de QR code op deze pagina (of ga naar www. gooivecht.mobi). Deze brengt u naar de mobiele VVV Gooi & Vecht website, waar de directe links naar de Gooi & Vecht tour apps in de appstores te vinden zijn. Daarnaast ook links naar tal van andere handige gratis toeristische apps en mobiele sites voor de Gooi- en Vechtstreek.

Nigtevecht

32

Hilversumse Meent

Ankeveense

Abcoude

Plassen

Nederhorst den Berg

H

Crailo

Bussum Overzichtskaart sloepenverhuur en N D overnachten

Ankeveen

O

L

L

A

Ve

ch

Baambrugge

aal

t

Zuwe

ij n k a n Loenersloot

Groenlandse kade

A1

ROUTE 2 Kortenhoef

Wijdemeren

Vreeland 8

Wijde Blik

Plassen

’s-Graveland

5 8

A ms t e

Vinkekade

Laren

Overmeer

Horstermeer

rd a m -R

Vinkeveense

7

Kerklaan

9

Hilversum

3

Loenen

Loosdrechtse

7 6

5 A2

Oud-Loosdrecht 4

3

4

NieuwLoosdrecht

1 2

Nieuwersluis Nieuwer Ter Aa

Blaricum

Plassen

Mijnden

5

Muyeveld

Breukelen

Boomhoek

2

Lage Vuursche

6

Breukeleveen 3

Hollandsche Rading

ROUTE 3

Noordeinde

Tienhoven Oud-Maarsseveen 4

Portengen

Maartensdijk

Westbroek

U

2

Kockengen

T

Maarssen

ROUTE 1

R

E

C A27

Maarsseveense Plassen

Maarssenbroek

Route 3 Ronde Loosdrecht, Vuntus en deel Vecht

Ve c

1

ht

Aanvaarroute of uitbreiding route

Overvecht

Sloepverhuur locaties

Utrecht

Overnachtingsmogelijkheden 1

Harmelerwaard

Alendorp

't Zand

Bilthoven

Route 2 Ronde Wijde Blik en deel Vecht en Loosdrecht

Oud-Zuilen

Vleuten

T

Route 1 Ronde Vecht zuid en deel Loosdrecht

1

Haarzuilens

H

Molenpolder

Sluis 0

3 km

33

Informatie bij overzichtskaart sloepenverhuur en overnachten Sloepenverhuur rondom de routes 1 Vertrek vanaf de Vecht zuid Boei 26 Straatweg 26 3604 BB Maarssen 0346-554400 www.boei26.nl

Hellemans Watersport Straatweg 69 3604 BB Maarssen 0346-555867 www.hellemanswatersport.nl 2 Vertrek vanaf de Vecht midden Ariadne aan de Vecht Mijndensedijk 34 3631 NP Nieuwersluis 0294 - 769 069 www.ariadneaandevecht.nl

Vertrek vanaf de Drecht JBB Bootservice Op Recreatiecentrum Mijnden Bloklaan 22A 1231 AZ Loosdrecht 06-53674265 www.jbb-bootservice.nl / www.mijnden.nl 3

Vertrek vanaf de Loosdrechtse Plassen 4 De Otter Loosdrecht Oud-Loosdrechtsedijk 131 1231 LT Loosdrecht 035-5826947 www.deotterloosdrecht.nl 5 De Bolder Bootverhuur Nieuw Loosdrechtsedijk 218-222 1231 LE Loosdrecht 06-27423237 www.debolderbootverhuur.nl

6 De Eerste Aanleg Scheendijk 7 3621 VB Breukelen 0346-6261813 www.deeersteaanleg.nl 7 Vertrek vanaf de Vuntus Jachthaven Bonnema Oud Loosdrechtsedijk 272c 1231 NK Loosdrecht 035-5825255 www.bonnemawatersport.nl

Jachthaven Manten Oud Loosdrechtsedijk 204 1231 NG Loosdrecht 035-5824551 www.bootverhuur-loosdrecht.nl 8 Vertrek vanaf de Wijde Blik Jachthaven Ottenhome Zuwe 20 1241 NC Kortenhoef 035-5823331 www.ottenhome.nl

