Gentlemen's Watch | GW 91

GENTLEMEN'S WATCH

Serious about style

Michiel Romeyn

DE STIJL VAN

(GEEN)

DE VISIONAIR

FRANCIS FORD COPPOLA

CHRISTIAN VOIGT FOTOGRAFEERT RUIMTEPAKKEN

MIDAS DEKKERS OVER SCHOONHEID

BENCHMARK. BEATEN.

More power, more control, more confidence, more exhilaration. You can feel it. Hear it. Sense it. Every moment you’re behind the wheel.

Countless enhancements, innovations, refinements. One incredible ambition: to raise the bar in supercar performance and engagement. To a brand new level.

THE NEW McLAREN 750S.

IN THIS ISSUE

16 IN THE MIX

Om te lezen, toe te juichen, naar te luisteren, te bezoeken, naar te kijken, te laten maken, te drinken, ruiken of aan te trekken…

28 THOMAS HÖPPENER

Als huiszoekende Herbert.

30 GENT’S CLASSIC

Een Jag met een grootse reputatie…

36 FRANCIS FORD COPPOLA

Eén van de meest succesvolle regisseurs aller tijden en hoeft niets meer te bewij zen. Maar op 85-jarige leeftijd steekt hij nog steeds zijn nek uit om de filmwereld te verrassen en critici te verdelen…

44 HORLOGE

Gevonden in een lade: het horloge van mijn vader…

48 CHAMPAGNES

Die je nog niet kent – maar je zeker zou moeten ontdekken.

50 COLUMN HANS VAN WETERING

Kop of munt.

52 JOHAN VAN KASTEL

Niet langer under cover. Johan van Kastel over zijn tijd als geheime boevenjager.

58 DRINKS

Whisky’s en rum om te proeven.

62 CARS

Auto’s waarin je weg wilt rijden.

68 CHRISTIAN VOIGT

Fotografeert de analoge ruimtevaart.

78 HORLOGES

Die aan de dampkring ontsnapten.

80 HIGH-TECH

Die handig, praktisch, goed en mooi is.

LONGINES LEGEND DIVER

A NEW SENSE OF TIME

REDEFINING TIME DISPLAY

QLOCKTWO presenteert de natuur in haar puurste vorm. De EARTH CREATOR‘S EDITION DESERT bestaat uit ongepolijst marmer met unieke aderen van calciet en ijzeroxiden die de schoonheid van de woestijn weerspiegelen. Het oppervlak reflecteert de verschuivende dans van licht en schaduw en echoot het verstrijken van de tijd. Het is meer dan een tijdsaanduiding - het creëert intense momenten van verbinding met de natuur.

www.qlocktwo.com

86 STIJL UPDATE

Adviezen voor het winterseizoen.

92 OP ZOEK NAAR SCHOONHEID

Met bioloog Midas Dekkers.

96 EEN EIGEN HORLOGEMERK STARTEN

Deel 6 en slot.

100 HORLOGENIEUWS

Om bij de tijd te blijven.

108 ZIJN STIJL

Met Michiel Romeyn, acteur en schrijver.

112 ON THE MOVE

Spullen om mee in beweging te blijven.

114 COLUMN

MARCEL LANGEDIJK

Ruud had een hekel aan mensen met een voor hardlopen ongeschikt lijf.

1 JAAR GENTLEMEN’S WATCH + WATCH JAARBOEK VOOR € 29,75 INCLUSIEF DIGITALE GW

Opgave en vragen over abonnementen Nederland: Abonnementenland

Postbus 20 1910 AA Uitgeest T 0900-ABOLAND of T 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut)

www.bladenbox.nl voor abonneren.

www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur je tweet naar: @Aboland_klanten

Opgave en vragen over abonnementen in België: Abonnementenland

100

In dit magazine zijn diverse pagina’s (plus vrijwel alle advertenties!) interactief gemaakt. Download de app en ontdek wat APPAVIEW te bieden heeft!

Ambachtenlaan 21 Unit 2A 3001 Heverlee

T +32 (0)28 08 55 23 F +32 (0)28 08 70 05

www.bladenbox.be voor abonneren.

www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Prijswijzigingen voorbehouden.

„Het eerste horloge wat mij tijd schenkt!“

Karl-Heinz M.

Ontdek de tijdloze elegantie van MeisterSinger horloges, geïnspireerd door eeuwenoude tradities. Sinds meer dan 20 jaar brengen wij de unieke schoonheid van één wijzer horloges tot leven. Wist u dat de oorsprong van de horlogerie begon met deze één wijzer techniek?

De Pangaea Day Date 365 belichaamt perfect de harmonie tussen historisch design en de moderne filosofie van MeisterSinger. Ervaar de verfijning van eenvoud met onze collectie.

Voor meer informatie: Time Company info@timecompany.nl Tel. +31 570 514200

Pangaea Day Date 365

o.a. verkrijgbaar bij:

Aalsmeer: Sparnaaij Juweliers, Zijdstraat 90 Alkmaar: Marc Lange, Mient 12 Amersfoort: van Hell Juweliers, Utrechtsestraat 28 Amsterdam: The Mill Diamonds, Rokin 123; QP Exclusieve Horloges, Willemsparkweg 154 (hoek Cornelis Schuytstraat) Apeldoorn: van Hell Juweliers, Hoofdstraat 120B Arnhem: Juwelier Punte, Rijnstraat 33 Barendrecht: Juwelier Ettema, Middenbaan 57 Barneveld: Kaasschieter Juweliers, Jan van Schaffelaarstraat 42 Bussum: Juwelier Geerling, Wilhelminaplantsoen 1 Breda: van Gurp Juweliers, Grote Markt 27; Capelle aan den IJssel: Brunott Juweliers, Koperwiek 67 Culemborg: Boumanonline.nl, Markt 43 Delft: van Loenen Horlogerie, Markt 63 Enschede: Koelink Juwelier, Haverstraatpassage 32-34 Goes: Fabery de Jonge, Lange Kerkstraat 30 Haarlem: F.J. Driessen Juweliers, Barteljorisstraat 1 Haren (GN): HA Juweliers, Rijksstraatweg 170 Hengelo (Ov.): Kwekkeboom Juweliers, Brinkstraat 8 Huizen: Veerman Juwelen, Lindenlaan 28 Leiden: De Gunst Juwelier, Nieuwe Rijn 7 Maastricht: Loonstra Juwelier, Platielstraat 16 Nijmegen: Juwelier van Baal, Broerstraat 53 Oss: Juwelier Marijnissen, Kerkstraat 9 Oud-Beijerland: Gentlemen , Oost-Voorstraat 4 Oudewater: Reijersen Juweliers, Korte Havenstraat 16 Rijssen: Saffier Juweliers, Haarstraat 11 Rotterdam: Brunott Juweliers, Oude Binnenweg 45 ’s-Hertogenbosch: Ton van Grinsven Juwelier, Hinthammerstraat 50 Schoonhoven: Rikkoert Juweliershuys, Haven 1 - 13 Spijkenisse: Atelier Ed Nobel, Vredehofplein 7 Utrecht: Punte Juwelier Horloger, Choorstraat 34-36 Veenendaal: Horlogerie van Manen, Hoogstraat 28 Venlo: Nellissen Juwelen, Markt 4 (naast stadhuis) Vianen: ’t Juweliershuis Reijersen-van Buuren, Voorstraat 15 Waalre: Juwelier van Hooff, Den hof 1 Winterswijk: Milikan Juwelier, Wooldstraat 22 Zeist: Juwelier van der Weerd - Janssen, Slotlaan 254-256 Zwolle: Juwelier Veenemans, Luttekestraat 32 ; en op www.meistersinger.nl

FUTURISTISCH

Als ik op m’n horloge kijk, zie ik de secondewijzer langzaam over de wijzerplaat glijden en weet ik dat hij over precies één minuut terug is bij het punt waar ik begon te kijken. Of althans, dat denk ik te weten. Want in werkelijkheid heb ik natuurlijk geen idee.

Een blik in de toekomst werpen is ons nog altijd niet gegund. Verder dan verwachtingen en aannames komen we niet. En misschien een beetje hoop –al is dat voor sommigen al een brug te ver (pagina 108).

De toekomst. Zeker was ie al nooit, maar de wereld van vandaag lijkt in steeds meer opzichten een kwartje op z’n kant. Oorlog, milieucrisis, politieke onrust, crypto, AI… Geen idee welke kant het allemaal opgaat. Niet toevallig misschien dat Francis Ford Coppola precies nu, na een aanloop van meer dan vier decennia, zijn Megalopolis lanceert. Een visueel spektakel waarin thema’s als macht, idealisme en de kwetsbaarheid van maatschappelijke structuren de kern vormen, geprojecteerd tegen de achtergrond van de denkbeeldige stad New Rome, wat eigenlijk een 21e eeuws New York voorstelt. De film gaat over het streven naar een utopische samenleving versus een wereld vol hebzucht en persoonlijke belangen. Het verhaal refereert sterk aan de Romeinse geschiedenis, met name aan de overgang van de Romeinse Republiek naar het Romeinse Keizerrijk, de absolute monarchie waarbij één persoon over volledige autoriteit beschikte, niet door wetten gebonden, noch enige verantwoording verschuldigd. Het is duidelijk dat Coppola creatief roert in een mix van fictie en werkelijkheid, verleden en toekomst, feiten en verwachtingen, angst en hoop. Het zet je aan het denken. Want waar het heen gaat in deze wereld weet niemand, zelfs een visionaire cineast als Francis Ford Coppola niet. Hoewel hij zich aan één harde voorspelling wel durft te wagen... (pagina 36).

Laat de toekomst zich dan helemáál niet voorspellen? Ja toch wel. Een heel klein beetje, zo ontdekte onze columnist Hans van Wetering (pagina 50). En wanneer je je daarvan eenmaal bewust ben, zul je er ooit een keer profijt van hebben. Dat weet ik zeker. Of althans, bijna...

Hoofdredacteur

Gerben Bijpost

Uitgevers

Leo van Klaveren

Gerben Bijpost

Art Director

Kirsten Vermeulen

Eindredacteur

Elise Glaudemans

Acquisitie

Leo van Klaveren T +31 (0) 6 53 33 34 36 E leo@gentlemenswatch.com

Redactie en medewerkers

Luke van den Bergh, Rosan Bijpost, Jules Bijpost, Peter Bijpost, Karine Bloem, Robbie Collin, Eric le Duc, Elise Glaudemans, Kirstin Hanssen, Annika Hoogeveen, Marcel Langedijk, Gijs Naastepad, Jorrit Niels, Thomas van Straaten, Emma Wackers, Hans van Wetering

Druk

Damen

Distributie

Betapress

YELLOW HOUSE

Publishers BV Oeverhuyze 33 5221 PS 's-Hertogenbosch

Nederland T +31 (0) 6 53110089

E info@gentlemenswatch.com www.gentlemenswatch.com

YELLOW HOUSE Publishers

Bank:RABO 1113.88.783,BIC P.O.Box 142,2150 AC Nieuw

Address:Lireweg 102,2153 PH T:+31(0)252-688110,F:+31(0)252-680441,info@gentlemenswatch.com,

GENTLEMEN’S WATCH is an international

SERIE

Winter

Diana Henry BOEK

De magie van koken in de koude wintermaanden! Met dit boek haal je meer dan honderd onweerstaanbare, klassieke koud-weer-recepten in huis. Alles verzameld tijdens Henry’s reizen door Scandinavië, de Franse en Italiaanse Alpen, Schotland, Ierland en New England. Van Uien-cidersoep met smeltende camembert, gevulde kwartel met marmelade en whisky en tartiflette tot pecan-perentaart. Haard aan en smullen maar, met dit ultieme comfortfood! Of zoals groot fan Yotam Ottolenghi zegt: ‘Ik wil alles eten wat Diana Henry kookt.’ Kosmos Uitgevers | 30 | ISBN 9789043935395

Een modern herinterpretatie van de filmklassieker uit 1973 met Edward Fox ( A Bridge Too Far), gebaseerd op Frederick Forsyths gelijknamige boek waarin een aanslag wordt gepleegd op het leven van de toenmalige Franse President Charles de Gaulle. De ongrijpbare huurmoordenaar Jackal (Eddie Redmayne, Fantastic Beasts) wordt opgejaagd door een Britse inlichtingenofficier (Lashana Lynch, No Time to Die). Dit kat-en-muisspel vindt plaats door heel Europa. Volgens de producenten blijft de brutale serie trouw aan het DNA van het originele verhaal, maar zal het dieper graven in de kameleonachtige ‘antiheld’; de spil van het verhaal. Het is een hedendaags perspectief met zowel digitale technologie als analoge elementen en aspecten. Redmayne gaf aan hij genoot van het spelen van de jakhals; de diverse rollen en vermommingen. Hij prijst het goede werk van de cast, protheses, kostuums en de andere teams, waaronder –grappend– zijn ‘geduldige Duitse coach’.

The Day of the Jackal is vanaf 6 december 2024 te zien bij SkyShowtime.

THE NATIONAL: ROME THE DAY OF THE JACKAL

MUZIEK

Opgenomen in Parco Della Musica Ennio Morricone. Dit uit 21 nummers bestaande album brengt schitterende versies van geliefde liedjes als Bloodbuzz Ohio en Don’t Swallow the Cap ten gehore, net als verscherpte interpretaties van recente liedjes als Eucalyptus en het grensverleggende Smoke Detector. Het dubbelalbum overbrugt meer dan twintig jaar aan songwriting en onthult hoe elk nummer een nieuw leven is gaan leiden op het podium. Er wordt vaak over The National gezegd dat je ze live moet zien; met Rome heb je bijna het gevoel dat je in het publiek staat bij van een van hun concerten. The National: Rome is vanaf 13 december 2024 te beluisteren.

Tekst

Annika Hoogeveen, Gerben Bijpost, Elise Glaudemans

CARRY-ON

Steven Spielbergs Amblin Entertainment heeft in 2021 een deal gesloten met Netflix voor meerdere films. Carry-On is de eerste. In deze thriller staan Taron Egerton (Rocketman) en Jason Bateman (Ozark) tegenover elkaar. Ethan Kopek (Egerton) is een jonge agent van de Amerikaanse Transportveiligheidsdienst (TSA) die op Kerstavond wordt gechanteerd; een pakket moet hij veilig laten passeren op een volle vlucht. De klok tikt en de dreiging neemt toe als Ethan alles op alles zet om het kat-en-muisspel te winnen van de mysterieuze chanteur (Bateman).

Carry-On is vanaf 13 december 2024 te zien bij Netflix.

SERIE

One Hundred Years of Solitud

De serie is gebaseerd op –wat wordt gezien als een meesterwerk van de SpaansAmerikaanse en universele literatuur– de gelijknamige roman van Gabriel García Márquez, de 1982 winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur. De schrijver zelf wilde de rechten van zijn roman niet verkopen. Want een film zou nooit het gehele plot kunnen weergeven. Dus nu is het een serie geworden, met goedkeuring van de familie opgenomen, in Colombia én in het Spaans, dat was een harde voorwaarde. Colombiaanse en inheemse groepen hebben de sets en rekwisieten gemaakt. Het verhaal: neef en nicht José en Úrsula Buendía trouwen tegen de wil van hun ouders. Ze worden tijdens hun reis op zoek naar een nieuw thuis – Macondo–vergezeld door vrienden en avonturiers. Diverse generaties van de Buendía-lijn worden gevolgd. Geteisterd door waanzin, onmogelijke liefdes, een bloedige en absurde oorlog en de angst voor een verschrikkelijke vloek die hen hopeloos veroordeelt tot honderd jaar eenzaamheid. Volgens filmmaker Laura Mora: “We hebben altijd geprobeerd het verschil te begrijpen tussen de literaire en audiovisuele talen, en beelden te creëren die de schoonheid, poëzie en diepgang bevatten van een werk dat de hele wereld heeft beïnvloed.”

Eerste deel van One Hundred Years of Solitude is vanaf 11 december 2024 te zien bij Netflix.

SERIE

Black Doves

Schrijver en maker Joe Barton schreef de scripts voor deze spionageserie gedurende de Kerstvakantie, met als enige brandstof: broodjes kalkoen en flessen roomlikeur. Vandaar dat de actieserie –tevens een oprecht verhaal over vriendschap en het maken van offers– zich afspeelt tijdens Kerstmis. Helen Webb (Keira Knightley) is een toegewijde echtgenote, moeder…en een professionele spion. Tien jaar lang geeft ze de geheimen van haar politicus echtgenoot door aan haar werkgever, de schimmige organisatie Black Doves. Wanneer haar minnaar wordt vermoord, is het aan Helens oude vriend Sam (Ben Whishaw) om haar te beschermen. Spionnenmeester Reed wordt gespeeld door Sarah Lancashire (Happy Valley). Het is opmerkelijk dat Netflix al een tweede seizoen heeft aangekondigd. De streamingsdienst krijgt vaak kritiek dat het te snel en vaak series annuleert.

Black Doves is vanaf 5 december 2024 te zien bij Netflix.

Lichaams

BEELD

kunst

Je lichaam, of een deel daarvan, vereeuwigd. Daarvoor kun je terecht bij beeldend kunstenares Petra Flach. Onder haar eigen naam, en met haar team bij Bodycasting Nederland, maakt ze sculpturen van jou - of wie je maar wilt. Na een burn-out besloot Flach dat ze geen beelden meer wilde maken die uitsluitend een esthetisch doel dienen, maar die ook verhalen vertellen voor en van mensen. Dus nu maakt ze onder andere kunstwerken net voor een borstamputatie, een ’fifty & fabulous’ billenpartij, strak getrainde torso’s, maar ook van stil geboren kindjes. Kortom, het echte leven zoals dit de mens overkomt. Beelden van onrealistische schoonheidsidealen zijn immers al overal, maar zij kiest ervoor om het lichaam in al zijn vormen te vieren: kwetsbaar en echt, allemaal met hun eigen verhaal en emoties. www.bodycasting.nl

MUZIEK

Humanhood

The weather station

Het brein achter Weather Station, Tamara Lindeman, gaf aan dat ze de single Neon Signs van het nieuwe album Humanhood schreef toen ze zich “verward en ondersteboven voelde, op een moment wanneer zelfs verlangen wegvalt en dissociatie je lossnijdt van een verhaal dat, hoewel het slecht was, wel de boel bijeenhield.” Volgens Lindeman kwam het nummer met de diverse draden al verbonden: “de manier waarop iets dat niet waar is meer energetische intensiteit lijkt te hebben dan een waarheid, de verwarring van worden gebombardeerd met reclame op een moment van klimaatnoodtoestand, de verwarring van relaties waar dwang is verpakt in de taal der liefde. Is het uiteindelijk niet allemaal hetzelfde gevoel?” Bij het maken van de vorige twee bejubelde albums bevond Lindeman zich in een mentale gezondheidscrisis. De nummers die ze schreef voor Humanhood hadden voor het eerst het perspectief van de huidige tijd, in plaats van terugkijken naar het verleden.

The Weather Station: Humanhood is vanaf 17 januari 2025 te beluisteren.

SERIE

NO GOOD DEED

Wederom een duistere komedieserie uit de pen van Liz Feldman, de maker van het succesvolle Dead to Me. Lydia (Lisa Kudrow) en Paul (Ray Romano) willen hun prachtige 1920s Spaanse stijlvilla verkopen. Wat volgt is een onroerend goed-strijd tussen totaal verschillende families die in de overtuiging zijn dat de villa hun problemen zal oplossen. Paul en Lydia weten echter dat een droomhuis een regelrechte nachtmerrie kan zijn…Liz Feldman gaf aan dat de basis voor de serie werd gelegd tijdens de productie van het laatste seizoen van Dead to Me. “Een deel van mijn inspiratie was Linda Cardellini. Zij had zoiets van: ‘Ik wil dat de volgende rol die ik speel het tegenovergestelde is van Judy.’” Feldman ging hierover brainstormen: “Heel vaak denk ik al na over de personages voordat ik echt een verhaal heb.” Op die manier bedacht ze ook Margo, een ‘flipper’ die haar zinnen heeft gezet op de villa van Lydia en Paul… No Good Deed is vanaf 12 december 2024 te zien bij Netflix.

Amsterdam Light Festival

Het internationaal toonaangevend lichtkunstfestival vindt in dit 750ste jubileumjaar van Amsterdam voor de dertiende keer plaats. Het thema is Rituals. Rituelen gaan hand in hand met transformaties: van verleden naar toekomst, de overgangen der seizoenen, van jeugd naar volwassenheid. In deze processen speelt licht vaak een belangrijke rol. Denk aan vuurwerk van Oud naar Nieuwjaar. Of Midzomervuren die de zonnewende verwelkomen. Het mystieke en heilige aspect van licht voegt iets toe aan een ritueel zoals geen ander element dat doet. Door middel van wandelingen door het centrum of varend over de grachten kun je genieten van lichtkunstwerken van ruim 25 (inter) nationale kunstenaars.

Amsterdam Light Festival is van 28 november t/m 19 januari 2025 te zien.

SERIE

FIGHT NIGHT: THE MILLION DOLLAR HEIST

tijdens de Vietnamoorlog op basis van religieuze gronden, maakte Muhammad Ali op 26 oktober 1970 zijn comeback tegen zwaargewicht Jerry Quarry in Atlanta. Het gevecht was uitverkocht met aanwezigheid van “the greatest collection of Black power and Black money ever assembled up to that time”: van sterren tot burgerrechtenactivisten en politici tot de maffia. Dit evenement zorgde ervoor dat Atlanta het ‘Zwarte Mekka’ van het Amerikaanse Zuiden werd, de zwarte politieke hoofdstad van de VS. Kevin Hart (Borderlands) en Don Cheadle (Iron Man) nemen je mee in een gewapende overval gedurende een afterparty, waar honderden gasten werden beroofd van hun geld en juwelen. Het duurde uren en de kelder waar de halfnaakte slachtoffers vast werden gehouden werd op den duur te klein. De overvallers bevolen de mensen om, als opgestapelde houtblokken, op elkaar te gaan liggen.

Fight Night: The Million Dollar Heist is vanaf 2 december 2024 te zien bij SkyShowtime.

Station Damascus

David McCloskey BOEK

Station Damascus is een aangrijpende thriller die een gelaagd beeld geeft van spionage, liefde, loyaliteit en verraad in één van de lastigste CIA-opdrachten ter wereld. Auteur David McCloskey heeft Syrië zélf ervaren als CIA-analist en hij levert een spannend, grafisch, aangrijpend en realistisch –zij het fictief–beeld van de CIA en de bloedige Syrische opstand. Centraal staat CIA-officier Sam Joseph, die naar Parijs wordt gestuurd om de Syrische paleisambtenaar Mariam Haddad te rekruteren. De twee raken verzeild in een verboden relatie, die voor veel gevaar zorgt als ze Damascus binnengaan om de man te vinden die verantwoordelijk is voor de verdwijning van een Amerikaanse spion. De jacht leidt al snel naar een spoor van spraakmakende moorden en de ontdekking van een duister geheim in het hart van het Syrische regime… Meulenhoff Boekerij | € 23 | ISBN 9789049206109

A COMPLETE UNKNOWN

De film, gebaseerd op Elijah Awalds boek Dylan Goes Electric, vertelt het verhaal achter de opkomst van één van de meest iconische singer-songwriters in de geschiedenis, Bob Dylan. De titel komt uit Dylans Like A Rolling Stone. Regisseur James Mangold omschrijft de Dylan in zijn film als ‘een zwerver uit Minnesota met een frisse naam en uitkijk op het leven.’ Zijn aankomst in New York zorgt voor ‘opschudding in de folkmuziekgemeenschap en de meningen over fatsoenlijke en onfatsoenlijke folkmuziek.’ Dylan had volgens Mangold het script gelezen en wilde het gesprek aangaan. Hij vroeg om de synopsis van het verhaal. “Het gaat over een jongeman die ‘stikt’ in Minnesota en zijn vrienden en familie achterlaat om zichzelf opnieuw uit te vinden in een gloednieuwe stad. Daar nieuwe vrienden maakt, een nieuwe familie creëert en uitermate succesvol wordt, wat leidt tot wederom het gevoel van stikken…daarop rent hij weg.” Dylan glimlachte: “I like that.” Net als bij Timothée Chalamet (Bob Dylan) worden de eigen zangstemmen van de acteurs gebruikt.

