SNAARPLEZIER

Niets mis met lekker losgaan en soleren dat het een lieve lust is. Toch is het fijn als een compositie niet volledig op het sologedeelte drijft. De vier gitaristen die hieronder aan bod komen, zijn er allemaal zeer bedreven in. Elk op een heel eigen wijze nemen ze zowel een hoofd- als een dienende rol op zich.

De Noorse gitarist Jacob Young maakte eerder al een paar prachtige platen voor het roemruchte ECM-label, daarna bleef het langere tijd stil. Nu is de gitarist terug met Eventually, een sterk trioalbum. Young heeft met Mats Eilertsen een bassist aan boord met een onvergelijkbaar mooi geluid. Meteen al in de eerste paar noten hoor je hoe daar optimaal gebruik van wordt gemaakt. Elke toon ademt rust, concentratie, aandacht en ruimte, vooral ook door het subtiele spel van drummer Audun Kleive.

Ook bij ECM maar weer heel anders is de plaat Vagabond van de Britse gitarist Dominque Miller, bij de meesten bekend volle Israëlische drummer Ziv Ravitz terugvinden, maar de ook de zeer inventieve Jacob Karlzon op piano en keyboard. Wie Miller in de loop der jaren een beetje heeft gevolgd, weet dat hij prachtige stukken kan schrijven, daar is hij hier opnieuw in geslaagd.

Man, wat kan deze jonge gitarist soleren

als de gitarist van Sting, maar inmiddels alweer enige tijd aan de weg timmerend met een solocarrière. Miller is een gitarist met een machtige kleuring, iemand die zowel van franje als van stilte houdt. Hier speelt hij met een even verfijnd als sterk kwartet waarin we onder meer de gloed-

Op Cloud Studies deelt de jonge, Nederlandse gitarist Gijs Idema de prominentenplek met zangeres Anna Serierse. Met haar prachtige, pure stem en grote beheersing over de vocalise is Serierse een gedroomde match voor Idema’s steeds weer verrassende melodische en harmonische vondsten. En ook hier veel rust en ruimte, terwijl de ritmesectie wel degelijk groovet, maar heel knap nooit de boventoon voert.

De eveneens Nederlandse gitarist Bram Stoudhouders is een musicus met verbeeldingskracht en visie. Zijn Suite X is niet minder dan een meesterwerk. Een barokensemble met jazzgitaar en drums, het ene moment verstild en ontroerend, het andere moment ontroerend met dissonanten die zo verrassend, zo knap gevonden zijn. Stadhouders houdt in de negen stukken constant het oog op de grote lijn, maar hij durft zijn momenten wel te pakken. Na zijn weergaloze werk met de groep Under The Surface is het geen verrassing meer, maar man, wat kan deze jonge gitarist soleren.

SUITE X

BRAM STADHOUDERS, B.O.X CHALLENGE CLASSICS 0608917613827

VKZ.NL/230249 € 22,99

H Ndel

WATER & FIRE

B’Rock Orchestra o.l.v. Dmitry Sinkovsky

Pentatone 8717306260138

VKZ.NL/230227 € 23,99

ORKEST

Bruckner

SYMPHONY NO. 7

Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Lahav Shani

Warner Classics 5054197619663

VKZ.NL/230234 € 22,99

ORKEST

‘GIANT HANDEL’ OP ZIJN BEST

Wat een feestelijke toestand is het toch als gracieuze strijkers en tetterend koper weerkaatsen over de grachten en kanalen op een mooie zomeravond. We maken het tegenwoordig weleens mee in Amsterdam, maar het was al praktijk in het achttiende-eeuwse Venetië en sijpelde door naar Londen, waar de grote Händel zijn Water music liet weerklinken. Het cd-boekje vraagt zich uitvoerig af of dit gebeurde in 1714 bij het begin van de regering van George I, of pas drie jaar later, en hoe verrast de koning wel of niet was toen hij Händels muziek hoorde. Meer dan drie eeuwen later verrast deze muziek ons misschien niet meer zo, maar deze amusementsmuziek op het hoogste niveau maakt nog steeds erg blij. Bij de drie suites van totaal 21 tracks - niets voor niets het populairste van wat Händel componeerde - krijg je de neiging te gaan dansen op het water… De Music for the royal fireworks was bedoeld voor een spetterend vuurwerk om de Vrede van Aken te vieren met enorme batterijen blazers, paukenisten en slagwerkers. Zo’n massa brengt het Vlaamse B’Rock niet bijeen, maar de pompeuze feestelijkheid is er niet minder om. ‘Giant Handel’ op zijn best.