Jachthaven Kortenhoef Moleneind 2A, 1241 NE Kortenhoef, 035 – 656 1871 www.jachthavenkortenhoef.nl 9 Vertrek vanaf het Hilversums Kanaal Dirkse Watersport Vreelandseweg 52 1216 CH Hilversum 035-5822986 www.dirksewatersport.nl

34

Overnachten rondom de routes 1 Oud-Zuilen Logement Swaenenvecht Dorpsstraat 16a 3611 AE Oud-Zuilen 06-38102922 www.swaenen-vecht.nl

2 Maarssen Bed and Breakfast Maarssen Langegracht 20 3601 AH Maarssen 0346-561540 of 06-16200996 Pierrefeijten@planet.nl

6 Loosdrecht B&B De Uitkijk Oud Loosdrechtsedijk 237 1231 LX Loosdrecht 035-5823226 www.uitkijk.com

B&B Klein Zuylenburgh Dorpsstraat 1, 3611 AD Oud-Zuilen 06-20738375 www.kleinzuylenburgh.nl

B&B Huis aan de Vecht Straatweg 156 3603CS Maarssen 0346-284677 of 06-53398389 www.huisaandevecht.com

Hotel Heineke Oud Loosdrechtsedijk 166 1231 NE Loosdrecht 035-5823408 www.heineke.nl

B&B Molens van Oud Zuylen Oostwaard 4A 3611 AX Oud-Zuilen 030-2230703 www.molensvanoudzuylen.nl

The boat and Breakfast Zandpad 6 WS 3601 AN Maarssen 0346-564603 of 06-55902416 www.theboatandbreakfast.nl

Princess Hotel Loosdrecht Oud Loosdrechtsedijk 253 1231 LZ Loosdrecht 035-5824904 www.goldentuliploosdrecht.nl

3 Breukelen Bed and Breakfast Breukelen (aan de Danne) Dannegracht 4
 3621 AA Breukelen 0346-820976 of 06-15025199 www.bedandbreakfastbreukelen.nl

Piet Hein restaurant en jachthaven Veendijk 17 1231 PC Loosdrecht www.piethein.nl

4 Nieuwersluis Landhuis Logies Ouderhoek Rijksstraatweg 68 3631 AD Nieuwersluis 06-54768637 www.ouderhoek.nl 5 Loenen B&B Het huisje aan de Vecht Mijndesedijk 2 3632 NV Loenen aan de Vecht 06-40546221

B&B Mijndensesluis Mijndesedijk 21 3632 NT Loenen aan de Vecht 0294-233400 of 06-22072033

7 Kortenhoef Gastenverblijf Ktoef Moleneind 2 1241 NE Kortenhoef 06-24206582 www.ktoef.nl 8 Vreeland B&B De Willigen Nigtevechtseweg 186 3633 XX Vreeland 06-51798045 www.dewilligenlogies.nl

Hotel De Nederlanden Duinkerken 3 3633 EM Vreeland 0294-232326 www.nederlanden.nl

35

Aanmeren met uw sloep langs de routes (max 3 x 24 uur) Maarssen • In het dorp langs beide oevers • Langs het jaagpad tussen Doornburgh en Goudestein • Bij het terras van café de Vrienden van de Vecht – voor gasten • Bij Geesbergen - voor gasten Breukelen • Restaurant Slangevecht - voor gasten • Aan de oostoever aan weerszijden van de ophaalbrug, aan de loswal op de westoever aan de noordkant van het dorp Nieuwersluis • Langs de Vecht, bij restaurant Ome Cees, alleen voor gasten

Loenen • Ten noorden van het dorp: aan de loswal voorbij de molen • Ten zuiden van het dorp: Langs het jaagpad ten noorden van de Cronenburgerbrug en iets verder zuidwaarts, tegenover de ingang naar de Mijndensesluis • Bij het Drechthuis aan de Drecht Loosdrechtse Plassen • ’t Bijltje (langs de westelijke Drecht bij oranje boei 9) • Marcus Pos: afgebakend zandstrandje, steigers, speel- en ligweiden, toilet (bij oranje boei 12) • Geitenkaai (tussen de Derde en Vierde Plas): aanlegsteigers, speel- en ligweiden • Weer (tussen de Derde en Vierde Plas) (bij oranje boei 2)