A Complete Unknown is vanaf 20 februari 2025 te zien in de bioscoop

GOED GELUID

Maak kennis met de Revolution Platenspeler met Speakers van House of Marley. Deze milieuvriendelijke platenspeler, gemaakt van bamboe, MDF (een mix van houtvezels en schaafsel) en rewind-stof (99% gerecycled van plastic flessen), geeft jouw vinylcollectie een nieuw leven met een moderne, ecologische twist. Geniet van een complete, authentieke luisterervaring die net zo goed klinkt als dat hij er uitziet – en dat is best goed, voor jou én de aarde. Ook leuk: bij elke aankoop draagt House of Marley bij aan wereldwijde herbebossing. Kost € 270, www.marley.nl

PICK-UP

AMERICAN PHOTOGRAPHY

Een groots overzicht van de Amerikaanse fotografie van 1839 tot nu is voor het eerst in Nederland. De VS is het belangrijkste en invloedrijkste land als het gaat om moderne fotografie. De tentoonstelling laat de vele gebeurtenissen en ontwikkelingen in de VS zien door ogen van Amerikaanse fotografen. In kunst, nieuws, reclame en privégebruik. Van de American Dream tot Back Lives Matter. De Amerikaanse identiteit die door middel van foto’s is verbeeld en becommentarieerd. Met werken van grote namen als Sally Mann, Bruce Davidson en Andres Serrano, maar ook onbekende(re) fotografen. American Photography is van 7 februari t/m 9 juni 2025 te zien in het Rijksmuseum.

SERIE

The Six Triple Eight

Deze serie met onder andere Kerry Washington (Scandal ) is gebaseerd op de eerste en enige gekleurde afdeling van het Vrouwenleger die tijdens WOII heeft gediend in het buitenland. Ondanks racisme en seksisme –en gruwelijke werkomstandigheden– dienden ze hun land met eer en onderscheiding. De vrouwen kregen een voor de oorlogsinspanning cruciale taak; het wegwerken van de massale achterstand van niet-verzonden post. Soldaten wachtten soms meer dan twee jaar op brieven en pakketten. Niemand was in staat gebleken om de miljoenen poststukken te verwerken die opgestapeld lagen in Europese warenhuizen. In 1941 introduceerde Massachusetts’ VS Vertegenwoordiger Edith Nourse Rogers een wetsvoorstel dat vrouwen een grotere rol gaf in de strijdkrachten. President Roosevelt ondertekende een versie die leidde tot de totstandkoming van de Women’s Army Auxiliary Corps (WAAC): “For the purpose of making available to the national defense the knowledge, skill and special training of women of the nation.”

Zwarte onderwijzer Mary McLeod

Bethune vocht voor een prominentere rol voor zwarte vrouwen: “We must not fail America and as Americans we must not let America fail us.” In 1943 verwijdert WAAC het woord ‘Auxiliary’ (Hulp) en staat toe dat vrouwen onderdeel worden van het leger.

The Six Triple Eight is vanaf 20 december 2024 te zien bij Netflix.

2

LOOKIN’ GOOD

1 2 3 3

Lekker setje om snel en makkelijk dagelijks toe te passen. Dit trio op basis van cactusextract is speciaal ontwikkeld voor de specifieke behoefte van de mannenhuid. Een compleet mannelijk verzorgingsritueel met formules die niet plakkerig zijn en ook nog eens licht geparfumeerd met Dior Sauvage.

Dior Sauvage The Cleanser 125 ml, €52 , The Toner 100 ml, €65 , The Serum 50 ml, €96

Ben je rond de veertig jaar? Dan zijn je voornaamste huidzorgen op dit moment waarschijnlijk een ruwe huid, dofheid, rimpels, verslapping en verlies van stevigheid. Deze crème van Shiseido maakt hiermee korte metten en pakt met zes effectieve ingrediënten deze tekenen van huidveroudering snel aan. Ieder dag wordt je huid beter en krijgt meer weerstand.

Shiseido Men Skin Empowering Cream, 50 ml, €135

Heeft je huid last van de winterkou en behoefte aan hydratatie? Dan is de ClarinsMen Super Moisture Balm de perfecte oplossing. Deze hydraterende, ultracomfortabele crème is speciaal ontwikkeld voor de mannenhuid en is ‘onzichtbaar’ en niet vet.

ClarinsMen Super Moisture Balm 50 ml, €47

4

Maakt je haar zacht en soepel en hydrateert tegelijkertijd. Goed geparfumeerd met het frisse, aromatisch-houtachtige van Blue de Chanel. De romige en lichtgewicht leave-in-formule is geschikt voor alle haartypes. Eén tot twee pompjes, aangebracht op droog haar, is voldoende.

Blue de Chanel Fragranced Hair Care, 90 ml, €86

5

Fijne geuren voor de winter want warm, kruidig en rokerig met zwarte rum (Tom Ford) en krachtig, romig en intens met whisky single malt (Kilian). Perfect voor deze tijd van het jaar!

Kilian Paris Old Fashioned, 50 ml €245, Tom Ford Black Lacquer, 50 ml €350

Tekst: Keywords, Elise Glaudemans

ONTDEK MEER!

1. Scan de hele pagina waarop dit logo staat.

2. Bij sommige telefoons is het nodig om hem langzaam van links naar rechts en omhoog en omlaag te bewegen.

3. Je wordt gelinkt naar interessante extra content.

4. Bekijk trailers van de nieuwste films, extra interviews, achtergrondfilms van je favoriete horlogemerk, autotests of welllicht een heel bijzondere aanbieding.

Ook zijn vrijwel álle advertenties in Gentlemen’s Watch verrijkt met APPAVIEW. Alles is mogelijk met APPAVIEW. En het leuke is: de link kan iedere dag veranderen!

DOWNLOAD APPAVIEW NU VIA APPLE STORE OF GOOGLE PLAY.

Werk slimmer met HP AI.

In de wereld van high-end technologie maken we kennis met AI PC’s. HP loopt hierin voorop met de introductie van de nieuwste generatie AI PC’s, speciaal ontworpen voor professionals die optimaal willen presteren. Deze laptops maken gebruik van kunstmatige intelligentie om gebruikerservaringen te personaliseren, systemen te optimaliseren en werkprocessen te versnellen.

Innovatie op hoog niveau

HP AI PC’s zijn ontworpen om te imponeren en de moderne gebruiker te ondersteunen in het drukke zakelijke leven. Ze combineren stijlvol design met topprestaties, ideaal voor zakelijke gebruikers die onderweg zijn en overal productief willen blijven. Dankzij ingebouwde AI passen de PC’s zich automatisch aan uw routines en omgeving aan, waar u ook bent.

Een duurzaam en stijlvol design

Mobiliteit en stijl gaan hand in hand, alle AI laptops van HP zijn licht van gewicht en bieden een accuduur die de hele werkdag meegaat. Het slanke, duurzame design en de heldere FHD-displays zorgen ervoor dat u altijd in stijl voor de dag komt tijdens virtuele meetings of presentaties.

Beveiliging op topniveau

Voor de professional die waarde hecht aan privacy en databeveiliging, biedt de AI PC’s van HP speciale beveiligingsfuncties. Met HP Sure Sense en HP Sure Start beschermt de laptop uw gegevens tegen digitale bedreigingen.

Hierdoor kunt u met vertrouwen werken, ongeacht uw locatie. Bovendien biedt de laptop een geïntegreerde privacy modus die ervoor zorgt dat uw scherm alleen zichtbaar is voor u.

Kracht en prestaties

Het hart van deze laptops wordt aangedreven door de nieuwste Intel® Core™-processoren, wat resulteert in ongeëvenaarde snelheid en kracht voor veeleisende toepassingen. Of het nu gaat om het uitvoeren van complexe analyses of het beheren van meerdere virtuele vergaderingen tegelijk, deze AI PC’s zorgen ervoor dat uw ervaring altijd vlekkeloos is.

De AI PC’s van HP, zoals de HP OmniBook X, de HP EliteBook Ultra of de HP Elite x360 bieden de perfecte balans tussen prestatie, stijl en innovatie. Ontdek hoe deze AI PC’s uw dagelijkse routine kunnen transformeren en breng uw prestaties naar een hoger niveau. Ontdek meer op www.hp.com/nextgen-aipc

Scan de QR code voor meer informatie over de AI PC’s van HP:

Ontdek de volgende generatie HP AI-pc’s

Werk zorgeloos dankzij de kracht van AI met de nieuwe HP EliteBook 1040 G11.

De ‘coating’, het laagje vernis, de buitenste beschermlaag, het harnas om de gure kou te weren. Hoe doe je dat in stijl? Nou simpel. Een ultieme top coat is lang, al dan niet double breasted, soms voorzien van een krijtstreep, vervaardigd met een vleug kasjmier of een faux fur statement.

Samenstelling: Karine Bloem

TOP COAT

©Emporio Armani

©Dries van Noten

Bottega Veneta, taupe overjas van wol en kasjmier, € 2700 www.bottegaveneta.com

Prada, velvet met schuin ingeweven streep, € 2500 www.prada.com

Givenchy, camel zijdeblend bouclé double breasted jas, € 4300 www.givenchy.com

Brunello Cuccinelli, herringbone, zijde en kasjmier jas, € 6500 www.brunocuccinelli.com

Thomas Höppener in

PROJECT HERBERT

De introverte gemeenteambtenaar Herbert wordt onverwachts door zijn moeder het ouderlijk huis uitgezet. Een woning vinden in de overspannen huizenmarkt blijkt onmogelijk. Door een vergissing belandt hij in een studentenhuis. Dit zet zijn leven op zijn kop. Volgens hoofdrolspeler en Gouden Kalf winnaar Thomas Höppener is de film Project Herbert een ontroerend coming of age drama. Over loslaten en opnieuw beginnen…

“Herbert is veertig en vanwege allerlei redenen heeft hij zijn studententijd opgegeven en is snel volwassen geworden om voor zijn moeder te zorgen. Dat is natuurlijk tegenstrijdig en dat vind ik mooi. Hij bevindt zich met zijn moeder in een soort kooi; het is er gezellig. Maar soms moet je een duw krijgen (lacht) en in het diepe vallen. Dit gebeurt en Herbert vindt het vreselijk. Een heel grappig probleem om een verhaal mee te beginnen. Het blijkt vervolgens onmogelijk om woonruimte te vinden, waarna hij in een studentenhuis belandt.”

Wie is Herbert en wat bewonder je aan hem?

“Herbert doet alsof hij een oude volwassen vent is, maar dat is een masker dat hij heeft opgezet. Hij is netjes opgevoed, heeft idealen en probeert goed en nobel te zijn. Onder dat alles mist er echter iets. Volhouden en streng zijn voor zichzelf. Maar onrecht raakt hem. Als hij dat tegenkomt gaat hij direct aan de slag. Niet langer timide. Maar vol daadkracht en strijdlust.”

Had jij in jouw studententijd kunnen samenleven met een Herbert?

“Ik zou het erg lastig vinden. Als studenten onderling zit je op één lijn en ben je erg close. Ineens komt er dan een veertiger bij. Ze voelen zich bekeken. Als je samenwoont ervaar je elkaar ook op de zwakste momenten. In veel sociale situaties toon je vooral de beste versie van jezelf, maar in zo’n huis maak je elkaar ook kwetsbaar mee. Daarom is het ook zo’n spannende ruimte voor een film. Mensen gedragen zich thuis anders en je groeit onbewust naar elkaar toe.”

Versterkt de film stereotypen met betrekking tot personages en situaties?

“Het huis waarin hij met zijn moeder aan een beschuitje zit, dat werkt natuurlijk vooral goed als je het lekker aandikt. Hetzelfde geldt voor het

Tekst: Annika Hoogeveen Foto: Bas de Brouwer

gemeentehuis: de collega’s en de klok en regeltjes waar ze zich een beetje slaperig aan houden. De film gaat open zodra hij in het studentenhuis belandt, het overstijgt dan de stereotypen. Stereotypen zijn ook clichés en ergens goed voor. Herbert wordt vanuit de clichés van een huisje met zijn moedertje en werkend op het slaperige kantoor het echte leven in gelanceerd.”

Project Herbert is ook kritisch op de rigide werkwijze van overheidsinstanties.

“Klopt. We leven langs elkaar heen. Met het koude van de bureaucratie daarbij. Als we ons daaraan houden dan hoeven we ons niet te verplaatsen in het leven van een ander.”

Herbert bevindt zich tussen twee generatiekloven. Ook met betrekking tot de woningmarkt.

“De studenten gaan ervan uit dat hij, als gemeenteambtenaar, wel andere woonruimte krijgt. Aan het begin van de film doet hij net alsof hij bij de generatie van zijn moeder hoort. Dat is wat hij kent. De huidige generatie huizenbezitters kunnen zich immers moeilijk verplaatsen in hoe het is om geen woonruimte te hebben. Dat is een probleem. Ik zie het ook bij de mensen om mij heen; leeftijdsgenoten en jonger die geen zicht hebben op een koopwoning en waarschijnlijk gedwongen worden tot levenslang huren.”

Tijdens zijn verblijf in het studentenhuis gebruikt Herbert drank en drugs. Is dat een essentieel onderdeel van de studententijd?

“Dat het in de film wordt neergezet als clichématig, met het drank- en drugsgebruik? Misschien. Het is zeker een element dat bij die leeftijd hoort. Voor Herbert is het een onderdeel van meedoen. Om los te komen. Dat is mooi en hoort bij het leven. Toen Herbert bij zijn moeder woonde had hij er waarschijnlijk wel een andere mening over.”

Dient Herbert als spiegel voor diverse personages en problemen?

“Het is wel de essentie van Project Herbert. Aan het begin van de film vindt iedereen Herbert een sukkel. Maar hij verandert. Net als de rest. Mensen kunnen veranderen.”

Een soort antiheld.

“Ja, en dat zijn de leukste personages om te spelen.” (lacht).

Je speelt in onder andere de serie Rampvlucht en het toneelstuk Showmeister. Heb je een voorkeur voor toneel of film en televisie. Nee, het zijn compleet verschillende kunstvormen. Showmeister is me heel dierbaar. Het is ook een hele gezellige show, omdat we ‘de vierde wand’ openbreken en het publiek aanspreken. Het is

Welke kant hoop je dat jouw carrière opgaat, richting drama of komedie?

“Ik heb beide kanten nodig. Als komediespeler weet ik dat humor via gevoel het beste werkt. Net als met Herbert. Dat is het grappigste; de onkunde van de mens. Ik zal altijd via drama gaan om mensen heel hard te laten lachen.”

Sommige komedies probéren te grappig te zijn.

“Dat is slechte komedie. Het is bij drama en komedie allebei nodig om het echte leven te laten zien. Ze kunnen niet los van elkaar. Kunst is een hamer om de realiteit mee kapot te slaan. In zo’n verhaal moet je dichtbij de realiteit komen, via drama naar de lach. Daarna geef je het een extra magisch duwtje om de realiteit te overstijgen. Dan maak je Art (knipogend) met een grote A.”

te gek om op zo’n avond een hele spanningsboog te mogen maken met publiek erbij. Film is compleet anders, maar ook geweldig. Het is niet live en er wordt in geknipt; je weet niet welke shots ze gaan gebruiken. Wanneer je op een draaidag aankomt gooi je alle thuis bedachte grapjes op en daar schiet de regisseur dan weer op. Het is sprinten; in het kort een paar hele goede ideeën afvuren hopend dat het klikt. Toneel kan euforisch zijn, ook omdat er publiek bij is dat op je reageert. Film is ook exciting, dus ik wil graag beiden naast elkaar blijven doen.”

Welke rol zou je dolgraag ooit willen spelen?

“Een extreme engerd. Volgens mij zit ik nu in de categorie ‘lieve, vage guy’, maar ik ben slim genoeg om een personage met meerdere lagen te spelen. Een creep. Een Joker.”

Project Herbert is te zien op zaterdag 8 februari 2025 om 22.00 uur op NPO 3 en verschijnt tegelijk online op NPO Start. Het is de eerste film in een nieuwe reeks van zes eigentijdse Telefilms over actuele onderwerpen.

JAGUAR XKSS 1957

De Jaguar XKSS is een auto die gekend is om zijn looks, prestaties en technische innovaties. Maar zijn legendarische status dankt hij vooral aan acteur Steve McQueen - en de meest dramatische race ooit...

Tekst: Gerben Bijpost Fotografie: Neil Fraser ©2024 Courtesy of RM Sotheby’s

Zoals het merk Bentley zijn reputatie tijdens de 24 Uur van Le Mans in de jaren twintig smeedde, deed Jaguar dat een generatie later. Het merk uit Coventry boekte vijf overwinningen in zeven jaar tijd, tussen 1951 en 1957. Die in 1951 en 1953 werden behaald met de XK120-C (of C-Type). Maar het was de hattrick van overwinningen tussen 1955 en 1957, op naam van zijn revolutionaire opvolger, de D-Type, die ervoor zorgde dat Jaguar een echte legende werd op Le Mans.

VAN CIRCUIT NAAR OPENBARE WEG

De briljante ingenieur Malcolm Sayer speelde een belangrijke rol bij het ontwerp van beide auto’s, maar maakte met de D-type een grote technische sprong voorwaarts. Terwijl de C-Type gebruikmaakte van een traditioneel buizenchassis bekleed met aluminium carrosserie, maakte Jaguar voor de D-type gebruik van een monocoque-constructie, een techniek die rechtstreeks uit de luchtvaartwereld kwam en zorgde voor een stijver en lichter chassis. Het was een innovatie die later door veel sportwagenfabrikanten zou worden overgenomen.

De D-type, ontworpen met een focus op aerodynamica en snelheid, won driemaal de 24 uur van Le Mans (1955, 1956, en 1957) en wordt vaak geassocieerd met beroemde coureurs zoals Mike Hawthorn en Stirling Moss. Hawthorn was de eerste Britse coureur die wereldkampioen werd in de Formule 1, maar is bekender door de dodelijkste race ooit, de 24 Uur van Le Mans in 1955, waarbij 84 mensen het leven lieten en 120 anderen gewond raakten. Hawthorn racete die dag in een Jaguar D-Type.

Het ongeluk gebeurde al zo’n twee uur na de start van de race, waarna de resterende 22 uur nog ‘gewoon’ werden uitgereden. Hawthorn en co-driver Ivor Bueb wonnen de race met een recordsnelheid van gemiddeld ruim 170

km/u. Na de race was Hawthorn afgeleid en wat verward, maar op een onbedachtzaam moment lachte hij en nam een slok uit de fles overwinnaars-champagne die hem in handen was geduwd. Dit werd vastgelegd door een fotograaf en verscheen in prompt in het Franse tijdschrift L’Auto Journal met het cynische bijschrift: ‘À votre santé, Monsieur Hawthorn.’ (Op uw gezondheid, meneer Hawthorn.) Vier jaar later zou Mike Hawthorn zelf om het leven komen, toen hij vlak bij zijn woonplaats Farnham op een natte weg slipte met zijn Jaguar Mk1. Hij werd 29 jaar oud.

Toen Jaguar zich in 1956 terugtrok uit de racerij, lagen in de fabriek nog een aantal onvoltooide D-Type-chassis. Zonde om naar de schroothoop te brengen, zo vond men terecht. Dus om de investering terug te verdienen, besloot Jaguar ze om te bouwen tot straatauto’s, die de naam XKSS zouden dragen. Het plan was om vijfentwintig exemplaren te maken, vooral bedoeld voor de Noord-Amerikaanse markt. Maar op 12 februari 1957 sloeg -weder-

Deze Jaguar XKSS kun je ook online bekijken. Scan op deze pagina.

om- het noodlot toe: er brak een grote brand uit in de Browns Lane-fabriek in Coventry. Maar liefst negen XKSS-auto’s gingen verloren, waardoor er uiteindelijk slechts zestien exemplaren ooit de weg op zouden gaan. Een kleine tragedie natuurlijk, maar wel een die de exclusiviteit van de XKSS alleen maar zou vergroten.

Jaguar XKSS: ,s werelds eerste supercar De Jaguar XKSS was dus niks meer of minder dan een aangepaste versie van de roemruchte en bloedsnelle D-Type, aangepast om er legaal mee op de weg te mogen rijden. Zo voegde Jaguar een passagiersstoel, volledige voorruit, zijramen, bumpers en een bagagerek toe om de auto geschikt te maken voor de openbare weg. De achterspoiler, die ooit zo essentieel was voor stabiliteit op het circuit, werd verwijderd. En het interieur werd voorzien van lederen bekleding om het rijcomfort te verhogen. Ondanks deze aanpassingen bleef de kern van de XKSS puur en compromisloos. Onder de motorkap lag dezelfde 3.4-liter zes-in-lijn motor als de D-Type, die indrukwekkende prestaties leverde en de auto in staat stelde om snelheden

tot wel 230 km/u te bereiken. Dit was ongekend voor een straatauto in die tijd en zorgde ervoor dat de XKSS nog altijd wordt beschouwd als één van ’s werelds eerste echte ‘supercars’.

STEVE MCQUEEN

The King of Cool, ofwel acteur Steve McQueen, was bekend om zijn liefde voor snelle auto’s en motoren en was direct verliefd op de XKSS. In 1958 kocht hij één van de resterende zestien exemplaren en liet deze direct overspuiten naar zijn favoriete kleur, British Racing

Green. Ook gaf hij zijn nieuwe speeltje een koosnaam: ‘Green Rat.’ De XKSS paste perfect bij McQueen’s levensstijl en het imago dat hij koesterde; een auto die tegelijkertijd elegantie en ruige snelheid uitstraalde. McQueen gebruikte de XKSS dan ook niet alleen als stijlvol vervoersmiddel, maar ook om te racen tegen vrienden in informele straatwedstrijden. In 1969 verkocht hij de wagen echter, bang dat de snelheid van deze straatracer hem uiteindelijk definitief zijn rijbewijs zou kosten. Maar met de jaren begon hij de XKSS steeds meer te

missen, zodanig dat hij in 1977 contact opnam met de eigenaar en dezelfde auto voor een tweede keer kocht.

CULTSTATUS

Vandaag de dag is de Jaguar XKSS één van de meest gewilde en waardevolle klassiekers ter wereld. De combinatie van zijn race-successen, het zeer beperkte productie-aantal en het iconische imago dat de auto kreeg dankzij McQueen, maakt dat exemplaren van de XKSS op veilingen miljoenen dollars opleveren. Een originele XKSS werd in 2017 zelfs geveild voor een recordbedrag van bijna twintig miljoen dollar! Die exclusiviteit werd nog eens onderstreept toen Jaguar in 2016 aankondigde dat het negen gloednieuwe XKSS-modellen zou bouwen, als eerbetoon aan de negen verloren gegane exemplaren door de brand in 1957. Deze nieuwe wagens werden geheel met de hand vervaardigd (ongeveer 10.000 manuren werk per auto) volgens de exacte specificaties van het origineel. Weliswaar uitgerust met moderne technologieën om de veiligheid en duurzaamheid te waarborgen, maar ook volledig met behoud van het authentieke ontwerp.

Het maakt de Jaguar XKSS tot meer dan zomaar een auto. Het is een legende die de grenzen van tijd en ruimte overstijgt, een eerbetoon aan de prestaties van Jaguar in de jaren vijftig, een icoon van Brits engineering en een symbool van de culturele impact die de auto-industrie kan hebben. De wagen die je op deze pagina’s kunt bewonderen, verkeert in excellente staat en je kunt hem kopen via RM Sotheby’s, mits je bankrekening gevuld genoeg is. Ga uit van -minimaal- zo’n twaalf miljoen euro om enige kans te maken. Maar mocht het lukken, dan kun je er lekker onbezorgd mee gaan racen, want de wagen gaat vergezeld van een nuttig pakket aan reserve-onderdelen, waaronder koplampen, een achteras, Marston Excelsior radiator, zuigerstangen, wielen, wiellagers en meer. Have fun!

Het megaproject van Francis Ford Coppola

NA EEN VERWOESTENDE RAMP LIGT EEN GROTE STAD IN PUIN. CESAR, EEN

BRILJANTE ARCHITECT EN UITVINDER VAN HET MIRACULEUZE MATERIAAL

MEGALON, WIL EEN UTOPISCHE STAD OPBOUWEN WAARIN MENSEN ECHT

GELUKKIG KUNNEN ZIJN. MAAR ZIJN IDEALISME ROEPT

WEERSTAND OP… WELKOM IN MEGALOPOLIS, EEN VAN DE MEEST

OMSTREDEN FILMS VAN DIT JAAR EN WELLICHT COPPOLA’S (85) LAATSTE. (OF TOCH NIET?)

Tekst: Robbie Collin; Gerben Bijpost Beelden: Caesar Film LLC

Giancarlo Esposito als Franklyn Cicero

Praten in de bioscoop... Voor sommigen is het een lichte ergernis; voor anderen absoluut niet acceptabel. Voor Francis Ford Coppola zou het echter de toekomst kunnen zijn. Hij had namelijk een idee, vertelt hij, voor een onconventionele scène midden in Megalopolis, zijn decennia-lange utopische epos. Het zou plaatsvinden kort nadat een satelliet neerstort in de stad Nieuw Rome: een corrupte, afbrokkelende samensmelting van de oude keizerlijke hoofdstad en het hedendaagse New York.

Na de ramp moest dan het scherm op zwart gaan en de zaallichten half aangaan, waarna een usher met een microfoon voor het scherm langs zou lopen en het publiek zou toespreken. “En hier,” zegt hij in een kenmerkend Italiaans-Amerikaans accent, “begon het pas echt spannend te worden.”

