Daarom Parkstad by Wean International b.v.

Voorwoord Daarom Parkstad

‘Daarom Parkstad’ beschrijft de regio Parkstad in al haar facetten. Parkstad heeft namelijk veel te bieden en daarover vertellen we graag. Misschien leest u dit boek omdat u hier woont en belangstelling heeft voor alles wat te maken heeft met de regio. Of u kent Parkstad van het mijnverleden, GaiaZOO, ZLSM, het Glaspaleis, Mondo Verde, SnowWorld en wilt wel eens wat meer weten hierover. Het kan ook zijn dat u erover denkt om in Parkstad te gaan wonen of om er uw bedrijf te vestigen. Hoe dan ook, u toont interesse in deze bloeiende regio en dat is een mooi gegeven. Wat de reden ook is, als u dit boek heeft gelezen, kent u het verhaal van Parkstad anno 2012. U heeft gelezen over de rijke geschiedenis. U weet dat Parkstad een ideale combinatie biedt van stedelijke voorzieningen, natuur en cultuur en dat we het grootste industriegebied van Zuid-Limburg binnen onze grenzen hebben. Steeds meer bedrijven vinden hun weg hiernaartoe. Daarbij speelt het goede ondernemingsklimaat een rol, maar zeker ook de uitstekende bereikbaarheid en goede verbindingen met Duitsland en België via de A76. Parkstad richt de blik daarom naar voren. De komende jaren wordt er hard gewerkt aan de herinrichting van het centrumgebied. De plannen voor onder meer de buitenring zijn in een vergevorderd stadium. En uiteraard blijft Parkstad investeren in de leefbaarheid van de gemeenten. Het is en blijft goed wonen, werken en leven in Parkstad. Dit boek vertelt u waarom! WEAN wenst u veel kijken leesplezier, Pascal Weidner Wim Andela

Omgeving kasteel Hoensbroek

Daarom Parkstad 1

Voorwoord Daarom Parkstad Inhoud Daarom Parkstad

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Inleiding Daarom Parkstad

1. Ontstaan van Parkstad Intro

De historie van Parkstad

De mijnwerkers van Parkstad

Inhoud Daarom Parkstad

Monumentaal Parkstad

...................................................................................................................................................................................................

Een schitterende zilverglans

2. Parkstad vandaag Intro

Parkstad, het pact van acht Op handen gedragen

Samenspraak en mensenwerk

Een L’Ogische keuze

Wat vrouwen willen

Pareltje met X-factor

Niet-alledaagse wijnen

Administratieve en fiscale dienstverlening met vooruitziende blik Wie niet waagt, die niet wint!

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Meer dan alleen maar glaszetter

Flexibele financiële dienstverlening

Topspeler in een dynamische markt

Koekje erbij?

Oplossingsgerichte dialogen

Oude Gebouwen, nieuwe functie Bouwkunst uit de vorige eeuw

Rubriek ‘Mijn Parkstad’, Paul Depla

3. Toekomstig Parkstad Intro

Parkstad ontpopt zich

Nieuwe transformatie op stapel

2 Daarom Parkstad

60 62

Parkstad wil bouwrijp blijven

Rubriek ‘Mijn Parkstad’, Gerrit van Veghel

4. Cultureel Parkstad Intro

Evenementenrijk Parkstad

5. Toerisme in Parkstad

Inhoud Daarom Parkstad

Intro

Overnachten in Parkstad Een bijzonder verblijf

80 82

Familievriendelijk en milieubewust Attractief Parkstad

Gastvrijheid ten voeten uit

Rubriek ‘Mijn Parkstad’, Rob Huppertz

6. Leven in Parkstad

Garant voor optimale veiligheid Een goed idee met pvc

Ruimte voor een goed leven Uitgaan in Parkstad Culinair Parkstad

Trendy maar huiselijk

Passie voor de Italiaanse keuken Leisure in Parkstad

100 102

103

....................................................................................................................................................................................................

104

106

Volop werken met plezier!

Sportief ontspannen in Limburg

Zorgdragen voor continuïteit en kwaliteit van leven

108

111

112

116

Genieten van het natuurschoon

7. Zorg in Parkstad Intro

Toerisme en recreatie

Intro

Daarom Parkstad 3

Zorg in Parkstad

Specialist in gezondheid & wellness

Zorgdragen voor continuïteit en kwaliteit van leven Innovatief in vak en ambacht

121

122

124

126

8. Studeren in Parkstad

Basisonderwijs

Voortgezet Onderwijs

Inhoud Daarom Parkstad

120

Rubriek ‘Mijn Parkstad’, Pim Steerneman

Intro

118

128 129

Arcus maakt werk van talent!

130

LVO geeft Limburg toekomst!

...............................................................................................................................................................................................

134

136

137

Creatief beroep met toekomst Hoger onderwijs

Universitair onderwijs

Internationaal en speciaal onderwijs

140

141

142

Onderwijsboulevard Heerlen

9. Economisch profiel Intro

138

“We support your facilities”

Economische structuurversterking Regisseur in het bedrijfsleven

144

146

148

149

Nieuwe energie

150

Bereikbaarheid

152

Bijzondere ondernemer

Gericht op de toekomst

154

155

158

“Wij leggen de lat hoog” Bedrijventerreinen

Succesvol samenwerken in de regio

Een onderneming van wereldformaat

164

166

168

170

172

Sterk in kleinschalige projecten Betonspecialist van Limburg Colofon Daarom Parkstad Zakenregister

4 Daarom Parkstad

163

Kasteel Hoensbroek

Daarom Parkstad 5

Inleiding Daarom Parkstad

Alweer zo’n zeven jaar geleden verscheen onze eerste uitgave over de regio Parkstad Limburg. Op dat moment timmerde WEAN al een aantal jaren aan de weg. Het boek over Parkstad Limburg werd bijzonder welwillend ontvangen in de regio. Andere Nederlandse, Belgische en zelfs Duitse steden volgden. Ook verscheen de eerste uitgave over een provincie. Inmiddels zijn wij als WEAN zowel kwantitatief als kwalitatief gegroeid. Gemiddeld brengen wij vier tot vijf boeken per jaar uit. Voor een tweede maal een boek uitgeven over Parkstad Limburg (verder in dit boek kortheidshalve te noemen ‘Parkstad’) is een uitdaging! Na goed overleg met Parkstad en de gemeenten binnen Parkstad, zijn we tot de conclusie gekomen dat Parkstad als één gezien moet worden. Dankzij de vele veranderingen binnen de regio werd het inderdaad ook tijd voor een nieuwe uitgave over deze boeiende streek. Anders dan in de vorige editie zal dit naslagwerk ook een boek voor het ‘nieuwe’ Parkstad zijn. Daarom besteden we met veel plezier aandacht aan het heden en zeer zeker ook aan de toekomst zonder de historie te vergeten.

6 Daarom Parkstad

Mondo Verde, Landgraaf

Daarom Parkstad 7

1. Ontstaan van Parkstad

Intro Sinds 1999 is Parkstad Limburg de nieuwe naam voor de regio die vroeger bekend stond als de Oostelijke Mijnstreek. In eerste instantie werd het gevormd door de gemeenten Heerlen, Brunssum, Landgraaf, Kerkrade, Voerendaal, Simpelveld en Onderbanken. Tegenwoordig mag de gemeente Nuth zich ook onder Parkstad scharen. De naam ‘Parkstad’ lijkt een samenvoeging van twee uitersten maar geeft het wezen van deze regio eigenlijk zeer nauwkeurig weer: het is een groen en heuvelachtig gebied en toch een van de meest verstedelijkte gebieden van Nederland. Voor 1920 bestond het gebied uit parochies, dorpskernen, linten en mijnschachten en telden alle gemeenten samen ongeveer dertigduizend inwoners. Vandaag heeft dit groenstedelijk gebied maar liefst tweehonderdtachtigduizend inwoners en behoren de mijnschachten, schachtwielen en de rokende schoorstenen definitief tot het verleden. De groei van de regio ontstond in de dertiger jaren toen hier de eerste mijnkoloniën verrezen. De mijnen hadden al snel meer arbeiders nodig dan de regio kon verschaffen. Dit leidde tot een massale trek van arbeiders uit binnen- en buitenland naar dit hongerig industriegebied. Het inkomen van een mijnwerker was voor die tijd zeker niet slecht te noemen en er ontstond dan ook een relatief grote welvaart. Kolenwagon

8 Daarom Parkstad

1. Ontstaan van Parkstad

Daarom Parkstad 9

De historie van Parkstad De historie van Parkstad is heel uitlopend. In de volgende pagina’s schetsen wij een beeld betreffende deze historie. Al in de Romeinse tijd was Voerendaal bewoond. Er zijn verschillende interessante vondsten gedaan die dit bevestigen, zoals de resten van een Romeins badgebouw, enkele tempeltjes en een vijver. In de buurt van hoeve Ten Hove zijn zelfs de overblijfsels van een echte Romeinse villa aangetroffen, Villa Rusticam genaamd. Deze villa bleek na vergelijkend onderzoek een van de grootste villa’s van Nederland te zijn geweest. Deze grote herenboerderij vormde het centrum van een uitgestrekt landbouwgebied. De entree van het gebouw was bereikbaar via een indrukwekkend lange oprijlaan.

Heerlen

10 Daarom Parkstad

Het hoofdgebouw vormde het middelpunt met daarnaast een grote graanschuur. Een prachtige privétuin voor het hoofdgebouw verfraaide de omgeving, terwijl links en rechts van het woongedeelte de bedrijfsgebouwen op volle toeren draaiden. De naam voor de gemeente Voerendaal is dan ook waarschijnlijk afgeleid van het Latijnse woord ‘Furenthela’, dat dichtbevolkte Romeinse nederzetting betekent. Wanneer u aan Heerlen denkt, denkt men meestal aan een jonge stad zonder veel historie. Echter, het tegengestelde is waar. De nu zo modern ogende stad, herbergt vele elementen uit een lange historie die meer dan tweeduizend jaar teruggaat. Sinds kort weten we dat er zelfs zo’n zesduizend jaar geleden al een nederzetting bestond. De echte vorming van Heerlen als stad krijgt echter met de komst van de Romeinen haar eerste gestalte. Het gebied wordt een burgerlijke nederzetting onder de naam Corriovallum. In de 15e eeuw vindt men de eerste aanwijzingen op een Romeinse wegenkaart. De kaart bevat rustplaatsen voor legers, koeriers en reizigers en de benaming ‘Cortovallio’. Waarschijnlijk is dit ook de correcte naam, naar aanleiding van onlangs verricht onderzoek. Het betreft in dit geval een Keltisch/Germaanse verbastering voor ‘corio - valio’ of ‘hariwalia’. De nederzetting ligt aan het kruispunt van twee belangrijke heerwegen (Boulogne-sur-Mer naar Keulen en Xanten-Heerlen-Aken-Trier). De gemeente Simpelveld heeft een bijzonder rijk verleden. Sommige geheimen van het verleden zijn ontsluierd, sommige zullen misschien nog blootgelegd worden. Maar een ding is zeker: wie in deze contreien van Parkstad woont, kan bogen op een zeer internationaal getinte achtergrond. Lees verder en duik mee

Voerendaal

1. Ontstaan van Parkstad

in een ver verloren verleden. Waar komt de naam Simpelveld vandaan? Het is in ieder geval al een heel oude naam. Vanaf 1137 komen de samenstellingen ‘Simplevei’ of ‘Sainplovoir’ voor, afstammende van de Romeinse naam ‘Simplovacium’ (oftewel Huis van Simplovius) of ‘Sempervivetum’ (begroeid met altijd groene struiken). Dat de naam Simpelveld pas in 1137 in de Annales Rodenses, de kronieken van de abdij Rol Duc, voorkomt wil niet zeggen dat Simpelveld toen pas gesticht werd. Allerminst! Het is waarschijnlijk dat de omgeving van Simpelveld reeds in prehistorische tijden werd bewoond. De bewijzen hiervoor zijn echter niet geleverd, afgezien van een stenen mesje dat werd opgegraven. Mogelijk liggen woningen en graven nog te wachten op ontdekking, mogelijk heeft de Eyserbeek alle sporen weggeveegd.

of dolmen, een door mensenhanden vervaardigde herinnering uit de prehistorie. Het is dus een logische benaming voor de tegenwoordige gemeente, die er haar lange voorgeschiedenis mee onderstreept.

De landgraaf kwam uit Duitsland en liep van het zand- en heidegebied van Ubach over Worms via Nieuwenhagen naar Schaesberg. Het fungeerde zodoende als een verbindend element tussen de drie voormalige gemeenten. De Landgraaf is, evenals de in de omgeving gevonden urnenvelden en grafheuvels

‘Onderbanken’ waren in de late middeleeuwen colleges die recht spraken, vooral wanneer het ging om gewone overtredingen en minder zware misdrijven. Het waren min of meer de vertegenwoordigers van het gerecht op het platteland, die in het geval van zware criminaliteit de hulp inriepen van een ‘hoofdbank’, meestal gelegen in een grotere plaats. Men kon hier dan ‘ten hoofde gaan’. De onderbanken hadden eveneens een administratieve en bestuurlijke functie, maar ook dit was weer ondergeschikt aan de macht van de, in dit geval, schepenen van Heerlen. Onderbanken ontstond toen de voormalige gemeenten Bingelrade, Jabeek,

Simpelveld

Schaesberg (Landgraaf)

De huidige gemeente Landgraaf telt ongeveer veertigduizend inwoners in een gebied van tweeëneenhalfduizend hectare. Landgraaf grenst aan Duitsland en de steden Brunssum, Kerkrade en Heerlen. Deze jonge gemeente ontstond in 1982, toen noodzakelijke bestuurlijke vernieuwing de kerkdorpen Nieuwenhagen, Schaesberg en Ubach over Worms bij elkaar bracht onder deze naam. ‘De Landgraaf’ is de benaming voor een grote en indrukwekkende ringwal die, ook nu nog, zichtbaar door de gemeente loopt. Het betreft een dubbele wal met droge gracht die dateert uit het begin van onze jaartelling.

1. Ontstaan van Parkstad

Daarom Parkstad 11

Merkelbeek en Schinveld met de bijbehorende woonplaatsen Douvergenhout, Etzenrade, Op den Hering, Quabeek, Raath en Viel onder deze naam werden samengevoegd. De aanleiding hiertoe vormde de wet tot gemeentelijke herindeling van 21 mei 1981 die op 1 januari 1982 op de betrokken gemeenten werd toegepast.

in 1997 bijvoorbeeld, doen aannemen dat ook de Romeinen het gebied wisten te waarderen. Het land van Rode zoals het gebied genoemd werd, strekte zich in de hoogtijdagen uit tot Vaals en werd in de middeleeuwen bestuurd vanuit het marktplaatsje ‘s Hertogenrade. De hooggelegen fortificatie op de plaats waar nu de Burg Rode is te vinden, behoorde toe aan de hertogen van Limburg en stond symbool voor de macht die zij in het gebied uitoefenden. Ondanks de beperkte grootte van ‘s Hertogenrath had deze plaats stadsrechten en sloeg het haar eigen munt. Toch bevond de parochiekerk zich in Kerkrade en woonden daar ook de meeste mensen.

Zowel Kerkrade als Kloosterrade (het tegenwoordige Rolduc) en ‘s Hertogenrade (nu het Duitse Herzogenrade) ontstonden rond het jaar 1000 vlak bij elkaar door het ontginnen van heide- en bosgebied. Het achtervoegsel ‘rade’ stamt van het werkwoord ‘rooien’ en refereert aan het kappen en bebouwen van bosgebied. Toch zijn er ook van lang daarvoor overblijfselen aangetroffen die wijzen op bewoning van dit gebied. De zichtbare fundamentresten van een Romeinse villa in Kerkrade-West en de vondst van een Romeins terracotta beertje

De naam Brunssum is waarschijnlijk een verbastering van het ‘heim’ of ‘heem’ nabij de bronnen. Taalkundig veranderde dit geleidelijk van ‘Bronsheim’ via ‘Brunsheim’ naar Brunssum. De eerste bewoners van Brunssum en directe omgeving kwamen waarschijnlijk zo’n twaalf- tot zesduizend jaar geleden vanuit het Donaugebied (Oostenrijk en Hongarije) naar deze streek. De keuze voor dit gebied lag in die tijden voor de hand: het was een uitgestrekt, overzichtelijk heidegebied, omsloten door moerassen, die daardoor een natuurlijke ringwal vormden. In vele opzichten leek het gebied op de moerassige streek rond de Donaudelta, hetgeen zeker zal hebben meegespeeld in de beslissing van dit volk om zich hier te vestigen. Door de uitgestrektheid was het territorium van deze jagers/verzamelaars in het Stenen Tijdperk makkelijk te verdedigen en te overzien. Op de open duinachtige heuveltjes was het goed leven, want wild kwam hier in alle soorten en maten voor. Bovendien zorgden de vele heldere bronnen voor een niet aflatende voorraad drinkwater voor mens en dier. Een halve eeuw voor het begin van onze jaartelling, toen heel West-Europa

Onderbanken

Rolduc, Kerkrade

12 Daarom Parkstad

1. Ontstaan van Parkstad

overspoeld werd door Romeinse legers en kolonisten, kende het gebied rond de Brunssummerheide opnieuw een periode van kolonisatie. Sporen en opgravingen (speerpunten) wezen uit dat er al drieduizend jaar vóór onze jaartelling mensen in en rondom de huidige gemeente Nuth leefden, met name bij Wijnandsrade. Ook de Romeinen konden de vallei van de Geleenbeek wel waarderen, zoals blijkt uit de ontdekte Romeinse villa op de Vaesraderheide. ‘Villa Rustica’ werd overigens geheel gereconstrueerd en maakt thans deel uit van speeltuin & kinderboerderij De Kabouter in Vaesrade. De naam Nuth is afgeleid van ridder Adam de Nutta wiens naam in 1262 opduikt bij een geschil over het landgoed Laer bij Wijnandsrade. Daarbij zou hij hebben bemiddeld als scheidsrechter. We weten dat Nuth sindsdien tot de schepenbank van Klimmen behoorde en pas vanaf 1626, onder de Spaanse koning Philips IV, als afzonderlijke heerlijkheid werd verpand. Ook de heren van Bongard speelden een grote rol in de geschiedenis van deze gemeente. Hun banden met de adel in Duitsland, Luxemburg en Oostenrijk, bleven zichtbaar in hun kasteel: Kasteel Wijnandsrade. De vorming van de tegenwoordige gemeente Nuth begon in 1821 toen het werd samengevoegd met Vaesrade, een onder Frans bestuur opgerichte zelfstandige gemeente. Pas in 1982 kreeg het zijn huidige omvang door fusies met de andere drie kernen Hulsberg, Schimmert en Wijnandsrade.

Binnenstad Brunssum

Nuth

1. Ontstaan van Parkstad

Daarom Parkstad 13

De mijnwerkers van Parkstad Wie vandaag door de voormalige Oostelijke Mijnstreek rijdt, zal zich maar moeilijk kunnen voorstellen hoe het er hier nog maar veertig jaar geleden uitzag. Overal waar je keek herinnerde toen alles aan die ene, overheersende constante: de steenkoolproductie. Deze speelde zich in de periode 1910-1975 hoofdzakelijk af rond de staatsmijnen Wilhelmina, Emma en de Hendrik, en de mijnen in particulier bezit: Oranje-Nassau (I t/m IV), de Lauramijn, de Juliamijn, de Domaniale mijn en de Willem-Sophiamijn. De horizon werd in die periode geheel gedomineerd door steenbergen, schachttorens met altijd draaiende schachtwielen, ketelhuizen, koeltorens, watertorens, ventilatiegebouwen en elektrische centrales. Daarboven hingen altijd rookpluimen: zwarte van de cokesfabrieken en witte van de koeltorens. Ook rondom die industriële installaties en gebouwen diende alles het zwarte goud: mijnhoutterreinen waar duizenden balken werden vervaardigd om de soms erg nauwe mijngangen te stutten en immense rangeerterreinen met ontelbare kilometers rails, vanwaar de steenkool naar alle windstreken werd vervoerd en waarop de mijnwerkers tot op de plaats van hun arbeid werden gebracht. Daar niet ver vandaan lagen de mijnkoloniën, die begin vorige eeuw verrezen om de mijnwerkersfamilies in te huizen. Ze waren opgezet als dorpjes, zodat de vele arbeiders die nodig waren voor de steenkoolwinning niet allemaal op een kluitje zouden leven. Op die wijze hoopten de kerk en de notabelen de kans op revolutionaire ideeën bij arbeiders bij voorbaat de kop in te drukken. Er heerste een strak georganiseerd gemeenschapsleven met veel macht voor de Rooms-Katholieke kerk en haar verenigingen. Tijdens het katholiek reveil van de jaren twintig stond alles wat maar naar socialisme rook gelijk met de duivel. En eenieder die sympaMijnwerker glas-in-lood, Schaesberg

14 Daarom Parkstad

1. Ontstaan van Parkstad

thie had voor de zaak van de SDAP (de voorloper van de PVDA) hing dan ook directe uitzetting uit de woning en verlies van arbeid boven het hoofd. De slechte werken leefomstandigheden lieten uiteindelijk ook de katholieke bond (onder leiding van monseigneur Poels) niet onberoerd en tezamen met de socialisten drongen ze vanaf 1923 aan op betere voorzieningen en lonen. Die zouden in de volgende jaren, ondanks fikse winsten uit de steenkoolopbrengsten, overigens slechts mondjesmaat verbeteren. En toen brak er tussen 1931 en 1935 ook nog de zogenaamde kolencrisis uit: dit was een vertraagd gevolg van de algemene economische malaise van 1929, maar ook de opkomst van andere energiebronnen als gas en olie speelde in toenemende mate een drukkende rol op de opbrengsten van steenkool. Wat dat voor gevolgen had voor de arbeiders, laat zich natuurlijk makkelijk raden: lagere lonen en minder werkzekerheid. Onder die druk werd de productie opgevoerd met behulp van de onmenselijke eenmansakkoorden. Deze hielden in dat je als kompel een persoonlijk akkoord met de opzichter maakte: zoveel kubieke meter voor een vastgesteld bedrag. Het hing dan af van je werktijd hoeveel je uiteindelijk per uur verdiende. Dit soort afspraken, men noemt ze ook wel jaagsystemen, bestond soms ook tussen groepen kompels en de opzichter, hetgeen de collegialiteit en de solidariteit behoorlijk onder druk kon zetten.

onale discriminatie. De kompels lieten gedurende die jaren meerdere malen hun verzet tegen de bezetter blijken, soms door werkelijk moedig gedrag. Dit kwam met name tot uiting tegen het einde van de oorlog, toen de situatie steeds gevaarlijker werd. Verzetsgroepen werden voorzien van dynamietpatronen uit de mijnen en mijnwerkersbussen werden ingezet voor het transport van onderduikers.

De naderende oorlog, enkele jaren later, doet de vraag naar kolen weer toenemen en de prijs stijgen. De oorlogsjaren in de mijnen zijn een stukje onderbelichte geschiedenis, te wijten aan onbekendheid en regi-

Vlak na de oorlog zien we onder andere de opkomst van machtigere bonden en jaren daarna de tewerkstelling van steeds meer buitenlandse arbeidskrachten, als de twee belangrijkste veranderingen in het leven van de mijnwerkers. En daarna natuurlijk de sluiting van de mijnen... De geschiedenis van de â&#x20AC;&#x2DC;kompelâ&#x20AC;&#x2122; leeft echter door in de harten van de bevolking van Parkstad: een meedogenloos en gevaarlijk bestaan in de diepten van de zwarte aarde.

Houwer werkt met afbouwhamer aan het kolenfront, Oranje Nassau Mijnen, Heerlen (1952-1953)

Machinist op ondergrondse verdieping, Oranje Nassau Mijnen, Heerlen

1. Ontstaan van Parkstad

Daarom Parkstad 15

Een schitterende zilverglans Het schitterende miocene zand dat in Nederland uitsluitend in en rond Heerlen, op winbare diepte voorkomt, heeft door zijn gehalte aan glimmer een zilverglans. Vandaar de naam zilverzand. Het is een zuiver kwartszand met een uitzonderlijke minerale- en chemische zuiverheid en zeer hoog SiO2 gehalte van ca. 99,7%. Zilverzand Exploitatie Beaujean B.V. is sinds 1914 als familiebedrijf actief in het ontgronden en exploiteren van terreinen in Heerlerheide. Huidige eigenaar is de heer Guus Beaujean, kleinzoon van de oprichter Hendrik Jozef Beaujean. De klanten in de beginjaren waren met name actief in de porseleinindustrie (Mosa, Sphinx en CĂŠramique te Maastricht), de glasfabricage (Philips gloeilampen in Eindhoven) en de kristalindustrie (Kristalunie en Val Saint Lambert BelgiĂŤ). Waar de familie Beaujean in 1914 kleinschalig met haar activiteit begon, heeft Zilverzand Exploitatie

16 Daarom Parkstad

1. Ontstaan van Parkstad

Beaujean B.V. anno 2011 vijftien personeelsleden in dienst, ca. 80 ha. grond in eigendom en heeft men ontgrondingsvergunningen voor de groeve Vrieheide en twee groeves links en rechts van de Heerenweg in Heerlen. In deze groeves wordt het zand met geavanceerde was- en classeerinstallaties procesmatig opgewaardeerd (veredeld) tot grondstof voor bedrijven actief in onder andere de silicaatchemie, bouwchemie, chemische-, glas- en keramische industrie. De groeves worden in overleg met gemeente en provincie op een maatschappelijke manier heringericht. Gezamenlijk wordt gedacht over de inrichting voor later die wordt aangepast aan de wensen van de samenleving. Voorbeelden voor herinrichting zijn natuurontwikkeling middels steile hellingen en een plas/dras milieu, dan wel op bepaalde plekken kleinschalige woningbouw al dan niet aan het water.

1. Ontstaan van Parkstad

Daarom Parkstad 17

Monumentaal Parkstad De provincie Limburg telt meer dan vierduizend geregistreerde rijksmonumenten en is daardoor een van de belangrijkste monumentenprovincies in Nederland. Vooral kerken, molens en kastelen zijn er volop vertegenwoordigd, zeker in vergelijking met andere provincies. Daarnaast heeft de regio Parkstad bijzonder veel beschermde boerderijen. In de gemeente Voerendaal zijn de historische en monumentale kasteel- en hofboerderijen talrijk. Hoeve Steenenis op de Molenweg in Voerendaal, hoeve Hoenshuis, dat uit de veertiende eeuw stamt en in deze tijd het centrum vormt van een 18-holes golfbaan. Kasteel Ten Hove te Grathem dat ook wel Puytlinckshof of Bormanshuis wordt genoemd, stamt uit de zeventiende eeuw. Vervolgens dan Terveurt, Lindelauf en Overst Voerendaal te Kunrade, dat het eerst vermeld werd in 1570. In 1684 werd de hoofdpoort ervan herbouwd, waarin het wapen van de toenmalige bewoners Jan de Pesters en zijn vrouw Maria Ghijsen werd aangebracht. Tot slot kunnen we nog de volgende beschermde boerderijen aan de lijst toevoegen, namelijk Kruishof, De Dael, De Bokhof, Cardenbeek, de carrĂŠboerderij Carishof in Retersbeek, de Kalfshof en Sophiahof. Het modern vormgegeven Glaspaleis is in de jaren dertig ontworpen en gebouwd. Sinds kort staat het gebouw op de wereldlijst voor jonge monumenten. In de tijd dat het Glaspaleis werd gebouwd stak het schril af tegen de ernaast gelegen Romaanse Pancratiuskerk. Dat doet het eigenlijk nog steeds, maar nu heeft het pand een eigen historische identiteit. In het transparante, modern ogende gebouw vestigde zich de familie Schunck met warenhuis Schunck. Decennialang kochten de inwoners van Heerlen en omgeving, waaronder vele mijnwerkersfamilies, er hun kleding. Op de Pancratiuskerk bij Glaspaleis, Heerlen

18 Daarom Parkstad

1. Ontstaan van Parkstad

bovenste verdieping woonde de familie zelf in een penthouse met uitzicht op de mijnstreek. Het was in die tijd dat het gebouw van de bevolking haar huidige naam kreeg: Het Glaspaleis. De gemeente Simpelveld telt bijna vijftig rijksmonumenten. Een groot deel daarvan betreft hoeves, maar ook enkele religieuze gebouwen. Het Hellingbos met zijn kruiswegstaties, kapel en Lourdesgrot, behoort tot de best bewaarde monumenten van Simpelveld. Het onderging in 2009 een grondige opknapbeurt. Het is een plek waar natuur en religie elkaar ontmoeten en daardoor bijzonder geschikt om tot rust te komen!

Kasteel Haeren, Voerendaal

Ook het Simpelveldse Huize Damiaan, een voormalig seminarie, is door zijn ligging een echte oase van rust. Het dateert uit het begin van de vorige eeuw en beschikt over een kloosterkapel en bibliotheek. Tegenwoordig doet het dienst als verblijfsaccommodatie voor groepen en als conferentiecentrum. Nog een klooster hier, Klooster Loreto, werd in 1878 gesticht door Clara Fey. Men noemt Simpelveld daarom ook wel eens het ‘Kloesterstedsje’ (kloosterstadje). Een stukje Romeins erfgoed vind je in de vallei van Vlengendaal, bij Bocholtz. Daar werden vanaf 1911 vier Romeinse villa’s, een Romeinse weg, een grafveld en een tumulusgraf met asresten blootgelegd. In 2003 kwam daar nog een Romeinse sarcofaag bij, dus wie weet wat je er nog tegenkomt? Ook kasteel de Bongard ligt in Bocholtz. Het werd in de 16e eeuw gebouwd en valt op door zijn speklagen, een afwisselende opbouw van baksteen en mergel. Het huidige kasteel is alles wat overbleef na een inval van de Fransen, eind 18e eeuw. Van de vele hoeves en boerderijen in deze gemeente raden we vooral de vierkantshoeves Sint Gillishof (13e eeuw) en de Scholtissenhof (15e eeuw) aan. Bij de eerste kun je overnachten, bij de tweede bourgondisch genieten op het terras.

Lourdesgrot, Simpelveld

1. Ontstaan van Parkstad

Daarom Parkstad 19

Het meest bekende Landgraafs monument is wellicht kasteel Strijthagen. Het is van oorsprong een volledig omgracht complex, welk dateert uit de eerste helft van de zestiende eeuw. Rond 1710 is het complex ingrijpend verbouwd tot een herenhuis in Franse classicistische stijl en werd een rentmeesterswoning in een eigen barokstijl van de bekende Akense architect Mefferdatis, toegevoegd op een eerder gedempt grachtdeel. De voorhoeve werd geheel herbouwd rond 1691. In de eerste helft van de negentiende eeuw werd in het hoofdgebouw een huiskapel in classicistische stijl ingericht, werden de ramen vervangen in empirestijl en werd een park rondom het kasteel in de Engelse landschapsstijl ingericht. Rond 1900 werd door de toenmalige eigenaar, de heer Honigmann, mijneigenaar/directeur, een koetshuis en een fraai buitenterras aan de vijverkant van het hoofdgebouw toegevoegd. Binnen vinden we onder andere marmeren schoorsteenmantels, een eikenhouten trap met smeedijzeren leuningen in Lodewijk de 16e-stijl en het fraaie stucwerk van wanden en plafonds in de hal en de grote salon, welk toegeschreven wordt aan de Italiaan Gagini , alle gemaakt rond 1775. De laatste bewoner van het kasteel voor de restauratie in 1980, was de bekende kunstschilder Ad de Haas. Tegenwoordig is Internationale tuinen â&#x20AC;&#x2DC;Mondo Verdeâ&#x20AC;&#x2122; eigenaar van het complex en heeft het kasteel een functie in het totale park. Het waarschijnlijk meest belangrijke gebouw binnen de gemeente Onderbanken dat tot nu toe is overgebleven, is kasteel Raath, ook wel huize Raath genoemd. Het oorspronkelijke landhuis uit 1687, dat iets zuidelijker dan het huidige pand gelegen was, brandde in 1751 af na een wraakactie van een vermeende bokkenrijdersdochter. De drossaard die het landgoed bewoonde had immers haar vader ter dood veroordeeld. Het lag er vervolgens een halve eeuw onaangeroerd bij alvoKasteel Strijthagen, Landgraaf

20 Daarom Parkstad

1. Ontstaan van Parkstad

rens het in de huidige vorm werd herbouwd. De huidige versie bestaat uit een vierkant bakstenen huis overkapt door een geknikt tentvormig dak, ook wel mansarde-tentdak genoemd. De voorgevel is versierd met lisenen: verticale richels op muren of zuilen, ook wel pilasters genoemd. Voor het woonhuis flankeren twee lage dienstvleugels een soort ‘cour d’honneur’, oftewel binnenplaatsje. Binnen vinden we onder andere een Lodewijk de 16e-trap, geschilderd behang en een schoorsteenmantel met chinoiserie. Huize Raath werd in 1804 naar tekeningen van de Luikse architect Ducker gebouwd. Door de komst van staatsmijn Hendrik in 1914 vestigden zich nieuwe gezinnen in Brunssum. Veel later kwamen ongeveer 1400 buitenlandse gezinnen met de komst van de AFCENT, het NAVO hoofdkwartier, naar de gemeente. Door deze moderniseringen moesten onder andere drie kastelen het veld ruimen, in ruil voor moderne woon- en winkelcomplexen. Het aardige stadhuis is gespaard gebleven en heeft zelfs een aardiger karakter gekregen door de ervoor geplaatste fontein. Aan het begin van de Kerkstraat, een winkelstraat die in 1978 in een fraai voetgangersgebied voor recreatief winkelen werd herschapen, staat dit mooie witte gebouw. In dit gebouw, het oude raadhuis van Brunssum, is nog een deel van de ambtenaren gehuisvest. In d’r Brikke Oave liggen de resten van Brunssums verleden: hier treft men een collectie van Romeins en middeleeuws aardewerk aan. Ook worden hier sociaal culturele activiteiten gehouden. Maar liefst 136 monumentale gebouwen sieren het rurale landschap van de gemeente Nuth. Dat daar veel agrarische bouwwerken tussen staan, spreekt vanzelf. Om de sfeer een beetje te pakken te krijgen, ga je het best eens kijken in Terstraten; vanwege de vele monumenten uitgeroepen tot beschermd dorpsgezicht. 1. Ontstaan van Parkstad

Daarom Parkstad 21

Kasteel Wijnandsrade

22 Daarom Parkstad

1. Ontstaan van Parkstad

Vakwerkhuisjes en hoeves vind je in Nuth praktisch overal. Mooie voorbeelden zijn: de grote herenhoeve in Wijnandsrade, gedeeltelijk uit de zeventiende eeuw; de vakwerkboerderij aan de Terlindenweg en de boerderij met klokgevel, beiden in Hulsberg; de schuur van de herenhoeve Bockhof in Groot Haasdal; en het vakwerkhuis aan de Conventuelenstraat in Wijnandsrade. Wijnandsrade staat eveneens bekend om zijn kasteel dat, naar verluidt, de langste en mooiste oprijlaan van Nederland heeft en nabij de oorspronkelijke motte uit de twaalfde eeuw ligt. Het kasteel zelf, ooit het bestuurlijk en maatschappelijk centrum van de streek, dateert nog grotendeels uit 1550 en behield veel van zijn oorspronkelijke details, waaronder een authentieke plee. Ook de ontstaansgeschiedenis van de naastgelegen Sint-Stephanuskerk is terug te voeren tot de twaalfde eeuw. Het bevat een koor uit de vijftiende eeuw en in de grafkelder bevindt zich onder andere een zwart, hardstenen monument ter ere van Willem von dem Bongart, heer van Wijnandsrade. De Sint-Stephanuskerk is natuurlijk maar een van de vele religieuze monumenten die in Nuth te vinden is. Opvallend zijn vooral de pittoreske wegkruisen en kapelletjes op kruispunten en langs landweggetjes. Al van verre zichtbaar heerst over al dit moois â&#x20AC;&#x2DC;De reus van Schimmertâ&#x20AC;&#x2122;: een 38 meter hoge watertoren uit 1927, van architect Jos Wielders.

Watertoren, Schimmert

1. Ontstaan van Parkstad

Daarom Parkstad 23

2. Parkstad vandaag

Intro De term ‘Parkstad Limburg’ werd bedacht door Thijs Wöltgens, oud politicus en oud burgemeester van Kerkrade. Het verwijst naar het vele groen tussen de gemeenten en de kernen in de voormalige Oostelijke Mijnstreek. Het centrum van Parkstad is ontegenzeglijk Heerlen, cultureel middelpunt en de motor van de regionale economie. Het heeft een duidelijke eigen identiteit en streeft ernaar een echte ontmoetingsplek voor mensen uit de andere kernen van Parkstad te zijn, een plek waar de gedeelde cultuur tot uiting komt. Maar Parkstad is natuurlijk allereerst een samenwerkingsverband, een gegeven dat steeds meer vorm krijgt in de toenemende aantallen projecten. Het ‘lijmproces’ werpt duidelijk zijn vruchten af, al vergt het nog wel wat tijd eer alle gestelde doelen bereikt zullen zijn. Als het aan de ondernemers van Parkstad ligt, worden die doelen eerder vandaag dan morgen behaald. Lees in dit hoofdstuk over de identiteit van Parkstad als geheel, maar ook over elke deelgemeente apart. En verbaas u over de overeenkomsten en verschillen tussen de kernen onderling qua monumenten en de architectuur.