Gerard Scheltens

RACHMANINOV, SILVESTROV

PIANO CONCERTO NO. 3 e.a.

Anna Fedorova, Sinfonieorchester St. Gallen o.l.v. Modestas Pitrénas

Channel Classics 0723385450238

VKZ.NL/230216 € 23,99

CONCERT

Het Derde pianoconcert van Rachmaninov is lange tijd bijna onspeelbaar geacht, maar tegenwoordig is het een prooi voor menige concourstijger. De technische problemen de baas zijn is één, maar van de machtige noten muziek maken is pas de kunst. Anna Fedorova verstaat deze kunst. Bij haar geen pseudo-romantisch gezwijmel. Ze zegt dat ze het gevoel heeft dat ze een hoge berg beklimt maar eenmaal op de top een adembenemende vrijheid ervaart alsof ze vleugels heeft gekregen. Zo klinkt het ook. De weg naar de top is ongemeen spannend, de ontspanning na de geweldige climaxen des te meer bevrijdend. Hiermee voltooit zij haar cyclus met de vier concerten in het jaar waarin de 150ste verjaardag van de componist wordt gevierd. Het Sinfonieorchester St. Gallen is onder leiding van Modestas Pitrénas weer haar trouwe metgezel. Het speelt daarnaast de symfonie waaraan Rachmaninov als tiener was begonnen en waarvan alleen een eerste deel is voltooid. De 33-jarige Oekraïense pianiste besluit de cd solo met The messenger, door haar landgenoot Valentin Silvestrov gecomponeerd na de dood van zijn vrouw. Als een hemelse boodschap uit het hiernamaals bereiken flarden Mozart de aarde: muziek op de rand van de stilte.

Muziek Op De Rand Van De Stilte

Eddie Vetter

Weldadige Rust

Lahav Shani stopt in september 2026 bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest om chef-dirigent te worden van de Münchner Philharmoniker. Kort na zijn aantreden in 2018 dirigeerde hij in Rotterdam de Zevende symfonie van Bruckner. Hij maakte er toen al veel indruk mee, maar getuige deze opname uit 2022 heeft hij daarna reuzenstappen gezet. De tempi zijn vlot, bijna identiek aan die van Mariss Jansons met het Concertgebouworkest. Toch ademt het geheel een weldadige rust, zodat momenten van hevige bewogenheid des te sterker treffen. Shani geeft de muziek genoeg adem om te leven. De strijkers klinken on-Rotterdams warm met een verzadigde maar niet vette klank. De koperblazers stralen macht uit zonder pompeus te worden. Overgangen als registerwisselingen op een orgel, waardoor de structuur zou kunnen verbrokkelen, doen bij de 34-jarige Israëlische dirigent volkomen natuurlijk aan. Luister eens naar het slotcrescendo van het eerste deel of naar het slot van het machtige Adagio met een nóg imposanter crescendo gevolgd door een treurzang van Wagner-tuba’s die van diep onder de grond lijkt te komen: hier is een ware Bruckner-dirigent aan de slag. In München met zijn rijke Celibidache-traditie zullen ze nog veel profijt van hem hebben.

Eddie Vetter

Hageman Voices

Siobhan Stagg, Nico de Villiers Aliud 8717775551713

VKZ.NL/230202 € 23,99

VOCAAL

Richard Hageman (1881-1966): een tot Amerikaan geworden Fries die dirigent en repetitor was aan de Metropolitan Opera, die componeerde in allerlei genres van opera tot filmmuziek en die diverse malen genomineerd werd voor een Academy Award, waarvan hij er een won. Hier is een album dat voor het eerst geheel en al gewijd is aan zijn liedrepertoire, met de ene cd-première na de andere. In Nederland zorgde Roberta Alexander voor meer bekendheid met deze componist, zij wees sopraan Elenora Hu op een tweetal van zijn bekendste liederen. Beide dames zingen die liederen met misschien net iets meer passie dan Siobhan Stagg op dit album, maar het is een geluk dat Hagemans liedkunst in Stagg en pianist Nico de Villiers pleitbezorgers heeft gevonden. De sopraan, een nog jonge ster die bij De Nationale Opera te zien was in Die Entführung aus dem Serail, zingt met veel aandacht voor de tekst en met een heldere, bijzonder fraaie stem, terwijl De Villiers haar bijstaat om kleur te geven aan de muziek. Die muziek is plezierig voor het oor, soms Russisch hartstochtelijk, dan weer verfijnd Frans. Dit album bewijst niet alleen zijn waarde om de kwaliteit van het gebodene, maar ook als inspiratiebron voor zangers om werk van Hageman in hun repertoire op te nemen.