Op zijn 85e zou je denken dat Coppola een rustige ouderling in de cinemawereld zou zijn. Hij is immers de regisseur van enkele van de meest gevierde klassiekers van de afgelopen halve eeuw, van de Godfather -trilogie tot Apocalypse Now. Maar als je hem hoort praten over zijn bizarre nieuwe film, wordt alleen maar bevestigd dat hij nog steeds de eigenzinnige pionier is die hij altijd was: de laatste van de oude Hollywood-avonturiers.

We spreken hem via Zoom vanaf het Toronto International Film Festival, waar Megalopolis eerder die week zijn Noord-Amerikaanse première had. (In mei was de wereldpremière in Cannes, waar critici de film zeer uiteenlopende beoordelingen gaven – van meesterwerk tot chaos, en alles daartussenin.)

De verbinding is van laptop naar laptop; de locatie een anonieme hotelkamer. Maar zijn sprankelende en scherpe manier van spreken geeft onze conversatie het gevoel alsof deze plaatsvindt zittend aan een omgekeerd wijnvat voor een Siciliaanse taverna, met een tweede fles Etna Rosso die rustig in de karaf ademt.

Hoe dan ook, terug naar het spannende deel. Bij de voorbereidingen voor de opnames van Megalopolis in 2021 had Coppola aan Amazon gevraagd om een aangepaste versie van hun Alexa-stemherkenningssoftware te ontwikkelen, die in een speciale unit in geselecteerde bioscopen geplaatst zou worden. Halverwege de film zou het publiek dan uitgenodigd worden om een vraag te stellen over de ramp die ze net hadden gezien, aan het hoofdpersonage, een visionaire architect gespeeld door Adam Driver. En de Alexa-unit zou vervolgens de projector instrueren om de meest relevante reactie uit een vooraf opgenomen selectie af te spelen. “Stel je voor!” straalt Coppola. “Je zou Megalopolis vijf keer kunnen zien in de openingsweek en het zou elke keer anders zijn! Het zou de toekomst van de film én het klassieke theater in één zijn geweest!”

Ja, maar zou het ooit echt gewerkt

hebben? Helaas zullen we het nooit weten: in 2022 werden de verliezen bij Alexa onhoudbaar, en Amazon ontsloeg duizenden medewerkers, inclusief het team dat de technologie voor Megalopolis ontwikkelde. In zijn wanhoop stond Coppola op het punt om het hele idee dan maar te laten varen, maar Driver stelde een alternatief voor: misschien kon een van zijn gefilmde reacties nog steeds in de definitieve versie worden opgenomen, en zou een usher in de bioscoop, in plaats van het publiek, de vooraf afgesproken vraag aan het scherm kunnen stellen? Zo, tijdens festivalscreenings van Megalopolis –en in enkele geselecteerde bioscopen– sijpelde de film via enkele verwarrende momenten van het

“Je zou Megalopolis vijf keer kunnen zien in de openingsweek en het zou elke keer anders zijn!”

scherm af en de echte wereld in. “In zijn uiteindelijke vorm is het maar een klein ding,” zegt Coppola. “Maar iedereen die het ziet, is verbaasd dat het er echt is.” Die verbazing zou zich ook moeten uitstrekken naar Megalopolis in het algemeen, dat in de afgelopen veertig jaar een mythische status had opgebouwd als één van de grootste nooit-gemaakte films.

Inspiratie voor Megalopolis sloeg voor het eerst toe toen Coppola in de late jaren zeventig nadacht over Romeinse epische verhalen, tussen de releases van The Godfather Part II en Apocalypse Now. Hij raakte geïntrigeerd door een politieke samenzwering uit 63 v. Chr., waarin de senator Catilina een bloedig

en uiteindelijk mislukte poging ondernam om de armen en verstotenen van het rijk op te hitsen en de Senaat omver te werpen. Vervolgens kwam de twist – vergelijkbaar met de manier waarop Coppola en zijn mede-schrijver John Milius eind jaren zestig het 19e-eeuwse koloniale verhaal Heart of Darkness van Joseph Conrad verplaatsten naar het door oorlog verscheurde Vietnam van die tijd. “Ik realiseerde me ineens: wat is het oude Rome vandaag?” zegt hij. “Dat is Amerika.”

In de loop van de tijd werd het idee van de Verenigde Staten als een wankelend rijk alleen maar treffender. (Coppola merkt op dat zijn gave als filmmaker altijd vooruitziendheid is geweest: slechts enkele maanden nadat de opnames voor zijn afluisterthriller The Conversation waren afgerond, brak het Watergate-schandaal uit in de Amerikaanse pers.)

Maar in de tussentijd liep het project telkens weer vast – en na de release van zijn rechtbankthriller The Rainmaker in 1997 nam een steeds meer gedesillusioneerde Coppola een zelf opgelegde ‘uitgebreide sabbatical’, om na te denken over zijn methodes en stijl, en om zijn frustraties met Hollywood te verwerken.

Het systeem had maar al te graag geprofiteerd van zijn successen: de eerste twee Godfather -films hielpen Paramount te redden; de kassaresultaten voor Bram Stoker’s Dracula rivaliseerden met Batman Returns. Maar het systeem had ook lang een hekel gehad aan zijn luchthartige afwijzing van de tradities en methodes, vanaf zijn vroege verzet tegen de vakbondsregels, die in de jaren zestig de studio’s in een keurslijf hielden.

Vandaag de dag is dat nog steeds zo. Geen enkele studio wilde Megalopolis financieren, dus trommelde Coppola zelf het budget van 120 miljoen dollar bij elkaar door een groot deel van zijn bloeiende Californische wijnimperi-

Magalopolis, een project van lange, heel lange adem…

Francis Ford Coppola begon al in de vroege jaren tachtig met het ontwikkelen van Megalopolis, een idee dat hij kreeg tijdens de opnames van Apocalyps Now (1979). Het verhaal ervan baseerde hij losjes op de Catilinarische samenzwering, die plaatsvond in 63 v. Chr. Centraal in deze gebeurtenis stond de populaire Romeinse aristocraat Lucius Sergius Catilina, die probeerde de Romeinse Republiek omver te werpen. “Ik dacht, iedereen weet dat Amerika een reïncarnatie is van het Republikeinse Rome omdat onze oprichters geen koning wilden, maar een republiek zoals die van Rome. Je kunt niet naar New York gaan zonder te beseffen dat het feitelijk vol staat met Romeinse gebouwen. Dus mijn bedoeling was om een Romeins epos te schrijven, geplaatst in een hedendaags New York dat het oude Rome kopieert.”

In de zomer van 2001 hield hij de eerste scriptlezingen in New York. Robert De Niro, Paul Newman, Leo DiCaprio, Uma Thurman, James Gandolfini en Russell Crowe waren enkele van de acteurs die meededen. Dat jaar schoot hij ook dertig uur aan opnames in en rond de stad. Kort na het begin van de pre-productie vond echter de tragedie van 11 september plaats en kwam het project tot stilstand. Coppola zei dat hij moeilijk een film over een utopisch New York kon overwegen, nu alles zo tragisch en onzeker was geworden.

In de jaren die volgden hebben verschillende acteurs die in de film verschijnen deelgenomen aan workshops of scriptlezingen. Jon Voight las het script in een van zijn eerdere versies, evenals Laurence Fishburne en Giancarlo Esposito. “Ik las het script 23, misschien wel 25 jaar geleden,” zei Esposito. “Ik dacht, zoals vaker bij scripts die zo doordrenkt zijn van filosofie, mythologie en geschiedenis, dat ik het nóg eens moest lezen. Nu kan ik kijken naar het tijdperk en de geschiedenis eromheen en dan snap ik het. Dit is een verhaal dat verteld moet worden.”

Coppola overwoog in 2007 het project volledig te laten vallen omdat hij geen steun kon vinden voor de ontwikkeling ervan. Maar hij kon het verhaal niet loslaten. “In mijn hoofd was het nog steeds aan het broeden,” zei hij. “Weet je, ik had al veel films in verschillende stijlen gemaakt, omdat ik graag films maak waarvan ik nog niet weet hóe ik hem moet maken. En als je niet weet hoe je ze moet maken, gaan de films je vertellen hoe het moet. En dat is erg spannend, als je luistert.”

De jaren gingen voorbij met meer scriptlezingen en workshops, maar het was een combinatie van Coppola’s tachtigste verjaardag en de pandemie die hem het laatste duwtje gaven om het project door te zetten. Rond augustus 2021 was hij in formele gesprekken met acteurs en begon het casten. Veel acteurs werden overwogen. Sommigen hadden deelgenomen aan eerdere scriptlezingen, zoals Shia LaBeouf en Jon Voight. Anderen, zoals Laurence Fishburne, Giancarlo Esposito, Talia Shire, James Remar en D.B. Sweeney, hadden in eerdere Coppola-films gespeeld. Voor de rol van Wow

Platinum wilde Coppola een actrice met een komische inslag, evenals intelligentie en schoonheid. Eén die de rol een jaren dertig screwball-comedy sfeer kon geven à la Jean Harlow of Myrna Loy. En zo viel de keuze op Aubrey Plaza. Coppola’s oude vriend en vaste mede-

werker James Caan vroeg om een cameo in wat misschien zijn laatste film zou zijn, en Coppola creëerde Nush ‘The Fixer’ Berman voor hem. Maar Caan stierf plotseling, en de grote Dustin Hoffman bood aan om deze kleine cameo-rol over te nemen. Coppola ontmoette hoofdrolspeler Adam Driver (Cesar Catilina) in New York, en ze hadden veel lange gesprekken, die er aanvankelijk toe leidden dat Driver besloot om níet mee te doen. Coppola vertelt: “Na zijn kant van die gesprekken te hebben overdacht, kwamen er wat ideeën bij me op. En terwijl ik zijn ‘nee’ accepteerde, wilde ik hem bedanken en voor de lol wat van deze nieuwe ideeën noemen. Ik was zeer verrast toen hij terugschreef dat hij ze leuk vond, zijn beslissing had heroverwogen en nu tóch mee zou doen.”

Om Megalopolis geheel volgens zijn eigen voorwaarden en ideeën te maken, verkocht Coppola een deel van zijn wijnbedrijf om de productie van de film zelf te bekostigen. Hij besloot te filmen in Atlanta, Georgia, vanwege het genereuze belastingvoordeel van die staat, de moderne studiofaciliteiten, goed opgeleide lokale crews en de overvloed aan klassieke gebouwen die als sets konden dienen. De hoofdopnames begonnen op 7 november 2022 bij Trilith Studios in Fayetteville, Georgia, en werden afgerond op 11 maart 2023.

Aubrey Plaza als Wow Platinum

um te verkopen (terwijl hij het Inglenook-landgoed in de Napa Valley behield, dat hij in 1975 had gekocht met de opbrengsten van The Godfather).

Dus, het ongenoegen borrelt nog steeds. Kort voor de première van Megalopolis in Cannes verschenen er artikelen in Variety en The Guardian met anonieme klachten over chaos op de set – en mogelijk schadelijkere beweringen, eveneens anoniem, dat Coppola ongepaste fysieke toenadering zou hebben gezocht tot een aantal vrouwelijke figuranten tijdens de opnames van een nachtclubscène.

In zogenaamde schokkende video-bewijzen was hij te zien dat hij met twee actrices sprak, een derde vriendelijk omarmde en kort danste met een vierde – die later op sociale media postte dat Coppola “niets had gedaan om mij

“Ze hebben me gecreëerd, maar nu willen ze me niet meer.”

of, wat dat betreft, iemand op de set ongemakkelijk te laten voelen,” en verduidelijkte dat de dans op haar eigen initiatief was ontstaan. “Hij was niets anders dan professioneel, een heer, hij was als een schattige Italiaanse opa, die rondliep op de set,” voegde ze toe.

Variety vond echter een derde actrice, die aan het tijdschrift vertelde dat ze “in shock” was van Coppola’s gedrag, en die hem en anderen nu aanklaagt voor schadevergoeding. Twee dagen na ons interview werd het nog rom-

meliger. Coppola zelf (die al had ontkend dat hij de vrouwen “oneerbiedig” had behandeld) klaagt nu Variety aan wegens smaad, vanwege vermeende “valse en lasterlijke verklaringen” in het artikel, de bijbehorende video en de “boosaardigheid” die het medium naar verluidt tegenover hem toonde. Sterke woorden – maar voor een buitenstaander had de toon van hun verslaggeving inderdaad iets vreemds: tussen de regels door voelde je een geniepige vastberadenheid om iets, wat dan ook, aan hem op te hangen, om hem zwart te maken.

“Weet je, ik heb me altijd als een creatie van Hollywood gevoeld,” zegt Coppola. “Ik ging daarheen in de hoop onderdeel uit te maken van al die prachtige dingen die daar worden gecreëerd. Ik was vol ontzag voor die plek. Ik mocht werken voor Roger Corman; ik ontmoette Vincent Price. Nu wil Hollywood me niet meer. Ze zijn de ouders die het onhandelbare kind verstoten – ze hebben me gecreeerd, maar nu willen ze me niet meer. Ik begrijp het, maar het doet me wel nog steeds pijn. Ik accepteer het, maar tegelijkertijd ook niet.”

Wat betreft de gerapporteerde chaos tijdens de productie van Megalopolis : “In Hollywood betekent het woord chaotisch alleen maar ‘niet wat we gewend zijn’,” sneert hij. “Wat de studio’s vandaag de dag doen, is Coca-Cola maken. Ze weten dat de kans groot is dat ze geld zullen verdienen, mits de smaak hetzelfde blijft. Maar kunst is chaotisch. Als het efficiënt is, gaat er iets mis.”

Het samenstellen van de cast zou waarschijnlijk moeilijker zijn geweest als een studio een vinger in de pap had gehad. De cast bevat twee beruchte ‘gecancelde’ talenten, die allebei verhulde Trump-analogieën spelen. Er is New Rome’s blond gekuifde bankmagnaat Crassus – gespeeld door Jon Voight, een van Hollywood’s zeldzame open-

lijke Trump-supporters. “Kunst staat boven de politiek – of, tenminste, dat zou het moeten,” haalt Coppola zijn schouders op. “Mijn castleden gaan allemaal verschillend stemmen bij de komende verkiezingen, en ik hou van elk van hen.”

De tweede, die de wellustige demagoog Clodio speelt, is de beruchte Shia LaBeouf, die naar verluidt werd ontslagen of, zoals hij zelf nadrukkelijk beweert, zélf opstapte bij de recente thriller Don’t Worry Darling. Dit vanwege wat regisseur Olivia Wilde beschreef als zijn “strijdlustige energie” op de set. (LaBeouf moet ook voor de rechtbank verschijnen vanwege beschuldigingen van huiselijk geweld door twee ex-vriendinnen, waaronder zangeres FKA Twigs: LaBeouf ontkent de beschuldigingen.)

“Shia heeft problemen gehad,” erkent Coppola. “Hij is zo getalenteerd, maar hij heeft een reeks problemen gehad. En ook op de set creëert hij enorme conflicten. Zijn methode was soms zo frustrerend en onlogisch dat ik de haren uit mijn hoofd wilde trekken. Maar ik denk dat hij de set zó vol spanning zet, dat zijn reacties de klank van pure waarheid zullen hebben. Dennis Hopper deed iets soortgelijks op Apocalypse

Now. Hij was zó gek, dat zelfs Marlon Brando hem bananen naar zijn hoofd wilde gooien.”

Voelt hij zich nooit te oud om dit allemaal nog te moeten doorstaan? Hij zucht. “Laten we zeggen dat er een acteur is die alleen prachtig werk kan leveren als je hem op zijn hoofd slaat met een moersleutel. Doe je het dan?” Ik kijk blijkbaar onzeker. “Natúúrlijk doe je dat!” brult hij. “Het proces is pijnlijk, maar het resultaat maakt het de moeite waard.”

Over waardevolle resultaten gesproken, wat is het effect van zijn laatste film op zijn nalatenschap? Megalopolis is fascinerend wild en ambitieus –maar roept ook erg verdeelde reacties

op , zoals blijkt uit de festivalvertoningen. “Nalatenschap is als het weer,” haalt hij zijn schouders op. “Het ene moment ben je belangrijk, het volgende ben je vergeten, en dan word je een halve eeuw later weer herontdekt. Het doel waar ik naar streef zijn geen prijzen of geld. Mijn doel is dat jonge filmmakers die iets moois hebben gemaakt zeggen: ‘Ik wilde mijn film maken omdat ik de jouwe heb gezien.’ Mijn God, wat een eer om deel uit te mogen maken van die continuïteit.” Hij raakt op dreef. “Kijk naar Jacques Tati. Een briljante Franse filmmaker, totaal genie, die alles wat hij had gebruikte en daar bovenop geld leende, zodat hij de film kon maken die niemand wilde dat hij maakte. En het was een enorme flop. Hij verloor alles. Maar die film was Playtime.” (Bijna zestig jaar later verschijnt Tati’s komedie regelmatig op lijstjes van de groot-

Francis Ford Coppola, hij is de man achter o.a. The Godfather. Scan deze pagina om de teaser van zijn nieuwste geniale film online te zien.

Laurence Fishburne als Fundi Romaine

“Het ene moment ben je belangrijk, het volgende ben je vergeten, en dan word je een halve eeuw later weer herontdekt.”

Hij hoopt de film op te nemen in het Verenigd Koninkrijk en Europa –“gefinancierd op de conventionele manier, met de hulp van nationale subsidies, want ik ben door mijn leningen heen”– na een geplande verhuizing naar Putney, in het zuidwesten van Londen.

In april verloor Coppola de vrouw met wie hij 61 jaar getrouwd was, de documentairemaker Eleanor Coppola. “En nu, telkens als ik in Napa ben, mis ik haar elke dag. Dus wil ik in Londen

ste films aller tijden.) “Ik bedoel,” lacht Coppola, “er is geen betere film. Als je het onbekende in springt, bewijs je dat je echt vrij bent.”

Nog een dergelijke sprong ligt vlak voor hem. Want hoewel Megalopolis de sfeer heeft van een afsluitend artistieke statement, heeft Coppola zijn volgende filmidee al klaarliggen om te schieten. Die film moet Glimpses of the Moon gaan heten en is een losse bewerking van een roman van Edith Wharton uit 1922, “met sterke dansen muziekelementen,” legt hij uit. “Ik heb er een heel vreemde creatie van gemaakt.”

gaan wonen, omdat het de enige plek is waar ik geen herinneringen heb aan dat ik daar ooit met haar was.”

Hetgene waar hij nog het meest naar uitkijkt, is gaandeweg ontdekken hóe hij deze nieuwe film kan maken: de oude piraat die nog één keer het ruime sop kiest. “De toekomst van cinema is iets waar we alleen maar van kunnen dromen en over kunnen nadenken,” zegt hij. “En we kunnen er geen flauw idee van hebben hoe die eruit zal zien. Maar ik zal je dit zeggen,” voegt hij toe, terwijl hij zijn vinger omhoog steekt. “De films die jouw achterkleinkinderen zullen maken, zullen buitengewoon zijn.”

Adam Driver als Cesar Catilina

vader horloge van mijn

Soms vind je ergens achterin in een lade een oud horloge. Tikken doet het al lang niet meer. Maar het ziet eruit als een horloge met een verhaal. Dus ga je op onderzoek uit…

Tekst en fotografie: Hans van Wetering

Het horloge ligt al ruim tien jaar ergens in een lade, sinds mijn vader stierf. Mijn moeder wil het laten maken. Losse eindjes, zegt ze. Ze is onlangs 89 geworden, wil niet dat die dingen voor heibel gaan zorgen tussen mijn broer en mij. Het is goud, zegt ze, erg veel waard.

Maar dat mag dan zo zijn, het staat ook erg stil, de tijd is niet in beweging te krijgen en, meen ik mij te herinneren, dat was tijdens mijn vaders leven al vaker het geval: een klokje zonder kuren was het nooit. Ik krijg het horloge mee: “Zoek iemand die verstand heeft van oude horloges.”

‘Omega Seamaster’ staat er op de wijzerplaat. Er zijn er online genoeg te vinden. Ze zijn decennialang gemaakt, zie ik, maar geen van die horloges lijkt identiek aan het horloge dat hier voor me ligt.

“Een mooie Omega Seamaster,” zegt Farid Froon als ik hem een paar dagen later het horloge laat zien. We bevinden ons in een cel van de voormalige koepelgevangenis waar zijn in vintage horloges gespecialiseerde WatchWorks Haarlem is gevestigd: “Begin, midden jaren zestig, denk ik.”

Froon pakt een loep en bestudeert het klokje van dichtbij, houdt het schuin.

“Het is het originele glas nog, er zit een Omega-logo in. Vaak is dat bij deze horloges in de loop der tijd tijdens een servicebeurt vervangen door een universeel glas, want dat was goedkoper. De kroon is ook nog origineel en correct, ook dat is fijn.”

LITTEKENS

Minder fijn is dat het horloge, in tegenstelling tot wat mijn moeder denkt, niet echt van goud is. Het is een gold capped , luidt het besliste oordeel van Froon. De kast is van staal met daaromheen gevouwen een dun laagje 14 of 18 karaats goud. Je ziet het zo, bij een van de pootjes laat het goudlaagje een klein beetje los. De tijd heeft wel meer sporen achter-

gelaten. Zo zit er een vlek op de wijzerplaat. “Er is water in geweest, niet veel, maar toch, misschien omdat er een scheurtje in het glas zit, of de kroon openstond,” zegt Froon. “Dat kan al gebeuren als je een pan hete aardappelen afgiet: dat vocht wringt zich overal in, kan niet weg. Het gaat tegen je glas aan zitten, en uiteindelijk als je het horloge afdoet en de temperatuur daalt, daalt dat vocht neer en vreet het in de vernislaag, in de beschermlaag van de lak.”

nele wijzerplaat, met een zogenaamde applique opgelegd Omega logo. Een nieuwere plaat is alleen maar minder mooi. En die aangetaste wijzerplaat vertelt ook iets over het horloge. Er zit ziel in, het leeft.”

Wat ook een verhaal vertelt: de beschadiging op de deksel. “Er heeft ooit langere tijd een kunststof band op gezeten,” zegt Froon. “Een natobandje of iets dergelijks.” Hij wijst op een aantal lange krassen. “Die bandjes lopen

Ik probeer het me voor de geest te halen: mijn vader die een pan met aardappelen afgiet, was dat een taak die hij soms op zich nam, na een werkdag van tien uur, soms meer? Maar er verschijnt geen beeld.

Geen goud en een aangetaste wijzerplaat, dat valt niet mee. Maar dat laatste is niet per se een ramp, stelt Froon mij gerust, en je moet er sowieso niets aan doen: “Het is een heel fraaie, origi-

onder de deksel langs, daaronder verzamelt zich allerlei viezigheid – stof, huidcelletjes, zand van het strand, noem maar op - en dat gaat wrijven op het staal, er ontstaat een litteken.” En verdomd, ineens zie ik dat bandje voor me, een zwart bandje was het, geribbeld, een sportieve indruk moest het maken ongetwijfeld, maar wat het dus ook deed: slijtage veroorzaken, krassen. “Vintage horloges hebben een identiteit,” zegt Froon, “hebben elk

een eigen verhaal. Doe je zo’n horloge om je pols dan schrijf je dat verhaal verder.”

IETS LICHTERS GRAAG

Hij vertelt over een Rolex Submariner 1680 referentie, Mark 1, die hij nu te koop heeft, “de allereerste Rolex Submariner met een datum.” Een meneer uit Heemstede belde hem, of hij ook Swatch verkocht. De man wilde een plastic horloge, iets lichts. Zijn eigen horloge werd hem te zwaar, hij was 78, slikte bloedverdunners, en dat zware horloge zorgde ervoor dat zijn pols paars werd. Froon verwees hem naar een andere zaak: koop liever een Casio, was zijn advies. Een maand later kwam de man bij Froon langs, blij met zijn Casio. Of Froon misschien interesse had in zijn oude horloge. “En toen kwam dat horloge op tafel. Doos en papieren, alles origineel, met zijn naam erop. Hij had de Rolex gekocht in 1969, in Qatar, werkte daar voor Shell. Hij vertelde dat hij naar de winkel ging, en ter plekke een uur buiten moest wachten, want er was een lid van de koninklijke familie binnen. Vervolgens koopt hij die Submariner, een duikhorloge. De duikers op zijn werk lachten hem uit: wat moest hij nou met zo’n klokje! Maar zijn werk was het controleren van drukmeters. Om de zoveel minuten moest hij dat noteren. Hij gebruikte de draaibare lunette met minutenaanduiding om te weten wanneer hij naar de volgende moest.” Een mooi verhaal, een mooie prijs ook. 47.500 euro moet het klokje opbrengen. Hij kan het niet laten zien, zegt Froon, de Rolex ligt elders in een kluis.