Simpelveld

24 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 25

Parkstad, het pact van acht Parkstad omvat acht gemeenten, met in totaal 255.000 inwoners. Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Brunssum, Nuth, Voerendaal, Simpelveld en Onderbanken vormen, in volgorde van inwonertal, na Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht samen de ‘vijfde stad van Nederland’. Zij werken binnen de Stadsregio Parkstad Limburg samen in één gemeenschappelijk bestuursorgaan, dat de belangrijkste regionale zaken oppakt. Al jaren daalt de bevolking in de regio, maar Parkstad heeft de heilige ambitie om de economie, die door de mijnsluitingen tussen 1968 en 1974 rake klappen kreeg, een stevige impuls te geven. Dit om haar kwart miljoen inwoners een duurzaam perspectief te bieden en de regio interessant te houden voor de mensen, het gevestigde bedrijfsleven en vooral nieuwe investeerders. Economische structuurversterking en herstructurering prijken hoog op de Parkstadagenda. De, internationaal gezien, centrale ligging van Parkstad biedt Nuth grote kansen, vooral in de richting van de Städteregion Aachen. Heerlen (Heële) Centrumgemeente Heerlen (ruim 89.000 inwoners) is een eigentijdse woon-, werken winkelstad. Omgeturnd van mijnstad tot regionaal bestuurs- en koopcentrum, bouwt Heerlen voort op zijn rijke mijnverleden met vier steenkolenmijnen (Oranje Nassau I t/m IV). Hierdoor is het altijd de grootste gemeente in Parkstad (voorheen Oostelijke Mijnstreek) geweest. De geschiedenis van Heerlen gaat, net als heel Parkstad, terug tot de Romeinen, hoewel er ook een circa 6.000 jaar oude nederzetting van de Michelsbergcultuur is ontdekt. De Romeinen stichtten hier ruim 2.000 jaar geleden Coriovallum, wat ‘uitstekend gelegen versterking’ of ‘legerplaats’ betekent. In het Thermenmuseum zijn de per toeval opgegraven thermen (douches) te bezichtigen. Na het vertrek van Corio Center, Heerlen

26 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Binnenstad, Heerlen

de Romeinen in de vijfde eeuw wordt het stil in Heerlen, tot het vijfhonderd jaar later aan betekenis gaat winnen door de ontwikkeling van de landbouw. Heerlen ontwikkelt zich tot 1900 tot een dorp met een duidelijk regionale centrumfunctie. Rond de eeuwwisseling van 1900 zagen de ondernemende en vermogende industriëlen Carl en Friedrich Honigmann heil in de ondergrondse kolenwinning en verwierven de concessies om de kolenlagen in de Heerlense carboonbodem te kunnen ontginnen. Zo kwam er na Kerkrade ook mijnbouw in Heerlen. Later legde Henry Sarolea nog de spoorlijn Sittard-Heerlen-Herzogenrath aan. Heerlen groeide zo uit tot een echt mijnstadje, met een explosieve groei van het inwonertal als gevolg: van 7.000 in 1900 tot bijna 100.000 in 2000. Toen de regering in 1965 besloot de arbeidsintensieve Limburgse steenkolenmijnen te sluiten ten faveure van het Oost-Groningse, veel goedkoper te winnen aardgas, stortte de regionale economie in en waren de hoogtijdagen, waarin in heel Parkstad ruim 40.000 mensen werk vonden in de mijnen, voorbij. Vervangende werkgelegenheid bood maar deels soelaas, zoals de rijksdiensten die vanuit Den Haag naar Heerlen kwamen en enkele kunstmatig verplaatste productiebedrijven. Belangrijker, bleek achteraf, was de ombouw van zwart (de oude mijnterreinen) naar groen. De Oostelijke Mijnstreek veranderde daardoor optisch in een ‘parkstad’. Zij putte daar nieuwe kracht uit en creëert en benut nu de kansen die ‘groen’ vooral op leisuregebied biedt. 2. Parkstad Vandaag

Heerlen wil in 2030 een aantrekkelijke woon- en winkelstad zijn, met voorzieningen op regionaal niveau, veel bedrijvigheid, veel groen en goed ontwikkelde buurten. Een extra opgave is de krimp van de bevolking. Heerlen en heel Parkstad lopen in de aanpak daarvan voorop in Nederland. De eerste mooie resultaten zijn er al. De Heerlense binnenstad is na Operatie Hartslag sterk ten goede veranderd, evenals door het Pleinenplan, de opwaardering van de stationsomgeving, die moet resulteren in de realisatie van het ambitieuze Maankwartier, en de herontwikkeling van de oude mijnbuurten. Ook zijn vele nieuwe bijzondere plekken gecreëerd en zijn er het hele jaar door aansprekende culturele activiteiten. Heerlen koestert zijn nieuwe imago als ‘urban culture city’. Daarom Parkstad 27

Kerkrade (Kirchroa) Kerkrade is na Heerlen de tweede grote gemeente in Parkstad, met circa 51.000 inwoners. Al in de 12e eeuw wonnen de monniken van abdij Rolduc kolen aan de oppervlakte. In 1723 verkreeg de abdij het recht om tot echte kolenwinning over te gaan en in 1815 werd de Domaniale Mijn aan de Nieuwstraat in Bleijerheide de eerste steenkolenmijn in Europa. Later volgden de Willem-Sophia (1902), de Laura (1905) en de Julia (1926) in het in 1982 bij Kerkrade gevoegde Eygelshoven, en Staatsmijn Wilhelmina (1906), samen goed voor meer dan een kwart van de totale kolenproductie in de Oostelijke Mijnstreek. Net als Heerlen groeide ook Kerkrade als kool in de kolentijd en deed in weinig onder voor de grotere broer, totdat het na de mijnsluitingen de aansluiting verloor. Maar ‘van zwart naar groen’ is ook in Kerkrade goed gelukt. De oude mijnterreinen zijn getransformeerd tot bedrijventerreinen, woonwijken en zelfs de grootste wintersportattractie van West-Europa: SnowWorld (officieel in Landgraaf gelegen). Maar Kerkrade heeft nog vele andere toeristische attracties, zoals Rolduc, het Discovery Centre Continium, Park Gravenrode met de bekroonde dierentuin GaiaZOO, het Parkstad Limburg Stadion, de Botanische Tuin, Kasteel Erenstein, het Wormdal en last but not least Roda JC en het Wereld Muziek Concours, het vierjaarlijkse mondiale feestje voor de blaasmuziek. Economisch gezien is Kerkrade de gemeente die het ’t zwaarst te verduren kreeg door de mijnsluitingen. Maar zij klampt langzaam maar zeker in economisch opzicht weer aan bij de rest van Parkstad, niet in het minst door de toeristische trekpleisters, het nieuwe moderne winkelhart in Kerkrade-West en de plannen daartoe in Kerkrade-Centrum. Landgraaf (Sjaasberg, Nuijenhage, Waubich) Van de vier grootste gemeenten in Parkstad heeft Landgraaf (circa 40.000 inwoners) als enige geen ‘De Mijnwerker’, Kerkrade (Winkelhart)

28 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Eygelshoven, gemeente Kerkrade

2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 29

verleden als mijnstad. Het door Pinkpop en SnowWorld landelijk bekende Landgraaf bestaat ook pas sinds 1982, toen de gemeentelijke herindeling de drie kleine gemeenten Schaesberg, Nieuwenhagen en Ubach over Worms bij elkaar voegde. Los zand in eerste instantie, maar inmiddels heeft de gedwongen samenvoeging geleid tot nieuw elan in de fusiegemeente en tot een geheel nieuw (winkelen bestuurlijk) hart. Ook de kern van Schaesberg (de grootste van de drie) is geheel vernieuwd. En met Rimburg in het rustieke Wormdal heeft Landgraaf zelfs een van de leukste dorpskernen in Nederland te bieden. Brunssum (Broenssem) Brunssum, ruim 29.000 inwoners, had in de mijntijd met Staatsmijn Emma (1911) en Staatsmijn Hendrik (1915) respectievelijk de productiefste en de op twee na productiefste steenkolenmijn binnen zijn grenzen. Er tussenin zat alleen Staatsmijn Maurits in Geleen. Emma en Hendrik waren de motoren van een bloeiende lokale economie. Die ging met de mijnsluitingen grotendeels teloor, maar ook Brunssum heeft de weg naar een nieuwe bloeiende toekomst gevonden, ook weer op het vlak van grootschalige leisure.

Draf- en renbaan, Landgraaf

Wanneer de plannen voor het ambitieuze Nature Wonder World concreet worden, ontstaat in Brunssum, op het graf van Staatsmijn Hendrik, de grootste dagattractie van West-Europa. Nuth (Nut) Nuth, de zelfbenoemde â&#x20AC;&#x2DC;Poort van Parkstadâ&#x20AC;&#x2122;, is met zijn 15.500 inwoners na jaren van aarzeling, aansluiten bij Parkstad of het Heuvelland, uiteindelijk toch aangeschoven aan de Parkstadtafel. Een woongemeente met volop ruimte en een goed voorzieningenniveau. De centrale ligging in ZuidLimburg biedt Nuth de mogelijkheid van twee walletjes te eten en zorgt voor tal van voorzieningen en kansen voor verdere ontwikkeling tot de fijne woon-, werken leefomgeving voor alle groepen in de samenleving die het wil zijn en blijven. Voormalig stadhuis, Brunssum

30 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Nuth

2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 31

Voerendaal (Voelender) Ook Voerendaal, ruim 12.000 inwoners, mag trots zijn op zijn Romeinse verleden. Het herbergt een van de grootste Romeinse villa’s (Ten Hove) die in West-Europa gevonden zijn. Voerendaal ontwikkelde zich als dorp aan de vroegere Via Belgica, de Romeinse heirbaan die vanuit Noord-Frankrijk via Maastricht naar Heerlen en Keulen liep. Het is een echt forenzendorp en biedt buiten de gemeente en bedrijventerrein Lindelaufer Gewande weinig werkgelegenheid. Als woongemeente is het echter erg in trek en het beleid is ook gericht op behoud van die status. Simpelveld (Zumpelveld) Samen met het even grote Bocholtz, waarmee het in 1982 werd samengevoegd, telt Simpelveld 11.000 inwoners. Het Romeinse verleden van Parkstad is hier in vier opgegraven villa’s en een sarcofaag het best zichtbaar. In economisch opzicht is het bedrijventerrein Bocholtzerweg van belang en in toeristisch opzicht de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij die hier zijn hoofdstation heeft. Net als Voerendaal en Onderbanken is Simpelveld een echt forenzendorp, dat zich terecht als de ‘Poort van het Mergelland’ afficheert, met de Zuid-

Stoomtrein, Simpelveld

32 Daarom Parkstad

Onderbanken

2. Parkstad Vandaag

Sint-Laurentiuskerk, Voerendaal

Limburgse heuvels in de rug. Simpelveld richt het vizier voor 2020 op behoud van die kwalificatie. Onderbanken (Sjilvend, Bingelroa, MĂ¨rkelbaek) Net als Landgraaf is Onderbanken een nog jonge naam in Parkstad, sinds de gemeentelijke herindeling in 1982, met Schinveld als grootste en meest noordelijke woonkern van Parkstad. Met 8.000 inwoners is Onderbanken de Benjamin van Parkstad, maar wel met de gezonde ambitie een aantrekkelijke, landelijke woongemeente te willen zijn en steekt dat niet onder stoelen of banken.

Voerendaal

2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 33

Op handen gedragen Ondanks het digitale tijdperk dat zich steeds meer in alle geledingen van onze samenleving manifesteert, heeft het papieren boek nog steeds toekomst. Toen boekhandel Winants in Heerlen haar deuren sloot na ruim zeventig jaar, ging er een golf van teleurstelling rond. Monique Cobben, ondernemer en al eigenaar van twee boekhandels, nam Winants in 2010 kordaat over in navolging van de overname van Plantage in het Corio Center (2005) te Heerlen en The Read Shop (2009) in Maastricht. Vanaf 10 juli 2010 ging de voormalige boekhandel Winants opnieuw open onder een nieuwe naam: Bij Het Raethuys, een ruim gesorteerde assortimentsboekhandel voor de regio Parkstad. Twee medewerkers van Winants gingen mee over, waaronder bedrijfsleider Draška Vukovic. Ze delen namelijk de visie waarmee Monique Cobben haar andere twee boekhandels succesvol bestiert: “Klantvriendelijkheid en deskundigheid zijn voor ons erg belangrijk. Enthousiasme, bevlogenheid en liefde voor het vak zijn onmisbare ingrediënten voor de omgang met de klanten. Ze van advies dienen waar nodig vormt

34 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

de basis voor een goede verstandhouding met de klant, die dan ook graag weer terugkomt. En daar streven wij zeer zeker naar.â&#x20AC;? Het karakter van boekhandel Winants wordt in Bij Het Raethuys zonder meer gehandhaafd, dat wil zeggen dat de regionale uitstraling en de specialisatie in literatuur, architectuur, kunst en geschiedenis is gebleven. Daarnaast worden er ook de bestsellers verkocht en is het wat betreft andere genres en titels inspelen op wat er door het publiek gevraagd wordt. Behalve nieuwe uitgaven is er ook aandacht voor modern antiquariaat in de kelder van de boekhandel. Daar kan men snuffelen in een aantrekkelijk geprijsd aanbod van overwegend onbekende titels die echter niet minder lezenswaardig zijn. Wie liever niet in een drukbezocht winkelcentrum maar op zijn gemak in de boeken neust, is Bij Het Raethuys de ideale plek om te vertoeven. Het papieren boek wordt er letterlijk en figuurlijk op handen gedragen.

2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 35

Samenspraak en mensenwerk Toen Luijten Advocaten in 1984 werd opgericht, stond duidelijk voor ogen dat het een kleinschalig kantoor zou blijven. Voor mr E.R.Th.A. Luijten was en is vooral persoonlijk contact een wezenlijk onderdeel van het werk. “Indertijd ben ik alleen begonnen, maar nu werken er nog zeven andere mensen in dit kantoor, we zijn met drie advocaten en vijf secretaresses. Zelf ben ik gespecialiseerd in familierecht, en dan met name echtscheiding en bemiddeling, vooral als er kinderen bij betrokken zijn. Maar ook erfrecht en huwelijksvermogensrecht behoren tot mijn vakgebied. Mijn collega mr Haas is arbeidsrechtspecialist en mijn dochter Valerie, die sinds augustus 2009 bij ons is komen werken en breed wordt opgeleid, heeft net als ik een sterk sociale inslag, wat voor familiezaken een juiste eigenschap is.” Het is geen gemakkelijke opgave om als bemiddelaar in echtscheidingen te fungeren. “Je zit vaak om de tafel met mensen die niet meer met elkaar kunnen communiceren en waar spanningen kunnen oplopen. De meeste voldoening in dit werk vind je dan ook wanneer je erin slaagt om die partijen weer met elkaar te laten praten, zodat de juridische kwesties netjes afgehandeld kunnen worden. Want als het om kinderen gaat, moeten er onder andere omgangsregelingen worden getroffen, of zaken als co-ouderschap.” Op papier werken ze onder een dak, maar zijn vader prof. dr. E.A.A. Luijten werkt geheel zelfstandig en voornamelijk als adviseur in zowel binnen- als buitenland. In Nederland is hij de specialist op het gebied van huwelijksvermogenrecht en erfrecht, daarnaast gaf hij tot eind 2010 nog les op academisch niveau. “Mijn vader was notaris, maar bereikte toen de leeftijd waarop hij moest stoppen. Hij voelde zich echter nog te fit om met pensioen te gaan en ging de advocatuur in. Op het moment dat mijn dochter zich advocaat mocht noemen, was 36 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

mijn vader met zijn 92 jaar de oudste en zij de jongste advocaat in Nederland. Drie generaties advocaten in een familie is zeldzaam. Mijn broer is overigens ook notaris en heeft een kantoor in Landgraaf, wij werken uiteraard nauw met elkaar samen.” Als bijzondere service biedt het kantoor al vanaf 1985 twee keer per week een gratis inloopspreekuur waarvoor mensen zich van te voren telefonisch kunnen aanmelden. “Op dinsdag en donderdag loopt men dan binnen en geven wij gratis adviezen. Soms zijn mensen daar al mee geholpen en soms is het nodig om verder te gaan en er een zaak van te maken. Op deze manier is het altijd een win-win situatie, zowel voor de gratis geholpen cliënt als voor ons.” De wereld van wetten en recht is aan beweging onderhevig. Het erfrecht heeft sinds 2003 grote wijzigingen ondergaan, waardoor het complexer en ondoorzichtiger is geworden met meer procedures dan voorheen. Het behoort dan ook tot de sterke punten van kantoor Luijten om die kostbare procedures zoveel mogelijk te vermijden en het vinden van oplossingen, in overleg, rond de tafel aan te moedigen. Bemiddelen en partijen nader tot elkaar brengen is zowel kenmerk als rode draad in dit Heerlens advocatenkantoor. “Het blijft mensenwerk,” zo weet mr Luijten. Bij echtscheidingen wordt er soms ook nauw samengewerkt met orthopedagogen en gezinscoaches als het welzijn van de kinderen in het gedrang lijkt te komen. Wat echter als een echt gemis ervaren wordt, is de nazorg voor alle betrokken partijen in het echtscheidingsproces. “Als advocaat ben je betrokken bij alle juridische aspecten van een zaak, maar wanneer je met de mensen om tafel zit, word je geconfronteerd met alle emoties die kunnen spelen. Die emoties zijn niet voorbij als een scheiding wordt uitgesproken, of als een omgangsregeling is getroffen. Voor ons kantoor spelen de sociale waarden van het werk een grote rol en geeft het voldoening als we met onze rechts- en wetkennis een ander daadwerkelijk kunnen bijstaan. Niet alleen als advocaat, maar ook gewoon als mens.” 2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 37

Pareltje met X-factor Xandra Haas is eigenaar van Xafier HRM in Landgraaf, dat organisaties ondersteunt in humanresourcesmanagement. Xandra is van het ontwikkelen. “Maak het niet te ingewikkeld voor mensen en koester de menselijke maat. Werkgevers moeten blijvend investeren in de ontwikkeling van hun mensen om waardecreatie te realiseren: gelijkwaardigheid, waardering en gevoel voor eigenwaarde. In alle drie zit ‘waarde’ opgesloten.” Haar arbeidsverleden in Afrika voor Artsen Zonder Grenzen komt terug in het symbool dat Xandra voor haar bedrijf gekozen heeft: een giraf met een saffier om de nek. De saffier en de X-factor (Xandra zelf) laten Xafier HRM ondernemen zonder grenzen. “De lange nek voor het overzicht en het strategisch denken, met de vier poten stevig op de werkvloer. De vlekken op de huid zijn de talenten van mensen. De saffier staat voor de kwaliteit door geestelijke groei van mensen, door verbinding van hun echte talenten en met elkaar.” Groei die ze ook zelf doormaakte. Zoals veel ondernemers in spe, wist ze al vroeg wat ze wilde. Na de middelbare school vloog ze uit. Eerst in dienst van Artsen Zonder Grenzen in Afrika en later, terug in Nederland, bij zorgorganisatie Meander. Twintig jaar veranderingsprocessen in organisaties later, vermarkt ze nu zelf haar kennis met Xafier HRM, een pareltje binnen de zakelijke dienstverlening in Parkstad. “Waar we veel trotser op mogen zijn. Net als in HRM moeten we ook in Parkstad het beste en mooiste uit onszelf, uit anderen en onze omgeving halen. Mensen zijn de kracht achter elke innovatie en dat is wat Parkstad hard nodig heeft.”

38 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Een L’Ogische keuze Toen Jozef L’Ortye in 1948 met paard en wagen langs de mensen trok om steenkool te leveren, kon hij niet vermoeden dat hij de basis zou leggen voor een veelzijdig en op duurzaamheid gericht familiebedrijf. Sinds 2005 staat de derde generatie aan het roer. Vanuit hun hoofdkantoor in Hoensbroek zijn Vivien L’Ortye en Jean L’Ortye samen met circa 85 collega’s actief op het gebied van transport en afvalinzameling, haven open overslag en zand- en grindwinning. Als bedrijf heeft L’Ortye door de jaren heen een gestage groei doorgemaakt. Afvalstoffenmanagement behoort al jaren tot de kernactiviteiten van de onderneming. Jean L’Ortye: “als ondernemers spelen wij binnen ons bedrijf altijd in op de actuele wensen en behoeften van onze klant. Samen met klanten uit het bedrijfsleven streven we op een pragmatische wijze naar een optimaal afvalbeheer waarbij in eerste instantie gekeken wordt naar preventie en hergebruik van reststoffen. Onze particuliere klanten adviseren we met name op het gebied van optimale afvalscheiding aan de bron. Affiniteit met milieu en duurzaamheid is er altijd geweest. Voor ons is duurzaamheid iets vanzelfsprekends, omdat wij door ons werk met afvalstoffen in aanraking komen en er oplossingen voor zoeken of bedenken. Wij stimuleren hergebruik, geven de voorkeur aan transport over water en nemen als dienstverlenende onderneming onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.”

2. Parkstad Vandaag

De kernwaarden service, flexibiliteit en betrouwbaarheid lopen als een rode draad door het familiebedrijf. Dit is zowel binnen het transportbedrijf waar te nemen als ook binnen de zand- en grindwinningactiviteiten en de havenactiviteiten die in Stein en Maastricht worden uitgevoerd. Kortom, L’Ortye is een veelzijdig familiebedrijf met een brede historie en een duurzaam toekomstperspectief.

Daarom Parkstad 39

Wat vrouwen willen Je beweegt om gezonder te worden of fit te blijven. Vooral vrouwen zijn veel met hun gezondheid en lichaam bezig. Toch mijden zij vaak de reguliere sportschool voor wat extra beweging. Ze willen wel, maar...

Niet-alledaagse wijnen Voor Roger Waghemans, die als sommelier over een grote kennis van wijnen beschikt, was het een mooie kans toen hij slijterij Wijnhuis Monopole in 2002 kon overnemen. Sindsdien weet hij de diverse facetten van het vakgebied met elkaar te combineren en dat doen hij en zijn vrouw Irene al negen jaar met plezier. Waar wijnhuis Monopole zich door onderscheidt, is dat er naast de gangbare slijterij-artikelen een selectie wijnen wordt aangeboden die uit eigen import afkomstig is. Door zelf veel te reizen naar oude en nieuwe wijnlanden, is het ontdekken van een nog onbekende maar interessante wijn altijd een avontuur. En dat wordt dan graag gedeeld met de mensen thuis die weten dat je vooral voor de niet-alledaagse wijnen bij Monopole aan het juiste adres bent. Over de toonbank wordt bovendien zelden alleen een fles wijn uitgewisseld, gedegen advies over de juiste wijn bij een bepaald menu is een service die voor Roger vanzelfsprekend is. “Ons streven is altijd dat wij in elke prijsklasse de beste kwaliteit willen leveren vanuit een vakkundigheid die niet gericht is op verkoop alleen. Daarom organiseren wij ook graag winetasting diners, wijncursussen, wijnexcursies en een jaarlijkse proeverij.”

Daarom startte Sandra Beer haar body workoutstudio ‘What we women want’ aan de Streeperstraat in Landgraaf. Een eigentijds ingerichte bewegingsstudio, ontwikkeld voor vrouwen van alle leeftijden en in alle vormen en maten. “Met onze unieke trainingsmethode kunnen zij in een half uurtje een comfortabele en effectieve workout doen,” vertelt Sandra. “Dit maakt bewegen leuk. De workout is voor beginners en gevorderden. De uitgekiende combinatie van conditieoefeningen en spierverstevigende trainingen kan aan elk niveau worden aangepast. We begeleiden onze klanten ook persoonlijk en helpen hen er een gezonde leefstijl op na te houden, op een positieve, vrouwvriendelijke manier en met veel plezier. Een gezond, fit en strakker lichaam is het resultaat.”

40 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Administratieve en fiscale dienstverlening met vooruitziende blik Eigen baas zijn bleek voor Fränk van Gestel al gauw de juiste wijze om met plezier zijn beroep uit te oefenen. Na zijn studie werkte hij geruime tijd als accountant-administratieconsulent bij een groot landelijk accountantskantoor, van waaruit hij naar een kleinere firma vertrok. In de acht maanden dat hij daar werkzaam was, kwam hij tot het besef dat hij zich als zelfstandige veel beter zou kunnen ontplooien. Ruim tien jaar later is VGAdvies dan ook een begrip in de regio en hebben met name startende ondernemers bijzonder veel baat bij het inschakelen van dit kantoor. Van Gestel legt uit waarom: “in de eerste jaren hebben we veel starters benaderd omdat we zelf ook nog een jong bedrijf waren en zodoende precies wisten voor welke vraagstukken ze kwamen te staan. Vervolgens gaat de ervaring met starters een grote rol spelen én bouw je een netwerk en klantenbestand op die ons bij anderen aanbevelen. Daardoor worden wij steeds vaker door (startende) ondernemers gevraagd om voor hen te werken.” Het bedrijf bestaat uit vijf medewerkers. Een complete dienstverlening op maat is voor elk denkbaar budget te verwezenlijken en als pioniers zijn ze in 2003 al begonnen met online boekhouden, dat een grote bijdrage levert aan dienstenpakketten met een juiste prijs/kwaliteit verhouding. Wat het werk voor Fränk van Gestel interessant houdt, is het werken met en voor mensen. “Het leukste is het omgaan met en het kunnen helpen van mensen. Wij bieden ondernemers namelijk echt een meerwaarde en ook al betekent

2. Parkstad Vandaag

het dat we daardoor vaak lange dagen maken, het geeft op deze manier wel voldoening.” Voor de toekomst is het vooral belangrijk om het niveau van hun financiële dienstverlening te kunnen voortzetten en uit te bouwen en te professionaliseren om de klant nog beter van dienst te zijn. Voorwaarde is wel dat de informele sfeer zoals men van VGAdvies gewend is, in stand kan blijven!

Daarom Parkstad 41

Wie niet waagt, die niet wint! Vrijwel iedereen kent de gevulde koeken en wafels bij de supermarkt of bij het tankstation, die zijn namelijk altijd goed om de snelle trek of honger te stillen. De kans is erg groot dat deze geleverd worden door het bedrijf van Erik Bertram die in 2003 de groothandel van zijn vader overnam. Berobanket werd opgericht in 1964 te Epen. Het bedrijf verhuisde in 1970 naar Wijlre waarvandaan het in 2007 naar Landgraaf verhuisde doordat het -na diverse uitbreidingen- uit z’n jas was gegroeid. Het begon heel eenvoudig met een VW- busje, zo weet Erik die al van jongs af aan in de zaak meewerkte. “Mijn vader kocht de wafels en koeken in bij een bakker en bood ze aan bij de kruideniers en buurtwinkels. Dat groeide in de loop der tijd uit, want er

42 Daarom Parkstad

kwamen meer bakkers bij en ook klanten zoals campingwinkels, tankstations etc. Zo groeide het uit tot een groothandel. Tegenwoordig nemen we onze producten rechtstreeks af van fabrieken en grote bakkerijen. Soms wordt het qua verpakking kant en klaar aan ons geleverd en hoeven we het maar naar de klanten te brengen, maar het komt ook voor dat we een doos van bijvoorbeeld zestig stuks zelf verdelen in zakjes van drie of vijf en die dan voorzien van etiketten met barcode, datum en andere noodzakelijke informatie.” In 2003 nam Erik de zaak over nadat hij voor veranderingen had gezorgd die voor een verdubbeling van de omzet zorgden. Vanaf 2000 werkte hij al vanuit zijn eigen visie. Waar zijn vader zich bij de kleinere supermarkt en buurtwinkel hield, stapte Erik naar de grote ketens vanuit het motto “wie niet waagt, die niet wint.” En met succes. Het merendeel van de klanten bestaat nu dan ook uit de grote supermarkten. Erik’s moeder To Roijen is nog steeds werkzaam in het bedrijf, zij houdt zich bezig met de administratieve taken. De sfeer in het magazijn met kantoor is gemoedelijk, de opslagloods van zo’n 500 vierkante meter ligt pal achter het woonhuis van Erik Bertram in een buurt die speciaal voor wonen en werken bestemd is. “Deze buurt is in de jaren zeventig gebouwd voor ondernemers die hun bedrijf aan huis wilden hebben. Veel mensen zijn ondertussen gepensioneerd, maar hier blijven wonen. Een van de voordelen is dat we met weinig vrachtverkeer te maken krijgen in vergelijking met de grote bedrijfs- en industriecomplexen. Het werk zo dicht bij huis hebben maakt wel dat je veel sneller geneigd bent nog “even iets te doen.”

2. Parkstad Vandaag

Daardoor ben je toch altijd meer tijd bezig met werk dan wanneer je de deur achter je dicht trekt en nog een eindje naar huis moet rijden.” Het assortiment is heel uitgebreid, van wafels en gevulde koeken tot linzenstukjes, koffiebroodjes, appelflappen en ander gebak dat enkele dagen tot twee weken houdbaar is. Wafels worden veelal uit België geïmporteerd en er rijden vier wagens rond die de artikelen naar de klanten brengen. Voor Erik Bertram is het bedrijf groot genoeg, hij vindt het op deze manier overzichtelijk en de groei hoeft zich niet in personeel en aanschaf van materieel te manifesteren. “Ik heb vier vaste chauffeurs in dienst en verder mensen voor de administratie, het magazijn en het inpakken, een elftal medewerkers in totaal. Groter hoeft voor ons niet. Waar wij ons wel op richten is meedenken hoe een klant de verkoop van wafels en koeken kan stimuleren wat ook voor ons gunstiger is. Met een mooie krattenpresentatie waarin je een kant en klaar gevarieerd aanbod brengt, is het voor de consument aantrekkelijker om iets te kopen. Voor onze klanten is dat weer ideaal, omdat ze geen schappen hoeven te vullen. Zo verzorgen we ook de totale vakverzorging bij supermarkten. Daar ruimen wij de rekken of kratten in met onze spullen en hebben zij er geen omkijken naar.” Sterk service gericht betekent ook flexibel zijn. “Dat is voor ons geen enkel probleem” knikt Erik, “als een klant maar 5 dozen kan gebruiken, dan doen wij daar niet moeilijk over en kijken we wanneer de bezorging in onze route past.”

2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 43

Meer dan alleen maar glaszetter De naam van Ooyen is in Landgraaf en omstreken al decennialang een begrip. In 2012 is het precies 75 jaar geleden dat de heer Ger van Ooyen zijn eenmansbedrijf oprichtte als schilder en glaszetter. De zaken gingen goed en het bedrijf groeide. Dertig jaar later nam zoon Sjef de scepter over en het bedrijf breidde zich uit tot er ongeveer honderd werknemers waren. Francesco van Ooyen, derde generatie en in 2000 toegetreden tot de directie, herinnert zich nog dat dit niet zo’n goede ontwikkeling was. “Ze zeggen wel eens dat een bedrijf ook aan zijn eigen succes ten onder kan gaan, dat was bij ons bijna het geval. We hebben ingegrepen en het aantal medewerkers teruggebracht tot een stabiel aantal van dertig vaste medewerkers. En dat functioneert prima!” Het bedrijf combineerde jarenlang traditioneel schilderwerk met glaszetten. Francesco werkte als schilder na in Boxtel zijn meestersdiploma te hebben gehaald. Ook hielp hij in de weekends en vakanties met het werk in de glashandel. Het was aanvankelijk de bedoeling om nog enkele jaren langer ‘op de vloer’ mee te draaien, maar toen er versterking op directieniveau gewenst was, maak-

te hij de overstap en nam hij de leiding van de glashandel op zich. Vader Sjef zou binnen tien jaar met een welverdiend pensioen gaan en alles aan zijn zoon overlaten. “Mijn vader had echter nog geen zin om te stoppen. Toen is besloten dat hij verder zou gaan met het schildersbedrijf en dat ik de glashandel officieel zou overnemen. Dit werd in 2009 een feit. Als hij straks echt met pensioen gaat, dan zal de overname van het schildersbedrijf ook definitief worden afgerond en zal ik ook de leiding van het schildersbedrijf op me nemen! Er wordt nu uiteraard wel veel samengewerkt.” In 2010 won Glashandel van Ooyen landelijk een prijs, de glashandel had de hoogste klanttevredenheidsscore behaald onder alle AF-erkende glaszetbedrijven van Nederland! De AF-erkenningsregeling is een voor de branche ingesteld keurmerk waar in Nederland ruim 1550 schilders, glaszetters en behangers aan voldoen. Je kunt alleen deelnemen aan dit keurmerk als de eigenaar in het bezit is van de benodigde vakdiploma’s. “Een geweldige prestatie van de zestien medewerkers in deze voor ons zo roerige tijden. In dat bewuste jaar is ons bedrijfspand helemaal afgebrand, als je klanten dan juist in zo’n emotionele zware tijd je werk zo waarderen dan doet dat wel wat met onze groep,” zo vindt Francesco. “Eerst kregen mensen te maken met de officiële splitsing van twee bedrijven en op 18 januari 2010 de brand. Het ging om bijna twee maanden voorraad en werk dat wij met extra tijd moesten inhalen. En dat is een compliment voor een fantastische groep, want zij hebben zich daar uiteindelijk geweldig voor ingezet.” Op 28 maart 2011 werd de nieuwbouw (kantoren en showroom) aan de Marconistraat officieel geopend en was er voor de brandweercommandant en de brandweermannen extra lof. “Ze hebben samen met mij in amper 15 minuten tijd voordat alles afbrandde de ordners met onze administratie uit kantoor gehaald

44 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

en niet geaarzeld om samen naar binnen te gaan. We hebben onze relaties dan ook gevraagd om voor de heropening geen fles wijn of bloemstuk mee te nemen, maar een donatie te doen voor de Nederlandse Brandwonden Stichting.” Het verlenen van service is altijd al een speerpunt geweest, want van Ooyen was het eerste Zuid-Limburgs glaszetbedrijf dat een 24-uurs glasreparatieservice met professionele meldkamer aanbood. De klant zekerheid kunnen bieden behoort tot de pijlers van hun beleid, samen met aandacht voor het milieu en gezonde arbeidsomstandigheden voor de medewerkers. Tot hun opdrachtgevers mogen zij dan ook gerenommeerde bedrijven, instellingen en organisaties rekenen. De werkzaamheden zijn divers, maar altijd alleen gericht op renovatie en herstel. Glas is functioneel, praktisch maar ook esthetisch en wordt zodoende steeds vaker om decoratieve redenen ingezet. Uiteraard kan men zich daaromtrent bij van Ooyen terdege laten informeren en adviseren. Echtgenote Patricia werkt sinds 2009 ook mee en bouwt samen met Francesco aan de voortzetting van het familiebedrijf. Francesco en Patricia van Ooyen vinden het beiden erg belangrijk dat zij als collectief ieder jaar iets voor een goed doel doen, iedereen werkzaam bij van Ooyen moet en wil dan ook meewerken aan een actie met betrekking tot een goed doel. Zo hebben ze voor kinderen van het Franciscusoord een ballonvlucht gerealiseerd, een leuk feestje met DJ voor mindervalide kinderen georganiseerd, samen met kinderen van het Knoevelhofke in Landgraaf een uitstapje gemaakt naar Bonn in Duitsland en voor de kinderen van Op de Bies een paddenpoel opnieuw ingericht. “Wij hebben in ons bedrijf de laatste jaren echt enorm veel meegemaakt, waardoor je leert te relativeren, maar ook dankbaar te zijn voor wat je hebt. En dat willen wij graag met anderen delen.” 2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 45

Flexibele financiële dienstverlening Al meer dan 25 jaar is Handels-Assurantiën in de regio Parkstad actief als onafhankelijk intermediair in assurantiën en financiële dienstverlening. Persoonlijk contact met de cliënten staat voorop. Met een breed pakket aan diensten leveren ze maatwerk aan zowel particulieren als het bedrijfsleven, waarbij zekerheid en kwaliteit de meest belangrijke pijlers vormen. Vanzelfsprekend wordt er voor iedere cliënt ruim de tijd genomen. Voor hun cliënten hebben ze alles onder één dak. Met kennis van zaken omtrent verzekeringen, financieringen, hypotheken, financiële administraties en belastingaangiften, beweegt Handels-Assurantiën zich moeiteloos en flexibel in een wereld die voor menigeen ontoegankelijk en complex blijft.

46 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Topspeler in een dynamische markt In betrekkelijk korte tijd wist Joep Theeuwen zijn bedrijf F & F Europe internationaal op de kaart te zetten. Sinds de oprichting in 1992 is het bedrijf namelijk uitgegroeid tot een van de grootste in de branche. Als producent van vers ingevroren witte champignons boorde Theeuwen succesvol een nieuwe markt aan, zoals hij jaren daarvoor het briljante idee voor champignons in glas lanceerde. Daarmee veroverde hij de Duitse markt en werd hij marktleider. Als pionier en ondernemer heeft hij zijn sporen dus ruimschoots verdiend. In 2008 trad F&F Europe toe tot de OKECHAMP group waarmee het bedrijf haar strategische positie versterkt en verbreedt. Men wil graag doorgroeien met volume naar meer landen en ook de synergie met regionale bedrijven verstevigen. Nauwe samenwerking in de keten en langdurige relaties onderhouden met de champignonkwekers om zo een hoogwaardig product te kunnen garanderen, dat is de filosofie van deze Limburgse onderneming. Zij betrekt haar champignons van kwekers uit de regio, van Limburg tot Brabant en Gelderland. Belangrijk is de versheid en kwaliteit in smaak en de champignons worden naar verschillende afmetingen en soorten ingevroren en verpakt. Vanzelfsprekend is het bedrijf gecertificeerd en voldoet ze aan de strengste eisen

2. Parkstad Vandaag

voor voedselveiligheid. Een belangrijke afnemer is de voedingsindustrie waar de champignons worden verwerkt in pizza’s, soepen en sauzen, kant-en klaar maaltijden, babyvoeding en snacks. Maar ook de retail en foodservice maken graag gebruik van de diepgevroren champignonproducten. Over de hele wereld worden de Nederlandse diepvrieschampignons verwerkt en gegeten: in Duitsland, Frankrijk, België en andere Europese landen, maar ook in Rusland, Japan en de Verenigde Staten. Alle werkzaamheden, van verpakken tot verzenden, gebeurt in Kerkrade waar zo’n vijftig medewerkers op jaarbasis vijfentwintig duizend ton champignons verwerken. Kortom, een Limburgs bedrijf om trots op te zijn.

Daarom Parkstad 47

Koekje erbij? Soms smaken zaken naar meer. Dat geldt zeker voor de producten die dagelijks van de lopende band van Patisserie Jack Heesen in Brunssum rollen. Tijdens een reis van 21 meter transformeren ze van stukjes deeg tot kwaliteitsproducten en vliegen ze, verpakt en wel, de gereedstaande dozen in en de pallets op, op weg naar hun ultieme eindbestemming in het cafĂŠ, op het terras, in de sportkantine of op de vergadertafel. Wie ooit heeft willen weten waar al die koekjes bij het kopje koffie vandaan komen, moet eens gaan kijken in de koekjesfabriek op bedrijventerrein Emma in Brunssum. Ooit werkte de te vroeg overleden oprichter Jack Heesen diep onder de grond op de plek waar nu de hele familie laat zien wat een familiebedrijf vermag. Zij koesteren zijn nalatenschap en bouwen deze verder uit. Jack werkte ondergronds in de voormalige Staatsmijn Emma en kwam bij de sluiting van de mijn in 1972 zonder werk te zitten. Hij wachtte echter niet op waar de hogere legerleiding qua vervangend werk mee zou komen aanzetten, maar nam het heft in eigen handen. Met ondernemerszin bouwde hij zijn duivenhok om tot bakkerij en bakte er zijn eerste vlinderkoekjes.

48 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Die smaakten naar meer. Twintig jaar later, op de grond waar hij ooit met zijn pungel de schacht in liep op weg naar het zwarte goud, vloog na de duiven ook Jack zelf uit en zette hij met vooruitziende en ondernemende blik de huidige productiehal van 3100 m2 neer. Het zwarte goud veranderde voor hem in 150 miljoen (!) koekjes met een gouden randje, die nu jaarlijks de koekjesfabriek verlaten, op weg naar klanten in heel Europa. “Zestig procent gaat naar klanten in België, Duitsland en Tsjechië, de rest gaat in Nederland vooral naar supermarkten en de horeca,” vertelt zoon Hans Heesen. Hij heeft als meesterbakker de dagelijkse leiding en ook zijn echtgenote en zonen en diverse neven en nichten hebben hun plekje in het bedrijf. Samen maakt de familie Heesen een derde van de totale bezetting uit. Ma Heesen neemt er dagelijks een kijkje en ziet dat het goed is. Om een idee te krijgen: 150 miljoen koekjes zijn bij elkaar 1 miljoen kilo koek! Dat is al heel veel, maar binnenkort wordt de patisserie uitgebreid met de bouw van een extra productiehal van nog eens 950 m2. Bedoeld voor de kerstpakketten, een sterk groeiende business, en daar moet je plaats voor hebben.

2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 49

Oplossingsgerichte dialogen Clerx van Roy Advocaten is gevestigd in Beek, dicht bij Maastricht Aachen Airport. Als commercieel advocatenkantoor werken ze voor succesvolle ondernemers (zowel MKB als grotere bedrijven) en vermogende particulieren uit binnen- en buitenland. Het opbouwen en onderhouden van duurzame relaties is daarin niet zozeer een uitgangspunt, dan wel een zekerheid die als basis dient voor een professionele en nauwgezette belangenbehartiging. Korte communicatielijnen tussen advocaat en cliënt leveren bovendien een wezenlijke bijdrage aan een voorspoedige gang van zaken, vandaar dat deze werkwijze bij Clerx van Roy Advocaten dan ook tot eenieders tevredenheid wordt gehanteerd.

50 Daarom Parkstad

Het kantoor is oorspronkelijk opgericht door Edmond Clerx die in Philippe van Roy een uitstekend compagnon vond. De praktijk groeide in de voorbije twintig jaar uit tot een advocatenkantoor voor ondernemers en particulieren met grote financiële belangen. De juridische aspecten binnen het bedrijfsleven zijn namelijk divers en vaak ook complex. Vandaar dat gedegen kennis, advies en begeleiding voor menig ondernemer een vlekkeloze bedrijfscontinuïteit inhoudt, of de sleutel naar de oplossing voor vraagstukken en conflicten biedt. Met veranderende wetgeving en de eventuele betrokkenheid van meerdere belangenpartijen is een betrouwbaar en deskundig intermediair noodzakelijk. Of dit nou projectontwikkeling, arbitrages, bedrijfsovernames, bouwrecht, contractenrecht, bestuursrecht of de handhaving van regelgeving betreft: als motto geldt het leveren van topkwaliteit aan het topsegment. Philippe van Roy: “Het vermijden van procedures is een van de speerpunten in onze dienstverlening, het belang van de cliënt staat altijd voorop. Daarom kiezen wij voor de optie om in eerste instantie te proberen een geschil in goed overleg op te lossen, aangezien een juridische procedure soms tot een jarenlange strijd kan leiden met gevolgen en kosten die voor de cliënt niet meer te overzien zijn. Het initiëren van een oplossingsgerichte dialoog behoort tot de kerntaken van een advocaat die ervoor kiest om het vak goed uit te oefenen. We denken mee, proberen te voorkomen dat situaties escaleren en hopen zodoende een meerwaarde te kunnen leveren die de belangen van onze cliënten dient.”