•D e Meent (Vijfde Plas): strandje, toiletten (bij oranje boei 8) •D e Strook (Vijfde Plas): 6 ha groot recreatieterrein aan de zuidoever van de vijfde plas met zandstrand, picknicktafels, (vis)steigers, restaurant, toiletten, speeltoestellen en recreatieveld Wijde Blik •D iverse strandjes Vreeland • I n het dorp ten noorden van de Van Leerbrug •D e oever ten zuiden van de brug is alleen voor gasten van restaurant De Nederlanden • Ten zuiden van de brug in de provinciale weg is een kano-aanlegplaats •K aas- en ijsboerderij De Willigen (voor klanten)

Openingstijden sluizen

Werking handbediening Weersluis

Mijndensesluis (€ 4,- per keer schutten) Periode 1: voorseizoen 1 april tot 1 juni Periode 2: zomerseizoen 1 juni tot 16 september Periode 3: naseizoen 16 september tot 1 november Periode 4: winterseizoen: 1 november tot 1 april Ma t/m do vrij t/m zon 1. 09.00-16.30 09.00-16.30 17.30-19.00 17.30-21.00

Het peil van de Vecht ligt ca. 1 meter hoger dan dat van de Loosdrechtse plassen. Dit verschil wordt overbrugd in de sluis. Als de sluisdeuren open staan vaart u naar binnen. Zie verder bij * Als de sluisdeuren dicht zijn, meert u uw boot aan de rechterkant aan en steekt voorzichtig de weg over.

U dient eerst de deuren aan de kant van de Weersloot dicht te maken. U drukt op de zwarte knop zodat de schuiven onderin de sluisdeuren zich sluiten. Vervolgens draait u aan de rode hendel de sluisdeur dicht, ook die aan de andere kant. Als de deuren dicht zijn, loopt u weer naar de deuren aan de Vechtkant en drukt op de zwarte knop om de schuiven in deze deuren te openen zodat het water van de Vecht in de sluiskolk kan stromen. Stroomt het water niet meer, dan kunt u beide sluisdeuren handmatig opendraaien en de sluis invaren. * Bent u binnen, draai de sluisdeuren dan weer dicht, loop naar de achterste sluisdeuren, druk hier op de knop om de schuiven te openen zodat het water uit de sluis de Weersloot in kan stromen. Zodra dit klaar is, kunt u de deuren opendraaien met de hendel en de sluis uitvaren.

2. 09.00-1630 17.30-21.00

08.00-16.30 17.30-21.00

Sluis ’t Hemeltje Gratis. Let op: u dient een half uur voor sluitingstijd aanwezig te zijn!

3. 09.00-16.30 17.30-19.00

09.00-16.30 17.30-21.00

1. 15 april t/m 16 oktober 2. winterseizoen: 17 oktober tot 15 april

4. ma t/m vrij 09.00-16.30 op telefonisch verzoek 0294-233400 Weersluis, Raaisluis, Kraaienestersluis (handbediend en gratis. Zie uitleg handbediening Weersluis hieronder.)

1 april tot 1 oktober van 08.00-22.30 1 oktober tot 1 april 08.00-18.00 uur

Ma t/m do zaterdag zon- en feestdagen 1. 09.00-12.00 9.00-12.00 09.00-12.00 13.00-18.00 13.00-18.00 13.00-18.00 17.30-19.00 19.00-20.00 2. ma t/m vrijdag 08.00-12.00 13.00-16.30

36

Vaarregels voor sloepvaren

Vaar niet te snel. De maximum vaarsnelheid op de Vecht is 6 km per uur, op de Loosdrechtse Plassen 12 km per uur. Er wordt hier regelmatig op gecontroleerd! De voorrangregels zijn ingewikkeld.

Ga er van uit dat iedereen voorrang op u heeft!

Zeker beroepsvaart, kano’s, zeil- en roeiboten.

Let op bij het inhalen van boten, dit moet aan de bakboordzijde gebeuren (links). Bij smalle doorgangen staat met borden aangegeven welke kant voorrang heeft. Bij het naderen van een sluis of brug mag u geen boten inhalen. Denk erom na zonsondergang verlichting te voeren.

TIP: Loosdrecht, eldorado voor vissers!

De Loosdrechtse Plassen zijn een eldorado voor vissers. Het is toegestaan met vergunning te diverse plaatsen in de regio te vissen. Voor verkoopinformatie en vislocaties, zie: http:// www.fishinginfo.eu/NL/viswateren/wijdemeren/ wijdemeren.htm

TIPs voor mobiele beleving op het water

Watersport Layar op uw mobiel Download de Watersportlayer App voor nog meer informatie onderweg.