EIGEN BOUTIQUES

Terug naar de Omega Seamaster. Die hoeft niet in de kluis, dat is wel duidelijk. Een instapmodel is het eigenlijk, doublé, een wijzerplaat aangetast door de tijd, nou ja, door vocht. Al is dat dus niet onoverkomelijk. “Ik heb hier een Omega uit 1944. Die wijzerplaat is zo

aangetast dat die heel mooi champagnebruinig is geworden, een tropical dial noemen we dat. Dat klokje is in de tweede wereldoorlog gedragen, dan wordt het ineens toch erg interessant.” Voor mijn Omega geldt dat niet nee, zegt Froon, “maar de waarde van dit soort horloges is de laatste jaren netjes aan het stijgen.” Als hij een schatting moet geven? “Eenmaal geserviced zou

horloge om je pols dan schrijf je het verhaal verder…

het 1500 tot 2000 euro kunnen opbrengen.” Froon zit al twintig jaar in het vak, heeft vintage populair zien worden. In het begin waren er een paar winkeltjes die iets met gebruikte horloges deden, dealers van de grote merken haalden er hun neus voor op. Maar consumenten zagen dat je voor een nieuwe Rolex Day Date 39.000 euro betaalde terwijl je voor 15.000 euro een prachtige gebruikte had, met mooiere wijzerplaten, met mooiere datumschijven. De grote merken hebben het nu ook door. Onder meer Audemars Piguet, Patek Philippe, Rolex, Omega en Breitling zijn eigen boutiques begonnen met vintage modellen. De waarde van die vintagehorloges is de laatste jaren flink gestegen, met een piek tijdens covid. “Mensen hadden niets te doen en veel geld op de bank, online horloges kopen werd een ding.” De bitcoinbubbel speelde eveneens een rol. Maar inmiddels is die gekte weg, zegt Froon, de speculanten zijn naar elders getrokken, de liefhebbers overgebleven, een goede zaak.

KLEIN

Hij legt de Omega op zijn pols. “34 mm,” zegt Froon. Het klokje lijkt ineens ongelofelijk klein. Kijk om je heen en je ziet overal horloges als duikersklokken. 42 mm, de diameter van mijn eigen horloge (een Spinnaker

Bradner), is heel gewoon, 45 mm niet buitensporig, en je hebt ze nog groter. Maar ooit droegen mannen dus allemaal dit soort klokjes.

“Ik draag zelf zelden iets groters,” zegt Froon. “Een sport-Rolex van 40 millimeter vind ik al bijna te veel. Wat je eigenlijk wilt, is dat het klokje binnen de lijnen van je pols valt en dat je dan nog een beetje van de band ziet, dat is het mooiste.”

Hij probeert het achterdeksel van de Omega los te krijgen, het zit muurvast. Jammer, want in dat achterdeksel en op één van de bruggen van het uurwerk staan nummers die meer kunnen vertellen over onder meer de productiedatum. Het horloge gaat nu naar de horlogemaker, die maakt het open, dan weten we meer. Weten we ook of er in het binnenste van het uurwerk onvoorziene ellende opduikt die maakt dat de kosten van de service de waarde van het horloge overstijgen. Froon neemt het horloge in, ik vertrek.

LIFTENFABRIEK

Dat kan wel ongeveer kloppen, zegt mijn moeder als ik haar vertel over de inschatting van Froon, midden jaren zestig ja. Ze noemt de naam van een Amsterdamse liftenfabriek waar mijn vader destijds werkte als bedrijfsleider. Een familiebedrijf was het, met een weinig capabele eigenaar-directeur die sterk op mijn vader leunde. Toen de directeur ziek werd, en voor langere tijd naar Zwitserland vertrok voor behandeling, nam mijn vader diens taken waar. Bij terugkomst uit Zwitserland was er als dank die Omega Seamaster, ter plekke gekocht misschien. Waarna het al snel misgaat. De directeur legde het aan met de secretaresse, die zich ontpopte tot een ware Lady Macbeth. Ze zette hem op tegen anderen, tegen zijn eigen personeel, tegen Van Wetering vooral ook, die veel te veel in de melk te brokkelen had, eigenwijs was, weigerde capabele mensen te ontslaan nota bene. Mijn vader

vertrok, een beschadigd man, ging werken bij een liftenmultinational die jaren later diezelfde Amsterdamse liftenfabriek zou opslokken (en kreeg het verzoek of hij daarvan directeur wilde worden, iets waarvoor hij vriendelijk bedankte).

De weerzin tegen die directeur, en tegen Lady Macbeth, was enorm, moet enorm zijn geweest, maar het horloge zou hij zijn leven blijven dragen. Vreemd toch, bedenk ik: dat horloge

den bij Omega in Zwitserland besteld. Met mijn broer spreek ik af dat we het horloge om het jaar zullen dragen. Vreemde regeling misschien, maar het voelt goed.

Anderhalve maand later is het horloge klaar. “Nu weten we meer,” zegt Froon als hij het klokje tevoorschijn haalt. “Het uurwerk is een 582-caliber, en het serienummer is 23823781: het horloge is in 1966 gemaakt.”

vormde een herinnering aan een nare episode in zijn leven, aan verdriet. Waarom gooide hij het ding niet gelijk in een lade, waarom verpatste hij het niet? Mijn moeder haalt haar schouders op, het is er nooit over gegaan, “misschien omdat het toch een erkenning was van wat hij had bereikt?”

OM HET JAAR

Een paar weken gaan voorbij. De horlogemaker bekijkt het horloge. Het oordeel: veel achterstallig onderhoud, slijtage, het glas zal moeten worden vervangen. Geen grote gebreken gelukkig. Een nieuw glas, nieuwe pakkingen en een rubber O-ring, en een ultrasone reiniging van de kastdelen, dan loopt het weer als een zonnetje. Ik geef akkoord, de onderdelen wor-

Het ziet er prachtig uit, een kleinood. Wel moet er een nieuw bandje op, want wat er nu op zit is een bandje van niks. “Kalfscroco noemen we dat,” zegt Froon. Hij lacht, “zo’n horloge verdient toch beter.” Hij zet er een nieuw bandje op. Ik doe de Omega om, kijk ernaar. Kijk naar dat klokje dat ooit een geluksmoment symboliseerde. Dat tegelijk verdriet met zich meedroeg, en meedraagt. Een klokje als het leven zelf. Nu maar hopen dat het een beetje blijft lopen, want helemaal vanzelf ging dat nooit. En ook dat hoort erbij, hoort bij het verhaal van mijn vader: een horloge met karakter, stronteigenwijs. En die Submariner?, vraag ik bij het afscheid nemen. “Die is verkocht,” zegt Froon. Ook dat verhaal krijgt een vervolg…

Boutique champagne

Vraag iemand naar zijn of haar favoriete champagne en de kans is groot dat het antwoord Dom Pérignon, Bollinger, Moët & Chandon, Louis Roederer, Krug of Veuve Clicquot is. Maar de Champagnestreek heeft verrassend veel meer te bieden… Tekst: Peter Bijpost

De grote merken domineren de markt: ze zijn verantwoordelijk voor 75% van de totale champagneverkoop en 90% van de totale export. Ze beschikken over enorme marketingbudgetten en je komt ze tegen in hiphopvideo’s en Bond-films. De kwaliteit is hoog en constant en iedere cuvée smaakt altijd hetzelfde. Elk merk beschikt over een eigen huisstijl en daarvan wordt zelden afgeweken. Koop je een fles champagne van een wereldberoemd merk, dan weet je wat je in huis haalt.

Ben je een avontuurlijk ingestelde wijnliefhebber, dan loont het de moeite om eens na te gaan hoe de champagnemarkt in elkaar zit. De gehele Champagnestreek omvat ruim 34.000 hectare aan wijngaarden, eigendom van meer dan 16.200 druiventelers. De meesten leveren jaarlijks hun druivenoogst aan één van de grote champagnehuizen. Er zijn in totaal circa 390 van die grote producenten, waaronder eerder vermelde namen. Vaak bezitten deze bedrijven zelf geen of bijna geen wijngaarden. In plaats daarvan hebben ze langlopende contracten met een groot aantal druiventelers in verschillende gemeenten. Dit stelt ze in staat jaarlijks de champagneblend(s) te produceren die helemaal in overeenstemming is/zijn met de huisstijl van het desbetreffende merk.Veel minder bekend zijn echter de onafhankelijke, ambachtelijke wijnbouwers die champagne maken

en het gehele productieproces zelfstandig beheren. Récoltants-Manipulants heten ze officieel; de fleslabels vermelden ‘RM’. Het zijn er momenteel ongeveer 1800, 11% van alle champagneboeren. Omdat deze kleine champagneboeren niet beschikken over enorme marketingbudgetten moeten zij zich duidelijk onderscheiden in kwaliteit. Dat vereist visie en het kost tijd en investeringen om kwalitatief ‘boven te komen drijven’.

OPTIMALE EXPRESSIE

Oogstjaar, druif, wijngaard en bodem spelen bij de champagnes van deze ambachtelijke producenten belangrijke rollen. Het zijn wijnmakers die hun wijngaarden door en door kennen en ieder perceel met veel zorg behandelen. De focus ligt op terroir en natuurlijke expressie: geen enkele andere champagne smaakt zoals de champagne van hun eigen stukje grond. Je vindt in dit segment dan ook veel single vineyard-champagnes, en ook veel meer vintage-champagnes: wijnen van één oogstjaar – ieder jaar net iets anders, en boeiend om jaar na jaar te vergelijken. Om die expressie te optimaliseren bewerken de boeren hun wijngaarden vaak biologisch of biodynamisch en maken ze hun champagne met zo weinig mogelijk ingrepen: alleen natuurlijke gisten, (bijna) geen sulfiet, geen filtering, zeer lage of zelfs geen dosage (toevoeging van suiker aan het slot van het productieproces).

PROEVEN3x

OGER GRAND CRU

2018 - CHAMPAGNE

PERTOIS-MORISET

Vintage-champagne op basis van 100% chardonnay uit grand cru-wijngaarden in Oger. Rijke champagne, mooi bij de maaltijd.

Schenktemperatuur: 10-12 graden

Champagnist € 100

QUINTESSENCE BRUT MILLÉSIMÉ 2008 – LELARGE-PUGEOT

70% chardonnay, 20% pinot noir, 10% pinot meunier. Biologisch bewerkte wijngaard met bijenkorven en fruitbomen tussen 50 jaar oude druivenstokken. Verfijnde aromatische stijl met mooie zuren. Schenktemperatuur: 12 graden

Daxivin € 110

AMBONNAY GRAND CRU 2017 –ANDRÉ BEAUFORT

Het was het jaar 1969. Wijnbouwer Jacques Beaufort werd zo ziek van de herbiciden en pesticiden die destijds nog bijna overal over de wijnstokken werden gespoten, dat hij besloot het roer radicaal om te gooien: geen chemicaliën meer in zijn wijngaard. Het leverde hem destijds vooral hoongelach op, maar op de lange termijn werd zijn gelijk bewezen. 80% pinot noir, 20% chardonnay, klassieke, pure stijl, heerlijk bij schaal- en schelpdieren. Schenktemperatuur: 10-12 graden Bolomey € 95

TIJD VOOR DESIGN

MEISTER FEIN CHRONOSCOPE MEGA SOLAR Elegantie gecombineerd met innovatieve vormgeving: het verenigt de essentie van een klassieker met de geometrie van een nieuw tijdperk. Connected radiogestuurd kaliber, stopfunctie, saffierglas, waterdicht tot 5 bar.

59/7201.00 www.junghans.de

KOP OF MUNT

Journalist-schrijver

Hans van Wetering is gefascineerd door het fenomeen tijd en de wereld van overmorgen. Een column over toekomstvisioenen, technologische (bokken) sprongen en dappere pogingen de tijd zelf te verslaan.

“Ik zal je alles brengen wat je nodig hebt, eten …” “Nee, nee! Wij zieners leiden een leven gewijd aan meditatie, breng mij alleen maar iets te lezen: everzwijnen, eenden, kippen, gebak, bier …” “Lees je dan ook in bier?”

“Mits goed gebrouwen, is bier zeer leesbaar.”

Toekomstvoorspellers zijn niet te vertrouwen, wist de schrijver van Asteri x en de Ziener al. Lui als Xynix, de naam die schrijver Goscinny zijn boosaardige ziener gaf, beweren van alles en nog wat, maar onderbouwen, ho maar. De futuroloog die vandaag de dag prikkelende vergezichten schetst –rond 2100 communiceren we via gedachten, uploaden we ons brein naar de cloud, hebben we interplanetary internet en ontwaakt ons bij onze dood ingevroren lichaam (of schedel) fris en fruitig uit een diepgevroren sluimer– tast net zo in het duister als toekomstconsulent Sjanny die voor negentig cent per minuut telefonisch doorgeeft dat jouw grote liefde elk moment kan aanbellen. Of toch niet?

In de jaren zestig dachten sommigen dat we er toch wel degelijk iets van konden, of zouden kunnen, als we ons er maar in specialiseerden. Toekomst voorspellen was een discipline waarin je, zoals in elk ander vak, door onderwijs en onderzoek beter kon worden. We hadden zelfs een heuse hoogleraar. Prognostica: wordende wetenschap schouwt en schept de toekomst luidde de titel van het kloeke boekwerk dat professor Fred Polak in 1968 het licht deed zien. Polak was niet de eerste de beste, was directeur van het Centraal Planbureau, maar helemaal serieus werd toch ook hij niet genomen. Pseudowetenschap, werd er geschamperd.

Er beter in worden, in toekomst voorspellen, kon al helemaal niet, bleek in 2015 bij de publicatie van Superforecasting, the Art and Science of Prediction van de Amerikaanse psycholoog Philip Tetlock. Een langlopend experiment had als uitkomst dat experts het uiteindelijk niet beter doen dan de spreekwoordelijke aap met de dartpijl.

De computer dan, big data, dat zou uitkomst bieden, meenden (en menen) sommigen. Het idee: als je maar genoeg rekenkracht en data hebt, dan komt alles goed. Onzin, zegt onder meer Peter Sloot, hoogleraar Complex Adaptive Systems in Amsterdam: “Wie dat beweert, mist de essentie,” aldus de fysicus: “Data is dood.”

De toekomst is, daar komt het misschien op neer, in wezen een kwestie van kop of munt. Of iets gaat gebeuren of niet. Of je dromen werkelijkheid zullen worden… Je kunt net zo goed die vissenlever aandachtig bestuderen, of, waarom ingewikkeld doen, een muntje opgooien dus: 50 procent kans. Tenminste, dat denken we, maar (ook) dat klopt niet, zo bleek onlangs.

In September dit jaar won de Amsterdamse hoogleraar Eric-Jan Wagenmakers een ‘IG-Nobelprijs’ (De IG-Nobelprijs is het zonderlinge broertje van de echte Nobelprijs en wordt uitgereikt voor ludieke onderzoeken die in erkende wetenschappelijke tijdschriften worden gepubliceerd) voor zijn onderzoek naar ‘kop of munt.’ Met een team van internationale wetenschappers testte hij de hypothese van Persi Diaconus, een professor statistiek aan Stanford University, die stelde dat een munt het vaakst op de zijde landt die tijdens het opgooien boven lag. Hij liet 48 kennissen in totaal 350.757 maal een munt opgooien, een exercitie die 650 uur in beslag nam.

De uitkomst: de kans dat de munt op die kant belandt die bij het opgooien boven lag, is inderdaad iets hoger, 51%: het gevolg van een soort ‘wiebel’ wanneer we de munt opgooien, die maakt dat de munt net iets langer in de lucht blijft.

Het is 1 procent, niet veel, maar toch. Wellicht goed om in het achterhoofd te houden de volgende keer dat iemand kop of munt roept. Soms is toekomst voorspellen niets anders dan gewoon net iets meer weten dan de ander.

Tangente 2date . The art of dating—demonstrated by a watch that shows what NOMOS Glashütte loves to do best. The iconic model Tangente now comes with two exclusive date displays; the NOMOS ring date and a large date window at 6 o'clock. The newly developed caliber DUW 4601 is at the heart of this innovation. This in-house built mechanical movement with manual winding also offers the convenience of quick date adjustment and a 52-hour power reserve. The extra-wide sapphire crystal glass back of the stainless steel case reveals fine sunbeam polishing, a feature that is otherwise only found on the movements in the exclusive NOMOS gold models. This brand-new Tangente is 37.5 millimeter in diameter and also available in a version with a galvanic blue dial and white date numerals. Now with select retailers as well as online: nomos-glashuette.com

Niet langer

UNDER COVER

Het leven van geheimagent Johan van Kastel is niet langer geheim. De inmiddels gepensioneerde politieman gaat in zijn boek ‘Mijn kop moest eraf’ gedetailleerd in op de meest zenuwslopende, frustrerende en bijzondere momenten van zijn carrière.

Net buiten het centrum van een gezellige Brabantse stad verwelkomt Van Kastel ons in zijn huis, waar de knusheid van de stad zich voortzet. “Sommigen verwachten Manhattan Grey wanneer ze hier binnenkomen, maar ik hou van knus en kneuterig,” zegt hij. Hij duikt de keuken in voor het zetten van een kop koffie. Prominent aan de muur hangt een foto van de hele familie: vrouw, kinderen, aanhang en kleinkinderen. Trots vertelt hij hoe slim de een is, en hoe ondeugend de ander. Een familiemens. Op tafel ligt naast zijn eigen boek, de laatste editie van GW. “Ik neus er wel eens in rond, en dacht ik koop er weer eentje om te zien waar ik in terecht kom.” Hij houdt een koektrommel onder mijn neus. “Koekje erbij?”

Johan van Kastel wordt gezien als geestelijke vader van het undercoverwerk in Nederland. Alhoewel hij vroeger geen idee had wat hij wilde worden, bleek dit werk voor hem te zijn weggelegd. Van 1979 tot 2005 had hij de leiding over geheime operaties in allerlei grote zaken, waaronder de fameuze Heineken-ontvoering. Achtervolgingen, afluisteren, bedreigd worden en onderduiken, het klinkt als een goede James Bond film. Maar wat wij doorgaans kennen uit films en series was voor Van Kastel werkelijkheid.

OP AVONTUUR, OPNIEUW

De meeslepende verhalen uit zijn carrière kregen na zijn pensioenaankondiging rijkelijke aandacht van de media en al gauw volgde de vraag: waarom schrijf je geen boek? Zo geschiedde. De ex-geheimagent dook in zijn verleden en legde de meest intrigerende en smeuïge details vast. “Dat is toch wel heel wat anders dan een jaarverslag of beleidsnota

schrijven. Dit voelde als een avontuur van een heel andere aard, een compleet nieuwe wereld.”

Nu geniet hij rustig van zijn kop koffie en een koekje, maar in het boek neemt hij je mee naar minder vredige momenten in zijn leven. Krantenartikelen en boeken van vroeger werden tevoorschijn gehaald en oude collega’s werden opgebeld. Een trip down memory lane. “Bij sommige herinneringen dacht ik, maar goed dat dat achter me ligt. Maar bij andere dacht ik, verdorie, kon ik dat nog maar een keer meemaken. Bij opsporingsonderzoeken komt er enorm veel kijken. En als alles goed uitpakt, is dat zó’n euforisch moment.”

Tekst: Rosan Bijpost Fotografie: Ineke Oostveen en privé-archief Johan van Kastel

Wachten op de losgelden bij de Heineken-ontvoering en instructie aan het observatieteam.

Scan om meer over deze Nederlandse

Under Cover agent te weten te komen.

Nationale Recherche tijdens een aanval op een cocaïne plantage.

HEINEKEN EN DE CHINEES

Eén van die momenten was de beroemde Heineken-ontvoering, vertelt Van Kastel. Een operatie waarbij het hele land wachtte op de goede uitkomst. Freddie Heineken en zijn chauffeur werden uiteindelijk ontdekt dankzij twee Chinese afhaalmaaltijden. Het was namelijk bekend dat de een van babi pangang hield en de ander altijd iets met garnalen bestelde, en de ontvoerders hadden dat detail niet voor Van Kastel en zijn team geheim kunnen houden. “Toen de ontvoerders de maaltijden brachten naar een loods in Amsterdam-West, wisten we ze te vinden en te bevrijden. Dat was geweldig.” Met een twinkeling in zijn ogen vertelt Van Kastel over andere opwindende acties die hij heeft mogen uitvoeren. “In Brabant hebben we een PKK-terroristenkamp opgepakt. Een heel complexe operatie. Met arrestatieteams, aanhoudingseenheden, tactische recherche, observatieteams… En als we dan in één klap die hele bende oppakken, dan is dat wel kicken.” Melancholisch voegt hij er aan toe: “Wat een tijd was dat.”

GEEN PSYCHOLOGISCHE HULP

Maar het is niet de kick die Van Kastel voor dit vak deed kiezen. “Je brengt een stukje fatsoen en veiligheid terug in de maatschappij. Je haalt er als het ware een angel uit. Dat was mijn motivatie.” Die motivatie is belangrijk. Het beroep brengt immers de nodige stress, spanningen en narigheden met zich mee. In zijn boek vertelt Van Kastel over zijn eerste ervaringen met lijken, meeslepende gebeurtenissen als de Bijlmerramp en de momenten die hem persoonlijk raakten. “Een keer overleed er een vrouw in mijn armen nadat ze was overreden door een vrachtauto. Dan komt het opeens erg dichtbij. Dat had ook mijn buurvrouw of zelfs mijn moeder kunnen zijn…”

Op het politiebureau was er destijds geen begeleiding om dit soort momenten te verwerken en er werd niet gevraagd hoe het daarna met je gaat. “Nee, dan dronk je een kop koffie met de brigadier en zei die: ‘Nou ben je er weer klaar voor? Er staat een nieuwe melding te wachten.’ Je moest er zelf

“ Toen de ontvoerders de maaltijden brachten naar een loods in Amsterdam West, wisten we ze te vinden en te bevrijden. Dat was geweldig.”

PRIJS OP HET HOOFD

De periode waaruit de boektitel ‘Mijn kop moest eraf’, stamt, heeft voor de nodige paranoia gezorgd. 100.000 gulden was er betaald om Van Kastel en zijn chef om te leggen. Alhoewel de twee er nog over konden grappen –was dat echt alles wat ze waard waren?-, werd het al snel een kwestie van onderduiken. “In de IRT periode was ik zo gespannen. Het IRT –een geheim politieteam op jacht naar Klaas Bruinsma en zijn opvolgers– maakte gebruik van ontoelaatbare en corrupte opsporingsmethoden. Ik maakte daar een eind aan en dat leidde tot veel dreiging uit de criminele wereld, maar ook uit eigen organisatie. Ik hield alles en iedereen in de gaten.” Elke nieuwe auto, elke vreemde voorbijganger; Van Kastels antennes maakten overuren. Inmiddels zijn we vele jaren verder, maar die antennes doen nog altijd hun werk. “Een andere auto in mijn straat valt nog steeds op, en gek gedrag moet altijd verklaard worden. Ik kan nog steeds op mijn hoede zijn, maar ik laat het niet meer overheersen.” Als onderdeel van de politie en, in Van Kastels geval, als onderdeel van de undercover-afdeling, heeft die stalen kabel altijd een belangrijke rol gespeeld. Gevoelens van angst en verdriet moest je van je af kunnen zetten, maar ook voor medelijden moest je waken. “We leerden undercoveragenten om niet weekhartig te worden. Onderdeel van dit vak is bevriend raken met de criminelen. Je gaat met ze op pad, drinkt een biertje met ze, speelt een potje golf, leert het gezin kennen – maar je moet altijd daar doorheen blijven kijken en realiseren dat het boeven zijn. Daarom is het zo

mee zien te dealen. En dat is mij op de een of andere manier gelukt. Ik liet mezelf wel toe de angst of het verdriet te voelen, maar zette vervolgens de knop om, want, inderdaad, morgen zijn er weer andere mensen die vragen om hulp.”

Gelukkig beschikt Van Kastel over een ‘stalen kabel’, zoals zijn huidige vrouw dat omschrijft. En dat kwam vaak goed uit. Bijvoorbeeld toen hij een illegaal gokhuis binnenstapte en belachelijk werd gemaakt door de gokbaas. “Dan word je tegenover een grote groep louche lui in de zeik genomen. Op zo’n moment kan je bevriezen of handelen. Bij mij werd er dan een innerlijke raadgever alert die zei: je laat je niet kennen. Wij wijken niet en gaan niet zonder lege handen naar huis. In dit vak is het belangrijk om dat in je genen te hebben. Want het is al snel erop of eronder. Elke dag opnieuw word je op de proef gesteld.”

Santa Maria, Colombia: inbeslagname van 200 kilo cocaïne bestemd voor Nederland.

“ Tegenwoordig bouwen rechercheurs een beeld op van criminelen op basis van data.”

belangrijk dat undercoveragenten een sterk gevoel hebben voor rechtvaardigheid en het opsporingsbelang in het oog houden. Want ook al is het een aardige vent, hij haalt nog steeds rattestreken uit. En daar pakken we hem voor. Dáár ligt de focus.”

