Klaus Mäkelä Een geboren dirigent

KLAUS MÄKELÄ

EEN GEBOREN DIRIGENT

Door Eddie Vetter

Het kwam toch nog als een verrassing: Klaus Mäkelä wordt op den duur de nieuwe chef-dirigent van het Concertgebouworkest. Het zoveelste dirigeertalent uit Finland verovert in stormachtig tempo de belangrijkste concertzalen van Europa. Decca stond vooraan in de rij om een exclusief contract te sluiten met de 26-jarige chef.

Bernard Haitink was al een eindje in de dertig toen hij in 1961 aan het hoofd van het Concertgebouworkest kwam te staan. Velen, ook orkestleden, vroegen zich destijds bezorgd af: is hij niet te jong voor zo’n gewichtige positie? Voor de zekerheid moest hij voorlopig de baan delen met de oude rot Eugen Jochum.

Maar neem nu Klaus Mäkelä. In 2018 maakte hij zijn debuut bij de Filharmonie van Oslo. Het orkest was er als de kippen bij om hem als chef te strikken. Hetzelfde verhaal bij het roemruchte Orchestre de Paris, waar hij een paar maanden later voor het eerst zijn opwachting maakte. Zo stond hij reeds als 24-jarige aan het hoofd van de belangrijkste orkesten van Noorwegen en Frankrijk.

In datzelfde jaar 2020 debuteerde hij bij het Concertgebouworkest. Na de affaire met Daniele Gatti (die zich schuldig zou hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag) was het al veel te lang op zoek naar een nieuwe leider. Ook Amsterdam viel voor Mäkelä. Hier zal hij de eerste vijf jaar als ‘artistiek partner’ werkzaam zijn zodat hij in die tijd zijn contracten in Oslo en Parijs kan uitdienen. Dit seizoen werkt hij vijf weken met het Concertgebouworkest en daarna steeds meer totdat hij in 2027 officieel de functie zal aanvaarden.

Klaus Mäkelä is bijna letterlijk een geboren dirigent. Hij is afkomstig uit een muzikale familie: vader cellist, moeder pianist. Aanvankelijk zou hij net als zijn vader cellist worden, maar als zevenjarige zong hij met het kinderkoor van de Finse Nationale Opera in Bizets Carmen onder leiding van Hannu Lintu. Het was als een donderslag bij heldere hemel. Hoe was het mogelijk dat één man een heel orkest als het ware kon optillen en laten vliegen? Hij ging thuis naar opnamen luisteren, probeerde de maat mee te slaan. En wist één ding zeker: hij moest en zou dirigent worden. Reeds op zijn twaalfde kwam hij onder de hoede van Jorma Panula, de nu 92-jarige pedagoog, die al een hele lading Finse topdirigenten had opgeleid, van Salonen tot Saraste.

Daarna is het snel gegaan. Mäkelä is net 21 als hij het Zweeds Radio Symfonieorkest mag leiden en wordt er prompt benoemd tot eerste gastdirigent. Vervolgens staan Oslo en Parijs in de rij. En nu het Concertgebouworkest. Alleen al dit seizoen dirigeert hij ook de orkesten van New York, Cleveland, Chicago, München, de Berliner Philharmoniker, de London Philharmonic en het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks.

Waarom is hij zo geliefd bij de internationale top? Musici vertellen unaniem dat het een waar genoegen is om met hem te werken, ook al vraagt hij van hen het uiterste. Hij weet het beste in hen naar boven te halen. Zelf denkt Klaus Mäkelä nog steeds aan de wijze les van zijn leraar Jorma Panula, een man van weinig woorden. Die drukte hem op het hart: ‘Helpen, niet storen.’ Je moet als dirigent niet in de weg staan, de orkestleden niet hinderen, maar als musicus onder de musici met hen meebewegen en hen sturen waar ze er behoefte aan hebben.

In zijn repertoire is Mäkelä van alle markten thuis. Toen hij onlangs de Zesde van Mahler in het Amsterdamse Concertgebouw dirigeerde, oogstte hij staande ovaties van het publiek en enthousiast zwiepende strijkstokken van het orkest. Mahler en Bruckner lijken bij hem in de beste handen. Maar zijn hart gaat ook vuriger kloppen bij Mozart, Beethoven, Schumann en de andere klassieken. Hij is allerminst vies van eigentijdse muziek en hoopt over niet al te lange tijd zelfs voor te gaan in Bachs Matthäus-Passion.

Maar Sibelius neemt toch wel een bijzondere plaats in. Hij zegt: ‘Als je in Finland opgroeit, is zijn muziek overal om je heen. Sibelius is van mij, hij is in mij. Ik voel me bij hem thuis.’ Van deze vertrouwdheid

‘Sibelius is van mij, hij is in mij’

getuigt het pas verschenen album met alle zeven symfonieën. Toen Mäkelä net begon als chef-dirigent in Oslo, kwam Noorwegen vanwege de pandemie in een strenge lockdown terecht. Van de nood werd een deugd gemaakt. Zo konden ze relatief ongestoord en geconcentreerd werken aan de cyclus. Dit album is zijn eerste voor Decca, waarmee hij pas als derde dirigent sinds Solti en Chailly een exclusief contract heeft gesloten. Het is duidelijk: Klaus Mäkelä schrijft geschiedenis.

KLAUSMAKELA.COM

Onlangs heeft Klaus Mäkelä een Edison Klassiek gewonnen in de categorie 'Het debuut'.

SIBELIUS SYMFONIEËN

OSLO PHILHARMONIC O.L.V. KLAUS MÄKELÄ DECCA 0028948522569 (4CD) VKZ.NL/222348 € 39,99