McLaren Utrecht
+31 (0)30 221 21 21 utrecht.mclaren.com
Fuel consumption combined: 12.2 l/100km | CO2 emissions combined: 276 g/km.
More power, more control, more confidence, more exhilaration. You can feel it. Hear it. Sense it.
Every moment you’re behind the wheel.
Countless enhancements, innovations, refinements. One incredible ambition: to raise the bar in supercar performance and engagement. To a brand new level.
THE NEW McLAREN 750S.
„Het eerste horloge wat mij tijd schenkt!“Karl-Heinz M.
Ontdek de tijdloze elegantie van MeisterSinger horloges, geïnspireerd door eeuwenoude tradities. Sinds meer dan 20 jaar brengen wij de unieke schoonheid van één wijzer horloges tot leven. Wist u dat de oorsprong van de horlogerie begon met deze één wijzer techniek?
De Pangaea Day Date 365 belichaamt perfect de harmonie tussen historisch design en de moderne filosofie van MeisterSinger. Ervaar de verfijning van eenvoud met onze collectie.
o.a. verkrijgbaar bij:
Aalsmeer: Sparnaaij Juweliers, Zijdstraat 90 Alkmaar: Marc Lange, Mient 12 Amersfoort: van Hell Juweliers, Utrechtsestraat 28 Amsterdam: The Mill Diamonds, Rokin 123; QP Exclusieve Horloges, Willemsparkweg 154 (hoek Cornelis Schuytstraat) Apeldoorn: van Hell Juweliers, Hoofdstraat 120B Arnhem: Juwelier Punte, Rijnstraat 33 Barendrecht: Juwelier Ettema, Middenbaan 57-59 Barneveld: Kaasschieter Juweliers, Jan van Schaffelaarstraat 42 Bussum: Juwelier Geerling, Wilhelminaplantsoen 1 Capelle aan den IJssel: Brunott Juweliers, Koperwiek 67 Culemborg: Boumanonline.nl, Markt 43 Den Haag: Juwelier van Willegen, Hoogstraat 15 Delft: van Loenen Horlogerie, Markt 63 Doetinchem: Juwelier Kopmels, Boliestraat 56 Enschede: Koelink Juwelier, Haverstraatpassage 32-34 Goes: Fabery de Jonge, Lange Kerkstraat 30 Haarlem: F.J. Driessen Juweliers, Barteljorisstraat 1 Haren (GN): HA Juweliers, Rijksstraatweg 170 Hengelo (Ov.): Kwekkeboom Juweliers, Brinkstraat 8 Huizen : Veerman Juwelen, Lindenlaan 28 Leiden: De Gunst Juwelier, Nieuwe Rijn 7 Maastricht: Loonstra Juwelier, Platielstraat 16 Middelharnis: Juwelier Keuvelaar, Zandpad 32 Nijmegen: Juwelier van Baal, Broerstraat 53 Oss: Juwelier Marijnissen, Kerkstraat 9 Oud-Beijerland: Gentlemen , Oost-Voorstraat 4 Oudewater: Reijersen Juweliers, Korte Havenstraat 16 Rijssen: Saffier Juweliers, Haarstraat 11 Rotterdam: Brunott Juweliers, Oude Binnenweg 45 ’s-Hertogenbosch: Ton van Grinsven Juwelier, Hinthammerstraat 50 Schoonhoven: Rikkoert Juweliershuys, Haven 1 - 13 Spijkenisse: Atelier Ed Nobel, Vredehofplein 7 Utrecht: Punte Juwelier Horloger, Choorstraat 34-36 Veenendaal: Horlogerie van Manen, Hoogstraat 28 Venlo: Nellissen Juwelen, Markt 4 (naast stadhuis) Vianen: ’t Juweliershuis Reijersen-van Buuren, Voorstraat 15 Waalre: Juwelier van Hooff, Den hof 1 Winterswijk: Milikan Juwelier, Wooldstraat 22 Zeist: Juwelier van der Weerd - Janssen, Slotlaan 254-256 Zwolle: Juwelier Veenemans, Luttekestraat 32 ; en op www.meistersinger.nl
16 IN THE MIX
Om te lezen, toe te juichen, naar te luisteren, te bezoeken, naar te kijken, om te doen, te ruiken of aan te trekken…
28 REISBESTEMMING: VIETNAM
Tips en inspiratie van Travel Platinum / 333travel.
30 GENT’S CLASSIC
Een ‘doozy’ car uit de VS.
36 NOVAK DJOKOVIC
Er wordt altijd veel over hem geschreven. Soms hele waarheden, soms halve, soms pure onzin. De beste tennisser aller tijden vertelt daarom nu eens zijn éigen verhaal….
48 WONDERFUL WHISKY’S
In geur, smaak én beeld.
50 COLUMN HANS VAN WETERING Wij, de weergoden.
52 HORLOGELIEFHEBBERS
Zijn gek op de ‘specs’. Maar hoe belangrijk zijn die eigenlijk?
58 WIJN
76
De bijzondere smaak van natuurwijn.
62 HIGH-TECH
Waar je blij van wordt…
64 CARS & BIKES
Om de wereld mee te verkennen.
70
70 FOTOGRAAF ALISON JACKSON
Houdt de wereld voor de gek.
78 CREËER JE EIGEN HORLOGEMERK. Deel IV.
82 DE STIJL-TRENDS
Van dit voorjaar door Luke van den Bergh.
We
87 KOFFIE
Voor de afwisseling.
88 OP ZOEK NAAR SCHOONHEID
Met meestervervalser Geert Jan Jansen.
92 HORLOGENIEUWS
Van bekende en onbekende namen.
100 ZIJN STIJL
Met Niven Kunz, chef, gespecialiseerd in groenten.
104 SPANNEND:
Duiken tussen de potvissen.
110 VERMOEIEND:
42 kilometer rennen op ijs.
114 COLUMN MARCEL LANGEDIJK
Dit voelde als een HOME-bord op de vensterbank en een geurkaars van de Etos.
1 JAAR GENTLEMEN’S WATCH + WATCH JAARBOEK
VOOR € 29,75
INCLUSIEF DIGITALE GW
Opgave en vragen over abonnementen Nederland: Abonnementenland
Postbus 20
1910 AA Uitgeest
T 0900-ABOLAND
of T 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut)
www.bladenbox.nl voor abonneren.
www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.
Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter.
Stuur je tweet naar: @Aboland_klanten
Opgave en vragen over abonnementen in België: Abonnementenland
Ambachtenlaan 21 Unit 2A 3001 Heverlee
T +32 (0)28 08 55 23
F +32 (0)28 08 70 05
www.bladenbox.be voor abonneren.
www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.
In dit magazine zijn diverse pagina’s (plus vrijwel alle advertenties!) interactief gemaakt. Download de app en ontdek wat APPAVIEW te bieden heeft!
Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.
Prijswijzigingen voorbehouden.
De Britse fotograaf Alison Jackson (pagina 70) schotelt ons beelden voor die balanceren tussen realiteit en ‘dat kan niet waar zijn… toch?’ Schijnbare paparazzifoto’s die stiekem geschoten lijken op onbewaakte ogenblikken in het leven van beroemdheden. Wie iets langer kijkt, zal vermoeden dat de hoofdrolspelers op de beelden dubbelgangers zijn en de scenes geënsceneerd. Maar de twijfel slaat opnieuw toe wanneer Jackson dubbelgangers met de échte sterren laat samenwerken.
Wat is echt en wat nep? Dat lijkt hét thema te worden van de deepfake- en AI-wereld waarin we ons bevinden. En ik kan niet zeggen dat ik daar blij van word. Natuurlijk, imaginaire beelden kleuren onze levens met mooie ervaringen. De regenboog aan emoties waarop de filmwereld ons trakteert; ik zou het voor geen goud willen missen. Maar het is één ding om in een bioscoop te zitten en te weten dat datgene wat je ziet niet echt is; het wordt iets heel anders om ’s avonds naar het journaal te kijken en niet meer te weten of datgene wat je ziet wél echt is. En toch is dat precies wat ons te wachten staat.
Is dat beangstigend? Ja en nee. De mensheid doet al eeuwen lang niets anders dan zichzelf en elkaar voor de gek houden. Daar zijn we gek op. Is het niet met elkaar beconcurrerende religies die allemaal dé waarheid claimen te preken, dan wel met broodje-aap-verhalen, legendes en samenzweringstheorieën. Probleem is alleen dat we er steeds beter in worden en dat we nu computers inzetten om onwaarheden te creëren die ons verstand letterlijk te boven gaan. De grenzen tussen realiteit en fantasie vervagen niet alleen, ze vloeien in elkaar over als siroop in een glas water.
We staan dus aan het begin van een verwarrende tijd. Maar vooralsnog heb ik er vertrouwen in dat als we dit allemaal kunnen verzinnen, we ook in staat zullen zijn iets te verzinnen dat de situatie weer in balans trekt en ons handvaten biedt om te manoeuvreren tussen echt en onecht. En zo niet? Ach, zoals meestervervalser Geert Jan Jansen (pagina 88) al duidelijk maakt: echt of niet is eigenlijk helemaal niet zo belangrijk… zolang het onechte ons maar net zo gelukkig maakt.
Hoofdredacteur
Gerben Bijpost
Uitgevers
Leo van Klaveren
Gerben Bijpost
Art Director
Kirsten Vermeulen
Eindredacteur
Elise Glaudemans
Acquisitie
Leo van Klaveren
T +31 (0) 6 53 33 34 36
E leo@gentlemenswatch.com
Redactie en medewerkers
Luke van den Bergh, Rosan Bijpost, Jules Bijpost, Peter Bijpost, Karine Bloem, Elise Glaudemans, Kirstin Hanssen, Annika Hoogeveen, Jeroen Jansen, Marcel Langedijk, Gijs Naastepad, Jorrit Niels, Hans Offringa, Thomas van Straaten, Brenda de Vries, Hans van Wetering
Druk
Damen
Distributie
Betapress
YELLOW HOUSE Publishers BV
Oeverhuyze 33
5221 PS 's-Hertogenbosch
Nederland
T +31 (0) 6 53110089
E info@gentlemenswatch.com
www.gentlemenswatch.com
YELLOW
Bank:RABO
1113.88.783,BIC
P.O.Box 142,2150 AC Nieuw
Address:Lireweg 102,2153 PH T:+31(0)252-688110,F:+31(0)252-680441,info@gentlemenswatch.com,
GENTLEMEN’S WATCH is an international
BOEK
Gebaseerd op de gelijknamige misdaadroman van Patricia Highsmith uit 1955. Achtdelige serie met Andrew Scott, Johnny Flynn en Dakota Fanning. In het New York van de sixties wordt Ripley (Scott) door een rijke man ingehuurd om zijn rebelse zoon Dickie (Flynn) ervan te overtuigen om terug te keren uit Italië. Ripleys kennismaking met Dickies relaxte buitenlandse levensstijl resulteert in een leven vol fraude, misleiding en moord. Het was volgens Scott een “zware rol om te spelen… mentaal en fysiek erg uitdagend”. Schrijver en regisseur Steven Zaillian gaf aan dat hij met een serie meer eer kon doen aan Highsmiths werk; het verhaal, de toon en subtiliteiten. “Ik benaderde mijn verfilming op een manier waarvan ik dacht dat zij dat ook zou doen.” De reden dat het in zwart-wit is geschoten:
“De editie van Ripley op mijn bureau had een beeldende zwart-witte omslagfoto. Tijdens het schrijven hield ik dat beeld in mijn gedachten. Zwart-wit past bij dit verhaal – en het is prachtig.”
Ripley is vanaf 4 april 2024 te zien bij Netflix.
Genoten van de Netflix-hitserie The Night Agent? Dan is dit een boek voor jou. Erik Hill is een special agent in Washington en wordt geconfronteerd met code zwart: het Witte Huis is gevallen. De president moet vluchten naar een verborgen bunker buiten DC en alleen zijn meest vertrouwde ambtenaren en agenten mogen mee. Erik Hill is er één van en gaat op onderzoek uit. Het bewijsmateriaal leidt hem naar een samenzwering vanuit het hoogste regeringsniveau, georganiseerd door mensen met wie hij nu zit opgesloten. Terwijl de paranoia toeneemt, moet Erik er alles aan doen om zijn mensen, zichzelf, en zijn land te redden.
Luitingh-Sijthoff |
ISBN 978 90 210 4296 1 | € 23
Nadat Taylor Swift de titel van haar volgende album bekendmaakte volgde er een storm van reacties, analyses en interpretaties. Van positief tot negatief.
Gregory Pardlo, winnaar van de 2015 Pulitzerprijs voor poëzie is het niet eens met de beschrijving van dichters als ‘gekweld’, want deze term speelt volgens hem in op de ouderwetse stijlfiguren over artiesten en daarbij worden hun worstelingen gebagatelliseerd. Het feit dat zowel Post Malone als Florence + the Machine op het album te vinden zijn –totaal uiteenlopende geluiden– zou kunnen betekenen dat de plaat meerdere muziekgenres bevat. Swift geeft aan dat ze TTPD moest maken. “Het was een reddingslijn voor mij. Gewoon de dingen die ik ervoer en waar ik over schreef, het herinnerde mij eraan waarom het schrijven van liedjes iets is dat mij door het leven helpt. Ik heb nog nooit een album gehad waarbij ik het schrijven van nummers zo nodig had.”
The Tortured Poets Department van Taylor Swift is vanaf 19 april 2024 te beluisteren.
We hebben er allemaal minimaal een in huis en ze zijn altijd -hoe toepasselijk- retesaai. Maar dat hoeft niet meer. Samen met de Italiaanse industrieel Antonio Bullo ontwikkelde Duravit een toilet waarvan de hygiënische keramische binnenkant is verbonden met een individueel ontworpen buitenbehuizing van DuroCast Smooth, verkrijgbaar in verschillende oppervlaktestructuren en kleuren en voelt bovendien aaibaar aan. Nu kun je dus zelfs je kleinste kamertje stylish verantwoord maken. www.duravit.nl
Vijfendertig jaar nadat Patrick Swayze te zien was als de legendarische Dalton neemt Jake Gyllenhaal het stokje van hem over in deze moderne versie van de cultklassieker. Dalton is nu een voormalige UFC-vechter die aan de slag gaat als uitsmijter bij een Florida Keys’ roadhouse. Maar niets is wat het lijkt. Dat geldt ook voor de situatie áchter de schermen. Regisseur Doug Liman is namelijk woest over het feit dat de film niet, zoals beloofd, in de bioscoop draait. Volgens hem is Amazon niet geïnteresseerd in het ondersteunen van bioscopen, terwijl ze hadden aangekondigd, toen ze MGM overnamen, om een miljard dollar in bioscoopfilms te steken en twaalf films per jaar wereldwijd uit te brengen. Als protest zal Liman dan ook niet aanwezig zijn bij de wereldpremière van Road House. Interessant feitje: de NYC-politie gebruikt(e) na de arrestatie en dood van Eric Garner in 2014 de ‘be nice’ scene van Road House in hun verplichte driedaagse training voor 22.000 agenten, waarbij er van de agenten werd verwacht dat ze ‘aardig’ bleven onder druk. Road House is vanaf 21 maart 2024 te zien op Amazon Prime.
Meeliftend op de populariteit van films als Knives Out en Kenneth Branaghs Poirot trilogie draait Death and Other Details om de glitter en glamour van de internationale elite aan boord van een luxueuze oceaanstomer. De geniale Imogene Scott (Violet Beane, The Flash) wordt gezien als hoofdverdachte in een moord. Zij bevindt zich op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Mandy Patinkin (Homeland) is Rufus Cotesworth. Patinkins personage is gebaseerd op diverse bekende fictionele detectives zoals Hercule Poirot, Sam Spade, Sherlock Holmes en Philip Marlowe. De schrijvers van de serie, Marc Webb en Heidi Cole McAdams, omschrijven zichzelf als grote fans van Agatha Christies werk en “wilden de atmosfeer van die werken vangen en haar stijl naar de huidige wereld slepen.” Veel van de scenes zijn in Canadese filmstudio’s gefilmd. Echter, ook enkele beelden zijn geschoten op een echte Art Deco oceaanstomer uit de jaren dertig: RMS Queen Mary. Dit schip heeft gedurende de Tweede Wereldoorlog dienst gedaan als een transportschip en vervoerde geallieerde soldaten gedurende het conflict. Op een van haar reizen vervoerde ze 16.600 mensen en dat is tot op heden nog een record. Death and Other Details is vanaf 5 maart 2024 te zien op Disney+.
Paolo Cognetti is een Italiaanse schrijver en documentairemaker die wereldwijd doorbrak met zijn roman De acht bergen. Zijn boeken maken de frisse berglucht voelbaar, je ruikt de sparren, hoort het klateren van een beek. Zo ook in dit verhaal, dat gaat over de broers Fredo en Luigi, opgegroeid in Valsesia, een bergdal in Noord-Italië. Ze lijken op elkaar maar zijn toch heel verschillend, net als de boompjes die hun vader voor hen heeft geplant toen ze jong waren. Wanneer hun vader overlijdt keert Fredo na jaren vanuit Canada terug naar het dal waar zijn broer nog altijd woont. Terug naar het lege, oude huis, ver weg van alles. Terug voor een afrekening, en een uiterste poging om het verleden eindelijk onder ogen te komen. Voor Beneden in het dal liet Paolo Cognetti zich mede inspireren door het album Nebraska van Bruce Springsteen.
De Bezige Bij |
ISBN: 978 94 031 3152 8 € 23
Het levendige negende studio-album van de Grammy-winnares, waarin Jones zingt over vrij zijn, willen dansen, alles in orde willen maken en accepteren wat het leven jou geeft, is een samenwerking met producer en multi-instrumentalist Leon Michels. De singer-songwriter en pianiste heeft het album Visions genoemd, omdat “veel van de ideeën in het midden van de nacht komen of in het moment net voordat je in slaap valt. Meeste van de nummers zijn op dezelfde manier tot stand gekomen; ik op de piano of gitaar terwijl Leon aan het drummen was, gewoon aan het ‘jammen’. Het rauwe element dat tussen mij en Leon ontstaat vind ik leuk, het heeft enigszins een ‘garage’ geluid. Ook gevoelig, want hij heeft die achtergrond, maar nergens té perfect.’’ Visions van Norah Jones is vanaf 8 maart 2024 te beluisteren.
Gebaseerd op de gelijknamige Pulitzerprijs-winnende roman van Viet Thanh Nguyen. Een spionagethriller en interculturele satire over de worstelingen van een half Franse, half Vietnamese communist en spion gedurende de laatste dagen van de Vietnam Oorlog en zijn ballingschap in de Verenigde Staten. Robert Downey Jr. (Oppenheimer) produceert, maar neemt ook diverse personages op zich die elk een andere tak van de Amerikaanse gevestigde orde representeren, waaronder een Hollywood filmregisseur en een CIA-agent. Downey gaf aan dat The Sympathizer “precies het type uitdaging is waar hij naar verlangde” en dat hij ervan overtuigd is dat ze “aan het publiek een exceptionele kijkervaring zullen leveren”. The Sympathizer is vanaf 15 april 2024 te zien bij HBO Max.
Het is niet geheel duidelijk waarom voetbal wordt aangeduid als ‘het mooie spel’, maar een van de redenen is –naast de schoonheid van en diversiteit aan goals en legendarische voetballers als Cruyff, Pele en Maradonna– de onvoorspelbaarheid. Bill Nighy (Love Actually) speelt Mal, een voetbalcoach die een team van Britse dakloze voetballers begeleidt van Londen naar Rome om daar mee te doen aan The Homeless World Cup. De getalenteerde, maar getroebleerde spits Vinny (Michael Ward, Top Boy) moet zijn eigen demonen confronteren om het team te helpen winnen. The Homeless World Cup is opgericht in 1999, met als doel een einde te maken aan dakloosheid. Meer dan zeventig landen doen mee en sinds 2008 is er ook een vrouwentoernooi. Colin Farrell, producer van de film, steunt het evenement al jaren. Hij was de voice-over in Kicking It, een 2008 documentaire over het toernooi. The Beautiful Game is vanaf 29 maart 2024 te zien bij Netflix.
De release valt samen met het veertigste jubileum van hun eerste single ‘West End Girls’. Nonetheless is een collaboratie met producer James Ford die eerder werkte met Blur, Arctic Monkeys en Depeche Mode. De tien nummers zijn volgens het duo de sterkste indicatoren van hun huidige situatie. Net als veel van hun muziek is het reflecterend. Het album is “een viering van de unieke en diverse emoties die ons menselijk maken. Van de enigszins dance-georiënteerde nummers tot de rauwe ontroering van de introspectieve ballades met hun mooie strijkarrangementen; elk liedje vertelt een verhaal en draagt bij aan het narratief van het album”. Nonetheless van Pet Shop Boys is vanaf 26 april 2024 te beluisteren.
APP Je gaat naar een stad waar je nog nooit bent geweest en dus online op zoek naar leuke restaurants. Maar hoe serieus kun je Tripadvisor tegenwoordig nog nemen? En veel recensies lijken te komen van mensen met een heel ander referentiekader. Daarom is er nu een app waarvan je de adviezen wél serieus mag nemen: Gems Community. In Gems zet je zelf de leukste plekjes waar je bent geweest, en die je aanraadt aan je vrienden en familie. En je kunt ook de aanraders zien die zij erin hebben gezet. Je bouwt dus een eigen netwerk op van mensen die je kent en wiens mening je vertrouwt en je kunt de app ook gebruiken voor reserveren, bestellen en laten bezorgen. Nu maar hopen dat je genoeg reizende vrienden hebt om jou van zinnige adviezen te voorzien.
Downloaden in App Store of Google Play.
Horloges in films; vaak spelen ze een belangrijke bijrol. En tref je ze niet lang daarna aan in etalages van de echte wereld...
IWC Aquatimer Perpetual Calendar Digital Date-Month
Hamilton is een bekende speler in Hollywood met horloges in meer dan 500 grote films sinds 1932. De jongste samenwerking was met de filmmakers van Dune: Part Two. In tegenstelling tot eerdere samenwerkingen, waarbij Hamilton bestaande horloges selecteerde, wilde de makers van Dune een andere aanpak: een horloge creëren voor een andere wereld die de traditionele horlogeregels aan zijn laars lapt. Het resultaat was de opvallende Desert Watch die je in de film ziet, maar die komt niet naar de Aarde toe en blijft op Arrakis. Hierop gebaseerd lanceert Hamilton echter twee Ventura-horloges in beperkte oplage, waarvan deze Ventura Edge de meest extreme is, met zijn matzwarte PVD-gecoate hoekige kast met een blauw digitaal display en reliëfelementen die ook te zien zijn op het horloge in de film. Voorzien van digitaal kwartsuurwerk, waterdicht tot 100 meter. De oplage is beperkt tot 2000 stuks. Kost € 2595.
Wie de actiefilm Aquaman and the Lost Kingdom ziet zal het zeker opvallen: in het onderwateruniversum maken de boeven Black Manta en Dr. Stephen Shin graag gebruik van techniek uit Schaffhausen en zijn ze uitgerust met horloges die helderrood of blauw opgloeien. Deze filmhorloges hebben geleid tot twee opvallende limited editions binnen de Aquatimer-collectie van de Zwitserse horlogefabrikant. Een duikhorloge in twee versies, elk gelimiteerd tot 25 stuks, en voorzien van forse 49 mm Ceratanium-kasten, zwarte wijzerplaten en zwarte rubberen banden. Eén ervan met rode Super-LumiNova op de wijzerplaat, de wijzers en de binnenste roterende ring, en de ander is uitgevoerd in het blauw. Beide uitgerust met een eeuwigdurende kalender met digitale datum- en maandweergave en een chronograaffunctie. Door de saffierglazen achterzijde zie je IWC’s eigen 89802-kaliber, met een gezwarte rotor. Kost € 62.000.
Was je gezicht met deze zachte sorbet textuur en je wilt nooit meer iets anders. De Clean it Zero balm van Banila Co transformeert van een balm in een zachte olie tijdens het wassen en verwijdert al het vuil. Met een frisse citrusgeur en met vitamine verrijkte oliën wordt je huid gehydrateerd en diep gereinigd. De vernieuwing van huidcellen wordt gestimuleerd en schade door vrije radicalen (fijne lijntjes, onregelmatige teint) wordt aangepakt.