Download daarvoor eerst via uw smartphone in de Appstore de gratis ‘Layar app’ en zoek daarbinnen op ‘Watersport’.

Mobiele website ‘Sloepenvaren in Gooi & Vecht’ Deze mobiele website voor gebruik op uw smartphone of tablet geeft u alle informatie die u nodig heeft tijdens uw sloepentocht in Gooi & Vecht. U vindt er de sloepenroutes, inclusief kaart en bezienswaardigheden onderweg. De kaarten tonen u exact waar u op dat moment bent. U kunt de kaarten ook downloaden voor offline gebruik. Ook vindt u hier de links naar de mooiste apps die u onderweg kunt gebruiken, zoals de Watersportlayar app en de vaarkaart van het gebied. Wilt u meer weten over de vaarregels en de aanlegplaatsen? Ook die zijn hier te vinden.

Scan voor deze mobiele sloepensite de QR code of surf naar http://qr.gooivecht.nl/site/1480. Nog niet eerder een QR code gescand? Download op uw smartphone of tablet daarvoor gratis een ‘QR reader’ in de App store.

Meer toeristische en achtergrondinformatie Alle bootverhuren, overnachtingsplekken, evenementen en verdere toeristische informatie vindt u op www.vvvgooivecht.nl. Kijk op www.vensteropdevecht.nl voor alle achtergrondinformatie over landschap en (cultuur)geschiedenis onderweg.

Colofon

www.vvvgooivecht.nl

Uitgever iTRovator, Marieke Hendriks, i.s.m. Regionaal Bureau voor Toerisme Gooi & Vecht Samenstelling en redactie Juliëtte Jonker, Vecht Exclusief - Marieke Hendriks, iTRovator Cartografie Landkaartje, Winifred Broeder Ontwerp en Vormgeving DIMARDESIGN bno, Dimitri Mau Asam Fotografie Omslagfoto: iStockphoto.com Overige foto’s: Juliëtte Jonker, Marieke Hendriks, Corine van der Stap-Bastiaansen, Bram Prins, Nick Zonneveld iTRovator is het innovatieplatform toerisme & recreatie in de regio Gooi & Vecht.

Kijk voor meer informatie op www.itrovator.nl en meld u aan voor de e-nieuwsbrief. Een compleet overzicht van toeristische informatie over de regio Gooi en Vecht vindt u op de regionale VVV site: www.vvvgooivecht.nl

© Alle rechten zijn voorbehouden. De routes en overige teksten in deze uitgave zijn met de grootst mogelijke zorg samengesteld. De juistheid van de gegevens is mede afhankelijk van de informatie die door derden is verstrekt. iTRovator kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten.

Regio VVV Gooi & Vecht Kerkbrink 6, Hilversum Open: ma-za 10.00 - 17.00 uur, zo 12.00 - 17.00 uur Overige Gooi & Vecht VVV’s: VVV Huizen, Achterbaan 82 VVV Weesp, Hoogstraat 10 VVV Bussum, Wilhelminaplantsoen 18 VVV Naarden, Ruijsdaelplein 9L VVV ’s-Graveland, Noordereinde 54 B VVV Kortenhoef, Zuwe 20 Voor openingstijden VVV’s zie www.gooivecht.nl

Kijk voor een compleet overzicht van toeristische mogelijkheden in de regio Gooi & Vecht op www. vvvgooivecht.nl

digitale VVV van de regio Een compleet overzicht van alle toeristische mogelijkheden in de regio Gooi & Vecht vindt u op de officiële VVV website van de regio. Op www.vvvgooivecht.nl vindt u o.a.: • Het toeristisch aanbod per gemeente • Uittips voor complete, net even andere, dagjes uit • Een up to date evenementenoverzicht van dag tot dag • De bezienswaardigheden, attracties en natuurgebieden • Alle overnachtingaccommodaties op een rij • Tips voor uitjes speciaal met kinderen •A lle fiets-, wandel-, skate-, kano-, vaar- en autoroutes klaar voor gebruik • Talrijke groepsarrangementen • Een compleet overzicht van vergaderlocaties •E en webshop met alle informatie- en belevingsproducten in de regio

37

38