2. Parkstad Vandaag

Dat dit werkt, blijkt uit de ruime vertegenwoordiging van vooraanstaande landelijke bedrijven en particulieren die het kantoor tot haar cliënten mag rekenen. Voor specialistische knowhow wordt indien gewenst beroep gedaan op een internationaal netwerk van contacten in zowel binnen- als buitenland, waaronder België en Duitsland. Met de rechtbank Maastricht onderhoudt Clerx van Roy Advocaten een uitstekende relatie voor de zaken die niet met een regeling in der minne kunnen worden opgelost. De Maastrichtse wijze van geschillenbeslechting sluit namelijk perfect aan bij de werkwijze van het advocatenkantoor. “Een zakelijke benadering van feiten en gegevens is cruciaal voor het leveren van kwaliteit aan de cliënt. Uiteindelijk is de ondernemer succesvol met een kostenefficiënt en praktisch resultaat”, aldus Clerx van Roy Advocaten. 2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 51

Oude Gebouwen, nieuwe functie Parkstad bestaat uit een bonte, maar boeiende verzameling gemeenten, buurtschappen, gehuchtjes en wijken, die onderling verschillen in grootte, sfeer en historie. Daar tussendoor slingert een route van oude linten met een monumentale uitstraling. De gebouwen in dat netwerk vormen een soort verbindende identiteit van Parkstad en vertegenwoordigen niet zelden de bewogen geschiedenis van deze streek. Het is dan ook zaak die gebouwen voor het nageslacht te bewaren, soms gewoon door ze een nieuwe functie te geven. Een van de meest symbolische structuren in het landschap van de voormalige mijnstreek is de toren van mijnschacht Nulland in Kerkrade. Dit hoge, markante gebouw met lichtgeel bepleisterde muren is het zichtbare gedeelte van een bijna 350 meter diepe ventilatieschacht, in 1907 aangelegd door de Aken-Maastrichtse Spoorwegmaatschappij. Die exploiteerde destijds de Domaniale Mijn. Nulland was ĂŠĂŠn van de vier luchtschachten in het concessiegebied van de kolenmijn en lag direct naast de mijnspoorweg naar Simpelveld. Net als de andere schachten stond het op de slooplijst, maar daar werd in 1971 gelukkig nog net een stokje voor gestoken. In 1974 kreeg dit stukje industrieel erfgoed de status van mijnmonument en probeerde men er een passende functie voor te vinden. Om het voor verval te behoeden, onderging de schacht ingrijpende restauraties, uitgevoerd door architectenbureau Peutz. Toch mocht ook dat niet veel baten en moest het tot rijksmonument worden benoemd, om voor een onzekere toekomst te worden behoed. Sindsdien kende het gebouw verschillende functies, al waren dat wel steeds noodoplossingen. Wel was het nog geruime tijd in gebruik als atelier en expositieruimte door kunstenaar Rob Thalen, waardoor het gebouw in elk geval een zinvolle bestemming kreeg. WaarMijnschacht Nulland, Kerkrade

52 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Voormalige hts, Heerlen

Rolduc, Kerkrade

schijnlijk staat het karakteristieke gebouw nu wel een geschikte toekomst te wachten, aangezien er plannen zijn om het als onderdeel van het Continium nieuw leven in te blazen als attractie of museum. De toekomst zal het leren...

uitgegaan van de woonwensen van zogenaamde medioren (45- tot 65 jarigen). Dat resulteerde in diverse lofts die vrij indeelbaar zijn. Een deel van het binnenterrein werd gesloopt, maar een aantal belangrijke karakteristieken van de oude hts bleef behouden.

Een gebouw dat zo mogelijk nog grotere symbolische betekenis voor de mijngeschiedenis van Parkstad heeft, is de eeuwenoude Augustijner abdij Kloosterrade, vandaag beter bekend als Rolduc. De streek heette in de twaalfde eeuw ‘Land van Rode’ en steenkooladers staken toen op sommige plaatsen nog gewoon boven de aarde uit. Die ‘brandbare aarde’ werd door de armen gebruikt als brandstof, iets wat door de landeigenaren destijds oogluikend werd toegelaten. Later ontstond hier langzaam maar zeker een meer bedrijfsmatige mijnbouw, hetgeen uiteindelijk in de industriële mijnbouw van onze tijd resulteerde. De abdij werd in 1104 gesticht, maar daarvan resteren alleen nog een deel van de kerk en de crypte. De rest van het complex stamt uit de 17e, 18e en 19e eeuw. En hoewel het gedeeltelijk nog steeds dienst doet als seminarie, hebben typisch hedendaagse instellingen en bedrijven er inmiddels onderdak gevonden. Een van die nieuwe bewoners is de Katholieke scholengemeenschap Charlemagne College en in een ander deel is nu een hotel annex conferentieoord gevestigd. Ook de bijbehorende pachthoeve kreeg een nieuwe functie als appartementencomplex. Maar het kan ook andersom: zo werd de voormalige hts in de Heerlense wijk Bekkerveld omgebouwd tot appartementencomplex. Op de locatie van de voormalige technische school, een gebouw uit 1960, verrezen 34 woningen volgens een innovatief concept, ontwikkeld door NAT architecten. Daarbij werd 2. Parkstad Vandaag

De komst van de mijnen zorgde voor vraag naar bekwaam personeel en dat resulteerde al gauw in de oprichting van een ambachtelijke school waar de lokale, agrarische bevolking kon worden omgeschoold tot mijnwerker. In 1913 werd begonnen met de bouw van een school naar een ontwerp van Jan Stuyt en tot 1931 werd het gebouw tot drie maal uitgebreid. Vanaf 1950 wordt de Ambachten Mijnschool de Technische School en als zodanig doet het nog enkele decennia dienst. In 1996 brandt het gebouw gedeeltelijk af, maar tegenwoordig heeft het een nieuwe functie als hoofdkantoor van APG, het vroegere ABP.

Daarom Parkstad 53

Bouwkunst uit de vorige eeuw Wie aan de belangrijke architecten uit de twintigste eeuw én aan Parkstad tegelijk denkt, belandt al gauw bij Frits Peutz (1896-1974). Zijn centraal in Heerlen gelegen Glaspaleis is een absolute must voor elke liefhebber van moderne architectuur en behoort, als voorbeeld van het Nieuwe Bouwen, tot de duizend belangrijkste gebouwen uit de twintigste eeuw. Deze transparante, uit staal, wit beton en glas opgebouwde constructie, was oorspronkelijk een modewarenhuis voor de Heerlense koopman Peter Schunck, wiens naam in het vooren naoorlogse Heerlen gelijk stond met elegantie. Dankzij de inzet van architecten als Wiel Arets en Jo Coenen bleef het gebouw behouden en heeft het sinds 1995 de status van rijksmonument. Tegenwoordig is het een multifunctioneel en laag-

Het Glaspaleis, Heerlen

drempelig gebouw dat onderdak biedt aan onder andere de stadsbibliotheek, een museum, muziekschool, filmhuis en -hoe kan het ook anders- een Euregionaal architectuurcentrum. Sinds 2009 siert het originele Schunck-logo dit prachtige gebouw weer. Ook het voormalig Retraitehuis (Het Monseigneur Laurentius Schrijnenhuis) in de Oliemolenstraat is een werk van Peutz. Het tegenwoordige kantoorpand valt, net als het Glaspaleis, op door een combinatie van functioneel-zakelijke stijl met expressief ornamentengebruik. Andere gebouwen van deze architect in Heerlen zijn: Het Raadhuis, Bioscoop Royal, De Sint-Annakerk, alsook de koepelkerk Sint-Anna, en de Stadsschouwburg. De Sint-Vincentius à Paolo Kerk in Brunssum en de Sint-Theresiakerk in Ransdaal vervolledigen zijn gehele oeuvre in Parkstad. Nog een architect die in Parkstad zijn sporen naliet, was Jan Stuyt. Hoewel voornamelijk bekend vanwege zijn vele kerken, was hij, als huisarchitect van woningbouwvereniging Ons Limburg, verantwoordelijk voor enkele zogenaamde mijnwerkerskoloniën in de voormalige Oostelijke Mijnstreek. Complex De Eerste Stap in Hoensbroek was in 1913 een van de eerste projecten die zo tot stand kwam: Het omvatte in totaal honderd mijnwerkerswoningen. Ook in Heerlen rest er nog een herinnering aan dit mijnwerkersverleden, in de vorm van de woonwijk Molenberg. Stuyt ontwierp behalve de woonwijk eveneens een deel van de woningen. Ook de vijf opvallende huizen (116-124) op de Molenberglaan, behoren tot zijn werk. Voor het overige was hij de architect van Tuindorp de Rozengaard in Brunssum (deels afgebroken in 1983), de Ambachtsschool en de Vroedvrouwenschool in Heerlen, en enkele kerken. Oude mijnwerkersbuurt, Leenhof (Heerlen)

54 Daarom Parkstad

2. Parkstad Vandaag

Een gebouw dat helaas niet meer bestaat, maar in deze opsomming zeker niet mag ontbreken, is het in 1987 gesloopte AZM-gebouw van architect Laurens Bisscheroux, in de volksmond beter bekend als het ‘Toetergebouw’ vanwege de opvallende kunststoffen zonwering. Een treffender voorbeeld van de ‘seventies’ in architectuur, zul je niet snel tegenkomen! Ook buiten Heerlen vind je gelukkig nog belangrijke voorbeelden van architectuur uit de twintigste eeuw: Zie bijvoorbeeld het Groene Kruis-gebouw van Louis Willems in Brunssum, een voorbeeld van Nieuwe Zakelijkheid uit 1934-36, of natuurlijk de van veraf herkenbare watertoren van Schimmert uit 1926, ontworpen door Jos Wielders.

Hopel, Kerkrade

Een andere fraaie mijnwerkerskolonie vind je in Kerkrade. De wijk Hopel werd in 1906 in opdracht van de mijn ‘Laura en Vereniging’ gebouwd en valt op vanwege de karakteristieke witte huisjes met rode dakpannen. Net als de in de Heerlense wijk Leenhof werden ook de mijnwerkerswoningen in Hopel volledig in oorspronkelijke staat hersteld. Vele van deze mijnwerkerskoloniën zijn inmiddels uitgeroepen tot beschermde stads- en dorpsgezichten, of staan op de wachtlijst om het te worden vanwege hun sociaal-historische en architectonische betekenis voor ons land. Dwalend door Heerlen kom je verschillende pareltjes van twintigste eeuwse bouwkunst tegen: Apotheek Claessens in hartje stad, bijvoorbeeld, is een mooi en belangrijk monument voor moderne bouwkunst op nationaal niveau. De apotheek annex woonhuis dateert uit 1921 en werd ontworpen door architect Jos Klijnen. Het vormen kleurgebruik in de gevel verraadt zijn verwantschap met de Nederlandse stroming ‘De Stijl’. Een bezieler van die stroming, Gerrit Rietveld, ontwierp samen met architect Joan van Dillen een woonhuis aan de Zandweg in Heerlen voor de toenmalige mijndirecteur, de heer Slobbe. Het Woonhuis van Slobbe staat op de top van een heuvel en biedt een geweldig uitzicht op de omgeving. Het gebouw, een van Rietvelds laatste ontwerpen, wordt gekenmerkt door grote stalen puien en witgeglazuurde bakstenen binnen een betonskelet. Apotheek Claessens, Heerlen

2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 55

Paul Depla

Rubriek Mijn Parkstad

De kracht van een regio. Sinds april 2010 is Paul Depla de burgemeester van Heerlen. Met zijn zesenveertig jaar behoort hij net niet tot de jongste burgemeesters in Nederland. Van de 450 burgemeesters die ons land rijk is, zijn er namelijk zeventien pas 40 jaar oud of jonger. Toch is zijn leeftijd op een andere manier relevant, want zijn generatie maakte veel los in de jaren tachtig, uit protest tegen heersende opvattingen of om positieve verandering teweeg te brengen. Voor de burgervader van Heerlen was een toekomst in de politiek niet zozeer van huis uit bepaald, toch is hij afkomstig uit een sterk politiek bewuste familie. Zijn grootvader Frans Teulings was kamerlid, minister en vice-premier en zijn beide broers zijn ook actief in de landelijke of lokale politiek. Paul Depla studeerde politicologie in Nijmegen, waarna hij op de universiteit van Tilburg een proefschrift schreef over vernieuwing van de lokale democratie. Hij was tien jaar lang wethouder in Nijmegen met de portefeuilles Ruimte & Bouwen, Sport en Werk & Inkomen, waarbij in Nijmegen vooral veel nieuwe projecten zijn gerealiseerd. Na jaren partijgebonden politiek te hebben bedreven, was hij toe aan een nieuwe uitdaging, een andere functie. Als burgemeester van Heerlen kan hij dan ook vanuit frisse perspectieven aan de slag. “Het is een leuke functie in een bijzondere omgeving,” zo vindt Depla. “Je staat

56 Daarom Parkstad

hier dicht bij de mensen, dus van het werk dat je doet zie je direct de resultaten. Het is geen papieren, maar concrete werkelijkheid die je maakt. Als burgemeester heb je ook een bindende factor, je bent er voor iedereen en dat vind ik een mooi uitgangspunt. En de regio Parkstad is niet alleen letterlijk mooi qua

“De regio Parkstad is niet alleen letterlijk mooi qua omgeving, maar ook in bestuurlijke zin” omgeving, maar ook in bestuurlijke zin. We hebben een aantal vraagstukken op de agenda waarmee we een soort proeftuin van Nederland zijn. Denk maar aan de krimp en vergrijzing van de bevolking, waarin wij kunnen laten zien dat we vooroplopen in het vinden van oplossingen.” Een aantal factoren van krimp is niet te beïnvloeden, maar waar dat wel zo is, daar ligt voor de bestuurders van regio Parkstad een belangrijke taak. “Om ervoor te zorgen dat de stad en de regio aantrekkelijk 2. Parkstad Vandaag

blijft voor mensen, is het zorg dat je de veiligheid op orde houdt, dat er voldoende werk te vinden is en dat de voorzieningen ertoe bijdragen dat het hier een aangename regio is om te wonen,” zo licht Paul Depla toe. Zowel stad Heerlen als regio Parkstad slagen daar steeds beter in, wat tot uitdrukking komt in cijfers en statistieken. De verhuiswagen rijdt vaker naar de regio toe, dan van de regio weg.

“Een groot gedeelte van het mijnverleden is al weg, maar het is belangrijk om de historie van de streek en de verhalen eromheen in ere te blijven houden,” zo besluit Depla.

Een grote aantrekkingskracht van Heerlen, is volgens Depla dat het een stad van mogelijkheden is. De mensen zijn er vriendelijk, sociaal, betrokken en vooral bescheiden. “Er is ruimte voor nieuwe initiatieven en experimenteren, dat is hier wellicht meer nodig vanwege onze positie en een kwetsbaar verleden. Dat maakt dat er plaats is voor innovatie en creativiteit. Het is zowel een voorrecht als harde werkelijkheid en noodzaak, wil je als stad kunnen aansluiten bij andere steden qua kracht en uitstraling.”

“Het is ook belangrijk om kwaliteit van leven te kunnen garanderen en te continueren daar waar voorzieningen wegvallen, door een zekere multifunctionaliteit in te bouwen. Hoe wij daar als bestuurders mee omgaan, is cruciaal voor de toekomst van de regio. Voor mij als burgemeester van Heerlen een taak die samen met het college en de gemeenteraad gedragen wordt.”

Uiteraard is de regio niet los te zien van andere regio’s in Limburg en is het voor zowel de economische ontwikkeling als de groei op sociaal en cultureel vlak noodzakelijk om die verbindingen te ondersteunen. Met de Culturele Lente die zich er de laatste jaren heeft ontwikkeld, mogen Parkstad en Heerlen echter trots vaststellen dat dit enorme positieve impulsen bracht voor het zelfbewustzijn in de regio, gericht op de toekomst. 2. Parkstad Vandaag

Daarom Parkstad 57

Intro

3. Toekomstig Parkstad

Parkstad anno nu is de gepimpte Oostelijke Mijnstreek van vroeger. Parkstad 2030 zal straks de verbeterde versie van het huidige stadsgewest zijn. De ontwikkelingen staan niet stil en raken zeker in het huidige digitale tijdperk in een stroomversnelling. Niet voor niets bestaat er zoiets als de Versnellingsagenda van de Provincie Limburg, die het allemaal niet snel genoeg kan gaan, getuige de titel van de meest recente update: â&#x20AC;&#x2DC;Naar een hogere versnellingâ&#x20AC;&#x2122;. Parkstad versnelt mee. Het schakelt de komende jaren een tandje bij in zijn ontwikkeling als belangrijke toeleverancier van producten en diensten in de as van de toptechnologische regio Eindhoven-Aken (Brainport 2020). Qua bestuur, stedelijke inrichting, infrastructuur, economie, zorg en leisure staat er veel te gebeuren. Dynamiek is meer dan ooit gevraagd. Naast de lokale overheden pakken ook de toonaangevende bedrijven en werkgevers in de regio zich samen om de versnelling mee op gang te helpen. Grootschalig dagtoerisme, op maat wonen, excellente zorg, onderwijs op niveau en een sterke economische structuur zijn de ijkpunten waarlangs de lat wordt gelegd op weg naar een sterke stadsregio, die klaar is voor haar verbindende rol in de toekomst.

De Wijk van Morgen

58 Daarom Parkstad

3. Toekomstig Parkstad

Daarom Parkstad 59

Parkstad ontpopt zich Op weg naar 2030 ontpopt Parkstad zich als een prachtige vlinder. De regio is dynamisch en actief en bruist van (nieuwe) energie. De haast spreekwoordelijke scepsis van ‘eerst zien, dan geloven’ die de regio zo lang in een houdgreep hield, maakt plaats voor enthousiasme over de grote potenties die zijn ontdekt. Kansen die vooral op gebied van de zakelijke en administratieve dienstverlening en toerisme liggen. De ooit zo industrieel geoormerkte mijnstreek kruipt uit haar cocon van tegenslag en ontpopt zich als een kleurrijke regio, die de vleugels uitslaat en een bloeiende toekomst tegemoet vliegt. 2011 Is niet voor niets door de gezamenlijke bedrijven en topwerkgevers in Parkstad uitgeroepen tot het ‘Jaar van de Vlinder’. De Ontwikkelingsmaatschappij Parkstad Limburg, Media Groep Limburg en L1 steunen dit initiatief met een multimediaproject, dat deze transitie in beeld brengt en de huidige kwaliteiten en ‘quality of life’ naar buiten toe laat zien. Vooral buiten Parkstad is er nog een verkeerd beeld van de stadsregio en ook mogen de Parkstedelingen wel wat trotser zijn op hun omgeving.

GaiaZOO, Kerkrade

60 Daarom Parkstad

Dagpauwoogvlinder

3. Toekomstig Parkstad

Werkloosheid, krimp en vergrijzing zijn niet alleen voorbehouden aan Parkstad, maar komen in heel Europa voor. Maar Parkstad is wel, door zijn energieke aanpak van die problemen qua krimp, al een voorbeeld, waar de rest van bestuurlijk Nederland graag een kijkje komt nemen. De kracht van Parkstad is dan ook onmiskenbaar. Welke regio kan bogen op de aanwezigheid van potentiĂŤle economische motoren in de administratieve en financiĂŤle dienstverlening als APG, CBS, de Belastingdienst (met de landelijke dienst Buitenland), AZL, Obvion en zoveel banken? Of op de steeds nadrukkelijker aan de weg timmerende leisure-giganten met een internationale aantrekkingskracht, als SnowWorld, GaiaZOO, Pinkpop, Roda JC Kerkrade, de Woonboulevard en Discovery Centre Continium? Met een breed onderwijsaanbod, van basis- tot universitair onderwijs, waarin de Open Universiteit, Hogeschool Zuyd, Arcuscollege, Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg en Innovo opereren. Met een grootschalig en divers zorgaanbod, waarin Atrium Medisch Centrum, de Mondriaan Zorggroep en Meander goed samenwerken en niet in het minst een hoge kwaliteit van leven, met een breed en betaalbaar woon- en cultuuraanbod.

SnowWorld, Landgraaf

3. Toekomstig Parkstad

Daarom Parkstad 61

Nieuwe transformatie op stapel Parkstad ondergaat de komende jaren een nieuwe metamorfose. Van zwart naar groen was de eerste grote transformatie, van groen naar het Parkstad dat iedereen voor ogen heeft, de volgende. Politiek, bedrijfsleven en de goegemeente zijn het er allemaal over eens: Parkstad heeft heel wat te bieden, maar om dat eruit te halen, moeten een paar grote stappen worden gezet. Parkstadring Van levensbelang voor de ontsluiting van Parkstad, vooral vanwege de te ontwikkelen grootschalige leisure, is de verbetering van de infrastructuur. De aanleg van een buitenring is daarbij cruciaal. De vele discussies rond deze autoweg, die als een dubbelbaans 100 km-ring rond Parkstad komt te

liggen, met aansluiting op de bestaande autoweg en het Duitse wegennet, zijn nog niet verstomd. Maar buiten de natuur- en milieuorganisaties en actiegroepen twijfelt niemand meer aan de noodzaak van deze Parkstadring, in welke vorm dan ook. Al zijn nog enkelbaanscompromissen op bepaalde delen van het tracé mogelijk. Een groot stuk van de ring, het westelijke deel ervan, ligt er overigens al, in de vorm van de autoweg A76 tussen Kerkrade en Nuth. Ter hoogte van Nuth zal een gigantische fly-over als blikvanger de aansluiting van de buitenring uit oostelijke richting naar het zuiden in goede banen gaan leiden en voor het verkeer uit noordelijke richting de ‘Poort van Parkstad’ markeren. De buitenring is een langgekoesterde wens en van groot belang voor de economische ontwikkeling, de leefbaarheid en de verkeersveiligheid in Parkstad. De ring gaat vooral oostelijk Parkstad goed ontsluiten en de verkeersdruk op de overige doorgaande wegen wegnemen. In combinatie met de binnenring, de Euregioweg, die in noord-zuidrichting als de aorta van Parkstad fungeert, worden de wijken beter bereikbaar en stroomt het verkeer beter door. Wat weer zorgt voor minder CO2 en fijnstof in de lucht. Naast de economie zijn dus ook de leefbaarheid en het milieu gediend met de buitenring. Nature Wonder World De buitenring zorgt ook voor de ontsluiting van majeure ontwikkelingen als die van de toeristische oost-corridor in Brunssum. Op het voormalige Hendrikterrein verrijst de komende jaren ‘Nature Wonder World’. De plannen voorzien in zeven mega-attracties van internationale allure, die aan de al bestaande

A 76

62 Daarom Parkstad

3. Toekomstig Parkstad

recreatieve voorzieningen worden toegevoegd. Zij maken van Parkstad een van de toeristische toplocaties in West-Europa. Als eerste wordt op het voormalige terrein van de Staatsmijn Hendrik, dat momenteel nog wordt afgegraven, een replica van de Grand Canyon gepland. Het plan vergt een totale investering van € 800 miljoen en past perfect in de toeristische ambities van Parkstad. Naast de geweldige economische spin-off door de toeloop van honderdduizenden bezoekers per jaar, worden negentienhonderd directe nieuwe banen voor de regionale arbeidsmarkt verwacht en nog eens vijfduizend indirecte bij toeleveranciers. IBA-open Het hoort allemaal bij het benutten van de kansen die de unieke ligging van Parkstad biedt. Op 29 juni 2011 werd een eerste voorzet gegeven voor een IBA. Een begrip dat honderd jaar geleden in Duitsland werd geboren als ‘Internationale Bau-Ausstellung’, een expositie van het moderne bouwen in Duitsland. Tegenwoordig worden er vooral ‘afgedankte’ industriegebieden, zoals meest recent het Ruhrgebied, nieuw leven mee ingeblazen op grond van culturele en creatieve impulsen.

IBA is dus synoniem geworden voor het op krachtige en positieve manier de aandacht vestigen op de kansen van een regio. Met IBA stelt Parkstad zich de vraag hoe het er in 2040 uit wil zien en wat daarvoor nodig is. De komende jaren worden allerlei ideeën omgezet in projecten om Parkstad nieuwe culturele en economische impulsen te geven voor de transformatie van de regio, waarbij de krimpende bevolking de ruimte gaat bieden voor nieuwe initiatieven en elk idee welkom is: een IBAopen.

Parkstad leent zich goed voor zo’n IBA. Een mooi voorbeeld ‘IBA avant la lettre’ is de ontwikkeling van het voormalige Philipscomplex in Heerlen tot C-Mill, een plek waar werken, wonen en kunst tot een vruchtbare drie-eenheid zijn gesmeed, wat al leidde tot de nominatie voor ‘Beste bedrijventerrein van Nederland’.

©-Mill (voormalig Philipsterrein Heerlen)

3. Toekomstig Parkstad

Daarom Parkstad 63

Parkstad wil bouwrijp blijven Parkstad loopt landelijk voorop met de daling en vergrijzing van de bevolking: krimp. Maar van de nood is een deugd gemaakt. Landelijk geldt Parkstad inmiddels als voorbeeldregio, die laat zien hoe je om moet gaan met krimp en hoe je daar je voorzieningen op kunt aanpassen. Ambitieuze nieuwbouwplannen zijn ingeruild voor een realistische visie op vastgoed. Onverkoopbare of onverhuurbare woningen worden ingeruild voor groen en woningen voor ouderen, voorzien van alle gemakken en noodzakelijke voorzieningen. Daarnaast worden de kantorenmarkt en de bedrijventerreinen opgewaardeerd en bouwt Parkstad aan een consumer community via de Parkstadpas en een digitale bedrijvencommunity via de Parkstad Arena.

Krimp als kans Parkstad realiseerde zich tijdig dat een andere manier van denken op vastgoedgebied nodig is. Duurzaam bouwen heeft de toekomst. De huurders- én kopersmarkt zijn er rijp voor en projectontwikkelaars en bouwers gaan erin mee. Krimp is een kans geworden, waarbij de grote investeringen in de regio Aken een positief effect op Parkstad kunnen hebben. Visie en ondernemerszin zijn gevraagd. Dat weten ook Frank Zuthof, algemeen directeur Bouwbedrijven Jongen, en Paul Leurs, commercieel directeur bij Aannemersbedrijf Jongen Landgraaf, dé aannemer in Parkstad. Jongen is geen ouderwetse bouwer, maar denkt conceptueel mee en ontwikkelt. “Niet meer bouwen is geen optie. We moeten de juiste producten bouwen. Wat we nodig hebben, is een andere manier van denken. We zitten in een transitiefase. Het traditionele bouwmodel verandert. Ook aannemersbedrijven kijken bewuster naar doel en functie van gebouwen en het beheer en onderhoud die naderhand moeten plaatsvinden. Daartoe gaan marktpartijen meer samenwerken.” Bewust risico dragen De opwaardering van het woningbestand is niet alleen een taak van de overheid. Projectontwikkelaars, bouwbedrijven en woningcorporaties zijn in voorbeeldprojecten bezig vastgoedmodellen te ontwikkelen, waarin zij zelf investeren. Het moet leiden tot een opwaardering van het vastgoed en een herijking van wijken en gebouwen. Zuthof en Leurs geloven in kansen als die van Nature Wonder World in Brunssum,

N 281

64 Daarom Parkstad

3. Toekomstig Parkstad

Zorgacademie, Heerlen

Carboonplein, Kerkrade

waarin zij participeren. Een ander voorbeeld is de ontwikkeling van het project Leisure Dome Parkstad, de megabioscoop naast het Parkstad Limburg Stadion. Een model om samen met de projectontwikkelaar tot realisatie te komen.

het Carboonplein in Kerkrade-West, waar wonen, werken en winkelen integraal zijn neergezet in een passende vastgoedjas door de Hestia groep, projectontwikkelaar 3W en Bouwbedrijven Jongen.

Ook de bouw van de Zorgacademie in Heerlen vindt plaats in het kader van het tussen Bouwbedrijven Jongen en de Zorgacademie gesloten DBFMO-contract: Design, Build, Finance, Maintenance en Operate. Een unieke contractvorm in Limburg, met als voordeel voor de opdrachtgevers dat het, geheel in hun zin, qua ontwerp, bouw, financiën, onderhoud en beheer wordt uitgevoerd door de aannemer. Zo wordt op een voor de gebruiker interessante manier nieuwe bouwproductie gegenereerd. “Dit zijn allemaal projecten waarin we bewust risicodragend bezig zijn, om als vastgoedmarkt zelf vraag te creëren en daar uitvoering aan te geven. We proberen zo projecten los te trekken en neer te zetten. Je moet de mensen en zeker de jeugd iets bieden, nu uit recente cijfers blijkt dat na de eerdere dramatische geluiden de krimp in deze regio uiteindelijk mee zal vallen.” Projecten De markt wil dus wel, maar de projecten staan of vallen met de financiering en daarvoor staan de banken, dankzij de kredietcrisis, niet in de rij. Parkstad zet daarom niet alleen in op nieuwbouw. Vooral vervangingsprojecten en renovatieconcepten zijn aan de orde en bieden riante mogelijkheden. De Hestia groep speelt daar sinds haar oprichting in 2000 op in, o.a. via grote herstructureringsprojecten met sloop en gedeeltelijk vervangende nieuwbouw, zoals in de wijken Achter den Winkel en Kakert in Landgraaf. Of op 3. Toekomstig Parkstad

Maar ook vanuit energie-oogpunt. In de Kerkraadse krimpbuurt Heilust zijn hele woonblokken verdwenen, vult groen de leeggevallen plekken en komt er een voorziening om de wijk van eigen stroom te voorzien. Of neem ‘De wijk van morgen’ op bedrijventerrein Avantis. Hier ontwerpen en realiseren studenten van de Hogeschool Zuyd op experimentele wijze gebouwen met toepassing van nieuwe, duurzame en energiebesparende bouwmaterialen en installatietechnieken. Kortom, Parkstad maakt fundamentele keuzes om ‘bouwrijp’ te blijven.

Daarom Parkstad 65

Gerrit van Veghel

Rubriek Mijn Parkstad

Voorzitter Stadsregio Parkstad. “Welzijn en welvaart moet je zelf als regio organiseren. Samenwerken is daarbij van belang. Ik hoop dat Parkstad met Aken een dubbelstad kan gaan vormen. De toekomst van Europa ligt namelijk in de ontwikkeling van stedelijke gebieden, groot of klein. Wij moeten ons als toeleverancier opstellen richting Aken, Chemelot Campus en Maastricht en zo een stevige bijdrage leveren aan Brainport 2020.” Gerrit van Vegchel, sinds november 2010 de eerste onafhankelijke voorzitter van de Stadsregio Parkstad Limburg, leidt de regio bestuurlijk op weg naar een nieuwe fase. Hij weet vanuit zijn arbeidsverleden waarover hij praat bij de ontwikkeling van regio’s en ondersteunt Parkstad nadrukkelijk in de resultaatgerichte uitvoering van het ambitieuze regioprogramma. Voor de economische structuurversterking is de herstructurering van bedrijventerreinen, goede infrastructuur en een intercityverbinding met Aken noodzakelijk. Maar ook vitale woongebieden, een goed cultureel aanbod en de realisatie van (grootschalige) toeristische ontwikkelingen. Parkstad ligt aan de dynamische as Eindhoven-Aken, de draad waarlangs de toptechnologische regio ‘Brainport 2020’ wordt gesponnen. “Parkstad ziet zichzelf als belangrijke toeleverancier voor andere regio’s en kan

66 Daarom Parkstad

3. Toekomstig Parkstad

Parkstad zal in de visie van Van Vegchel ook een voorbeeldfunctie vervullen met (nieuwe) energie. “In 2020 denk ik dat we in Parkstad energiezuinig wonen en werken. Hoe is nog de vraag, maar we gaan ermee aan de slag. Ook door als radertje in een groter netwerk ondersteunend te zijn aan andere regio’s.”

zo bijdragen aan de eigen ontwikkeling en die van Limburg. Naast een aantal grote bedrijven hebben we een bloeiend mkb. Een belangrijke kwaliteit van Parkstad. Het mkb zorgt voor samenwerking, dynamiek en innovatie. Dat is van grote waarde binnen onze economische clusters, omdat goed ondernemerschap een regio attractief maakt.” Dat geldt ook voor wonen en winkelen. “Heerlen kan zijn functie als centrumgemeente op woon- en winkelgebied nog versterken met een aantal verbeterslagen. Zo kan het, naast het intieme Pancratiusplein, het Van Grunsvenplein verder ontwikkelen. Tijdens Cultura Nova voel je de kracht van zo’n plein en ik denk dat een nieuw stadskantoor aan het Van Grunsvenplein de levendigheid ook overdag zou vergroten.

Parkstad excelleert in 2020 ook in zorg en revalidatie. “Vooral door innovatiekracht, die ervoor zorgt dat je bijdraagt aan de zelfredzaamheid van mensen. Parkstad zal een proeftuin voor innovaties in de zorg zijn, waarvoor de toepassingen mede worden gevonden in Maastricht, Sittard-Geleen en Aken. Het gaat erom traditie en innovatie met elkaar te verbinden en daar leent Parkstad zich bij uitstek voor.”

Maar ook de bouw van het Maankwartier kan een belangrijke impuls zijn voor de centrumfunctie van Heerlen. De juiste keuzes maken is trouwens best moeilijk bij stadsontwikkeling. Het gaat om beleving en de concentratie van functies en middelen. Maar als het lukt, is Heerlen in 2020 uitgegroeid tot een attractieve winkelstad. Met een aantrekkelijk centrum en een aantal bijzondere winkels. Met trekkers op cultureel gebied en retail op niveau.” Op woongebied werkt Parkstad aan een woningbestand dat past bij de demografische ontwikkelingen, met behoud van diversiteit. Die samenwerking loont. De leegstand daalt al een aantal jaren. “We maken de woningmarkt kleiner om voldoende doorstroming te garanderen. Ook dat vraagt om scherpe keuzes,

“Traditie en innovatie met elkaar verbinden, daar leent Parkstad zich bij uitstek voor” zodat wonen voor iedereen aantrekkelijk en Parkstad leefbaar en toegankelijk blijft.” De buitenring zal bijdragen aan de bereikbaarheid en maakt dat bezoekers van verschillende kanten goed de weg vinden naar evenementen en de grootschalige leisure. “Ook de wijken en werklocaties worden met een buitenring beter toegankelijk. Zo’n groot project roept natuurlijk spanningen op. Zorgvuldigheid is daarom belangrijk, maar een stedelijke regio met 250.000 inwoners verdient een volwassen infrastructuur. Niet alleen de buitenring, maar ook een intercityverbinding tussen Heerlen en Aken en de Avantislijn, die de verschillende plaatsen in Parkstad verbindt met Aken en Maastricht. Daarmee maken we attractieve werklocaties. We moeten blijven inspelen op de wens van bedrijven uit het buitenland zich hier te vestigen. Met Avantis hebben we veel potentie in huis. Dat zullen de buitenlandse bedrijven ook gaan zien.“ 3. Toekomstig Parkstad

Daarom Parkstad 67

Intro

4. Cultureel Parkstad

Het cultuurlandschap in Parkstad wordt al lang niet meer uitsluitend bepaald door fanfares en schutterijen, hoezeer deze ook gewaardeerd worden en hoezeer ze ook verankerd zijn in het culturele leven van deze voormalige mijnstreek. Het cultuuraanbod vandaag is niet gering: talloze evenementen, concerten, exposities en tentoonstellingen vullen de agendaâ&#x20AC;&#x2122;s van de schouwburgen, musea en andere cultuurhuizen. Daartussendoor zie je een groot aanbod aan culturele activiteiten in scholen, jongerencentra, verenigingen en wijkinstellingen. Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in theatergroepen en salsaklassen, maar ook bij specifieke verenigingen als de hiphoporganisatie Flow Provider en bij jongerenorganisatie Kunstbende. Een bezoekje aan het Heerlens zomerfestival Cultura Nova bijvoorbeeld, leert ons dat men allang komaf heeft gemaakt met het vooroordeel dat in deze regio alleen traditionele cultuuruitingen worden gewaardeerd. Dit zijn de evenementen die je in een wereldstad verwacht en die dan ook aangenaam verrassen. Het zal dan ook niemand echt verbazen dat Cultura Nova voor 2011 en 2012 maar liefst 100.000 euro subsidie kreeg van het landelijk Fonds Podiumkunsten, om te worden ingezet op de hele programmering van het festival. Parkstad cultureel? Jazeker! Zomerfestival Cultura Nova, Heerlen

68 Daarom Parkstad

4. Cultureel Parkstad

Daarom Parkstad 69

Evenementenrijk Parkstad Om het echte Parkstad een beetje te leren kennen en begrijpen, kan de bezoeker een keuze maken uit de talrijke evenementen die deze regio rijk is. De bourgondische levensstijl en de tradities van zijn bewoners komen namelijk bijzonder goed tot uiting in die evenementen. Denk bijvoorbeeld aan het eeuwenoude Carnaval, een van oudsher katholiek feest, voorafgaand aan de veertig dagen durende vastentijd tot aan Pasen. Feitelijk staat het hele jaar in het teken van

dit feest, want echte vierders, en daartoe behoren velen in Parkstad, leven van Carnavalsviering, via verschillende voorbereidende evenementen, naar de volgende viering. Zo vindt elk jaar op 11 november (de 11e van de 11e) de officiële opening van het carnavalseizoen plaats en om elf over elf worden dan in alle plaatsen de eerste vergaderingen van de Raden van Elf gehouden, ter voorbereiding op het komende carnavalsfeest. Kort daarna gaat het Limburgs Kampioenschap Zaate Hermeniekes (LKZH) van start waar ‘zaate hermeniekes’, ‘joekskapellen’ en dweilorkesten naartoe gaan om hun krachten te meten en de titel ‘Limburgs kampioen’ binnen te halen. Tijdens het Limburgs Vastelaovesleedjes Konkoer tenslotte, wordt het beste carnavalsliedje gekozen dat al die maanden voor het werkelijke feest zal worden grijs gedraaid. Muziek speelt dus een belangrijke rol in Parkstad en dat is ook merkbaar aan het aantal podia, festivals en verenigingen waar muziekbeoefening wordt ondersteund: De Oefenbunker Landgraaf maakt deel uit van de stichting Kulturele Produkties Landgraaf (KPL) en is begin jaren tachtig opgericht door

Pinkpop, Landgraaf

70 Daarom Parkstad

4. Cultureel Parkstad

een aantal enthousiaste muziekliefhebbers, met als doel letterlijk en figuurlijk ruimte te scheppen voor culturele activiteiten, in de breedste zin van het woord. Hier kunnen amateurbandjes en individuen oefenen in verschillende repetitieruimten, alvorens ze de sprong naar eeuwige roem wagen. In de eigen studio kunnen muzikanten hun werk opnemen op de professionele apparatuur van de stichting ĂŠn word je geholpen om een demo samen te stellen. Er worden bovendien workshops gegeven in gitaar, drums en samenspel.

podium bestijgen. Ook biedt het traditiegetrouw een podium voor de tweede finalist van de Exit Live Prijs.

Exit in G is het kleine, maar gezellige poppodium van de Oefenbunker waar iedereen de mogelijkheid krijgt om zich aan een publiek tot 200 personen te presenteren. De Exit Live Prijs is een wedstrijd tussen Limburgse bands in drie voorronden en de beste gelegenheid om kennis te maken met dit podium. Winnaar van de prijs mag spelen tijdens Bunkerpop, sinds1984 een openluchtfestival op de voorlaatste zondag in juni.

BrookPOP Hoensbroek: dit is nog een vrij nieuw en bijzonder sfeervol muziekfestival in Hoensbroek. Naast vooraanstaande acts uit binnen- en buitenland krijgt jong talent uit de regio hier de kans zich te presenteren op twee podia. Het festival wordt georganiseerd door de stichting Proper die draaiende wordt gehouden door vrijwilligers.