Desondanks hamert Van Kastel er nog altijd op hoe belangrijk het is om óók dat stukje mens te blijven zien. “Tegenwoordig bouwen rechercheurs een beeld op van criminelen op basis van data. De criminelen bestaan dan als het ware uit cijfers van inbraak, moord, drugshandel of andere strafbare zaken. Maar het is zo belangrijk daar voorbij te kijken en te zien dat hij ook een gezin heeft, een hond uitlaat en zondagavond bij zijn schoonmoeder met het bord op schoot Studio Sport zit te kijken. Dat maakt hem niet beter of slechter, maar laat wel zien dat het om een mens gaat.” Dit geldt volgens hem ook op straat. “Al die agenten lopen tegenwoordig uitgerust met traangas, pistool, wapenstok en taser breed over straat. Goed om daarmee om te kunnen gaan, natuurlijk, maar ze vergeten soms wel dat je ook menselijk en benaderbaar moet zijn. Maak contact en zoek verbinding. Gewoon een stap naar voren zetten en toenadering zoeken, verkleint de kans op gedoe en escalatie.”

SPANNING IN GEZIN

Dat Van Kastel veel om zijn werk gaf, is duidelijk – hij stak er bijna al zijn tijd in. In combinatie met een thuisfront bestaande uit vrouw en kinderen, was dat soms best lastig. “Je wilt ze niet belasten met zware informatie. Bovendien was ik als ik thuiskwam blij dat ik met een whisky op de bank kon zitten en het ergens anders over kon hebben. Toch heb ik veel spanning het huis binnengebracht, of het nou via mij meekwam of via de media. Ik, en met mij automatisch mijn gezin, zijn met dat sausje overgoten.” En dat brengt nog altijd de

nodige zorgen met zich mee. Zo ook bij zijn huidige vrouw tijdens het schrijven van dit boek. “Ik schrijf natuurlijk over mensen die betrokken zijn bij criminaliteit, en benoem ze soms met naam en toenaam. Veel daarvan zijn nog in leven. Dat zorgt toch weer voor spanningen. Mijn vrouw zegt dan nog steeds ‘pas nou op met wat je doet’.”

Voor Van Kastel is het echter belangrijk om deze verhalen te delen. Niet lang geleden verschenen in de media koppen als ‘De Nederlandse James Bond gaat met pensioen’, maar hij herkent zich daar niet in. “Series als Penoza of Underover… daar ben ik wel van onder de indruk. Dat komt dichtbij en lijkt echt op ‘mijn’ wereldje. Ik vind het mooi om dat te zien, en ook belangrijk dat het wordt gedeeld. Dat criminele wereldje is weliswaar een geval apart, maar het ís er wel. En als het daar een keer misgaat, ga je niet zitten voor een beoordelingsgesprek. Nee, dan wordt er geïntimideerd, geweld gebruikt of zelfs nog erger.” Hoewel hij nu met pensioen is, wordt Van Kastel nog steeds weleens opgebeld om te vragen hoe hij iets zou aanpakken. Niet zo vreemd, want als er iemand ervaring heeft… In zijn boek lees je er alles over.

Mijn kop moest eraf | Johan van Kastel | Luitingh-Sijthoff | 288 blz. | € 20,99 |

ISBN 978 90 210 4736 2

Bij de aanstelling als Hoofd Nationale Recherche (2003).

Nu het 200-jarig jubileum van The Glendronach in 2026 nadert, besloot deze distilleerderij van hoogwaardige Schotse single malt whisky’s een stap voorwaarts te maken en de vormgeving van flessen en verpakking te moderniseren. De nieuwe uitstraling, die elegantie en tijdloze esthetiek uitstraalt, wordt als eerste gepresenteerd in The Glendronach single malts, 12 jaar oud, 15 jaar oud en 18 jaar oud én wordt visueel ondersteund met stijlvolle fotografie door de beroemde fotograaf Rankin. Onze favoriete The Glendronach malt? De exclusief op Oloroso sherryvaten gerijpte 18Y! Met een prachtige diepe kleur, de geur van fudge en donkere muscovadosuiker, alsmede fruitcompote en morellenkersen. En een smaak die rijk, donker en verleidelijk is. Met hints van gestoofd fruit en piment, vermengd met klassieke gerijpte Oloroso en geroosterd walnotenbrood en chocolade-sinaasappel. Buitengewoon rijk en intens, met een eindeloze fluwelen afdronk.

Check: www.glendronachdistillery.com

Nieuw Jasje Squid Whisky

Het was de afgelopen jaren één van de populairste series op Netflix en vanaf 26 december is Squid Game terug voor seizoen 2. Daar kun je dus weer lekker van gaan genieten, en ditmaal met een toepasselijk glas whisky in de hand. Johnnie Walker onthult namelijk een limited edition flesontwerp van Black Label, met daarop nummers variërend van 001 tot 456 als eerbetoon aan de spelers in de serie. Om de collectie echt uniek te maken, is er gebruik gemaakt van zowel digitale als traditionele druktechnieken. Het herkenbare label is aangepast met een stofpatroon om de textuur van het groene trainingspak na te bootsen en het iconische Johnnie Walker-logo is in het herkenbare Squid Game trainingspak gehuld. De limited edition uitvoering is verkrijgbaar zolang de voorraad strekt. De willekeurig genummerde flessen zijn daarmee niet alleen een leuk cadeau voor whiskyliefhebbers, maar natuurlijk ook een collectors item voor fans van deze serie. www.johnniewalker.com

puur kunt drinken, zodat je de kruidige smaaksensatie optimaal beleeft. In goede rum proef je namelijk de rijkdom van de Caraïben, de geuren, smaken en kruiden die die eilanden zo levendig en feestelijk maken.” Zijn ambitie bracht hem in Venezuela, waar hij experimenteerde met verschillende combinaties van rum. Uiteindelijk werd het een blend van een volle en krachtige Zuid-Amerikaanse rum met een kruidige rum uit de Dominicaanse Republiek. Door de blend verder te laten rijpen op eikenhouten whiskyvaten, kreeg hij zijn opvallende, zachte karakter. Een rijke, complexe rum, waarin de invloed van whiskyvaten met een lichte rooksmaak een extra dimensie geeft. Kost € 43 bij slijterijen, in de horeca en via www.shop-roosterwolf.com

WHISKY FEESTJE

Lagavulin ‘Fireside

Roseisle ‘Origami Kite II’, de tweede uitgave van de Roseisle-distilleerderij, gerijpt in first-fill exbourbon vaten. Met soepele, romige textuur als resultaat.

Tales’, gerijpt in first-fill exbourbon vaten, onthult diepten van zoetheid met een verrassende afdronk. Deze whisky heeft een rokerige smaak, gehuld in toffee en vanille, met een vleugje kruiden.

Tijd voor één van de leukste whiskynieuwtjes van het jaar, de 2024 Special Releases-collectie van drankenproducent Diageo. Dit jaar staat de vraag ‘What if?’ centraal, waarmee de grenzen van smaak en ambacht verder zijn ondergezocht. Hoewel dit de tweede editie is in het Spirited Xchange-thema, bouwt het vooral voort op de inmiddels twee decennia lange geschiedenis van de Special Releases-collectie, die altijd uitzonderlijke whisky’s voortbrengt. Elke whisky binnen de collectie fungeert als een canvas voor innovatie en laat zien hoe nieuwsgierigheid en creativiteit opnieuw vorm kunnen geven aan smaak. Diageo’s meest iconische merken worden geherdefinieerd over een het verkennen van diverse combinaties van vaten, wat leidt tot verrassende smaakprofielen. Spirited Xchange Second Edition’ is dan ook een reis door onbekend terrein van smaak onder leiding van meesterblender Dr. Stuart Morrison en bevat dit jaar acht unieke Single Malts. De Special Releases-collectie van 2024 is in beperkte oplage beschikbaar bij gespecialiseerde retailers en op malts.com.

Mortlach ‘Midnight Dusk’, gerijpt in Ramandolo- en Sangiovese-wijnvaten, biedt een rijke smaak van umami en fruit; perfect voor een aperitief.

Caol Ila ‘Ambrosial Feast’, een verrassende niet-geturfde uitgave die romige, nootachtige nuances verweeft met een uitbarsting van groene appel. Gerijpt in hernieuwde ex-wijnvaten, zorgt deze whisky voor een verrassend zachte Caol Ila.

Benrinnes ‘Grand Crescendo’ is de oudste telg in de collectie. De 21 jaar oude whisky komt voort uit rijpingen in Amerikaanse wijnvaten en Europese eiken vaten met verkoolde einden.

Oban ‘Coastal Orchard’, deze whisky is afgewerkt in vers verkoolde Amerikaanse eiken vaten die zijn gekruid met Oloroso sherry. Dit creëert een whisky waar de kustlucht samenkomt met de volle smaak van boomgaardvruchten.

The Singleton ‘Autumn Walk’ brengt een combinatie van ex-bourbon en hernieuwde ex-wijnvaten samen, afgewerkt met Europees en Pyrenees eik. Het resultaat is een complexe malt met zoete, kruidige en droge tonen.

Talisker ‘Tidal Churn’ vangt het maritieme karakter van Talisker. Deze uitgave gebruikt een speciale steen-spinmethode om nieuwe smaken te onthullen, met verrassende zoete tonen van peer en appel, naast de typische turfsmaak.

Your automatic watch winder

Your automatic watch winder

T:

SwissKubik proudly represents the Swiss spirit of innovation. We combine tradition and cutting-edge technology in our iconic cube designs. For the passionate watch enthusiast or the discerning collector, our watch winders are a guarantee of precision and longevity for your automatic timepieces.

swisskubik.com

Bij de aankondiging van een nieuwe McLaren is er sowieso nooit een tekort aan paardenkrachten. Maar in geval van een nieuw vlaggenschip is onze aandacht nog net even wat scherper. Zeker als deze nieuwe hypercar 1275 pk op de achterwielen zet.

HYPER

De McLaren W1 zet de stamboom voort van de exotische F1 en P1. Wat begin jaren negentig begon met eerstgenoemde, toen McLaren zijn decennialange kennis en ervaring met het bouwen van raceauto’s toepaste op de creatie van zijn allereerste productiemodel, de F1. Destijds was het de snelste productieauto ter wereld. Hoewel er meer dan dertig jaar zijn verstreken sinds het debuut van de F1, blijven de 1-seriemodel-

len van het Britse merk het toppunt van prestaties. De W1 werd onthuld op de 50e verjaardag van McLaren’s allereerste Formule 1-overwinning. Een hypercar die is gebouwd rond McLaren’s geheel nieuwe ‘Aerocell’. De motor van de W1, die de MHP8 wordt genoemd, bestaat uit een 4.0-liter V8 die is uitgerust met een dubbele turbo en wordt aangevuld met een elektromotor die samen goed zijn voor 1275 pk.

Tekst: Jorrit Niels

POTENTE PLUGIN

Meer cijfers? Die monsterlijke kracht brengt de W1 in 2,7 seconden naar de 100 km/u en er is 5,8 seconden nodig om de 200 km/u aan te tikken. De elektronische begrenzing grijpt pas in bij 350 km/u.

De W1 is niet alleen de krachtigste McLaren tot nu toe, hij vertegenwoordigt ook de auto met de meest geavanceerde aerodynamische opstelling tot nu toe. Met de gloednieuwe, speciaal gebouwde McLaren Active

Long Tail, die tot 30 centimeter naar achteren steekt en die samenwerkt met andere aerodynamische details, welke zijn gemodelleerd naar de huidige F1-auto van het merk. Het resultaat is een downforce tot wel 1000 kilo (350 kilo voor, 650 kilo achter).

Dat de W1 de volgende evolutionaire stap is in McLarens hypercar-lijn is dus een understatement. Voeg daarbij een stel vleugeldeuren en de look is compleet. Als de instap-W1 niet

De exclusieve McLaren. Ook elektrisch niet te evenaren.

Scan deze pagina om online meer te weten te komen.

genoeg voor je is, McLarens Special Operations afdeling kan de W1 tot in het kleinste detail personaliseren. Deze op maat gemaakte elementen hebben een hoge prijs, maar dit zal waarschijnlijk geen probleem zijn al je als een zevencijferige hypercar overweegt. De McLaren W1 is beperkt tot slechts 399 exemplaren wereldwijd.

McLaren W1

Prijs: vanaf € 2.39 miljoen

Nio’s doorbraak?

Met een elegant design, hoogwaardige bouwkwaliteit en een prima bereik is de Nio ET5 Touring goed op weg om door te breken in Nederland. Wordt dit de definitieve doorbraak van het jonge Chinese automerk?

Optisch is de Nio ET5 Touring een blikvanger: hij valt meteen op door de subtiele rondingen en een expressieve voorzijde. Het heeft als geheel wel wat weg van de Porsche Taycan Sport Turismo of een nieuw ontworpen Alfa Romeo 159 Sportwagon. Knap, want een stationwagon ontwerpen die echt opvalt is geen simpele opgave. Dat betekent niet dat het praktische achterwege is gelaten. Er is een bagageruimte van 490 liter, met een extra vak onder de dubbele laadvloer

van 42 liter. Handig voor onder meer je laadkabel. Een in drie delen neer te klappen achterbank kan het volume vergroten tot wel 1300 liter. Ook van binnen maakt de ET5 indruk. Zodra de verzonken deurklinken zijn uitgeschoven en je de deuren met de frameloze ramen opent -met behulp van een chipkaart (ook oplaadkaart) of je smartphone-, zit je in een smaakvol en clean interieur. Stevig afgewerkt. Lees: geen irritante geluiden als je over klinkers rijdt.

Clean en minimalistisch, met fysieke knoppen die je op één hand kunt tellen. Het is even wennen in het begin, voordat je de juiste optie hebt gevonden in het grote scherm in het midden, maar met de assistent Nomi (het robotje op het dashboard) kun je spraakopdrachten geven, zodat je direct bij de juiste instelling komt. ‘Nomi, ik heb het koud’ of ‘Nomi, zet de temperatuur op 20 graden’, is genoeg. Maar je kunt de kunstmatige intelligentie ook ‘kwellen’ met een

keur aan vragen. Qua bereik heb je de keuze uit een 75 of 100 kWh batterij (435 kilometer of 560 kilometer), die je -voor extra snel ladengemakkelijk kunt wisselen bij één van de laadstations die handig over Nederland zijn verdeeld, maar ook Duitsland en Scandinavië worden gestaag uitgebreid. Daarnaast kun je natuurlijk terecht bij de reguliere laadpalen.

Nio ET5 Touring

Prijs: vanaf € 51.900

Up to Date

Americana

De Jeep Grand Cherokee debuteerde oorspronkelijk in 1992 op de North American International Auto Show in Detroit en is nog steeds een immens populaire SUV die met elke nieuwe versie capabeler én luxueuzer wordt. De nieuwste generatie is ook voor de Nederlandse markt beter bereikbaar met de plug-in hybride 4XE-uitvoering. Een tweeliter viercilinder combineren ze hier met een elektromotor met een bereik van 51 kilometer en een gecombineerd vermogen van 380 pk. De offroadeigenschappen blijven behouden, zoals het hoort, en het interieur is indrukwekkend zonder overdadig te worden. We noemen onder meer stoelen die op 16 manieren zijn te verstellen, een 10.1 inch display, een 360-graden camera, een nachtzichtcamera (handig voor voetgangers en fietsers) en premium McIntosh audio. Vanaf € 90.700

Mercedes-Benz

E-Klasse All-Terrain

Het perfecte midden tussen de E-Klasse Estate en de GLE. En met een stationwagon zo goed als deze, wie heeft dan nog een SUV nodig? Plus, hij is ook nog eens goedkoper én rijdt beter. Mercedes bewijst dat er nog genoeg leven zit in de aloude stationwagon. De E Estate All-Terrain combineert een zuinige diesel met een elektromotor die gemakkelijk 100 kilometer aflegt. De tech is verder van het hoogste niveau en de cabine zit vol met schermen en gadgets -vooral als deze is uitgerust met de Superscreen-optie. Zelfs met selfie-camera, voor als je tijdens het laden onderweg een Zoom- of Teams-vergadering hebt. De plug-in hybride versie heeft wel minder bagageruimte door de accu, maar verwaarloosbaar door het comfort en gemak dat je ervoor terugkrijgt.

Vanaf € 73.787

LOTUS EMIRA

Lotus heeft in de loop van de decennia een reeks onwaarschijnlijke eigenaren gehad sinds het bedrijf in 1948 werd opgericht door Colin Chapman. General Motors en Proton hadden wisselend succes, maar nu valt het onder het beheer van de Chinese gigant Geely en ze lijken eervolle hoeders te zijn die het verleden eren. De elektrische Emeya en Eletre zijn er inmiddels, maar de Emira als zescilinder en deze viercilinder zijn de laatste ‘conventionele’ Lotussen. Al zijn er geruchten over updates voor de V6. Deze vierpitter met 365 pk heeft in ieder geval nog een 2.0 turbo viercilinder die Mercedes-AMG gebruikt in onder andere de A45 AMG. Het maakt de Emira tot een geweldige auto die sportief, maar niet angstaanjagend is afgesteld. Vanaf het moment dat je de Emira ziet, zie je waarom. Hij heeft de typische Lotus kartstijl qua rijgedrag, gecombineerd met looks die veel duurder aandoen dan hij in werkelijkheid is. Vanaf € 127.030

Christian Voigt

S-IVB-500 Saturn V rocket engine, 1968-1972, USA

NAAST FOTOWERKEN VAN PREHISTORISCHE

DINOSAURUSSKELETTEN GENIET DE DUITSE KUNSTFOTOGRAAF

CHRISTIAN VOIGT (1961)

INTERNATIONALE BEKENDHEID OM

ZIJN MONUMENTALE, HYPERREALISTISCHE LANDSCHAPPEN

EN ARCHITECTUURFOTOGRAFIE. DE AVONTUREN VAN

ASTRONAUTEN DIE DE GRENZEN VAN DE MENSELIJKE HORIZON

VERKENNEN, VORMDEN HET STARTPUNT VAN ZIJN NIEUWE SERIE

LUNAR. “DE AARDE IS ONS ENIGE RUIMTESCHIP.” EEN GESPREK

MET EEN TECHNISCH VAKFANAAT.

Tekst: Kirstin Hanssen Fotografie: Christian Voigt

Christian Voigt opende eind oktober een nieuwe expositie bij de Amsterdamse Wanrooij Gallery, waar zijn nieuwste werk LUNAR op groot formaat wordt tentoongesteld. “Voor de lijsten hebben we met Martijn Wanrooij iets speciaals bedacht waardoor ze extra goed passen bij de prints,” vertelt Voigt. De werken tonen iconische ruimtepakken en technologische hoogstandjes uit de VS en Rusland op een unieke manier, tegen een zwarte achtergrond. Van de logge pakken uit de vroege jaren tot de moderne, strak vormgegeven pakken van vandaag: de beelden laten de voortdurende evolutie van ruimtevaarttechnologie zien. Wat opvalt in zijn werk, en inmiddels zijn signatuur is geworden, is Voigts fotografisch realisme met haarscherpe, rijk gedetailleerde foto’s. Dit is het resultaat van wat hij omschrijft als “de perfecte blend” tussen zijn analoge Zwitserse camera en een digitale postproductie.

NAAR DE MAAN EN TERUG

Al sinds zijn jeugd is Voigt gefascineerd door ruimtevaart. Rond het 50-jarig jubileum van de maanlanding in 1969 begon hij aan het project LUNAR. “De maanlanding staat weer volop in de belangstelling nu NASA de Artemis-missie voorbereidt. Vijftig jaar geleden waren het alleen de VS en Rusland die maanmissies uitvoerden. Er gingen talloze testen aan vooraf voordat Neil Armstrong zijn eerste stap op de maan zette. Ik wilde de originele ruimtepakken en objecten uit de jaren ’60 en ’70 vastleggen als een visuele ode aan dat analoge ruimtevaarttijdperk, zoals ik het noem,” vertelt Voigt.

Het project had zich bijna beperkt tot Amerikaanse objecten, maar in 2019 maakte hij een belangrijke reis naar Moskou. Een organisatorisch huzarenstukje, want met een camera heb je talloze vergunningen nodig. “We hadden geluk: onze terugvlucht was de laatste voor de Covid-lockdown. Nu zou ik niet meer in Rusland terecht kunnen voor dit werk.”

Sokol-K, 1973, USSR

Van prehistorische skeletten tot technologische hoogstandje s van deze topfotograaf vind je online door deze pagina te scannen.

Soyuz spacecraft, 1967, USSR

STIJLPASPOORT

Naam: Christian Voigt

Horloge: Garmin

Camera: ALPA Phase One

Bril: Jacques Marie Mage

Planeet: Aarde

Ruimtepak: liever geen

Daarna werd het project door de pandemie zo’n twee jaar vertraagd. Vervolgens reisde hij naar de VS, waar NASA zeer behulpzaam bleek. “NASA stond me toe om ook objecten te fotograferen die normaal achter gesloten deuren blijven.” Soms speelt Voigt met de realiteit, zoals bij de helm van het Apollo 17-pak waarin het maanmobiel wordt weerspiegeld. “We gebruikten een bestaande foto om de verbeelding van de kijker te prikkelen.” Hoewel de serie nu compleet is, heeft Voigt nog één droom: toegang tot het Baikonur Cosmodrome in Kazachstan, ’s werelds grootste raketlanceerbasis, gerund door de Russen. “Als buitenstaander, en vooral als fotograaf, is het buitengewoon lastig om toestemming te krijgen om het terrein te betreden, laat staan om professionele foto’s te maken op deze zwaar beveiligde locatie. Maar het blijft een grote wens. Misschien krijgt LUNAR ooit een vervolg.”

VREDE TUSSEN DE STERREN

Voigt reflecteert op de samenwerking tussen naties in de ruimte: “Het is verbazingwekkend wat mensen kunnen bereiken wanneer ze samenwerken, zoals het bouwen van een raket. Als je naar oude foto’s kijkt, zie je hoe ze de berekeningen maakten met de zwaartekracht van de aarde. Natuurlijk waren er toen al computers, maar veel van die berekeningen staan nog gewoon op papier uitgewerkt. En wat ik ook heb geconstateerd: tijdens ruimtemissies bestaat geen oorlog. Daar werken Amerikanen en Russen zij aan zij en vliegen ze gezamenlijk in capsules naar ruimtestations. Misschien praten ze tijdens de lunch over politiek, maar uiteindelijk draait alles om teamwork, niet om nationaliteiten.”

DE AARDE ALS MOEDERSCHIP

Voigt is gefascineerd door de onstuitbare menselijke drang om onze planeet te verlaten en nieuwe werelden te ontdekken. “Het blijft echter dubbel. Aan de ene kant kost het miljarden om deze ruimtereizen te organiseren, terwijl er nog steeds kinderen sterven aan honger. Wist je dat er meer kennis is over het heelal dan over onze oceanen? We kunnen naar de maan vliegen, maar het lukt ons niet om onze rivieren schoon te houden. En ik wil niet als een fanatieke milieuactivist overkomen, maar ik vraag me wel eens af: zijn we wel gemaakt voor space travel? Is de aarde niet eigenlijk ons ruimtevaartuig en is ons lichaam als het ware een ruimtepak? Het is belangrijk dat we de aarde niet verwoesten, want zij is ons enige ruimteschip.”

ONGELOOFLIJK OF ONGELOOFWAARDIG?

Voigt gaat filosofisch verder: “We begrijpen wat een zwart gat is, maar wat zich daarachter bevindt, is nog niet volledig

doorgrond. Misschien zullen we het idee van de ruimte nooit volledig vatten. Ik zeg altijd: ‘We kunnen naar de maan vliegen, maar de rest is fantasie.’” Daarop voortbouwend, sommige mensen geloven niet dat de maanlanding daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Terwijl we kijken naar de ruimtepakken en het materieel dat Voigt zo schitterend heeft vastgelegd, lijkt het ongelooflijk dat mensen daarmee door de ruimte zijn geschoten. “Laten we vooropstellen dat ik de maanlanding absoluut niet in twijfel trek,” benadrukt Voigt. “Sterker nog, ik heb er tijdens een persoonlijke ontmoeting met Buzz Aldrin, de tweede man op de maan, over gesproken. Hij legde uit dat de ervaring voor hem en Neil Armstrong totaal anders was dan voor de massa. Mensen hebben geen idee hoe het was om naar de maan geschoten te worden in zo’n krappe cabine en daar rond te lopen. Dat is niet te bevatten. Maar dat betekent niet dat het daarom nooit gebeurd is. Toen Aldrin later hierover een vraag kreeg van een verslaggever, gaf hij de man als antwoord een flinke klap in zijn gezicht.”