Sunblock
De Superdefense City Block SPF50 van Clinique, laat geen witte vlekken achter op je gezicht en is daarmee een onzichtbare bescherming tegen schadelijke zonnestraling. Perfect formaatje om mee te nemen voor je dagelijkse portie sunscreen in de stad. Clinique Superdefense City Block SPF50, €32
Clean it Zero Cleansing Balm \ Mandarin C, €27,95
Guerlain heeft zijn kopstukken Vétiver, Habit Rouge en L’Homme Idéal nu ook uitgebracht als parfums, de meest geconcentreerde en waardevolle geuruiting. Geïnspireerd door de wereld van sterke dranken heeft geurmeester Delphine Jelk deze iconische signaturen een nieuwe intensiteit en kracht gegeven.
Habit Rouge Le Parfum, Vétiver Le Parfum, L’homme Idéal Le Parfum, 100 ml €163
Sexy
Vanilla Seks, Tom Fords nieuwste geur, is geheel geïnspireerd op vanille, één van de meest gewilde ingrediënten in de moderne parfumerie. In dit flesje komt de peul sensueel tot leven door een samenspel van Vanilla Tincture India en Vanille Absoluut. Ultrava nil-akkoord verbindt zich met de leerachtige eigenschappen van vanille en geeft zo een opwekken de kruidigheid. Jasmijn voegt er een zacht bloemetje aan toe en sandelhout maakt korte metten met alle vooroordelen over de zoetheid van vanille. Maximale vanille in zijn puurste vorm.
Tom Ford Vanilla Seks, 50 ml €342, 250 ml €850
Juist nu, in between seasons, heeft je haar extra aandacht nodig. Met de droge winterperiode achter de rug en de eerste zonnige dagen in het verschiet is dit nachtserum perfect. Het Aveda Botanical Repair Strengthening Overnight Serum transformeert je haar tijdens je nachtrust door het sterker te maken en schade te herstellen. Voor het slapengaan, na het wassen van je haar, een beetje serum inmasseren en dat is het!
Aveda Botanical Repair Strengthening Overnight Serum, €22
Club Sport neomatik petrol. Home run: The robust automatic watch expresses both ease and remarkable style, guiding you through busy weekdays. With a case diameter of just 37 millimeters, it is striking on any wrist and remains waterproof up to 20 atm when swimming. What powers it? The super slim NOMOS caliber DUW 3001, adjusted in six positions. Also available in polar blue at select retailers, such as: Ace Jewelers in Amsterdam, Van Baerlestraat 46, +31 (0)20 5711 560. Learn more online: acejewelers.com and nomos-glashuette.com
Het zijn de nieuwe sterren aan het firmament die de trends voor het voorjaars- en zomerseizoen prediken en tentoonspreiden. Jacob Elordi (Euphoria, Saltburn), Timothée Chalamet (Call me by Your Name, Wonka) en Jeremy Allen White (The Bear, CK Underwear boegbeeld) luiden de namen. Ze hullen zich shirtloos in double breasted pakken, dragen crochet spencers of t-shirts met wijde hals, spannen de biceps in een tanktop en combineren cardigans met micro-shorts of losse linnen broeken. Trefwoorden: nonchalant, verleidelijk, cool…
Samenstelling: Karine Bloem
In iedere uitgave van Gentlemen’s Watch tipt Travel Platinum een land dat je absoluut op je bucketlist moet plaatsen. Met deze keer aandacht voor Vietnam, verrassend en veelzijdig.
Vietnam is een land waar het moderne leven de oude cultuur en tradities omarmt. Of je nu in de bruisende stad wandelt of over een idyllisch paadje door de rijstvelden, je voelt je hier écht in Azië.
Het landschap is erg veelzijdig. In het ruige gebergte in het noorden vind je niet alleen een tapijt van groene rijstterrassen en bergpassen met panoramische uitzichten, maar ook vele kleine dorpjes van verschillende bergvolkeren, elk met hun eigen kleurrijke, traditionele kleding. En dan is er de natuurpracht van Halong Bay. Dit schitterende waterlandschap, waar de karststenen rotsen en eilanden trots uit het water rijzen, ontvouwt zich voor je ogen als een betoverend schilderij.
Het centrale deel van het land wordt gekenmerkt door vele culturele schatten. In de stad Hue komt het oude Vietnamese keizerrijk tot leven bij een bezoek aan de historische keizerlijke citadel. En mis ook de keizerlijke graftombes niet, rijkelijk gedecoreerd en omgeven door natuur en rust. Een echte culturele parel is het oude centrum van Hoi An, waar de goed bewaarde historische architectuur je terugvoert naar het kleurrijke
1. Ervaar de romantiek van de luxe treinreizen van weleer, tijdens een treinrit in de prachtige luxe Vietage trein van Danang (nabij Hoi An) naar Quy Nhon.
2. Een privécruise door het magische waterlandschap van Halong Bay Personaliseer je route en geniet van uitstekende service en culinaire hoogstandjes.
3. De keuken in de Hoi An regio wordt geroemd als één van de beste van het land. Volg hier een farm-to-table workshop en neem de lokale recepten als souvenir mee naar huis.
1. Het mystieke waterlandschap van Halong Bay. Ervaar de serene rust als de zon zich achter de rotsen laat zakken en de fonkelende sterrenhemel zichtbaar wordt
2. Sfeervol Hoi An. De smalle straatjes in het oude centrum, ’s avonds sfeervol verlicht met kleurrijke lampionnetjes, ademen historie en gezelligheid uit.
3. Geniet van prachtige stranden, een schitterende onderwaterwereld, weelderige natuur en een luxe resort op het idyllische eiland Con Son, onderdeel van de Con Dao archipel
1. Verblijf in de idyllische ecolodge Avana Retreat nabij Mai Chau. Het ligt midden in een weelderig bos, aan een klaterende waterval en met uitzicht op groene rijstterrassen.
2. In het hart van de Franse wijk, om de hoek van het beroemde Opera House, ligt het extravagante boutique hotel Capella Hanoi, dat de gasten mee terug neemt naar de kunstzinnige jaren ’20.
3. Overnacht in het bijzondere Six Senses Con Dao. Geniet van totale rust en harmonie omgeven door gouden zandstranden en prachtige natuur.
handelsverleden. Kijk je ogen uit, wandelend door de smalle straatjes, omzoomd door oude huisjes en met lampionnen versierde winkeltjes, en geniet van een verfrissend drankje op een van de gezellige terrasjes.
In het tropische zuiden wordt een verblijf in de moderne metropool Saigon afgewisseld met het landelijke leven in de groene, vruchtbare Mekong Delta. Dit kenmerkt zich door vele smalle waterwegen, mangroves en eilandjes met kleine dorpjes. Zin in relaxen? Zowel in het midden als het zuiden van het land vind je uitgestrekte gouden zandstranden. Onder wuivende palmen, met het geruis van de zee als achtergrondmuziek, kun je hier op een ligbed helemaal tot rust komen…
Travel Platinum is het luxe reislabel van 333travel en biedt unieke en onvergetelijke reizen naar exotische bestemmingen over de hele wereld. Travel Platinum streeft ernaar om dé ultieme reiservaring te bieden, waarbij alles mogelijk is. www.travelplatinum.nl
Model J
In
Amerika gebruiken ze de uitdrukking doozy voor iets dat heel bijzonder is.
De oorsprong van dat woordje zie je hier….
Tekst: Gerben Bijpost
Fotografie: Darin Schnabel ©2023 Courtesy of RM Sotheby’s
De Duesenberg Model J werd geïntroduceerd in december 1928 op de autosalon van New York. Hij was voorzien van een 420cid (6884cc) 8-in-lijnmotor met dubbele bovenliggende nokkenas en vier kleppen per cilinder, resulterend in een voor die tijd duizelingwekkend vermogen van 265 pk en een topsnelheid van 187 km/h. Het Amerikaanse merk Duesenberg was opgericht in 1920 door de broers Friedrich en August Duesenberg, die een reputatie hadden opgebouwd in de racerij. Hun Model J moest dan ook kunnen concurreren met de meest krachtige auto’s ter wereld, maar daar-
Ford of Chevy mocht je voor minder dan 600 dollar de showroom uitrijden.
Om toch kopers te vinden werd er dan ook volop geadverteerd. Dat gebeurde aanvankelijk op conventionele wijze: een afbeelding van de Model J en daarbij een wervende tekst waarin de sterke punten van de auto werden opgesomd. Maar rond 1934 koos men voor een verrassende nieuwe koers: geen afbeelding van de auto meer, geen technische specificaties, zelfs geen beschrijving. In plaats daarvan tekeningen van de hand van Paul Gerding, een kunstenaar en illustrator uit Chicago, die
naast een summum aan luxe bieden. En dat deed hij. Revolutionaire techniek en prestaties die de concurrentie het nakijken gaven, maakten de auto al snel tot publiekslieveling.
Dat hij desondanks maar mondjesmaat werd verkocht had vooral met het prijskaartje te maken: maar liefst $8500 moest je aftikken en dan had je alleen nog maar het chassis. Afhankelijk van welk carrosserie je koos kon de prijs vervolgens oplopen tot wel $25.000. Sowieso een enorm bedrag in die tijd, maar zeker toen: de auto werd namelijk geïntroduceerd in het jaar voor de beurskrach die leidde tot de Grote Depressie. En geld verdampte in die dagen sneller dan mensen het konden verdienen. Ter vergelijking: een nieuwe
mannen en vrouwen portretteerde in een omgeving die duidde op extreme rijkdom: een man starend in de verte op zijn luxe zeiljacht, een dame in een landhuis die kijkt naar de werklieden in haar uitgestrekte tuinen, de eigenaar van een renstal met op de achtergrond zijn paarden en jockeys... Met daarbij slechts de eenvoudige tekst: He (or she) drives a Duesenberg.
Of de campagne erg effectief was valt moeilijk te zeggen. Wie er kennelijk wel gevoelig voor was, was ene Philip K. Wrigley, erfgenaam van William Wrigley jr., de man die in 1891 zijn gelijknamige bedrijf oprichtte voor de verkoop van zeep en later bakpoeder. Om die handel een beetje te stimuleren gaf hij pakjes kauwgom erbij cadeau.
Al snel ontdekte hij dat zijn kauwgom populairder was dan het bakpoeder, en veranderde hij zijn bedrijf opnieuw…. waarna de Wrigley Company uitgroeide tot de nog altijd bestaande kauwgom-multinational met miljardenomzet. De jonge Wrigley, die zijn vader opvolgde als CEO van het explosief groeiende bedrijf, was een fervent autoliefhebber. Dit werd ongetwijfeld
gestimuleerd door zijn jeugdige toegang tot de beste auto’s ter wereld, maar ook door een ander zakelijk belang van de familie: de Wrigleys waren namelijk grootaandeelhouders van de Auburn Automobile Company, het zusterbedrijf van Duesenberg. Dat stelde hem in staat om verschillende Model J’s te kopen, rechtstreeks van de fabriek.
Eén daarvan is de auto die je hier ziet. Philip K. Wrigley reisde er persoonlijk voor naar de Duesenberg-fabriek om toezicht te houden op -en zelfs mee te werken aan- de bouw van zijn eigen chassis, nummer 2177 met motor J-121. Daar bovenop werd een Convertible Coupé-carrosserie van Murphy gemonteerd, welke Wrigley een jaar later met een vriend ruilde voor een Sweep Panel Dual-Cowl Phaeton-carrosserie. De merknaam Duesenberg was tegen
die tijd verworden tot een synoniem voor elegantie, luxe, mechanische kwaliteiten en kracht. Zodanig zelfs dat er in de Amerikaanse straattaal het woordje doozy/duesy onstond, een uitdrukking om iets van hoge kwaliteit aan te duiden. Ondanks dit volkse eerbetoon had Duesenberg geen positieve toekomst voor zich. Eerst kwam in 1932 Fred Duesenberg om het leven nadat hij met zijn eigen Model J crashte en nauwelijk vijf jaar later, in 1937, ging het merk zelf ter ziele.
Auto’s van Duesenberg verloren daarna snel aan populariteit. Rond 1942 kon je gebruikte exemplaren in uitstekende staat kopen voor minder dan $700. En zocht je wat langer, dan ontdekte je aanbiedingen van een gebruikte Model J voor $300 tot $400, waarbij sommige uiteindelijk werden
verkocht voor minder dan de helft daarvan.
Pas in de late jaren vijftig, toen klassieke en vintage auto’s populair werden onder verzamelaars, trokken de prijzen weer aan en liep de teller steeds sneller op. Met als voorlopig hoogtepunt een Duesenberg SSJ die in 2018 werd geveild. Deze wagen was ooit eigendom geweest van de acteur Gary Cooper en werd afgehamerd op maar liefst 22 miljoen dollar. Het was daarmee in één klap de duurste Amerikaanse auto ooit verkocht. In vergelijking daarmee lijkt de Duesenberg op deze pagina’s, die in het voorjaar van dit jaar door Sotheby’s in Miami wordt geveild, een koopje: voor naar schatting zo’n 2,8 miljoen mag je hem meenemen… Tenzij er natuurlijk kapers op de kust liggen die nog iets dieper in de buidel willen tasten.
Travel Platinum biedt unieke en onvergetelijke reizen naar exotische bestemmingen over de hele wereld. Wij streven ernaar om u de ultieme reiservaring te bieden, waarbij alles mogelijk is.
Of u nu op zoek bent naar een romantische vakantie, een avontuurlijke safari of een luxueuze stedentrip, wij zorgen voor een op maat gemaakte reis die aan al uw wensen voldoet.
Met onze op maat gemaakte reizen krijgt u de vrijheid om te ontdekken wat u echt wilt zien, doen en ervaren. Zo maakt u herinneringen die u voor altijd bij zullen blijven.
Neem contact op met onze reisexperts om uw droomreis te plannen.
T - 0348 - 79 96 99
Het ging altijd over Roger Federer en Rafael Nadal. Maar het was de Serviër Novak Djokovic die de meest succesvolle tennisser aller tijden werd. Waarom wordt hij dan niet aanbeden?
Het is het geluid van zijn sprintende voeten als ze remmen, de plof van het racket als het de bal raakt, het keelgeluid dat klinkt op het moment van de impact. Als je vlak achter de oefenbaan staat, worden je zintuigen geprikkeld op een manier die je op Wimbledon of Roland Garros nooit zult meemaken. Het is Novak Djokovic die hier de stilte verstoort en meer van zichzelf vraagt dan welke speler in de tennisgeschiedenis dan ook. Het is net voor de Australian Open, voor zijn kans om de titel voor de elfde keer te pakken (iets wat hem niet zou lukken, want hij werd uitgeschakeld door Jannik Sinner, die hiermee een einde maakte aan Djokovic’ zes jaar ongeslagen status in Melbourne; red). Records? Djokovic heeft er een vele: 24 grandslamoverwinningen, waarmee hij de 22 van Rafael Nadal en de 20 van Roger Federer overtreft. Meer dan 400 weken als nummer 1 van de wereld. Hoogst gekwalificeerde mannelijke speler in dertien verschillende jaren. Nu, op 36-jarige leeftijd, strekt hij nog steeds elke pees tot het maximale, haalt nog steeds de ballen van ver achter de baseline terug en gromt nog steeds als hij mist.
Aan de andere kant van het net weet zijn landgenoot Miomir Kecmanovic wat van hem wordt verwacht. Kecmanovic, 24, staat op de 54e plaats van de wereldranglijst en is hier om het de kampioen moeilijk te maken. Ruim een uur lang spelen ze alsof ze in een toernooifinale zitten. Geen terloops gesprek bij het wisselen van kant, geen glimlachende aanvaarding van een mislukte volley. In zijn autobiografie Open probeerde Andre Agassi uit te leggen hoe het voelt: “Alleen boksers kunnen de eenzaamheid van tennissers begrijpen. Maar de tegenstander van een bokser zorgt nog voor een soort gezelschap, iemand met wie hij kan stoeien en tegen kan grommen. Bij tennis sta je oog in oog met de vijand, wissel je
slagen met hem uit, maar je raakt hem nooit aan en praat nooit met hem.” Ze maken beiden fouten. Het verschil is dat Djokovic hiervan baalt. Altijd. In de ene rally wordt hij verslagen, maar hij begint direct aan de volgende. Kecmanovic krijgt niets cadeau. Na anderhalve set stoppen ze. Djokovic praat met zijn coach, Goran Ivanisevic, de Kroaat die Wimbledon in 2001 won, trekt een nieuw shirt aan en verandert als bij toverslag. Nu, glimlachend en ontspannen, loopt hij naar mij toe.
Ik heb ‘m nooit eerder ontmoet. Wij worden aan elkaar voorgesteld. Ik vertel hem dat de laatste keer dat ik hem zag spelen, hij een golfclub in zijn hand had. Dit was een wedstrijd van beroemdheden tijdens de Ryder Cup in de Marco Simone Golf & Country Club in Rome, afgelopen september. Hij was een enthousiaste, maar onervaren golfer en het was, zegt hij, “een van de beste ervaringen die ik in mijn leven heb gehad”.
Hij genoot van de partijdigheid van het Europese publiek, het feit dat de tribunes met uitzicht op de eerste tee al om 6.30 uur ’s ochtends vol zaten, de omvang en efficiëntie van de organisatie, de enorme rivaliteit tussen Europa en de VS en, natuurlijk, het feit dat hij in zijn celebrity pairs wedstrijd tegen de Formule 1-ster Carlos Sainz als winnaar uit de bus kwam. Door de dagen in Rome kreeg hij de smaak te
‘Ik heb rackets gebroken, dingen gedaan waar ik niet trots op ben’
pakken van grote golfevenementen. “Ik hoop van harte dat ik van Luke Donald een uitnodiging krijg voor de volgende Ryder Cup,” zegt hij. “Hij nodigde me uit in Rome. Maar op Bethpage [New York] over twee jaar zal het publiek vijandig zijn. Als hij me weer uitnodigt, kom ik zeker.” En als er iemand is die de Europese spelers kan adviseren hoe om te gaan met een vijandig publiek ...
Vier uur later nemen zijn vriend en adviseur Mark Madden en manager Carlos Gómez-Herrera mij mee naar een rustige buitenruimte aan de achterkant van het hotel. Al snel verschijnt hij; gedoucht, opgefrist na een middag in een waterpark met zijn vrouw, Jelena (37) en hun kinderen Stefan (9) en Tara (6). Madden en Gómez-Herrera vertrekken. Ze gaan er geen moment vanuit dat hij hen misschien nodig zal hebben tijdens het interview. Dat is een volwassen benadering, maar bij de grootste sportsterren bepaald niet gebruikelijk
In eerste instantie praten we informeel. Ik vermeld dat onze fotograaf een Spanjaard is die de helft van het jaar in Dubai woont, de andere helft op Bali. Djokovic, die huizen heeft in Monaco, Belgrado en Spanje en in alle drie de huizen verblijft, zegt dat hij jaloers is op iedereen die Bali zijn thuis kan noemen. Een paar jaar geleden zijn hij en Jelena daar vier dagen geweest. “Het is een prachtige plek, heel anders dan welk eiland of land dat ik ooit heb bezocht. Er is iets heel spiritueels, heel mysterieus aan. Sommigen gaan daarheen op zoek naar spirituele verlichting, anderen om te feesten. Er zijn de vulkanen, een heleboel verschillende dingen voor één eiland. Echt adembenemend.”
Hij vertelt over een bezoek aan de innovatieve Green School in het Balinese dorp Abiansemal, opgericht door een Canadees echtpaar, John en Cynthia Hardy, om kinderen op een creatieve en nieuwe manier les te geven. Hiervan onder de indruk dachten de Djoko-
vics erover om hun kinderen ook in te schrijven. Maar toen kwam Covid en stopten de internationale reizen. Hij vraagt of ik in Ubud ben geweest, wat volgens hem het spirituele hart van Bali is, met een hippiesfeer die hij leuk vond en geweldige vegetarische restaurants. Ik kijk naar de tijd op mijn recorder. Dertien minuten. Ik moet nu echt wat serieuze vragen stellen.
“Toen je begon met professioneel tennis, wilde je een geliefde speler worden?” Hij is even verbaasd en kiest voor een veilige benadering, waarbij hij zegt dat het leuker is als de menigte achter
je staat. “Het geeft je energie, de wind in de zeilen, waardoor het makkelijker wordt om te spelen.” De waarheid is echter dat hij die steun niet vaak heeft gehad. Vooral als Federer of Nadal aan de andere kant van het net stonden. Hij wil zó graag goed spelen, dat als hij dat niet doet, de hel losbarst. Rackets worden vernield, scheidsrechters worden de vijand, en als blikken konden doden, zijn er momenten geweest waarop het ondersteuningsteam dat in zijn box zit, in grote problemen zou zijn gekomen. Maar belangrijker dan die incidentele explosies was het feit dat hij niet die vriendelijke Zwitser
Federer of de moedige Spanjaard Nadal was. Ze waren er eerder dan hij, hadden hun plaats in het midden van het podium al opgeëist en hij was de indringer uit Servië.
Natuurlijk weet hij dit. “In veel wedstrijden had ik het publiek tegen me en moest ik een manier vinden om hierin te gedijen. Dat is me gelukt, niet altijd, maar ik heb het gevoel dat ik heb geleerd hoe ik ermee om moet gaan en het beste ervan heb gemaakt. En nee, ik kon niet altijd mijn kalmte bewaren. Ik heb rackets gebroken, dingen gedaan waar ik niet trots op ben. Ik heb er geen probleem mee om te zeggen dat ik fouten heb gemaakt. Een gebrekkig mens, ongetwijfeld. Tegelijkertijd heb ik geprobeerd niet te streng voor mezelf te zijn, omdat ik dat eerder in mijn carrière wel deed. Ik was mijn grootste criticus.”
“Nu toon ik meer compassie voor mezelf en zoek ik naar manieren om mezelf te verbeteren, niet alleen met mijn spel, maar ook met mijn mentaliteit en mijn emotionele toestand. Ik ben op zoek naar dé formule die je in een optimale gemoedstoestand houdt, maar ik denk niet dat die bestaat. Je speelt bij veertig graden Celsius, tegen iemand die je normaal gesproken zou moeten verslaan, het publiek is tegen je en misschien heb je die ochtend ruzie gehad met je partner net op het moment dat je het meest wordt uitgedaagd op het veld. En dan moet je nog steeds een manier vinden om te winnen.”
Hij haalt adem en herinnert zich dan de vraag. “Wil ik geliefd worden? Ik denk dat ik aan het begin van mijn carrière echt probeerde, hoe zal ik dit zeggen, wat meer verbonden te zijn met het publiek, vooral op plaatsen waar ze meer van Federer en Nadal hielden, of van Andy Murray bijvoorbeeld. Maar tegelijkertijd begreep ik dat er verschillende factoren zijn waarom ik niet méér steun zal krijgen dan zij. Dus ik vroeg mezelf af: blijf ik proberen de menigte voor me
Novak Djokovic (Belgrado, 22 mei 1987), in het Servisch: Новак Ђоковић, is met 24 overwinningen de absolute recordhouder wat betreft meeste grandslamtitels in het mannentennis, waarvan tien Australian Open-titels, zeven Wimbledon-titels, vier US Opentitels en drie Roland Garros-titels. Door Roland Garros 2023 te winnen werd Djokovic de eerste en enige speler ooit die een drievoudige Career Slam behaalde. Hij speelde in een recordaantal van 36 grandslamfinales en is de enige speler die een ‘Career Golden Masters’ heeft behaald door alle negen Masters 1000-toernooien te winnen. Als ATP-speler eindigde Djokovic acht keer op de nummer 1-positie van de wereld en is daarmee recordhouder. Ook staat Djokovic gedurende een recordaantal van ruim 400 weken op de nummer 1-positie van de ATPranglijst. Door de ITF (International Tennis Federation) is Djokovic acht keer uitgeroepen tot wereldkampioen en is daarmee ook recordhouder.
Hij heeft ook verschillende andere prijzen gewonnen, waaronder vier keer de Laureus World Sports Awards voor sportman van het jaar. Kortom, Djokovic is met afstand de succesvolste tennisspeler aller tijden.
te winnen of moet ik het accepteren en verder gaan? Durf ik mijn authentieke zelf te zijn, of ze die persoon nu leuk vinden of niet?”
