WAT GROEIT DAAR? EN WAT BLOEIT DÁÁR?

De kleuren springen de bodem uit in Waddenland. Elk seizoen vertonen de akkers weer andere tinten en soms zie je binnen één seizoen vier, vijf of zes kleuren tegelijk. Het zijn de gewassen die ‘t ‘m doen. Wat telen en oogsten de boeren van Waddenland allemaal op de vruchtbare klei?

Koolzaad

Geel, geler, geelst. In april en mei is koolzaad van verre te herkennen aan de diepgele kleur van de bloemetjes. Het zaad van dit gewas zit vol olie, geschikt voor consumptie en voor verwerking tot margarine, wasmiddelen en veevoer. Een kleine twintig jaar geleden beleefde koolzaad een kleine revival omdat de olie ook geschikt bleek voor verwerking in biobrandstoffen. De oogsttijd ligt in de eerste helft van juli.

Granen

Tarwe, haver, gerst, spelt: bij granen gaat het om de korrels in de aar bovenaan de stengel. Bij het dorsen worden de korrels van de plant gescheiden. De stengels en aren krijgen een tweede leven als stro, bijvoorbeeld in koeienstallen. In Waddenland wordt vooral veel wintertarwe verbouwd, voor veevoer. Deze tarwe wordt pas in de laatste maanden van het jaar gezaaid en in de zomer geoogst. Sinds kort telen enkele bio-boeren ook zomertarwe, die grotendeels naar lokale bakkers gaat. Gerst, te herkennen aan zijn lange haren, is een belangrijk ingrediënt voor bierbrouwerijen in de omgeving en de mouterij van Bavaria in de Eemshaven.

Spelt Terug in Groningen

Een bijzonder graan is spelt. Er is nog een oersterk speltras, de Oberkulmer Rotkorn, die goed tegen moeilijke omstandigheden kan. Deze oude graansoort met lange, smalle korrels groeit pas sinds een tiental jaren weer op de Groningse akkers, onder andere bij Kloosterburen. Tarwe is zo veredeld dat alle stengels in het veld even lang zijn; bij deze oerspelt variëren de stengels in lengte. Dat geeft een prachtig, natuurlijk beeld. Tegen de tijd dat spelt rijp is, meestal augustus, kleurt het in oranje, rode en paarse tinten. In Waddenland worden er onder meer pasta, risotto, brood, koekjes, Groninger koeken en bier van gemaakt.

Aardappel

Rond half juni verschijnen de eerste wit tot paarsachtige bloemetjes aan de aardappelplant, met een geel zuiltje van meeldraden in het midden. Zetmeelaardappelen worden verwerkt tot grondstoffen voor bijvoorbeeld lijm, textiel, drop en... medicijnen. Pootaardappelen zijn bedoeld om nieuwe aardappelen uit te laten groeien. Ze worden vroeg gerooid - als ze nog niet al te groot zijn - en over de hele wereld geëxporteerd om elders te worden uitgepoot voor de consumptie. Consumptieaardappelen komen als de bekende aardappel op ons bord.

Maïs

Een muur van hoge groene stengels? Tien tegen één dat je tegen maïs aankijkt. Deze plant, eigenlijk een grassoort, schiet in de zomer de grond uit. De meeste maïs in Nederland is snijmaïs, bedoeld als koeienvoer. De pluim boven op de plant is de mannelijke bloem, de kolven in de oksels van de plant zijn de vrouwelijke bloemen.

Suikerbiet

De suikerbiet is niet te missen in Waddenland. Hele velden staan vol met planten met grote, brede bladen die de bloemetjes aan het zicht onttrekken. Suikerbieten bevatten gemiddeld zestien procent suiker. In het najaar draait de suikerfabriek in Vierverlaten bij Hoogkerk op volle toeren om de immense oogst uit grote delen van het land te verwerken. In de fabriek wordt de suiker uit de bieten gewonnen en verwerkt tot kristalsuiker, basterdsuiker, kandij of stroop. Tegenwoordig wordt ook geprobeerd de reststoffen (kleurstoffen, bioplastic, vezels) zo veel mogelijk te benutten. De pulp die daarna nog over is, kan als veevoer dienen. De suikerbiet wordt zo’n beetje als laatste gewas geoogst, vaak pas in november - de ‘bietencampagne’.

Ui

Zie je aan het eind van de zomer dunne groene stengels een beetje zielig op de grond liggen? Dan kan het niet lang meer duren voordat de boer komt oogsten. Door om te vallen geeft de uienplant namelijk aan dat hij oogstklaar is. Hij heeft er dan ook al een tijdje op zitten - de ui is in het voorjaar een van de eerste planten die boven de grond komen.

De Bodem Van Waddenland Brengt Zo Veel Mooie Producten Voort

Proeven

En dan hebben we het nog niet gehad over mosterdzaad (gele bloemen van juni tot september), bessen, peen, druiven of vlas, dat in juni wit, blauw of lila bloeit. De bodem van Waddenland brengt zó veel mooie producten voort. Het allermooiste? Overal zijn (boerderij)winkels, stalletjes langs de weg en restaurants te vinden om de verse producten te proeven.

Im Wattenland schießen die Farben geradezu aus dem Boden. Zu jeder Jahreszeit zeigen sich die Felder wieder in neuem Gewand, typische Kulturpflanzen prägen das Landschaftsbild. Was die Landwirte auf dem fruchtbaren Lehmboden im Wattenland anbauen? Kartoffeln natürlich, die ab Mitte Juni an den weiß bis violett schimmernden Blüten zu erkennen sind. Aber auch die Zuckerrübe mit ihren großen, die Blüten verhüllenden breiten Blättern ist nicht zu übersehen. Sehr präsent ist außerdem der Mais – von der Straße aus wirken die dichten Maisfelder fast wie grüne Wände aus dicken Stängeln. Nicht zu vergessen das Getreide, der leuchtend gelbe Raps, der Senf, der Flachs und die Beeren. Und das Beste ist: Überall findet man (Hof-)Läden, kleine Stände am Straßenrand und Restaurants mit regionaler Küche, in denen man das Gute vom Land probieren kann.

In Waddenland, all kinds of colours sprout out from the soil. This is where the crops change the colour of the fields each and every season. But what exactly do the farmers grow and harvest on and from the fertile Waddenland clay? You have your spuds of course, the small flowers of which transform the lands into whitish-purple blankets from mid-June. Then there is the obvious sugar beet, with its large and broad leaves that hide the flowers from view. Another very distinctive crop is maize, the stalks of which make fields resemble green walls. And let’s not forget corn, or the bright yellow coleseed, mustard seed, flax and berries. To save the best for last: everywhere you go you’ll find (farm) shops, small roadside stalls and restaurants serving local cuisine, to sample all of these products and to treat your taste buds.