OPERA SPANGA BRENGT JEVGENI ONEGIN

Door Paul Janssen

Al bijna vijfendertig jaar is Opera Spanga een begrip. Ieder jaar weet grondlegger en regisseur Corina van Eijk met haar team in de zomer een spraakmakende productie neer te zetten in de Friese weilanden van het ‘Verona van Weststellingwerf’. Na de nieuwe productie After the Flood van vorig jaar staat er nu weer een grote klassieker op het programma. Van 20 juli tot en met 5 augustus draait alles om Jevgeni Onegin van Tsjaikovski. “Zo’n componist is als een vriend”, aldus Corina van Eijk. “Het is een feest om een jaar lang met zo iemand op te trekken.”

“De muziek van Jevgeni Onegin gaat door merg en been”, motiveert Corina van Eijk de keuze voor de opera van Tsjaikovski. “Het is zo veelbetekenend wat er in de noten gebeurt, dat is echt mind blowing. En dan heb je ook nog het op een verhaal van Poesjkin gebaseerde libretto. Dat is dubbel feest.”

Aan enthousiasme en verwondering nog steeds geen gebrek bij de vrouw die in 1989 tegen alle operaconventies in zo ongeveer in haar achtertuin begon met het produceren en regisseren van een opera. L’Elisir d’amore smaakte meteen naar meer en werd het begin van een inmiddels legendarische reeks bijzondere producties die immer anders zijn dat wat er geboden wordt in de grote operahuizen. “Fijn dat je het betitelt als bijzonder, maar wat wij doen is helemaal niet zo bijzonder”, reageert Van Eijk. “De zangers met wie wij werken zeggen altijd: jullie gaan echt uit van de partituur. En dat is waar. Ik neem weleens de vrijheid om ergens wat uit te halen of toe te voegen, maar ik blijf altijd zo dicht mogelijk bij de tekst en de muziek. Eigenlijk ben ik heel ouderwets.”

Ondertussen heeft elke productie van Opera Spanga wel een signatuur die hem tot hedendaags muziektheater maakt. “Je kunt nooit ontkennen wat er vandaag de dag in ons leven speelt. Dat neem je mee. En aan de hand daarvan stellen we vragen over het libretto en de partituur.”

Zo gaat het in Jevgeni Onegin voor Van Eijk om de enorme menselijkheid van Tatjana tegenover het narcisme van Jevgeni. “Het gaat niet over de klimaatproblemen of over een financiële crisis, maar over puur menselijke zaken. Al die grote meesterwerken zoals Jevgeni Onegin raken ons nog steeds, en de thematiek neem je mee in je eigen leven. Het maakt je zachter of juist scherper over bepaalde zaken. Ik hoop dat dat voor de toeschouwer ook zo is.” Opvallend is deze keer de samenwerking met het in Friesland gevestigde internationale dansgezelschap Ivgi & Greben. “Twee zaken spelen daarbij een rol”, zegt Van Eijk. “Ten eerste zitten er een paar grote dansen in de opera. Ik ben geen choreograaf en heb daarbij echt een collega nodig om die overtuigend neer te zetten. Maar de belangrijkste trigger voor de samenwerking was de beroemde briefscène. Voor mij is Tatjana geen dromer, maar een mens die meerdere werkelijkheden overziet. Ze schrijft hem, maar het is alsof Onegin aanwezig is en zij tegen hem praat. Het is daarom ook heel sensueel en zelfs seksueel. Ik wilde in die scène vier dansers hebben die alle vier Onegin representeren. De regie is echt een samenwerking met Uri Ivgi en Johan Greben.”

Toch is en blijft Corina van Eijk de spil om wie het bij Opera Spanga al bijna vijfendertig jaar draait, al zal zij zelf direct alle credits geven aan het trouwe team met onder anderen dirigent Tjalling Wijnstra. “Ik heb mij hopelijk als regisseur ontwikkeld, maar ik denk dat de kracht van Opera Spanga is dat we als team zoveel zaken al jaren hetzelfde doen. Tekst en muziek vormen altijd het uitgangspunt. Daarbij maken we honderd procent wat we zelf willen. Er hangt nooit een hijgend iemand boven ons hoofd die het om wat voor reden dan ook allemaal anders wil. Het esthetische plaatje of een krampachtig naar deze tijd getrokken interpretatie is daarom ook nooit een leidraad. Het is ook de ‘vriendschap’ met de componisten die mij aan de gang houdt. Ik kan over Verdi praten – volgend jaar staat er met Otello weer een opera van hem op het programma – alsof het een geliefde betreft. Het is geweldig om zo lang met een werk, met een componist op te trekken. Zo’n componist is echt als een vriend. Iemand voor wie je het op wilt nemen. Zo zag ik onlangs de film Tchaikovsky’s Wife. Die is heel erg gedacht vanuit de vrouw en Tsjaikovski komt er ten onrechte erg slecht van af. Ik was daardoor een paar dagen helemaal van slag.”

OPERA

20, 22, 25, 27 EN 29 JULI EN

1, 3 EN 5 AUGUSTUS OM 20.15 UUR OPERASPANGA.NL