Hij heeft ervoor gekozen de man te zijn die hij is. Uitdagend, soms vurig, meedogenloos, en zich niet zoveel zorgen makend over wat we denken. En merkte hij dat hij zich beter voelde op deze manier?
“Ik denk het wel. Als je jong bent, pas twintig jaar, heb je nog geen enkele levenservaring. Het succes kwam voor mij vrij vroeg.” Op 20-jarige leeftijd versloeg hij Federer in de halve finale van de Australian Open van 2008 en claimde vervolgens zijn eerste grand slam-titel door Jo-Wilfried Tsonga in de finale te verslaan. Samen hadden Federer en Nadal de voorgaande elf grandslamtoernooien gewonnen, maar opeens werd hun duopolie op de proef gesteld.
“Dat was leuk, maar ik moest tegelijkertijd spelen, groeien en leren. Ik werd omringd door mensen die mij enorm steunden en die mij probeerden te helpen, maar uiteindelijk moest ik mijn eigen evolutie doormaken en tot inzicht komen in wie ik ben, ook al gaat dat ten koste van mensen die niet waarderen wie je bent. Dat is prima. Het gaat nu goed met me, in het tweede deel van mijn carrière. De mensen die me gewoon niet leuk vinden, of me misschien niet zo” - hij zoekt naar het juiste woord - “aantrekkelijk vinden qua persoonlijkheid of karakter als misschien andere jongens; dat is prima. Uiteindelijk zijn er een paar universele waarden die heel belangrijk voor me zijn en die ik niet wil schenden. Respect voor mijn tegenstanders is daar één van. Ik heb nooit publiekelijk slechte woorden over mijn tegenstanders gezegd. Ik wilde altijd redelijk zijn, ook al had ik vaak wel iets kunnen zeggen.”
Uit respect voor zijn tegenstanders stopte hij ook met het nabootsen van hen, wat jammer was. Djokovic is van
nature grappig en zijn talent voor mimiek kwam in de beginjaren van zijn carrière tot uiting in imitaties van Federer, Nadal, Andy Roddick, Lleyton Hewitt, Maria Sharapova en anderen op het veld. Tennisfans waren er dol op, en tot hun vreugde bracht hij ze vorig jaar opnieuw tot leven tijdens de US Open.
“Ze horen bij me. Ik doe ze al sinds mijn zesde. Ik wilde altijd al spelers nadoen die ik bewonderde, vooral bij de mannen. Ik probeerde hun beste schot of een bepaalde eigenschap die voor hen uniek was te nemen en daarmee wat te spelen. Daar begon het mee en ik bleef het doen toen ik het grote podium bereikte. Mensen dachten dat ik dit deed omdat ik aardig gevonden wilde worden. Dat was niet het geval. Ik deed het omdat ik het zelf leuk vond. Maar op een gegeven moment stopte ik omdat ik een goede relatie met mijn rivalen wilde en respectvol wilde zijn. Ik merkte hoe ze naar me keken en zag dat
ze het niet leuk vonden. Ik dacht: ‘Oké, ik doe dit niet meer, want ik wil ze niet boos maken.”
In plaats daarvan concentreerde hij zich nog meer op het verbeteren van zichzelf. Dat hij een serieuze jongeman was, was duidelijk vanaf de dag dat hij met tennis begon. Het was de zomer van 1993, de familie Djokovic bracht tijd door in Kopaonik, een bergresort in het zuiden van Servië, en hij was een zesjarige die buiten de nieuw gebouwde banen stond terwijl anderen speelden. Jelena Gencic, ooit de coach van de voormalige kampioenen Monica Seles en Goran Ivanisevic, merkte het toekijkende kind op. Wat vooral haar aandacht trok, was hoe lang de jongen daar had gestaan. “Heb je zin om in de middag te komen?” vroeg ze. Gencic, die in 2013 overleed, vertelde journalist Chris Clarey wat er gebeurde toen hij terugkeerde. “Eén racket, handdoek, flesje water, één banaan, een droog
extra T-shirt, polsbandje en een cap. Ik zei: ‘Oké, wie heeft je tas klaargemaakt? Je moeder?’ En o, wat werd hij boos. Hij zei: ‘Nee, ík. Ik ben aan het tennissen.’ Een hele goede jongen. Heel intelligent.” Twee dagen later maakte Gencic een afspraak om met de ouders van de jongen, Srdjan en Dijana, te praten. Ze vertelde hen dat ze een zlatno dete hadden – een gouden kind.
De zorgvuldig ingepakte tennistas voorspelde de details die hij ook op zijn professionele carrière zou toepassen. Nu moeilijk te geloven, maar er was een tijd dat het leek alsof hij geen wedstrijd kon uitspelen. Tussen 2005 en 2010 stopte hij uitgeput tegen Guillermo Coria op de French Open, zakte in elkaar in een vroege ronde van de US Open tegen Gaël Monfils, zakte in elkaar en gaf op tegen Stanislas Wawrinka in de finale van de Croatia Open, en had absoluut geen energie meer tegen Jo-Wilfried Tsonga op de
Australian Open. “Kramp, vogelgriep, miltvuur, sars, ordinaire hoest en verkoudheid,” zei Roddick minachtend over de beproevingen van zijn rivaal. Federer was ook niet erg onder de indruk. “Ik vind hem een lachertje, weet je, als het op zijn blessures aankomt.” Maar de Djoker, zoals hij soms werd genoemd, stond op het punt heel serieus te worden. Dat begon met zijn dieet. Met hulp van een Servische voedingsdeskundige, dr. Igor Cetojevic, ontdekte Djokovic in 2010 dat hij leed aan een milde coeliakie. Hij schrapte gluten uit zijn voeding en verminderde zijn inname van rood vlees. Hij verloor gewicht en kreeg kracht. Zijn energieniveau nam toe. In 2011 won hij de Australian Open, Wimbledon en de US Open en werd hij nummer 1 van de wereld. Tegen het einde van dat seizoen wist hij dat hij de rest van zijn leven zorgvuldig zou nadenken over alles wat hij in zijn lichaam zou stoppen.
Dit vormde de basis voor wat dé grote controverse van zijn carrière zou worden. Tijdens de corona-pandemie koos hij ervoor om zich niet te laten vaccineren en begin januari 2022 leidde dit tot een detentie van bijna een week in het Park Hotel in Melbourne, normaal gesproken A$109 per nacht, terwijl hij wachtte op toestemming om deel te nemen aan de Australian Open Het werd een mondiaal gespreksonderwerp toen zijn advocaten in beroep gingen tegen deportatie en erop wezen dat hij een tijdelijk visum met vaccinatievrijstelling had, verleend door de deelstaatregering van Victoria en gesteund door Tennis Australia, omdat hij in december ervoor al met Covid was besmet. Het besluit tot deportatie werd vernietigd, maar de regering kwam tussen beide om hem toch naar huis te laten sturen, op grond van het feit dat zijn medische vrijstelling niet voldeed aan strengere federale eisen en dat zijn aanwezigheid het risico inhield dat er burgerlijke onrust zou ontstaan.
Novak Djokovic is brand-ambassador van Hublot. En met dit horloge om zijn pols valt dat moeilijk te missen. De Big Bang Unico Yellow Magic is een bijzonder horloge van high-tech keramiek. Gemaakt via een uniek proces, ontwikkeld en geproduceerd door de R&D afdeling van de Manufacture en het Metallurgy & Materials laboratorium. Vier jaar van ontwikkeling waren nodig om de perfecte balans van temperatuur en druk te vinden waardoor de keramiek gesinterd kon worden zónder de pigmenten te verbranden. Het resultaat is harder is dan traditionele keramiek (1350 HV tegenover 1200 HV) en beschikbaar in alle kleurenrood, blauw, beige, groen en dus ook geel.
Hij verdroeg de tijdelijke opsluiting in het Park Hotel luchtig. “Ik heb veel erger meegemaakt in mijn leven, vooral begin jaren negentig, toen we oorlog en bombardementen hadden en er van alles gebeurde.” NAVO-vliegtuigen troffen zijn geboortestad Belgrado voor het eerst in maart 1999. Hij was elf jaar oud. Het bombardement duurde 78 opeenvolgende nachten. Met zijn gezin sliep hij in de ondergrondse schuilkelder van zijn tante.
Om 20.00 uur klonk de sirene. Hij kon nooit slapen door het lawaai dat volgde. “Een gevoel van hulpeloosheid domineerde ons leven. We konden niets anders doen dan zitten wachten, hopen en bidden. Meestal vielen ze ’s nachts aan, als het zicht slecht was. Je ziet niets, maar je weet dat het eraan komt. Je wacht en wacht, dan val je in slaap, en dan wordt je wakker door het vreselijke geluid.”
Vijfentwintig jaar later kan hij nog steeds last hebben van harde geluiden. Toch weet hij dat opgroeien in een door oorlog verscheurde stad hem heeft gevormd. “Als je in een omgeving bent waar je bepaalde vaardigheden moet ontwikkelen om te overleven, wordt al het andere gemakkelijk. Als je die ervaring hebt, krijg je een ongelooflijk vermogen om veel dingen te weerstaan die het leven je toewerpt. Nu ik heb overleefd wat ik heb overleefd, kan ik alles aan. Het is geen arrogantie of pretentie, het is gewoon deze moed, dit geloof. Ik wilde echt iets waardevols doen met mijn leven. God gaf me een tweede kans en ik wilde er het beste van maken, als teken van dankbaarheid tegenover het leven, God en mijn ouders, die zo ongelofelijk veel offers hebben gebracht.”
Opgesloten in het Park Hotel in 2022 had hij af en toe medelijden met zichzelf, totdat een innerlijke stem hem vertelde dat hij zich moest herpakken. Er waren anderen in het ho-
tel die jaren hadden gewacht tot hun asielaanvraag werd behandeld. Zijn medebewoner Mehdi, een 24-jarige Iraniër, was negen jaar eerder met een boot aangekomen. Hij had verschillende detentiecentra bezocht en wachtte nog steeds op zijn lot. Terwijl de wereld zich concentreerde op de situatie van Djokovic, werden er ook vragen gesteld over zijn 32 medegevangenen. Hoe kon een regering asielzoekers zo lang vasthouden? Binnen een paar weken nadat de zaak van Djokovic was opgelost, kregen de andere mannen in het Park Hotel hun papieren. Het hotel liep leeg.
“Ik zou Mehdi heel graag ooit willen ontmoeten,” zegt Djokovic. “Hij is nu Amerikaans staatsburger en ik heb het gevoel dat we een band delen, ook al hebben we elkaar nooit ontmoet. Die dagen waren buitengewoon waardevol voor mijn levenservaring.” Het is een verhaal dat hij aan zijn kinderen wil vertellen als ze oud genoeg zijn om het te begrijpen. Op dit moment heeft hij mensen nodig die zijn kant van het verhaal horen.
“Door de manier waarop het werd gerapporteerd, denken veel mensen dat ik illegaal het land ben binnengekomen en dat ik het land uitgezet ben omdat ik niet gevaccineerd was. Ik wil vertellen wat er werkelijk is gebeurd. Het is niet waar dat ik met geweld Australië binnen ben gekomen of dat ik niet over de juiste papieren beschikte om het land binnen te komen. Integendeel, ik had de papieren en de medische vrijstelling die mij was verleend door een onafhankelijke medische raad in Australië.
“Wat de media niet breed berichtten, was dat er twee mensen waren –een vrouwelijke speler [Renata Voracova uit Tsjechië] en een herencoach [Filip Serdarusic uit Kroatië]– die beiden het land waren binnengekomen met dezelfde medische vrijstelling als ik. Zonder problemen. De vrouw [Voracova] had zelfs al een wedstrijd gespeeld.
‘Ik laat me niet beínvloeden door wat de sportmaatschappij denkt. ’
Toen ik werd tegengehouden, begonnen ook voor hen de problemen. Binnen een dag of twee werden ze gedeporteerd. Ik zou daar nooit heen zijn gegaan als ik wist dat ik daar geen recht op had. Zo gek ben ik niet. Ik deed het omdat ik voor honderd procent wist dat ik toegang kreeg.”
“Mensen denken dat ik antivax ben. Ik ben niet antivax. Ik ben voor vrijheid om te kiezen wat goed voor je is, wat er in je lichaam komt. Ik besloot me niet te laten vaccineren en dat betekende dat ik twee jaar lang niet in Amerika kon spelen. Dat heb ik geaccepteerd. Ik deed een interview met Amol Rajan van de BBC en mij werd gevraagd of ik bereid was om de kans op te offeren om herinnerd te worden als misschien wel de grootste speler, en ik zei ja, dat was ik.”
Veel sympathie voor Djokovic bestond er destijds niet. Een jaar later, terug in Australië, was de houding veranderd en was er meer begrip. Hij was vrij om weer deel te nemen aan de Australian Open en maakte daar het beste van.
Hij won zijn tiende titel en evenaarde Nadals record van 22 grand slams in het heren enkelspel. Vier maanden later, toen Nadal geblesseerd was, won Djokovic de French Open, zijn 23e grand slam-titel. De top was nu voor hem alleen.
Voor een man die vaak het derde lid van het driemanschap leek, bewees hij dat hij misschien wel de grootste van
allemaal was. Had hij in het begin het gevoel dat Federer en Nadal twee als gezelschap beschouwden en drie als een menigte?
“Ja, er was geen ruimte voor drie,” lacht hij. “Bij alle beroemde rivaliteiten in de sport, in alle romantische verhalen, zijn het altijd twee mensen, niet drie. In het voetbal is het Ronaldo of Messi. Dus ik begrijp dat dit waarschijnlijk één van de redenen is waarom ik buiten stond.
Bovendien: ik kwam niet uit een westers land, ik kom niet uit die wereld, en ik was niet bang om te zeggen dat ik deze jongens wilde verslaan, om nummer 1 te worden. Ik zei dit al toen ik een tiener was. Ik denk dat veel mensen dat niet leuk vonden, inclusief Federer en Nadal zelf, dus ik werd er meteen buiten gehouden en veel beoordeeld, misschien niet zo aardig gevonden als zij. Het kwam ook door mijn houding: ik ben beter dan zij, ik zal de beste zijn. Ik wist dat iemand met zo’n mentaliteit polariserend zou werken. Een groep mensen zal zeggen: ‘Ik hou van zijn zelfvertrouwen.’ Anderen zullen denken: ‘Kijk eens naar deze arrogante lul.’ Zo was het, echt polariserend.”
Ik vraag waarom hij dit interview wilde doen, want hij staat zelden interviews toe. Tijdens toernooien houdt hij veel persconferenties, maar die zijn kort, maximaal drie of vier vragen. Een interview als dit, zegt hij, geeft hem de kans om dingen op een andere manier te zeggen. “Ik wilde een stukje van mijn persoonlijkheid delen, wie ik ben en waar ik voor sta, omdat ik het gevoel heb dat veel daarvan verkeerd wordt begrepen, verkeerd geïnterpreteerd en verkeerd gecommuniceerd.” Er is wat ondersteunend bewijs. Holger Rune, de super getalenteerde 20-jarige Deen die nu achtste staat op de wereldranglijst, heeft gesproken over de hulp die hij van Djokovic heeft gehad. “Het is grappig,” zei Rune, “want het zijn altijd Federer en Nadal die worden genoemd als de goeden, maar in termen van de toekomstige generaties denk ik dat Djokovic het meest geeft.” Dit is ook de mening van de Oekraïense oudprof Sergiy Stakhovsky. Zes weken nadat hij op de Australian Open van 2022 had gespeeld, verliet Stakhovsky zijn vrouw en kinderen in Hongarije, waar ze woonden, om in dienst te gaan bij het Oekraïense leger. Hij zocht steun bij de topspelers. Met toestemming van Djokovic plaatste hij de reactie van de speler op sociale media. “Ik denk aan
je, ik hoop dat alles snel kalmeert. Laat me alstublieft weten wat het beste adres is om hulp te sturen... financiële hulp, of welke hulp dan ook.”
Djokovic’ bezorgdheid om medespelers komt tot uiting in zijn inspanningen als lid van het uitvoerend comité van de Professional Tennis Players Association (PTPA), die in 2020 werd opgericht. Het stoort hem dat zijn sport op de derde plaats staat als het gaat om het wereldwijde publiek (achter voetbal en basketbal), maar op de negende plaats als het gaat om de manier waarop dit potentieel wordt
de spelers gaan. Op dit moment krijgen we niets. Als we het krijgen, wil ik dat het naar de spelers gaat, vooral naar de lager geklasseerde spelers. Ik heb dat geld niet nodig. Ik heb genoeg. Daar ben ik superblij mee.”
gemaximaliseerd. “We hebben maar 400 mensen op deze planeet, zowel mannen als vrouwen, enkelspel en dubbelspel, die van de sport leven. Dat is echt slecht. Ik voel het als mijn roeping, mijn missie om dat te verbeteren.”
“Een voorbeeld - gokbedrijven zijn nu betrokken bij toernooien. Ik wil niet dat spelers reclame maken voor gokbedrijven. Ik wil niet dat mijn kinderen opgroeien in een omgeving met meer wedkantoren dan scholen, maar áls de toernooien dit geld aannemen, moet vijftig procent van de inkomsten naar
Wanneer ik vraag naar zijn pensioendatum, zegt hij dat hij het gewoon niet weet. “Ik stel geen grenzen voor mezelf. Normaal gesproken is het de maatschappij die je beperkingen oplegt - ‘Na 30 ben je te oud’. Ik laat me niet beïnvloeden door wat de sportmaatschappij denkt. Ik werk met mijn eigen lichaam, met mijn eigen geest. Als ik fit genoeg ben, als ik gemotiveerd ben, als ik helder in mijn hoofd ben, als nog ambitieus ben, dan kan ik doorgaan. Voor mij wordt het een beslissing die te maken heeft met de mentale en emotionele kant in plaats van de fysieke.”
In het begin van zijn carrière zei Djokovic dat hij het langer vol wilde houden dan Federer en Nadal. “Zelfs toen,” zegt hij, “had ik een holistische benadering bij het verzorgen van mijn lichaam en was ik altijd zoekende naar verbeteringen die mij een lang leven
zouden opleveren. Had ik op mijn 36e verwacht dat ik drie van de vier slams zou winnen? Nee. Iemand heeft een interview van tien jaar geleden aan mij gemaild waarin ik zeg dat mijn carrière zal eindigen op mijn 32e. Nu wil ik de veertig passeren.” Toen hij afgelopen juli in een geweldige finale op Wimbledon verloor van Carlos Alcaraz, was het Centre Court-publiek -waarvan de meesten de 20-jarige hadden gesteunder zeker van dat ze hadden gezien hoe de oudere generatie het stokje doorgaf aan de nieuwe. Deze conclusie is het bewijs dat Djokovic niet begrepen wordt. Hij was hoffelijk in zijn lof voor Alcaraz - de betere speler had gewonnen. Wat Djokovic echter aan het lachen maakte,
Het lachen gaat voorbij, net als de teleurstelling. Wat overblijft is de passie om terug te komen. “Normaal gesproken maken dit soort wedstrijden, zoals de finale van Wimbledon, iets in me wakker. Ze wakkeren mijn verlangen aan om nog succesvoller te zijn. De grote verliezen zijn als een wake-up call voor mij, een springplank. Oké, nu ga ik nog hoger springen. Ik ga nog beter doen wat ik doe. Wat gebeurde er eigenlijk na Wimbledon? Ik won elk toernooi dat ik speelde - in Amerika, inclusief de US Open, de indoors in Europa. Tot op zekere hoogte zou je kunnen zeggen dat ik blij was dat ik die Wimbledon-finale verloor, omdat het me op gang bracht.”
met een leuke familie en een respectvol team om hem heen. Als speler? “Echt uniek,” zegt hij. “Ik heb nog nooit tegen iemand zoals hij gespeeld. Ik had Federer en Nadal als tegenstanders natuurlijk, ook verschillende soorten spelers, maar Alcaraz lijkt zo volwassen voor zo’n jonge jongen. Zeer indrukwekkend.”
Ik vraag of hij zich misschien voelt als een oudere man die nieuwe energie ontdekt in het daten met een jongere vrouw. Hij lacht bijna tot tranen toe. “Ik denk niet dat Carlos dat zo leuk zal vinden. Dat zal hij helemaal niet leuk vinden. Maar we hebben een goede relatie, dus ik zal het hem vertellen.
Wat een super start van de dag!
Met maximale power en snelheden tot 45 km/u. Ervaar de toekomst van mobiliteit, verover de wegen en voel de vrijheid die ermee gepaard gaat. Ontdek er alles over op stromerbike.com
Glenmorangie viert de ‘oneindige heerlijkheid’ van zijn bekroonde 18 jaar oude whisky met nieuwe looks en een toepasselijke naam: Infinita. Director of Whisky Creation, Dr. Bill Lumsden hierover: “Fans van de al bekende Glenmorangie 18 Years Old kunnen er zeker van zijn dat onze wonderlijke whisky onveranderd is. Er zijn aroma’s van honing, vanille, narcis en jasmijn, en smaken van vijgen, dadels, noten, zachte specerijen en meer. Ik weet zeker dat ze het met me eens zullen zijn dat, zoals de nieuwe naam suggereert, Glenmorangie Infinita heerlijkheid zonder einde is.” Die eindeloze heerlijkheid wordt nu mooi weerspiegeld in de levendige blauwe geschenkverpakking, doorweven met fijn lijnwerk, dat uitloopt in een toepasselijk Infinity symbool. Kost €125.
Lunar New Year is het begin van het nieuwe maanjaar, dat ook wel bekend als Chinees Nieuwjaar. En dit jaar is het Jaar van de Draak, symbool van geluk en voorspoed, dus dat vraagt om iets speciaals. Zoals deze Limited Edition Johnnie Walker Blue Label, ontworpen in samenwerking met de Aziatisch-Amerikaanse kunstenaar James Jean. Jean, bekend ook door het ontwerp van diverse bekroonde Hollywoodfilms, zocht inspiratie voor zijn ontwerpen in de unieke gelaagde smaak van Blue Label: “In de afbeelding zitten meerdere verborgen elementen -lagen om te ontdekken, net als de lagen in deze whisky. Ik heb chrysanten opgenomen, waaruit vloeibaar goud stroomt -geïnspireerd door de whisky’s- en kolibries die nippen aan de kostbare nectar. Ik wil dat de kijker de lagen afpelt en meer ontdekt hoe langer je kijkt. Ik wil dat mijn werk functioneert van veraf, maar meer details onthult naarmate je de afbeelding van dichterbij verkent.” Kortom, een kunstzinnige ontdekkingsreis met een heerlijk glas whisky in de hand. Kost € 240.
Om de zoveel tijd brengt The Dalmore een nieuwe set van de Luminary Series uit, bestaande uit twee whisky’s: ‘The Rare’ en ‘The Collectible’. Voor deze exclusives wordt telkens samengewerkt met een vooraanstaand designtalent dat onder meer verantwoordelijk is voor het ontwerp van de unieke karaf (The Rare) en verpakkingen (The Collectible). Dit jaar was de eer aan architect Melodie Leung van het gerenommeerde architectenbureau Zaha Hadid Architects. ‘The Rare Luminary 2024 Edition’ kenmerkt zich door een unieke 49 jaar oude Single Malt whisky die eenmalig in slechts drie karaffen wordt gelanceerd. Melodie Leung creëerde hiervoor twee amberkleurige beeldhouwwerken die de dynamiek laten zien tussen het uitmuntende vakmanschap van The Dalmore en de complexiteit van het rijpingsproces. Eén set van ‘The Rare Luminary 2024 Edition’ wordt in mei geveild bij Sotheby’s. Ga uit van een bedrag met zes cijfers, dat overigens wordt gedoneerd aan het V&A Dundee museum in Schotland. Bereikbaarder is ‘The Collectible’. Van deze verzamelwhisky worden 20.000 flessen op de markt wordt gebracht - nog steeds een Limited Edition dus. Deze 16-jarige Single Malt werd door meester whisky distilleerder Gregg Glass gerijpt in bourbonvaten en afgewerkt in een mix van Graham’s Tawny portvaten en Apostoles-sherryvaten, met een klein deel in geturfde, met de hand geselecteerde, ex-refill Bourbon-vaten. Een traktatie voor neus en smaakpapillen, die de show steelt door zijn bijzondere verpakking, ontworpen door architect Melodie Leung. Kost € 325.