Biespop: een jaarlijks terugkerend middagfestival, georganiseerd door Op de Bies Landgraaf in samenwerking met de Oefenbunker. Het bestaat al sinds 1997 en zag onder andere de Jansse Bagge Band het

Poppodium Nieuwe Nor (Heerlen): presenteert zich als hĂŠt poppodium van Parkstad en bevindt zich

Pinkpop, Landgraaf

4. Cultureel Parkstad

Daarom Parkstad 71

niet alleen midden in de stad, maar ook midden in het Heerlense cultuurveld. De organisatie bestaat uit enthousiaste mensen voor wie het voorvoegsel ‘NIEUWE’ de inspiratie vormt voor steeds weer verrassende en vernieuwende programmeringen en projecten. Er is plaats voor ruim 350 bezoekers en er is ook een café waar regelmatig avonden worden georganiseerd rondom verschillende muziekstijlen. En uiteraard komen er zowel in de zaal als in het café live-acts voorbij. Het popfestijn Pinkpop behoeft al bijna geen introductie meer. Dit driedaags festival is tot ver over onze landsgrenzen heen bekend en trekt elk jaar weer tienduizenden bezoekers naar Megaland Landgraaf. In al die jaren van haar bestaan zag men hier praktisch elke grote popband het podium bestijgen. Sinds de oprichting in 1969 speelden er grootheden als Van Morrison, Lou Reed, Anouk en Joe Cocker. Legendarische bands als The Police, U2, Status Quo en Rammstein maakten hier al hun opwachting. Organisator en geestelijk vader Jan Smeets hoeft zich ook de komende jaren geen zorgen te maken, want popmuzikanten uit de hele wereld willen op Pinkpop gezien én gehoord worden! WMC (Wereld Muziek Concours) Kerkrade: staat al zes decennia in het teken van internationale muzikale verbroedering. Het wordt overal ter wereld gezien als het belangrijkste internationale festival voor de blaasmuziek. Elke vier jaar komen tienduizenden deelnemers van overal ter wereld hier naartoe om zich met elkaar te meten, maar ook om de liefde voor de blaasmuziek met elkaar en het publiek te delen.Tijdens dit feestelijk evenement tonen de belangrijkste en meest spraakmakende muziekgezelschappen ter wereld hier hun virtuositeit, creativiteit en kunde voor het oog van de wereld. Het Concours vierde in 2011 zijn zestigste jubileum. Worldfestival parade Brunssum: ook dit festival vindt sinds 1953 elke vier jaar plaats. Het ontstond dat jaar na de voor ons land zo desastreuze watersWMC, Kerkrade

72 Daarom Parkstad

4. Cultureel Parkstad

WMC, Kerkrade

4. Cultureel Parkstad

Daarom Parkstad 73

noodramp. Carnaval kwam dat jaar te vervallen en daarom organiseerde men die zomer voor het eerst een klein folklore festivalletje. In 1996 kwamen er al 75 folkloristische muziek- en dansgroepen uit zestig landen naar Brunssum. Na de toevoeging van hedendaagse muziek en dans in 2004, werd deze parade dat waar het vandaag bekend om staat: een gezellig feest met een week lang muziek en dans van elk land ter wereld in een ontspannen, gastvrije omgeving. Het festival werd in 2011 genomineerd voor de Rabo Parkstad passie Prijs. Castle of Love Kerkrade: een tweedaags outdoor dancefeest in en rond Kasteel Erenstein, dat in 2011 alweer toe was aan de zesde editie. Het evenement trekt jaarlijks duizenden jongeren met de muziek van wel tachtig verschillende deejays, die het publiek verwennen met een mix van hip-hop, house, R&B, disco en nightbeat. Toppers in 2011 waren onder andere: Party Squad, Michel de Hey, Gregor Salto en Sebastien Drums. Booch!: echt grote namen mogen op dit Heerlens festival misschien (nog) ontbreken, maar dat wordt méér dan goedgemaakt door het jonge talent dat hier nu al een aantal jaren zijn opwachting maakt. Het festival werd in 1998 voor het eerst gehouden onder de titel ‘A Booch?’. Vervolgens heette het ‘Booch?’ en sinds 2011 is het vraagteken vervangen door een uitroepteken. De line-up van dit driedaags muziekfeest is traditiegetrouw zéér gemêleerd en eigenzinnig. En dat is nu ook net de kracht ervan! Orlando Festival: het oudste kamermuziekfestival van Nederland dat zich in en rondom de voormalige abdij van Rolduc afspeelt. Het werd in 1981 opgericht door Stefan Metz, lid van het wereldberoemde Orlando Kwartet. Vandaar natuurlijk de naam van dit festival. Dit twee weken durend evenement bestaat uit een mix van concerten met kamermuziekcursussen, die er wordt gegeven door WMC, Kerkrade

74 Daarom Parkstad

4. Cultureel Parkstad

Castle of Love, Kerkrade

gerenommeerde musici. Voor de ware liefhebber van kamermuziek voelt het Orlando Festival dan ook als een unieke ervaring in een unieke omgeving. Cultura Nova Heerlen: bestaat sinds 1990 en kan het best worden omschreven als een zomerfestival vol passie, poëzie en spanning, met elementen uit de hele wereld. Het bevat een programma met beeldend theater, dans en muziek tegen de verschillende, soms bizarre achtergronden en decors die in het Heerlense straatbeeld voorhanden zijn. Tijdens het festival gaan gewoontegetrouw diverse voorstellingen van het nieuwe seizoen in première en worden tot wel 150 voorstellingen, concerten en andere culturele activiteiten gepresenteerd. Cultura Nova Heerlen trekt jaarlijks zo’n 40.000 bezoekers en duurt tien dagen. Ook SCHUNCK* in het Glaspaleis en de Parkstad Limburg Theaters vormen regelmatig het decor voor culturele evenementen. Onder invloed van het bonte cultuurlandschap in Heerlen zien we dan ook steeds 4. Cultureel Parkstad

weer nieuwe evenementen hun intrede doen. Zo vond in 2011 bijvoorbeeld de Elephant Parade plaats, een stoet van veertig manshoge, handbeschilderde kunstolifanten, die nadien ten bate van de met uitsterven bedreigde Aziatische olifant werden geveild. Heerlen is ook al sinds 1989 jaarlijks de gastheer voor de Raboronde, een van de grootste ‘na-tourrondes’ van Nederland met een jaarlijkse opkomst van rond de 50.000 bezoekers.

Daarom Parkstad 75

5. Toerisme in Parkstad

Intro De gedachte dat ook toerisme een van de pijlers onder de economie van deze voormalige mijnstreek zou worden, zou veertig jaar geleden ongetwijfeld met ongeloof ontvangen zijn. Een visie zoals die van de voormalige Landgraafse wethouder Erfkemper was, nog maar twintig jaar geleden, op zijn minst ‘gedurfd’ te noemen. Toch zijn we nu, nog maar een generatie later, precies daar aanbeland en kunnen we stellen dat het ‘durf-denken’ in alle opzichten vruchten heeft afgeworpen. Miljoenen bezoekers zakken nu jaarlijks af naar de attracties SnowWorld, Mondo Verde, GaiaZOO en noem maar op... En het einde is nog lang niet in zicht: nieuwe plannen, misschien wel net zulke wilde plannen als veertig jaar geleden, dienen zich alweer aan. Wordt het misschien niet eens tijd om de operatie ‘Van zwart naar groen’ voor geslaagd te verklaren?

Mondo Verde te Landgraaf

76 Daarom Parkstad

5. Toerisme in Parkstad

Daarom Parkstad 77

Toerisme en recreatie Toerisme en recreatie gelden, sinds ‘de overgang van zwart (mijnverleden) naar groen’, als twee vitale pijlers onder de economische ontwikkeling van Parkstad. Ze genereren zowel inkomsten als arbeidsplaatsen, ook voor laaggeschoolden en deeltijdwerkers. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er de afgelopen decennia veel in deze sector werd geïnvesteerd. Die inspanningen zijn ook zeker niet tevergeefs gebleken: Parkstad mocht zich de afgelopen jaren tot de snelst groeiende toeristische regio’s van Nederland rekenen, met het gebied ‘Park Gravenrode’ als belangrijkste locatie. Het park, een

700 hectare groen gebied tussen Kerkrade en Landgraaf, herbergt praktisch alle belangrijke attracties van Parkstad. SnowWorld, Mondo Verde, GaiaZOO, Megaland en Discovery Centre Continium, allemaal zijn ze hier op een steenworp van elkaar te vinden. Als leidraad voor het toerismebeleid geldt het uitvoeringsprogramma 2009-2014, een tussentijdse aanpassing van het aanvankelijk nog lopende programma 2007-2010. Daaruit werden zowel missie als strategie onveranderd overgenomen, maar werd met name de lijst met projecten uitgebreid. De nadruk ligt daarbij op doorontwikkeling van het ‘hoogwaardig vermaak’, zeg maar attracties met een hoog entertainmentgehalte, zoals we die nu in Landgraaf aantreffen (denk bijvoorbeeld maar aan SnowWorld en Pinkpop). Een van de plannen daaromtrent betreft de ontwikkeling van ‘Waterworld’, een toeristische attractie waarin, het woord zegt het al, water centraal staat. Buitenring Nieuwe attracties en evenementen moeten meer evenredig over Parkstad verdeeld worden, zodat de hele regio ervan mee kan profiteren. Bindende factor wordt ook hierbij de aanleg van de nieuwe buitenring rondom Parkstad en de gelijktijdige verbetering van de (inter-) regionale infrastructuur. Die moeten de locaties met elkaar verbinden en ontsluiten. Ook onze oosterburen zouden, dankzij de nieuwe buitenring,

Landschap omgeving Nuth

78 Daarom Parkstad

5. Toerisme in Parkstad

gemakkelijker en sneller hun weg naar de attracties moeten vinden, want te vaak blijven die nu nog weg vanwege een ondermaatse verbinding. Met de aanleg van de buitenring wordt naar verwachting eind 2011, begin 2012 gestart, maar voor de definitieve opening moeten we nog wachten tot tenminste begin 2015. Green escapes Toch wordt er niet uitsluitend ingezet op dit soort entertainment clusters met hoge bezoekersaantallen. Tussen de verschillende publiekstrekkers moeten voldoende groene clusters (‘Green escapes’) overblijven waar men aan de drukte kan ontsnappen en men een begin vindt van diverse wandelen fietsroutes. Wie hier niet goed de weg kent, zou niet verwachten dat er op dat gebied nog zoveel te ontdekken valt. Op verschillende plekken smelten stedelijk gebied en groen hier zo mooi samen dat men zich kan afvragen waarom daar nog niet veel eerder aandacht aan werd besteed. Sinds ook de inwoners van Parkstad zijn gaan inzien dat hun regio niet langer een zwarte stip op de kaart is, is ook de vroeger veel gehoorde opvatting dat natuurontwikkeling alleen maar geld kost, verdwenen. Het wordt nu gezien als een van de randvoorwaarden voor economische ontwikkeling en een garantie voor een gezonde toekomst.

Koffiepoel, Brunssum

Er is de afgelopen jaren al het een en ander verwezenlijkt wat betreft de ‘Green escapes’. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van het Landschapspark Roode Bach/ Rode Beek in Onderbanken, de opening van het Natuurtransferium in Simpelveld (bezoekerscentrum met ruime parkeergelegenheid van waar men het Mergelland te voet of met de fiets kan intrekken) en de ontwikkeling van Park Terworm te Heerlen. De metamorfose van dit vroegere mijngebied is ook op internationaal niveau niet onopgemerkt gebleven. In 2009 kreeg Parkstad-Limburg van alle Nederlandse gemeenten de allereerste EDEN Award, een door de Europese Commissie ingestelde prijs voor de meest duurzame toeristische bestemming van elk land binnen de Unie. Grand Canyon, Brunssum Voor de toekomst staan onder andere het verder afbouwen van Park Gravenrode én de toeristische ontwikkeling van de oostflank van Brunssum op de agenda. Dat laatste zou van Parkstad wel eens de grootste toeristische trekpleister in de regio kunnen maken, want de plannen zijn op zijn zachtst gezegd ‘ambitieus’ te noemen. Op het voormalige mijnstortgebied zou een enorm pretpark, Grand Canyon geheten, moeten komen met een oppervlakte van 100 hectare, net zo groot als Disneyland Parijs.

Terstraten, Nuth

5. Toerisme in Parkstad

Daarom Parkstad 79

Overnachten in Parkstad Parkstad wordt steeds leuker. En gelukkig schijnen ook steeds meer mensen van buiten deze regio dat te beseffen. Velen komen regelmatig een dagje afgezakt voor het uitgebreide winkelgenot en de vele attracties, maar ook steeds meer om te onthaasten op het mooie platteland. Menigeen besluit dan ook om langer dan een dag te blijven en gaat op zoek naar de overnachtingsmogelijkheden die in Parkstad voorhanden zijn. Die blijken tot ieders opluchting ruim aanwezig. Een complete lijst met alle accommodaties zou natuurlijk te uitgebreid worden, maar een dwarsdoorsnede van het aanbod zou u, als bezoeker, alvast in de goede richting kunnen duwen. Heerlen is de onbetwiste hoofdstad van Parkstad. Je kunt er heerlijk winkelen en nog onbekommerd een terrasje pikken, maar Heerlen heeft nog zoveel meer te bieden. Daarom is het voor bezoekers geen slecht idee het aanbod aan overnachtingsmogelijkheden eens onder de loep te nemen:

Amr창th Grand Hotel Heerlen

Hotels Het Amr창th Grand Hotel Heerlen ligt pal in het centrum en heeft vier sterren. Het is een ideaal startpunt om de stad te verkennen! Echt in stijl verblijven kan ook iets meer naar het oosten, bijvoorbeeld in de historische Winselerhof in Landgraaf of het Fletcher Hotel-Restaurant Kasteel Erenstein in de mooie Anstelvallei bij Kerkrade (beide locaties worden verderop in dit boek nog uitvoerig beschreven). Ook gekroond met vier sterren is het luxe Van der Valk Hotel Heerlen. Het kijkt uit over het 14e eeuwse kasteel en landgoed Terworm, dat zelf ook dienst doet als hotel (Hotel Kasteel Terworm). Ook vanaf deze locatie is het maar enkele minuten naar het stadscentrum, al lenen beide hotels zich ook uitstekend voor het begin van een wandeling of fietstocht door de prachtige omgeving. Voor een bescheidener beurs kunnen we het Stadshotel de Paris en het Tulip Inn Heerlen City Centre aanraden. Oliemolen, Heerlen

80 Daarom Parkstad

5. Toerisme in Parkstad

Camping de Watertoren, Rimburg

Camping Colmont, Ubachsberg

Bed & Breakfast De moderne Bed & Breakfast lijkt in niets meer op de, ietwat oubollige, logeeradressen van weleer en kunnen tegenwoordig vaak probleemloos concurreren met de beste hotels. Wat bijvoorbeeld te denken van een verblijf in een statige villa? Huize Bensenraede biedt behalve alle gemakken voor de moderne mens ook een romantische setting voor een plezierig verblijf en kan worden gebruikt als uitvalsbasis voor verschillende outdooractiviteiten aan de zuidwestrand van Heerlen.

Het is een ideaal adres voor wie moet aansterken na een ziekte of operatie en in het algemeen geschikt voor iedereen die zorg nodig heeft.

Ook in het centrum van Heerlen kun je luxueus en toch in alle rust verblijven: De Oliemolen in het centraal gelegen Aambos is een rijksmonument uit 1502 en is volledig gerestaureerd. Campings Camping en Partycenter de Hitjesvijver biedt alles wat je nodig hebt om met je gezin te komen genieten van de rust en een gemoedelijke sfeer. Er is een zwembad en ze zijn het hele jaar geopend. Aan de rand van Heerlen vind je de waarschijnlijk meest motorvriendelijke camping van Nederland, Camping In Den Hof. Een apart gedeelte van het terrein is speciaal gereserveerd voor motorrijders en je kunt er je motor pal naast je tent te zetten. Verblijf op maat vind je ook buiten Heerlen. Golffans zullen zich meteen thuis voelen in Hotel Golf Residentie Brunssummerheide, waar je vanaf je balkon z贸 op de golfbaan uitkijkt. Ook voor wie zorg nodig heeft, bestaan er mogelijkheden om in Parkstad te verblijven. Welloord ligt in het rustige vakantiedorpje Bocholtz en is een viersterren hotel waar gastvrijheid en zorg hand in hand gaan. 5. Toerisme in Parkstad

Voor een langer verblijf met het hele gezin zijn vooral de bungalowparken in Vaals en Klimmen (Voerendaal) ideaal. De beide Landal bungalowparken vind je in en nabij (Vijlen) Vaals. Ze zijn sterk gericht op gezinnen en daarom bijzonder kindvriendelijk, al is er zeker geen tekort aan luxueuze verwennerij voor koppels of individuen. Ook Domein Hellebeuk in het mooie dorpje Klimmen voldoet aan alle eisen van deze tijd en is bijzonder geschikt voor de ontdekking van Parkstad en het nabijgelegen Heuvelland, zowel per fiets als met de benenwagen. Weer terug in Bocholtz, tenslotte, vind je de SintGillishoff. Dit is een tot vakantieboerderij omgebouwde monumentale hoeve uit de 13e eeuw, uitgerust met verschillende appartementen, waarvan enkele geschikt voor mindervaliden. Daarom Parkstad 81

Een bijzonder verblijf Voor Limburgse gastvrijheid met de warmte en weldadigheid van de Italiaanse keuken, is WinselerHof een echte aanrader. De prachtig gerestaureerde herenboerderij uit de zestiende eeuw is door de intieme sfeer bij uitstek geschikt voor besloten feesten en partijen met logies in negenenveertig karakteristieke kamers. Gelegen in het fraaie natuurgebied Strijthagerbeekdal met enkele topattracties binnen loopafstand, biedt de WinselerHof haar bezoekers ge-

82 Daarom Parkstad

garandeerd een bijzonder verblijf. Kenmerkend zijn vooral de gewelvenkelders, dito plafonds en houten balken die voor een karakteristieke ambiance zorgen. Met twee restaurants, Ristorante Pirandello en Luigi’s Trattoria, biedt de WinselerHof een diversheid aan stijl voor zowel lunch als diner. Vanuit de serre van Pirandello heeft men een geweldig uitzicht over het ‘groen’ van de Strijthagerbeekdal en Luigi’s Trattoria beschikt over een riant terras aan het historisch binnenhof. De Trattoria bevindt zich deels in de mooie gewelvenkelder waar ook de wijnen bewaard worden. Uiteraard worden in beide keukens alle gerechten zelf bereid uit dagverse ingrediënten en streekproducten. Interieurarchitect Henk Vos (Kruisherenhotel Maastricht) versterkt de esprit van de monumentale herenboerderij met zijn inmiddels vermaarde visuele vormtaal. Voor de vele buitenlandse gasten zal dit speciale plekje in Limburg altijd aantrekkelijk blijven en het beste met het meest aangename combineren, namelijk De Smaak van het Zuiden.

5. Toerisme in Parkstad

Winselerhof, Landgraaf

5. Toerisme in Parkstad

Daarom Parkstad 83

Gastvrijheid ten voeten uit Heerlen heeft weliswaar geen groot en uitgebreid stadscentrum, het is er wel overzichtelijk en gezellig. Blikvanger aan het Wilhelminaplein is ongetwijfeld het fraai gerestaureerde Art Deco pand van het Tulip Inn Heerlen City Centre waar modern comfort en klassieke charme zich moeiteloos laten combineren. Het is gelegen aan de achterzijde van de bekende Pancratiuskerk en op loopafstand van diverse bezienswaardigheden, horeca en winkels. Het hotel beschikt over 56 ruime en trendy design kamers voorzien van diverse faciliteiten als flatscreen televisie, internet een gratis koffie en thee. Behalve voor weekendgasten en toeristen is het hotel ook uiterst geschikt als vergaderaccommodatie. Voor seminars, workshops, producten of bedrijfspresentaties zijn er verschillende zalen beschikbaar voor groepen van acht tot zeshonderd personen. Uiteraard zijn de zalen voorzien van alle benodigde apparatuur voor presentaties en communicatie doeleinden. Op het gemakje genieten van een borrel kan in de Flight Room bar, terwijl er op de begane grond naast elkaar Erin’s Isle, een traditionele Irish pub en De Ontmoeting, het restaurant voor Spaanse Tapas, gevestigd zijn. Heerlijke whiskeys, speciale bieren van de tap, versbereide hapjes: aan internationaal getinte gastvrijheid ontbreekt het niet in dit hotel. Wie de voorkeur geeft aan dineren in een rustige ambiance en houdt van een eenvoudige maar eerlijke keuken, zoals een biefstukje of een schnitzel, kan terecht bij het zusterhotel op loopafstand, het Amrâth Grand Hotel Heerlen. Daar is het in de zomermaanden ook goed toeven op het terras. General Manager Erik-Jan Ginjaar verdeelt zijn tijd tussen het Tulip Inn Heerlen City Centre en het viersterren Amrâth Grand Hotel Heerlen, waarbij vooral de afwisseling en het verschillend karakter van de hotels een enorme uitdaging vormen. Waar het Tulip Inn Heerlen City Centre uitblinkt in trendy design en aansluit op het vlotte zakenleven, daar biedt het in 1982 gebouwde Grand Hotel juist de sfeer van rust en thuiskomen. In het weekend logeren er voornamelijk toeristen, maar door de week vinden veelal piloten en ander luchtvaartpersoneel hun weg naar het Amrâth waar ze tussen hun vluchten door een tijdelijke thuishaven vinden. De mooie ontvangsthal annex lounge met diverse zit– en leeshoekjes, een grand piano en enkele antieke accessoires ademen dan ook een huiselijke en ongedwongen sfeer. Er zijn ruim honderd comfort kamers waaronder enkele suites, drie vergaderzalen, een parkrestaurant met terras en een Flight Room bar, uitge84 Daarom Parkstad

5. Toerisme in Parkstad

rust met attributen uit de luchtvaart. Er logeren ook gasten voor langere perioden die wegens hun werk enkele maanden aan een bedrijf in Heerlen of de regio Parkstad verbonden zijn. Voor hen is het natuurlijk ook erg belangrijk dat hun verblijf zo aangenaam mogelijk is. De keuken speelt daar prima op in, met een chefkok die vooral thuis is in de regionale gerechten en goede, degelijke maaltijden. “Waar wij onze gasten extra in tegemoet willen komen, is door het aanbieden van leuke arrangementen,” vertelt Erik-Jan Ginjaar. “Zo heeft Ria van de Laarschot een leuk boekje met veertien wandelroutes geschreven, allemaal rondom Heerlen. Het zijn routes die ze zelf gelopen en bedacht heeft en vanuit het centrum beginnen. Ons arrangement is dan dat mensen hier kunnen overnachten en een rugzakje proviand mee krijgen voor tijdens de wandelingen.” Wat de omgeving van Heerlen betreft en bezienswaardigheden voor bezoekers, zijn ook het Blotevoetenpark in Brunssum en Gaia tips die graag worden gegeven. Er wordt in geval van drukte altijd samengewerkt met de Amrâth vestigingen in Maastricht, namelijk Hotel Du Casque en Hotel L’Empereur. Wat de regio betreft, kan Erik-Jan Ginjaar niet anders zeggen dan dat de eigen cultuur van de regio ook de grootste kracht is. “Er is hier veel groen in de omgeving, een goed ontwikkeld en bereikbaar centrum en dankzij de Culturele Lente enorm veel te beleven op cultureel vlak. Voor zowel onze gasten in het Tulip Inn Heerlen City Centre en het Amrâth Grand Hotel Heerlen zijn dat hele aantrekkelijke punten, die onze taak om kwalitatieve gastvrijheid te bieden alleen maar ondersteunen kunnen.” 5. Toerisme in Parkstad

Daarom Parkstad 85

Familievriendelijk en milieubewust Wie voor het eerst kennis maakt met hotel-restaurant Kasteel Erenstein zal meteen onder de indruk zijn van de prachtige ligging in de Anstelvallei. Een ingang naar het GaiaZOO ligt op een steenworp afstand van het hotel en het 14e eeuwse kasteel dat aan de overkant ligt, lijkt de tand des tijds te hebben doorstaan. Het hotel zelf is gesitueerd in de carréhoeve die in 1713 werd gebouwd door de zoon van de toenmalige eigenaar. De hoeve kreeg de naam “Brughof” en zou in de daaropvolgende jaren vele malen van eigenaar, pachters en bestemming wisselen. De gemeente Kerkrade kreeg het vervallen Kasteel Erenstein ergens rond 1960 in haar bezit en zou de komende tien jaar veel energie steken in de restau-

86 Daarom Parkstad

ratie ervan. In 1983 kreeg de onderkomen hoeve ook een nieuwe kans. Die werd verbouwd tot een luxe viersterren hotel met 44 kamers, waaronder 14 suites en kamers waarvan sommige met een eigen vide en dakterrras. Het restaurant dat gevestigd is in het kasteel, voert een keuken op hoog niveau, voor echte fijnproevers en liefhebbers van de haute cuisine. De brasserie van het hotel, genoemd naar de oude hoeve Brughof, biedt behalve een appetijtelijke High Tea een menukaart voor de hele familie. Jan-Willem Genders, hotel manager namens de Fletcher groep die eigenaar is van Kasteel Erenstein, legt uit dat dit zo heel goed werkt. “Voor onze hotelgasten is er het restaurant in het kasteel, terwijl we in de brasserie weer de gasten kunnen ontvangen die een dagje uitgaan en bij ons komen kijken na een wandeling of fietstocht en een klein hapje willen eten. Er worden hier ook verjaardagen gevierd en andere familiefeestjes, vele generaties zijn hier kind aan huis. Dat is ook wat wij voor ogen hebben, dat we de mensen hier in deze schitterende omgeving een mooie dag kunnen aanbieden.” De overname door de Fletcher groep, op 1 april 2010, maakt dat Erenstein een stuk toegankelijker is dan voorheen, maar het kasteel zal nooit echt aan het chique imago kunnen ontsnappen. En dat hoeft ook niet. Iedereen is er welkom om in de majestueuze uitstraling te genieten van de historische ambiance en talloze evenementen die er tot hun recht komen. “We hebben een schitterende kasteeltuin en bij de brasserie een mooi binnenhof en terras. Het zijn uitstekende decors voor een lentebeurs of een najaars-

5. Toerisme in Parkstad

feest, klassieke pianoconcerten en andere interessante culturele openluchtproducties,” somt Jan-Willem Genders op als voorbeeld. De mogelijkheden zijn talrijk. Er zijn diverse feestzalen voor kleine en grote gezelschappen, een mooie wijnkelder voor proeverijen, drie terrassen met elk een eigen setting. Aan sfeer en beleving geen gebrek in dit mooi stukje cultureel en historisch erfgoed dat voor de hospitality sector tot een van de pareltjes gerekend mag worden. De allure van hotel-restaurant Kasteel Erenstein trekt gezien de regio veel Duitsers die er graag hun bruiloft vieren en onder de zakelijke gasten bevinden zich veel Amerikanen en Canadezen. Onder de dagjestoeristen zijn veel bezoekers uit Nederland, Groot-Brittanië en Duitsland. De gemeente heeft het kasteel overigens aangewezen als officiële trouwlocatie met alle voorzieningen van dien voor bruidspaar en gasten. Er werken in totaal 36 medewerkers in een concept dat de Gold Green Key gekregen heeft, de hoogste status van het keurmerk Green Key voor milieubewust zijn en sociaal verantwoord ondernemen. “In onze keukens gebruiken wij ook vooral de producten uit onze eigen boomgaard en we proberen anderszins de ziel van Kasteel Erenstein zo veel mogelijk tot leven te laten komen. We bieden gastvrijheid in een breed palet en geven ook gehoor aan de traditionele Limburgse inborst. Door ruimte te geven aan het gevoel van een sfeervol familierestaurant in onze brasserie doen we iets wat vrij zeldzaam is op locaties van dit niveau.”

5. Toerisme in Parkstad

Daarom Parkstad 87

Attractief Parkstad In 1976 werd het startsein gegeven voor de sanering van ruim elf mijnterreinen die samen een oppervlakte van zo’n 750 hectare bestreken. Nog maar 35 jaar later vind je in dit gebied een compleet nieuwe agglomeratie, onverwacht veel groen en een groot aanbod aan attracties met een bovenregionale aantrekkingskracht. Toch is met name die toeristische ontwikkeling pas eind jaren negentig van start gegaan. Zes van de grootste attracties hebben, op initiatief van Parkstad en VVV Limburg, inmiddels de krachten samengebundeld in een samenwerkingsverband: Parkstad attractief (PA) streeft een betere afstemming van attracties en evenementen in de hele regio na, een beetje naar het voorbeeld van Orlando in de Verenigde Staten. Binnen de organisatie wordt momenteel al succesvol een gezamenlijke marketing georganiseerd. De deelnemende partijen zijn: SnowWorld: Europa’s grootste indoor wintersport resort te Landgraaf is door z’n ligging een van de meest zichtbare themaparken in dit gebied. Acht liften en vijf pistes maken dit een heerlijke belevenis voor iedereen die een combinatie van wintersport en ouderwets plezier maken weet te waarderen. En zelfs als je er niet komt skiën of snowboarden hoef je je er niet te vervelen: diverse sfeervolle restaurants en bars zorgen immers voor genoeg afleiding.

GaiaZOO, Kerkrade

Een deel van Parkstad wordt doorkruist door de treinen van de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij (ZLSM), een toeristisch stoomtreintje dat op gezette tijden tussen Kerkrade en Valkenburg rijdt. Het 12,5 kilometer stukje spoorlijn tussen Kerkrade en Simpelveld wordt ook wel het miljoenenlijntje genoemd, naar de miljoen guldens die het traject per kilometer kostte. Het stoomtreintje rijdt tussen Pasen en oktober en men kan zonder reservering op elk willekeurig station langs het traject uitstappen. GaiaZOO, Kerkrade

88 Daarom Parkstad

5. Toerisme in Parkstad

Discovery Center Continium, Kerkrade

Kasteel Hoensbroek behoort tot de grootste en mooiste kastelen van ons land. Als museum gold het in 2010 als het best bezochte van heel Limburg! Maar het is meer dan een museum alleen: vooral voor kinderen ligt hier de dag van hun leven op de loer met talloze doe-evenementen en de kans om voor één keer in de huid van een echte ridder of hofdame te kruipen. Kortom: Kasteel Hoensbroek moet je beleven! Het Discovery Center Continium in Kerkrade (vroeger ‘Industrion’ genaamd) is met name gericht op de schoolgaande jeugd met een passie voor alles wat met wetenschap en techniek te maken heeft. Ga op ontdekking door de wereldgeschiedenis of leer nadenken over problemen in de toekomst, in het Future Forum Theater. Natuurlijk kun je hier techniek en wetenschap ook gewoon aan den lijve ondervinden, zoals bijvoorbeeld in de Experiment Zone.

vierkante meter woonspeciaalzaken. Er komen hier jaarlijks bijna vier miljoen bezoekers over de vloer en dat al sinds 1991! Je vindt hier vele bekende bouwmarkten, meubelzaken, woonwarenhuizen en een tuincentrum. Woonboulevard Heerlen ligt direct aan de A76 en je vindt altijd makkelijk een plaatsje op één van de 4000 gratis parkeerplaatsen. En indien je met het openbaar vervoer wilt komen, kun je sinds 2010 ook uitstappen op het eigen treinstation: station Heerlen Woonboulevard.

GaiaZOO Kerkrade mocht zich al langer het mooiste dierenpark van België en Nederland noemen, sinds 2011 is het ook volgens de welverdiende ANWB Award het ‘Leukste uitje van Limburg’ (bovendien eindigde het Park als tweede leukste uitje van Nederland, net na de Efteling!). De ruime en natuurlijke verblijven in het park bieden onderdak aan verschillende wilde en minder wilde dieren. In GaiaZOO spelen educatie en soortbehoud een belangrijke rol en ook een eigen stichting voor natuurbehoud maakt deel uit van het totaalplaatje. De belangrijkste nieuwe attractie hier is DinoDome, een themapark rond dinosauriërs, speciaal voor kinderen.

Samenwerkingsverbanden als Parkstad Attractief zijn de toekomst. Als groep kunnen ze het totaalaanbod van Parkstad benadrukken en een gezamenlijke toekomststrategie ontwikkelen. Vandaar is de volgende logische stap wellicht de toekomst van Parkstad én Zuid-Limburg samen en de ontwikkeling van één toekomstvisie voor beide regio’s?

Ook Woonboulevard Heerlen is een absolute publiekstrekker en onderdeel van de Stichting Parkstad Attractief. Het is de grootste woonboulevard van Europa en omvat ruim 53 speciaalzaken en ruim 120.000 5. Toerisme in Parkstad

Daarom Parkstad 89

Rob Huppertz Directeur GaiaZOO en voorzitter Parkstad Attractief.

“Daarom moet je je blik vooral blijven verruimen,” vindt Rob Huppertz. Hoe hij toeristisch Parkstad ziet in 2020? “Op de eerste plaats verdere autonome groei van de attracties binnen Parkstad. Iedereen binnen Parkstad Attractief is bezig om fors door te investeren in zijn accommodaties, om via continue vernieuwing de interesse van het grote publiek te houden. Of geplande nieuwe attracties, zoals Nature Wonder World, er komen en in de beoogde breedte, moeten we afwachten. Er zitten in elk geval goede ondernemers achter, die weten wat het is om een grootschalig toeristisch initiatief uit de klei te trekken.” Het imagoprobleem, hoe onterecht ook, speelt Parkstad nog parten. Het grote publiek, zeker buiten Limburg, weet vaak niet wat dit unieke stukje Nederland te bieden heeft. “We hebben hier veel groen, heu-

Rubriek Mijn Parkstad

GaiaZOO, meermaals bekroond als de leukste dierentuin van de Benelux, heeft een prominente plek binnen de toeristische attracties van Parkstad. Niet geheel toevallig is directeur Rob Huppertz ook voorzitter van Parkstad Attractief, het samenwerkingsverband van de zes top-dagattracties

in Parkstad: Kasteel Hoensbroek, GaiaZOO, SnowWorld Landgraaf, de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij, Woonboulevard Heerlen en Discovery Centre Continium. Zij trekken samen miljoenen bezoekers per jaar en zorgen ervoor dat Parkstad het Heuvelland en Maastricht voorbij is gestreefd qua dagjestoerisme. Een prestatie van formaat, want Maastricht en Valkenburg zijn landelijk niet de minste trekpleisters.

90 Daarom Parkstad

5. Toerisme in Parkstad

vels, parken en waterpartijen en de ombuiging van zwart naar groen is goed gelukt, maar we hebben nog een lange weg te gaan voordat de buitenwereld dat ervaart. We moeten Parkstad vooral promoten als deel van het prachtige Zuid-Limburg. Waar je als dagtoerist, naast een paar van de mooiste uitgaans- en winkelsteden van Nederland in het prachtige heuvelland, aantrekkelijke attracties tegenkomt voor een mooi dagje uit. Want waar kun je op één dag skiën, naar de dierentuin, alles op woongebied zien en de grootste IKEA van de Benelux bezoeken?” Rob en zijn collega’s vissen in dezelfde consumentenvijver. Als 10% van de plannen voor Nature Wonder World gerealiseerd zou worden, zou dat al een geweldige prestatie zijn en veel toevoegen. “Grootschalige attracties zijn exploitatiegebonden. Bezoekersaantallen vormen de kritische succesfactor. Mijn budget voor GaiaZOO moet bijvoorbeeld groot genoeg zijn om mensen uit drie landen te trekken, waarbij we in België nog met de tweetaligheid te maken hebben. Marketingtechnisch gezien betekent dat het viervoudige van het budget dat ik nodig zou hebben als ik alleen maar een Nederlands publiek hoef aan te spreken. We zitten hier in een uniek stukje Nederland, maar dat vraagt ook om een grotere mediamix en meer marketingbudget om die kwaliteiten te kunnen verzilveren. Zo is in Nederland korting het tover-

“Vertrouwen in jezelf, geen concessies aan kwaliteit en streven naar verwondering bij het publiek” woord om meer mensen te trekken, in Duitsland bijvoorbeeld werkt veel meer de aanbeveling, de mondtot-mondreclame. En qua concurrentiepositie zijn dierentuinen in Duitsland gesubsidieerd en hier niet. Zo zit ieder met zijn eigen problematiek, maar kunnen we onze gezamenlijke belangen wel via Parkstad Attractief op politiek en bestuurlijk niveau aankaarten.” Het zou helpen als Parkstad bestuurlijk één identiteit zou zijn. Dan is pas goede afstemming mogelijk en kunnen keuzes worden gemaakt over wat, waar, hoe en wie. Parkstad kan nu geen sturing geven aan de toeristische ontwikkelingen, terwijl goede afstemming het totale aanbod juist nóg aantrekkelijker zou maken. Er zijn weekenden waarin gelijktijdig vergelijkbare evenementen worden georganiseerd. Dat gaat ten koste van de overzichtelijkheid en de kwaliteit en getuigt niet van eensgezindheid. “Zolang die identiteit er niet is, zullen we het als ondernemers zelf moeten doen en zullen we samen een vuist moeten maken voor onze gezamenlijke belangen. Ik heb niet te klagen over de bezoekers die naar GaiaZOO komen, maar beter is als zij dit bezoek combineren met een bezoek aan een collega-attractie. Of in elk geval daar voor terugkomen. Maar dan moeten we ons samen goed verkopen, waken voor versnippering en onnodige concurrentie en de mensen blijven verbazen.” 5. Toerisme in Parkstad

Daarom Parkstad 91

6. Leven in Parkstad

Intro Door het dalend inwonertal, een gevolg van de vergrijzing en ontgroening, zal er in Parkstad de komende jaren ook een dalende behoefte aan woningen ontstaan. Tot 2014 zal met name door sloop, maar ook door samenvoeging van woningen worden geprobeerd zoâ&#x20AC;&#x2122;n 1500 woningen aan de voorraad te onttrekken. In totaal moeten er tot 2020 zelfs 5500 woningen verdwijnen. Daarbij wordt overigens wel steeds gezocht naar mogelijkheden om de bestaande voorraad aan te passen aan nieuwe woonvormen en aan een vergrijzende woonmarkt. Herstructureringsprojecten zijn inmiddels al van start gegaan in de vorm van pilots in vijf Parkstadwijken: Kerkrade-West, Brunssum Centrum/ Noord, Nieuwenhagen (Landgraaf), Hoensbroek en de wijk Vrieheide in Heerlen. Ondanks de bevolkingskrimp is er veel te zeggen voor een leven in Parkstad. De vele bezoekers zijn misschien wel het beste bewijs voor de aantrekkingskracht van de regio. Het natuuraanbod, de toeristische attracties en de evenementen komen uiteindelijk ook de eigen inwoners ten goede en ook het aanbod aan uitgaansmogelijkheden is ruim en gevarieerd.

Terstraten, gemeente Nuth

92 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 93

Garant voor optimale veiligheid Sinds 1986 is René Winteraeken werkzaam als beveiligingsexpert. In 1995 startte hij zijn eigen beveiligingsbedrijf in Heerlen waar hij deze tak van dienstverlening naar eigen visie en inzicht invulling kon geven. De eerste jaren werd er voornamelijk op regionaal niveau gewerkt, maar gaandeweg breidde de onderneming zich uit. Dat gold zowel voor het personeel als het verwerven van opdrachten buiten Limburg. Zodoende is Protect Security Group tegenwoordig ook te vinden in Gelderland, Noord Holland, Zeeland en Groningen en werken er inmiddels ruim vijftig medewerkers. In één zin samengevat verzorgen ze de beveiliging van panden, terreinen en personen in het hele land.

94 Daarom Parkstad

Er zijn vier hoofdtakken die elk ook weer verdeeld zijn in specifieke werkzaamheden waar we een aantal voorbeelden van geven: Reguliere Beveiligingsdiensten (winkelsurveillance, receptiediensten, mobiele surveillance, toegangscontrole, evenementen beveiliging), Persoonsbeveiliging (VIP/Persoonsbeveiliging, directiechauffeurs, preventief begeleiders), Security Management (security scan, beveiliging van industrieterreinen, winkelcentra, vakantie- en pretparken) en Bijzondere Beveiliging (Maritime Security Officer, opsporing drugs-explosieven-wapens, pre-employment screening). Er worden dus zowel mensen als vervoersmiddelen en technologische ondersteuning ingezet voor een breed scala aan beveiligingsopdrachten waarbij betrouwbaarheid, flexibiliteit en continuïteit de rode draad vormen. “Wij werken alleen met gediplomeerde vakmensen en zetten geen stagiaires in omdat wij onze opdrachtgevers professionaliteit en vakbekwaamheid garanderen, “aldus René Winteraeken. “Behalve dat we voor elke opdracht op maat werken, voegen we geregeld nieuwe werkzaamheden aan onze diensten toe om zo breed mogelijk inzetbaar te kunnen zijn voor onze klanten. Sinds 1995 zijn wij gecertificeerd wat inhoudt dat wij ernaar streven om het hoogwaardig niveau van onze dienstverlening te handhaven en zelfs te verbeteren. Als achtennegentig procent van de opdrachtgevers ons aanbeveelt, doen wij ons best voor de volle honderd procent.”