DUURZAME FOTOGRAFIE

Als we het vervolgens hebben over de razendsnelle ontwikkeling van AI en de beeldoverload via sociale media, zegt Voigt: “Over twintig jaar moeten we erbij zeggen dat het om echte foto’s gaat. Ik wil authentieke beelden maken die blijvend zijn; beelden waar je vaker naar wilt kijken en waarin je keer op keer iets nieuws kunt ontdekken. Beelden die niet ‘swipebaar’ zijn, maar uitnodigen om bij stil te staan, zoals je misschien ook bij een schilderij in een museum doet. Dat is wat ik hoop te bereiken met mijn exposities: dat mensen met beelden in hun hoofd weggaan en terugdenken aan mijn werk.”

LUNAR van Christian Voigt is nog t/m 25 januari 2025 te bezichtigen bij Wanrooij Gallery in Amsterdam. www.wanrooijgallery.com

RX-2 Extra-Vehicular Activity Spacesuit, 1963, USA

Litton B1-A Advanced Extra-Vehicular Suit, 1969, USA

A7-L Extra-Vehicular Suit, Alan Shepard Apollo 14, 1971, USA

A7-LB Apollo 17, 1972, USA

RUIMTE HORLOGES

De meeste horlogeliefhebbers zijn bekend met het verhaal van de Omega Speedmaster Professional.

Dit iconische horloge werd door NASA geselecteerd als officieel gereedschap voor haar astronauten en bereikte in die hoedanigheid de maan, om de pols van Neil Armstrong en hen die hem volgden.

Het leverde de Speedmaster de bijnaam ‘Moonwatch’ op.

Op het moment van schrijven zijn 681 mensen in de ruimte geweest. Je zou dan wellicht denken dat er ook hooguit 681 horloges in de ruimte zijn geweest. En wellicht denk je dat een groot deel daarvan Speedmasters was en de rest een handjevol andere horloges. De realiteit is heel anders. Meer dan 2000 horloges zijn in de ruimte geweest!

Hoe dat kan? Een deel komt door acties van de horlogemerken zelf. Omega

heeft bijvoorbeeld in 1993 een koffer met vijfendertig Speedmasters een jaar lang op het MIR ruimtestation laten verblijven. De absolute meerderheid komt echter doordat veel astronauten meerdere missies hebben gevlogen en daarbij ook meerdere horloges droegen. Het is niet zeldzaam dat een astronaut een Moonwatch óver zijn pak om had en tegelijk, om beide polsen soms, een eigen horloge ónder zijn pak droeg.

Alleen astronaut Franklin Chan-Diaz heeft op deze manier al tenminste zeven verschillende horloges gedragen in de ruimte. Voor wie het naadje van de kous wil weten: er wordt een nauwkeurige database bijgehouden door liefhebbers onder leiding van Robert J. Jackson. Tegen de tijd dat dit artikel gepubliceerd wordt zouden zij zomaar alweer nieuwe horloges kunnen hebben toegevoegd.

Tekst: Thomas van Straaten

Waar moet een horloge aan voldoen om de ruimte in te kunnen?

Het bekendste verhaal op dit vlak is natuurlijk de selectie van de Omega Speedmaster door NASA. De space agency zocht een horloge voor haar astronauten en kwam met een set bijzonder strenge eisen en navenant brute tests. De horloges moesten temperaturen van -18 tot +93 graden Celsius doorstaan. Ze moesten 240 uur bij 60 graden en 95% luchtvochtigheid overleven. Er werd getest of ze niet zouden ontbranden door ze achtenveertig uur bij 71 graden in pure zuurstof te houden. Ze kregen schokken van 40G te verduren alsmede blootstelling aan over- en onderdruk en extreme trilling op verschillende frequenties. Uiteindelijk kwam de Omega Speedmaster als winnaar uit de bus. In 1965 werd dit dan ook het officiële horloge voor de missies die zouden volgen, met de maan als eindbestemming. Deze relatie duurt overigens voort tot op de dag van vandaag. Toch hoeft een horloge niet aan ál deze eisen te voldoen om de ruimte in te kunnen. Zoals ge zegd dragen astronauten regelmatig hun persoonlijke horloges onder hun pak. Dit zijn lang niet allemaal hard core toolwatches. Een blik op de data base toont Seiko, Sinn, Timex, Casio, Rolex, Tissot, onze ‘eigen’ R.O. Watch van Roland Oostwegel natuurlijk, en zelfs Audemars Piguet. Kortom, be denk een merk en de kans is groot dat er een horloge van in de ruimte is ge weest.

Andere bekende space-flown horloges

In 1971 zette Dave Scott voet op de maan. Ondanks de rigoureuze tests was het glaasje van zijn Speedmaster gepopt – ongelukjes gebeuren. Hij droeg daarom zijn eigen Bulova chro nograaf, die het merk ook specifiek voor dit doeleinde had ontworpen. Een moderne variant van dit horloge wordt tegenwoordig verkocht als de Bulova

Een van Omega’s meest iconische en gewilde uurwerken is terug in productie - nu met een moderne Co-Axial Master Chronometer update. Het beroemde horloge, dat oorspronkelijk werd aangeduid met het referentienummer CK 2998, werd voor het eerst uitgebracht in 1959 en vertegenwoordigde de tweede generatie van de Speedmaster-familie. Het onderscheidde zich door zijn slanke Alpha wijzers, symmetrische kast en donkere bezel, die allemaal verschilden van het eerste Speedmaster model dat werd uitgebracht in 1957. Deze details trokken duidelijk de aandacht van NASA-astronaut Walter “Wally” Schirra, die het model kocht als zijn eigen persoonlijke horloge en het droeg tijdens de Sigma 7-missie van het Mercury-programma, dat op 3 oktober 1962 werd gelanceerd. Op dat moment kreeg de CK 2998 zijn bijnaam ‘The First OMEGA in Space’ en startte de erfenis van ruimteverkenning waar Omega vandaag de dag nog steeds beroemd om is. De bijgewerkte modellen van dit jaar volgen

Lunar Pilot. Recent is een Rolex GMT Master Ref. 1675 geveild die door Edgar Mitchell werd gedragen tijdens de Apollo 14 missie. Van dit horloge wordt gespeculeerd dat het ook op de maan om zijn pols zat. De GMT Master is sowieso een favoriet onder astronauten, hoewel er ook Daytona’s, Datejusts en Submariners in de ruimte zijn geweest. Er zijn meerdere merken die horloges ontwikkeld hebben voor ruimtereizen. Zo is de Breitling Aerospace veelvuldig in de ruimte geweest. Ook Yema’s Spationaute is gebruikt, alsmede de Fortis Cosmonaute.

Het zal minder exclusief worden Ruimtevaart is omgeven door mystiek en romantiek. Iets totaal onbereikbaars voor gewone mensen en de absolute cutting edge van wetenschap en technologie. Het is dan ook niet zo gek dat horlogeliefhebbers dol zijn op spaceflown horloges. Met dit in gedachten is het misschien zelfs een beetje teleurstel dat het al lang niet meer om een handjevol speciale horloges gaat. En gezien de snelle ontwikkeling en beoogde democratisering van de ruimtevaart is het aannemelijk dat dat clubje van 681 uitverkorenen ook nog eens hard gaat groeien. Het is dan ook de vraag hoe lang Jackson’s database nog bij te houden is. Hij vergelijkt het zelf met de luchtvaart. Als je begin twintigste eeuw was begonnen met bijhouden van welke horloges allemaal in een vliegtuig gedragen waren, was dat nog goed te doen. Maar tegen 1925 was het al totaal onmogelijk geworden door de exponentiële groei van de luchtvaart. Voorlopig is een ruimtevaartverleden echter nog een bijzonder waardevolle bron van marketinginspiratie voor de merken die erbij betrokken waren en/of zijn. Daarnaast leveren daadwerkelijke space-flown horloges nog altijd astronomische bedragen op bij veilingen. En die romantiek zal voorlopig nog wel even blijven bestaan…

De veilige AI van HP

Het is een feit: kunstmatige intelligentie (AI) is populair en wordt steeds breder ingezet. Veel bedrijven maken inmiddels gebruik van online AItoepassingen zoals OpenAI’s ChatGPT, Google’s Gemini en Microsoft’s Copilot. Maar ondanks de talloze voordelen ervan geven bedrijven ook aan dat ze zich soms zorgen maken over veiligheid van gevoelige informatie bij het toepassen van AI. Er is echter een veilige oplossing…

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met HP

Marktonderzoeker Gartner stelt dat AI de komende jaren een grote vlucht gaat nemen. Zo’n acht op de tien grote bedrijven zullen volgens Gartner in 2026 deze technologie volledig hebben omarmd. Een groot verschil met 2022 toen nog maar 16% van de Nederlandse bedrijven gebruik maakte van AI (volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek). Tegelijkertijd zijn bedrijven ook meer terughoudend met AI-toepassingen. Met het oog op dataveiligheid en wet- en regelgeving zijn ze uitermate voorzichtig met gevoelige bedrijfs- of klantinformatie. De angst is dat deze informatie via AI-toepassingen als generatieve AI uitlekt en in handen van derden valt. Die angst is niet onterecht, omdat in sommige gevallen AI-tools informatie toepassen die gebruikers invoeren als data voor het verder trainen en verfijnen van hun AI-modellen.

Bedrijven hebben dus aan de ene kant zorgen wat betreft de veiligheid van gevoelige informatie en anderzijds zien ze de grote voordelen van AI bij het ondersteunen van hun business. Een verbod op het gebruik van AI is een gemiste kans, aangezien de technologie grote voordelen biedt bij bijvoorbeeld de verhoging van de productiviteit, het automatiseren van handelingen maar ook het vergroten van het werkplezier

van werknemers. Een verbod op het gebruik van dergelijke toepassingen zou frustraties kunnen opleveren. Gelukkig is daar is een oplossing voor.

VEILIG AI TOEPASSEN

Een alternatief voor een verbod op het gebied van AI-toepassingen en -modellen kan namelijk het lokaal draaien hiervan zijn. HP biedt oplossingen die niet alleen de veiligheid ten goede komen, maar ook de snelheid en kosten. Het heeft daarvoor een breed aanbod aan laptops en desktopsystemen ontwikkeld, die specifiek zijn toegespitst

op AI-toepassingen. Bij het lokaal draaien van AI-toepassingen weet je zeker dat alle data en informatie die je met een AI-toepassing deelt, bínnen je eigen bedrijf blijft en bijvoorbeeld nooit ingezet wordt als trainingsdata. Je staat ‘zelf aan de knoppen’ en de bedrijfsgegevens blijven zo altijd in eigen beheer. Prettig, want zo kun je profiteren van de voordelen van de Cloud zónder dat dit leidt tot zorgen over dataveiligheid, gevoelige informatie en privacy. Een ander goed voorbeeld is snelheid. Werk je bijvoorbeeld met grote videobestanden of high-res afbeeldingen en

wil je deze door AI laten bewerken? Bij een online AI-toepassing moet je deze bestanden eerst uploaden, hetgeen tijd en opslag kost. Bij het gebruik van een lokale AI-toepassing is dit niet nodig. Zo werk je dus ook nog sneller.

INTERESSANT VOOR DIVERSE PROFESSIONALS

Het lokaal draaien van AI-toepassingen is voor een breed scala aan professionals interessant:

Softwareontwikkelaars: AI kan ontwikkelaars ondersteunen bij het ontwikkelen en testen van software. Door het lokaal draaien van AI-toepassingen stellen zij zeker dat de broncode van hun organisatie of klanten veilig blijft en nemen zij zorgen met betrekking tot datalekken weg.

AI-onderzoekers: Het lokaal draaien van AI-modellen stelt onderzoekers in staat te experimenteren met en on-

AI zoals je dat het liefst wilt gebruiken. Scan deze pagina om online kennis te maken.

Foto- en videografen: Er zijn diverse tools beschikbaar waarmee foto- en videografen AI lokaal kunnen inzetten voor het bewerken van hun foto’s en videobeelden. Dit is onder meer interessant met het oog op snelheid, maar kan ook met het oog op kosten relevant zijn.

WAT IS ER NODIG OM AI-LOKAAL TE KUNNEN DRAAIEN?

Het lokaal draaien van AI-toepassingen vraagt om de juiste hardware. Belangrijk is een krachtige CPU en GPU, zodat je over de rekenkracht beschikt die veel AI-toepassingen nodig hebben. Denk echter ook aan snelle opslag, zodat je met voldoende snelheid gegevens kunt wegschrijven. De nieuwste

derzoek te doen naar AI-toepassingen, zonder hierbij afhankelijk te zijn van externe servers. Zo kunnen zij de productiviteit vergroten, en tegelijkertijd de kosten voor het gebruik van externe infrastructuur terugdringen.

Data-analisten: De gegevens waarmee analisten werken kunnen gevoelig zijn. Door het lokaal draaien van AI-toepassingen kunnen zij deze veilig inzetten voor het analyseren van gevoelige informatie, zonder zorgen over het uitlekken van deze data.

laptops en desktopsystemen van HP voldoen aan deze eisen en zijn specifiek geoptimaliseerd voor het draaien van AI-toepassingen. Zo zijn de AI-PC’s voorzien van een Neural Processing Unit (NPU), een processor die speciaal is ontwikkeld voor het uitvoeren van machine learning-algoritmes. De NPU’s bieden prestaties tot 60 Tera Operations per Second (TOPS), wat het mogelijk maakt lokaal AI-modellen te draaien.

Meer weten over hoe je AI optimaal gebruikt? Check dan  https://hpworkhappyexperience.nl

Koffie Opera

Koffie zoals koffie bedoeld is… komt natuurlijk uit een koffiezetmachine van De’Longhi. Hun jongste telg is deze prachtige La Specialista Opera. Een degelijk gebouwde machine waarin kwaliteit en gebruikersgemak perfect samenvloeien. Ontworpen voor wie een smakelijke en authentieke koffie-ervaring wil, zonder gedoe. De slogan ‘kwaliteitskoffie, moeiteloos bereid’ dekt de lading van deze in Italië ontworpen en ontwikkelde machine dan ook prima. De Opera beschikt over maar liefst 15 maalinstellingen, 3 infusietemperaturen, past automatisch duur en dosis aan voor een perfecte enkele (ongeveer 12g) of dubbele (ongeveer 18g) espresso en biedt een ruime keuze aan warme én koude recepten. Van Cold Brew en Espresso Cool tot Cappuccino met latte art… Kortom alles wat je nodig hebt voor de ‘perfetto’ koffie-ervaring op ieder moment van de dag. Kost € 940. www.delonghi.com

RACE BEUGEL

Je racefiets plus alle toebehoren netjes, handig en snel opruimen? Dat doe je met de unieke Stasdock, natuurlijk een Nederlandse vinding. De Stasdock is een sterke en stijlvolle muurbeugel voor je sportfiets en is zo ontworpen dat je er ook je fietsaccessories in kunt opslaan, zoals schoenen, helm, bril en luchtcap sules. Het ophangsysteem is gemaakt van bijzonder sterk staal en afgewerkt met een hoogwaardige poedercoating, waardoor hij leverbaar is in diverse kleu ren. Deze fietsbeugel is dé oplossing voor het stallen van je fiets in appar tementen en kleine ruimtes, maar zelfs als je wél beschik over een ruime garage is de Stasdock natuurlijk een uitkomst: niets is immers zo han dig als een vast plekje voor al je fiets gear, dat ook nog eens ruimtebesparend werkt. Kost € 139. www.stasdock.com

Flex Bios

Maak van je woonkamer een bioscoop met de Leica Cine Play 1. Met zijn draagbare aluminium behuizing, strakke ontwerp en eenvoudige plug-and-play technologie combineert deze slimme mini-projector technologische innovaties met tijdloze esthetiek. Ofwel: hét perfecte statement voor de designbewuste filmliefhebber. De hoogwaardige Leica Summicron lens en de drievoudige RGB-lasertechnologie zorgen voor 4K-resolutie met levendige kleuren, zelfs tot een beeldgrootte van 300 inch. Met een helderheid tot 3000 ANSI-lumen blijft het geprojecteerde beeld scherp en contrastrijk, ook in goed verlichte kamers. En of films nu worden gestreamd via geïntegreerde apps of externe apparaten, en geprojecteerd op een muur of scherm – de automatische uitlijning en scherpstelling zorgen ervoor dat de mini-projector altijd gebruiksklaar is, ook voor spontane filmavonden. De 2 x 15-watt luidsprekers versterken de visuele ervaring met verrassend diepe bastonen en helder geluid. Maar mocht je willen, dan kun je ook eenvoudig een echt 3D surround-geluidssysteem aansluiten, dankzij de geïntegreerde DTS audioprocessing technologie. Kost € 3500. De optionele Floor Stand kost € 395. www.leicastoreamsterdam.nl

De Zeppelin van Bowers & Wilkins was natuurlijk al een iconische speaker, die veel lof ontving vanwege zijn spectaculaire design, topprestaties en slimme functies. Maar de Britse audiofabrikant streeft onvermoeibaar naar verbetering en lanceert daarom nu de Zeppelin Pro Edition, voorzien van subtiele maar doeltreffende upgrades. Zo is de luidspreker nu ook verkrijgbaar in de elegante afwerkingen Solar Gold en Space Grey, en is de downlight opnieuw ontworpen. Hij is bovendien weer net een stukje beter dan zijn voorgangers dankzij de Titanium Dome-tweeters, die ook worden gebruikt in de nieuwste generatie van de bekroonde luidsprekers uit de 600 Serie. Deze worden gecombineerd met 90-mm middentoondrivers waarin de gepatenteerde Fixed Suspension Transducer-technologie is verwerkt, oorspronkelijk ontwikkeld voor de premium vloerluidsprekers van Bowers & Wilkins. En het systeem wordt compleet gemaakt door een 150-mm subwoofer, die een diepe en verfijnde baslaag toevoegt. De Zeppelin Pro Edition is geschikt voor multiroom-functionaliteit, zodat hij eenvoudig kan worden gekoppeld aan andere Zeppelins, ondersteunt streaming via AirPlay2, Bluetooth aptX Adaptive en Spotify Connect, en biedt daarnaast toegang tot alle grote muziekstreamingdiensten via de Bowers & Wilkins Music-app. Kost € 799. www.bowerswilkins.com

Stijl Speaker

Super Pan

Pannen gebruiken we allemaal. Maar wat zijn nu de beste exemplaren? Dat zouden zomaar eens de pannen van HexClad kunnen zijn. Dat zeggen wij niet alleen; ook Gordon Ramsay zweert erbij. HexClad combineert namelijk de voordelen van roestvrij staal met een antiaanbaklaag (zonder teflon!), waardoor ze geschikt zijn voor alle soorten kookplaten. De pannen zijn opgebouwd uit drie lagen: een aluminium kern tussen twee lagen roestvrij staal. Het roestvrij staal maakt hem duurzaam en bestand tegen hoge temperaturen, en zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling. Het lasergeëtste anti-aanbakoppervlak -met het fraaie zeshoekig patroon- is gemaakt van een mix van keramiek en titanium, zorgt ervoor dat er weinig olie nodig is en eten niet blijft plakken. Ook fijn: door het roestvrijstalen ontwerp is het niet nodig om voorzichtig te doen met siliconen of houten spatels. De krasbestendige pannen kunnen prima tegen metalen spatels en lepels, zijn vaatwasmachinebestendig en kunnen zelfs met schuursponzen of staalwol worden gereinigd. Het aanbod aan pannen en ander kookgerei is bij dit merk zo breed, dat je met gemak een paar keukenkastjes vult. Check dus www.hexclad.eu

Stoom strijker

Zelf geen zin in strijken? Dan kun je twee dingen doen: iemand anders lief aankijken óf een stoomcabine in huis halen. Dat laatste is natuurlijk de beste optie, want dan hou je allebei tijd over voor leukere dingen. Een stoomcabine dus. Zoals bijvoorbeeld deze Tefal Care For You First automatische kledingstomer. Inklapbaar. En geschikt voor alle textielsoorten. In tien minuten tijd ontkreukt hij je delicate, dunne stoffen. Voor zwaardere stoffen stel je een langere tijd in en bevestig je de spanklemmen voor een mooi glad resultaat. Ook fijn: in twintig minuten tijd verwijder je geurtjes van bijvoorbeeld rook, eten of transpiratie. En de veertig minuten durende ontsmettende cyclus doodt zelfs 99,99% van alle mogelijke virussen, bacteriën en ziektekiemen. Kortom, één handig opbergbare machine die zorgt voor stomen, opfrissen én ontkreuken, terwijl jij je volgende serie zit te bingewatchen of even gezond gaat sporten. Wordt geleverd met afstandsbediening, 3 kledinghangers, 4 grote en 8 kleine spanklemmen. Kost € 500. www.tefal.nl

Hebben? Wij mogen één Tefal Care For You First automatische kledingstomer verloten! Stuur voor 20 januari een e-mail met je naw-gegevens naar info@gentlemenswatch.com o.v.v. Tefal. De winnaar ontvangt persoonlijk bericht.

Wonder Winter

Stijlvol de winter door? Luke van den Bergh, fashionexpert bij The Society Shop, vertelt welke trends en stijlen je het mooist warm houden en geeft en passant een paar heel nuttige adviezen voor het behoud van je kostbare maatpak(ken)…

Tekst: Luke van den Bergh Fotografie: Emma Wackers

ful

Luxury Cargo

De cargo-broek, ofwel ‘worker’, ontstond halverwege de vorige eeuw in het Britse leger. Het ontwerp, met de kenmerkende zakken aan de zijkant van de bovenbenen, was vanzelfsprekend zuiver functioneel bedoeld, maar veroverde verschillende modescenes en is met name in Italië vrijwel blijvend aanwezig in het straatbeeld. Opvallend genoeg veranderen cargo modellen niet zo sterk als we van andere fashion items gewend zijn. Wel zien we een vermenging met andere stijlen. Denk aan de toevoeging van jogger band met drawstrings, het gebruik van luxe stoffen als een baby cord stretch en een‘tapered’ (toelopende) pasvorm.

RSVP in Style

Evening- of occasional wear is de laatste seizoenen sterk in opkomst. Een belangrijke oorzaak hierin kan worden gevonden in de trend van updressing, waar veel mensen na de coronaperiode behoefte aan hadden. In tegenstelling tot de van oudsher vrij formele regels bestaat er tegenwoordig wat meer ruimte voor diverse mode-invloeden. Zo zien we moderne, lichtere kleuren velours, een sterke opkomst van double breasted en loafers in plaats van de traditionele geveterde lakschoen. Ook voor degenen die op zoek zijn naar een iets minder formele of meer smart casual uitstraling, bestaan er overigens voldoende mogelijkheden. Denk aan een licht glanzend zwart ‘superfine merino’ T-shirt onder een smoking of een cashmere coltrui onder een velours jasje, gecombineerd met donkere jeans en luxe suède sneakers.

Cable Crafted

Wat de overeenkomst is tussen Steve McQueen, John F. Kennedy en Elvis Presley?

Ze waren alle drie liefhebbers van de kabeltrui en daarmee een soort influencers avant la lettre. Over de herkomst van de kabelpatronen bestaat nog wat twijfel, maar de meesten zijn het erover eens dat de eerste kabeltruien rond 1900 werden gespot bij Ierse vissers. De vrouwen van deze vissers zochten naar manieren om dikkere truien te kunnen breien die zorgden voor meer warmte tijdens barre tochten op zee.

De afgelopen seizoenen zien we dat de kabeltrui weer helemaal terug is van weggeweest, zij het in een ander ‘jasje’.

Ook nu weer weten de Italianen het hoogste niveau te bereiken door gebruik te maken van luxe wool & cashmere blends, het ontwerpen van nieuwe structuren en door gebruik te maken de nieuwste fijn gemêleerde kleuren.

Suit Care

Italianen zijn van mening dat iedere man minstens één mooi maatpak in zijn kast moet hebben hangen. Maar als dat eenmaal is gerealiseerd, hoe zorg je er dan voor dat het pak zo lang mogelijk meegaat?

1. Veel mensen denken dat een pak vaak gestoomd moet worden, maar beseffen onvoldoende dat de chemicaliën die gebruikt worden de stof en het binnenwerk kunnen aantasten. Stoom je pak dus alleen als het echt nodig is en creëer je eigen lichte stoombeurt door je pak op te hangen in je badkamer na het douchen.

2. Bespaar niet op de hangers in je kledingkast. Goedgevormde hangers (vaak uit Italië) ondersteunen de schouders en helpen de pasvorm behouden.

3. Wissel af en laat je pak minstens één of twee dagen rusten in je kast. Hierdoor geef je de wolvezels kans om te herstellen (wol herstelt zichzelf) en voorkom je onnodige slijtage.

4. Investeer in een goede kledingborstel. Hiermee kun je stof en vuil verwijderen zonder de vezels te beschadigen. Kies bij voorkeur voor natuurlijk materiaal, zoals paardenhaar.

5. Kies voor een vakman. Niet alleen voor een eventuele stoombeurt, maar ook bij het opnieuw persen van het pak of het uitvoeren van kleine reparaties is een tailor met een ‘track record’ absoluut aan te raden. Vraag hiervoor degene die je het pak heeft verkocht om advies.