Ervaar meer van wat de artiest wil dat je hoort met het ongeëvenaarde geluid van de Px7 S2e hoofdtelefoon van Bowers & Wilkins. Ga helemaal op in elk detail van elk optreden.
Px7 S2e. Hoor de muziek zoals de artiest het bedoeld heeft.
Journalist-schrijver Hans van Wetering is gefascineerd door het fenomeen tijd en de wereld van overmorgen. Een column over toekomstvisioenen, technologische (bokken) sprongen en dappere pogingen de tijd zelf te verslaan.
Komt dat zien! Komt dat zien! Zonnespiegels in de ruimte lanceren om de zon te blokken, wolken witten door zout water te vernevelen in de stratosfeer: het klinkt als Science Fiction, maar climate engineering, het met technologische ingrepen afremmen van de temperatuurstijging, is serieuze wetenschap, een snelgroeiend onderzoeksveld bovendien waarin veel geld omgaat.
Het is natuurlijk iets van alle tijden: de droom om zelf in te kunnen grijpen in het weer. Regendansen, de oude Egyptenaren deden er al aan, en ook de Indianen waren er dol op weet iedereen die wel eens een Arendsoog of een van de avonturen van Winnetou en Old Shatterhand ter hand nam. De regengod gunstig stemmen, was het doel, en al doende een goede oogst veiligstellen. Of het veel effect had, is niet vast te stellen. Heel anders ligt dat bij de seculiere variant die nu met de dag aan urgentie wint: climate engineering. Het idee erachter: je kunt natuurlijk hopen dat we tijdig van onze verslaving aan fossiele brandstoffen afkomen en de temperatuurstijging onder controle krijgen, maar alle seinen staan op rood, klimaatwetenschappers worden steeds somberder. En dus kun je maar beter als de wiedeweerga op zoek naar aanvullende manieren om de ramp af te wenden.
Enter ‘solar geo-engineering’, een verzamelnaam voor technologieën gericht op het weerkaatsen van zonlicht: technieken als ‘marine cloud brightening’. Onderzoek is gaande naar het verspreiden van lichtweerkaatsende silicium glasbolletjes over het zee-ijs op de polen, naar het uit de zee oppompen en vervolgens in wolken blazen van zoutkristallen, waardoor de wolken witter worden en het weerkaatsingsvermogen toeneemt. Gigantische (ketens van) zonneschermen of zonnezeilen in een baan om de aarde brengen en zo de zon reflecteren of afbuigen, het klinkt als iets uit Suske en Wiske, als een brainfart van Professor Barabas, maar ook daar wordt serieus naar gekeken. En dan is er nog ‘stratospheric aerosol injection’: het met vliegtuigen of ballonnen in de stratosfeer brengen van zwaveldioxide. Het idee dat je de zon kunt temperen door deeltjes in de stratosfeer te brengen, gaat terug op het jaar 1815 toen een uitbarsting van de vulkaan de Tambora in Indonesië grote aswolken de lucht in spoot en zo het zonlicht blokkeerde en de gemiddelde temperatuur op aarde met een aantal graden deed dalen. Het ‘jaar zonder zomer’, zoals het bekend is geworden, bracht misoogsten en hongersnood. Maar bracht, geluk bij een ongeluk, ook prachtige literatuur. Want Mary en Percy Shelley en dichter Lord Byron, bijeen in een huisje in Zwitserland, hadden met die eindeloze mist en regen weinig trek naar buiten te gaan en besloten dan maar duistere verhalen en gedichten te bedenken en die aan elkaar voor te lezen: het leverde ons Frankenstein op, en ook Lord Byron’s beroemde gedicht Darkness waarin op het einde de mensheid uitsterft en de aarde als onvruchtbare rots achterblijft.
De ervaring van 1815 leert dat het mogelijk is, leert helaas dus ook dat die deeltjes in de stratosfeer akelige neveneffecten kunnen sorteren.
Het kán, daarvan zijn de meeste wetenschappers wel overtuigd. Of het ook wenselijk is, daarover verschillen de meningen. We hebben geen idee van de onbedoelde neveneffecten, zegt het ene kamp, dat zelfs een moratorium op onderzoek bepleit. We begrijpen überhaupt heel weinig van het klimaat en klimaatverandering, en moet je dan met climate engineering extra onzekerheid gaan toevoegen, zodat je helemaal geen idee meer hebt wat er kan gebeuren?
Kan wel zijn, riposteren voorstanders, maar als mensen op enig moment massaal sterven van de hitte, tja, dan kun je maar beter een noodgereedschapskistje gereed hebben staan. Als de zekerheid is dat de halve mensheid crepeert, dan toch liever wat onzekerheid. Is ook wat voor te zeggen natuurlijk.
Waterdichtheid in meters, gangreserve in uren, precisie in seconden per dag, afmetingen in milimeters met twee decimaalpunten. Wij, als horlogeliefhebbers, zijn dol op specificaties. Hoe uitgebreider en preciezer, hoe beter. Dat is echter een vrij nieuw fenomeen. De manier waarop we horloges evalueren is veranderd en dat zou ons plezier weleens in de weg kunnen staan. Een onderwerp dat de moeite waard is om eens onder de loep te nemen.
De specs vertellen je dat je met deze AquisPro van Oris tot maar liefst 4000 meter diepte kunt duiken. In de dagelijkse zwempraktijk is de Divers Sixty-Five van hetzelfde merk echter precies even bruikbaar, hoewel die tot ‘slechts’ 100 meter waterdicht is. Specs hebben daarom eerder emotionele waarde dan dat ze keuze bepalend zouden moeten zijn. Ga gewoon voor het horloge dat je het mooist vindt…
Het internet heeft de horlogewereld grondig veranderd. Sociale media zijn nu de ontmoetingsplaats bij uitstek voor horlogeliefhebbers. Je kunt je hier informeren over de kleinste details, zonder het comfort van je fauteuil te verlaten. Tegelijkertijd wordt het voor veel mensen lastiger om horloges in het echt te zien. Nu veel merken ervoor kiezen om eigen boetieks te openen, verdwijnt ook de juwelier op de hoek. Zomaar even een paar vergelijkbare horloges van Omega, Cartier en Jaeger-LeCoultre vasthouden en passen is opeens een stuk lastiger geworden. Dan zul je naar een grote stad moeten en diverse brandstores moeten bezoeken. Dat is natuurlijk een bijzonder leuk uitje, maar wellicht iets wat je alleen doet als je concreet in de markt bent.
Tel daarbij op dat veel jongere horlogemerken exclusief online te koop zijn of hooguit één boetiek hebben, ergens in het buitenland. Denk bijvoorbeeld aan merken als Serica, Baltic, Christopher Ward, Traska en Farer. Maar ook traditionelere nichemerken als Sinn zijn lang niet altijd bij een dealer te bewonderen.
Dit alles bij elkaar maakt dat we onze kennis meer en meer online vergaren. We vormen onze mening aan de hand van foto’s, video’s en omschrijvingen. Hoe mooi beeldmateriaal ook kan zijn, het geeft vaak maar een beperkte indruk van hoe een horloge daadwerkelijk is. Hoe voelt het, hoe speelt het met het licht, hoe valt het op de pols? Het laat zich allemaal lastig overdragen via een beeldscherm. Specificaties, daarentegen, zijn perfect geschikt voor de online wereld. Die laten zich probleemloos vergelijken en vormen de bron voor eindeloze analyse en discussie op fora en sociale media. Kortom, de verschuiving naar een online horlogewereld verlegt ook onze focus en maakt technische specificaties steeds belangrijker.
Maar wat zeggen al die specificaties nu eigenlijk?
Het probleem is dat deze verschuiving ervoor kan zorgen dat onze mening geleid wordt door zaken die er eigenlijk niet zo heel veel toe doen. Neem bijvoorbeeld waterdichtheid. Stel, je bent in de markt voor een sportief horloge en je valt op vintage-geïnspireerde duikhorloges. Denk aan de Tudor Black Bay 58, Breitling Superocean en de Oris Divers Sixty-Five. Leg je nu de specificaties naast elkaar, dan zie je flinke verschillen in de waterdichtheid. Breitling meldt een waterdichtheid van 300 meter. De Tudor kan tot 200 meter de diepte in. Oris, daarentegen, specificeert 100 meter voor haar duikhorloge.
Makkelijk zat! De Breitling is het beste, dan de Tudor en daarna de Oris. Althans, dat zou je geneigd zijn te geloven als je erg veel waarde hecht aan die specificaties. Maar wat zeggen die waardes nu eigenlijk precies?
Horloges houden water buiten de deur door middel van pakkingen. De openingen (kroon, kastdeksel, glas) worden afgesloten met een rubberen pakking. Als dit netjes is gedaan, kun je met je horloge zwemmen. Maar waar komen die enorme diepte specificaties dan vandaan?
Als je echt gaat duiken en de diepte van een gemiddeld zwembad passeert, begint druk een rol te spelen. Bij honderden meters diepte neemt dat extreme vormen aan. Een saffierglaasje kan knappen en een stalen kastdeksel kan vervormen onder die druk. In dat geval bieden pakkingen natuurlijk geen bescherming meer. Hoe voorkom je dat een glaasje breekt of staal vervormt? Door het dikker te maken. Maak het kastdeksel en het glas allebei een millimeter dikker, en je kunt zomaar honderd meter dieper. De meesten van ons komen echter nooit op dat soort dieptes. Zelfs een PADI-gecertificeerde divemaster mag niet dieper dan veertig meter.
Natuurlijk is enige over-specificatie altijd prettig; sterker nog, het is een cruciaal onderdeel van de romantiek van horloges. Maar die extra dikke materialen hebben geen waarde onder lagere druk. Het vertelt je hooguit iets over de prioriteiten die de fabrikant heeft gesteld. Oris heeft er, in dit voorbeeld, kennelijk voor gekozen om de materialen iets dunner te houden. Wellicht heeft de overweging van meer comfort door een lager gewicht hierbij een rol gespeeld. Dunnere materialen betekenen trouwens niet per se dat het horloge ook platter is. Soms is een uurwerk namelijk dikker of wordt er meer met hoogte gespeeld op de wijzerplaat
en wijzers. Wat de overweging van de diverse fabrikanten ook is, het is belangrijk te beseffen dat het geen kwestie is van beter of slechter. In dagelijks gebruik -en ook bij recreatief duikenpresteren de drie genoemde horloges namelijk identiek.
Oké, maar precisie is wel belangrijk, toch? Horlogemakers zijn al eeuwen op jacht naar de ultieme precisie. Elke seconde die van de dagelijkse afwijking afgesnoept kan worden brengt ons dichter bij perfectie. Als precisie is waar we naar streven, dan is het simpel: een nauwkeuriger horloge is beter. Dus als de specificaties een afwijking van -4/+6 seconden per dag omschrijven, dan is dat een beter horloge dan een tegenhanger die -10/+15 specificeert. Toch? Niet helemaal. De nauwkeurigheid van een horloge is namelijk grotendeels een
kwestie van afregelen. Daarom kun je exact hetzelfde uurwerk in de COSC chronometer-spec (-4/+6) vinden, als in minder nauwkeurige versies. Wat is het verschil? De eerste is preciezer afgeregeld. Verder zijn ze identiek.
Daar komt bij dat nauwkeurigheid een dynamisch gegeven is. Externe variabelen als temperatuur en oriëntatie beinvloeden de nauwkeurigheid van een uurwerk. Daarnaast wordt een uurwerk na verloop van tijd minder precies, onder invloed van indrogende olie en slijtage. Kortom, is een eenvoudig automatisch horloge net onderhouden en afgeregeld door een horlogemaker, dan kan het zomaar nauwkeuriger lopen dan een Master Chronometer van drie jaar oud.
Toch zegt precisie natuurlijk wel iets. Als Rolex belooft dat haar horloges
In de specs lees je veel over exacte meetgegevens. Minder aandacht is er meestal voor de wijze waarop de diverse onderdelen van het horloge zijn afgewerkt. Terwijl juist een hoogwaardige afwerking zo bepalend is voor de schoonheid van het product en de échte waarde ervan.
Sommige goedkopere uurwerken zijn door goede afregeling te upgraden tot chronometer-specificaties. Maar échte precisie is vooral ook een kwestie van kwaliteit. Als een manufactuur een minimale afwijking per dag belooft, vertelt dat veel over de ambitie van het merk
-2/+2 seconden per dag lopen, dan spreekt daar vertrouwen en ambitie uit. Het zegt ook dat de uurwerken zodanig ontworpen en gebouwd zijn dat ze die belofte kunnen waarmaken. De potentie tot precisie is in die zin misschien belangrijker dan de precisie zelf.
Dus... hoe moeten we specificaties interpreteren?
Bovenstaande twee voorbeelden illustreren dat specificaties met een korreltje zout genomen moeten worden. Je kunt er weliswaar waardevolle informatie over een horloge uit halen, maar ze laten zich moeilijker vergelijken dan je wellicht geneigd bent te denken. Veelal geven ze een beeld van de prioriteiten en keuzes die een fabrikant maakt, niet van absolute kwaliteit.
Er zijn daarbij ook veel kwaliteit bepalende zaken die helemaal niet in specificaties te vatten zijn. Denk bijvoorbeeld aan afwerking. Misschien heeft horloge A een eenvoudig gestanst en gepolijst setje wijzers. Horloge B, daarentegen, heeft gefacetteerde wijzers met twee verschillende afwerkingen. Dat zijn zaken die bepalend zijn voor de waarde en kwaliteit van een horloge, maar die je niet direct terugvindt in de specificaties.
Kortom, op naar de boetieks! Want hoeveel online onderzoek we ook doen, uiteindelijk moet het horloge in het echt tot de verbeelding spreken. Een seconde in de hand kan je meer vertellen dan drie uur online studie. Een blik door een loep vertelt je meer over de kwaliteit dan een blik op de specs-list. Kan dat niet, wees je dan tenminste bewust van de beperkingen van de specificaties in het omschrijven van een horloge. Uiteindelijk gaat het, bij een luxegoed als een mechanisch horloge, om het gevoel dat het je geeft. Niet om de kille data.
100% SWISS MADE
Vins nature, vins naturels of natuurwijnen: je komt ze steeds vaker tegen in eigentijdse wijnbars, restaurants en wijnspeciaalzaken. Wat is het verschil met ‘gewone’ wijnen?
Tekst: Peter Bijpost
Anders dan bij biologische of biodynamische wijnen zijn er voor natuurwijnen geen vaststaande regels waaraan
TERRE DE 3 2022 – TERRA VITA VINUM, ANJOU, FRANKRIJK
Chenin blanc afkomstig van drie wijngaarden. De wijngaarden van Terre Vita Vinum zijn beplant met zeven verschillende druivenrassen en worden gekenmerkt door een waar mozaïek aan bodemsamenstellingen. Dit biedt talloze mogelijkheden en daarom maken de wijnmakers elke wijn slechts één keer en verrassen ze ieder jaar met iets nieuws, afhankelijk van wat de natuur dat jaar te bieden heeft. Levendig, intens en verfijnd wit.
Pieksman Wijnimport € 24 Schenktemperatuur: 10-12 graden
ze moeten voldoen. Natuurwijnproducenten hebben dus alle vrijheid om zelf te bepalen hoe ze hun wijn maken. Maar over een paar dingen zijn ze het allemaal eens: het belangrijkste doel is om de druiven en hun regio zo puur mogelijk tot uitdrukking te laten komen in de wijn. Niets mag dat doel in de weg staan en dus zijn alle toevoegingen uit den boze: druif, terroir (bodem, klimaat, ligging wijngaard) en wijnmaker maken het product. Punt. Daarom gebruiken ze geen kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen in de wijngaard en komt de wijn tot stand via
TAG #3 TROCKEN 2021 - MEINKLANG, BURGENLAND, OOSTENRIJK
De familie Michlits runt een gemengd boerenbedrijf, zoals vroeger gebruikelijk was. Akkerbouw, veeteelt en wijnbouw, alles biodynamisch, houden elkaar in balans – Meinklang betekent ‘mijn harmonie’. Tag #3 is een orange wine, eigenlijk een witte wijn gemaakt zoals rode wijn: vergisting in contact met de druivenschilletjes geeft de wijn extra kleur, diepgang en tannine. Een krachtige welschriesling met intense geur en smaak en veel spanning.
Zuiver Wijnen € 28
Schenktemperatuur: 10-12 graden
spontane, natuurlijke gisting en zonder middelen om de smaak te beïnvloeden. Slechts een klein beetje sulfiet wordt eventueel toegestaan, om ervoor te zorgen dat de wijn niet oxideert (overigens ontstaat er tijdens de gisting van nature ook al wat sulfiet). Voor sommige wijnmakers is het maken van natuurwijn een terugkeer naar het verleden. Ze willen wijn maken zoals hun voorouders deden. Dus voordat (chemische) industrie, commercie, moderne technologie en wetenschap een dominante rol gingen spelen. Voor anderen betekent het maken van natuurwijn juist een breuk met het verleden. Ze doen afstand van de wijnwetgeving die geldt voor hun regio, en gaan experimenteren. Bijvoorbeeld met druiven die bijna niet meer voorkomen, of met uiteenlopende manieren van wijn maken, zoals in betonnen eieren of aardewerken amforen. Veel hangt dus af van de filosofie en werkwijze van de maker, en dat geldt ook voor het type wijn dat uiteindelijk in het glas komt. De ene producent streeft ernaar een toegankelijke wijn voor iedereen te maken, levendig en lekker fruitig. Of goed passend bij de maaltijd. De ander maakt vin nature met veel expressie, niet altijd even makkelijke aroma’s, felle zuren: complexe smaken die intrigeren en die je moet leren waarderen – net als bijvoorbeeld een rokerige whisky of ambachtelijk bier.
EMILIEN 2019 - CHÂTEAU LE PUY, BORDEAUX
Natuurwijn uit de prestigieuze Bordeauxstreek: vrij zeldzaam én betaalbaar. Op Château Le Puy, niet ver van Saint-Emilion, maakt de familie Amoreau hun wijnen al 400 jaar volgens dezelfde principes: geen moderne techniek, geen toevoegingen, gewoon wijn van gezonde druiven, gerijpt in oude eiken vaten. Fruitige blend van merlot, cabernet sauvignon, cabernet franc, malbec en carmenère. Levendig en evenwichtig, en met een paar jaar extra in de kelder wordt hij nog lekkerder.
Daxivin € 38
Schenktemperatuur: 18 graden
Meer weten over deze koptelefoon van Bowers & Wilkins, scan deze pagina om direct online te ontdekken.
Het resultaat heet… Px7 S2e. Inderdaad, precies dezelfde naam, plús een e-tje erachter. Die e staat voor evolved (geëvolueerd). Feit wil namelijk dat Bowers & Wilkins de DSP-engine voor de digitale signaalverwerking flink heeft geoptimaliseerd, zodat het geluid van allerlei soorten muziek, inclusief streamingdiensten met een 24-bits high-res geluidskwaliteit, nóg beter en ruimtelijker wordt weergegeven. Voor wie ’t niet weet: DSP staat voor Digital Signal Processor, de microprocessor die ervoor zorgt dat het digitale signaal, afkomstig uit bijvoorbeeld jouw smartphone, wordt doorgezet naar de DAC, die het op zijn beurt omzet naar een analoog signaal. Dit signaal komt vervolgens terecht bij de hoogwaardige 40 mm-drivers, speciaal ontworpen voor luisteren via een hoofdtelefoon. Die reageren heel direct en kunnen daardoor elke nuance in een muziekstuk perfect reproduceren, terwijl de vervorming zeer laag blijft. De drivers zijn bovendien zó in de oorstukken geplaatst, dat er overal een constante afstand is ten opzichte van je oren. Een hele lading doordachte technologie, maar hoor je dat ook allemaal? The proof of the pudding is in the eating, zeggen ze. Dus hebben we de Px7 S2e veelvuldig op ons hoofd geplaatst. Live-concerten vol ruimte en dynamiek, r&b met ritmische en diepe baspartijen, dramatische filmmuziek, klassiek en noem maar op. Veel uren luisteren dus, maar eigenlijk waren we na de allereerste track (het gevarieerde Dark Necessities van Red Hot Chili Peppers) al overtuigd, vooral door de strakke, levendige bassen met ongekend veel detail. Indrukwekkend hoe mooi die basgitaar en bassdrum loskomen van elkaar. In beeldtermen: alsof je met je neus op een Rembrandt-schilderij staat en ontdekt dat iets wat zwart leek, in werkelijkheid is opgebouwd uit talloze kleurpigmenten. En omdat die bassen zo gecontroleerd worden weergegeven, is er ook veel ruimte voor midden en hoog, resulterend in prachtig realistisch totaalbeeld. Luister met je ogen dicht en je zíet de instrumenten bespeeld worden, alsof je er met je neus bovenop zit.
De Px7 S2e werkt rechtstreeks met de Bowers & Wilkins Music App voor bediening en configuratie: koppel hem via Bluetooth, stream direct vanaf diverse platforms of stem het geluid af met behulp van de equalizer. Daarnaast schakel je er de ruisonderdrukking mee in of uit en kun je het batterijlevel in de gaten houden, dat genoeg is voor dertig uur (!) muziek. Lang luisteren dus, en dan is het prettig te weten dat deze slank gestileerde koptelefoon met boterzacht (kunst)lederen bekleding en traagschuim in de oorkussens erg comfortabel draagt. Hij is leverbaar in Anthracite Black, Ocean Blue, Cloud Grey en onze favoriet, de nieuwe Forest Green. Een fijne meevaller: de prijs. Want ondanks de verbeteringen is die geen cent verhoogd ten opzichte van zijn voorganger: € 429.
Meer specs: www.bowerswilkins.com
De nieuwe Hasselblad 907X & CFV 100C koop je voor € 7799. Je hebt dan een vintage-look camerabody (ontwerp uit 1948), met een digitale middenformaat achterwand, waarmee je waanzinnig gedetailleerde foto’s kunt maken, dankzij de grote 100 MP 43,8 x 32,9 mm CMOSsensor met 15 stops dynamisch bereik. Het touchscreen van de camera kun je kantelen, zodat je in Hasselblad-stijl vanaf de heup kunt fotograferen. En mocht je ergens nog een oude, analoge Hasselblad in een lade hebben liggen: kans is groot dat deze digitale achterwand ook daarop past, zodat je de kenmerkende beeldkwaliteit van dat oudje nu in digitaal formaat kunt vastleggen. www.hasselblad.com
We hebben er inmiddels allemaal wel een in huis, wellicht zelfs meerdere: een draagbare Bluetooth luidspreker. Maar deze Limited Edition Nanogram ‘Damoflage’ van Louis Vuitton is next level. Hij is ontwikkeld door audiomerk Harman, dus het geluid (maximaal 84 dB en tot 17 uur lang) zal zeker prima zijn. De opvallende vormgeving is van Men’s Creative Director Pharrell Williams. En het LV-logo met bijbehorend prijskaartje is van Louis Vuitton: € 2250. louisvuitton.com
Meer
Elektrische furie, opgetekend door de meesters van Pininfarina. De Pininfarina Battista is de eerste poging van de beroemde carrosseriebouwer om een supercar te produceren. Missie geslaagd.