6. Leven in Parkstad

Een goed idee met pvc Wie aan pvc denkt, heeft doorgaans meteen een negatief beeld voor ogen. Maar Jan van Diemen zag juist mogelijkheden die hem in 2010 de Startersprijs voor innovatieve projecten opleverde. Zijn zelf ontwikkelde pvc-tegel met eigen granulaat vertegenwoordigt een nieuwe generatie pvc. Het is vrij van zware metalen en andere toevoegingen en kwam daardoor in aanmerking voor TÜV certificering volgens de meest nieuwe Europese richtlijnen; het is een keurmerk dat niet zomaar wordt afgegeven. Van Diemen heeft alles zelf ontwikkeld, tot en met de matrijs toe voor het vervaardigen van de wanden vloertegels. “Deze tegel is in alle opzichten een topproduct, met diverse kwaliteiten waar men altijd naar zocht, maar nooit heeft durven bedenken. Ik kreeg op een gegeven moment een idee en ben me toen in de materie gaan verdiepen. Uiteindelijk heb ik niet alleen de tegel ontwikkeld, maar het ook zelf in productie genomen. We leveren ze in één formaat, namelijk 50 bij 50 centimeter. Dat geldt voor zowel de wand- als de vloertegels.”

zo komt innovatie soms uit een heel onverwachte hoek! Voor diens bedenker en uitvinder staan de creatieve radertjes in het hoofd uiteraard niet stil. De Holle Horeca Plint is ook een van Diemens vondsten, die hygiëneproblemen uit de weg ruimt en onderhoud vergemakkelijkt. “Ik ben altijd bezig met nieuwe ideeën,” zo lacht Jan van Diemen, die het winnen van de Startersprijs als een enorme stimulans zag. “Ik heb vooral geloofd in mijn eigen product en met steun van mijn gezin en familie de kracht gehad om door te zetten.”

De pvc-tegel heeft een sterke uitstraling, is kleurvast, slijtvast en dus duurzaam én hygiënisch. De tegel is geschikt voor diverse binnentoepassingen, in zowel particulier als bedrijfsmatig opzicht. Horeca, kantoorpanden, winkels en fabrieken voorzien van deze wanden vloertegels gaan er echt op vooruit. En

6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 95

Ruimte voor een goed leven Vitalis Parc Imstenrade ademt een en al historie uit. Wie herinnert zich niet de jaren dat op deze prachtige plek in het glooiende landschap en in deze gebouwen de bekende Vroedvrouwenschool St. Elisabeth kliniek gevestigd was? Hare Majesteit Koningin Wilhelmina opende de gebouwen in 1923. In de zeventig jaren die volgden, werden hier tachtigduizend baby’s geboren. In 2000 is het complex aangekocht door de Vitalis WoonZorg Groep en in gebruik genomen als residentiële woon- en leefgemeenschap voor senioren.

96 Daarom Parkstad

Het gebouwencomplex, hoofdgebouw, villa en kapel, uit de jaren twintig van de vorige eeuw is een ontwerp van de architect Jan Stuyt. Veel bouwwerken van deze vooraanstaande bouwmeester prijken tegenwoordig op de Rijksmonumentenlijst. De oorspronkelijke uitstraling van de gebouwen, zowel binnen als buiten, is ondanks de aanpassingen aan de huidige tijd bewaard gebleven. Er zijn de prachtige, authentieke vloeren, glas-in-loodramen en monumentale trappenhuizen. Van de omringende tuinen is het Engelse parkkarakter in ere hersteld. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft grote waardering getoond voor de restauratie van de historische gebouwen van Parc Imstenrade. De bijbehorende kapel doet naast gebedshuis tegenwoordig dienst als podium voor een breed scala aan culturele evenementen. Parc Imstenrade ligt midden in natuurgebied De Hees, aan de rand van Heerlen en het Imstenraderbos, en toch dichtbij het Heerlense stadshart en Maastricht. Met zo’n 250 huurappartementen biedt Parc Imstenrade een brede variatie aan woningen; van groot en luxe, tot compact en betaalbaar. Het unieke concept zorgt voor veiligheid en gemak, met gastvrijheid hoog in het vaandel. Wonen met 24-uurs zorgverlening op elk gewenst niveau en een breed palet aan dienstverlening. Er zijn verder uitstekende voorzieningen, zoals een restaurant, een praktijk voor tandheelkunde en fysiotherapie, een kapper en schoonheidssalon en de eigen Parcshop.

6. Leven in Parkstad

Bewoners van Parc Imstenrade kunnen deelnemen aan clubs die wekelijks onder begeleiding bij elkaar komen. Een greep uit het aanbod: bridge, yoga, bewegen, gym, computer en tai-chi. Daarnaast bestaat er een uitgebreide keuze aan aantrekkelijke activiteiten, zoals schilderen, muziek, concerten, film en lezingen. Parc Imstenrade beschikt bovendien over dagopvang en kleinschalig wonen in het luxe segment voor dementerende bewoners. In de voormalige directeursvilla van de Vroedvrouwenschool is sinds juni 2011 zorghotel Villa Hoog Hees gevestigd. Nog altijd ademt deze villa de sfeer van de jaren dertig van de vorige eeuw uit. Villa Hoog Hees staat voor gastvrij herstellen met aandacht voor zorg, comfort en persoonlijke levenssfeer. Soms is thuis revalideren geen optie. In een dergelijke situatie is een verblijf in Villa Hoog Hees een uitstekend alternatief. Zorg en behandeling worden gecombineerd met de veilige zekerheid van dienstverlening in een kleinschalige en uiterst gerieflijke woonomgeving. Villa Hoog Hees heeft een AWBZ-goedkeuring, zodat de kosten met een indicatie van het CIZ of PGB vergoed worden. Ook verblijf op basis van privĂŠ-financiering is mogelijk. Parc Imstenrade streeft niet alleen naar een goede balans tussen zorg, service en comfort, maar heeft ook oog voor de kunst van een goed leven. Een kwalitatief en divers cultureel en artistiek programma draagt bij aan het versterken, herstellen en behouden van de betekenis en levensvreugde van eenieders bestaan. Een afwisselend programma dat tegelijk inspirerend en uitdagend is, als bindmiddel tussen bewoners onderling, als uitnodiging naar de omgeving en ter inspiratie voor familieleden, bezoekers en collega-instellingen.

6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 97

gaat. Het populaire danscafé ‘Naar Huis’ ligt in de centraal gelegen Pancratiusstraat en kent al sinds 2004 groot succes. Naast de reguliere avonden organiseren ze er ook regelmatig speciale feesten, waaronder het jaarlijkse Heineken Student Night.

Uitgaan in Parkstad Parkstad is een behoorlijk uitgestrekt gebied met meerdere kernen, maar de kans is groot dat je in Heerlen belandt wanneer je op zoek gaat naar een leuke uitgaansgelegenheid. Een gezellig avondje begint misschien wel op de bowlingbaan in de Bowling & Partyhoeve De Aar, vlak aan de A76/ N281 en centraal gelegen tussen Maastricht en Heerlen. Behalve bowling biedt deze, in een charmante hoeve gelegen, horecagelegenheid ook verschillende themaruimtes en een verscheidenheid aan arrangementen die van je avondje een daverend succes kunnen maken.

Een andere hit bij de stappers is NR.7EVEN, een mix tussen een gezellig feestcafé en een trendy club. Het bestaat uit twee delen: het cafégedeelte waar tot driehonderd gasten kunnen worden geëntertaind én de loungeclub met plaats voor tweehonderd mensen. Mocht je een keuze willen maken tussen ‘Naar Huis’ en NR.7EVEN, dan is dat geen enkel probleem want ze zijn elkanders buren! Hou je van dansen dan is er natuurlijk ook nog discotheek Peppermill, al jaren een begrip in Heerlen en omstreken. Op vrijdagen worden er vaak evenementen georganiseerd, zoals de Tienerdisco en de ‘Urban Night &Classics Party’, en op zaterdag is iedereen er welkom om eens lekker uit de bol te gaan op de dansvloer.

Maar natuurlijk kun je ook de Heerlense binnenstad niet links laten liggen wanneer je op stap

Is een rustig praatcafé meer jouw ding, dan kunnen we van harte Herberg Bijsmans aanraden, in de volksmond ook wel bekend als ‘De Bijs’. Deze huiskamer van Heerlen bestaat al sinds 1900 onder dezelfde naam en is een echte ontmoetingsplek voor jong en oud. In de apart gelegen Spijskamer kan overigens ook een goed stukje vlees of vis worden gegeten.

NR.7EVEN

Café Bijsmans, Heerlen

98 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

Hier niet ver vandaan vind je café Ha-Zus, een bruine kroeg zoals je die eigenlijk alleen maar in de Amsterdamse Jordaan tegenkomt. Het is, de naam zegt het al, een plek waar je de oer-Hollandse smartlap mag verwachten, al behoren ook lekkere dance-classics tot het muziekaanbod. Het café heeft een capaciteit tot honderd gasten en kan voor allerlei feestjes worden afgehuurd. Nóg een vertrouwd adres in het centrum van Heerlen is Café Pelt, tevens een brasserie. Ze zijn trots op hun vele en goeie biersoorten uit binnen- en buitenland en ze verwennen hun gasten graag op een fijne avond in een gemoedelijke Heerlense sfeer. Daarvoor worden niet zelden evenementen georganiseerd, zoals Mr. Brights Quiz Night, waar de slimste gast uit het café wordt verkozen en het maandelijks terugkerend retrofeest ‘Remember Femina’. Café Pelt vormt bovendien het decor voor ‘Nao de mes’, een talkshow met gasten uit de plaatselijke cultuur, politiek en het bedrijfsleven. Ook op andere plaatsen in Parkstad kunnen de nachten lang zijn! Wat bijvoorbeeld te denken van discotheek Las Vegas in Landgraaf? Dat bestaat al meer dan veertig jaar en is een geliefde weekendbestemming voor de jeugd uit de omgeving. Denk niet dat er in de overige plaatsen geen gelegenheden om uit te gaan zijn! Niets is minder waar. Cafés horen bij elke kern van Parkstad en je vindt ze dan ook overal. Een tip: kijk het eerst tegenover de parochiekerk of op het kerkplein, indien aanwezig!

De vernieuwde Rodahal in Kerkrade biedt meerdere mogelijkheden tot het houden of bijwonen van evenementen, concerten en theaterarrangementen. Met plaats voor 4500 personen is een avond, georganiseerd in deze hal, bij voorbaat al een geslaagde avond te noemen. Een avondje uit betekent niet voor iedereen hetzelfde. Probeer eens wat anders en neem bijvoorbeeld eens plaats in een van de Parkstad Limburg Theaters in Heerlen of Landgraaf. Of wees eens stoutmoedig en waag eens een gokje in het Fair Play Casino Parkstad Limburg Stadion, in Kerkrade. Wat je ook doet, maak er een leuke avond van!

Café Ha-Zus, Heerlen

6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 99

Culinair Parkstad De omvorming van ‘Zwart naar Groen’ vond plaats op verschillende niveaus. Met het toenemende culturele en toeristische verkeer lijkt ook de aandacht voor culinair genieten een sprong voorwaarts te hebben gemaakt. Een nieuw fenomeen is bijvoorbeeld het culinaire festival Heerlen Serveert, dat in 2009 onder de paraplu van Cultura Nova van start ging en sindsdien ambities heeft om de tegenhanger van het Maastrichtse ‘Preuvenemint’ te worden. Het evenement vindt plaats op het Pancratiusplein, in het hartje van de stad. Na een veelbelovende tweede editie in 2010 werd het eetfestijn in 2011 helaas afgelast. Te hopen is dat het vanaf 2012 gewoon weer doorgaat, want “Heerlen heeft de smaak nu goed te pakken”.

Hester Blumenthal van ‘The Fat Duck’ in Engeland? Ga dan eens eten bij restaurant ‘De Leuf’ (2 Michelinsterren!) in Ubachsberg en beleef gastronomie eens op een totaal unieke manier. Chef-kok Paul van de Bunt mag graag eens experimenteren en cryogeen koken, oftewel koken met vloeibare stikstof, is een techniek die hij goed beheerst. Smaaksensaties zijn er dus gegarandeerd. De producten die in zijn keuken gebruikt worden, zijn allemaal eerlijk en van de bovenste kwaliteit. Maar wat misschien nog het meeste opvalt, is de professionaliteit en liefde waarmee ze bereid werden. Bij gedreven gastheren als deze zal het niet verbazen dat ook de wijnen van de meest exquise kwaliteit zijn, iets wat bij een twee-sterren maaltijd ook niet mag ontbreken, nietwaar? Er kan ook worden overnacht in een van de fantastische kamers die uitkijken op het mooie Zuid-Limburgse heuvellandschap. Op slechts vijf minuten rijafstand van De Leuf vindt u Kasteel Terworm, eveneens een gelegenheid waar gastronomie en overnachten hand in hand gaan. Het menu volgt de vier jaargetijden en met name in de herfst betekent dat een feest voor het oog en de smaakpapillen. Paddestoelen, truffels, fazant, patrijs en wild zwijn vormen dan een vast bestanddeel van de kaart, een kaart die ook de overige seizoenen natuurlijk eer aan doet.

Bent u geïntrigeerd door de kooktechnieken van Fernando Adrià Acosta van ‘El Bulli’ in Spanje en

Michelin is vooral bekend om zijn rode routegids waarin restaurants vermeld staan. De beroemde Michelinsterren worden wereldwijd als leidraad voor goede kookkunst geaccepteerd. Toch wil dat niet zeggen dat al die andere restaurants geen goede maaltijden serveren. De Bib Gourmand is een kwaliteitsmerk van Michelin waarmee restaurants worden aangeduid die een uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding hebben. Zo’n restaurant is ‘Aan Sjuuteeänjd’ in Schinnen. Chef kok Jean Thoma leidt een ambachtelijke

Restaurant de Leuf

Terras, Kasteel Terworm

100 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

keuken met een voorkeur voor Limburgse streekgerechten in combinatie met Franse en Italiaanse kookkunst. Gastvrouw Sonja is de vinoloog van het restaurant en vult regelmatig de wijnkaart aan met wijnen die het best samengaan met de (nieuwe) gerechten. Boerderijrestaurant Aan Sjuuteeänjd nam in 2010 de eervolle titel “Het leukste restaurant van Limburg” in ontvangst van de Nationale Restaurantgids. Een andere Bib Gourmand werd uitgereikt aan restaurant Bellevue te Simpelveld. Dat wordt gerund door topkok Richard van de Velde, die wordt bijgestaan door zijn al even gepassioneerde echtgenote Sylvia. Zij draagt zorg voor een spannende wijnkaart, waarop naast de klassieke Franse namen ook Limburgse en overzeese wijnen prijken. “Het oog wil ook wat”, zegt het spreekwoord en wat dat betreft zit je in een kasteel natuurlijk toch iets comfortabeler. Romantiek is dan ook troef in het restaurant van Kasteel Erenstein in Kerkrade. De vorstelijke omgeving aan de rand van de Anstelvallei wordt ruimschoots gecomplementeerd door de gerechten van chef-kok Roel Verhoeven en zijn team. De keuken serveert à la carte gerechten uit de Mediterrane kookkunst en ook de wijnen beantwoorden aan dat profiel. Arrangementen waarin overnachten en gastronomie zijn opgenomen, behoren er tot de vele mogelijkheden. “Goede wijn behoeft geen krans”, zegt een ander spreekwoord en dat gaat ook op voor uit eten. In Gen Thún, een restaurant in Welten (Heerlen), maakt die bewering al sinds 1980 waar. De speciale sfeer en het lekkere eten zijn dan ook een echte aanrader.

Culinair genieten

6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 101

Trendy maar huiselijk Sfeer. Dan denk je aan een goed glas wijn, culinaire hoogstandjes, een knapperend haardvuurtje, gezelligheid. Maar wie Sfeer met een hoofdletter ‘S’ kent, kent het grote genieten. Zeven jaar reeds bestiert eigenaar Jelle Enninga zijn sfeervolle restaurant aan de Heerlenseweg in Landgraaf. Met uitsluitend verse producten verwent het team avond aan avond zijn gasten. Onderscheidend in prijs en kwaliteit verzorgt Jelle met zijn zelfbedacht Sfeerconcept net zo makkelijk ook bruiloften en de catering van feesten en partijen. Sfeer is vrij trendy, met led-verlichting, een beamer en een zebrabar. Jong ook en niet alleen qua inrichting. De bediening van Sfeer is attent, spontaan en ongedwongen. Iets wat door een steeds groter wordende groep vaste gasten gewaardeerd wordt. “De naam van de zaak kwam vanzelf bovendrijven,” zegt Jelle. “Ik ben vrij huiselijk en creëer hier een woonkameridee.” Met een aantal oproepkrachten en chef-kok Tom Rutten is het een klein maar hecht team. Jelle is een rasechte Limburger, in Waubach geboren. Vier keer per jaar past hij met zijn team de menukaart aan, geheel volgens seizoen. Daarnaast is er elke maand een thema-avond en organiseert hij twee keer per jaar een Clubnight voor een jonger publiek, veelal kennissen en vrienden, waarvan de extra opbrengst naar Kika gaat. Wie bij Sfeer eens een vorkje wil meeprikken, kan van tevoren de kaart lezen op de website van het restaurant.

102 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

Passie voor de Italiaanse keuken Mircea Merloi is geboren in Roemenië, maar woont al jaren in Nederland. Hij volgde zijn passie voor koken en de Italiaanse keuken in het bijzonder. Nu runt hij het Italiaans restaurant Il Castello in Heerlen. Het is een gezellig en sfeervol ingericht restaurant, waar midden in de zaak ook pizza’s gebakken worden in een mooie stookoven. Dat is vooral voor kinderen een aparte belevenis, want ze mogen, als ze dat willen, van een stukje deeg hun eigen pizza maken. Met negentig tot honderd zitplaatsen binnen en tijdens het seizoen twintig zitplaatsen buiten op het terras, is er voldoende ruimte voor grotere gezelschappen. Familiefeestjes, etentjes met collega’s en andere gezellige groepsuitjes zijn bij Il Castello bij voorbaat al geslaagd. Er is een klein zaaltje dat heel geschikt is voor kinderfeestjes. Ook worden er allerlei activiteiten georganiseerd en speciale aanbiedingen bedacht, zoals een wijnproeverij met bijpassend menu of een thema voor de feestdagen. “Wij heten hier iedereen welkom,” zegt eigenaar Mircea Merloi en chef de cuisine Panto Cipali. “We hebben dan ook een kaart met gerechten voor elke beurs.” Maar wat je ook bestelt, een eenvoudige pizza of een viergangenmenu, het wordt met liefde en vakkundigheid bereid.

6. Leven in Parkstad

Er werkt een team van elf medewerkers dat samen voor een gastvrije ontvangst, goede bediening en lekker eten zorgt. De keukenbrigade is onlangs versterkt door Panto Cipali met wie eigenaar Mircea Merloi samen heerlijk vers bereide gerechten maakt die ook nog een lust voor het oog zijn. Omdat er veel vaste klanten komen, wisselt de kaart niet zo frequent, maar zijn er wel wekelijks seizoensgebonden menu’s die worden bereid met wat er op dat moment verkrijgbaar is. Via social media zoals Facebook, houdt Mircea Merloi zijn vaste klanten en andere belangstellenden op de hoogte van wat er in het restaurant gebeurt met mooie foto’s en korte verhaaltjes.

Daarom Parkstad 103

Volop werken met plezier! Limburg staat bekend om haar mooie heuvellandschap en gastvrijheid. Lekker eten en drinken is niet alleen belangrijk voor de bourgondische limburger maar ook steeds vaker voor de toeristen die onze provincie bezoeken. Wie iets te vieren heeft of een weekendje in ZuidLimburg vertoeft, gaat naar een gezellig restaurant, huurt een mooie locatie voor een feest met familie, vrienden en bekenden of bestelt catering in het vakantiehuisje. Wat mensen zich na afloop meestal herinneren is het eten, of de catering. Daar wordt namelijk altijd over gepraat. En dat mensen enthousiast reageren op een mooi verzorgde schotel of gerecht, kan Raymond Vaessen uit Bocholtz absoluut beamen. Als slagerszoon volgde hij ooit de slagersvakopleiding en kwam hij tijdens een stage in aanraking met de cateringbranche. “Er was in die tijd veel vraag naar iets speciaals, voor feestelijke gelegenheden. Een klant vroeg me toen om een schotel op te maken en daar werd erg positief op gereageerd,” herinnert Raymond zich lachend. Het duurde niet lang eer er een volgend verzoek voor zo’n schotel kwam, en de volgende en de volgende. Zodoende

heeft Raymond zich na zijn opleiding niet als slager, maar in het vak van cateraar bekwaamd en voorziet hij met zijn eigen bedrijf, medewerkers en koks in de meest uiteenlopende feestelijke gelegenheden, van barbecue en gourmetten tot communiefeest en huwelijken, jubilea, verjaardagen en recepties. Maar het blijft niet bij mooi verzorgde lunch- of dinerbuffetten en koffietafels alleen. Want als je iets doet, dan doe je het goed en compleet. Zodoende kun je bij Vaessen Party & Catering een totale service verwachten, met bediening, tapinstallatie, feesttent en alle andere gewenste materialen. Maar ook voor advies voor de planning, organisatie en verzorging van uw feesten bent u bij het team van Raymond Vaessen aan het juiste adres. “Bij ons kun je voor alles terecht, van een simpele verjaardag tot een Paasbuffetje voor vier personen, lunchpakketten voor wandelclubs of een groot Kerstdiner of buffet. Dat zijn ook wel de meest drukke dagen, rond de Kerst. De Vaderdag hebben wij omgedoopt tot Barbecuedag en dan maken we er een extra leuk pakket van,” legt Raymond uit. Voor een opdracht van tweeduizend couverts deinst hij niet terug. “We doen bijvoorbeeld ook de catering voor de Limburgse wielerklassieker “Limburgs Mooiste”, pastamaaltijden voor zevenhonderd man, ontbijt voor duizend man, dat is geen enkel probleem,” vertelt Raymond. “Het is een kwestie van goed organiseren, goed plannen en de juiste mensen op de juiste plek neerzetten.” Na twintig jaar wordt er ondanks de groei van het bedrijf nog steeds hetzelfde niveau bereikt en dat wil Raymond graag zo handhaven. Als cateraar biedt hij een grote diversiteit aan kant-en klare buffetten en gerechten en is het werken aan de hand van thema’s erg geliefd. Deze buffetten zijn met name zeer in trek bij toeristen die voor een weekendje in een vakantiehuisje of op de camping verblijven. Vaessen Party & Catering is altijd op zoek naar vernieuwing en nieuwe uitdagingen op het cateringvlak. “Wie stil zit gaat achteruit en uiteindelijk de fles op”. Zo werkt Vaessen hard aan het verder perfectione-

104 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

ren van het in eigen bedrijf ontwikkelde geautomatiseerde opdrachten-, bestel- en productiesysteem. Dit systeem zorgt o.a. met één druk op de knop voor de optimalisering van de productie en het verhogen van de efficiency van het bezorgen. Een innovatie waar Raymond zeer trots op is. Naast het cateringbedrijf beschikt Vaessen ook over een eigen feestzalenaccommodatie in Simpelveld, il Finesse. Deze uitbreiding was nodig om klanten nog meer complete service te kunnen bieden dan ze al gewend waren van Vaessen. “Veel klanten die bij ons kwamen voor een buffet waren ook op zoek naar een mooie unieke locatie met de juiste uitstraling en voldoende ruimte.” Vandaar dat Raymond niet aarzelde toen zich de mogelijkheid voordeed om met il Finesse aan deze wensen te kunnen voldoen. Met een bistro, een terras, een bar en enkele feestzalen is alles onder een dak en zijn de mogelijkheden onbegrensd. Zeker nu het nieuwe winkelcentrum vorm heeft gekregen ligt il Finesse zeer centraal en zeer goed bereikbaar in de nieuwe gezellige marktstraat te Simpelveld. Deze nieuwe ontwikkeling trekt nieuwe klanten en biedt nieuwe mogelijkheden. Mogelijkheden waar de mensen van Raymond Vaessen wel raad mee weten. “Bij il Finesse kunnen wij voor mensen ter plekke een biefstukje bakken en alles verder naar wens en op maat verzorgen. “ Deze locatie is ook geschikt voor zakelijke ontmoetingen, en het past ook goed in een vakantie-arrangement voor wandelen of fietsgezelschappen. We beschikken over 120 parkeerplaatsen en kunnen een capaciteit van enkele honderden personen aan. Gastvrijheid ten top dus, in Simpelveld. Wat het voor Raymond na twintig jaar nog altijd de moeite waard maakt, is dat hij alleen maar dankbare mensen ontmoet. “Wij werken voor mensen die feest hebben en vrolijk zijn, die zich verheugen op iets. En als alles goed verzorgd is, dan wordt dat gewaardeerd, dan heb je echt eer van je werk.” 6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 105

Leisure in Parkstad Toerisme vormt in toenemende mate een belangrijke bron van inkomsten in Zuid-Limburg en Parkstad ontwikkelt zich op dat gebied het snelst. Vooral op het gebied van fysieke ontwikkelingen en nieuwe evenementen heeft Parkstad het voordeel van een ruime oppervlakte en een grote afwisseling tussen bebouwing en groene gebieden. Leisure is een woord voor alles wat met vrije tijd te maken heeft en kan al een tijdje niet meer los worden gezien van Parkstad. We verstaan er zowel de attractieparken als het winkelgenot, culinair genieten als de evenementen onder. Laten we ze nog eens nalopen, die attracties die het imago van Parkstad in slechts enkele jaren hebben veranderd van asgrauw naar regenboogkleurig: SnowWorld Landgraaf behoort tot de absolute toppers van Parkstad. Het is Europa’s grootste wintersportresort en vormt met Snowworld Zoetermeer de SnowWorld Leisure NV. GaiaZOO Kerkrade is eveneens een bijzonder populaire bestemming voor naar nieuwe kicks snakkende bezoekers. Het is meer dan een dierentuin: het vertelt de geschiedenis van onze planeet in verschillende thema’s en de naam ‘Gaia’ is dan ook niet voor niets gekozen: het was de godin Moeder Aarde uit de Griekse oudheid. Wat GaiaZOO is voor de dierenwereld, is Mondo Verde voor tuinliefhebbers: een 25 hectare groot themapark, gelegen in Park Gravenrode, Landgraaf. Er zijn maar liefst vier thema’s: de prachtige wereldtuinen met landschappen uit de hele wereld, het (vooral voor kinderen) spannende Dinopark, het dierenpark met wel 130 dierensoorten en het pretpark met attracties voor jong en oud. Dat leerzaamheid en plezier niet met elkaar in strijd hoeven te zijn, bewijst men bij Continium, GaiaZOO, Kerkrade

106 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

het vroegere Industrion. Het is ’s lands eerste Discovery Centre waar je op een aangename en leuke manier kunt ontdekken wat wetenschap en techniek voor ons dagelijks leven betekent. Het is één van de drie provinciale musea in Limburg. Met de stichting ZLSM (Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij) krijg je eenzelfde unieke ervaring voorgeschoteld: met een antieke stoomtrein door het bijna onveranderd Zuid-Limburgse heuvellandschap een reisje terug in de tijd maken, doe je immers niet elke dag! Naast deze voor toerisme ontwikkelde attracties behoort ook winkelen natuurlijk tot de vrijetijdsbesteding van veel mensen. Nou, ook dan komen ze niks tekort! De Woonboulevard Heerlen is zelfs de grootste in zijn soort in Europa! Je vindt er 120.000 vierkante meter aan woonspeciaalzaken, uiteenlopend van een beddenspeciaalzaak tot een tuincentrum. Het is makkelijk te bereiken, heeft 4000 parkeerplaatsen en zelfs een eigen treinstation. Maar ook in Heerlen zelf kun je heerlijk shoppen. Ga bijvoorbeeld eens naar het Winkelcentrum Corio Center. Maar liefst 43 zaken, waaronder veel bekende namen, staan daar garant voor een geslaagd dagje uit. En wanneer je uiteindelijk moe geworden bent van het kijken, passen en kopen, ontvangen de cafés en restaurants je met open armen. Exclusieve zaken en internationale modeketens vind je verder ook nog in de oude binnenstad, in de gezellige straatjes en op de pleinen.

Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij

Heerlen is uiteraard niet de enige plaats met uitstekende winkelfaciliteiten: ga ook eens naar Op de Kamp, een overdekt winkelcentrum nabij het raadhuis van Landgraaf. Er liggen daar meer dan 50 speciaalzaken bijeen in een gezellige, overdekte omgeving. Daaronder twee supermarkten voor de dagelijkse boodschappen, maar ook gezellige winkeltjes met een duidelijk locale identiteit. Ook een echte aanrader voor funshoppers is het bedrijventerrein Rodaboulevard, bij het Parkstad Limburg Stadion in Kerkrade. Het winkelgebied is met name gericht op leisure en sport en mag, dankzij een bovenregionale aantrekkingskracht, jaarlijks rekenen op vele honderdduizenden bezoekers. Kerkrade heeft bovendien nog meer in de planning: een nieuw woon- en winkelhart gaat er in de nabije toekomst deel uitmaken van het centrum. Dat wordt in zijn geheel gerevitaliseerd middels een tienpuntenplan. In dat plan zijn onder andere de verbetering van de Theaterpassage en de verbinding tussen busstation en Orlandopassage opgenomen.

Mondo Verde, Landgraaf

De nieuwe buitenring, ofwel de LeisureRing zal straks alle attracties en winkelharten snel en makkelijk toegankelijk maken en met elkaar verbinden.

SnowWorld, Landgraaf

6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 107

Sportief ontspannen in Limburg Wie voor het eerst de Golf & Country Club Hoenshuis Voerendaal bezoekt, wordt aangenaam verrast door de fraaie uitstraling van wat een bijzonder landgoed blijkt te zijn. De 14e eeuwse Limburgse carrévormige hoeve “Hoenshuis” heeft als clubhuis een belangrijke rol in de sportief-recreatieve bestemming van het omliggend golfterrein. De 18-holes baan (championship course) met een totale lengte van ruim zesduizend meter is door de bekende Belgische golfarchitect Baron Paul Rolin zodanig ontworpen dat het mooi past in het Limburgse landschap. Prachtige oude schietwilgen en andere flora sieren het parcours dat rondom de vijvers ook aan de nodige fauna gastvrijheid verleent: ganzen, eenden, vissen en andere waterdieren leven er in harmonie met het golfend publiek, zoals ook nijvere eekhoorntjes en dartele vinkjes zich onbevreesd aan de gasten op het terras laten zien. Voor general manager Ingmar Harthoorn zijn deze natuurlijke elementen erg belangrijk voor een gemoedelijke uitstraling. Hij mag zich sinds juli 2011 de nieuwe eigenaar van Hoenshuis Voerendaal noemen nadat het ruim twintig jaar eigendom is geweest van een Japanse onderneming. De voormalige triatleet (en golfcoach en golfprofessional) begeeft zich niet zomaar in deze branche. Hij is reeds eigenaar van de Nürburgring Business & Golf Club in Nürburg, Duitsland en combineert sport en ondernemerschap al sinds vele jaren. Voor het Hoenshuis heeft hij ambitieuze plannen die de toch al sfeervolle accommodatie nog meer cachet zullen geven. “De golfbaan is in 1987 gebouwd met Amerikaanse greens en beschikt over een keur aan faciliteiten,” aldus Ingmar Harthoorn. “De hoeve biedt behalve het clubhuis met kleedkamers, bar annex à la carte restaurant en zuidelijk gelegen terras verder nog ruimte aan twee vergaderzalen, een grote eventzaal en een golfshop. 108 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

Dat wordt uitgebreid met twee evenementzalen voor groepen, tien hotelkamers voor clubleden of gebruikers van onze faciliteiten en een Beauty & Wellness center.â&#x20AC;? Wat de golfbaan betreft, is deze voor zowel beginners als professionals uitermate geschikt. Er is een 5-holes oefenparcours, een driving range met vijfentwintig afslagplaatsen waarvan er zestien overdekt zijn. Met bovendien nog twee putting greens, een chipping green en een grote oefenbunker beschikt het Hoenshuis over uitstekende oefenfaciliteiten. De championship course is een uitdaging voor de ambitieuze speler en de mix van recreatie en competitie maakt Hoenshuis dan ook aantrekkelijk voor elke golfer, van de recreant tot de competitiespeler en professional. Er worden wedstrijden van de NGF-competitie gespeeld en in 2011 werden er voor het eerst de Nederlandse kampioenschappen voor professionals gehouden. Het Heren 1 team van G&CC Hoenshuis speelt zelf in de tweede klasse van de NGF competitie en de jonge teamleden hebben ervaring met golfen op het hoogste niveau in Nederland. Niet iedereen die van golf houdt is een natuurtalent, dus les nemen behoort zeker tot de opties in Voerendaal. â&#x20AC;&#x153;We hebben twee topleraren in huis die voor ons een professionele golfacademie ontwikkelen, Iain Forrester en Richard Heesakkers. Omdat ik zelf ook als coach gewerkt heb met topgolfers, weten we welke structuur en didactiek we in ons opleidingsprogramma willen verwerken. We willen graag een team samenstellen waarmee we op het hoogste niveau aan competities kunnen deelnemen. Onze doelstelling is om binnen vijf jaar met de top van Nederland te kunnen meedraaien,â&#x20AC;? vertelt Ingmar Harthoorn. Er is een actieve golfclub met 750 leden die via diverse commissies allerlei evenementen organiseren, van een Ladies Day tot seniorengolf, maandbekerwedstrijden en ook juniorgolf. De jongste spelers kunnen al vanaf 3 jaar in de golfsport wor6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 109

den ingewijd. Het komt dan ook niet zelden voor dat er drie generaties op de baan te vinden zijn, wat aangeeft dat de golfclub een warme vereniging is waar iedereen gepassioneerd met de golfsport bezig is. Clubleden hoeven uiteraard niet te reserveren en genieten naast het golfen vaak nog van een hapje of een drankje in het clubhuis met vrienden en andere clubleden. In de bar annex restaurant kunnen beeldende kunstenaars gedurende een afgesproken termijn hun werk exposeren, zodat er altijd wel iets te bezichtigen valt. Heel positief is ook de groei van de Business Club Hoenshuis dat golf met zakelijk netwerken combineert. “We merken dat er steeds meer jonge ondernemers de weg naar Hoenshuis vinden om hier in een mooie omgeving te lunchen of te dineren en met hun gasten van gedachten te wisselen of zaken te doen. Men voelt zich hier op het gemak temidden van de fraaie natuur en de uitstraling van onze club. Uiteindelijk zullen wij van een Golf & Country Club naar een Golf & Business Club gaan, omdat dit beter bij de sfeer en de beleving van Hoenshuis zal aansluiten.” Een dertigtal medewerkers zorgt ervoor dat alles tiptop in orde is en het de clubleden en bezoekers aan niets ontbreekt. Er zijn zes mensen fulltime in dienst om de uitgestrekte golfbaan in opperste conditie te houden. Ingmar Harthoorn: “we zijn een golfclub, maar bieden veel meer. Iedereen is van harte welkom. Men kan hier gerust een groot deel van de dag doorbrengen, op de golfbaan en daarna nog even borrelen op het terras met vrienden en bekenden. Ook in de winter worden hier tal van evenementen georganiseerd die de betrokkenheid van onze leden met het Hoenshuis onderstrepen. We gaan zeker meer activiteiten ontplooien en evenementen organiseren voor onze leden en hun gasten, waarbij we streven naar een mooie balans tussen sportiviteit, ontspanning en zakelijk netwerken.”

110 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

Zorgdragen voor continuïteit en kwaliteit van leven Parkstad herbergt een paar machtige multinationals, maar vooral ook veel mooie kleinere bedrijven. Waarin zo’n klein bedrijf groot kan zijn en de wereld als afzetgebied ziet, laat Contechma in Heerlen zien. Met de hulp van zijn echtgenote en dochters Babs en Niki is de onderneming van Leo Jasper de afgelopen vijf jaar uitgegroeid tot een solide full service dienstverlener voor organisatie- en procesmanagement, programma- en projectmanagement en productontwikkeling. Een hele mond vol, maar ook succesvol. Want als je de ambitie hebt om van de 1.150 ha glastuinbouw in Europa minimaal 1% in je klantenportefeuille te willen hebben, omdat je daar een prachtig nieuw product voor hebt ontwikkeld, getuigt dat van ondernemerszin. Die 1.150 ha komt neer op 11,5 miljoen m2. Een giga-oppervlakte, die Contechma liefst helemaal wil ‘stofferen’ met lichtregulerende schermen (screens), die het samen met partner Penn-TS in Paderborn en de universiteit van Wageningen heeft ontwikkeld.

termate flexibel en bewegen mee (meer of minder lichtdoorlatend) met de felheid van het buitenlicht en zorgen zo voor een constante lichtinval. In april 2012 wordt dit wereldwijd gepatenteerde product commercieel in de markt gezet. “Inmiddels hebben we als Contechma al de aandacht getrokken in Taiwan, waar we gaan deelnemen aan een kennisproject voor glastuinbouw,” zegt Leo Jasper. “Doordenkend zou je met glastuinbouw trouwens ook iets kunnen doen in lege kantoorgebouwen, waarvan er ook in Parkstad enkele staan.”

Een product – Ombra-DLS gedoopt; ombra is Italiaans voor schaduw, dat het zonlicht voor de groei van de planten in de kassen naar behoefte reguleert. Afgelopen dus met kalk op het glas. De screens zijn ui-

6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 111

Genieten van het natuurschoon Een van de voordelen van wonen in Parkstad is de ruime aanwezigheid van natuurschoon. De gespreide ligging van de bebouwde gebieden garandeert als het ware een natuurgebied bij elke inwoner om de hoek. Sommige van die gebieden zijn een direct gevolg van het sluiten van de mijnen: op een helling van het plateau van Kerkrade vind je bijvoorbeeld het natuur- en recreatiegebied Berenbos, oorspronkelijk een overblijfsel van het eeuwenoud bos Meinweide, dat al genoemd wordt in de kloosterkroniek van Rolduc. Hier werd een steenberg, zoâ&#x20AC;&#x2122;n typisch zichtbaar overblijfsel van de mijnen, ingepast langs de oevers van het idyllische riviertje de Worm. Veel Kerkradenaren hebben inmiddels de rust die van dit gebied uitgaat, leren waarderen.

Brunssumerheide

In Heerlen-Noord, op de plek waar ooit de Oranje Nassaumijn IV het landschap domineerde, liet men eveneens de steenberg ongemoeid, zodat er zich in de loop der tijd een weelderige flora en fauna kon ontwikkelen. En ook het voormalige Mijnspoor, dat vroeger dwars door Hoensbroek liep, maakte inmiddels plaats voor een wandelgebied. Brunssumerheide

112 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

Maar Parkstad heeft ook een aantal grotere natuurgebieden. De Brunssummerheide, een gebied van bijna 2000 ha., ligt tussen de kernen Brunssum, Heerlen, Schaesberg, Schinveld, Nieuwenhagen en Ubach over Worms. Het is in zijn geheel in bezit van Natuurmonumenten en bestaat hoofdzakelijk uit heidegebied, omgeven door loof- en naaldhoutbossen. In de nazomer, wanneer de heidestruiken bloeien, waan je je hier gewoon in een lilakleurige zee en tijdens de herfst staan de Amerikaanse eiken hier trots te pronken met hun kleurenpracht. In het brongebied van de Rode Beek, een vochtig gedeelte waar zelfs hoogveen voorkomt, groeien bijzondere planten als beenbreek, witte snavelbies en wolfsklauw. De beek dankt zijn naam aan het troebele, roestkleurige water. In het bezoekerscentrum wordt u ook over de hier voorkomende vlinders (zoals het icarusblauwtje) en de voorkomende

Stuwmeer Groene Long, Kerkrade

amfibieĂŤn en reptielen (groene kikker, ringslang en zandhagedis) geĂŻnformeerd. Het stroomgebied van de Rode Beek strekt zich verder uit naar het oosten en stroomt daarbij ook door het Leiffendervenn, het dal van de Rode Beek en de Schinveldse bossen. Samen vormen ze het 6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 113

grootste aaneengesloten bosgebied van Zuid-Limburg. In Duitsland, waar dit natuurgebied gewoon doorgaat, omvat het park het voormalige Gangelterbruch en de brede dalvlakte van de Rodebach. Ook het Strijthagerbeekdal, in de gemeente Landgraaf, is eigendom van Natuurmonumenten. Het gebied wordt gevoed door de Strijthagerbeek die er ontspringt. De planten en dieren die hier voorkomen, zijn typisch voor het Zuid-Limburgse beekdallandschap. De steile hellingen zijn bebost en de vlakkere delen zijn in gebruik als gras- en bouwland. Wanneer je geluk hebt, kun je op de beek de

Kasteelvijver, Strijthagen

ijsvogel tijdens de visvangst gadeslaan: een adembenemend spektakel, waarbij de vis in enkele seconden tijd wordt gevangen en dan wordt doodgeslagen tegen een tak. Meer naar het westen ligt het gebied Geleenbeekdal, het meest beboste beekdal in Zuid-Limburg dat deel uitmaakt van landschapspark De Graven. De Geleenbeek is een zijrivier van de Maas en stroomt onder andere over het grondgebied van Heerlen, Nuth, Voerendaal en Schinnen. Aan zijn oevers tref je natte graslanden, hellingbossen en moerasbosjes. In dit gebied dat afwisselend is in hoogte, boRode Beek, Brunssumerheide

114 Daarom Parkstad

6. Leven in Parkstad

demstructuur en vochtigheid, vind je dan ook een grote variatie aan flora en fauna. Tussen Nuth en Hoensbroek ligt een van de belangrijkste gebieden van het Geleenbeekdal: het Kathagerbroek. Dit moeras wordt getypeerd door vochtige hooilanden en schraalgraslanden en vormt niet zelden de vindplaats van de rietorchis en de gevlekte rietorchis, twee bijzondere orchideeënsoorten. Wie trouwens van orchideeën houdt, moet maar eens de Klingeleberg bezoeken, een klein natuurgebied tegen de bebouwde kom van Simpelveld. Het is een kalkgraslandje van nog geen hectare,

Orchidee, omgeving Parc ter Worm

maar het biedt onderdak aan maar liefst 140 plantensoorten, waaronder enkele orchideeën. Je hoeft dus niet lang te zoeken om van natuurschoon te kunnen genieten in Parkstad! Raadpleeg de website van de VVV Limburg voor alle mogelijkheden om hier te wandelen of fietsen.

