COLUMN
TEVEEL VAN HET GOEDE W
Journalist-schrijver Hans van Wetering is gefascineerd door het fenomeen tijd en de wereld van overmorgen. Een column over toekomstvisioenen, technologische (bokken)sprongen en dappere pogingen de tijd zelf te verslaan.
64
GENTLEMEN’S WATCH #78 | NAJAAR 2021
e zijn beperkte wezens. En die beperkingen maken ons tot wie we zijn, wordt wel gezegd, die maken ons mens. Een mooie uitspraak, dat zeker. Maar is er a priori werkelijk iets op tegen om, als het dan toch mogelijk is, onze fysieke capaciteiten hier en daar een klein opkontje te geven? Die vraag dringt zich steeds nadrukkelijker op nu als gevolg van technologische vooruitgang -AI en robotics- de grens tussen mens en machine langzaam maar zeker poreus wordt. Natuurlijk, tweehonderd kilometer per uur rennen is zinloos nu er geen luipaarden meer zijn om aan te ontsnappen en tweeduizend kilo tillen is heus aardig, maar daar hebben we machines voor. Maar toch, de zintuigen dan: die een beetje tweaken is toch niet per se verkeerd? Het menselijk gehoor maakt dat we met elkaar kunnen communiceren en van muziek kunnen genieten, perfect is het echter zeker niet. Buiten de bandbreedte 20 Hz-20.000 Hz horen we niets. Goed nieuws dus dat Finse wetenschappers recent een audio-techniek ontwikkelden die mensen in staat stelt ver boven die grens te horen. Proefpersonen konden zo zelfs vleermuizen volgen tijdens hun vlucht. De truc? Ultrasoon geluid wordt middels AI omgezet in een voor ons hoorbare frequentie. Via een koptelefoon nu nog, maar, zo klinkt het, hardwarematige verbetering van ons gehoor is in aantocht. De voordelen van zo’n supergehoor zijn legio, vanwege die vleermuis natuurlijk, zo weten we inmiddels helaas. Maar ook kunnen we dan bijvoorbeeld microscopisch kleine lekkages opsporen (die veroorzaken ultrasoon gesis) en dat is toch best een fijn idee wanneer binnenkort (in gedachte de energietransitie) licht ontvlambare waterstof door uw oude gasleiding spuit. Onze ogen kunnen bij nader inzien ook best wat hulp gebruiken. Want zou het niet handig zijn als we het gezichtsvermogen van een microscoop hadden, als we een kilometer ver konden zien zodat we, om maar iets te noemen, onze geliefden nooit meer kwijt raken? En wat te denken van verbeterde tastzin -er is maar weinig fantasie nodig om je de impact van turbo-tastzin op het liefdesspel voor te kunnen stellen- of een smaakzintuig dat het verorberen van een ordinaire tosti ham-kaas tot een orgiastische ervaring maakt? Over ons reukvermogen hebben we het dan nog niet gehad: de geur van dat natte gras op een zomerochtend, de kamperfoelie in volle bloei, en dat dan duizend keer sterker: sinds Amerikaanse onderzoekers deze zomer eindelijk het mysterie ontrafelden hoe geurmoleculen zich aan geurreceptoren in onze neus binden, komt dat plotseling een stuk dichterbij. Een heerlijke, zintuigelijke wonderwereld wordt ons deel. Of toch niet? Want geweldig natuurlijk dat we die vleermuis zo goed horen, maar ehm, wordt de wereld om ons heen dan geen gekmakende kakofonie en verdwijnt die prachtige toon die Yo Yo Ma uit zijn Stradivarius tovert dan niet voor altijd achter een muur van ultrasoon gepiep, gesis en gekras? Als we alles in detail en eindeloos ver weg kunnen zien: zorgt dat niet voor een informatieoverload die maakt dat we ons het liefst onder een deken verstoppen? En fijn dat jonge gras en die kamperfoelie, maar dan ruiken we ook de viezigheid duizendvoudig en wanen we ons plotseling terug in de middeleeuwen, toen de grachten nog een open riool waren en iedereen de opgespaarde stront vanaf twee hoog op straat kieperde (voor onze smaakbeleving geldt vanzelf iets soortgelijks). De tastzin dan tenslotte: als elke aanraking, alles wat u beetpakt (een stuk papier, een glas, een deurgreep) u tot in het diepst van uw ziel raakt – wat zou er nog uit uw handen komen? We zijn beperkte wezens, en die beperkingen maken ons tot wie we zijn, maken ons mens - misschien toch niet zo’n gekke gedachte.