Tekst: Jorrit Niels
De Battista heeft een prachtig ontworpen exterieur dat op de een of andere manier het perfecte midden houdt tussen agressief en elegant. Het combineert vorm en functie op een typisch Italiaanse manier. Het hart van deze 1900 pk (!) sterke machine is een vloeistofgekoelde lithium-ionbatterij van 120 kWh, gecombineerd met vier elektromotoren die in minder dan twee seconden van 0 naar 100 km/u accelereren. En van 0 naar 300? Voor het geval je het stukje richting Oberhausen neemt, net over de grens: volgens Pininfarina gaat dat in minder dan twaalf seconden. Voeg daarbij ook nog eens een kolossaal koppel van 2300 Nm, een prima actieradius van 450 kilometer en een topsnelheid van 350 kilometer per uur. Door deze specs is de Battissta de krachtigste straatlegale auto die ooit in Italië werd ontworpen en gebouwd. In Nederland wordt de Pininfarina Battista geleverd door Louwman Exclusive. In totaal komt er een exclusieve oplage van slechts 150 stuks beschikbaar. Louwman mag putten uit de voor Europa toegewezen vijftig Battista’s. Azië krijgt er
veertig en de VS maximaal zestig auto’s. Het heeft even tijd gekost, want dit is pas de allereerste productiewagen in de bijna 95-jarige geschiedenis van het merk. Nadat Battista ‘Pinin’ Farina in 1930 zijn gelijknamige carrozzeria lanceerde, kreeg het al snel brede naamsbekendheid vanwege de samenwerking met merken als Maserati, Alfa Romeo en vooral Ferrari – die allemaal hun modellen wilden laten boetseren in Battista’s atelier. Terwijl de meeste carrosseriebouwers hun deuren sloten toen de naoorlogse vraag naar automatisering toenam, bleef Pininfarina volhouden. Volgens Pininfarina en Louwman is dit nog maar het begin van de samenwerking. Van de Battista worden er echt slechts 150 gemaakt, maar daarna is het direct tijd voor nieuwe modellen. Dat zal allereest een SUV worden. Nog steeds exclusief en met interessante specificaties, maar minder extreem als deze wagen, ook qua prijs. De Italianen bewijzen met de Battista dat een verschuiving naar andere aandrijflijnen niet hoeft te betekenen dat je adem niet kan worden weggenomen. Want dat was altijd al de voornaamste zorg van Battista Farina, met zijn geroemde uitspraak: “Het moet vooral mooi zijn.”
Pininfarina Battista
Prijs: ca. €2.000.000 (excl.belastingen)
Niets is zo goed voor innovatie als een beetje concurrentie. We zien dat nogal goed in de EV-strijd. Met een handvol gevestigde hoofdrolspelers en een niet aflatende stroom aan start-ups wordt de lat steeds hoger gelegd. De nieuwste: Lucid. We reden met de Lucid Air Touring.
Terwijl de in Californië gevestigde EV-autofabrikant in 2016 het prototype voor de Lucid Air onthulde, reed de in de VS gebouwde EV pas in 2022 op de Nederlandse wegen. Dit jaar volgt de introductie van de Gravity SUV in de VS. Een belangrijke auto die vorig jaar werd onthuld. Maar eerst de Air; elke keer dat we ermee reden, waardeerden we de Lucid Air Touring meer. Het bijzondere ontwerp is onderscheidend zonder te schreeuwerig te worden en het interieur is gastvrij en de tech werkt intuïtief. Een luxe auto als de Air moet deze gevoelens ook opwekken met een vanafprijs van € 102.000 maar het is
indrukwekkend dat dit lukt zonder te pronken met merkbadges of blitse ontwerpelementen die net zo subtiel zijn als een gezichtstatoeage.
De oorsprong van Lucid ligt bij CEO Peter Rawlinson, die eerder hoofdingenieur was van de Tesla Model S en daarvoor bij Jaguar. Zijn doel: Lucid moet elektrische auto’s ontwerpen en bouwen met ongeëvenaarde efficiëntie. Niet alleen qua aantallen en prijs, die na de Gravity SUV zal zakken met goedkopere modellen. Ook qua rijeigenschappen. De vorm en het ontwerp van de Lucid Air zorgt voor een superlaag luchtweerstandscoëfficiënt
van 0,21. Dezelfde als de extreem gestroomlijnde Hyundai Ioniq 6. Vorm en functie komen samen in een daklijn die in perfecte symmetrie buigt. Chromen sierlijsten ronden de ramen tussen het zwarte glazen dak af in een tweekleurig ontwerp met een lange, lage en brede carrosserie. Met de standaard 19-inch wielen en een accupakket van 92 kWh op de middenklasse Touring- en basis Pure-modellen. Onze Touring heeft een vermogen van 628 pk en een geschat bereik van tussen de 648 en 725 kilometer (wij haalden rond de 700 kilometer op één lading). Daartegenover heb je de Pure als ‘in-
stapmodel’. Met 442 pk en een geschat bereik van tussen de 708 en 747 kilometer. Die nu te koop is voor €88.000. Welke versie je ook neemt, door de handig verpakte accucellen is de Air opmerkelijk ruim. De doorlopende voorruit tot aan het dak zal daarbij helpen. Er zijn snellere, lichtere en meer wendbare auto’s, maar de Air Touring brengt comfort, acceleratie en efficiëntie beter in evenwicht dan de meeste elektrische auto’s die we de afgelopen jaren hebben gereden.
Lucid Air Touring
Prijs: €102.000 (vanaf)
Er gebeuren grote dingen bij Volvo nu het bedrijf de overstap maakt naar volledig elektrische mobiliteit in 2030. Niks nieuws, want ze liepen al voorop sinds de allereerste driepuntsgordel in 1959. Na de onthulling van de elektrische SUV, de EX90, rijdt nu eerst de compactere versie de weg op: de EX30. De EX30 debuteert als een betaalbaar elektrisch SUV-alternatief met drie uitvoeringen. De Single Motor met een actieradius tot 344 kilometer (die je hier in Nederland waarschijnlijk het vaakst gaat zien). De Extended Range-variant biedt een groter bereik tot 476. En dan heb je nog de Twin Motor Performance met 450 kilometer aan bereik, maar wel een vermogen van 428 pk in plaats van de 272 pk van de eerste twee. Van nul naar honderd is dat zeker vermakelijk in 3,6 seconden, maar tussen de vijf en de zes seconden is ook nog steeds rap genoeg in Nederland. De Volvo EX30 begint bij €36.795.
Kort door de bocht: meer vermogen en een lager brandstofverbruik. Dat is in essentie de upgrade van de Lexus UX300h, de vervanger van de UX250h. Hoewel hij nog steeds uitsluitend als hybride verkrijgbaar is, krijgt de Lexus UX een nieuwe hybride aandrijflijn die rechtstreeks uit de Prius komt. Het resultaat is 199 pk in plaats van de oude 184 pk. De hybride aandrijflijn bestaat uit een nieuwe lithium-ionbatterij met zestig cellen die zich onder de achterbank bevindt. Hierdoor krijgt het voorwielaangedreven model een 0-100 tijd die gaat van 8,5 naar 8,1 seconden en de vierwielaangedreven variant daalt van 8,7 naar 7,9 seconden. En dat met een twaalf procent zuiniger brandstofverbruik. Niet slecht. Ook twee effectieve Lexus Safety System+ functies zijn toegevoegd. De Proactive Driving Assist maakt gebruik van de frontcamera om gevaren in de stad op lage snelheid te herkennen. De Safe Exit Assist helpt om botsingen te voorkomen als jij of je passagier het portier wil openen zonder te kijken of er toevallig een fietser aankomt. De Lexus UX300H is er voor €44.995.
De nieuwe Lancia Ypsilon is de hernieuwde start van het merk buiten de Italiaanse thuismarkt. De auto heeft overigens niets gemeen met de vorige, die in 2017 uit Nederland verdween. De Ypsilon is volledig elektrisch of hybride en hoewel het de basis deelt met Stellantis-collega’s als de Peugeot 208 en Opel Corsa, is het iets totaal eigen. De nieuwe generatie Ypsilon is ook de eerste van drie nieuwe Lancia-modellen die de komende jaren verschijnen en die uitsluitend elektrisch zullen zijn. In 2026 is het vlaggenschip Gamma aan de beurt, terwijl we in 2028 de terugkeer zien van de Delta. De elektrische versie heeft de grootste focus voor Lancia en onder de motorkap vinden we een potente elektromotor van 156 pk die we al zagen in zowel de Fiat 600e als de Jeep Avenger, met een net bereik van 406 kilometer. De Lancia Ypsilon komt later dit jaar uit. Hij is nog niet geprijsd, maar verwacht een prijs die iets hoger ligt dan de Peugeot en Corsa van rond de €35.000 á €36.000.
De Swiss Made speed pedelecs van Stromer behoren tot de beste ter wereld. Steeds meer mensen ontdekken dat en verkiezen dit rijwiel boven hun auto voor het dagelijkse woon-werkverkeer. Maar wat is daar de impact eigenlijk van? Dankzij het feit dat de fietsen connected zijn, kon Stromer het berekenen. En dat leverde wat interessante feiten op. Gedurende 2023 werd door de Stromer Riders een totale afstand van maar liefst 109 miljoen kilometers afgelegd, ofwel 12 miljard seconden genoten van de vrijheid, vreugde en opwinding die gepaard gaan met het rijden op deze fiets. Maar belangrijker dan dat was de positieve milieubijdrage hiervan. Er werd namelijk een indrukwekkende 20.819 ton aan CO2 bespaard, hetgeen ongeveer overeen komt met de jaarlijkse emissies van 4530 auto’s (ervan uitgaande dat een gemiddelde personenauto ongeveer 4,6 metrische ton CO2 per jaar uitstoot), de jaarlijkse emissies van ongeveer 2776 huishoudens in de VS (ervan uitgaande dat het gemiddelde huishouden ongeveer 7,5 ton CO2 per jaar uitstoot door elektriciteits- en aardgasgebruik), ofwel de jaarlijkse CO2-absorbtie van ongeveer 8328 hectare bos (rekening houdend met het feit dat een hectare bos ongeveer 2,5 ton CO2 per jaar kan opnemen). Kortom, je auto laten staan ten gunste van een snelle fiets maakt de natuur blij. Fijn dus dat hij vanaf nu verkrijgbaar is: de reguliere uitvoering van de ST5 Pinion Smart Shift in stijlvol Aventurine Green. Een fiets van absolute topklasse, uitgerust met elektronische Pinion Smart Shift schakeling met negen versnellingen, onderhoudsvrije Gates Carbon Belt Drive, geïntegreerde ABS en een Alpine audiomodule voor audiofeedback bij het schakelen en het aansluiten van de lader. De 850 Watt sterke achterwielmotor met sportmodus biedt je geruisloos en dynamisch rijplezier, met ondersteuning tot 45 km/u over maximaal 180 kilometer. Kost € 10.990. www.stromerbike.com
Het Fotomuseum in Maastricht toont een spraakmakende tentoonstelling van de Britse fotograaf en filmmaker Alison Jackson. Een unieke, scherpzinnige kijk op de hedendaagse celebrity cultus en de gevoelige verhouding tussen privacy en openbaarheid.
Wie het werk van Alison Jackson (1960) bekijkt, krijgt het gevoel een stiekeme getuige te zijn van de meest sappige scenes: Kate Middleton en Meghan Markle verwikkeld in een cat fight, de overleden Queen Elizabeth met een tijdschrift op het toilet, en Donald Trump in een prikkelende rendez-vous met Miss Mexico bovenop zijn bureau... Jackson’s foto’s tonen op het eerste gezicht beroemdheden die betrapt zijn tijdens een cruciaal moment. Niets is echter minder waar. Voor de enscenering van de paparazzi shots en documentairebeelden zijn lookalikes en acteurs gezocht. De gedachte erachter: onze samenleving is geobsedeerd door het leven van celebrities. Privélevens zijn een publiek mediaspektakel en consumeerbaar product geworden. Is de grens tussen echt en geënsceneerd nog relevant? Alison Jackson drukt het radicaal uit: “De waarheid is dood. Niets wat we zien is betrouwbaar. Alles kan nep zijn en niets is authentiek.”
Haar werkwijze ontstond min of meer noodgedwongen toen ze aan het Royal College of Art in Londen fotografie studeerde, na een opleiding beeldhouwkunst. “Toen stierf prinses Diana en wat er vervolgens gebeurde, verbijsterde me. Waarom rouwde de wereld zo intens voor iemand die niemand persoonlijk kende? Ik onderzocht Diana’s publieke en privéleven, haar kat-en-muisspel met de media. Daar wilde ik iets mee doen. Ik overwoog om Mario Testino’s iconische portretten van Diana te gebruiken, maar het Royal College of Art waarschuwde voor juridische problemen. Om dit te vermijden, begon ik met zelfportretten, maar ik was niet tevreden en dus zette ik modellen in,” vertelt Jackson. Het leidde onder meer tot een indrukwekkend beeld van dubbelgangers van prinses Diana, Dodi Fayed, en hun denkbeeldige liefdeskind. “Destijds was Diana verliefd op Dodi, maar was ze
Camera: Sony en mijn iPad
Kunstenaar: Andy Warhol
Stad: Santa Monica, Los Angeles
Instagram: @fotografiska
Beroemdheid: “Love to hate Donald Trump”
Rode lipstick: Chanel
met hem verloofd? Is ze vermoord omdat ze zwanger was van een Arabische man? Vragen die iedereen bezighielden. De foto’s veroorzaakten complete opschudding. Ze wilden me zelfs van school sturen, want de banden met het koninklijk huis waren nauw. In de kranten werd gretig gebruik gemaakt van de serie, maar tegelijkertijd werd ik zwaar bekritiseerd. Het was een heftige tijd. Opvallend genoeg vroegen diezelfde media me later om voor hen te werken.”
Na die eerste reeks volgden vele andere werken waarin niet alleen dubbelgangers van leden van de Britse koninklijke familie, maar ook andere beroemdheden op gewaagde wijze werden vastgelegd. Een terugkerend figuur in het werk is Donald Trump. Jackson licht toe: “Ik ben absoluut niet pro-Trump, maar hij is een genie als het gaat om het creëren van publiciteit. Hij stopt niet met het verspreiden van slechte verhalen over zichzelf, en dat doet hij met opzet, want zo krijgt hij altijd aandacht.” De realisatie van haar werk vergt een lange productietijd. “Het is echt een nachtmerrie! Niet alleen moet ik maandenlang op zoek naar dubbelgangers en vreemden op straat achtervolgen, maar dan ben je er nog niet. Denk aan het haar, de make-up. Zo slaagde geen enkele haarstylist erin om de pruik voor ‘mijn’ Trump te maken. Ik moest zelf aan de slag en was bijna een jaar bezig. Of neem bijvoorbeeld de
billen van Kim Kardashian die maar groter werden. Moest ik weer helemaal opnieuw beginnen.”
Naast smeuïge foto’s, maakt multitalent Alison Jackson ook hyperrealistische sculpturen van beroemdheden en schuwt ze bovendien live performances niet. In Londen misleidde ze talloze fans met een in scène gezette koninklijke stoet, waarbij ook de politie in eerste instantie dacht dat het om de echte royals ging en de koets tot vlak voor Buckingham Palace begeleidde. “Nee, we zijn niet gearresteerd, we deden niks illegaals.” In New York werd 5th Avenue door de politie afgezet voor een fake Trump met een halfnaakt model in een Bentley. De publieke chaos werd zo groot dat de politie hen naar de Trump Tower escorteerde. Ze merkt op: “Het is bizar hoe mensen op de verschijning van een beroemdheid reageren. In New York wilde iedereen een selfie met Trump maken. De menigte werd gek en weet je, het waren bijna allemaal Democraten. Fascinerend, niet? Het toont aan hoe bezeten we zijn van beelden.” Ze deelt nog meer anekdotes, zoals toen ze een man aanklampte die sprekend op George Clooney leek, maar het de echte acteur bleek te zijn. “Toen ik met de Clooney double naar een nachtclub ging, wierpen vrouwelijke fans zich binnen vijf seconden letterlijk op hem. Zo overweldigend.”
Alison Jackson voegt een extra laag van complexiteit toe aan de vraag ‘Wat is echt en wat niet?’ door echte beroemdheden samen te brengen met dubbelgangers. Ze heeft bijvoorbeeld een reeks foto’s gemaakt waarin de echte Sir Elton John poseert met een lookalike van Queen Elizabeth. Het resultaat is verbluffend. Terwijl artificial intelligence (AI) zijn intrede maakt in de kunst, rijst de vraag of Jackson hier ook gebruik van zal maken. “We treden nu deze wereld binnen, en hoewel we grotendeels al in een nepwerkelijkheid leven, geef ik de voorkeur aan het gebruik van échte mensen als lookalikes. AI beschouw ik als another fake, en ik onderzoek dit thema momenteel in een nieuwe film over deep fake, AI en lookalikes, maar daar kan ik verder niets over kwijt.”
Na vijfentwintig jaar stelt ze geen grenzen aan wat ze maakt. “Behalve dan dat mijn werk legaal moet zijn. Ik wil niet aangeklaagd worden. Donald Trump zegt toch ook alles wat hij wil? Natuurlijk vindt niet iedereen het leuk, maar dat weerhoudt me niet om door te gaan met wat ik doe. De grote namen begrijpen overigens wel waar ik mee bezig ben. Zij weten als geen ander hoe de media façades en publieke persona’s creëren. Dat is de macht van beeldtaal, een katalysator om je te laten geloven wat zij willen.” Volgens haar zijn celebrities een soort objecten
waarop we onze eigen gevoelens kunnen projecteren. Ze besluit: “Hun werkelijke verhaal is doorgaans vrij saai. Dichter T.S. Eliot zei het al, ‘de mensheid kan niet veel realiteit verdragen’. Daarom is een medium als Instagram zo populair. Een semi-fictieve werkelijkheid is zoveel makkelijker om in te leven.”
De expositie ’Truth is Dead’ is van 23 maart t/m 15 september 2024 in het Fotomuseum aan het Vrijthof in Maastricht te zien. alisonjackson.com • fotomuseumaanhetvrijthof.nl
Welkom bij deel IV van de serie artikelen over de ontwikkeling van mijn eigen horloge, de VPC Type 37HW. In de vorige editie van Gentlemen’s Watch kon je lezen hoe mijn productiepartners en assembleur in Zwitserland samenwerken om de prototypes van mijn horloge te bouwen. Ik sloot af met de hoop om in deze editie de daadwerkelijke horloges te kunnen tonen. Helaas komt deze Gentlemen’s Watch daarvoor nèt een paar weken te vroeg. Dat is voor volgers van deze serie echter misschien des te interessanter. De cruciale fase die ik vandaag zal omschrijven ontvouwt zich namelijk zo’n beetje wanneer deze Gentlemen’s Watch op jouw deurmat ploft. Realtime verslaggeving!
Tekst: Thomas van Straaten
Wanneer deze Gentlemen’s Watch uitkomt zullen de prototypes klaar zijn. Dan wordt duidelijk of alle fabrikanten en de assembleur samen een horloge kunnen bouwen dat aan mijn wensen voldoet. In de tussentijd zijn nog wat realistischer renders gemaakt om een idee te geven hoe de horloges eruit zullen zien. Toch is er altijd nog een groot verschil tussen renders en de real deal.
We hebben enorm veel tijd geïnvesteerd in het zo precies mogelijk specificeren hoe de horloges gemaakt moeten worden. Als deze samples namelijk niet voldoen, sta ik voor een enorme additionele investering om de prototyping fase helemaal over te doen. Dat zou tienduizenden euro’s en minstens drie maanden extra tijd kosten. Kortom, er was mij alles aan gelegen om het in één keer goed te doen.
Een horloge maken is een precisiewerk. Het ontwikkelen van een horloge met ontwerpers en fabrikanten is dat ook, zelfs al raak je zelf geen van de miniatuuronderdeeltjes aan. Met ontwerper Max Resnick heb ik inmiddels een nauwe band, waardoor ik weet dat ik op zijn oordeel kan vertrouwen. Met de individuele fabrikanten heb ik die band nog niet, waardoor ik altijd uit moet gaan van het slechtste scenario. Dat betekent dat ik alles tot in de kleinste details moest specificeren en omschrijven. Tot het moment dat ik het uit handen moest geven, de verkooporders moest ondertekenen en rustig moest afwachten.
Ik wacht nu dus met grote spanning op de prototypes. Heb ik aan alles gedacht? Hebben ze het uitgevoerd zoals gevraagd? Hebben ze me goed begrepen? Gaat alles samenkomen zoals ik het mij inbeeld? Nachtrust niet gegarandeerd. Resultaat ook niet. Ik ontvang straks vier horloges. Twee met de zilveren wijzerplaat, een groene
en een blauwe. Ik zal één zilveren zelf voortdurend gaan dragen als praktijktest. De andere drie moeten mijn merk, VPC, op de kaart gaan zetten.
PRODUCTFOTOGRAFIE, VIDEOGRAFIE EN WEBSITE HERBOUW Het eerste dat we gaan doen met die drie prototypes is fotografie. Ik heb specialist horlogefotografie Morgan Saignes aan boord om het beeld te verzorgen. Daarnaast zal videograaf Matthijs van den Beukel video schieten. Als online-only horlogemerk helpt dat om potentiële klanten een beter beeld te geven van de horloges.
Op dit moment wordt ook de website herbouwd. Ik heb zelf een nette basis neergezet, maar om de horloges en de fotografie recht te doen wordt dit door professionals nog even van een fris likje verf voorzien. Zij bouwen ook een degelijke backend met webshop om straks de voorverkoop soepel te laten verlopen. Voorlopig staat mijn v1 website nog live. Pas bij de lancering gaat de v2 website met de nieuwe fotografie online.
MEDIATOUR
Ook dit is weer een mooi creatief project. Samen met Morgan hebben we een viertal shoots bedacht om de horloges optimaal vast te leggen. Allereerst is er een studioshoot, waarbij de horloges centraal staan en in groot detail worden gefotografeerd. Daarnaast volgen drie lifestyle shoots, waarbij de horloges in een context geplaatst worden. Aangezien het een GADA (Go Anywhere Do Anything) horloge betreft, gaat het dan om heel verschillende omgevingen.
Vervolgens gaan de drie prototypes die ik niet zelf draag op mediatour. Ze gaan langs een aantal horlogemedia en Youtubers ter review. Dit is de commerciële kant van het verhaal. Mijn eerste productierun zal uit 300 horloges bestaan. Dat is natuurlijk een heel klein aantal, maar voor een nieuw merk, met een prijs van €2479 exclusief BTW, is het toch ook ambitieus. Ik zal daarom moeten zorgen dat genoeg mensen mijn creatie te zien krijgen.
Daarnaast wil ik graag dat een aantal onafhankelijke experts hun mening uit over het horloge. Zoals je hopelijk
hebt kunnen lezen in deze reeks, heb ik de lat nogal hoog gelegd qua kwaliteit. Dat kan ik natuurlijk wel zeggen en deels laten zien met foto’s en video, maar ik heb liever dat geïnteresseerden het horen van onafhankelijke kenners. Daarom heb ik een aantal media gevraagd of zij interesse hebben in een review. Cruciaal daarin is dat dit met gesloten beurs gebeurt, dus er wordt niet betaald en er worden geen horloges cadeau gedaan. Daarnaast zijn zij vrij om te schrijven/zeggen wat ze willen, zonder mijn inbreng.
Meerdere online magazines en twee onafhankelijke Youtube horloge-kanalen hebben toegezegd. Het enige dat zij retour willen is nieuwswaarde en actionability. Dat wil zeggen: ik kan niet zelf vooraf de fotografie al delen en de voorverkoop moet openen op het afgesproken moment van publicatie. Kortom, zij willen kunnen
zeggen: “Kijk, dit is nieuw en je kunt het vandaag bestellen”.
Dat betekent dat de komende periode een kwestie van strakke planning wordt. Ik wil mijn volgers niet aan het lijntje houden en ik moet mijn voorverkoop zo snel mogelijk openen. Dat betekent dat we direct na de ontvangst van de samples starten met eigen fotografie. De horloges gaan daarna in razend tempo de wereld over, langs de besproken media. Zij moeten vervolgens even de tijd hebben om hun content te maken en daarna, op de afgesproken embargo deadline, gaat alles in één keer live. Mijn website met de fotografie en webshop, de voorverkoop én de publicaties in de verschillende horlogemedia.
In tegenstelling tot de meeste main-
stream horlogemerken, zal mijn horloge uitsluitend op voorverkoopbasis te verkrijgen zijn. Ik heb de gehele ontwikkeling gefinancierd uit een substantiële zakelijke lening, maar de productie van 300 stuks kan ik zelf niet meer dragen. Dat betekent dat geinteresseerden straks een productieslot kopen in mijn webshop. Ze bestellen het horloge, gewoon zoals elke andere online aankoop. Alleen in dit geval gaat het pas in productie zodra de eerste batch verkocht is.
Dit betekent dat bovengenoemde deadline nogal een bepalend moment zal worden voor mijn jonge onderneming. Worden de 300 horloges direct verkocht, dan is VPC officieel in business. Verkoop ik er te weinig om de productie te starten, dan krijgen alle kopers hun geld onmiddellijk teruggestort en eindigt het project direct. Succes of falen, na anderhalf jaar gepassioneerd werk, hangt dus op een enkel moment.