6. Leven in Parkstad

Daarom Parkstad 115

Intro

7. Zorg in Parkstad

Parkstad geldt in vele opzichten als een proeftuin voor Nederlandse gemeenten, steden en regio’s die te maken hebben met bevolkingskrimp als gevolg van vergrijzing. De gevolgen van dat demografisch fenomeen komen nergens zo duidelijk op de voorgrond als in de zorgsector. Er zijn in de regio momenteel zo’n 13.000 mensen werkzaam in deze sector, maar dat dreigen er binnenkort al te weinig te zijn. De in het leven geroepen Zorgacademie helpt het nakend personeelstekort voor te zijn en werkt direct samen met de zorgaanbieders in de regio. Bij de academie hoort ook een zorginnovatiecentrum, want de sector vraagt, naast kostenbeheersing en meer personeel, om een innovatief klimaat. Innovatief is zeker ook het Medical Park Avantis, letterlijk gelegen op de grens tussen Nederland en Duitsland. De vergrijzing vraagt ook om een veranderende zorgvraag. Het ‘Experiment Herstructurering Zorg in Parkstad’ zet daarom in op een wijkgebonden basiszorgvoorziening en op voldoende zorgwoningen. Behalve over de toenemende groep oudere zorgvragers kun je in dit hoofdstuk ook lezen hoe het mensen in de jeugdzorg, speciale zorg, mantelzorg en de thuiszorg vergaat in Parkstad.

Atrium Medisch Centrum

116 Daarom Parkstad

7. Zorg in Parkstad

Daarom Parkstad 117

Zorg in Parkstad De zorgsector in Parkstad biedt momenteel werk aan ruim 13.000 mensen en is dus een van de economische motoren van de regio. Tijd dus om het aanbod eens nader te bekijken. Iedereen heeft wel eens nood aan zorg. Soms bestaat die behoefte al op jeugdige leeftijd en dan is het prettig dat er een onafhankelijke stichting als Bureau Jeugdzorg (BJZ) bestaat. In Heerlen en Kerkrade vind je de twee afdelingen voor de regio Parkstad. De stichting komt op voor jeugdigen uit Parkstad die (ernstig) in hun ontwikkeling worden bedreigd. Voor deze jongeren met opgroei- en opvoedproblemen voorziet het BJZ in de juiste hulp, zorg en bescherming. Die hulp is er ook voor jongeren die alleen in een gedwongen kader kunnen worden verder geholpen, bijvoorbeeld wanneer ze onder de jeugdbescherming of de jeugdreclassering vallen. Bovendien werkt de stichting intensief samen met jeugdzorginstellingen, Centra voor Jeugd en Gezin, het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW), scholen, de jeugdgezondheidszorg, kinderen jeugdpsychiatrie en diverse andere organisaties. Naast de twee afdelingen vind je in elke postcode - zone teams, bestaande uit jeugdhulpverleners, jeugdbeschermers en mensen van de jeugdreclassering. De werkwijze van het BJZ laat er geen twijfel over bestaan wie in het middelpunt staat, dat is duidelijk de jeugdige. In complexe gezinssituaties wordt soms ook een beroep gedaan op zorgverleners die gespecialiseerde zorg kunnen aanbieden. Men moet daarbij denken aan gezinnen waarin psychiatrische problematiek of relatieproblemen een rol spelen.

Hamboskliniek, Kerkrade

Door de snel vergrijzende bevolking is vooral de zorg voor ouderen een prominente plaats in onze samenleving gaan innemen. De vergrijzing in Parkstad verloopt sneller en is omvangrijker dan in de

rest van het land en de verwachting is dat in 2040 bijna 45 procent van de huishoudens uit 65-plussers zal bestaan. Dat betekent onder andere een aanpassing van het woningaanbod en vereist een doelgerichte en regionale aanpak inzake nieuwbouw van zorggeschikte woningen en het opknappen van de bestaande woningvoorraad. Ook op het gebied van de ouderenzorg in ziekenhuizen dienen er aanpassingen te worden gemaakt. Daar wordt men immers in toenemende mate geconfronteerd met ouderen en hun

118 Daarom Parkstad

7. Zorg in Parkstad

Steeds meer ouderen verkiezen het om thuis te blijven wonen, in hun vertrouwde omgeving, zolang dat nog mogelijk is. Opdat ze dat kunnen blijven doen, bestaan er verschillende thuiszorgorganisaties. Die bieden een service aan ouderen, wanneer ze niet meer in staat blijken hun huishouden zelfstandig uit te voeren. Werkzaamheden als poetsen, de was doen en strijken alsook het verzorgen van maaltijden, moeten deze ouderen steunen in een zelfstandig bestaan. Ook voor de dagelijkse lichaamsverzorging: het wassen, douchen en hulp bij het aankleden, horen bij de service die thuiszorgverleners bieden. Zorgaanbieders in Parkstad die deze service bieden zijn bijvoorbeeld de Meandergroep, Ambulante Thuiszorg en de thuiszorgorganisatie Parkstad Thuiszorg. Soms is echter alleen begeleiding nodig bij het accepteren van de persoonlijke leef- en gezondheidsituatie, want het verlies van zelfredzaamheid kan gemakkelijk resulteren in sociaal isolement en verval. Het zijn niet alleen ouderen die af en toe een beetje steun kunnen gebruiken: mensen die bijvoorbeeld waken bij een stervende moeten zich soms op een lange periode van slapeloosheid instellen. Dan is alle hulp welkom en vooral van zorgverleners die respect, betrokkenheid en ervaring hebben en de ernstig zieke en de huisgenoten van dienst kunnen zijn. Voor langdurig zieken die gebruik maken van mantelzorg (zorg gegeven door iemand uit de eigen persoonlijke omgeving) is het vaak ook een troost wanneer de verzorger af en toe ontlast wordt. Steeds meer ouderen, maar ook terminale patiĂŤnten, chronisch zieken en mensen met een verstandelijke of lichamelijke handicap maken gebruik van thuiszorg. problemen. Bovendien moet de benadering anders: niet slechts een klacht onderzoeken, maar kijken of er een interactie plaatsvindt tussen verschillende, zich elkaar versterkende gezondheidsproblemen. Op die manier blijf je toekomstige kwaaltjes voor. De Zorgacademie, een opleidingsinstituut dat nauwe banden met dit werkveld onderhoudt, speelt in op de groeiende groep ouderen en werd met name opgezet om het dreigend tekort aan zorgpersoneel op te vangen. 7. Zorg in Parkstad

Daarom Parkstad 119

Specialist in gezondheid & wellness Medisana is een Duits beursgenoteerd bedrijf in gezondheidsproducten dat ruim dertig jaar geleden werd opgericht. De onderneming heeft zich in de loop der jaren weten te ontwikkelen tot een van de meest vooraanstaande specialisten in de branche. Zeer hoogwaardige kwaliteit, gebruiksvriendelijkheid, functionaliteit en ergonomisch design van de producten is hun handelsmerk. De producten zijn onderverdeeld in de categorieën welzijn, thuistherapie en lichaamsverzorging. Geavanceerde bloeddrukmeters, personenweegschalen, massageapparaten, luchtbevochtigers, warmtedekens en pedicure/manicure toestellen, het is maar een

120 Daarom Parkstad

kleine greep uit een uitgebreid en zorgvuldig samengesteld assortiment waarmee het bedrijf internationaal veel succes boekt. Een van de acht dochterondernemingen is in Kerkrade gevestigd waar zo’n vijftien medewerkers werken. Van daaruit wordt de markt in Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk bediend. Maurice Jongen, sales director, is al vanaf het begin betrokken bij het bedrijf in Kerkrade en hij heeft de groei dan ook van heel dichtbij mogen meemaken: “Medisana opende tien jaar geleden een vestiging in Kerkrade, we zijn vanaf nul begonnen en zijn inmiddels uitgegroeid tot marktleider. Als specialist in consumentenelektronica op gezondheidsgebied hebben wij baat bij de veranderingen in de maatschappij, zoals toenemende vergrijzing en een stijgende vraag naar zelfzorgconcepten. Gezondheid en wellness zijn belangrijke aandachtspunten geworden, kortom de consument is tegenwoordig veel bewuster met gezondheid bezig. Er is duidelijk behoefte aan de producten en innovaties die Medisana ontwikkelt en op de markt brengt.” In samenwerking met een bekend computerproducent werden dan ook de iHealth dockingstation en app ontwikkeld die de iPhone, iPod en IPad transformeren tot een daadkrachtige bloeddrukmeter. Hiervoor kreeg Medisana in 2011 verschillende awards, voor beste product, beste innovatie en mooiste design. Maurice Jongen: “Uiteraard houdt Medisana voortdurend de vinger aan de pols en zoeken we altijd naar het hoogst haalbare, waarbij gebruiksgemak voor de consument en kwaliteit onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.” Medisana is klaar voor de toekomst.

7. Zorg in Parkstad

Zorgdragen voor continuïteit en kwaliteit van leven Dat idealisme geen fata morgana hoeft te zijn, bewijst zorgorganisatie NOVIzorg in haar dagelijkse praktijk. De betrekkelijk jonge organisatie (in 2004 opgericht en HKZ-gecertificeerd in 2007) onderscheidt zich door kleinschaligheid en een breed inzetbare zorg voor mensen in alle leeftijdsgroepen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking. Deze kan aangeboren zijn, maar ook veroorzaakt door hersenletsel als gevolg van ziekte, ongeval of ouderdom. Directeur Wim Pécasse licht een en ander toe. “Wij stellen de cliënt als individu centraal en gaan uit van diens mogelijkheden waarbij zelfredzaamheid en het volwaardig mens zijn een belangrijke leidraad vormen. Onze visie gaat uit van een holistisch mensbeeld en onze doelstellingen bereiken we met kleinschaligheid en professionaliteit. Zodoende werken we met kleine groepen van 6 tot 8 mensen. Onze zorg richt zich erop dat cliënten op eigen kracht en naar eigen wens invulling kunnen geven aan hun bestaan, en wij ondersteunen daarbij door het leveren en scheppen van randvoorwaarden.” Er zijn vier locaties waar dagbesteding, behandelingen en diverse speciale projecten worden gerealiseerd: het hoofdgebouw aan de Grubbelaan en ruimten binnen het revalidatiecentrum Adelante in Hoensbroek,

7. Zorg in Parkstad

het gerestaureerde Old Hickory-pand in Kerkrade en de Polfermolen in Valkenburg. Ook wordt er zorg en hulp aan huis geleverd. NOVIzorg heeft ruim 250 cliënten onder haar hoede waarvoor een keur aan professionals van verschillende disciplines wordt ingezet, hetzij in dienst- of samenwerkingsverband. Van revalidatieartsen tot verpleegkundigen, logopedisten, fysiotherapeuten en activiteitenbegeleiders, wie graag één op één met mensen werkt, voelt zich bij deze organisatie prima thuis. Wim Pécasse: “De kracht van onze organisatie is ook dat we een min of meer organische manier van werken en groei nastreven en niet bewust een bepaalde strategie hanteren of “targets” moeten halen. Het enige wat wij willen is continuïteit van zorg bieden en garanderen, waarbij de zelfredzaamheid en de kwaliteit van leven van onze cliënten zo optimaal mogelijk wordt gemaakt.”

Daarom Parkstad 121

Innovatief in vak en ambacht Wanneer je kinderen op de lagere school vraagt wat ze later willen worden als ze groot zijn, komen beroepen als brandweerman, voetballer, dierenverzorgster en actrice al snel in beeld. Er zijn echter andere beroepen die minstens zo interessant of zelfs baanbrekend en uniek zijn. Het werk van een tandtechnicus balanceert dan ook op de grenzen van vakmanschap, creativiteit en pure ambachtelijkheid. In 1948 besloot Jo Pluymen zich in deze branche te vestigen. Hij richtte in Heerlen het Pluymen Tandtechnisch Laboratorium op dat voor tandartsen gebitsprotheses en andere tandtechnische voorzieningen maakte. Het voormalige familiebedrijf verhuisde elf jaar geleden van Heerlen naar Kerkrade waar het nog steeds aan de Spekhofstraat gevestigd is. Uiteraard maakte het lab in meer dan zestig jaar allerlei ontwikkelingen door. De wereld van techniek, en dus ook die van de tandtechniek, staat namelijk niet stil. Huub Heckmans, vestigingsmanager van Excent Tandtechniek Parkstad voormalig Pluymen TTL, kan dan ook met trots aangeven dat door het samenwerkingsverband met Excent Tandtechniek een mooie stap voorwaarts in de toekomst gezet is. “Vanaf het moment dat we bij Excent zijn aangesloten en samenwerken met vijfentwintig laboratoria, besef je dat wij in ons lab over een behoorlijk gespecialiseerde expertise beschikken waardoor wij bepaalde werkzaamheden van anderen kunnen overnemen. Maar ook wij kunnen op onze beurt weer bij onze collega’s te rade gaan, zodat we gezamenlijk over een maximum aan kwaliteit, ervaring, kennis en innovatie beschikken. Je zou kunnen zeggen dat we er vijfhonderd collega’s bij hebben gekregen. Nu zaken als inkoop en administratie centraal geregeld worden, kunnen wij ons voortaan puur concentreren op onze tandtechnische werkzaamheden. Een ander voordeel is dat wij door Excent Tandtechniek constant voorop lopen wat betreft nieuwe ontwikkelingen binnen ons vakgebied.” 122 Daarom Parkstad

7. Zorg in Parkstad

Het vak van tandtechnicus draait volledig om precisiewerk en feeling hebben voor elk uniek detail. Geen enkel gebit is namelijk hetzelfde. Ondanks de vergaande automatisering en digitale verwerkingsprocessen, blijft het werk van een tandtechnicus voor een groot gedeelte handwerk. “Door de komst van apparatuur zoals mondscanners, is het tegenwoordig niet meer nodig om in zachte rubber te happen als er een kroon of brug gemaakt moet worden,” legt Huub Heckmans uit. “Via zo’n digitale mondafdruk die tot in details alles precies weergeeft, kan een kroon of brug gemaakt worden die perfect past. Voor onze tandartsen en hun patiënten is dit natuurlijk een groot voordeel. Ook het gebruik van zirconium voor de onderstructuur van een kroon en het zogeheten CAD CAM fresen neemt toe. Deze hightech productieprocessen tillen tandtechniek naar een nieuw niveau.” De reguliere procedure voor het maken van een gebitsprothese wordt voorlopig nog veelvuldig toegepast. Na een afdruk en beetregistratie bij de tandarts, wordt er in het tandtechnisch laboratorium een gipsen model gemaakt waarop de prothese wordt vervaardigd. De gebruikte materialen zijn porselein en kunststof of een combinatie ervan. Voor het maken van een kroon of brug wordt de patiënt uitgenodigd op het lab voor de exacte kleurbepaling. Met een minuscuul penseel brengt de tandtechnicus de juiste kleurschakeringen aan, en voordat de kroon wordt afgeleverd bij de tandarts, wordt deze tijdens een kleurcontrole op het lab bij de patiënt gecontroleerd, zodat het eindresultaat optimaal is.

Een opleiding tot tandtechnicus vereist voor aanvang al een stageplaats, wat de selectieprocedure streng maakt, maar het uiteindelijke resultaat ten goede komt. Er worden zo hoogst gemotiveerde en betrokken tandtechnici opgeleid, die een juist gevoel voor esthetiek, detail en techniek bezitten. In het tandtechnisch laboratorium aan de Spekhofstraat wordt met een team van vijfentwintig medewerkers in zekere zin ambachtelijke kunst bedreven waarbij de factor “uniek” altijd aanwezig zal zijn.

Het is al met al een omzichtig maar boeiend en nauwkeurig proces, waarbij passen en meten in elk facet een wezenlijk onderdeel vormt. Huub Heckmans: “je kunt ons vak vergelijken met architectuur en een tandtechnicus zien als een mondarchitect. Wij bouwen, reconstrueren, herstellen en repareren. Een goed gebit is essentieel in ons dagelijks leven, en kronen of prothesen mogen op geen enkele manier pijn doen, oncomfortabel of zelfs onnatuurlijk aanvoelen of uitzien.” 7. Zorg in Parkstad

Daarom Parkstad 123

Pim Steerneman Bestuursvoorzitter (CEO) Sevagram.

Rubriek Mijn Parkstad

De regio Parkstad is voortdurend in ontwikkeling, op velerlei gebied. Innovatie, aandacht voor duurzaamheid en Cradle to Cradle initiatieven voeden een dynamiek die merkbaar is in de regio. Ook in de zorgsector laten organisaties zich niet onbetuigd, omdat een realiteit van bevolkingskrimp en stijgende vergrijzing tot adequate oplossingen dwingt. Voor Sevagram is dat een taak die ze met enthousiasme, gedrevenheid en kennis van zaken tegemoet gaat. Pim Steerneman, voorzitter van de Raad van Bestuur licht een en ander toe. “Onze organisatie heeft de ambitie om zich te onderscheiden, wat mede tot uitdrukking komt in de slogan ‘Sevagram, Nr. 1 in de zorg’. Wij streven naar het bieden van betere zorg, omdat goede zorg niet goed genoeg is. Het kan namelijk altijd beter. Het proces van verbeteren betekent vernieuwen en dat je als organisatie niet stilstaat. Vooruitgang is voor ons erg belangrijk.” Sevagram is een middelgrote zorgorganisatie die zich met name inzet voor ouderen op het gebied van zorg, wonen en welzijn in de regio’s Parkstad en Heuvelland. Er zijn negentien locaties waar wonen wordt gecombineerd met zorg, begeleiding, verpleging en behandeling. Verder is er de dienst thuiszorg en de verhuur van

124 Daarom Parkstad

7. Zorg in Parkstad

seniorenwoningen rondom zorgcentra. “We voorzien in alles wat met verpleging, verzorging en thuiszorg te maken heeft,” aldus Pim Steerneman. Daarnaast is revalidatie een wezenlijk onderdeel van het dienstenpalet. Het hoofdkantoor van Sevagram is, net als haar centra voor revalidatie en psycho-geriatrie, vlak naast het Atrium ziekenhuis gevestigd. In de twee expertisecentra wordt samengewerkt met de Universiteit Maastricht, de Hogeschool Zuyd en andere partners. “Hier wordt kennis gebundeld en onderzoek verricht, waarvan we de resultaten doorgeven aan onze andere zeventien locaties.” Deze samenwerking op het gebied van zorginnovatie en arbeidsinnovatie wordt in de toekomst ook vormgegeven in de Zorgacademie Parkstad.

“We voorzien in alles dat met verpleging, verzorging en thuiszorg te maken heeft” Ouderenzorg is een dynamische branche met veel vernieuwingen. De Nederlandse bevolking vergrijst en leeft langer. De behoefte aan zorg wordt uitgesteld en men vraagt ook zorg op maat. Elke nieuwe generatie krijgt vervolgens met andere vraagstukken rondom de zorg te maken, omdat de behoefte en wensen telkens anders zijn. “De toekomst van de ouderenzorg, dat zijn wij,” concludeert Pim Steerneman, “en dat is heel bepalend voor hoe je als organisatie te werk gaat. Als mensen ervoor kiezen om langer thuis te blijven wonen, kunnen wij woningen laten aanpassen in samenspraak met woningcorporaties en projectontwikkelaars. Het inbouwen van sensoren, beeldcommunicatie en andere moderne middelen garanderen zowel zelfstandigheid, comfort als zorg binnen handbereik.” Met 2400 medewerkers en nog eens 1100 vrijwilligers voor handen spandiensten beschikt de organisatie over een gedegen netwerk van betrokken mensen. Ingericht als platte organisatie met korte en duidelijke communicatielijnen, kan men zich volledig richten op het vernieuwen en verbeteren van de zorg. Klantbeleving speelt daar een wezenlijke rol in, zodoende hanteert Sevagram het concept van Planetree als een kader waarbinnen men werkt aan een betere zorg (bejegening en gastvrijheid), een helende omgeving (sfeer en ambiance) en een gezonde organisatie (financieel). Planetree is in 1978 ontstaan in de Verenigde Staten toen een patiënte het niet eens was met de onpersoonlijke manier waarop ze bejegend werd. Het doel van Planetree is dan ook om menselijkheid en een persoonlijke beleving terug te brengen binnen de zorg. Door bij het avondeten de tafels mooi te dekken en er een gezellige belevenis van te maken, voeg je iets toe en ontstijgt de zorg die je biedt het stigma dat het louter een dienst of product zou zijn. Daarnaast plaatst Sevagram het begrip van beweging centraal, omdat het in zowel figuurlijke als letterlijke zin bijdraagt aan een gezonde balans. Het inrichten van beweegtuinen en het bevorderen van sociale activiteiten buitenshuis verbindt mensen en sluit vereenzaming en isolement uit, maar houdt ook het lichaam langer gezond. “Al deze elementen samen sluiten aan bij ons mission statement, dat wij zorg met bezieling bieden. Sevagram wil bereiken dat bij haar zowel de medewerker, vrijwilliger als de cliënt zich gezien, gehoord en thuis voelt,” besluit Pim Steerneman. 7. Zorg in Parkstad

Daarom Parkstad 125

Intro

8. Studeren in Parkstad

Een evenwichtige onderwijsspreiding is van groot belang om zo effectief mogelijk aan te sluiten bij de krappe arbeidsmarkt in Parkstad. Daarom zijn alle pijlen gericht op doorontwikkeling van de regionale kennisinfrastructuur en competentieontwikkeling van de beroepsbevolking. Projecten als het kennisinstituut Solaris, de Zorgacademie, ‘Een leven lang leren’, ‘Greening the crisis’ en de Onderwijsboulevard dragen daar hun steentje aan bij. Met name aan de bouw van de nieuwe campus langs de Onderwijsboulevard kun je zien dat er, ondanks de vergrijzing en ontgroening, groot vertrouwen is in de toekomst van het onderwijs in Parkstad. Vooral het indrukwekkende Coriopolis, hét bolwerk van alles wat met techniek te maken heeft, doet beseffen dat innovatief en praktijkgericht onderwijs hoog op de agenda staat in Parkstad. In dit hoofdstuk gaan we het verder ook uitgebreid hebben over het basis-, middelbaar en hoger onderwijs en komen eveneens de Open Universiteit en zelfs de Kappersacademie uitgebreid aan bod. Verder staan we ook stil bij het buitengewoon onderwijs en de AFNORTH International School voor de kinderen van het NAVO personeel in Brunssum.

Artist Impression, Coriopolis

126 Daarom Parkstad

8. Studerem in Parkstad

Daarom Parkstad 127

Basisonderwijs Om de voorspelde zonnige toekomst voor Parkstad waar te kunnen maken, moet er zwaar worden ge誰nvesteerd in de jeugd. Onderwijs speelt daarbij natuurlijk een cruciale rol. Dat begint, zoals elke ouder weet, al bij vierjarigen wanneer ze voor het eerst het basisonderwijs binnenstappen. Initiatieven als de Euregioschool, een samenwerkingsverband tussen onderwijsstichtingen MOVARE, Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg (SVOPL) en onderwijsstichting Mosa Lira, waar bijzondere aandacht aan buurlandtalen worden gegeven, zijn een goed voorbeeld van hoe het

huidige Parkstad de haar voorgenomen toekomstvisie probeert te vervullen. Het project, dat in 2008 van start ging en waaraan ook Duitse en Waalse scholen deelnemen, speelt momenteel een echte voortrekkersrol op Euregionaal onderwijsgebied en geniet aanzien in binnen- en buitenland. In Parkstad wordt nu op verschillende basisscholen in Brunssum, Eygelhoven, Kerkrade en Onderbanken al vanaf het achtste jaar Duits aangeboden. Dat beperkt zich overigens niet tot de onafwendbare droge leerstof: met name door mondelinge communicatie met Duitse scholieren en kennis over elkanders cultuur hoopt men de leerlingen net die extra motivatie te geven om de opgedane basiskennis later uit te breiden. Ook om een andere reden wordt er vanuit onderwijzend Nederland naar Parkstad gekeken: er is hier, zoals bekend, sprake van een behoorlijke bevolkingskrimp en dat uit zich nu al in de leerlingenaantallen, te beginnen op de basisscholen. Een aantal moest de afgelopen jaren al de poorten sluiten en van andere staat de financiering vanuit het Rijk onder druk. Dat heeft onder andere te maken met een regelgeving die uitgaat van groeiende, in plaats van dalende leerlingenaantallen. Dit vereist steeds vaker een creatieve manier van bestuur. Daarom wordt er in vele gevallen gezocht naar alternatieve oplossingen om de oppervlaktecapaciteit ten volle te benutten. Je moet daarbij denken aan het delen van een schoolgebouw met partners uit de sport- en entertainmentsector of aan verwante sectoren als kinderopvang.

Basisschool de Harlekijn, Landgraaf

128 Daarom Parkstad

8. Studerem in Parkstad

Voortgezet Onderwijs Om de leegstroom tegen te gaan, is het uiteraard ook zaak toekomstperspectief te bieden aan de opgroeiende jeugd. In het Voortgezet Onderwijs wordt daarom al sinds enkele jaren aandacht geschonken aan een effectievere aansluiting bij de arbeidsmarkt. Xperience Parkstad, een initiatief waarin sinds 2009 de besturen van het Arcuscollege, de Hogeschool Zuyd, de Open Universiteit en de Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg (hieronder vallen de meeste scholen van het voortgezet onderwijs in Parkstad) intensief zijn gaan samenwerken, vormt aansluiting op de locale arbeidsmarkt, alsook op de grensoverschrijdende arbeidsmarkt van de Euregio MaasRijn, één van de speerpunten. De andere doelstellingen zijn: het verzorgen van kwalitatief hoogwaardig, volwaardig en toekomstbestendig onderwijsaanbod voor de (Eu)regio; het realiseren van een hoogwaardige onderwijsinfrastructuur voor het beroepsonderwijs van deze krimpregio, want juist bij een dalend inwonersaantal heeft de Charlemagne College, voormalig Eijkhagencollege, Landgraaf

regio behoefte aan deskundige arbeidskrachten; versterking van de expertise op het vlak van duurzaamheid en versterking van de kennisinfrastructuur en de innovatiekracht in samenwerking met het bedrijfsleven in de Euregio. Xperience Parkstad is dan ook serieus op weg om een volwaardige partner voor bedrijven in de duurzaamheidindustrie te worden. Zo is er een project waarbij op het grensoverschrijdend bedrijfspark AVANTIS European Science and Business Park de ‘Wijk van morgen’(bestaande uit vier energiezuinige en ‘slimme’ gebouwen) wordt ontwikkeld, gebouwd, geëxposeerd en geëxploiteerd door leerlingen van Xperience Parkstad (uit het vmbo, mbo en hbo). Dat gebeurt in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven. Het project werd opgenomen in de ‘Sustainable Energy Europe Campaign’ van de Europese Commissie. Door de geringe afstand tussen de gebouwen van verschillende onderwijsinstellingen voelt Xperience Parkstad niet alleen aan als een bijzonder samenwerkingsverband, maar ook als één grote campus waar leerlingen en onderwijspersoneel elkaar kunnen ontmoeten en waar gebruik kan worden gemaakt van elkanders faciliteiten. Sintermeertencollege, Heerlen (Voortgezet Onderwijs)

8. Studerem in Parkstad

Daarom Parkstad 129

Arcus maakt werk van talent! Je kunt bijna geen betere plek vinden waar de toekomst zo prominent aan de orde van de dag is als op een school. De jeugd (en met hen de toekomst) staat er centraal en wordt voorbereid op een plek op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Voor het Heerlense Regionale Opleidingscentrum Arcus College is dat niet anders. Deze school voor middelbaar beroepsonderwijs en educatie, met ruim 10.000 studenten en deelnemers, is met al zijn rechtsvoorgangers al vele decennia lang verankerd in wat we tegenwoordig Parkstad Limburg noemen. Maar ook in de rest van Zuid-Limburg is het Arcus College een begrip! En dat wil deze school ook, want Arcus heeft een stevig toekomstbeeld.

130 Daarom Parkstad

Hierin speelt het zelf een belangrijke rol door vooral een grote bijdrage te leveren aan de regionale economische groei en de welvaart voor Parkstad-inwoners. En dat doe je met onderwijs van een uitstekende kwaliteit. Onder de titel ‘Arcus maak(t) werk van je eigen talent’, is Arcus in 2011 een nieuwe strategische weg ingeslagen. Kern: er wordt uit de student gehaald wat erin zit. En Arcus benut daarbij ook zélf optimaal de talenten van de eigen medewerkers. Een duidelijke missie in een dynamische omgeving, waarin de alledaagse praktijk vaak weerbastig is. Niet in de laatste plaats omdat met name het beroepsonderwijs moet mee-ademen met de omstandigheden in het bedrijfsleven en overheid. En die veranderen voortdurend. Het mbo is de afgelopen jaren landelijk overgegaan naar een andere manier van onderwijs. In het Competentie Gericht Onderwijs wordt veel meer nadruk gelegd op de praktijkervaring, die studenten moeten opdoen. Een groot deel van de opleiding vindt plaats in leerbedrijven, in het echte bedrijfsleven. Waar ze op school over geleerd hebben, maken studenten al gedurende de opleiding in de praktijk mee. Deze nieuwe onderwijsaanpak vraagt veel van studenten (zelfstandigheid, plannen, organiseren), van docenten (van leraar mee-veranderen naar coach en begeleider) alsook van het bedrijfsleven, dat leermeesters beschikbaar moet hebben om de studenten ook in de dagelijkse praktijk te kunnen bijstaan.

8. Studerem in Parkstad

Hiermee zet Arcus het vakmanschap centraal. Arcus heeft speciaal voor de begeleiding van deze overgang een aantal jaren geleden een eigen expertisecentrum ingericht, dat niet alleen een goede onderwijsvisie heeft ontwikkeld, maar ook hands on bijspringt voor ondersteuning bij deze vernieuwing. Want vernieuwingen als deze brengen vele uitdagingen met zich mee voor de student en iedereen die hem of haar wil helpen bij het maken van moeilijke keuzes, zoals ouders, begeleiders en middelbare school. Arcus wil een spilfunctie vervullen in het samenbrengen van vele partijen en borgen van de juiste beslissingen. Het Arcus College biedt beroepsopleidingen in banen van zeer uiteenlopende aard. Een opsomming van sectoren en branches waar je aan de slag kunt na een Arcus-opleiding: administratie en handel, ICT, horeca en toerisme, techniek, zorg, welzijn en dienstverlening, kunst, theater en media. Met al deze branches en sectoren in de regio bespreekt Arcus met grote regelmaat de ontwikkelingen in werkgelegenheid. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt moeten immers zo goed mogelijk op elkaar afgestemd kunnen worden. Dat vergroot de kansen op een baan voor de studenten en biedt een werkgever de garantie dat de mensen die hij straks nodig heeft, ook met de juiste achtergrond beschikbaar zijn. Onderdeel van Arcus zijn daarom ook Arcus Contracting BV en het Centrum voor Baan en Beroep (CBB). Contracting BV richt zich vooral op de contractscholing, waarbij werkgevers heel specifieke scholings-

8. Studerem in Parkstad

afspraken met Arcus maken. Het zijn vaak maatwerktrajecten in het kader van Leven Lang Leren, waarbij personeel speciaal op hun situatie afgestemde opleidingen ontvangt. Voor scholing bij het CBB ligt dat iets anders. Daar gaat het vrijwel altijd om re-integratietrajecten. Het betreft mensen die op weg terug zijn naar een nieuwe plek op de arbeidsmarkt en daarbij extra scholing kunnen gebruiken. Beide Arcus-dochters hebben een goede samenwerking met haar zusterorganisatie Educatie/Trajectbureau. Daar worden veel inburgerings- en taalcursussen gegeven en veelal (zeker in relatie tot het CBB) gaat het om eenzelfde soort probleem voor mensen die hun weg terug moeten zien te vinden naar de arbeidsmarkt. Overigens is uit landelijk onderzoek al meermaals gebleken, dat de overgrote meerderheid van de mbo-ers binnen

Daarom Parkstad 131

enkele maanden na de afronding van hun studie een baan heeft. En dat zal in de toekomst waarschijnlijk nog beter worden, zeker in Parkstad. Vergrijzing en ontgroening zijn thema’s die daarin een rol spelen. De groep gepensioneerden groeit en de banen die zij verlaten moeten opnieuw ingevuld worden. Tegelijkertijd zien we in Parkstad het aantal jongeren, dat op de arbeidsmarkt beschikbaar is, de komende jaren stevig teruglopen. Zijn er dan nog wel voldoende jongeren om de bestaande banen plus ook nog eens de nieuwe banen in te kunnen vullen? En hebben die jongeren dan wel voor de juiste beroepen gestudeerd? Als de groep ouderen groeit, zal er zeker meer zorg nodig zijn. En dus groeit die sector. Ook de techniek heeft straks veel open plekken. Kortom: de regio is erbij gebaat als een goede afstemming plaatsvindt tussen Arcus, de overheid en het bedrijfsleven. 132 Daarom Parkstad

“Praatjes vullen geen gaatjes”, een bekend gezegde. Acties zijn nodig om de problemen, die op de regio afkomen het hoofd te kunnen bieden. Arcus wil daar een grote bijdrage aan leveren, onder andere door de nieuw te bouwen school, op diverse locaties in Heerlen. De nieuwbouw is nodig omdat het Competentie Gericht Onderwijs andere leeromgevingen vraagt, maar biedt ook kansen om problemen die gesignaleerd worden, gezamenlijk aan te pakken. Juist op een moment dat samenwerking tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven de kansen op een succesvolle aanpak van gezamenlijke problemen vergroot, is het goed dat Arcus deze miljoenen (bouw)investeringen gaat doen. Samen met partners uit de zorgsector en de Hogeschool Zuyd wordt al in 2012 de Zorgacademie betrokken. Bijna driekwart van het gebouw zal door Arcus bewoond gaan worden. In de Zorgacademie worden dan de verpleegkundigen van de toekomst opgeleid, maar er is ook plaats voor andere scholing. Van zittend personeel bijvoorbeeld, dat wil bijscholen. Maar ook voor mensen die wellicht terug willen naar de zorg en weer actuele kennis moeten vergaren en vaardigheden opnieuw moeten aanleren. Tegelijkertijd moet de Zorgacademie ook een broedplaats worden voor innovatieve zorgconcepten. Daar moeten Arcus-studenten vanuit de praktijk ook bij betrokken worden. Men kan denken aan de ontwikkeling van producten die zorg minder complex maken, maar ook aan de ontwikkeling van manieren van werken waardoor specifieke zorg minder tijd kost. Bij een tekort aan arbeidskrachten is dat een goed middel om toch kwalitatief hoogstaande kwaliteit te kunnen leveren. 8. Studerem in Parkstad

Start nieuwbouw Zorgacademie

College van Bestuur (links en rechts) ondertekent contract nieuwbouw

Sfeerimpressie nieuwbouw

Aan de Valkenburgerweg in Heerlen wordt in 2014 een nieuw complex betrokken, dat grenst aan de Hogeschool Zuyd, de Open Universiteit en het Sintermeerten College. Op een kleine vierkante kilometer ligt het complete beroepsonderwijs bij elkaar. De samenwerking tussen deze partners heeft al enkele jaren geleden vorm gekregen in Xperience Parkstad. De synergie die verkregen wordt door zaken samen op te pakken is niet alleen efficiënter, maar opent ook weer nieuwe mogelijkheden tot samenwerking. Die moet vooral tot uiting komen in kwalitatief hoogstaand onderwijs van de betrokken partners.

trekkelijke en resultaatgerichte wijze mensen met uiteenlopende achtergronden te helpen op weg naar een waardevol diploma. Dat geeft uiteindelijk een goede kans op een plek in de samenleving of een mooie vervolgopleiding.

Ook in 2014 zal de nieuwbouw gereed zijn waar techniekopleidingen voor de hele regio gaan plaatsvinden. Die is dan gevestigd op Coriopolis, pal naast de andere zijde van de Hogeschool Zuyd. Gesprekken vinden plaats tussen het vmbo in Parkstad en Arcus over de wijze waarop in onderlinge samenwerking het beste gebruik gemaakt kan worden van de nieuwbouw voor techniek. Een goede samenwerking is belangrijk voor de doorstroom van vmbo naar mbo. Maar techniek heeft ook vaak peperdure opleidingen. Goede afspraken over gebruik van elkaars faciliteiten is dus ook vanuit kostenoogpunt een verstandige zaak.

En zeg nou zelf: een leven lang leren kan heel leuk zijn, vooral als je dat doet in een aantrekkelijke omgeving waar je als mens gewaardeerd en gerespecteerd wordt.

Never a dull moment at Arcus! Het lijkt een goede samenvatting voor de verscheidenheid aan activiteiten, relaties en ontwikkelingen die er zich afspelen. Maar belangrijker is de constatering, dat Arcus in alles een professionele onderwijsleverancier wil zijn en zich er volledig voor inzet om dat waar te maken. Niet door gewoon een ‘pakketje kennis’ aan te reiken, maar door op een respectvolle, transparante, aan8. Studerem in Parkstad

Daarom Parkstad 133

LVO geeft Limburg toekomst! Stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs is een onderwijsorganisatie met scholen verspreid over heel Limburg. LVO Parkstad staat voor een samenwerkingsverband tussen het Broeklandcollege, het Emmacollege, het Grotiuscollege, het Romboutscollege en het Sint-Janscollege. Een belangrijk kenmerk is dat elke school zonder uitzondering gericht is op kleinschaligheid. In een veilige omgeving ontdekken en ontwikkelen de leerlingen hun talenten onder begeleiding van deskundige docenten; betrokken mensen die stáán voor onderwijskwaliteit. Bij LVO Parkstad zet iedereen zich in voor uitstekend onderwijs en bereikbare scholen van alle schooltypes voor Limburgse leerlingen. Daarmee bouwen ze aan een toekomst voor de jeugd in Limburg.

Broeklandcollege - mavo+ en opstroom havo Op het Broeklandcollege zitten de multi-culti positivo’s. Wie dus de jeugd van tegenwoordig nog als onverschillig, individualistisch en ongeïnteresseerd typeert, heeft het niet over de leerlingen van Broekland. Daar staan ze namelijk in de rij om grotendeels in hun eigen tijd een magazine te maken. Of beter gezegd: om bijzondere ervaringen te

delen en de multiculturele samenleving positief in het nieuws te brengen. Eric Molnar (docent en geestelijk vader van het MCP magazine): “Leerlingen kwamen zelf met allerlei ideeën, gebaseerd op hun eigen vragen en ervaringen. Al snel hadden we een redactie van meer dan twintig leerlingen die allemaal een bijdrage leverden.”

Emmacollege - vmbo-basis, -kader, -gemengd, -theoretisch en opstroom mavo Het Emmacollege voelt als een warm bad. Docent Rob Keulers legt uit waarom: “onze school probeert leerlingen ervan te overtuigen dat eenieder van hen unieke kwaliteiten heeft en dat wij als school samen met de leerling gaan ontdekken welke dat zijn. We geven de leerlingen zelfvertrouwen in die onzekere periode van hun leven. Pubers vragen zich af: wat wil ik, wat kan ik, hoe ben ik, wat voel ik? Wij vinden die vragen niet vreemd, maar gaan samen met hen op zoek naar een antwoord. Een antwoord dat voor iedereen anders is.” Grotiuscollege - gymnasium, atheneum, havo en mavo Het Grotiuscollege staat voor modern eigentijds onderwijs waarbij ruimte is voor degelijke kennisoverdracht en vaardigheden. En dit alles in een vernieuwd gebouw met een fitnessruimte, tekenatelier en multimedia design lokaal. Het Grotiuscollege is trots op zijn certificaat begaafdheidsprofielschool. Voor de meerbegaafde leerlingen zijn er aparte trajecten zowel in onderbouw als bovenbouw. Dit betekent dat onze docenten vaardig zijn 134 Daarom Parkstad

8. Studerem in Parkstad

tie en kun je tot rust komen.”Docent Roger Roex: “het Romboutscollege is voor Brunssum de plek voor het voortgezet onderwijs. Samen met de ouders en de leerlingen kunnen wij ervoor zorgen dat er een diploma wordt behaald, leuke evenementen worden georganiseerd, uitstapjes gemaakt worden en vriendschappen ontstaan. Een school dus waar je later met plezier aan terugdenkt.”