Bioloog Midas Dekkers

Op zoek naar schoonheid

Deel 22

“Een mahoniehouten kast die niet naar was ruikt, is als een mooie vrouw waar ze een been van hebben afgehakt. Er ontbreekt iets. En de moderne mens weet niet altijd meer wat

er ontbreekt maar dat er iets ontbreekt, dat voel je aan je water, of hoe zeg je dat... Wil je nog een biertje?”

Het is vijf uur, een donderdagmiddag begin november. In de werkkamer van Midas Dekkers in Weesp heeft de schemering ingezet. Dekkers (Haarlem, 1946), Neerlands bekendste bioloog, een tegendraadse figuur ook met een voorliefde voor onderwerpen waar anderen liever van wegblijven –hij schreef boeken over bestialiteit, over poepen, over de variatie in menselijke rassenheeft net een betoog gehouden over de menselijke zintuigen, over schoonheidservaring en dat die erop achteruit zijn gegaan sinds we in de loop van de evolutie onze neus inruilden voor onze ogen als belangrijkste zintuig.

Ooit zijn we als aap in de bomen gaan leven, doceert Dekkers. En omdat het bij het heen en weer slingeren tussen takken wel handig is dat je vooruit kunt kijken, zijn onze ogen van de zijkant van ons hoofd naar de voorzijde verplaatst. Maar dat ging ten koste van onze neus, daar was geen ruimte meer voor. Die werd dus heel klein en doet niet zoveel meer, en dat is jammerlijk.

Dekkers: “Je ogen moeten eerst licht opvangen en dat omzetten in prikkels. Die prikkels gaan vervolgens naar de hersenen en dan zie je misschien wat. Maar de neus is een directe verbinding met die hersenen, die informatie komt wham, direct de hersenen binnen. De reuk is een superieur zintuig, ieder verstandig dier kijkt met zijn neus. Wij moesten zo nodig in de bomen leven en onze neus inruilen voor die stomme

ogen. En verdomme, als enige aap zo’n beetje zijn we weer naar beneden gekomen, maar die neus hebben we nooit teruggekregen.”

Geen goed nieuws voor onze schoonheidsbeleving, zegt Dekkers: “In de tijd dat we nog een voldragen reukorgaan hadden, ervoeren we misschien wel meer schoonheidsgenot dan nu.”

Schoonheidsbeleving wordt in de regel geassocieerd met kijken, met horen,

Ooit zijn we als aap in de bomen gaan leven.

met voelen desnoods, maar met ruiken? “Charles Darwin,” zegt Dekkers. Darwin, die naam zal telkens terugkeren, je hebt vóór Darwin en na Darwin. “Darwin kwam er eind 19e eeuw tot zijn verbazing achter dat schoonheid helemaal niet een vernislaagje is, zoals algemeen werd aangenomen, niet een glansje ergens omheen, maar dat schoonheid in veel gevallen het wezen van het leven uitmaakt en je zonder schoonheid toch op hele grote problemen stuit.” Darwin ontdekte eind

19e eeuw ook dat, om het gedrag van dieren te verklaren, om paargedrag en partnerkeuze te verklaren ook, je moest aannemen dat dieren een gevoel voor schoonheid bezitten en dat, in tegenstelling tot bij de mens, die schoonheidservaring bij de meeste zoogdieren dus via de neus gaat.

Dekkers schenkt nog eens in. Een biertje voor de gast, de bioloog zelf houdt het bij jenever (“De goedkoopste. Het gaat mij uitsluitend om de uitwerking. Als het je om de smaak te doen is, moet ik je het drinken van jenever sterk afraden”).

Terug naar de neus.

“Als ik met mijn hond zou gaan wandelen, wat God verhoedde,” (Dekkers is van de katten) “dan zie ik op straat allemaal leuke dingen. Dan zie ik mooie vrouwen wandelen, en zou ik van auto’s houden dan zou ik mooie auto’s zien rijden. Maar die hond die is absoluut niet geïnteresseerd in wat ik zie. Die wordt niet voortgedreven door de schoonheidsimpulsen die ik krijg. Die hond is helemaal afhankelijk van zijn neus. Dus die snuffelt aan van alles en nog wat, en wij begrijpen daar niets van: waarom die hond nou wel aan deze lantaarnpaal snuffelt en niet aan gene lantaarnpaal. En dan verzinnen wij allerlei verhalen daarover, zo van: ja, dat komt doordat ze seksuele signalen geven. Maar wat wij daarbij vergeten, is dat die hond bij het ruiken

Tekst: Hans van Wetering Fotografie: A. Louwes, Corné van der Stelt

van bijzonder lekkere luchtjes eenzelfde schoonheidservaring moet hebben als wij. Die hond denkt niet van: goh wat een interessante lucht is dit, dat komt misschien wel van een heel interessant teefje. Nee, die hond die denkt: dit is de mooiste geur die ik ooit van mijn langzal-ze-leven heb geroken.”

Hoe weet je nou dat je de ervaring van een hond als schoonheid kunt betitelen? “Nou ja, of wij betitelen wat wij schoonheid noemen in termen die een hond zou gebruiken voor zijn sensatie bij het ruiken van bijzondere geuren of wij betitelen wat die hond ervaart in onze menselijke termen door dat schoonheid te noemen: dat is om het even. Waar het om gaat, is dat die hond geen rationele ervaring heeft, zo van: wat ik ruik dat zijn de sporen van een teefje waarmee ik, als zij dat zou willen, hele interessante dingen zou kunnen beleven. Nee, net zoals wij... als ik als mannetje, min of meer hetero, een mooie vrouw zie, dan krijg ik in de eerste plaats een gevoel en dat gevoel dat betitelen wij dan, omdat wij voornamelijk met onze ogen kijken, als schoonheid.”

Schoonheid is uiteindelijk een ‘gevoel’, daar komt het op neer. Dieren hebben het evenzeer als mensen. En, jammer voor ons mensen, die het met de ogen moeten doen: de neus is daarbij een superieur instrument. De neus die ook onmiddellijk aan het werk gaat zodra een bezoeker het huis van Dekkers binnenstapt. Het statige huis, want Dekkers bewoont het voormalige gemeentehuis van de sinds lang opgeheven gemeente Weesperkarspel. Zijn werkkamer was ooit de raadzaal (“Kijk, die grote deur was voor de burgemeester en het kleine deurtje daar voor het publiek”). “Boenwas,” zegt Dekkers. “Je hoort het zaakje regelmatig in de was te zetten. Dat is ook wat je ruikt als je bijvoorbeeld in Wenen het Naturhistorisches Museum binnenkomt: die heerlijke lucht van eeuwenlang boenwas, van marmer en opgezette beesten en boeken. Het is

datzelfde waanzinnige geluksgevoel dat je overkomt als je een oude boekwinkel of oude bibliotheek binnenkomt. Dat je niet alleen mahoniehout ziet, maar dat je het ook ruikt, dat je het ervaart, dat je een Totalerlebung hebt.”

Totaalervaring, het is een begrip dat steeds terugkomt. Gevraagd iets aan te wijzen in zijn werkkamer dat voor hem schoonheid verbeeldt, valt Dekkers stil. De kamer staat vol bijzondere objecten -vitrines met opgezette vogels,

Verval is onlosmakelijk met het leven verbonden: dingen worden geboren, bereiken een hoogtepunt, en vervallen vervolgens.

fossielen en schedels, antieke kijkers en stempels, talloze potjes inkt en pennen, oude boeken en handschriften, antieke schrijfmachines– maar Dekkers zegt dat hij niet één object kan noemen, niet wil noemen, want dat miskent wat voor hem het wezen van schoonheid is: die totaalervaring.

Het is zijn werkkamer als geheel, die combinatie van objecten, de harmonie ertussen. Ook die geur speelt in die beleving een rol. En de wijze waarop de ruimte klinkt. “Het genot dat via de ogen binnenkomt, kennen we als schoonheid. Maar er is ook nog zoiets als de ervaring van al die zintuigen samen, en daar bestaat geen woord voor. Als die zintuigindrukken samen een harmonieus geheel vormen: daarvoor

zou je eigenlijk een nieuw woord moeten verzinnen.”

Dekkers verdwijnt nogmaals naar beneden. Krakende traptreden. Ergens sluit een zware deur met een doffe klap. Buiten is het donker geworden. De straatlantaarns werpen hun gelige licht op het natgeregende plaveisel.

“Moderne architecten zijn de meest verschrikkelijke mensen die er bestaan,” zegt Dekkers als hij terug is en (“je hoeft toch nog niet weg?”) nog een biertje neerzet. Die ontwerpen een huis op een computerscherm, puur op het oog. Maar valt er in moderne huizen iets lekkers te ruiken? Nee! Valt er iets lekkers te voelen? Nee! Valt er iets lekkers te proeven? Nee! En de akoestiek is ook echt verschrikkelijk!”

Dekkers is een onvermoeibaar causeur.

Het komt op schoonheidservaring in de natuur (“Ze zeggen dat smaken verschillen, maar ik heb nog nooit iemand over de natuur horen klagen, zo van: vandaag is de natuur wel erg lelijk, of: deze olifant is wel erg grijs uitgevallen”). Het komt op joggers (“Het ziet er niet uit, en waarom niet? We zijn er niet op gebouwd. Terwijl een vliegende vogel, die is altijd mooi, omdat hij iets doet waarvoor hij bestemd is: schoonheid is misschien ook wel het gevoel dat je krijgt wanneer er biologisch gezien iets klopt”).

Het komt, tenslotte, op ‘vergankelijkheid’. In 1997 publiceerde hij een boek met die titel. Hij noemt het een ode aan de schoonheid van verval, een ode en een aanklacht ineen. “Verval is on-

losmakelijk met het leven verbonden: dingen worden geboren, bereiken een hoogtepunt, en vervallen vervolgens. Maar is tegenwoordig iets over zijn hoogtepunt heen, dan wordt het meteen vervangen. Dingen krijgen de tijd niet om hun cyclus te vervolmaken, terwijl daarin ook schoonheid schuilt: dat je de hele cyclus ziet. Zoals een mensenleven mooi is als je eerst een baby’tje bent, en dan carrière maakt, en dat je dan een leuk lief oud mannetje zonder tanden wordt die voor zijn huisje zit. En als het dan ook nog een mooie begrafenis is, ja, dan is het een mooi leven geweest.”

Het gaat er niet om dat alles in mekaar moet donderen, verduidelijkt Dekkers: “Het moet zo zijn dat alles tegelijk gebeurt: een deel wordt geboren, een deel

is op z’n hoogtepunt, en een deel is in verval. Maar dat laatste willen we niet meer zien.”

Hij vertelt over een villa aan de rand van Weesp, Villa Casparus, eind negentiende eeuw gebouwd voor de eigenaar van de Van Houten-cacaofabriek. “Toen Van Houten ten onder ging, begon die villa lekker in verval te raken. Aan de achterzijde zat een soort brommerfabriekje, het was een geheimzinnige plek, een geliefde plek. Een projectontwikkelaar heeft er nu dure appartementen in gemaakt en twee afgrijselijke Soestdijk-achtige vleugels tegenaan gebouwd. Het heeft geen grandeur meer, niks geheimzinnigs meer. Het had beter langzaam kunnen vervallen, met die bromfietsman die daar nog een beetje rommelde. Een prachtige ruïne had het kunnen worden. Dat was het mooiste geweest. In elk volwaardige stad horen zulke plekken te zijn.” Er valt een stilte. “Alles wordt slechter,” zegt Dekkers: “Stond ooit op een poster van Loesje. Als ik nu zelf een affiche zou maken, zou er ‘alles wordt lelijker’ staan... Je begrijpt: bioloog, oud, toch al niet iemand tot vrolijkheid geneigd.”

Pretoogjes. “Ik heb vijftig boeken geschreven, een leven lang mijn best gedaan het een béétje de goede kant op te krijgen en, dat mag je op je 78e dan zeggen, het is me niet gelukt. Een tijdje geleden besloot ik dat het genoeg was, dat voelde als een bevrijding. Het schrijven zelf vind ik vreselijk. Maar toen kwam ik erachter dat geen boek schrijven nog erger is. Nu ben ik alweer een jaartje bezig. Waar het over gaat? Ik geef je eerst nog één pilsje en dan zal ik dat verklappen.”

“Het menselijk tekort,” zegt hij, eenmaal terug. Pretoogjes opnieuw.

“Maar ja, nou heb ik mezelf ermee opgezadeld dat ik het echt moet maken. Geen boek om op je achttiende te schrijven nee. Of het een boek is om op je 78e te schrijven, ook dat zal nog moeten blijken.”

EEN EIGEN HORLOGEMERK STARTEN

De laatste fase

Je hebt in eerdere edities van Gentlemen’s Watch de start van mijn horlogemerk kunnen volgen. Stap voor stap nam ik je mee door het ontwerpproces, de technische ontwikkeling, voorverkoop en fabricage. De liefhebbers die hun preorders in maart plaatsten hebben hun VPC Type 37HW inmiddels om de pols. Dat maakt dit het uitgelezen moment om nog één keer terug te blikken op het hele proces in dit laatste deel van de serie.

Tekst: Thomas van Straaten

Zoals eerder omschreven heb ik mijn klanten in maart een levertijd van 7-10 maanden beloofd. Dat was met name ingegeven door de levertijd van mijn Sellita chronometer kalibers. Als nieuwe, kleine klant moet je netjes achteraan aansluiten en het chronometer certificeringsproces voegt de eerste keer nog wat extra tijd toe. Gelukkig was een groep liefhebbers bereid mij die tijd te gunnen en te vertrouwen met hun geld.

Uiteindelijk heeft het in totaal acht maanden geduurd. Dat is natuurlijk erg lang, maar ik ben blij dat ik mijn belofte heb kunnen houden. Dat was niet altijd gemakkelijk. Wanneer je met een geheel nieuw netwerk van onderling afhankelijke producenten en leveranciers werkt, gaat er weleens iets mis.

Zulke verrassingen kunnen rauw op je dak vallen. Een deel van de stalen banden werd bijvoorbeeld geleverd met te losse endlinks. Die moesten opnieuw gemaakt worden, zonder dat het vertraging mocht opleveren. Ook de verpakking, samengesteld uit materialen van drie aparte leveranciers, kostten een tweede poging. Het grote voordeel was dat de uurwerken de bottleneck van het project waren, waardoor de overige leveranciers vrij ruim de tijd hadden.

UITLEVERING

En toen was het grote moment daar. Alle onderdelen waren aangeleverd en de horloges waren gemonteerd en uitgebreid getest. Dit is weer typisch zo’n extra stap die veel goedkopere merken overslaan. Zij testen bijvoorbeeld steekproefsgewijs. Bij mij worden eerst de kalibers allemaal los getest en gecertificeerd door COSC. Daarna worden ze in de kasten gemonteerd. De afgebouwde horloges worden vervolgens nogmaals in verschillende standen op accuratesse getest en ondergaan een uitgebreide waterdichtheidstest.

Daarnaast wordt elk horloge onder de loep bekeken, om visuele imperfecties

te onderscheppen. Dat doen we bij élk horloge individueel, wat veel extra tijd kost, maar wel een solide ondergrens aan de kwaliteit garandeert. Toen alle 300 horloges eenmaal door alle tests waren, zijn ze in november naar Nederland gekomen. Aan mij de schone taak om ze nogmaals te inspecteren, verpakken en verzenden. Althans, het verkochte deel. Het grootste deel van de eerste batch is tijdens de presale verkocht, de rest wordt vanaf nu uit voorraad geleverd aan nieuwe klanten.

Zelfs het verzenden is nog een bovengemiddeld complex project. Lang niet iedere fulfillment partij is uitgerust om zulke waardevolle producten op te slaan en te verwerken. Ik kan ze natuurlijk ook niet thuis opslaan. Kortom, ook hier heb je weer een specialist voor nodig. Ik heb uiteindelijk gekozen voor een partij met expertise in het verzekerd transporteren van kunst.

DE CLIMAX VAN TWEE JAAR WERK

Het uitleveren van de horloges vormt absoluut de climax van het hele project. Nu de eerste klanten hun horloges ontvangen hebben en positief reageren, is de eerste etappe echt voltooid. Ik heb de belofte eindelijk kunnen inlossen. Al die mensen die elk €2999 naar mij hebben overgeschreven hebben nu hun horloge en ze lijken er meer dan blij mee te zijn. Dat is een opluchting, zelfs als je heilig overtuigd bent van je product, zoals ik dat ben. Het is ook bijzonder om terug te kijken op twee jaar hard werken aan een droom. Ik begon met een bijzonder naïef idee en zonder middelen. Nu, twee jaar later, zijn er horlogeliefhebbers in elke uithoek van de wereld die mijn compromisloze droomhorloge om de pols hebben. Hoewel er enorm veel is gebeurd in de tussentijd, blijft dat een onwerkelijk idee. Het maakt nederig en hongerig om door te gaan tegelijkertijd.

DE TOEKOMST VAN VPC WATCHES

Eén succesvolle lancering en uitlevering maakt natuurlijk nog geen horlogemerk. Echter, deze eerste hobbel is wel een bijzonder lastige om overheen te komen en dat is nu wel gelukt. Nu is de kunst om het momentum te houden en door te stoten.

Dat vereist een zorgvuldige balans tussen de te nemen vervolgstappen. Ik heb een drietal prioriteiten. Zo moet er professionalisering plaatsvinden. Het merk, de website, de communicatie, de uitlevering, het moet allemaal naar een hoger niveau als ik mij met de grotere merken wil kunnen meten. Daarnaast wil ik een servicenetwerk opzetten met onafhankelijke horlogemakers. Dit neemt de zorg weg van potentiële klanten rondom lange termijn servicing. Ik wil het zo inrichten dat op meerdere plekken in de wereld voorraden serviceonderdelen liggen,

die onafhankelijk van VPC beheerd worden. Mocht er iets met VPC gebeuren, dan kunnen mensen nog decennia uit de voeten voor onderhoud met deze third-party servicepunten.

Meest voor de hand liggend is daarnaast natuurlijk een tweede model. De Type 37HW is een handopwinder in GADA-stijl (Go Anywhere, Do Anything). Ik heb plannen voor een automatisch duikhorloge als tweede model. Dat volgt uiteraard de VPC filosofie van schoonheid door terughoudendheid en de designtaal die we met de Type 37HW hebben opgesteld. Ook hier geldt, één model maakt nog geen collectie, dus dit is een belangrijke vervolgstap.

Dit zijn drie prioriteiten die in de juiste balans nagestreefd moeten worden. Daarnaast moet natuurlijk op een

zeker moment ook nieuwe voorraad worden aangelegd. Idealiter blijf ik natuurlijk (zoals nu) uit voorraad leveren. Maar aangezien ik zonder investeerders werk, is het mogelijk dat dit in prioriteit onder de voorgaande drie doelen belandt. Het zou dus kunnen dat ik ervoor kies om nog één of twee keer op presale basis te werken, zodat ik financieel ruimte houd om het bedrijf solide en gezond op te bouwen.

AMBITIES VOOR VPC

Dat klinkt allemaal natuurlijk wat kil en zakelijk, maar wat is dan het doel? De volgende Christopher Ward of uiteindelijk zelfs Omega worden? Nee, absoluut niet. VPC is opgezet als niche merk voor een klein groepje liefhebbers dat zich thuis voelt bij de aanpak en stijl. Dat zal het ook blijven. Ik wil horloges ontwerpen en ontwikkelen met een unieke stijl en een zeer hoog niveau constructie en afwerking.

Dat begrijpt lang niet iedereen en die stijl is ook zeker niet naar ieders smaak. Ik werk volgens het ‘1000 true fans-principe’, waarbij je uniciteit en het aparte omarmt. Je hebt dan eerder een klein groepje fanatieke fans dan een grote groep onverschillige klanten. Daarnaast wil ik de eigenheid behouden en niet laten verdunnen door commerciële ambities. Kortom, een klein merk met een specifieke stijl en geen compromissen als het gaat om kwaliteit of karakter.

Maar dat moet wel op een gedegen manier. Als ik mijn klanten écht goed wil bedienen, moet ik een gezonde en slim ingerichte onderneming opbouwen. Alleen dan kan ik duurzaam unieke en hoogwaardige horloges uitbrengen en echt klantgericht werken. De eerste steen is gelegd, nu is het een kwestie van verstandig en onverzettelijk doorbouwen!

Wil je meer weten over Thomas’ project? Check dan vpcwatch.com

TAG Heuer Monaco

Chronograph Racing Green

Wat is het: : Een ware klassieker die al in 1969 zorgde voor een revolutie in de horloge-industrie, als eerste waterbestendige chronograaf met vierkante behuizing en het revolutionaire Calibre 11 uurwerk. Bijzonder omdat: TAG Heuer is altijd sterk verbonden geweest met de autoracerij. En met deze nieuwe versie wordt de link met de autosport nog eens extra benadrukt. Racing green is immers dé kleur die wordt geassocieerd met de Britse autosport, al sinds in 1902 een groene Napier

50 de Gordon Bennett Cup won. Maar ook moderne Britse raceteams en gerenommeerde autofabrikanten blijven variaties van deze kleur gebruiken. Vanaf nu kunnen ze er dus een goed matchend horloge bij dragen.

Technische specs: Titanium; 39 x 39 mm; automaat; gangreserve; saffierglas; waterdicht tot 10 bar; gelimiteerd tot 1000 stuks.

Richtprijs: € 9150

Meer weten: www.tagheuer.com en www.schaapcitroen.nl

Tekst: Gerben Bijpost

Airain

Type 20 ACE

Wat is het: Airain werkte samen met Ace Juwelers in Amsterdam om deze nieuwe Type 20 ACE te creëren, die het iconische erfgoed van de Type 20 combineert met een moderne twist en opvallende oranje accenten.

Bijzonder: De Type 20 ACE heeft een opvallende zilverwitte wijzerplaat -ongezien in eerdere Airain Type 20-modellengeaccentueerd door signaaloranje accenten en een roulettestijl minutenteller. De Type 20 ACE is geen gelimiteerde editie, maar een permanente toevoeging aan de Airain line-up.

Tech specs: Edelstaal, ø 39,5 mm; handopwinder, flyback chronograaf, kolomwiel; saffierglas; waterdicht tot 5 bar.

Richtprijs: € 3450

Meer weten: www.airain.com en www.acejewelers.com

Junghans

Chronoscope Bauhaus Black

Wat is het: Een sportief chronograafhorloge voor de liefhebbers van strak en zeer karakteristiek design.

Bijzonder omdat: Sinds de jaren zestig hebben de horlogemakers uit Schramberg, Duitsland, horloges gemaakt volgens de ontwerpfilosofieën van Bauhaus-student

Max Bill. Dit nieuwste model bestaat uit een zwarte PVD-gecoate roestvrijstalen kast met een matzwart gelakte wijzerplaat, staalgrijze uurmarkeringen en een zwarte leren band. Een vleugje kleur is echter toegestaan binnen de grenzen van de Bauhaus-designbeweging, vandaar die fraaie accenten in rood.

Technische specs: Edelstaal met pvdcoating; ø 40 mm; automaat; gangreserve 48 uur; saffierglas; waterdicht tot 5 bar.

Richtprijs: € 2495

Meer weten: www.junghans.de

Bell & Ross BR-X5 Blue Lum

Wat is het: Een sportief en uiterst opvallend horloge, niet zozeer vanwege zijn betrouwbare func tionaliteit, maar vanwege zijn zichtbaarheid.

Bijzonder omdat: Lichtgevende elementen in een horloge zijn algemeen goed, maar dit merk wilde een stap verder gaan dan slechts de wijzerplaat en een horloge aanbieden met een volledig lichtgevende kast.

Daarom ontwikkelden de technici van Bell & Ross een nieuw materiaal, LM3D, gemaakt van kwartsvezels en lichtgevend materiaal dat een helder, blauw getint licht uitstraalt. Het resultaat oogt zowel overdag als ‘s nachts spectaculair.

Technische specs: Titanium met DLC-coating, met blauw luminescent quartz-fibre; ø 41 mm; automaat; 70 uur gangreserve; saffierglas; waterdicht tot 10 bar.

Richtprijs: € 13.900

Meer weten: www.bellross.com

Oris Divers Date

Wat is het: Een moderne interpretatie van een klassieker onder de duikhorloges.

Bijzonder omdat: Bijna zestig jaar geleden lanceerde Oris zijn eerste duikhorloge en dit is diens kleinzoon: speels geïnspireerd op het origineel uit 1965, maar geüpgraded voor de wereldburger van vandaag. Met een iets zwaarder silhouet, waardoor het meer aanwezigheid heeft, ondanks de ingetogen kleurstelling. En een verhoogde waterbestendigheid, van 10 bar toen, naar 20 bar nu, waardoor het nog beter geschikt is voor recreatief duiken, de sport die het origineel inspireerde.

Technische specs: Edelstaal; ø 39 mm; automaat; 41 uur gangreserve; saffierglas; waterdicht tot 20 bar.