Uitgaande van succes, zal de eerste productierun in gang gezet worden. Deze horloges zullen dan tegen het einde van het jaar hun geduldige nieuwe eigenaars vinden. Ik zal in dat geval ook direct aan de ontwikkeling van een tweede model beginnen, bouwend op dezelfde design taal als de Type 37HW. Ik barst van de inspiratie, dus ik kan niet wachten om door te pakken. Het plan is om voorlopig in dit soort presold batches te blijven werken. Dat is duurzamer, veiliger, en voordeliger voor zowel mijzelf als mijn klanten dan een voorraad aan te leggen.
De kans is groot dat dit alles plaatsvindt in de tijd tussen deze Gentlemen’s Watch en de volgende editie. Mocht je het in de tussentijd live willen volgen, dan kun je je het best inschrijven voor de nieuwsbrief op www.vpcwatch.com of mijn Instagram volgen: @vpc_watches. Ik vertel je volgende keer hoe het is afgelopen! Wish me luck!
MEISTER CHRONOSCOPE Sinds de jaren 1930 dragen de mooiste Junghans horloges het predicaat Meister. Tot op de dag van vandaag combineren ze een fascinatie voor polshorloges op soevereine wijze met esthetische vormgeving. Automatisch kaliber, stopfunctie, saffierglas, waterdicht tot 5 bar.
27/4224.02
www.junghans.de
Tekst: Luke van den Bergh
Fotografie: Emma Wackers
Luke van den Bergh, fashion-expert bij
The Society Shop, praat je bij over dé trends en stijlen voor dit voorjaar.
Minimalistische, luxe kleding is de trend. Het toppunt van minimalisme wordt misschien wel gevormd door de monochrome combinaties die je meer en meer ziet. Door van top tot teen in (vrijwel) dezelfde kleur gekleed te gaan, creëer je een verfijnde look die bovendien relatief gemakkelijk is te stijlen; over kleurcombinaties hoef je immers niet te lang na te denken. Pas echter op voor een té vlakke uitstraling en combineer verschillende stoffen, structuren en eventueel dessins om te zorgen voor meer dynamiek in je outfit.
Bij zandkleurige, beige pakken, denken velen aan een huwelijksfeest. Natuurlijk is het uitermate stijlvol om te trouwen in een zandkleurig pak, maar ook de ‘gewone’ pakkendrager zien we steeds vaker in zandkleurige tinten op het werk (of op een feestje) verschijnen. Moderne ‘blends’ van wol en linnen (met eventueel een klein beetje zijde) zorgen voor maximaal draagcomfort. Wol zorgt voor kreukherstel, een lichte glans en een zachte touch. Linnen zorgt voor een hoge mate van vochtafvoer en luchtig draagcomfort. Combineer je pak met zachte suède loafers en je bent helemaal voorbereid op een warme zomerse dag op kantoor of een huwelijksfeest in de Italiaanse zon.
Knitwear vormt misschien wel één van de grootste trends van de afgelopen najaarsseizoenen. Ook voor het voorjaar zijn er ontwikkelingen in de vorm van nieuwe blends van katoen en linnen.Door beide vezels met elkaar te vermengen ontstaat er een stof die het beste van twee werelden in zich heeft: de luchtige lichtheid van het linnen, gecombineerd met het zachte en duurzame van katoen, resulteert in ideale items voor een zomerse avond op het terras, aan het water of op het strand.
De exacte oorsprong van het double breasted colbert lijkt lastig vast te stellen. Waarschijnlijk kent de draagwijze een maritieme Britse oorsprong, waarna het model al snel zijn intrede deed binnen de luxe herenmode en gedurende de afgelopen decennia steeds in meer of mindere mate in beeld was. Binnen de huidige trend zien we een meer Smart Casual versie; half- en zelfs ongevoerde colberts in gewassen linnen stoffen met natuurlijke schouderlijnen, vintage knopen en opgestikte zakken zorgen voor de perfecte balans tussen een stijlvolle look en een meer relaxte, casual uitstraling.
Op het gebied van jacks en jassen valt vooral de terugkeer van de regenjas op, die zowel zakelijk als casual wordt gedragen. Deze trench- en of carcoats werden traditioneel gemaakt van compact geweven en speciaal behandelde katoenen of zelfs wollen stoffen. Tegenwoordig bestaan er gelukkig meer comfortabele alternatieven. Denk aan speciaal ontwikkelde en zeer functionele technische stoffen die zijn voorzien van stretch, een water afstotende finish en tegelijk ontzettend zacht en luxe aanvoelen.
Als echte koffieliefhebbers houden we van afwisseling. Niet alleen de ene keer een cappuccino en de volgende keer een ristretto, espresso lungo of een Americano, maar het is ook lekker om zo nu en dan andere bonen te gebruiken. Omdat er zoveel soorten en smaken zijn te ontdekken. Helaas moet je bij zo’n beetje alle half- en volautomatische machines wachten tot het bonenreservoir leeg is, voordat je iets anders kunt proberen. Zo niet bij deze Rivelia van DeLonghi. Die beschikt namelijk over het slimme Bean Switch System, waardoor je gemakkelijk tussen verschillende koffiesoorten kunt wisselen. De Rivelia wordt geleverd met twee verwisselbare containers van 250 gram. Om de omschakeling van de ene naar de andere soort voor te bereiden gebruik je de Switch-stand om de resterende bonen uit het maalsysteem te legen, waarbij je kunt kiezen om van deze bonen nog één koffie te zetten of ze eventueel weg te malen (da’s natuurlijk zonde). Ook erg handig: de Bean Adapt Technologie past automatisch het maalniveau, de koffiedosering en de infusietemperatuur aan op de door jou gekozen bonen. Een intuïtief 3,5 inch kleurenscherm met acht vooraf ingestelde koffierecepten
neemt vervolgens al je denkwerk uit handen en voor je het weet staat er een perfecte koffie naar keuze voor je klaar. Stijlvol en compact ontwerp met zachte hoeken, in diverse kleuren en met of zonder melkreservoir. Vanaf € 699.
www.delonghi.com
Op zoek naar schoonheid
- Deel 20
Meestervervalser
Over meanderende landweggetjes gaat het, langs kale akkers en boomgaarden, verspreid over het land hier en daar een boerderijtje, en dan ineens, aan het eind van een met linden afgezoomde laan, doemt Kasteel Beverweerd op, ooit eigendom van stadhouder Prins Maurits en sinds 2006 woonhuis en atelier van Geert Jan Jansen (Waalre, 1943), van ‘meestervervalser’ Geert Jan Jansen, zoals hij steevast wordt aangeduid.
We zitten in de keuken, omringd door bloemen. Zijn vrouw, kunstschilderes Ellen van Baren, is ernstig ziek, zegt Jansen. Op tafel ligt de net verschenen biografie van Theo van Gogh. Ja, hij heeft Van Gogh wel meegemaakt, zegt Jansen, bij openingen in het Van Gogh-museum. “Dan ging hij verschrikkelijk tekeer, had hij een flinke slok op en kwam hij schilderijen opeisen. Zijn opa had de hele collectie van achter-oudoom Vincent aan de Staat overgedragen, in zijn ogen verpatst voor een fooi. Daar was hij behoorlijk boos over.”
Jansen lacht, pretoogjes, zegt: “Die Vincent kon natuurlijk best aardig schilderen voor iemand die twee keer van de academie werd weggestuurd. Sodemieter jij maar op met je rare ideeën, kreeg hij te horen.”
Van Gogh was autodidact, Jansen zelf ook: “Ik heb leren schilderen door te kijken hoe andere kunstenaars het deden, nadoen, steeds opnieuw proberen, de prullenbak zat de hele tijd vol, net zo lang tot ik het goed had.”
Jansen studeerde kunstgeschiedenis, maar had er al snel z’n bekomst van (“We maakten studiereizen naar Italië, twee weken lang kerken, martelaren en altaarstukken, daar werd ik toch een beetje moe van…”).
Hij belandde in de kunsthandel. De schilderijen die hij maakte in de stijl van onder meer Pablo Picasso, Henri Matisse, Marc Chagall en Karel Appel ging hij van lieverlede als ‘echt’ aanbieden bij klanten. In 1994 liep hij tegen de lamp. Bij de arrestatie van ‘Jan van den Bergen’, zoals hij zich aan klanten voorstelde, werden in Château La Chaux, in zijn atelier nabij Poitiers, zo’n 1600 verdachte kunstwerken aangetroffen. Het kwam tot een veroordeling. Hij zat een half jaar gevangen, tijd die hij benutte om een autobiografie te schrijven: Magenta, Avonturen van een meestervervalser.
Sindsdien signeert hij zijn schilderijen ‘in de stijl van’ met zijn eigen naam.
Jansen schenkt koffie in.
Wat schoonheid is? Hij denkt even na, roert in zijn kopje, zegt dan: “Vrij van vuil. Schoonheid is echt een Hollands woord. Het betekent ook schoon, dus schrobben en poetsen, inderdaad vuil verwijderen. Het is geen equivalent van mooi; mooi is de buitenkant, schoonheid gaat dieper. Alles wat overtollig is uitbannen, wegschilderen totdat je het meest essentiële overhoudt.”
moet dan genadeloos durven toeslaan. Dit is het! Nu stop ik er mee! Ga je door dan verpest je het. Veel schilderijen staat te veel op. Dat zegt Appel ook. Hij was nogal zuinig en vond het eigenlijk zonde om die olieverf die op het doek zat er weer af te moeten vegen, maar hij deed het wel. Er gingen bij hem kilo’s verf in de prullenbak.”
Karel Appel, die naam komt telkens terug. Wie Jansen zegt, zegt Appel. Jansen maakte ontelbare schilderijen in de stijl van de knorrige meester. ‘In
Mondriaan is wat dat betreft een grootmeester, zegt Jansen. Maar, verrassend genoeg, iemand als Karel Appel, met zijn wilde expressionistische doeken, ook: “Hij maakt eerst chaos en dan gaat ie orde scheppen in die chaos.”
Jansen haalt Picasso aan: “Als je in een schilderij heel veel kleuren gebruikt dan gaat dat kakelen, dan krijg je een kippenhok. Een schilderij kan wel luidruchtig van start gaan, maar vervolgens probeer ik het stil te krijgen. Als een schilderij helemaal stil is, dan is het goed. Dat is een magistraal moment, je
de stijl van’, gebruik makend van de techniek die Appel toepaste. “Met het paletmes verf opbrengen en met het mondstuk van de tube erin tekenen.” Want namaken is onmogelijk: “Dan moet je dat met kleine penseeltjes na gaan schilderen, onmogelijk, een blinde ziet op honderd meter afstand dat het geen Appel is.”
Appel heeft tientallen schilderijen van hem van echtheidscertificaten voorzien, zegt Jansen. “Hij wist het ook echt niet
meer. Er waren jaren dat hij twee, drie schilderijen per dag maakte. Ik denk dat zijn manier van beoordelen was: is het een goed schilderij, dan is het een Appel. Is het een slecht schilderij, dan is het geen Appel.” Jansen lacht.
We staan op, Jansen wil iets laten zien. Van de keuken lopen we naar de grote entreehal. Op de grond, tegen een verwarmingsradiator, staat een ingelijste foto van Karel Appel. Achter de kunstenaar een schilderij aan de muur. “Dat had ik gemaakt. De foto is genomen in de galerie van Jan Visser. Die wilde weten of het echt zuivere koffie was en vroeg Appel langs te komen. Ja, die was van hem, zei Appel, hij herkende het meteen. Ik had het gesigneerd en gedateerd 1949. Nou, hij wist het zich nog goed te herinneren, zei Appel, dat was zo’n koude winter, het schilderij verbeeldde spelende kinderen in de sneeuw.” Jansen, lachend: “Maar ik had het helemaal niet bedoeld als sneeuw. Uiteindelijk heeft Appel de achterkant nog een keer gesigneerd, om elk misverstand uit te sluiten.”
Het roept de vraag op wat dan nog het verschil is tussen echt en onecht, als de meester zelf zijn eigen doeken niet meer herkent. Is het nog slechts het idee dat de kunstenaar er met eigen handen aan heeft gezeten? Een signatuur, een certificaat… is het puur een economisch onderscheid? Als mensen hetzelfde ervaren bij een ‘in de stijl van’ als bij een ‘echte’, wat maakt het dan nog uit of iets ‘echt’ is?
Zijn Appels rouleren ondertussen nog steeds, zegt Jansen. Bij veilinghuizen, op gerenommeerde kunstbeurzen als de TEFAF en de PAN: “Elk jaar als ik daar ga kijken zie ik wel dingen die mij heel bekend voorkomen. Ik heb eens een voorstel gekregen om met een tv-cameraploeg naar de TEFAF te gaan om vervalsingen aan te wijzen. Dat wil ik wel, zei ik, maar betalen jullie ook de advocatenkosten na afloop?” Lachend: “Dat ging dus niet door.”
We lopen terug naar de keuken. Jansen wordt gebeld. Nee, dat gaat niet, zegt hij afgemeten, en hangt direct op: “Iemand die het kasteel wil voor een fotoshoot voor een bruiloft. Daar beginnen we niet aan.”
Verschillende kunstenaars passeren de revue. Het komt op Escher (“Een soort kruiswoordpuzzel, iets voor op de laatste pagina van de krant”), op de Duitse schilder Anselm Kiefer die in zijn doeken allerlei rotzooi verwerkt: lood, stro, mest zelfs (“Is het zuiver? Nee, maar wel doeltreffend. Is het mooi? Misschien kun je zeggen dat er schoonheid schuilt in de lelijkheid”).
Als mensen hetzelfde ervaren bij een ‘in de stijl van’ als bij een ‘echte’, wat maakt het dan nog uit of iets ‘echt’ is?
Jansen vertelt bevlogen over Mark Rothko, de Amerikaanse schilder van monochrome doeken, schilderijen die intense reacties oproepen. Het is alsof je erin verdwijnt, klinkt het vaak. “Het geheim zit in de transparantie,” zegt Jansen. “Het zijn heel veel lagen over elkaar heen. Ik heb het wel geprobeerd. Je moet de kleuren niet mengen, de verf tussen de lagen heel goed laten drogen, en je kwast schoonhouden. Schoonheid in fysieke zin loopt bij hem uit in de schoonheid van een schilderij. Al het overtollige is weg. Dat is overweldigend, een kunstenaar die dat voor elkaar krijgt! Heel veel mensen zijn bang voor die totale stilte die je ervaart
als je voor zo’n doek staat, die is overweldigend, kan confronterend zijn.”
Ik krijg een rondleiding. Beneden hangen schilderijen van echtgenote/partner Ellen. Er is net een tentoonstelling geweest, ter gelegenheid van haar verjaardag. We lopen door de zalen. Schilderijen, waar je ook kijkt: Picasso’s, Mondriaans, Miro’s, Appels natuurlijk, een prachtig korenveld van Van Gogh. Maar er hangt ook eigen werk. Jansen heeft een techniek ontwikkeld, waarbij hij de (acryl)verf opbrengt met een theepot. “Gietwerk” noemt hij het. “Met die tuit kan ik sturen, kan ik dunne en brede lijnen maken. Hiervan kan geen kunstcriticus zeggen: als Jansen iets maakt dan lijkt het op Karel Appel en anders zal het wel Picasso zijn. Het is echt mijn ding.” Inspiratie kwam van prehistorische rotsreliëfs die in Noord-Italië zijn gevonden, in Valcamonica. “Alle kleur is in de loop van de tijd uitgewist, alleen de tekens, het meest elementaire is over: dat vind ik heel schoon, heel mooi.”
Het is een verhaal bij zijn schilderijen, maar het werk moet ook zonder uitleg kunnen, zegt Jansen. Hij haalt Hans van Maanen aan: “‘Dans drukt dans uit.’ Als je een schilderij in een paar woorden kunt samenvatten, waarom zou je dan nog met potten verf gaan sjouwen? Het belangrijkste kun je niet in woorden vatten. Appel zei ooit: ‘Ik rotzooi maar wat an’, maar dat zei hij omdat hij het moeilijk vond vragen over zijn werk te beantwoorden. Dat geldt voor veel schilders: beeldende kunstenaars zijn eigenlijk een soort bouwvakkers in de kunsten. Die uitspraak heeft Appel zijn hele leven achtervolgd, terwijl zijn werk zó bijzonder is, de compositie, de kleuren zo helder en sprankelend, terwijl hij alles zo snel op het doek zette.”
Hij wijst op een enorm schilderij, eigen werk: “Mensen vragen wel wat het voorstelt. Dan kan ik het niet laten om
te zeggen: ik kom uit Brabant, dit is een Brabants landschap. Dan zie je mensen kijken: oh ja, ja ja.” Pretoogjes opnieuw. We lopen naar boven, over de majestueuze trap. Gaan van zaal na zaal, overal schilderijen, deels eigen werk, deels ‘in de stijl van’. Klimt, Monet, Mondriaan, Appel natuurlijk, Van Gogh. Alles is te koop. Uitsluitend moderne kunst, op een Mona Lisa en een zelfportret van Rembrandt na. “Verf is een chemische substantie,” zegt Jansen, “en die veran-
dert in de loop van de tijd. Wil je datzelfde effect bereiken, dan ben je eigenlijk chemicus aan het worden. Ik heb het wel gedaan, dan doe je zo’n doekje in de oven, voor het craquelé-effect, maar ik schilder liever.”
We staan in zijn atelier. Een krankzinnige verzameling verftubes, ezels, doeken. Aan de zijkant op de grond zijn met verf bespatte werkschoenen (“Die vormen zelf elke dag een ander schilderij”). Jansen kijkt naar buiten, in de verte over de velden, lijkt in gedachten verzonken. Zegt dan: “Als ik ’s ochtends wakker wordt, doe ik eerst de dieren, onze ezels, ik geef ze te eten, maak de hokken schoon, want ze poepen heel veel. Als dat klaar is, kom ik hier, ga ik aan het werk, elke dag, ik schilder elke dag. Als ik een paar dagen niet in mijn atelier kan, gaat het mis, dan krijg ik zin in ruzie maken. Ik moet schilderen.”
Een paar dagen na het interview stuurt Jansen nog een sms-je: “Misschien kun je nog iets toevoegen, dat was ik vergeten: het recht op schoonheid, dat moet absoluut in de grondwet worden opgenomen.”
Tussen deze bekende namen en wellicht volstrekt onbekende vind je gegarandeerd een horloge dat je past...
Tekst: Gerben Bijpost
Wat is het: Een mooie mix van een techniek met stedelijke elegantie; robuust en betrouwbaar. Dit horloge voelt zich net zo op zijn gemak op een koraalrif als in een directiekamer. Gebaseerd op een klassieker. Bijzonder: Dit horloge was in 1967 het eerste met een in één richting draaiende ring met dubbele duiktijd- en diepte-indicaties om een veilige opstijging te garanderen. De SUB zou een legende worden vanaf 1968, toen de duikers die vanaf het dek van de Calypso de zee in glipten en hem meenamen in De onderzeese wereld van Jacques Cousteau. Nog een primeur: in 1969 introduceerde DOXA het heliumventiel (HRV). Heliummoleculen zijn de op één na kleinste die in de natuur voorkomen en zelfs waterdichte afdichtingen kunnen niet voorkomen dat ze in een horloge terechtkomen. Tijdens decompressie zet het helium uit. Dankzij de eenrichtings-HRV kunnen de heliumdeeltjes ontsnappen zonder ooit de waterdichtheid van het horloge in gevaar te brengen. Zonder dit zou de drukopbouw ervoor kunnen zorgen dat het kristal letterlijk losschiet.
Tech specs: Edelstaal; 42,50 mm x 44,50 mm; automaat; gangreserve 38 uur; keramische geschroefde kroon; heliumventiel; saffierglas; waterdicht tot 30 bar.
Richtprijs: € 2410
Informatie: www.doxawatches.com
Wat is het: Een retro chronograaf gebaseerd op een vintage model uit de jaren zestig, gevonden op een Sotheby’s veiling in 2021.
Bijzonder: De Type 21 werd oorspronkelijk in 1956 besteld door het Franse leger als een meer robuuste opvolger van de iconische Type 20. Maar onder de motorkap van deze 2024-uitvoering is geen verschil met de huidige Type 20. Beide zijn uitgerust met hetzelfde state-of-the-art Manufacture AMT-kaliber, dat voldoet aan alle laatste industrienormen. Wel heeft de ‘21’ een iets andere esthetiek, zoals de glanzend zwarte wijzerplaat, een donkerder getinte ‘Old Radium’ lume Grade X1 en een lume driehoek op de 12 uur markering van de lunette. Op de wijzerplaat vind je nu het Airain-kroonlogo en ‘Type 21’.
Tech specs: Edelstaal; ø 39,5 mm; handopwinder; 63 uur gangreserve; columnwheel flyback-chronograaf; Incabloc shock protection; saffierglas; waterdicht tot 5 bar.
Richtprijs: € 2950
Informatie: www.airain.com
Wat is het: Het eerste Seiko duikhorloge, Marinemaster, werd al in 1965 geïntroduceerd voor de Japanse thuismarkt. Maar op verzoek van velen maakt de Marinemaster nu zijn wereldwijde debuut met drie nieuwe Prospex creaties, waarvan één in gelimiteerde oplage.
Bijzonder: Elke nieuwe Marinemaster is uitgerust met het automatische Seiko 6L37 kaliber, het eerste uurwerk in de slanke kaliber 6L-serie dat speciaal is ontwikkeld voor duiken. Je ziet het door het doorzichtig schroefdeksel en dat is bijzonder, want het hoge niveau van wateren schokbestendigheid wordt gewoonlijk bereikt met een gesloten achterkant van de kast. Door echter de kaststructuur op ingenieuze wijze aan te passen, én dankzij het slanke kaliber 6L37, creëerde Seiko het dunste (12,3 mm) mechanische duikhorloge van dit moment – en dat mét zichtvenster!
Tech specs: Edelstaal met super-hard coating; ø 39,5 mm; automaat; gangreserve 45 uur; anti-magnetisch tot 4800 A/m; met witte wijzerplaat gelimiteerd tot 1000 stuks (blauw en zwart ongelimiteerd); saffierglas; waterdicht tot 20 bar.
Richtprijs: € 3400
Informatie: www.seiko.nl
Wat is het: Een stijlvolle en slanke dresswatch voor wie pure elegantie hoog in het vaandel heeft staan. Bijzonder: Dit horloge voor hem én haar is verkrijgbaar in drie verschillende maten, ieder met een prachtig diepzwarte wijzerplaat en dito band. Op het eerste gezicht lijken ze identiek qua design, maar wie beter kijkt ziet subtiele verschillen in toepassing van gouden en zilveren details op de drie wijzerplaten. Bovendien heeft de grootste van het drietal als enige ‘date’ in de naam staan, want die is uitgerust met een datumweergave.
Tech specs: Edelstaal; 36,4 / 38,5 / 40,5 mm; automaat; 42 uur gangreserve; zwart gegalvaniseerde wijzerplaat; waterdicht tot 5 bar.
Richtprijs: € 3040 - € 3500
Informatie: www.nomos-glashuette.com
Wat is het: Een uiterst nauwkeurig duikhorloge dat zowel degelijk als sierlijk is. Voorzien van een lasergestructureerde duikschaal, gepolijst in positief reliëf, en voor extra helderheid voorzien van een enkele punt van Super-LumiNova op 12 uur.
Bijzonder: Omega zal voor de 31e keer in de geschiedenis aanwezig zijn als officiële tijdwaarnemer van de Olympische Spelen en deze nieuwe Seamaster Diver 300M is er om dat feit te vieren. Afgetopt met het materiaal waar elke atleet van droomt: op de edelstalen kast zit namelijk een stralende lunette in 18K goud.
Tech specs: Edelstaal met 18K Moonshine Gold; ø 42 mm; automaat; 55 uur gangreserve; master-chronometer; antimagnetisch; helium-ventiel; saffierglas; Parijs 2024 gravure en gouden logo op achterzijde; waterdicht tot 30 bar.
Richtprijs: € 9600
Informatie: www.omegawatches.com
Wat is het: De Anatom behelst de terugkeer van het gelijknamige en opvallende horloge uit 1983. Een paar millimeter groter weliswaar en ook is het kwartsuurwerkje van toen vervangen door een automatisch kaliber.