Sint-Janscollege - gymnasium, atheneum, tweetalig vwo en havo Jaap Kersjes, docent Lichamelijke Opvoeding over zijn school: “Sint-Jan is in mijn leven een inspirerende omgeving geworden waar ik eerst zelf onderwezen werd om er daarna al veertig jaar jonge mensen te onderwijzen om geïnspireerd een goede toekomst op te bouwen.”

in het omgaan met (meer)begaafde leerlingen. Voor leerlingen die dat nodig hebben worden lesprogramma’s op maat gemaakt. Op Grotius maak je actief kennis met muziek en cultuur. Zo is er voor iedere klas jaarlijks een schoolvoorstelling, bezoek je musea, heb je een kunstdag “muziek” en een kunstdag “beeldende vakken”. Je kunt lid worden van het schoolkoor of schoolorkest en onze school vertegenwoordigen in het buitenland op een van de vele festivals die we jaarlijks bezoeken. Je krijgt op Grotius ook dramalessen

Hoe denken leerlingen over Sint-Jan? Celine: “Er is veel aandacht voor sport. Maar niet alleen sport krijgt veel aandacht, andere activiteiten komen ook voldoende aan bod.” Tom zegt dat er veel handige smartboarden hangen waardoor het leren gemakkelijker wordt en voor Jari is Sint-Jan een school waar je je veilig voelt. En Ilke tenslotte: “Er zijn aardige leraren die echt naar je luisteren en proberen je snel op je gemak te laten voelen. Je voelt je er snel thuis.”

Wil jij de wereldtalen spreken? Op Grotius bieden we naast Engels ook Spaans aan. Je kunt examen doen in de twee meest gesproken talen ter wereld. Naast het gewone Engels examen kun je ook een Cambridge examen maken. Als je dit haalt, heb je toegang tot Engelse en Amerikaanse universiteiten. Na je Grotius periode gaat een wereld voor je open. Kortom, op Grotius sta Jij op 1. Wil jij de Grotiussfeer proeven? Kom dan naar onze opendag en neem een kijkje in ons modern en geheel vernieuwd gebouw. Dan pas ervaar je zelf waarom Jij bij ons op 1 staat.

Romboutscollege - atheneum, havo en mavo Julian en Sanne over Rombouts: “Wij vinden het Rombouts een leuke school, omdat het fleurig, klein en gezellig is. De meeste lessen zijn erg leuk en er wordt veel aandacht aan de stof besteed. Zo heb je in de proefwerkweek al heel veel kennis opgestoken. Na de proefwerkweek krijg je altijd een verdiende vakan8. Studerem in Parkstad

Daarom Parkstad 135

Creatief beroep met toekomst Er zijn tegenwoordig veel beroepen waar mensen door machines vervangen kunnen worden. In het kappersvak zal daar nooit sprake van zijn. Een beroep met toekomst, dus. Aan de Kappersacademie Heerlen worden toekomstige kappers praktijkgericht opgeleid in zowel een dag- als avondopleiding met erkend diploma, waarbij gelet wordt op vlotte handvaardigheid in elke stijl en trend. Wie de dagopleiding volgt, kan bovendien een aanvullend diploma als visagist behalen. Daarnaast

zijn er tal van cursussen voor wie iets extra’s wil leren of enige opfrissing nodig heeft, zoals herintreders. De Kappersacademie in Heerlen heeft een hoog slagingspercentage en in de vijftig jaar van haar bestaan ruim 7500 professionele vakmensen voortgebracht. De opleiding is transparant, wie belangstelling heeft kan tijdens de inloopdagen een goede indruk krijgen of zich het hele jaar door in de salon van de academie laten knippen door leerlingen. Uiteraard staan deze onder begeleiding van een vakdocent, dus kan er weinig misgaan. “Als je haar maar goed zit” is niet voor niets een bekend gezegde en vaak nog waar ook. Als kapper maak je de mensen blij, voeg je iets toe aan hun uitstraling en doe je dus altijd werk dat met dankbaarheid wordt beloond! 136 Daarom Parkstad

8. Studerem in Parkstad

Hoger onderwijs Mensen motiveren om te blijven is één ding, maar mensen naar Parkstad lokken om er te studeren, is iets geheel anders. Vooral op het gebied van het hogere beroepsonderwijs bestaat er ontzettend veel concurrentie vanuit de omringende regio’s. Toch ziet het ernaar uit dat de nieuwe Zorgacademie die in de zogeheten ‘Zorgvallei’ tussen de Tichelbeekstraat en de Henri Dunantstraat te Heerlen zal worden gebouwd, een schot in de roos zal blijken voor de regio. Daarmee verandert Parkstad tegelijkertijd zijn grootste probleem, namelijk de toenemende vergrijzing, in een uitgelezen kans voor de eigen toekomst. De Zorgacademie is een samenwerkingsverband tussen de onderwijsinstellingen Arcus College, Hogeschool Zuyd, Open Universiteit Nederland en de zorginstellingen Atrium MC, Mondriaan en Sevagram (uit hoofde van een aantal partners).

kunnen nabootsen. Ook kunnen er nieuwe technologieën worden uitgeprobeerd, zonder risico voor patiënten. Bovendien implementeert de Zorgacademie innovatieve zorgconcepten uit de keuken van de partners uit het samenwerkingsverband en het bedrijfsleven, waardoor trainingen en scholing kunnen worden aangeboden die nauw aansluiten bij de actuele situatie. Ter ondersteuning van zowel de leerlingen als het zorgpersoneel wordt een portal ontwikkeld van waaruit ze kunnen worden doorgelinkt naar alle partners. Zo worden bijvoorbeeld vraag en aanbod op de zorgmarkt met één muisklik duidelijk en kunnen er kennisbanken op worden geraadpleegd.

De nieuwe instelling moet het dreigende tekort aan zorgpersoneel in de regio helpen opvangen en zal intensief gaan samenwerken met het vmbo, mbo en hbo, zodat de opleidingen makkelijk in elkaar overlopen. Ook zijn er flexibele modules in ontwikkeling volgens het principe van ‘blended learning’. Daarbij wordt (digitaal) afstandonderwijs gecombineerd met contactonderwijs, waardoor opleidingen korter duren en meer op maat gegeven kunnen worden. Bijzonder voor de Zorgacademie zijn met name de zogenaamde Skillslabs, waar leerlingen en zorgpersoneel verschillende praktijksituaties op realistische wijze

Hogeschool Zuyd, Heerlen

8. Studerem in Parkstad

Hogeschool Zuyd, Heerlen

Daarom Parkstad 137

Universitair onderwijs In 1981 vond in Heerlen de vestiging plaats van het hoofdkantoor van de Open Universiteit (OU). Vanaf september 1984, vlak voordat de Wet op de Open Universiteit (1 januari 1985) in werking ging, schreven de allereerste studenten zich hier in. De Open Universiteit is daarmee de jongste universiteit van Nederland. Het onderscheidt zich echter van de andere universiteiten in Nederland en Vlaanderen doordat het gericht is op afstandonderwijs. Met andere woorden: Je hoeft niet altijd lijfelijk aanwezig te zijn om een studie te volgen. Daardoor is het een leerinstituut dat ‘bezocht’ wordt door mensen uit verschillende leeftijdsgroepen en achtergronden.

Het instituut telt momenteel 22 studiecentra verspreid over het hele Nederlandse en Vlaamse taalgebied, al behoren de Vlaamse centra niet tot dezelfde organisatie. In 2010 stonden er tenminste 26.000 leerlingen ingeschreven aan de OU. De Open Universiteit stelt zich tot doel iedereen die daarvoor de vereiste interesse en capaciteiten bezit, wetenschappelijk onderwijs aan te bieden en het kennisniveau van de samenleving in zijn geheel te vergroten. Daarvoor ontwikkelt, verzorgt en bevordert de OU hoogwaardig en innovatief hoger afstandsonderwijs, samenwerkend in netwerken en allianties met andere onderwijsinstituten of wetenschappelijke centra. Sinds de oprichting heeft de OU een leidende rol, ook internationaal, in onderwijsinnovatie. Dat behoort, samen met onderzoek, maatschappelijke dienstverlening en de ambities op het gebied van een ‘Leven Lang Leren’, tot de kernactiviteiten van het instituut. Ter bevordering van een ‘Leven Lang Leren’ startte de OU in 2006 met gratis online-cursussen in verschillende vakgebieden, waarmee ze de eersten in ons land waren. Daarnaast bevordert en ondersteunt de OU diverse initiatieven op nationaal en internationaal niveau die een ‘Leven Lang Leren’ als uitgangspunt hebben. Ook op regionaal niveau speelt de Open Universiteit een belangrijke rol, zoals het samenwerkingsverband rond de Zorgacademie onder andere duidelijk aantoont.

Open Universiteit, Heerlen

138 Daarom Parkstad

8. Studerem in Parkstad

Open Universiteit, Heerlen

8. Studerem in Parkstad

Daarom Parkstad 139

Internationaal en speciaal onderwijs Brunssum is met name bekend om de AFNORTH NAVO basis. Voor de kinderen van militairen en burgers die hier gestationeerd zijn, is er de AFNORTH International School. Daar wordt onderwijs verzorgd voor meer dan duizend leerlingen, vooral afkomstig uit de Verenigde Staten, Canada, GrootBrittaniĂŤ en Duitsland. Elk van de vier landen wordt gerepresenteerd door een eigen schoolhoofd. Die leggen verantwoordelijkheid af aan de schooldirecteur en bij de onderwijsautoriteiten in hun land. Buiten het reguliere onderwijs vind je in Parkstad Limburg ook scholen voor speciaal onderwijs. Daar komen leerlingen terecht die niet in de reguliere scholen terecht kunnen en die speciale behandeling en zorg behoeven. Er zijn in de regio zelfs drie scholen voor speciaal basisonderwijs aanwezig:

St. Jan Baptist, Kerkrade

140 Daarom Parkstad

SBO (Speciale school voor Basis Onderwijs) De Boemerang in Brunssum vangt kinderen op met leermoeilijkheden, al of niet in combinatie met gedrags- en werkhoudingproblemen. De school is opgebouwd rond twee groepen klassen: een groep met kinderen tussen vier en negen jaar en een groep met kinderen in de leeftijd van tien tot dertien jaar. In Kerkrade ligt de SO/VSO St. Jan Baptist, gericht op onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen en kinderen met autisme. Men streeft voor de ruim 140 leerlingen een zo breed mogelijke ontwikkeling na, op sociaal, emotioneel, maatschappelijk en cultureel gebied. De Buitenhof in Heerlen is dan weer een school voor leerlingen, in de leeftijd van vier tot twintig jaar, die psychiatrische problemen hebben. Er wordt hun een leer- en ontwikkelingsklimaat geboden, waarin zij zich optimaal kunnen ontplooien en waarin ze zich gelijktijdig op hun gemak voelen. Ook de Catharinaschool in Heerlen verzorgt lessen voor deze leeftijdsgroep, verdeeld over twee locaties: op de locatie Smidserweg (VSO) stromen de leerlingen uit het Speciaal Onderwijs door en worden ze met behulp van praktijkonderwijs voorbereid op de maatschappij.

Afnorth International School, Brunssum

8. Studerem in Parkstad

Onderwijsboulevard Heerlen Door de sterke ontgroening (afname van het geboortecijfer) is de toestroom van leerlingen naar het basisonderwijs in Parkstad Limburg de laatste jaren met honderden leerlingen per jaar afgenomen. De gevolgen beginnen dan ook steeds duidelijker merkbaar te worden: het aantal toekomstige scholen voor voortgezet onderwijs zal verminderen en fusies tussen scholen uit het basisonderwijs zullen geleidelijk mĂŠĂŠr plaatsvinden. Ook de notie dat je altijd wel een school in de buurt gaat vinden, begint door de ontwikkelingen van de laatste jaren langzaam te verdwijnen. Een van de oplossingen voor dit probleem zou de verder ontwikkeling van de Onderwijsboulevard in Heerlen kunnen zijn. Als naaste buren kunnen verschillende onderwijsinstellingen kennis en ervaring, maar ook gebouwen en apparatuur met elkaar delen. De Onderwijsboulevard is gesitueerd bij de Valkenburgerweg en Nieuw Eykholt, waar de Open Universiteit Nederland, de Hogeschool Zuyd en het Sintermeertencollege al gevestigd zijn.

nische opleidingen zullen worden ondergebracht in het imposante Coriopolis, een gebouw dat met zijn unieke uitstraling de skyline van Heerlen gaat meebepalen. Het interieur krijgt een technisch en industrieel uiterlijk en het dak zal plaats bieden aan antennes, zonnepanelen en proefopstellingen, die zelfs vanaf de snelweg zichtbaar zullen zijn. Door de vele ronde ramen (meer dan bij een Boeing 737) lijkt het gebouw sterk op de romp van een groot vliegtuig. De rest van de campus lijkt dan weer op een dorp of een Venetiaanse Plaza. Mogelijk wordt de Onderwijsboulevard nog aangevuld met het Herlecollege, maar dat wordt nog onderzocht.

Sinds 2011 is ook het Arcuscollege begonnen met de nieuwbouw van een campus die in 2013 af moet zijn. Het Arcus College is de grootste onderwijsaanbieder in Parkstad Limburg en telt meer dan negenduizend cursisten, verspreid over tweehonderd opleidingen. Arcus zal samen met de Hogeschool Zuyd de campus ontwikkelen op een gigantische oppervlakte waar het Coriocenter gemakkelijk twee maal in kan. De tech-

Arcuscollege, Heerlen

8. Studerem in Parkstad

Hogeschool Zuyd, Heerlen

Daarom Parkstad 141

9. Economisch profiel

Intro De voormalige Oostelijke Mijnstreek heeft de laatste decennia heel wat veranderingen ondergaan: eerst was er de zekerheid van een allesoverheersende mijnindustrie, maar daar bleef na de mijnsluitingen en massale ontslagen van de jaren zestig en zeventig praktisch niets van over. Daarmee leek het lot van de streek aanvankelijk bezegeld. Desondanks werd moedig ingezet op het plan ‘Van zwart naar groen’, een project dat vele jaren in beslag nam en waarvan men nu pas de vruchten plukt. Tegelijkertijd vonden zowel oude als nieuwe bedrijven hun weg weer terug naar een sterk veranderend Parkstad. In heel de regio vertegenwoordigen de bedrijventerreinen momenteel maar liefst 45% van de werkende bevolking. Helemaal met een schone lei beginnen heeft zo zijn voordelen. Met ‘Nieuwe energie’ bijvoorbeeld, een piepjonge maar beloftevolle bedrijfstak, onder andere te vinden op het grensoverschrijdend bedrijvenpark Avantis. De toekomst voor bedrijvig Parkstad is in volle gang en wanneer straks de nieuwe rondwegen klaar zijn, zullen de verschillende kernen met hun bedrijventerreinen nog beter aangesloten zijn op het regionale, nationale en zelfs internationale netwerk.

Bedrijventerrein Avantis

142 Daarom Parkstad

9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 143

“We support your facilities” Sinds 1 oktober 2010 betrokken ze een gloednieuw pand aan de Europaweg-Noord in Landgraaf. Voor SBLplus was dat een belangrijke stap naar de toekomst. Waut Ringens is algemeen directeur en er sinds 1994 werkzaam: “Het bedrijf is op 1 december 1991 opgericht als Schoonmaakbedrijf Landgraaf maar uitgegroeid naar een breed facilitaire en ondersteunende onderneming. Toen we op zoek gingen naar een nieuw kantoor, bleek dat er in de eigen gemeente plaats was voor nieuwbouw. Dit pand hebben we vervolgens ingericht naar het nieuwe werken, dat wil zeggen dat medewerkers behalve op kantoor ook thuis en via hun mobiele telefoon kunnen inloggen om te beschikken over de meest actuele gegevens. Daardoor zijn ze flexibel en up to date wat noodzakelijk is voor onze facilitaire dienstverlening.” De initialen SBL staan voor Support Business Limburg, aangevuld door het begrip Plus dat aangeeft dat het bedrijf net iets meer levert waarmee ze zich onderscheidt van anderen. De werkzaamheden zijn ondergebracht in drie werkmaatschappijen, namelijk groothandel, schoonmaak en specialismen. De hoogstaande kwaliteit van de geleverde diensten wordt gegarandeerd door de certificaten ISO 9001:2008, OSB plus, OSB Glas&Gevel en VSR. Als groothandel leveren ze uiteenlopende artikelen voor onder andere toilethygiëne, doseersystemen voor in de horeca en hulpmaterialen voor de schoonmaak. Het schoonmaakbedrijf is werkzaam op kantoren, schoolgebouwen en kinderopvang en reinigt ook vloeren en fabrieksruimten. Maar ook kantinediensten horen bij de werkzaamheden. “Wij ondersteunen ook instellingen en organisaties die op hun beurt een facilitair karakter hebben. Zo breiden onze diensten zich al doende uit,” licht Waut Ringens toe. “Men vraagt of we ook verlichting vervangen, dus voegen we dat aan onze dienstverlening toe. Zo reageren we adequaat op 144 Daarom Parkstad

9. Economisch Profiel

vragen van onze opdrachtgevers.” Onder specialismen vallen onder andere gevel- en glasreiniging, industriële reiniging en het verwijderen van ongewenste graffiti. Met servicediensten worden veel andere taken afgedekt, zoals verhuizen, afvoeren ecologisch afval en vitrage verzorging. Tevens bieden ze ondersteuning aan nieuwbouwprojecten door deze schoon op te leveren. Veelzijdige en soms zelfs onbegrensde dienstverlening is in de twintig jaar dat het bedrijf bestaat absoluut een onmiskenbaar handelsmerk geworden. Het ondersteunen van facilitaire diensten is de nieuwe business van SBLplus. Innovatie past men bij SBLplus niet zozeer werkinhoudelijk, dan wel via de randvoorwaarden toe. Naast het nieuwe werken ook in het zoeken naar geschikte partners en leveranciers, door het gebruik van machines die zijn uitgerust met het Europees Eco-label en bijdragen aan een beter milieu. Begrippen als Cradle to Cradle, duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen spelen in de toekomstgerichte overwegingen altijd een rol. Behalve met producten, materialen en diensten ondersteunt het bedrijf ook met mensen in de vorm van huismeesters, conciërges, schilders en gevelreinigers. De menselijke factor binnen de onderneming is groot, want wie als medewerker een goed idee heeft, vindt altijd een luisterend oor. Dave Crombach (Schoonmaak) en Eddy Gerritse (Specialismen) zijn elk mede-eigenaar van een werkmaatschappij binnen de groep en zelf ooit op de werkvloer gestart. In teamverband kunnen functioneren is erg belangrijk, waarbij open communicatie een leidraad vormt. Waut Ringens: “Het is stimulerend en motiverend om in het kader vergezeld te zijn van collega’s die een eigen visie hebben of een situatie vanuit een andere in-

9. Economisch Profiel

valshoek bekijken.” Zowel Dave Crombach als Eddy Gerritse beamen dit. “Binnen dit bedrijf krijg je als werknemer de gelegenheid om mee te groeien en mee te denken. De wijze waarop er in de voorbije jaren diverse diensten zijn ontwikkeld heeft alles te maken met wat er op de werkvloer gebeurt. Want daar komen de vragen en ideeën tot stand.” Beide heren zijn al lange tijd werkzaam bij SBLplus, Eddy is met glas- en gevelreiniging begonnen en Dave in de schoonmaak als rayonleider die zelf in ploegendiensten meewerkte. Ze leerden de kneepjes van het vak, toonden ondernemingslust en creativiteit en zorgen nu als mede-eigenaar voor continuïteit van het bedrijf. “Wat mooi is om te zien, is dat de nieuwe generatie medewerkers werkt met procedures en systemen die wij ooit ontwikkeld hebben.” SBLplus staat met een haast onbegrensde diversiteit aan diensten dan ook klaar voor de toekomst!

Daarom Parkstad 145

Economische structuurversterking De bevolking van Parkstad heeft een goed deel van de twintigste eeuw onder de rookpluimen van de mijnindustrie geleefd. Op 31 december 1974 sloot de Oranje-Nassaumijn als laatste haar poorten en kwam er een definitief einde aan een tijdperk. Alhoewel men in eerste instantie met optimisme naar de toekomst keek, maakte de economische malaise, als gevolg van de wereldwijde oliecrisis, daar vrij abrupt een einde aan. De opzet om de mijnen te vervangen met nieuwe industrieën stuitte op onverwachte problemen: veel van de naar hier afgezakte bedrijven kwamen vooral om van de genereuze overheidssubsidies te profiteren en bleken lang niet altijd van zins om aan een nieuwe toekomst voor de voormalige Oostelijke Mijnstreek te ijveren. Bovendien deed ook de concurrentie uit zogenaamde lagelonenlanden een duit in het zakje en eindigden meerdere initiatieven voortijdig op de rustbank. Na slechts enkele jaren kon men al stellen dat de opzet hier sterke nieuwe industrieën van de grond te krijgen, als ‘mislukt’ kon worden bestempeld. De rauwe werkelijkheid van structurele werkloosheid en stoflongen werd met rasse schreden op de hielen gezeten door sociale problemen als uiteenvallende gezinnen, alcoholisme en drugsmisbruik. Kerkrade bereikte een dieptepunt toen het werkloosheidspeil op een bepaald moment zelfs bijna 25% van de beroepsbevolking bedroeg. Toegegeven: het is nog lang niet zoals het zou moeten zijn. De bevolkingskrimp en de vergrijzing vormen bijvoorbeeld echt wel een extra uitdaging en lang niet alle problemen uit het verleden zijn intussen opgelost. Maar de voormalige mijnstreek heeft zich wél al, dankzij de typische volhardendheid en het harde werk van zijn inwoners, uit die neerwaartse spiraal weten te worstelen en echt werk gemaakt van de slogan: ‘Van zwart naar groen’! 146 Daarom Parkstad

N 281

Er zijn meerdere wegen die momenteel worden bewandeld om de economische toekomst van Parkstad veilig te stellen: zo maakt Heerlen, samen met de gemeenten Maastricht en Sittard-Geleen deel uit van het samenwerkingsverband Stedelijk Netwerk Zuid-Limburg. Dat is er op gericht de economische structuur van heel Zuid-Limburg te versterken. Naast een vergelijkbare demografische ontwikkeling delen de drie steden een unieke, internationale ligging die uitnodigt tot verdere Euregionale samenwerking. Denk 9. Economisch Profiel

Ook in de intergemeentelijke structuurvisie Parkstad Limburg 2030 streven de acht samenwerkende Parkstadgemeenten een krachtig economisch en sociaal Parkstad na. Die visie is breed en rust op zes pijlers, als dusdanig omschreven: 1) Het landschap speelt de hoofdrol: de hoge waarden van het groene ‘casco’ staan centraal in de ruimtelijke en economische ontwikkeling van de regio en vormen een afwegingskader voor nieuwe (economische) kansen. 2) Parkstad heeft behoefte aan één duidelijk hoofdcentrum (Heerlen) waar de belangrijkste economische, culturele en maatschappelijke functies worden gebundeld. Daarnaast moeten er verschillende subcentra bestaan, elk met een eigen profiel en eigen identiteit. 3) Energie moet (weer) het fundament van de economie worden, maar dan wel die van het schone en hernieuwbare soort, zoals zonne- en windenergie. 4) Aanleg van de buitenring of Parkstadring. Samen met de A76/N281 moet deze Parkstad beter gaan ontsluiten. 5) Een goed en fijnmazig netwerk, waarbij park en stad elkaar afwisselen. 6) De N281 als economische slagader van Parkstad. Er wordt constant gewerkt aan elk van deze zes pijlers, want het geloof in een sterke economische regio is er! En al zal er altijd nog genoeg ruimte voor verbetering overblijven, de weg die Parkstad momenteel aflegt, is in elk geval in de goede richting.

daarbij aan het oplossen van praktische problemen die een gevolg zijn van verschillen in weten regelgeving, maar ook aan concrete maatregelen waardoor openbaar vervoer, onderwijs, zorg en werk moeiteloos op elkaar aansluiten. Ook maakt de regio gebruik van haar gidsfunctie in Nederland, als eerste regio die duidelijk met de gevolgen van bevolkingskrimp te maken heeft, want dat biedt nieuwe uitdagingen op het gebied van wonen, werken en leven. Lessen die weldra ook in de rest van het land van pas zullen komen... 9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 147

Regisseur in het bedrijfsleven Voor Joop Lemmens was eigen baas zijn louter een kwestie van tijd. Vanuit een technische achtergrond was hij werkzaam in diverse ondernemingen, van multinational tot MKB en overheidsinstellingen. In 2000 startte hij met Adilanti, een adviesbureau voor proces- en productontwikkelingen binnen bedrijven. Met een ruim netwerk van zakelijke contacten slaagt hij er in om in een straal

148 Daarom Parkstad

van circa dertig kilometer rond Landgraaf datgene te doen wat hij voor ogen heeft. Daarbij spelen drie componenten een wezenlijke rol: kennis, tijd en geld. “Als business regisseur pak ik datgene op wat bij een bedrijf doorgaans blijft liggen wegens gebrek aan een of meerdere van die drie componenten. Dankzij mijn netwerk en ervaring kan ik dat voor bedrijven wel realiseren, door bijvoorbeeld te zorgen voor financiering of subsidies.” Maar hij doet meer. Naast de dienstverlening voor anderen, is hij druk doende met C2CP BV dat kunststoffen pallets vervaardigt uit gerecyclede materialen. “Steeds meer bedrijven werken vanuit het Cradle to Cradle principe en hier in de regio kun je op dat vlak goed samenwerken met anderen.” Voor zijn werkzaamheden als business regisseur zal hij zich blijven richten op de potentie van en binnen organisaties en bedrijven en deze samen met hen ontwikkelen.

9. Economisch Profiel

Bijzondere ondernemer Het succesverhaal van ondernemer Robert Peters is heel bijzonder. Zijn internetwinkel Allekabels BV is de grootste kabelwebshop van Nederland en België. Een assortiment van 50.000 artikelen dat voortdurend wordt uitgebreid, 25 medewerkers en een stijgende miljoenenomzet, dat zijn allemaal ingrediënten waarmee hij de regio Parkstad en zichzelf definitief op de kaart van inspirerende bedrijvigheid weet te zetten. Robert Peters: “In mijn jeugd werd er bij mij ADD (attention deficit disorder) geconstateerd, waardoor ik al snel een stempel kreeg dat ik moeilijk opvoedbaar zou zijn. Door omstandigheden belandde ik in een internaat en lukte het me maar niet om een school af te ronden, want wat mij niet interesseerde, daar kon ik mijn best niet voor doen. Vanaf mijn zeventiende had ik allerlei baantjes, voornamelijk productiewerk. Door mijn omgeving werd ik niet gestimuleerd mijn talenten of capaciteiten te onderzoeken, ik dacht dat ik nergens goed voor was. Uiteindelijk werd ik depressief. Ondertussen had ik wel geprobeerd een ICT-opleiding te volgen, maar ook dat mislukte. Toch raakte ik gefascineerd door het internet en ging ik websites bouwen, veelal vanuit bed omdat ik depressief thuis zat. Zo ben ik met de webshop begonnen en na enkele tegenslagen en leerzame ervaringen is het me gelukt een succesvolle internetonderneming te bouwen, op eigen kracht.” De website is overzichtelijk en verspeend van toeters en bellen. “Wij willen het zo simpel mogelijk houden voor onze klanten,” zo legt Robert Peters uit, “alleen de noodzakelijke gegevens komen in beeld, niet te-

9. Economisch Profiel

veel plaatjes of pop-up reclames voor artikelen, dat leidt alleen maar af.” En hij kan het weten, als ADDer. Nog steeds denkt hij duizend gedachten tegelijk en borrelen er continu nieuwe ideeën. Waar hij zeker iets mee gaat doen, is zijn verhaal de wereld in brengen. Zodat andere ADD-ers kunnen zien dat je met wil en doorzettingsvermogen echt iets kunt bereiken in de maatschappij!

Daarom Parkstad 149

Nieuwe energie Nieuwe energie... Een uitdrukking die in de voormalige Oostelijke Mijnstreek meerdere betekenissen heeft. Natuurlijk verwijst het indirect vooral naar die oude energiebron: steenkool. Dat was immers dé grondstof waardoor deze regio in de twintigste eeuw tot bloei kwam. Vandaag staat het echter gelijk met luchtverontreiniging, smeltende poolkappen en, bij menig oud-mijnwerker, met stoflongen. Men is het er inmiddels wel over eens: de conventionele, vuile energiebronnen zullen moeten worden vervangen door nieuwe, schone energiebronnen, anders dreigt er wereldwijd een natuurramp. De revolutie in die richting komt nog maar net op gang maar biedt, voor durfals, immense mogelijkheden. Nieuwe energie vormt daarom één van de vijf speerpunten op de strategische agenda van Parkstad Limburg. Het actieplan daaromtrent is in volle gang en verdeeld over vier clusters: Zonne-energie: daarvoor moet je vooral in het European Science & Business Park Avantis zijn. Precies op de grens van dit grensoverschrijdend bedrijventerrein ligt Solland Solar Energy, de grootste zonnecellenfabrikant in Nederland. Het bedrijf gaat zich de komende jaren toeleggen op de introductie en verder ontwikkeling van Sunweb, een nieuwe generatie zonnepanelen met tot 10% hogere energieopbrengst dan vergelijkbare panelen. In het bedrijvenpark vind je ook ‘De wijk van morgen’, een project van onderwijsinitiatief Xperience Parkstad, bestaande uit vier energiezuinige en ‘slimme’ gebouwen. Met het oog op de toekomst en met name op de ontwikkelingen in de zonneenergie branche, is hier tegenwoordig het zogenaamde Solar Academy gevestigd, een initiatief van het energieonderzoekscentrum ECN uit Petten. Er wordt scholing voor managers, ingenieurs en vakarbeiders aangeboden. Belangrijke partners van Solar Academy zijn het Forschungszentrum Jülich en de RWTH Aken. De ‘Wijk van morgen’

150 Daarom Parkstad

9. Economisch Profiel

Energie opwekkende windmolens

Geothermie: dit is energie die kan worden opgewekt met behulp van temperatuursverschillen. In 2008 werd in Heerlen het startschot gegeven voor het ‘Mijnwaterproject’, waarbij warm water uit de voormalige steenkolenmijn Oranje Nassau III wordt opgepompt ten behoeve van woningen in het centrum van Heerlerheide, alsook voor het nieuwbouwcomplex Gen Coel, dat tevens dienst doet als warmtecentrale voor de wijk. Bovenin de opvallende glazen koeltoren wordt de verwarming en koeling geregeld, waarmee men alle nieuwbouw in de buurt verzorgt. Bovendien heeft het gebouw een meedraaiend zonnescherm met 27 vierkante meter zonnepanelen, goed voor 4000 kwh aan elektriciteit. Het mijnwaterproject was het eerste geothermieproject in Nederland. Gebouwde omgeving: om de globale CO2-uitstoot te verminderen kan men in nieuwbouw, bestaande bouw, woningen, utiliteitsgebouwen en zelfs hele gebieden duurzame innovaties toepassen. Die innovaties kunnen laagdrempelige maatregelen betreffen, maar ook een keuze voor energieneutraal bouwen óf het toepassen van duurzame energietechnieken op kantoren en woningen betekenen. Om duurzaam gebouwde omgeving in ons land te verwezenlijken heeft de overheid, in zijn streven om één van de schoonste en energiezuinigste landen in Europa te worden, afspraken gemaakt met alle marktpartijen en dus ook de gemeenten. De ‘Wijk van morgen’ op bedrijventerrein Avantis, kan in dat opzicht gezien worden als een open laboratorium voor toepassing van duurzaam bouwen en ‘Cradle to cradle’. Er zijn dan ook meer dan 60 bedrijven en organisaties bij betrokken. Verschillende innovaties die daar werden ontwikkeld, werden bijvoorbeeld weer toegepast in projecten als Amstenraderveld, in Brunssum.

pen. Bij energietekort laat men dan het water weer zakken en wordt een turbine aangedreven die (opnieuw) elektriciteit opwekt. De mogelijkheden om hiervoor oude mijngangen te gebruiken, worden nog onderzocht. Tot slot mogen we ook het aandeel van Parkstad Limburg aan de zogenaamde Energy Hills niet vergeten: het is in Europa het grootste grensoverschrijdend netwerk op het gebied van energie. Er wordt hier constant gewerkt aan oplossingen voor het energievraagstuk, door zowel innovatieve bedrijven als top onderzoeks- en opleidingsinstellingen. De kern van Energy Hills vind je in het hartje van de Euregio, in Aken en Heerlen. De regio Parkstad Limburg neemt door haar bijdrage in Energy Hills automatisch een belangrijke plaats in binnen de Technologische Topregio Zuid-Oost Nederland.

Energieopslag: vooral de overtollige energie die ’s nachts door windmolens wordt opgewekt, kan worden gebruikt om water van een lager gelegen ondergronds bekken naar een hoger gelegen bekken te pom9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 151

Bereikbaarheid Mensen die naar Parkstad Limburg komen, zullen dat in veel gevallen met de auto doen. Wanneer je uit het noorden komt, ligt vooral de E25/A2 tussen Amsterdam en Luxemburg als snelste verbinding voor de hand. Bij het knooppunt Stein gaat die verder richting Maastricht, maar de reizigers voor Parkstad Limburg slaan hier dan het best af via de A76 richting Aken. De A76 is feitelijk het Nederlandse deel van de E314 tussen het Belgische Leuven en het Duitse Aken en dus tegelijkertijd de snelste oost-westverbinding (en andersom) over het grondgebied van Parkstad Limburg. Deze snelweg slingert daarbij tussen Nuth en de Heerlense plaats Hoensbroek in het noordwesten van Parkstad Limburg, Heerlen en Voerendaal daar ten zuidoosten van en tenslotte langs de oostkant van Simpelveld, waarna het zâ&#x20AC;&#x2122;n weg vervolgt naar Aken. Een betere infrastructuur tussen de verschillende gemeenten van deze regio behoort al langer tot de ambities van Parkstad Limburg en in september 2006 ging dan ook de eerste schop in de grond van de nieuwe Binnenring Parkstad Limburg, een ringweg die de N281 met verschillende Heerlense buurten (Meezenbroek, Schaesbergerveld, Palemig en Molenveld), alsook Landgraaf, Kerkrade en Brunssum verbindt. Door problemen met onteigeningen werd de ringweg pas in juni 2011 voltooid. De nieuwe binnenring is een zegen voor Heerlen, want bezoekers voor de andere parkstadgemeenten hoeven nu niet meer dwars door haar grondgebied te rijden. Een structurele aanpak van het fijnmazige wegennetwerk binnen de ring is bijna een vanzelfsprekende, volgende stap. In oktober 2010 gaf een meerderheid binnen het Limburgs parlement ook zijn fiat voor de aanleg van een Buitenring. Die heeft tot doel de hele regio Parkstad Limburg beter bereikbaar te maken en de betrokken gemeenten Brussum, Heerlen, Kerkrade, 152 Daarom Parkstad

De binnenring

Landgraaf, Nuth, Onderbanken en Schinnen met elkaar te verbinden. Het wordt een volwaardige autoweg met twee rijbanen die elk twee rijstroken zullen tellen. Buiten de bebouwde kom zal de maximum snelheid 100 kilometer per uur bedragen. Bovendien zal de Buitenring aansluiten op een nieuwe Duitse 9. Economisch Profiel

de L42n. De Randweg zou voor een deel de huidige Abdissenboschweg vervangen ten noorden van de Landgraafse wijken Parkheide en Abdissenbosch en in het westen aansluiten op de Buitenring. Het beoogde resultaat is met name de ontlasting van de kernen van Ubach over Worms en Scherpenseel, die nu nog last hebben van het doorgaande (vracht-) verkeer. Ook de ontwikkeling van de zogenaamde Leisure boulevard Gravenrode, waardoor de verschillende attracties in Landgraaf gemakkelijker bereikbaar worden, maakt deel uit van het totaalplaatje. Ze zal immers de binnen- met de buitenring verbinden. Een aangename manier om Parkstad Limburg te bereiken is natuurlijk met het openbaar vervoer en dan vooral met de trein. Parkstad Limburg is verbonden met de rest van Nederland via station Heerlen, waar ook de intercity uit Amsterdam stopt. Vanaf dit station kun je praktisch elke hoek van Parkstad Limburg bezoeken, met de trein of met de (streek-) bus. Herleef ook tenminste éénmaal de plaatselijke geschiedenis in het stoomtreintje dat tussen Kerkrade en Valkenburg pendelt en word verliefd op het mooie glooiende landschap dat je tijdens je tocht doorkruist! Toch staat ook in treinenland de tijd niet stil: een betere bereikbaarheid wordt onder andere mogelijk dankzij de geplande Avantislijn tussen Kerkrade en Aken én een nieuwe intercityverbinding tussen Eindhoven, Sittard en Aken. En dan zijn er nog de plannen voor een light-railverbinding, een uitbreiding van het geplande netwerk tussen Maastricht en Hasselt. Uiteindelijk zou de Zuid-Limburgse Light Rail (Maastricht-Heerlen-Kerkrade) dan kunnen worden doorverbonden met een steeds verder uitbreidend Light Railnetwerk in de regio van Aken.

weg, waardoor de verbinding tussen Parkstad Limburg en de regio Aachen nog hechter wordt. De verwachting is dat de ring omstreeks 2015 zal worden opgeleverd. Ook de verwezenlijking van nóg een belangrijke verbinding, de Randweg Abdissenbosch hangt samen met een nieuw aan te leggen Duitse weg, 9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 153

Gericht op de toekomst Janssen Landgraaf is ooit in 1928 gestart als transportbedrijf. Tijdens de hoogtijdagen van de mijnindustrie werden de werkzaamheden uitgebreid en dat is sindsdien in stijgende lijn verdergegaan. Sinds 1967 heeft het bedrijf al een speciale afdeling Internationaal Transport voor vervoer van diverse goederen naar met name Duitsland (Roergebied, Hannover, Bremen en Hamburg) en Noord-Frankrijk,

154 Daarom Parkstad

maar ook België en uiteraard Nederland. Het bedrijf is inmiddels uitgegroeid tot een ISO-90o1 gecertificeerd transportbedrijf. Vanaf 1978 werken ze vanuit de Europaweg-Zuid in Landgraaf van waaruit de diverse activiteiten aangestuurd en gecoördineerd worden, zoals vervoer van bouwmaterialen, containerverhuur en kippertransport. Het internationaal transport kan worden ingezet voor vervoer van stukgoed, ADR gereguleerde goederen, staaltransport en gepallettiseerde grondstoffen. De internationale chauffeurs zijn ADR-gediplomeerd en er is een gediplomeerd veiligheidsadviseur in huis. Met een wagenpark dat bestaat uit trekker-oplegger combinaties met schuifzeiltrailers en coiltrailers geschikt voor kraanbelading, is Janssen Landgraaf klaar voor Europa. Moderne middelen, zoals Tüv en Dekra gecertificeerde ladingszekeringsystemen van de Fa. SpanSet uit Übach-Palenberg, onderstrepen de professionaliteit en efficiency van het bedrijf die veelzijdig en specialistisch tegelijk is. Maatschappelijk verantwoord ondernemen en tegelijkertijd kostenbesparend handelen voor hun klanten, dat is voor Janssen Landgraaf dagelijkse realiteit.