Richtprijs: € 2450

Meer weten: www.oris.ch

Breguet Marine

Tourbillon ‘Equation

Marchante’ 5887

Wat is het: Een maritiem horloge dat voortkomt uit de vroegere scheepschronometers, de toen onmisbare precisie-instrumenten voor astronomische navigatie en voor het berekenen van de positie van schepen op zee.

Bijzonder omdat: De Equation Marchante is een even uitzonderlijke als betoverende complicatie. Hij registreert het verschil tussen de conventionele tijd -die ons dagelijks leven van ritme voorziet- en de natuurlijke zonnetijd, bepaalt door de rotatie van de aarde rond de zon.

Het verschil tussen beide tijden loopt maximaal op tot 14 minuten en 16 minuten. In het eerst geval loopt de zonnetijd achter op onze normale tijd.

In het tweede geval loop de zonnetijd voor. Deze complicatie is gekoppeld aan een eeuwigdurende kalender en een tourbillon, allemaal te zien op de donkere wijzerplaat.

Technische specs: Platina; ø 43,9 mm; automaat; gangreserve 80 uur; tourbillon; zonnetijd; eeuwigdurende kalender; saffierglas; waterdicht tot 10 bar.

Richtprijs: op aanvraag.

Meer weten: www.breguet.com en www.schaapcitroen.nl

Wat is het: Een stoere pilotenchronograaf die op prachtige wijze klassieke designelementen combineert met moderne.

Bijzonder omdat: Het ontwerp van het datumdisplay op 3 uur doet denken aan het Kollsman-venster van een barometrische hoogtemeter voor de luchtvaart, dat wordt gebruikt om de referentieluchtdruk in te stellen. Voor een mooi klassiek tintje zijn de cijfers en de uren- en minutenwijzers bedekt met een ivoorkleurige lichtgevende kleur. Dit zorgt voor een stijlvolle vintage look en creëert een visuele link naar de geschiedenis. Technische specs: Edelstaal, gezandstraald; ø 43 mm; automaat; saffierglas; beschermd tegen onderdruk; waterdicht tot 10 bar; gelimiteerd tot 300 stuks.

Richtprijs: € 4290 Meer weten: www.sinn.de

MeisterSingers Primatic

Wat is het: Een van de zeldzame horloges waarbij je die aanwezigheid van een tweede wijzer als verrassend zult ervaren.

Bijzonder omdat: MeisterSinger staat immers bekend om zijn éénwijzer-horloges, maar bij deze Primatic in historiserende zakhorlogestijl krijg je er tóch een extra. Het horloge toont de tijd zoals bij dit merk gebruikelijk met een grote wijzer op de 5-minuten schaal op de rand van de wijzerplaat. De tweede, kleinere wijzer laat zien hoe vol de ‘tank’ nog is, ofwel hoe lang de Primatic nog prima blijft tikken. Wanneer deze de linkerkant van de schaal bereikt, is het tijd om het uurwerk op te winden. Maar als je het horloge dag in dag uit draagt is dat niet nodig; het is immers een automaat.

Technische specs: Edelstaal; ø 41,5 mm; automaat; gangreserve 38 uur; saffierglas; waterdicht tot 5 bar.

Richtprijs: € 2490

Meer weten: www.meistersinger.com

Casio

GMC-B2100D-1A

Wat is het: Het ultieme sporthorloge dat zo’n beetje overal tegen kan, ditmaal met een volledig analoge wijzerplaat.

Bijzonder omdat: De nieuwste toevoeging aan de G-SHOCK-familie van schokbestendige horloges is deze analoge GMC-B2100, nu met een volledig metalen kast. Een stoer chronograafhorloge met iconische octagonale lunette en een fraaie afwisseling van geborstelde en gepolijste oppervlakken op kast en band. Daarnaast is er natuurlijk de praktische functionaliteit, zoals het Tough Solar oplaadsysteem, waardoor het niet nodig is om de batterij regelmatig te vervangen. En de Mobile Link-functie, voor nauwkeurige tijdweergave en eenvoudige instellingen van alarmen, wereldtijd en andere functies via Bluetooth en de smartphone.

Technische specs: Edelstaal; 51,3 x 46,3 mm; quartz; solar opladen; wereldtijden; alarm; Bluetooth; schokbestendig; mineraalglas; waterdicht tot 20 bar.

Richtprijs: € 799

Meer weten: www.casio.nl

Longines Legend Diver

Wat is het: Oorspronkelijk ontworpen voor onderwatermissies voelt deze retro duiker zich tegenwoordig zowel op het land als onder water prima thuis.

Bijzonder omdat: Al in 1937 lanceerde Longines de allereerste chronograaf met waterbestendige pushers, die het in 1938 patenteerde, gevolgd door het eerste duikhorloge in 1958. Een jaar later ontwikkelde Longines een horloge speciaal ontworpen voor onderwaterexploratie met een revolutionaire SuperCompressor kast met een interne draaibare ring en twee schroefkronen: het iconische ontwerp van de Longines Legend Diver was geboren. In 2024, ter gelegenheid van het 65-jarig bestaan, wordt de collectie uitgebreid met nieuwe, kleurige wijzerplaten in groen, terracotta en antracietgrijs.

Technische specs: Edelstaal; ø 39 mm; automaat; gangreserve 72 uur; COSC chronometer gecertificeerd; saffierglas; waterdicht tot 30 bar.

Richtprijs: € 3800 Meer weten: www.longines.com en www.schaapcitroen.nl

Cartier Mini Tank Américaine

Wat is het: Een iconische klassieker van Cartier… maar dan een maatje kleiner.

Bijzonder omdat: De Tank Américaine, geïntroduceerd in 1988, deelt de esthetische codes van de rest van de Tank-familie, met strakke lijnen die de slanke proporties benadrukken. Dit gebogen mini-exemplaar neemt een reuzenstap in de huidige trend naar kleinere horloges. Het is bedoeld voor hem én haar. Naar keuze verkrijgbaar met een leren band of een met diamanten gezette armband.

Technische specs: Geelgoud; 28 x 15,2 mm; quartz uurwerk; saffierglas; waterdicht tot 3 bar.

Richtprijs: € 8450

Meer weten: www.cartier.com en www.schaapcitroen.nl

Seiko 5 Sports Denham L.E.

Wat is het: Een no-nonsense automatisch sporthorloge dat zijn functionele degelijkheid combineert met optimale afleesbaarheid én leuke details.

Bijzonder omdat: Een horloge met een Amsterdams tintje, want tot stand gekomen met jeansmerk Denham. Zo zijn er verschillende tinten indigo gebruikt voor de lunette, wijzerplaat en band. En op de index op de 12-uurspositie zie je een gelijkzijdige driehoek, maar deze is omgekeerd ten opzichte van de gebruikelijke oriëntatie. Er in zie je het Denham-logo, een piepkleine kleermakersschaar.

Technische specs: Edelstaal; ø 42,5 mm; automaat; 41 uur gangreserve; Curved Hardlex glas; waterdicht tot 10 bar; gelimiteerd tot 2000 exemplaren.

Richtprijs: € 450

Meer weten: www.seikowatches.com

Geen stijl en toch geniaal. Scan de pagina om meer van deze Jiskefet

-nozem te weten te komen.

WATCH ZIJN STIJL

MICHIEL ROMEYN

Spoiler alert: Michiel Romeyn heeft geen stijl, stelt hij volmondig. Om merkkleding geeft hij eigenlijk niks, hij koestert zijn dertig jaar oude klassieke BMW Touring, reizen doet hij niet veel, en hij draagt liever geen horloges om zijn polsen of ringen om zijn vingers – anders raakt ie ze toch maar kwijt. Wél heeft hij een interessante fascinatie. En stevige opvattingen. Gentlemen’s Watch sprak met hem over zijn onlangs verschenen boek en expositie waarin hij ons eraan herinnert hoe macaber de dood voor sommigen isen hoe specifieke plekken binnen enkele seconden het toneel vormden voor leven en dood.

Tekst: Rosan Bijpost Fotografie: Paul Tolenaar

Bekend van het komische Jiskefet, heeft Romeyn inmiddels ook vele rollen van criminelen en schurken vervuld. Niet alleen op het grote doek is dit een belangrijk thema, ook in zijn huidige werken vormt het de rode draad. In zijn nieuwste boek ‘Een klap in het donker’, maakt Romeyn een rondgang door de Amsterdamse onderwereld en bezoekt hij historische plaatsen delict waar onder andere gangsters, criminelen en een jurist hun laatste adem uitbliezen.

“Liquidaties hebben mij altijd al gefascineerd. Maar toen er in Amsterdam zo’n twintig of dertig jaar geleden de een na de ander werd omgebracht, trok dat mijn aandacht. Dat was de tijd van Holleeder. Ik vond het spannend om op die plekken te gaan kijken. Dat heeft ergens een hoog Telegraaf-gehalte, iets sensationeels. Maar het heeft ook iets abstracts. De straat verandert in een soort decor. Je staat op een plek waar er op het ene moment nog iemand le vend rondloopt, om een seconde later dood neer te vallen. Iemand met een hartaanval kan ook ter plekke dood neervallen, maar dat is anders. In het geval van moord, een liquidatie, gaat het mij erom dat het bedacht is. Er is iets broeierigs aan de hand. Iemand zit te wachten, te kijken en te spotten. Om vervolgens de trekker over te ha len. De beslissing om het leven van een ander te beëindigen, is heel vreemd. Maar dat is wel de aard van het beest je, van de mens. Tegenwoordig is het niet meer dan normaal om elkaar af te slachten. Dat noemen ze misschien wel de donkere kant van de mens, maar het is inmiddels een algemeen goed. Het is het nieuwe normaal geworden.”

wereld om je heen. Poetin, Trump… Ik hou mijn hart vast. Of dat de PVV inmiddels zo groot is. Dat had je een paar jaar geleden toch bijna voor onmogelijk gehouden? Die rare gek met die pruik op zijn kop. We zijn in een idioot tijdperk aangekomen. Het nog grotere Ik-tijdperk. Je ziet enorme verrechtsing en daarmee verdwijnen sociale codes. Er heerst steeds meer hufter- en proleterig gedrag. Maar ja, het zegt meer over de mensen die op Wilders stemmen, dan Wilders zelf. Zij denken dat ze de wereld daarmee beter maken, maar dat is voor mij totale waanzin. Het wordt er alleen maar erger op.”

Daarmee duidt Romeyn op de huidige situaties en het regeringsbeleid in vele landen, die in zijn ogen totaal idioot zijn.

“Ik ben niet op zoek naar het slechte van de mens, je wordt daar gewoon mee geconfronteerd. Kijk maar naar de

wereld, heeft Romeyn niet. Of hij met zijn boek of expositie misschien een boodschap wil overbrengen? Ook niet. “Mijn werken hebben te maken met de wereld van nu. Het is mijn interpretatie. Ik vind het interessant om te doen. Om dingen te maken. Ik kom niet van de toneelacademie, maar van de kunstacademie. Ik werd altijd gevraagd voor de penose-, criminele-

of arbeiders-rollen. De criminele vond ik het spannendst. Dus nu maak ik er kunst over, om er zelf meer vat op te krijgen. Daar gaat mijn boek over. Voor mijn expositie reed ik samen met mijn vrouw naar Utah Beach in Normandië.

IK BEN NIET

OP ZOEK NAAR

HET SLECHTE

Dat is een kilometers lang strand waar geallieerden landden op D-day. Er zit nog een heleboel menselijk DNA in het zand van alle doden die er zijn gevallen. Daar heb ik monsters van genomen, en de omgeving gefotografeerd. Ook

ben ik –lang geleden in Amsterdam–de stoeptegels waar Van Kleef, Van Hout, Endstra en andere figuren zijn omgebracht, gaan fotograferen. Samen vormt dat de expositie. Er zit verder geen betekenis achter. Het gaat om de vergankelijkheid. Een constatering. Iets was er, en plots niet meer. Eigenlijk een heel simpel gegeven. Maar waar de Franse impressionisten een bruggetje of zonnebloemen schilderden, vind ik

In tegenstelling tot zijn huidige werken, komen er uit Romeyns carrière ook lachwekkende creaties voort. Bekend van Jiskefet, werd hij regelmatig in een komiekenhokje geplaatst, maar ook Jiskefet had een

“Kijk maar eens goed. Het zijn misschien wel dijenkletsers, maar wel met een wrange, macabere kant. Wonderlijk idioot of zwart. Net als Fawlty Towers of Monthy Python. Daar kun je wel hard om lachen, maar die zijn beide eigenlijk ook heel zwartgallig. Fawlty Towers is één grote chaos en aaneenschakeling van pijnlijke gebeurtenissen en Monthy Pyhton is een wonderlijke wereld, maar ook een rare en wrange wereld. Er is geen humor dat bestaat zonder leed. Tegenwoordig is dat anders. Elkaar belachelijk maken kan niet meer. Mensen schijten in hun broek uit angst om te ver te gaan met humor. De jongens van ‘Dit was het Nieuws’ vind ik wel geestig. Zij gaan behoorlijk ver, dat ik denk: oh Jezus. Je wordt er toch steeds meer op gewezen. ‘Nou, nou kun je dat wel zeggen?’, hoor je in gezelschappen. Volgens mij mag en kun je alles zeggen wat je wilt – ik heb daar zelf tenminste geen moeite mee. Het is vooral de blanke man die dat graag bepaalt. In Jiskefet speelde ik

de figuur Oboema de witte neger. Dit typetje leidde tot een enorme schare fans in onder andere de Surinaamse gemeenschap. Het zijn vooral die blanke mannen die er moeite mee hebben, die willen bepalen wat je wel en niet mag zeggen over een ander. Mij maakt dat niet uit. Ik heb wel hoog in mijn vaandel staan dat het daadwerkelijk geestig moet zijn. Ik ga niet iemand voor lul zetten.”

De scherpe humor en fascinatie voor ongelofelijke taferelen laten weinig tijd en ruimte over voor zorgen om outfits en stijl.

“Ik hou er niet van om mezelf uit te sloven met kleding. Daar ben ik niet ijdel genoeg voor. Als ik het lijf ervoor had, zou ik me er wel meer naar kleden. Had ik lange benen, en was ik wat minder dik, dan zou ik elke dag voor de kleding van Paul Smith gaan. Zo’n mooi gesneden broek en een mooi jasje. Dat vind ik wel prettig. Maar verder doet merkkleding me niks. Een casual spijkerbroek, colbertje, het liefst een paars overhemd –maar die zie je nu niet meer– en een Reebok sneaker eronder vind ik een prima outfit. Aan sieraden doe ik verder niet. Horloges, brillen, ringen, ik hou niet van dingen aan mijn handen, of ik laat het wel ergens liggen. Betekent niet dat ik horloges niet kan waarderen. Een klassieker als Omega of IWC blijft mooi. Maar een horloge met allemaal draaiknoppen en schroeven of zo’n gigantisch duikhorloge. Wat moet je ermee?”

Een klap in het donker van

is vanaf nu verkrijgbaar.

Michiel Romeyn

1 4

WOL

Veterschoenen van wol. We zagen ze niet eerder, maar nu brengt Glerups, het merk van de beroemde wollen pantoffels, ze op de markt. De Langdal, een nieuw hoogtepunt van meer dan dertig jaar ontwikkeling en Deens design. De nieuwe schoen is ontworpen om het hele jaar door te dragen, met natuurlijk comfort als belangrijkste element. Het bovenwerk is gemaakt van 100% pure, natuurlijke wol, zacht chroomvrij leer, veters van biologisch katoen en een buitenzool van natuurlijk rubber. Als onderdeel van het Project Zero Waste Initiative van Glerups zijn de binnenzolen en tussenzolen gemaakt van kokosnoot, een restproduct uit de voedingsindustrie. De Glerups Langdal is verkrijgbaar in zes kleuren: Charcoal, Grey, Brown, Cream, Light Green en Rose en met verschillende buitenzoolkleuren.

Kost € 175. www.glerups.eu

2

STERK

De Vidda Pro Trousers trekkingbroek van Fjällräven maakt al 25 jaar onderdeel uit van de collectie. En het zou ons niet verbazen als de eerste exemplaren die ooit werden verkocht nog altijd in gebruik zijn. Deze broek is namelijk niet kapot te krijgen, en dat voel je zodra je hem aantrekt – blij verrast door de nu verbeterde pasvorm. Hij is gemaakt van ongelooflijk slijtvaste materialen zoals G-1000, een stof in een zeer duurzame mix van 65% gerecycled polyester en 35% biologisch katoen, vervaardigd zonder PFAS. Deze kan naar wens worden gewaxt met Greenland Wax voor nog betere bescherming tegen wind en water, waardoor de broek omgetoverd kan worden tot een die je perfect beschermt tegen zware weersomstandigheden. Het ontwerp is eenvoudig, maar extreem functioneel en robuust. Zo is hij voorzien van een dubbele laag stof op de plekken die kwetsbaar zijn voor slijtage, zoals het zitvlak en de knieën. En ook de overige details, zoals de stiksels en ritsen, zijn bestand tegen het intensieve gebruik in het buitenleven. Kost € 200. www.fjallraven.com

3

WIN!

Het stoere Carhartt viert dit jaar zijn 135-jarige jubileum en dat moet gevierd worden. Daarom mogen we tien limited edition Carhartt Beanies weggeven, met een retro anniversary logo. Met zo’n Carhartt Beanie limited edition (t.w.v. € 25) blijft je hoofd deze winter gegarandeerd lekker warm. One size fits all: dankzij de stretch stof past hij altijd. Ze zijn warm, onverslijtbaar en vormvast. Kortom, wees er snel bij en stuur voor 20 januari een e-mail met je nawgegevens naar info@gentlemenswatch.com o.v.v. Carhartt. www.carhartt.com

SPORTY

Muziek tijdens het hardlopen is fijn, maar niet iedereen doet dan graag zijn duurste earbuds in. Je zou er maar eens een verliezen die prompt ergens het hoge gras of een plas in stuitert. Het alternatief voor tijdens het sporten is goede kwaliteit die niet direct de hoofdprijs kost. Zoals deze JBuds Sport ANC 4 van JLab. Dit merk begon in 2005 met een simpel idee: betaalbare oordopjes voor iedereen. Rechtstreeks uit het hypermoderne lab in San Diego komen nu de slimste oplossingen, afgestemd op de wensen van de moderne gebruiker. De afgebeelde sportievelingen hebben meer dan zestig uur speeltijd en een pasvorm die blijft zitten, hoe hard je ook gaat. Kost € 80. www.jlab.com

5

ZWAAR

De domste fitness-instrumenten zijn ongetwijfeld dumbbells. Alleen die naam al. Maar nu niet meer. Maak kennis met de Technogym Connected Dumbbells: twaalf paar Dumbbells in één slimme oplossing. Elk gewicht varieert van twee tot 24 kilo in stappen van twee kilo, wat zorgt voor een ongelooflijk veelzijdige gewichthefervaring. Wat deze dumbbells verder zo slim maakt, is de ingebouwde sensor, die elke beweging analyseert en je prestaties bijhoudt. Hiermee kun je het gewicht aanpassen, je training personaliseren en de resultaten maximaliseren. Vervolgens gebruikt Technogym AI Coach de verzamelde gegevens om je te helpen bij het kiezen van de oefening en het gewicht. Een ander voordeel van deze dumbbells is dat je ze na gebruik kunt plaatsen in de ergonomische en compacte Connected Dumbbells Stand. Deze bevat bovendien een Excercise Mat, een Foam Roller en drie Loop Bands, voor nog meer trainingsvariatie. Kost € 2790. www.technogym.com

6

LICHT

De Northstar Lantern van Coleman is de iconische lantaarn die zelfs in het logo van het merk is verwerkt. Deze lantaarn in een stevige behuizing van staal is een robuuste lichtbron tot wel 1500 lumen, die instant sfeer brengt op lange glamping-avonden of gewoon lekker op je terras. Mocht je je afvragen hoe lang de batterijen meegaan, dan is het antwoord simpel: niet. Dit is namelijk het échte werk. De Northstar Lantern werkt zowel op Coleman-brandstof als loodvrije benzine. Hij is uitgerust met piëzo-ontsteking op batterijen, een draaggreep, en een drukindicator in de pomp, en daardoor erg makkelijk in gebruik. En o ja, een vol tankje is genoeg voor een brandduur van zeven uur, met een buitengewoon helder licht. Kost € 220. www.coleman-shop.nl

RUUD HAD EEN

HEKEL AAN

MENSEN

MET EEN VOOR HARDLOPEN ONGESCHIKT LIJF

Sinds ik niet meer aan social media doe, is mijn chagrijn flink verminderd. Tiktok heb ik nooit gedaan, Facebook doe ik al acht jaar niet meer en vele jaren voordat Twitter werd overgenomen door misschien wel de engste mens ter wereld besloot ik dat ik ook wel zonder die beerput kon – voor wie nu nog steeds een Tesla bezit: verkoop hem of steek hem in brand.

Ik heb nog wel een Instagram- en LinkedIn-account, maar daar zet ik af en toe alleen wat werkgerelateerde posts op. Waarmee wezenloos scrollen langs soms best vermakelijke, maar vaker vervelende, nare, gemene of gewoon zinloze meningen mij over het algemeen bespaard blijft. Toch ontkom ik er zelfs dan niet aan. Vanwege mijn abonnement op de Volkskrant –niets menselijks is mij vreemd– stuitte ik op een lezersbrief die mijn aandacht trok. Ik had mij namelijk net ingeschreven voor de halve marathon van Rotterdam en deze brief ging over ‘funrunners’: mensen die niet rennen om scherpe tijden neer te zetten, maar vanwege het plezier dat de sport met zich meebrengt. Ik zou mezelf nooit betitelen als funrunner –alleen al vanwege mijn mildsombere karakter– maar blijkbaar behoorde ik wel degelijk tot die groep.

De brief was van ene Ruud Bos uit Heiloo. Het was een korte, maar flink chagrijnige brief waarin hij zijn onverholen afschuw liet blijken voor funrunners – door Ruud ‘joggers’ met een voor hardlopen ‘ongeschikt lijf’ genoemd. Hij bepleitte dan ook dat mensen die voor hun plezier rennen niet meer mee zouden mogen doen met een halve of hele marathon, tenzij ze 10 kilometer onder de 45 minuten konden volbrengen.

Een kleine rekensom leert dat dat in het geval van de laatste editie van de halve marathon van Amsterdam had betekend dat er van de 13333 personen slechts 601 aan de start hadden mogen verschijnen – en dan neem ik nog niet eens de moeite om uit te rekenen wat dat voor deelnemers aan de héle marathon had betekend. Wat ik er evengoed uit kan opmaken, is dat organisator Le Champion per direct failliet zou zijn en dat elke gemeente waar een marathon wordt georganiseerd meteen de vergunning in zou trekken – met als resultaat een enorme hoeveelheid gemiste inkomsten voor onder andere horeca.

Maar het zou vooral betekenen dat het leeuwendeel van de anderhalf á twee miljoen hardlopers in Nederland niet meer mee mag doen aan evenementen waar zij veel plezier uit haalt. Want dáár gaat het om: plezier. En omdat het goed voor je is, gezond, lekker. Ook als je níét heel hard gaat.

U kunt zich dus wel voorstellen hoe instant-chagrijnig ik werd van de brief van Ruud Bos uit Heiloo. En dus, Ruud, is deze helemaal alleen voor jou. Omdat je een man bent die het liefst met je zeshonderd andere 10K-onder-de-drie-kwartier-maatjes wil lopen. Omdat je elke keer weer over die finish wilt komen met alwéér een nieuw record. Omdat je zo lekker hard gaat. Omdat je het liefst alleen door speciaal voor jou afgezette straten wilt rennen, verstand op nul, blik op oneindig. Omdat je een hekel hebt aan funrunners en mensen met een voor hardlopen ongeschikt lijf. Omdat je niet geniet van de sport, van wat er om je heen gebeurt, van de natuur, van het léven. Omdat je zeer waarschijnlijk een Tesla rijdt.

Journalist Marcel Langedijk schrijft over alles wat mooi, goed, fijn en lekker is.

Zekerheid in de cockpit.

Model

156.1, het icoon stijgt op.

Model 156.1, ø 43 mm. De legendarische historische pilotenchronograaf met SINN chronograaf uurwerk SZ01. 60-minuten-teller vanuit het midden. Edelstalen kast, gematteerd. Gezekerde piloten-draairing, met harde zwarte coating op een eveneens geharde basis, soepel draaibaar zonder onderbrekingen. Opvallende lichtgevende markering op twaalf uur voor duidelijke identificatie van het begin van een tijdmeting. Cijfers, uur- en minutenwijzers bedekt met lichtgevend materiaal, perfect afleesbaar. Saffierglas. Waterdicht en drukbestendig tot 10 bar. Onderdrukbestendig. € 4.175 met stalen armband. Twee jaar fabrieksgarantie. Hoogvlieger.