Bijzonder: De naam Anatom staat voor de anatomische vorm van het horloge, ergonomie in optima forma, voor perfect comfort rond de pols. Bijzonder ook is de lunette van high-tech keramiek, die zorgt voor een laag gewicht en enorme resistentie tegen krassen. Dat laatste geldt trouwens ook voor het opvallend gevormde saffierglas, dat zowel aan de boven- als onderkant is afgerond, waardoor het prachtig integreert in de kastvorm en voor een unieke uitstraling zorgt.
Tech specs: Edelstaal met zwarte high-tech keramiek; 32.5 x 46.3 mm; automaat; 72 uur gangreserve; antimagnetisch; wijzerplaat in drie kleuren (er is ook een limited edition van 40 stuks in zwart, met diamanten indexen); waterdicht tot 5 bar.
Richtprijs: € 3750 (de limited edition kost € 11.300)
Informatie: www.rado.com
Wat is het: De originele Black Bay werd gelanceerd in 2012 met een bordeauxrode lunette. In 2016 werd hij voorzien van een manufactuur kaliber. En nu keert hij terug, voor een derde evolutie…
Bijzonder: Geen revolutie, maar evolutie; want zo creëer je échte klassiekers. De nieuwste Black Bay, uitgerust met Manufacture Calibre MT5602-U, is nu Master Chronometer-gecertificeerd door METAS, dus kwaliteit en precisie zijn onafhankelijk getoetst. Verdere verbeteringen betreffen subtiele aanpassingen in het design, zoals een iets slankere kast voor meer draagcomfort en een nieuw ontworpen kroon. We zijn nu al benieuwd wat een vierde evolutie gaat brengen…
Tech specs: Edelstaal; ø 41 mm; automaat; 70 uur gangreserve; saffierglas; waterdicht tot 20 bar.
Richtprijs: € 4290 (met rubber band)
Informatie: www.tudorwatch.com of www.schaapcitroen.com
Wat is het: Een sportieve chronograaf die onmiskenbaar een vleugje nostalgie uit de seventies ademt. Bijzonder: Het hart van dit horloge wordt gevormd door een handmatig opwindbaar uurwerk, dat zichtbaar is door de open achterkant van de kast. De wijzerplaat, met SuperLumiNova gecoate indexen en wijzers zorgt voor een prima leesbaarheid onder alle omstandigheden. De tachymeter op de lunette voegt een vleugje functionaliteit toe. En het ontwerp wordt afgerond door een gewelfde roestvrijstalen armband met snelwisselsysteem, handig voor de overgang van zakelijke bijeenkomsten naar casual uitjes. Tech specs: Edelstaal; ø 41 mm; handmatig opwindbaar; 60 uur gangreserve; saffierglas; waterdicht tot 10 bar.
Richtprijs: € 1975
Informatie: www.tissotwatches.com
Wat is het: Een speciale uitvoering van de Big Crown Pointer Date (de datum wordt aangegeven met een wijzer), uitgevoerd met een bronzen kast.
Bijzonder: Een horloge opgedragen aan Vadertje Tijd, een bijna 100 jaar oude windwijzer die uitkijkt over Lord’s Cricket Ground in Londen. MCC, ‘s werelds meest actieve cricketclub en eigenaar van Lord’s is, net als de nieuwe Official Timekeeper Oris, actief in gemeenschapswerken, zowel lokaal als in het buitenland. Samen organiseren ze nu diverse programma’s, waaronder educatieve, sociale en sportevenementen, alsmede de Oris Change for the Better Day, waarbij plastic afval van de straten in Londen wordt ingezameld.
Tech specs: Brons; ø 40 mm; automaat; gangreserve 38 uur; saffierglas; waterdicht tot 5 bar; op achterzijde een gravure van de iconische Vadertje Tijd; gelimiteerd tot 1926 exemplaren.
Richtprijs: € 2950
Informatie: www.oris.ch
Wat is het: Een speciale uitvoering van de eerder verschenen OPS, ontwikkeld in samenwerking met The Real Time Show, een tweewekelijkse podcast over de horlogeindustrie door de Amsterdamse retailers Alon en Ben Joseph en de in Dresden gevestigde horlogemaker/journalist Rob Nudds. Bijzonder: Voorzien van bajonetcompressorsluiting aan de achterkant en dubbele compressorkronen, die waterdichtheid tot extreme diepte garanderen zónder schroeffunctie. En, onzichtbaar maar waar: op twee tandwielen van het uurwerk is de Tibetaans-boeddhistische mantra OM MANI PEME HUNG gegraveerd. Zo worden gevoelens van liefde, wijsheid en mededogen vanuit je pols rechtstreeks de wereld in gestuurd – 30 miljoen keer per jaar. Een percentage van elk verkocht horloge gaat trouwens naar een goed doel in het Sherpa-gebied in Nepal.
Tech specs: Edelstaal; ø 40 mm; automaat; de eerste ‘spirituele complicatie’ ter wereld; 38 uur gangreserve; saffierglas; 360° bidirectioneel draaibare binnenring; gepatenteerd compressorkroonsysteem; waterdicht tot 20 bar.
Richtprijs: € 6200
Informatie: www.sherpawatches.com
Wat is het: Een oerdegelijke survival-/sportswatch die is opgewassen tegen de meest extreme situaties en daarbij nuttige ondersteuning biedt.
Bijzonder: Stof- en modderbestendig, is de nieuwe GPR onder meer voorzien van een optische sensor voor hartslag, een versnellingsmeter voor het aantal genomen stappen, een gyroscoop voor nauwkeurige kompasafstelling en GPS-functie. Combineer tijdens bijvoorbeeld bergtochten deze gegevens met bloedzuurstofniveau, hoogte, snelheid van stijging of daling en barometrische gegevens en je kunt weloverwogen beslissingen nemen in extreme omstandigheden. Naast knalgeel ook in het zwart verkrijgbaar.
Tech specs: Hars, biologisch; 60.6 × 53.2 mm; shockproof en mud resistant; bluetooth; solar-charging; talloze sensoren voor het monitoren van fysieke en externe factoren (check url hieronder!); ondersteuning voor diverse sporten; waterdicht tot 20 bar.
Richtprijs: € 499
Informatie: www.casio.com
Meer weten over de Rangeman van Casio, scan deze pagina om direct online te ontdekken.
Wat is het: Een speciale uitvoering in samenwerking met Ace Juweliers, gebaseerd op de nieuwste generatie Ariadne, een zelfopwindend polshorloge met chronograaf, volledige kalender met weergave van de datum, dag en maand, en maanfase-indicator.
Bijzonder: Hoewel horloges van Christiaan van der Klaauw altijd wel iets met hemellichamen en astronomische verschijnselen te maken hebben, had het merk nooit eerder stervormige uurmarkeringen gebruikt. Wie het horloge bestelt kan kiezen tussen Nederlandse of Engelse kalenderschijven en een uniek nummer van 1 tot 50, met de hand gegraveerd door meestergraveur Jochen Benzinger op de rotor van het uurwerk.
Tech specs: Edelstaal; ø 40 mm; automaat; saffierglas; gelimiteerd tot 50 stuks; waterdicht tot 3 bar.
Richtprijs: € 9450
Informatie: www.acejewelers.com
Meer weten over de Longines
Conquest, scan deze pagina om direct online te ontdekken.
Wat is het: Een retro gestileerd horloge uitgebracht ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van de belangrijke Conquest-collectie van Longines.
Bijzonder: Bij dit opvallende eerbetoon aan een historisch model uit de late jaren vijftig, wordt de gangreserve getoond via twee roterende schijven in het midden van de wijzerplaat. Met een schaalverdeling van ‘72’ tot ‘0’ in stappen van 8 uur wordt de resterende looptijd van het horloge nauwkeurig in beeld gebracht. Een unieke vinding van Longines en exclusief gebruikt door het merk. De wijzerplaat is er in champagne, antraciet of zwart.
Tech specs: Edelstaal; ø 38 mm; automaat; gangreserve 72 uur; anti-magnetisch; saffierglas; waterdicht tot 5 bar.
Richtprijs: € 4250
Informatie: www.longines.com of www.schaapcitroen.com
Niven Kunz, in Nederland grondlegger van de 80/20 visie, kreeg op zijn 24ste zijn eerste Michelinster. Bijna twintig jaar later draagt zijn restaurant Triptyque met trots een Groene Michelinster - dé erkenning voor chefs met een duurzame visie: “Groenten spelen in mijn keuken de hoofdrol.” Gentlemen’s Watch sprak met hem en proefde zijn befaamde worteltartaar…
Tekst: Karine Bloem
Meer weten over culinair vakman
Niven Kunz, scan deze pagina om direct online te ontdekken.
Ik ben geboren in Gorinchem en groeide op in Schelluinen en Hoek van Holland. Als jonge jongen was ik altijd bezig met sport, vooral tennis. Daardoor soms iets minder met school. Na de middelbare school wilde ik graag kok worden en ben ik de koksopleiding gaan doen. Mijn stages deed ik, met veel plezier, bij de Librije en de Bokkedoorns. Op 24-jarige leeftijd begon ik mijn eerste restaurant, ‘t Raethuys, en kookte daar mijn eerste Michelinster.
Een paar jaar later, in 2009, begon ik restaurant Niven, waar ik opnieuw een Michelinster mocht ontvangen. In het prille begin daarvan leerde ik ook mijn vrouw Virginie kennen en we zijn al snel gaan samenwerken als team. Maar niet volgens de klassieke verdeling van chef en gastvrouw; Virginie is ook fulltime arts en dat maakt het voor ons des te leuker om samen te werken. Helaas moesten we in 2020 de deuren van restaurant Niven sluiten, maar konden we gelukkig niet veel later de deuren van Triptyque openen. Virginie en ik zijn inmiddels gelukkig getrouwd en sinds 2021 is mijn achternaam officieel van Bronckhorst-Kunz.
Wat mij drijft als chef is onze duurzame visie, onze 80/20 filosofie, de groenten. Ons verhaal vertellen vind ik het mooiste wat er is. Onze gasten en andere food-liefhebbers laten zien -en vooral proeven- hoe mooi het is om met groenten te koken. Er is zoveel moois verkrijgbaar in Nederland, dat er echt niet altijd vlees, vis of gevogelte nodig is om een goed gerecht te maken. Ik ben hier al van jongs af aan mee bezig; het is fijn om te zien dat steeds meer mensen deze visie omarmen en er zelf mee aan de slag gaan. Tegelijkertijd blijft het mijn ambitie om nóg meer mensen te enthousiasmeren met onze 80/20 filosofie. En uiteraard wil ik mijzelf altijd blijven verbeteren en innoveren. Als ik geen chef was geworden zou
ik waarschijnlijk hebben doorgestudeerd en was ik gaan werken in de economische sector. Economie is een onderwerp wat mij interesseert en wat ik graag volg en over leer.
Triptyque is mijn derde restaurant. Virginie en ik waren aan het nadenken over een passende naam en bedachten Triptyque. Een drieluik. In ons geval een drieluik van restaurants. Ideeën voor gerechten kunnen elk moment komen. Soms door een product wat ik zie, soms door inspiratie die ik opdoe tijdens vakanties of reizen met Virginie. De hospitality in Londen of
New York kan mij inspireren, maar de eetcultuur in Azië en Zuid-Europa even goed. Vooral de liefde en aandacht voor eten die men daar heeft. Ook de Franse chef Michel Bras heeft mij als jonge chef erg geïnspireerd. Hij was zijn tijd ver vooruit en kookte toen al zoveel met groenten, waanzinnig! Het creatieve proces gaat denk ik zoals bij velen; je begint met een idee, maakt het gerecht zoals je het hebt bedacht, proeft het, past het eventueel aan. Zo groeit het gerecht tot wat het moet zijn. Soms duurt het enkele dagen voordat ik vind dat het goed is en op de kaart kan. Komt een idee in mij op
als ik niet in het restaurant ben, dan noteer ik het en denk er rustig over na. Mijn ideeën voor gerechten starten in elk geval altijd met groenten, nooit met vlees of vis.
Wat mijn kookstijl bijzonder maakt is denk ik dat ik één van de eersten in Nederland was die groenten op de kaart heeft gezet, daarmee is doorgegaan en het heeft uitgebreid. Denken vanuit groente, 80/20, groenten in de hoofdrol. Dat is de beste omschrijving van mijn kookstijl en waarom deze eventueel als uniek beschouwd kan worden.
Er is een aantal mensen waarvan ik veel geleerd heb in dit vak. Uiteraard heb ik op culinair vlak bij de Librije heel veel geleerd van Jonnie Boer en Sidney Schutte (destijds de souschef -red.). Dat was toen al een innovatieve keuken van enorm hoog niveau. Lucas Rive bracht mij de wat klassiekere keuken bij; hij was daar erg goed in. Maar bij een restaurant komt natuurlijk meer kijken dan enkel koken, namelijk ondernemen. Dit leerde ik op jonge leeftijd van John Beeren, toenmalig eigenaar van de Bokkedoorns. Ik keek goed naar wat hij deed en zei, al heeft hij dat waarschijnlijk op dat moment niet zo ervaren, haha. Ook mijn pandeigenaar en vriend Lawrence Kohlinger leerde mij op jonge leeftijd al veel over zakendoen en financiën. Later, toen ik mijn eigen restaurant Niven had, leerde ik veel van mijn toenmalige compagnon Mark van der Kallen. Een man met veel kennis en verstand van zaken en met verhelderende inzichten. Veel van dit alles pas ik nog dagelijks toe in ons huidige restaurant.
De worteltartaar vind ik leuk om te bereiden. Gasten zien dit er wellicht niet aan af, maar het duurt vijf dagen om dit te maken. Er zit veel diepgang in zowel het gerecht als de bereiding
en het is een echt signatuur-gerecht geworden. Een van mijn favoriete ingrediënten om mee te werken is rode biet. Je kunt er alle kanten mee op en kunt veel bereidingen toepassen. In ieder menu vind ik wel iets om met rode biet te doen.
Ik sta altijd open voor feedback. Zowel positieve als kritische. Naar mijn idee leer je altijd iets van feedback, mits het goed onderbouwd is uiteraard. Ik pas mijn gerechten natuurlijk niet klakkeloos aan als iemand er iets van vindt, maar ik probeer altijd te zoeken
naar leerpunten en mogelijkheden om te verbeteren. Ik denk dat veel mensen feedback als kritiek zien; ik ervaar het als een mogelijkheid om te verbeteren, te leren.
DUURZAAMHEID EN INNOVATIE
Innovatie is een breed begrip, maar ik probeer altijd verbetering en efficiëntie te zoeken en toe te passen. Duurzaamheid zit in het DNA van ons restaurant. Dat begint natuurlijk met onze 80/20 filosofie, maar gaat veel verder dan dat. We kiezen bijvoorbeeld voor droogbloemen in plaats van verse bloemen, we kiezen voor Nederlandse kunstwerken, we kiezen zeer zorgvuldig onze leveranciers en producten uit op duurzaamheid. Niet alleen de groenten, maar bijvoorbeeld ook enkel
met de hand gedoken coquilles, biologische Nederlandse boerderij-eend en zo nog vele andere producten. We zetten de lampen, oven en afzuiging uit als we ze niet gebruiken, we maken gebruik van papier gemaakt van tomatenpulp voor onze menukaarten, we printen geen bonnen uit maar doen dit digitaal, eten als team veel vegetarisch en zorgen voor zo min mogelijk waste. Veel groente halen wij zelf op in Westland, zodat er geen grote vrachtwagens onze kant op hoeven om de levering te doen. Ook een mooi en van Ludovic Plessis, dat enorm bezig is met duurzaamheid. Een voorbeeld voor velen. Zij zijn niet enkel bezig met duurzaamheid in de productie van de champagne, maar trekken het ook door in hun distributie, vervoer en verpakkingsmaterialen.
jas, sneakers, goede jeans en mooie truien. Een wisselende stijl van klassiek en modern. Heb ik mijn koksbuis niet aan, dan draag ik de ene dag een mooi overhemd, blazer en pantalon met nette schoenen, de andere dag mijn leren jack, dan weer een pak, of een dikke trui met goede jeans en sneakers. Ook daarin kies ik graag voor merken die laten zien bezig te zijn met duurzaamheid, zoals bijvoorbeeld Filippa K. Sneakers draag ik graag van Filling Pieces.
HUISSTIJL
Virginie heeft de inrichting van Triptyque verzorgd en houdt zich bezig met de stijl van het restaurant. Ik vind me volledig in haar stijl, we liggen echt op één lijn. De keuken is waar ik mij mee bezig houd en het ultieme keukenitem voor mij blijft een kachel. Dat is het centrale item dat je als chef altijd nodig hebt en veel mee werkt: het hart van de keuken. Waar we ook enorm trots op en blij mee zijn, zijn de technisch geavanceerde wijnklimaatkasten van Atag. Die zijn uniek in hun soort. Ze zijn heel ruim, volledig in te stellen qua vochtigheid en temperatuur en hebben meerdere zones in een kast. Bovendien zijn ze erg mooi ontworpen en een aanwinst voor het interieur. Ook leuk om te weten: mocht je geen sommelier zijn of er geen in de buurt hebben: je kunt de flessen scannen met een speciale camera die is ingebouwd in de kast. Deze staat in verbinding met de Vivino-app en vertelt je direct allerlei informatie over de wijn. Wij vinden de kasten waanzinnig en ze maken het geheel gewoon af.
KLEREN MAKEN DE MAN
Ik hou van klassieke kleding zoals pakken, jasjes, overhemden. Tegelijkertijd ben ik ook gek op mijn leren
De beste wijn voor mij is een witte Bourgogne. Die verkies ik boven alles en in mijn beleving kan hij ook met alles, haha! Maar als ik echt iets moet kiezen, dan eet ik er graag wat mooie Nederlandse kazen bij, of een risotto
van parelgort met geitenkaas en paddenstoelen. Ik zou heel graag een keer voor The Rolling Stones willen koken! Waarom? Omdat het The Rolling Stones zijn. Het zijn legendarische mannen die de muziek hebben veranderd. Behalve dat ik graag naar hun muziek luister, inspireert het me dat zij al zo lang doen waar zij van genie ten en goed in zijn. Zelfs nu, op hun leeftijd, lijken ze nog altijd een jeugdige geest te hebben. Dat is toch geweldig! En ik zou ook eens voor Roger Federer willen koken. Wat mij betreft de beste tennisser, een echte gentleman en heel stijlvol. We hebben al wel het geluk gehad te mogen koken voor U2. Dat was een van de mooiste dingen die we hebben mogen beleven met ons restaurant. Geweldig om ze persoonlijk te ontmoeten!
TIJD
Het horloge wat ik draag is van Frederique Constant, gekregen van mijn schoonouders en mij erg dierbaar. Tijd is iets om niet te verspillen, iets wat je niet terugkrijgt en ook niet kunt kopen. Tijd is iets om zuinig op te zijn en vooral van te genieten. Mijn grootste levensles is: geniet van ieder mogelijk moment in het leven,
Niven heeft al wel het geluk gehad te mogen koken voor U2
Geavanceerde wijnklimaatkasten van Atag
sta niet te lang stil bij tegenslagen die je kunt oplossen. Het leven kan zomaar ineens anders lopen of voorbij zijn. Cliché wellicht, maar wel waar. Virginie zegt altijd: “Een probleem is geen echt probleem zolang je het op kunt lossen”. Met andere woorden: zit niet te lang over dingen in die je een andere wending kunt geven. Deze les komt voort uit het veel te vroeg overlijden van mijn schoonmoeder. Zij was als een moeder voor mij, wij hadden een unieke band. Een gemis en pijn die altijd bij je blijft. We hebben een ontzettend lieve familie en veel lieve vrienden. Iets waar ik me gelukkig mee prijs. Mijn vrije tijd besteed ik dan ook het liefste met Virginie, familie en vrienden. We gaan vaak met elkaar wat eten of we
koken voor elkaar en hebben het geluk dat we allemaal goed en graag koken. We hebben bijvoorbeeld vrienden die topgerechten op de BBQ bereiden en andere die Iraans en Zuid-Amerikaans koken, lekker divers dus. Ook van het eten van mijn schoonvader kan ik echt genieten. Hij kan weer erg goed Indisch koken, net zoals mijn schoonmoeder dat altijd kon.
Virginie en ik gaan ook graag naar musea, we wandelen met plezier door het Rijksmuseum of we gaan naar museum Voorlinden. Als echte muziekliefhebbers bezoeken we regelmatig concerten. Het afgelopen concert van The Rolling Stones stonden we zelfs helemaal vooraan, net zoals we wel eens vooraan hebben gestaan bij Prince en Lenny Kravitz. Ook luisteren we graag naar artiesten als U2, David Bowie, Prince, AC/DC, Harry Styles, Lenny Kravitz, Depeche Mode, Elton John, Queen, Led Zeppelin, Red Bone en vele anderen. Qua muziek heb ik mijn horizon verbreed door mijn schoonouders en Virginie. Zij gingen altijd al graag naar concerten en luisteren veel. Mijn laatst afgespeelde nummer is Come and Get Your Love van Red Bone.
Netflix of boek? Dan zeg ik Netflix! Ik kijk graag naar documentaires, waargebeurde verhalen. Op Disney+ kijk ik naar Marvel. Virginie ook trouwens, dat is echt ons ding samen.
REISLUST
Het ontdekken van nieuwe culturen, het proeven van nieuwe smaken maar vooral het even in een andere wereld zijn vind ik heerlijk. Dus ja, ik reis graag. Maar met het oog op duurzaamheid pakken we niet voor alles het vliegtuig. Londen, New York, Parijs en Barcelona zijn favoriete bestemmingen. Die steden bruisen en geven energie; je bent nooit uitgekeken. En Japan staat nog op de bucketlist! De steden, de natuur en niet te vergeten de eetcultuur. Het lijkt me geweldig. Zo uniek en eigen, ik denk dat je dat nergens anders ter wereld vindt.
Diep in de onderwaterwereld van potvissen beleeft Patrick Dykstra de tijd van zijn leven wanneer hij rondzwemt en communiceert met de reuzen der aarde. Hij hoopt dat mensen na het zien van zijn bekroonde documentaire Patrick and the Whale meer gaan geven om potvissen, walvissen en de oceaan in zijn geheel. GW sprak met de natuurfotograaf en cameraman die nooit van plan was om een film te maken…
Tekst: Annika Hoogeveen
Foto’s: Patrick Dykstra
Meer weten over de schoonheid van ‘Whales’, scan deze pagina om direct online te ontdekken.
“Het idee kwam van filmmaker en vriend James Reed. Hij was samen met mij op Dominica toen potvis Dolores tijdens ons weerzien erg nieuwsgierig was en mij optilde uit het water. James vond het geweldig en stelde voor om er een film over te maken. Veel van het beeldmateriaal is geschoten met mijn eigen camera. Rondzwemmen en walvissen filmen, dat doe ik een paar weken per jaar. Maar James stelde voor om een filmploeg mee sturen om Dolores op te sporen en haar gedrag te filmen. (glimlacht) Het is niet de film geworden die we in gedachten hadden, maar zo gaat het in de natuur: je kunt dieren niet regisseren. Dat was ook de grootste uitdaging.”
Het doel van de documentaire?
“Een positieve impactfilm. Niet een documentaire waarin jagers –zoals de Japanners in Antarctica– walvissen met
harpoenen doorboren. Hopelijk geeft Patrick and the Whale potvissen een meer menselijk element. Dat ze zachtaardig en vriendelijk zijn. Net als wij zijn het individuen met verschillende gevoelens en gedragingen.”
Waarom wil je de manier van communicatie tussen potvissen bestuderen? “Potvissen hebben het grootste brein van alle dieren op aarde, ze zijn extreem intelligent. Daarnaast is breincomplexiteit ook belangrijk. Potvissen hebben, net als mensen, spindelcellen en hersenschors. Dit zijn de onderdelen waarvan we denken dat het zorgt voor een hogere manier van functioneren. Er is weinig kennis over wat er in hun hersenen plaatsvindt. Het is opwindend om proberen te begrijpen –wetende hoe intelligent en emotioneel ontwikkeld ze zijn– hoe het zit met hun sociale structuur en de geluiden die ze maken.