9. Economisch Profiel

“Wij leggen de lat hoog” Parkstad is een bedrijvige regio en huisvest bedrijven die tot over de landsgrenzen bekendheid genieten en zelfs tot de top van Europa behoren op hun vakgebied. Mediaan/abs in de Heerlense wijk Welten is daar een goed voorbeeld van. Een onafhankelijk ICT-bedrijf, opgericht in 1969 als marketingcommunicatiebureau, maar sinds 1984, na de komst van de huidige directeur Leon Beerendonk, vooral actief in de automatisering. Met nog steeds een kleine tak communicatie. “Wij respecteren onze roots.” De zeventig medewerkers zijn verdeeld over het hoofdkantoor aan de Frankenlaan in Heerlen en (sinds 2006) het Duitse zusterbedrijf in Düsseldorf. Mediaan/abs voert voor grote (inter)nationale opdrachtge-

9. Economisch Profiel

vers de regie over complexe, bedrijfskritische, innovatieve en renovatieve ICT-projecten (meer dan dertig megaprojecten met een totale omzet van circa € 2 miljard) en ontwerpt ook de bijbehorende architectuur. Wie zijn integrale bedrijfsvoering wil veranderen, met als focus klanten bedrijfsprocessen, organisatie en cultuur, is bij Mediaan aan het juiste adres. Bovendien is Mediaan, als een van de weinige in Nederland, vanaf 1984 actief in het realiseren en

Daarom Parkstad 155

beheren van bedrijfskritische maatwerkapplicaties op basis van ‘vaste prijsafspraken met garantie’ en het adviseren van opdrachtgevers over realisatie en beheer van maatwerkapplicaties. Leon Beerendonk praat met gepaste trots over zijn bedrijf. Hij en zijn team laten zien waartoe kennis en kunde, gekoppeld aan de juiste mentaliteit, kunnen leiden. “Ik ben een kind van mijn omgeving. Opgegroeid in de Heerlense wijk Heksenberg, waar mijn vader mijnwerker was. De mentaliteit van de mijn heeft mij altijd aangesproken: keihard werken en veel produceren, met veel verantwoordelijkheid op de werkvloer. Modern management avant la lettre. Dat zie je terug in ons bedrijf. Een hechte club, waar keihard wordt gewerkt en waar iedereen betrokken is.” Met die opgestroopte mouwen-mentaliteit is Mediaan groot geworden. Mediaan is via KPN betrokken geraakt bij telecombedrijven in het buitenland. Het is zijn opdrachtgever gevolgd en is daardoor tegenwoordig onder meer actief in België, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Bij Mediaan werken topprofessionals voor onder andere de telecommunicatiesector en pensioenen & verzekeringen. KPN, Vodafone, Deutsche Telecom, alle grote telecombedijven in Nederland, België en Duitsland zijn er klant. Maar Mediaan blijft toch gevestigd in Parkstad. “Hier is het prettig wonen, de cultuur is goed, en er is minder individualisering dan in de Randstad. Hier heb je nog een bloeiend gemeenschapsleven. Parkstad moet wel internationaler gaan denken en laten zien wat het kan. Veel ondernemers zijn daar al mee bezig, maar de politiek zou nog veel meer met één mond moeten spreken. Denk je eens in dat er een TGV tussen Aken/Heerlen en de Randstad zou gaan rijden, dan was je binnen een uur in Den Haag of Amsterdam. In een straal van honderd kilometer rond Parkstad wonen 25 miljoen mensen. Limburg is het balkon van Europa. Na Düsseldorf zit onze volgende dochter er alweer aan te ko156 Daarom Parkstad

9. Economisch Profiel

men: Brussel of Leuven. Wij geloven in euregionaal ondernemen en bouwen daarbij op mensen die grote projecten aankunnen en elkaar versterken in multidisciplinaire teams. Mediaan blijft ook in de toekomst een onafhankelijk ICT-bedrijf, met een eigen management developmentprogramma dat ervoor zorgt dat mijn opvolger op tijd klaar staat.” Vanzelfsprekend onderneemt Mediaan ook maatschappelijk verantwoord, met een sociaal-cultureel randje. Met als motto: ‘jongeren naar de top’. Het sponsort het Euregioklassement voor jonge, veelbelovende wielrenners en heeft de Mediaan ICT Prijs ingesteld voor informaticastudenten van Hogeschool Zuyd in Heerlen die zich onderscheiden door hun kennis, ambitie en uitvoering van ICT-projecten. De winnaar mag op kosten van Mediaan een opleiding volgen bij Sun in Silicon Valley, met de mogelijkheid op een afstudeeropdracht en uitzicht op een vast dienstverband bij Mediaan. “We doen dat om de talentvolle jeugd aan de regio te binden. Ondernemen met passie, op topniveau en daarmee uitdagen, opleiden, coachen en boeien, dat is wat de jeugd nodig heeft. Klanten willen namelijk bedrijfsoplossingen die onderscheidend vermogen en concurrentievoordeel bieden en ICToplossingen die dit ondersteunen. Die kunnen we alleen maar leveren met de beste mensen.”

9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 157

Bedrijventerreinen We rijden er maar al te vaak onbewust voorbij, aan onze bedrijventerreinen. Ze liggen steevast langs de auto- of snelwegen en nodigen door hun gesloten indeling ook bepaald niet uit om er even een kijkje te gaan nemen. Bovendien zien ze er vaak rommelig en ongastvrij uit. Parkstad Limburg kent een behoorlijk gevarieerde en bonte verzameling aan bedrijventerreinen, vooral aan de rand van de stedelijke bebouwing. Ze vormen ondanks alles nog steeds de economische motor van de regio en vertegenwoordigen ruim 45% van de werkgelegenheid. En zo slecht doen we het hier trouwens niet: in het kader van het programma Mooi Nederland, van het Ministerie van VROM, werd Parkstad Limburg aangemerkt als ĂŠĂŠn

van de vijf voorbeeldprojecten. Het initiatief tracht in het algemeen de verrommeling aan te pakken en spoort aan tot zuiniger ruimtegebruik en het behoud van ruimtelijke kwaliteit. Daarbij viseert men met name de inrichting van bedrijventerreinen, want die vallen door hun oppervlak en de bijbehorende milieuproblematiek vaak het meeste op. Er zijn de laatste jaren trouwens flink wat bedrijventerreinen bijgebouwd en dat terwijl er zoveel oudere bedrijventerreinen leeg kwamen te staan. Dat heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van het regionale vestigingsklimaat en dient daarom te worden tegengegaan. In totaal is bijna 700 ha (bruto) bedrijventerrein in Parkstad Limburg verouderd, zowat de helft van het totale areaal! Met name in de gemeenten Kerkrade, Heerlen, Brunssum en Landgraaf ligt een belangrijke opgave voor de Limburgse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen (LHB), een uitvoeringsorgaan van LIOF en de Provincie Limburg. Een van de plannen van aanpak betreft het bedrijventerrein Willem Sofia, tegen de Duitse grens aan de zuidoostelijke zijde van Kerkrade. De nog aanwezige mijnsteenberg verraadt dat het hier om een voormalig mijnterrein gaat. Er vindt gemengde bedrijvigheid plaats en het totale oppervlak bedraagt circa 34 ha. Op 23 juni 2011 werd een samenwerkingsovereenkomst ondertekent om dat terrein te herontwikkelen. Het masterplan omvat een duurzame revitalisatie van onbenutte kavels en de verbetering van de wegenstructuur en parkeermogelijkheden. Als eerste zullen twee bestaande wegen, de Grisenstraat en Steenbergstraat, onder handen worden genomen en tegelijkertijd gaan de gemeente en de LHB aan de slag om niet benutte kavels op de markt te brengen.

Bedrijventerrein Spekholzerheide

158 Daarom Parkstad

9. Economisch Profiel

Bedrijventerrein Abdissenbosch

Bedrijventerrein Euregiopark

Naast de Willem Sofia telt Kerkrade nóg vijf bedrijventerreinen, met een totale oppervlakte van 330 ha. Spekhozerheide is het oudste in Kerkrade en omvat 44 ha met daarop een grote diversiteit aan bedrijvigheid. Het terrein onderging de afgelopen jaren een grondige metamorfose en heeft nu een betere uitstraling, een beter waterbeheer en is ook beter bereikbaar. Ook heeft men de slecht verkoopbare bedrijfspanden gesloopt en het ruimtegebruik geoptimaliseerd.

eens feestelijk onderstreept. De doelgroep van het centrum betreft ondernemingen in de sectoren informatietechnologie, telecommunicatie, multimedia, dienstverlenende bedrijven, alsmede onderzoeks- en ontwikkelingsafdelingen van internationaal georiënteerde ondernemingen. Het is zowel voor startende als gevestigde bedrijven een locatie waar grensverlegging dagelijkse kost is.

Ten noorden hiervan ligt een recent ontwikkelde uitbreiding: bedrijventerrein Euregiopark. Het is met slechts 5 ha de kleinste in Kerkrade en biedt voornamelijk onderdak aan handelsbedrijven, lichte productie en dienstverlening. Westelijk van Spekholzerheide vind je het bedrijventerrein Rodaboulevard (De Locht en De Locht-Zuid), dat duidelijk te herkennen is door het Parkstad Limburg Stadion en een oppervlakte heeft van 34 ha. Bedrijventerrein Julia is, samen met het ernaast gelegen Haanrade-Worm, goed voor 95 ha. Het bestaat hoofdzakelijk uit locale en regionale bedrijven in de sectoren industrie, transport en distributie. Haanrade-Worm is ongeveer 17 ha groot en was oorspronkelijk een mijnterrein. In het noordelijke gedeelte vind je de NAVO-depots, een herinnering aan de Koude Oorlog. Dentgenbach is met 115 ha het grootste bedrijventerrein van Kerkrade. Het dateert uit de jaren 70 en 80 en ligt in het oosten tegen Landgraaf aan. Om het terrein heen liggen belangrijke toeristisch-recreatieve natuurgebieden. Op de grens tussen Kerkrade en het Duitse Herzogenrath ligt ook het eerste grensoverschrijdend bedrijfsverzamelgebouw van Europa: het Eurode Business Centre (EBC). Op 1 juli 2011 vierde dat zijn tiende verjaardag en werd de goede verstandhouding tussen beide steden op het gebied van cultuur, economie, infrastructuur, onderwijs, arbeidsmarkt, advies aan grenspendelaars en openbare orde en veiligheid nog 9. Economisch Profiel

De gemeente Landgraaf heeft drie bedrijventerreinen. Abdissenbosch ligt tegen de rand van de voormalige gemeente Ubach over Worms en heeft een oppervlakte van 58 ha. Ten noorden van het bedrijventerrein vindt uitbreiding plaats in de vorm van Abdissenbosch II. Het is een gemengd bedrijventerrein met vooral lokale en regionale bedrijvigheid, gericht op groothandel, industrie en bouwnijverheid. Aan de zuidelijke rand liggen vooral detailhandelszaken als bouwmarkten en dergelijke. In totaal zijn op dit bedrijventerrein bijna 1500 mensen werkzaam. Bedrijventerrein Rukkenerweg omvat circa één hectare waarop slechts enkele bedrijven, werkzaam in de sectoren Daarom Parkstad 159

handel en productie, te vinden zijn. Er zijn plannen om het terrein tot een modern woonwerkgebied om te vormen. Strijthagen ligt op een voormalige mijnsteenberg en heeft een oppervlakte van bijna 50 ha. Er zijn hier ongeveer 2000 mensen werkzaam in ongeveer 140 bedrijven. Opvallend voor het terrein is het autocluster aan de zuidzijde en het hoofdkantoor van Essent en Enexis bij de oostelijke entree. Op 22 februari 2010 werd de revitalisering van Strijthagen, waarbij vooral wegen, parkeerplaatsen en openbaar groen een grondige opknapbeurt kregen, feestelijk afgerond. Zowel Abdissenbosch als Strijthagen zijn gecertificeerd met het Keurmerk Veilig Ondernemen Bedrijventerreinen (KVO-B), een project dat in het leven werd geroepen door de overheid en het bedrijfsleven om schade door criminaliteit en onveiligheid terug te dringen. Ook de bedrijventerreinen in Brunssum doen mee aan dit project. Het KVO helpt bij het opbouwen van een structuur, die de samenwerking tussen ondernemers, politie, brandweer en gemeente verbetert. Brunssumse bedrijventerreinen die zich aldus mogen verheugen op een betere aanpak van de criminaliteit en die de veiligheid binnen hun gebied zagen toenemen zijn: Bedrijventerrein Houserveld (haefland), een modern gemengd bedrijventerrein van ruim 14 ha, met een vijftigtal bedrijven die een kleine 300 mensen in dienst hebben. Dicht daar tegenaan, in oostelijke richting, ligt bedrijventerrein Rode Beek, een gemengd bedrijventerrein van ruim 11 ha. Hier vooral locale en regionale bedrijvigheid in de sectoren bouwnijverheid, industrie en handel. Bedrijventerrein Ora et Labora, een perceel van circa 50 ha met vooral bedrijven in de afvalverwerkende sfeer, ligt ten oosten van de twee voorgaande terreinen en eveneens in een cluster met een aantal andere bedrijventerreinen. Het grootste is bedrijventerrein Hendrik, met een oppervlakte van bijna 100 ha.Uitbreiding naar het westen is uitgesloten vanwege het daar gelegen Schutterspark, dat deel uitmaakt van de ecologische hoofdstructuur. Naar het oosten, tegen Ora et Labora aan, ligt daarom nog eens dik 50 ha als uitbreidingsgebied van de Hendrik. In 2008 werd in Brunssum ook gestart met de inrichting van een nieuw bedrijventerrein, de Emma III. Het terrein waarop vroeger onder andere houtzagerij FSI gevestigd was, lag al jaren braak en biedt vandaag kansen voor de plaatselijke werkgelegenheid, dankzij arbeidssubsidies die de gemeente overheeft om werkplekken voor mensen met een uitkering te creĂŤren. Het terrein is ongeveer 2 ha groot. Tenslotte is er, ook aan de oostzijde van Brunssum, nog het bedrijventerrein Bouwberg. Het is een van die bedrijventerreinen die ontstonden na de mijnsluitingen en is met zijn 38 ha geheel omgeven door bosgebied. Men wil er in de toekomst vooral plaats bieden aan bedrijven die op innovatieve en duurzame manier hun bedrijfsactiviteiten organiseren en die bovendien hun bedrijf goed weten in te passen in het landschap. Een ander deel van het terrein wordt vooral vrijgehouden voor bedrijven die bezig zijn met Nieuwe Energie. Nieuwe Energie is een belangrijk thema op het grensoverschrijdend bedrijvenpark Avantis tussen Heerlen en Aken. Het is dan ook niet voor niets de thuishaven van de grootste zonnecellenproducent van ons land, Solland Solar. Ook het World Trade Centre (WTC) Heerlen-Aachen, de wereldwijde handelsorganisatie ter bevordering van de internationale economie, heeft hier zijn tenten opgeslagen. Het Avantis bedrijvenpark is overigens niet het enige bedrijvenpark hier. Op Heerlens grondgebied heten de drie belangrijkste buren: Trilandis, 42 ha groot en bestemd voor industrie, transport- en logistieke bedrijven met een grootschalig karakter. Het terrein wordt volgens de hoge eisen van het beeldkwaliteitplan (BKP) onderhouden, waarBedrijventerrein Strijthagen

160 Daarom Parkstad

9. Economisch Profiel

aan elk deelnemend bedrijf zich dient te houden. Er werken hier ruim 1000 mensen in maar vijf bedrijven! De Beitel, met 132 ha het grootste bedrijventerrein van Parkstad Limburg. Hier vind je hoofdzakelijk grote en middelgrote, bovenregionale bedrijvigheid. De meeste bedrijven hier zijn werkzaam in de sectoren groothandel, industrie, transport en distributie en een aanzienlijk deel van de bedrijven is van buitenlandse, meestal Amerikaanse of Japanse, origine. Direct naast de Beitel ligt bedrijventerrein Baaksoureth. Beide terreinen genieten, via een partnerschap met KPN, de voordelen van de modernste breedbanddiensten die dankzij een fijnmazig glasvezelnetwerk op de terreinen beschikbaar is.

Bedrijventerrein Trilandis

Ook op de Autoboulevard is zo’n modern communicatienetwerk inmiddels voorhanden. Maar vooral auto’s, véél auto’s natuurlijk. Dit walhalla voor ‘petrolheads’ werd halverwege de jaren negentig ontwikkeld en is sindsdien een schot in de roos gebleken. Hier vind je zowel nieuwe als gebruikte auto’s, maar ook alles wat daar bij hoort. Het fijne van dit gebied is dat alles bij elkaar ligt en je dus niet van hot naar her hoeft te rijden om te vinden wat je op autogebied zoekt. Van de overige bedrijfsterreinen in Heerlen werden er de afgelopen jaren drie gerevitaliseerd. De Kissel onderging vooral verbetering van haar infrastructuur en geniet sinds 2007 een betere bereikbaarheid van zijn bedrijven én de beschikking over meer parkeerruimte. Bedrijventerrein de Koumen, waar ruim 1500 mensen werkzaam zijn, werd eind 2009 opgeleverd in zijn huidige, opgefriste versie. Een kwalitatieve impuls, in de vorm van een provinciale bijdrage, heeft daar zeker voor een belangrijk deel aan bijgedragen. Ook de herinrichting van de Industriestraat op het bedrijventerrein Wijngaardsweg, was een grote verbetering. Door de aanleg van een nieuw riool behoort de gewoonlijke wateroverlast na een regenbui nu tot het verleden.

Bedrijventerrein Avantis

9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 161

Meer in de buurt van het centrum vind je Coriopolis, een hoogwaardig business park voor ondernemingen gespecialiseerd in High Tech, Informatie- en Communicatie Technologie, Research & Development en Medische technologie. Het daar gelegen Technohouse is het ideale vertrekpunt voor nieuwe, innovatieve ondernemers. Bovendien ligt het op loopafstand van de Hogeschool Zuyd en de Open Universiteit en eveneens dicht bij de hoofdkantoren van ABP en DSM.

Voerendaal heeft slechts één bedrijventerrein: Lindelaufer-Gewande bestaat hoofdzakelijk uit lokaal georiënteerde bedrijven die met name actief zijn in de sectoren (groot)handel en bouwnijverheid. De ‘oude helft’ van Lindelaufer onderging recentelijk een grondige opknapbeurt. In totaal meet het terrein 9 ha en een geplande uitbreiding voorziet in nogmaals zo’n oppervlak. Samen werken hier bijna tweehonderd mensen.

Ook bedrijventerrein C-Mill ligt tegen het centrum aan. Er bevinden zich overwegend bovenregionale bedrijven in de sectoren lichte industrie, groothandel en transport. Meer divers, daarentegen, is de bedrijvigheid op bedrijventerrein In de Cramer, eveneens nabij het centrum. Opvallend is daar vooral de mediacluster rond het Limburgs Dagblad. Tenslotte vind je in Heerlen nog het bedrijventerrein Emma op een voormalig mijnterrein en grenzend aan Brunssum. Daar sluit het aan op het gelijknamig bedrijventerrein Emma III.

Ook in de gemeente Nuth dragen bedrijventerreinen bij aan de lokale economie. De Horsel is strategisch gelegen langs de autoweg A76. De komende jaren zal het worden uitgebreid in de richting van Schinnen en tussen de beide kernen zal met een nieuwe rotonde aansluiting worden geboden op de nieuwe Buitenring. Aan de A76 zal bovendien een gebouw verrijzen dat Nuth als ‘De Poort van Parkstad’ op de kaart zal zetten. In de deelgemeente Schimmert, tenslotte, ligt het moderne bedrijventerrein De Steeg. Er wordt momenteel onderzocht of ook dit moet worden gerevitaliseerd.

162 Daarom Parkstad

Het bedrijventerrein Bocholtzerweg in Simpelveld meet ruim 11 ha en is gelegen op het terrein van een oude steenfabriek. Ook dit is toe aan een opknapbeurt en samen met de gemeente Simpelveld wordt de haalbaarheid daarvoor nu door het Bedrijventerreinmanagement (BTM) Parkstad Limburg bekeken. Op bedrijventerrein Bocholtzerweg zijn ongeveer 270 mensen werkzaam.

9. Economisch Profiel

Succesvol samenwerken in de regio Er zijn ontwikkelingen in onze samenleving die we niet terug kunnen draaien. Wat we wel kunnen doen, is zo goed mogelijk inspelen op de situatie en passende maatregelen nemen. Per huishouden produceren wij namelijk bergen afval en waar dit vroeger grote problemen opleverde, zijn we er ondertussen in geslaagd dit te controleren en zelfs te sturen. Door middel van afvalscheiding, recycling en het herverwerken tot grondstoffen wordt afval een handelbare schakel in de kringloop, in plaats van een hinderlijk obstakel. In de Rd4-gemeenten (Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Vaals en Voerendaal) worden er door gezamenlijke inspanningen goede resultaten behaald. Algemeen directeur van Reinigingsdiensten Rd4, Wil Sijstermans, legt uit hoe dat in zijn werk gaat. “Rd4 regelt niet alleen de inzameling en verwerking van afval, straatreiniging, transport en recyclage van bruikbare spullen in kringloopwinkels, maar wij beheren ook de milieuparken. Vanuit onze ervaring en dagelijkse praktijk adviseren wij de gemeenten bij het afstemmen van een adequaat afvalbeleid. Door een systematische aanpak volgens volume en frequentie is het kostenplaatje voor zowel de burger als de gemeente beheersbaar. Het afvalbeleid is gericht op zowel de kwaliteit als het comfort van inzamelen en door het geven van voorlichting proberen wij zowel de consument als het bedrijfsleven goed te informeren.”

9. Economisch Profiel

Geen dure vuilniszak dus, maar gechipte containers die periodiek worden opgehaald. Wie zijn afval goed scheidt, bespaart bovendien op de variabele afvalstoffenheffing. Dit inspelen op eigen verantwoordelijkheid en het streven naar bewustwording levert in cijfers toch een scheidingspercentage van meer dan zestig procent op, wat niet gering is. “Wij wijzen er ook op dat wat we nu doen, goed is voor de toekomst. Duurzaamheid en het terugwinnen van energie zijn belangrijke factoren in onze samenleving. Rd4 gaat dan ook graag aan tafel met andere partijen om van gedachten te wisselen over hoe we de processen rond afvalverwerking en de kringloop van grondstoffen en energie zo optimaal mogelijk kunnen inzetten, in ons aller belang.”

Daarom Parkstad 163

Een onderneming van wereldformaat Eind jaren zestig werd een productiebedrijf opgericht waarvan men toen niet kon vermoeden dat het zou uitgroeien tot een wereldspeler. Het was een moeilijke periode voor de regio, toen nog de Oostelijke Mijnstreek geheten, omdat de mijnen één voor één werden gesloten. Maar voor nieuwe initiatieven die de werkgelegenheid zouden bevorderen, was er plots ruimte, zodoende kon zich in Kerkrade een Amerikaans bedrijf vestigen dat verwarmingstechnologie voor niet-huishoudelijke toepassingen ontwikkelde. Onder de merknaam Rendamax vonden de verwarmingsketels hun weg binnen Europa en gingen de zaken voorspoedig. Na diverse verschillende

164 Daarom Parkstad

eigenaren, werd het bedrijf in 2001 gekocht door de Italiaanse Ariston Thermo Group, wat een zekere bestendigheid en een grotere afzetmarkt bevorderde vanuit een sterk gepositioneerde organisatie in de verwarmingsindustrie. Roger Urlings en Gerard Jacobs zijn respectievelijk manager export sales en algemeen directeur van Rendamax. In 2010 haalde het bedrijf met 85 medewerkers een omzet van 28,2 miljoen euro, waarvan 94 procent uit export verkregen is. Een deel daarvan betreft de export naar zusterbedrijven, zoals de Elco divisie of andere partners. “Toen Ariston ons overnam, waren ze voornamelijk geïnteresseerd in de andere bedrijven binnen de groep waar wij toen deel van uitmaakten. Maar in de voorbije tien jaar zijn we toch uitgegroeid tot een kernactiviteit,” aldus Gerard Jacobs. Om een en ander in een juist perspectief te plaatsen, haalt Roger Urlings er de cijfers van 1997 bij. “Toen hadden we een omzet van 7 miljoen euro. We hebben dat inmiddels verviervoudigd. In principe waren we vanaf de start, eind jaren zestig, al een internationaal bedrijf. We hadden toen een licentie voor de Europese markt, met name voor Frankrijk, Zwitserland en Nederland. Dat waren dus de eerste markten waarop we actief waren. Dat is sinds we onder Ariston vallen behoorlijk uitgebreid.” Binnen de groep is Rendamax de expert op het gebied van gasgestookte condenserende verwarmingsketels. De vestiging in Kerkrade heeft alles in huis: research, development, productie, logistiek, technische

9. Economisch Profiel

ondersteuning en verkoop binnendienst. Ze ontwikkelen en produceren diverse modellen ketels met een gepatenteerde brander van RVS die helemaal door Rendamax is bedacht en ontwikkeld. Het betreft een verwarmingsconcept met lage verbrandingstemperaturen, waardoor er een sterk beperkte uitstoot is van stikstofoxiden, en dus een garantie inzake milieuvriendelijkheid. Er wordt een zestal serie ketels geproduceerd die verschillen in vermogen of toepassing. De ketels zijn door de constructie en gebruikte technologie nagenoeg onderhoudsvrij en dus duurzaam. “Qua rendement staan onze producten absoluut aan de top,” weet directeur Jacobs. En daar mogen ze bij Rendamax terecht trots op zijn. “Onze producten worden alleen op bestelling gemaakt conform de wensen van onze afnemers,” aldus Roger Urlings die veel in Oost-Europa reist, naar Rusland en Oekraïne. Het Kerkraads bedrijf leverde de verwarmingsinstallatie voor het Scandinavische Stockmann Shopping Center in St. Petersburg, vergelijkbaar met de Nederlandse Bijenkorf, en het in 2010 geopende Galleria Mall van 180.000 vierkante meter groot, ook in St. Petersburg. Allemaal high-tech en low maintenance. De ketel is aangesloten op het gebouwbeheersysteem, voor controle wordt er met een laptop op het systeem ingelogd en zo kan men direct zien of alles nog naar behoren functioneert. Ook het Roda Stadion is voorzien van Rendamax ketels.

damax kunnen de ketels ook onder het merk van de klant worden verkocht. Uiteraard is er een ISO 9001:2000 certificering wat de kwaliteit van alle ontwikkelings-, productie- en verkoopprocessen garandeert. Wat Roger Urlings en Gerard Jacobs betreft, heeft Rendamax alles in huis om een goede toekomst tegemoet te gaan, juist ook vanuit de vestiging in Nederland en Kerkrade. “Ons streven is zeker om deze industrie voor de regio te behouden, omdat het succes juist voor een groot deel wordt bepaald door de inzet van mensen die nagenoeg allemaal uit de regio komen, van de ingenieurs bij R&D tot de assemblagemedewerker.”

In Kerkrade wordt voor de productie van de ketels voornamelijk gewerkt met lokale toeleveranciers wat naast flexibiliteit, snelle levering, logistiek maatwerk ook weer het milieuvraagstuk afdekt. Er worden zo’n negenduizend ketels per jaar vervaardigd volgens klantspecificatie en behalve de merknaam Ren-

9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 165

Sterk in kleinschalige projecten Voor Martin Senden begon het avontuur als zelfstandig installateur na jaren in loondienst te zijn geweest. Met ruim zevendertig jaar ervaring heeft hij het nu al zeven jaar prima naar zijn zin als eigen baas. Voor projecten werkt hij vaak samen met andere ZZP-ers, elk vanuit het eigen vakgebied. Waar grote bedrijven vaak niet meer voor komen, vervult MSM Montage een belangrijke rol: juist voor mensen die om hulp verlegen zitten voor alles wat er in en om het huis moet gebeuren. Bij verbouwingen of kleine reparaties, gas-water-afvoer, sanitair-cv-elektra, plafonds inzetten, het plaatsen van wanden en metselwerk staat Senden dan ook graag voor de mensen klaar. “Het grote voordeel is dat mensen weten dat ze maar een aanspreekpunt hebben voor al hun vragen, en dat ben ik. Dat geeft duidelijkheid.” Alhoewel de meeste opdrachten uit Parkstad afkomstig zijn, beperkt Martin Senden zich niet tot deze regio. “Er is behoefte aan bedrijven die de kleinere projecten op zich willen nemen en daarbij erg flexibel zijn. Bijvoorbeeld om de meubels te sjouwen als laminaat gelegd moet worden. Dat hoort er bij en de klant weet dat enorm te waarderen.”

166 Daarom Parkstad

9. Economisch Profiel

Industrieterrein Spekholzerheide, Kerkrade

9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 167

Betonspecialist van Limburg Sinds 1980 heeft Waprof zich als onderneming sterk gemaakt op het gebied van betonreparatie en vochtbestrijding in de breedste zin van het woord. Met een uitgebreid dienstenpakket werken ze voor verschillende opdrachtgevers in binnen- en buitenland. Alles wat uit beton is opgebouwd en stuk gaat kan door Waprof worden gerepareerd, zoals balkons, galerijen, parkeergarages, sluizen, bruggen en viaducten. Maar ook funderingen, vloeren of andere betonconstructies vormen voor deze betonspecialist uit Limburg geen enkel probleem. Naast uiteenlopende herstelwerkzaamheden behoren ook conservering, preventie en algemeen onderhoud tot de dagelijkse kost van dit bedrijf. Daarvoor hanteren ze verschillende technieken (injecteren) en methoden (spuitbeton) en maken ze gebruik van moderne machines en innovatieve materialen. Er zijn diverse oorzaken waarom beton aan slijtage onderhevig is, maar de weersomstandigheden spelen daar natuurlijk een grote rol in. Strenge winters en ook regen, wind, opkomend grondwater en zelfs de zon zijn debet aan slijtage en schade. Toch zijn er ook andere oorzaken en redenen te vinden. Directeur en eigenaar Jo Wieczorek vertelt: “Een viaduct dat in de jaren zestig of zeventig van de vorige eeuw is gebouwd, heeft natuurlijk te lijden onder de verkeersintensiteit zoals die de laatste jaren gegroeid is. Men kon toentertijd niet weten dat het verkeer gigantisch zou toenemen, waarmee ook het aantal auto’s dat per uur over het wegdek raast. Door onderzoek aan de hand van diverse meettechnieken kan men tot nauwkeurige berekeningen komen en zodoende de juiste maatregelen treffen.” Zo heeft Waprof in opdracht van Rijkswaterstaat onderhoud verricht aan de bruggen en viaducten langs drukke verkeersaders aan onder andere de A2 en A79, vanaf Eindhoven en Venlo tot aan Eijsden toe. 168 Daarom Parkstad

9. Economisch Profiel

In 1980 werd er met drie man gestart, nu zijn dat er inmiddels zo’n twintig medewerkers. “We zijn in onze branche geen heel grote speler, maar wel KOMO-gecertificeerd” aldus Jo Wieczorek. “We werken voornamelijk in het zuiden, maar hebben ook enkele opdrachtgevers waarvoor we door heel Nederland en ook in het buitenland aan de slag gaan.” Hij is zelf sinds 1983 aan Waprof verbonden, de eerste acht jaar als bedrijfsleider. In 1990 kreeg hij vervolgens de mogelijkheid om het bedrijf over te nemen en aldus geschiedde. De overige medewerkers komen uit de regio, veelal Parkstad en een enkeling woont in de Westelijke Mijnstreek. Allen hebben de tweejarige opleiding betonreparatie gevolgd.

De afwisseling van de opdrachten houdt het werk boeiend. Zo nu en dan is er zelfs een bijzondere opdracht. Een “windshifter” bij de ENCI repareren met slijtvaste mortel, bijvoorbeeld. Dat is een toren van tien tot vijftien meter hoog waar mergeldeeltjes van elkaar gescheiden worden door centrifugale kracht.

Qua opdrachten is het werk heel divers naast de al genoemde reparaties aan bruggen en viaducten. Een flexibele instelling is ook een vereiste, in zowel kleine als grote projecten. Het komt namelijk ook voor dat er slechts een klein klusje moet worden opgeknapt bij een woningbouwvereniging. Verder is er het dichten van lekkages in parkeergarages of scheuren in funderingen tot het toepassen van spuitbeton. Dat laatste gebeurt machinaal als reparatie of versteviging van een bestaande constructie. Injecteren is dan weer een techniek die wordt ingezet bij scheuren en holten in gebouwen en andere bouwwerken. Lijmwapening als extra versteviging van constructie`s of na brand, coatings worden als conservering toegepast bij onder andere galerijen, balkons en bedrijfsvloeren. Veel diensten zijn aan elkaar verwant en hebben raakvlakken, want waar een lekkage wordt geconstateerd, komt ook vaak het repareren van constructies in beeld.

“Certificering is voor ons een heel belangrijk gegeven, vooral naar onze opdrachtgevers toe. Er zijn richtlijnen en eisen die extra zekerheid verschaffen voor de kwaliteit en betrouwbaarheid van ons werk. Ook worden wij meerdere malen per jaar gecontroleerd door een onafhankelijke instelling, om die certificering te waarborgen.”

9. Economisch Profiel

Daarom Parkstad 169

Productie

Coördinatie Tekst

: WEAN International b.v., Pascal Weidner - Wim Andela

: Nino Ritchi - René van Zandvoort - Gina Vodegel

Eindredactie Fotografie

Colofon Daarom Parkstad

: Bo van Keeken

: Henk Korzelius - John Melchers - Pascal Weidner

Vormgeving Druk

: Annette Kooiman

: Lidia Janevski (House of Communications)

: B-Mediagroup

Met speciale dank aan

: Koen Augustijn van Stadsgewest Parkstad Limburg, voor zijn meedenken over de thema’s die in het boek aan de orde komen - Cultura Nova - Jo Pöttgens (foto’s WMC).

Collectie Nederlands Fotomuseum: foto 1 hoofdstuk 1, Houwer werkt met afbouwhamer aan het kolenfront, Oranje Nassau Mijnen Heerlen ( 1952 -1953), fotograaf Nico Jesse. Foto 2 hoofdstuk 1, Machinist op een ondergrondse verdieping, oranje Nassau Mijnen Heerlen (1952 – 1953), fotograaf Nico Jesse.

Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen en foto's uit deze uitgave (ook publicatie in het buitenland en/of internet), mag uitsluitend geschieden met schriftelijke toestemming van de uitgever. Mocht er in uw visie toch nog iets ontbreken, dan is daar een verklaring voor! WEAN International b.v. is niet aansprakelijk voor eventuele druk- of zetfouten. Uitgever ‘Daarom Parkstad’

170 Daarom Parkstad

WEAN International b.v. Wilhelminasingel 127 6221 BJ Maastricht tel: +31(0)43-325.05.91 fax: +31(0)43-351.01.40 email: info@weaninternational.com web: www.weaninternational.com ISBN / EAN: 978-90-77914-30-4 NUR: 520

Visvijver Nierhoven, Nuth

Daarom Parkstad 171

Zakenregister

Adilanti BV

Boekhandel bij het Raethuys

Excent Tandtechniek Parkstad

Swagemakersstraat 33

Raadhuisstraat 2

Spekhofstraat 24

6372 BS Landgraaf

6411 HM Heerlen

6466 LZ Kerkrade

+31(0)45-5281206

+31(0)45-5711840

+31(0)45-5713709

www.adilanti.nl

www.bijhetraethuys.nl

www.excent.eu

pag. 148

pag. 34

pag. 122

Allekabels BV

Clerx & van Roy Advocaten

F&F Europe B.V.

In De Cramer 27a

Van Sonsbeecklaan 48

Tunnelweg 100

6411 RS Heerlen

6191 JM Beek

6468 EK Kerkrade

+31(0)45-5717001

+31(0)46-4363388

+31(0)45-5353425

www.allekabels.nl

www.clerxvanroyadvocaten.nl

www.ffeurope.nl

pag. 149

pag. 50

pag. 47

Amrâth Grand Hotel Heerlen

Contechma BV

Glashandel van Ooyen

Groene Boord 23

Parmentierstraat 34

Marconistraat 7a

6411 GE Heerlen

6417 AZ Heerlen

6372 PN Landgraaf

+31(0)45-5713846

+31(0)45-5333631

+31(0)45-5311413

www.grandhotel-heerlen.nl

www.contechma.com

www.vanooyen.com

pag. 84

pag. 111

pag. 44

Arcus

Elco Heating Solutions

Handels Assurantiën

Benzenraderweg 1

Hamstraat 76

Postbus 194

6411 EC Heerlen

6465 AG Kerkrade

6460 BD Kerkrade

+31(0)88-0272870

+31(0)45-7518600

+31(0)45-5413132

www.arcuscollege.nl

www.elco.nl

www.handels-ass.nl

pag. 130

pag. 164

pag. 46

Berobanket

Enero BV

Hoenshuis Golf bv

Stenenbrug 1a

Gank 63

Hoensweg 17

6372 AP Landgraaf

6374 NK Landgraaf

6367 GN Voerendaal

+31(0)45-7112315

+31(0)6-53864544

+31(0)45-5753300

www.berobanket.nl

www.enerobv.nl

www.hoenshuis.nl

pag. 42

pag. 95

pag. 108

172 Daarom Parkstad

Zakenregister

Hotel restaurant Kasteel Erenstein

Kappers Academie Heerlen

Medisana Benelux NV

Kerkradersteenweg 4

Geleenstraat 62

Euregiopark 30

6468 PA Kerkrade

6411 HT Heerlen

6467 JE Kerkrade

+31(0)45-5461333

+31(0)45-5600611

+31(0)45-5470860

www.kasteelerenstein.nl

www.kappersacademie.info

www.medisana.nl

pag. 86

pag. 136

pag. 120

Hotel Winselerhof

Lâ&#x20AC;&#x2122;Ortye Transport en Milieu

MSM Montage

Tunnelweg 99

De Koumen 72

Esdoornstraat 17

6372 XH Landgraaf

6433 KE Hoensbroek

6464 XB Kerkrade

+31(0)45-5464343

+31(0)45-5212358

+31(0)6-22927177

www.chateauhotels.nl

www.lortye.info

msmmontage@home.nl

pag. 82

pag. 39

pag. 166

Il Castello

Luijten Advocaten

NOVIzorg

Geleenstraat 18

Ruijs de Beerenbroucklaan 16

Grubbelaan 22

6411 HS Heerlen

6411 GB Heerlen

6431 GH Hoensbroek

+31(0)45-5742799

+31(0)45-5713888

+31(0)45-5285527

www.il-castello.nl

www.luijtenadvocaten.nl

www.novizorg.nl

pag. 103

pag. 36

pag. 121

il Finesse

LVO-Parkstad

Patisserie Jack Heesen B.V.

Marktstraat 6

Postbus 189

Pijler 49

6369 AG Simpelveld

6430 AD Hoensbroek

6446 AX Brunssum

+31(0)45-5441484

+31(0)45-5234901

+31(0)45-5217898

www.ilfinesse.nl

www.lvo-parkstad.nl

www.patisserie-jackheesen.nl

pag. 104

pag. 134

pag. 48

Janssen Landgraaf

Mediaan

Protect Security Group

Europaweg-Zuid 312

Frankenlaan 5

Postbus 696

6374 KZ Landgraaf

6419 BT Heerlen

6400 AR Heerlen

+31(0)45-5327200

+31(0)45-5718355

+31(0)900-1100220

www.janssenlandgraaf.nl

www.mediaan.nl

www.protectsecurity.nl

pag. 154

pag. 155

pag. 94 Daarom Parkstad 173

Zakenregister

Reinigingsdiensten Rd4

VGAdvies

Xafier HRM

Postbus 641

Sun-plein 31

Scheeperfstraat 49

6400 AP Heerlen

6373 LH Landgraaf

6371 GL landgraaf

+31(0)45-5437100

+31(0)45-5331434

+31(0)6-27047916

www.rd4.nl

info@vgadvies.nl

www.xafier.nl

pag. 163

pag. 41

pag. 38

Rendamax BV

Vitalis Parc Imstenrade

Zilverzand Exploitatie Beaujean B.V.

Hamstraat 76

Parc Imstenrade 66

Jongmansweg 69

6465 AG Kerkrade

6418 PP Heerlen

6413 CR Heerlen

+31(0)45-5669960

+31(0)45-4004600

+31(0)45-5220122

www.rendamax.com

www.parcimstenrade.nl

www.zilverzand.com

pag. 164

pag. 96

pag. 16

Restaurant Sfeer

Waprof

Heerlenseweg 1-3

De Koumen 118

6371 HP Landgraaf

6433 KE Hoensbroek

+31(0)45-5332222

+31(0)45-5224975

www.restaurantsfeer.nl

www.waprof.nl

pag. 102

pag. 168

SBL plus

What We Women Want

Europaweg-Noord 175

Streeperstraat 11

6374 CH Landgraaf

6371 GK Landgraaf

+31(0)45-5317700

+31(0)45-5313020

www.SBLplus.nl

info@whatwewomenwant.nl

pag. 144

pag. 40

Tulip Inn Heerlen City Centre

Wijnhuis Monopole

Wilhelminaplein 17

Scheperstraat 5

6411 KW Heerlen

6371 GK Landgraaf

+31(0)45-5741355

+31(0)45-5331433

www.tulipinnheerlencitycentre.nl

www.wijnhuismonopole.nl

pag. 84

pag. 40

174 Daarom Parkstad

Kasteel Cortenbach, Voerendaal

Daarom Parkstad 175

176 Daarom Parkstad