‘Net als wij zijn het individuen met verschillende gevoelens en gedragingen.’
Interessante en complexe aspecten als groepscommunicatie of het doorgeven van kennis aan jongere generaties.”
Een blauwe vinvis vinden was je oorspronkelijke doel. Was het een geluk bij een ongeluk dat de zoektocht langer duurde dan gepland?
“Mijn leven had er heel anders uitgezien als ik op de eerste dag van mijn expedi-
tie al een blauwe vinvis had gevonden. Hokje aanvinken en weer verder. Het was een moeilijke en uitdagende, maar uiteindelijk erg lonende zoektocht. Het gebrek aan kennis, over walvissen en de oceaan, fascineert mij nog steeds. We weten dat de potvis veertig minuten diep onder water doorbrengt, dan voor tien minuten naar de oppervlakte komt om daarna weer veertig minuten te gaan jagen. Maar de oceanen worden weinig bestudeerd. Het verbaast mij dat een normale kerel als ik –een gepensioneerde advocaat die voor zijn plezier de wereld rondreist– dingen kan leren over deze dieren die men nog niet wist, had gezien of gefilmd. Ik was de eerste die filmde hoe een blauwe vinvis haar jong voedt. Dat trekt mij enorm aan. Het is erg verleidelijk om te denken dat ik de wereld kan veranderen door gewoon mezelf te zijn en niet een levenslange mariene bioloog.”
De wereld veranderen?
“Omdat mensen walvissen niet in het dagelijks leven tegenkomen, weten ze weinig over ze. Elk jaar neem ik daarom kinderen van het eiland Dominica mee om potvissen te zien. Wonend op een klein eilandje hebben de meesten van hen nog nooit zo’n dier gezien. Zij begrijpen niet dat wanneer je een snoeppapiertje op straat gooit, het na een van de vele regenbuien direct in de oceaan en dus in de leefomgeving van de potvis terechtkomt. Het is belangrijk om mensen helpen begrijpen wie de potvissen zijn, wat ze nodig hebben en wat we ze aandoen. Ik zie mijn rol als hun ambassadeur, door het maken van deze films en het meenemen van personen om ze te zien. De potvispopulatie in het oostelijke Caribisch gebied krimpt nog steeds door diverse factoren die één gemeenschappelijke overeenkomst hebben: ons. Verstrikt in visnetten, scheepsverkeer, opeten van plastic. De mens doet het ze aan.”
Ben je niet bang voor walvistoerisme door te veel aandacht?
“Uiteraard. Gelukkig heeft Dominica een vrij strikt en goed gereguleerd ver-
gunningensysteem. Niet iedereen kan zomaar met een boot de oceaan op en bij de walvissen in het water springen. Als de documentaire zou worden gemaakt op een locatie waar dit wél was toegestaan, dan weet ik niet of ik had meegewerkt. In deze film heb ik geprobeerd om de walvissen zó dichtbij te brengen, dat mensen niet meer de drang voelen om er zelf heen te gaan.”
Denk je dat potvissen met elkaar over jou communiceren?
“Dat is een groot risico voor mij. (glimlacht) Met Project CETI proberen we om de potvistaal te ontcijferen en er is hoop dat er in de komende vijf jaar een enorme vooruitgang wordt geboekt. Mísschien wil ik dat wel niet, want wat als we ontdekken dat Can Opener (een vrouwelijke potvis) denkt dat ik een enorme klootzak ben en ze aan haar
vrienden vertelt dat ik een waardeloze zwemmer ben, niet lekker ruik en dat ze mij helemaal niet leuk vindt. Dat ík denk dat ze mijn vriendin is, máar in werkelijkheid vindt zij mij waardeloos. (lachend) Ik ben ervan overtuigd dat ze over ons praten.”
Denk je na over ethiek wanneer je tussen de walvissen zwemt?
“Altijd! Elke keer dat ik met walvissen of mariene dieren zwem, gaat er een kosten-batenanalyse door mijn hoofd. Waar ben ik mee bezig? Wanneer een walvis zich omdraait en besluit tijd met mij door te brengen, mist ze een voedingsduik door met mij te spelen. Dat is een van de redenen waarom ik een camera mee ben gaan nemen. Mijn gedachte was om unieke momenten vast te leggen, er films van te maken en dit te tonen op televisie of internet, zodat
‘Ik ben ervan overtuigd dat ze over ons praten.’
mensen meer informatie ontvangen en leren over deze dieren. Altijd denk ik na over de impact die ik heb. Wat is het voordeel voor de walvis en is dit groter dan de impact?”
Er vindt in deze film een spannend moment plaats met een potvis. En een paar jaar terug was je bijna doorgeslikt door een bultrugwalvis. Schrikt dit niet af?
“Nee, ik denk dat het een geweldig overlijdensbericht zou zijn (glimlacht). Het leest beter dan een hartaanval of auto-ongeluk. Het is zeker eng, maar je hebt maar één leven en hoewel ik geen onnodige risico’s neem, neem ik ze wel. Dat is het mij waard. De meest gevaarlijke situaties ontstaan door de omgeving en niet door walvissen. Wanneer je op een kleine boot op zee zit zonder reservemotor en er gaat iets mis of je bevindt je plotseling in een storm… Ik houd van mijn leven en wil niet dat het voortijdig eindigt, maar je
kunt ook niet de hele dag thuiszitten teleVisie te kijken.”
Heeft het bestuderen van de natuur je houding ten opzichte van mensen veranderd.
“Natuurlijk. Je vergelijkt mensen met sommige van deze dieren. Geen enkel dier is verantwoordelijk voor de massa-uitroeiing van andere soorten. Mensen zijn daar op een dagelijkse basis aansprakelijk voor. We zijn ongelooflijk destructief. Dingen die we nooit meer terugkrijgen. Een paar duizend luipaarden, misschien driehonderdduizend potvissen, maar acht miljard mensen. De balans is ver te zoeken. Mensen zijn niet goed in het delen van land en grondstoffen. We komen en pakken alles wat we pakken kunnen; we vermoorden de dieren. Het zit in de menselijke natuur; ik maak mij
er net zo schuldig aan. Een spin maak je dood en de slang in jouw huis gooi je naar buiten. Die dieren hebben er miljoenen jaren gewoond totdat jij besloot jouw huis daar te bouwen.”
De staat van de natuur, oceanen en zeeën is niet best. Denk aan windmolenparken op zee, diepzeemijnbouw…
“Diepzeemijnbouw vormt een groot probleem. Explosieven af laten gaan om een sonar te creëren van onderzeebedden beschadigt alles in de omgeving. De trommelvliezen en longen van dieren in de buurt -zoals zeehonden, zeeleeuwen en walvissen- worden opgeblazen. Ook de plastic vervuiling is verschrikkelijk. Veel komt neer op het nemen van de juiste keuzes. Hét grote probleem is natuurlijk de overbevolking. Miljarden mensen. Wat kun je er aan doen? Je kunt geen genocide plegen. Als je naar wetenschappelijk onderzoek kijkt, is vrouwenonderwijs in ontwikkelingslanden een belangrijke factor. Daar waar vrouwen en mannen dezelfde rechten hebben –scholing en arbeidsmarktparticipatie– vind je geen families met dertien kinderen. Dit is dus een belangrijke manier om de globale populatie te verminderen. Combineer dit met de verstandige keuzes over diepzeemijnbouw, gebruik van plastic en recycling.”
Kapitein Ahab zwoer niet te rusten voor hij zijn witte walvis had gevonden. Heb je zelf ook een Moby Dick? “Zeker heb ik nog wat heilige gralen. Ik heb nog nooit een narwal –walvis die lijkt op een eenhoorn– gezien en zou maar wat graag getuige zijn van een voedende narwal. Daarnaast is de technologie nog niet zo ver gevorderd om de jacht van een potvis op een inktvis in het diepe water te kunnen filmen. Maar graag zou ik de eerste zijn die dit voor elkaar krijgt!”
Patrick and the Whale is vanaf 18 april 2024 te zien in de Nederlandse bioscopen.
Op 80 graden
zuiderbreedte, een paar honderd kilometer van de Zuidpool, aan de voet van het Ellsworthgebergte, vond op 13 december 2023 de achttiende Antarctic Ice Marathon plaats. 42 kilometer en 195 meter hardlopen bij -30 graden Celsius. Hoe doe je dat?
Tweeënvijftig mannen en veertien vrouwen stonden aan de startlijn voor één van de moeilijkste en meest afgelegen hardloopwedstrijden ter wereld. Onder hen Laurent Lecamp, Managing Director van Montblancs horlogedivisie, en Simon Messner, bergbeklimmer en zoon van de legendarische Italiaanse bergbeklimmer Reinhold Messner.
Voor Messner was het de eerste poging op deze beroemde afstand, maar als bergbeklimmer was hij wel gewend aan de barre omstandigheden die de mannen zouden tegenkomen. Voor Lecamp gold dat niet. Hij was weliswaar een ervaren trail- en marathonloper, maar niet onder dit soort omstandigheden. Hij legt uit wat hardlopen op de Zuidpool met je lichaam doet:
“Hardlopen onder deze condities is extreem zwaar. De koude zorgt ervoor dat je aders en slagaders vernauwen, waardoor je bloed minder snel stroomt. Vasoconstrictie noemen ze dat. Daardoor is er minder zuurstoftransport en dat maakt sportief presteren extra moeilijk. Bovendien worden je pezen minder elastisch en gaat de snelheid en intensiteit van spiercontracties naar beneden. En daarbij komt ook nog eens dat de lucht die je inademt geen tijd heeft om goed op te warmen, waardoor je keel gaat irriteren. Al met al geen fijne ingrediënten voor een hardloopwedstrijd. Maar de sensaties die je ervaart wanneer je lichaam en geest samenkomen en je ondanks dit alles toch weet door te gaan zijn prachtig.”
Tips voor wie het ook wil proberen?
“Begin een lange warming-up, langer dan normaal, om je lichaamstemperatuur en de spierwarmte geleidelijk te verhogen. En tijdens de run inademen door de neus en uit door de mond. Bij veel wind en temperaturen onder -5°C moet je je gezicht volledig beschermen met een kraag, bivakmuts, skibril of zoiets. En heel belangrijk: drink! Uitdroging vermindert je prestaties en kan hoofdpijn, peesontsteking en andere problemen veroorzaken.”
En qua kleding?
“Gebruik verschillende lagen technische kleding. Een eerste basislaag om je te beschermen tegen de kou, heel dicht tegen je lichaam en zeer ademend, zodat je altijd droog blijft. Daarna een warmere laag en een windstopper. Hetzelfde geldt voor je benen. Verder dunne handschoenen en speciaal schoeisel.”
Wat was het moeilijkste moment tijdens deze marathon en hoe ben je daarmee omgegaan?
“Omdat de Antarctic Ice Marathon is uitgezet in een beschermd natuurgebied moesten we vier en een halve lus van zo’n tien kilometer afleggen. Dat parcours leek bij elke ronde langer te worden. En vooral ook zwaarder. Maar we hadden het geluk dat we samen liepen, een paar woorden konden wisselen en elkaar steunen als een van ons het moeilijk had.”
Kijk je al uit naar een volgende marathon?
“Ik droom er al jaren van om ooit de koudste marathon ter wereld te lopen, bij Yakutia in Noordoost-Siberië, bijgenaamd de ‘Pole of Cold’. Hier krijg je te maken met temperaturen van -25 tot -40°C, en in winderige omstandigheden zelfs tot -60°C. Maar op dit moment bereid ik me voor op een marathon van een heel andere kaliber: de jaarlijkse horlogebeurs Watches & Wonders…”
Tijdens de Antarctic Ice Marathon testten Laurent Lecamp en Simon Messner één van de nieuwste horloges van Montblanc, de Montblanc 1858 Geosphere 0 Oxygen South Pole Exploration Limited Edition, ontworpen als eerbetoon aan Reinhold Messner, de man die als eerste de veertien hoogste toppen ter wereld beklom en als eerste te voet de Zuidpool overstak. Spoiler alert: het uurwerkje overleefde de run natuurlijk feilloos. Het eerste wat opvalt aan dit horloge is de ijsblauwe wijzerplaat. Gletsjerijs verschilt namelijk van gewoon wit ijs omdat de leeftijd, dichtheid en het gewicht bijna alle luchtbellen binnenin hebben verdreven. Dit betekent dat het bijna elke kleur in het spectrum kan absorberen en de kleur blauw wordt gebroken dankzij deze afwezigheid van zuurstof. Het is deze blauwe tint die wordt benadrukt op de wijzerplaat. Speciale techniek, genaamd gratté boise, is gebruikt om een indruk van diepte en helderheid te geven. Hierbij wordt de wijzerplaat laag voor laag opgebouwd, bedrukt, gelakt, gepolijst en een nacht te drogen gelegd, voordat de volgende laag kan worden aangebracht. Deze tijdrovende techniek vereist meer dan
dertig afzonderlijke stappen. Maar het is niet alleen het gletsjerijs dat verstoken is van lucht; de Montblanc 1858 Geosphere 0 Oxygen South Pole Exploration Limited Edition 1990 maakt namelijk deel uit van Montblancs serie ‘Zero Oxygen’-horloges, die verschillende voordelen bieden. Nul zuurstof in de behuizing zorgt er voor dat het glas niet kan beslaan, wat kan optreden bij drastische temperatuurveranderingen op hoogte, maar voorkomt bovendien oxidatie. Zonder zuurstof gaan alle componenten veel langer mee en dat zorgt dus voor meer precisie over langere tijd. Het horloge wordt aangedreven door het automatische kaliber MB 29.25, met 42 uur gangreserve. Zowel het noordelijk als het zuidelijk halfrond wordt weergegeven door twee driedimensionale bollen die tegen de klok in draaien en een dag- en nachtaanduiding bevatten, zodat de drager in één oogopslag kan zien hoe laat het waar dan ook op aarde is. En wie goed kijkt ziet dat Montblanc de route van Messner over de Zuidpool op het Antarctische continent heeft toegevoegd als een knipoog naar de legendarische expeditie.
Oplaadpoorten voor je smartphone vind je tegenwoordig overal: in de bus, het vliegtuig, je auto, de trein, het vliegveld en noem maar op. Kortom, je moet tijdens een reis echt je best doen om met een lege telefoon te komen zitten. Maar toch, het kán. En dan zul je net zien dat je niet meer bij je gedownloade vliegtickets kunt komen. Dat vermijd je door deze Grixx Powerbank PD 20.000mAh met Fast Charge bij je te hebben. Die laadt razendsnel, efficiënt en als het nodig is drie apparaten tegelijk. Een gemiddelde smartphone laad je er ongeveer vier keer helemaal mee op, dus zo nodig kun je reisgenoten blij maken. Een handig display geeft weer hoeveel procent van de capaciteit nog beschikbaar is. Voorzien van 2 x USB-A output, 1 x USB-C in/ output. Kost € 29. www.grixx.eu
Deze Evolved Air Hooded Midlayer won de 2024 German Design Award en de GOOD DESIGN Award. En dat is niet voor niets. Hij is namelijk gemaakt van Ocean Bound polyester fleece en is 100% recyclebaar aan het einde van de levensduur. Het Ocean Bound-polyester van Helly Hansen wordt gemaakt van plastic flessen die binnen vijftig kilometer van een kustlijn worden verzameld in regio’s waar het risico op plastic vervuiling groot is. Door plastic in dit stadium in te zamelen wordt voorkomen dat het onze oceanen vervuilt en schade toebrengt aan het zeeleven. Het plastic wordt vervolgens gerecycled en gebruikt om dit Ocean Bound materiaal te maken dat in totaal voor minimaal vijftig procent uit gerecycled materiaal bestaat. Het resultaat is comfortabel en functioneel: een hoge kraag en een geconstrueerde capuchon voor bescherming, kinbeschermer, duimgaten, flatlocknaden voor extra comfort en een handzak met verborgen rits voor veilig opbergen. Kost € 140. www.hellyhansen.com
De Kajka van Fjällräven werd gelanceerd in 2008, won prijzen en is uitgegroeid tot favoriet voor velen. Niet voor niets: de slimme rugtas combineert indrukwekkende duurzaamheid met functionaliteit en capaciteit. Maar het beste kan altijd beter en dus werd in 2013 de Kajka opnieuw gelanceerd. Ditmaal met een frame van hout, omdat dit een ecologische voetafdruk heeft die negentig procent lager is dan die van aluminium. En nu, ruim tien jaar later, is Kajka opnieuw verbeterd. Ditmaal vooral qua comfort: een lichtere constructie, betere ondersteuningsfuncties in de vorm van ergonomische schouderbanden en een verstelbare heupband. De Kajka is nu gemaakt van het oersterke ma-
teriaal Vinylon F, is makkelijker te repareren en heeft een voering en verstevigingen van gerecyclede materialen, wat de duurzaamheid van de rugzak nóg verder vergroot. Leverbaar in zes formaten, van 55-100 liter. Kost € 400 - € 500. www.fjallraven.com
Binnen trainen op je racefiets was nog nooit zó realistisch als op deze Tacx NEO 3M van Garmin. Deze beschikt namelijk over een virtueel vliegwiel met de innovatieve Neo magneet-motor, die je het gevoel geeft over verschillende soorten wegen te rijden, waaronder gravel en kasseien. Hellingen met een stijgingspercentage tot 25 procent zijn inbegrepen, en zelfs een adrenaline pompende afdaling behoort tot de mogelijkheden! Zogenaamde dynamische inertie zorgt daarbij voor een gevoel van voorwaartse beweging op basis van je snelheid en helling, om je rit super realistisch te maken. Via de Tacx Training-app kun je eenvoudig deelnemen aan virtuele GroupRides, participeren in virtuele trainingsritten met WorldTour-professionals en meeslepende video’s ervaren van een selectie aan de mooiste fietsroutes, klimmetjes en locaties over de hele wereld. Kortom, voor de mooiste fietsrit hoef jij de deur niet meer uit. Wordt rijklaar geleverd met een vooraf geïnstalleerde 11-speed cassette, dus je kunt unboxen en rijden. Wel eerst even je fiets erop monteren. Kost € 2000. www.garmin.com
De nieuwe Wave Inspire 20 van het Japanse sportmerk Mizuno, hoofdsponsor van onder meer de TCS Amsterdam Maratho, is perfect voor hardlopers met overpronatie. Grote kans dat jij er daar één van bent, want ongeveer zestig à zeventig procent van de bevolking heeft het. Bij overpronatie is het voetgewelf lager dan normaal en kantelen de enkels naar binnen tijdens het lopen. De Mizuno Wave-plaat in de schoen biedt stabiliteit en dankzij de anatomische vorm van de plaat zakt de voetboog niet in. Zo ontstaat een soepele gewichtsoverdracht van grondcontact naar voorwaartse voortstuwing. En dat is precies wat je als overproneerder wilt: extra ondersteuning en tegelijk extra energieteruggave en snelheid. Combineer dit met het Smooth Stretch Woven dat een comfortabele en zachte pasvorm biedt zonder dat dit ten koste gaat van de loopefficiëntie plús slijtvast X10 koolstofrubber in de buitenzool en je hebt de ideale hardloopschoen. Kost € 160. www.mizuno.com
En zo stond ik ineens een paar wandelschoenen af te rekenen in een ANWBwinkel. Het was een plek waarvan ik nooit had gedacht er een voet binnen te zetten en ik voelde dan ook een lichte huivering, alsmede de aandrang om subiet om te draaien en dit voorportaal van de hel te verlaten. Want de mensen hier, zo was ik niet.
Ze hadden veelal grijs haar, al waren er tot mijn verbijstering ook jonge types, en ze droegen allemaal comfortabele kleding, want hij die ANWB-winkels bezoekt is de schaamte voorbij. Hij die ANWB-winkels bezoekt maalt niet om mode. ANWB-mensen hunkeren slechts naar comfort, gebruiksgemak, extra zakken op logische plekken, spullen die geen wind, kou en regen doorlaten. Ze zijn onverminderd op zoek naar dingen die het buitenleven vergemakkelijken. En naar milieustickers en vignetten, naar routekaarten, fietsdragers en heuptasjes, naar sneeuwkettingen en skiboxen. Mode is voor anderen, bij ANWB-mensen draait het slechts om de beste kwaliteit voor de redelijkste prijs – liefst met trippelplatina ledenkorting vanwege honderddertig jaar lidmaatschap. Het zijn de mensen die je op maandagochtend tegenkomt in het bos of op het strand, de mensen die en masse bij dat ene zaakje op de Veluwe neerstrijken voor dekoffie-met-slagroompunt-met-super-extra-speciale-korting-voor-leden. Het zijn de stelletjes die je stiekem uitlacht omdat ze dezelfde schoenen, broeken en windbrekende jacks dragen.
En daar stond ik nu dus tussen. Vrijwillig. Vijf jaar geleden verhuisde ik vanuit onze hipsterhoofdstad naar een kleine stad in de provincie. Met pijn en moeite ging het. Als ik eerlijk ben doet het nog steeds pijn, ondanks dat het hier frisser, fruitiger, liever, rustiger, goedkoper en gezonder is dan in de stad. En dit, dit voelde als een nieuwe nederlaag, als een volgende stap richting de onvermijdelijke burgerlijkheid, richting een HOME-bord op de vensterbank en een geurkaars van de Etos.
Zo onopvallend mogelijk begaf ik me naar de wandelschoenensectie. Zelden zag ik zoveel lelijks bij elkaar. De kleuren waren ontstellend saai, de vormen afgrijselijk. Ik moest moeite doen om niet een klein beetje te braken, maar ik hield me staande. Ik moest dit doen.
Dat kwam zo. Als je eenmaal in de provincie woont, kom je erachter dat er om de hoek mooie plekken zijn. Bossen, heidevelden, vennetjes, veengebieden, zandverstuivingen, je kunt het zo gek niet bedenken of het is er. Het is net als met koffiezaakjes in de hoofdstad: je kunt geen vijftig meter lopen zonder er eentje tegen te komen. Alleen gaat het hier om gratis natuurgebieden, niet om krijsend dure lattes.
Mijn vrouw en ik probeerden het voor de vorm nog een tijdje tegen te houden, maar uiteindelijk gingen we om. Kom op, zeiden we, ook wij gaan wandelen. Als je die stap hebt gezet, is de volgende onvermijdelijk, want je voelt al snel dat comfort belangrijker is dan een rode beanie of een broek van Daily Paper. Helemaal zo gek niet, die afritsbroeken, en zo’n windbrekend jack is toch ook wel handig. En die sneakers worden best snel goor en nat en jeetje volgens mij heb ik een blaar. Evengoed duurde het bijna vijf jaar voordat mijn vrouw en ik die volgende stap durfden te zetten. We versleten dure sneakers, zweetten ons een ongeluk, kochten voor een klein fortuin aan blarenpleisters, maar lachten onze medewandelaars uit – als Randstedelijke boeren met kiespijn, maar toch. Tot we besloten dat het echt niet anders kon. Nou ja, soort van. Want ondanks dat we nu zalig comfortabel wandelen op de lelijkste schoenen die we ooit bezaten, zijn we nog niet overstag als het gaat om afritsbroeken en windbreekjacks. Dat zal nog minimaal vijf jaar duren, net als dat kopje koffie met die slagroompunt. Voordeel is wel dat we dan extra korting krijgen met onze ANWB-ledenpas.
Modell U50 HYDRO. ø 41 mm. Compact duikhorloge met HYDRO-technologie. Gemaakt van hoogwaardig, zeewaterbestendig Duits onderzeebootstaal. Dankzij de HYDRO-technologie -een speciale olie vervangt de lucht in de kast- kan het onder water vanuit elke hoek worden afgelezen zonder reflecties en is het absoluut condensvrij. Getest volgens de Europese normen voor duikapparatuur en gecertificeerd door DNV. Waterdicht en drukbestendig tot een duikdiepte van 5000 meter (= 500 bar). Functioneel betrouwbaar van - 20° C tot + 60° C. Gezekerde duikring met TEGIMENT-technologie en minutenschaal. Kroon op 4 uur om te voorkomen dat deze in de achterkant van de hand wordt gedrukt. Saffierglas. Beschermd tegen onderdruk. 2360 euro met siliconen band. Drie jaar fabrieksgarantie. Onder water vanuit elke hoek afleesbaar.
REGÉ-JEAN PAGE
SPIRIT ZULU TIME