Inspiratiebron

Hein Van Eekert

CD-BESPREKINGEN

SCHUBERT, LOEWE e.a. ECHO

Georg Nigl, Olga Pashchenko

Alpha 3760014199349

VKZ.NL/230210 € 23,99

Vocaal

Zelfs in het liedoeuvre van Schubert zijn nog verborgen juwelen te ontdekken. Bijvoorbeeld het wel een kwartier durende Viola, waarin een nieuwe lente gekleurd wordt met schrijnende gedachten over vergankelijkheid. De bariton Georg Nigl zingt het als eerste van twintig liederen en ballades, van Schubert, Loewe, Schumann en Wolf. Ruim vijf kwartier lang hang je aan zijn lippen. Nigl is een meester in het sprekend zingen. Niets staat in de weg tussen zijn flexibele stem en de romantische droombeelden die hij oproept. Met de intimiteit die hij creëert, is het alsof hij alleen voor jou zingt. Het expressieve scala loopt bij hem van mateloze tederheid tot overweldigende dramatiek, zoals in de grandioze vertolking van Loewes ballade Odin’s Meeres-Ritt. Het programma bevat vooral minder bekende werken, maar ook de bekende klinken als nieuw. Elke toon, elk woord is opnieuw doorleefd. De pianiste Olga Pashchenko weet op een kopie van een Conrad Graf uit 1826 en op een oude Steinway uit 1875 alleen al met een paar akkoorden hele werelden op te roepen, ware landschappen van de ziel. Het zijn uitvoeringen om in te lijsten en een ereplaats te geven in de schatkamer van het geheugen.

Verborgen Juwelen

EDDIE VETTER

Diverse Componisten Because

Reginald Mobley & Baptiste Trotignon Alpha 3760014199363 VKZ.NL/230212 € 23,99

Vocaal

In de mensonterende omstandigheden van de Amerikaanse slavernij was muziek een van de weinige manieren om een gevoel van culturele eigenheid te behouden. Muziek van hoop, waarin de ritmes en melodieën van het Afrikaanse continent doorklinken. Op de nieuwe cd Because van de Amerikaanse countertenor Reginald Mobley klinken deze traditionals samen met liederen uit de twintigste eeuw die er duidelijk op geïnspireerd zijn, waaronder bekende nummers als I heard it through the grapevine. Als een geschoolde operastem dit soort repertoire zingt, ligt al snel het gevaar op de loer dat het te netjes, te verzorgd gaat klinken, en dat geldt al helemaal voor de ‘geconstrueerde’ stem van de countertenor. Maar Mobley beschikt over een mooi, warm en egaal geluid, met een mooie, resonante laagte. Bovendien heeft hij ook zijn sporen verdiend in de jazz, en dat is hier duidelijk te horen: er zit meer dan voldoende soul in zijn stem en hij kan lekker in bepaalde noten blijven hangen. Maar bovenal weet hij die bijzondere mengeling van hoop en leed die in de muziek besloten ligt prachtig hoorbaar te maken. Een bijzondere ode aan de onderdrukte stem, die nu vrijuit mag klinken.

Ode Aan De Onderdrukte Stem

BENJAMIN ROUS

HÄNDEL, BLOW, CROFT CORONATION ANTHEMS

RIAS Kammerchor Berlin, Akademie für Alte Musik Berlin o.l.v. Justin Doyle harmonia mundi 3149020947968

VKZ.NL/230231 € 24,99

KOOR EN ORKEST

CD-BESPREKINGEN

Legrenzi

LA MORTE DEL COR PENITENTE

Ensemble Masques o.l.v. Olivier Fortin

Alpha 3760014199752

VKZ.NL/230211 € 23,99

ORATORIUM

Eeuwigheidswaarde

Een cd met de Coronation Anthems van Georg Friedrich Händel kon natuurlijk niet uitblijven rond de kroning van Charles III van Engeland. Toch speelde het RIAS Kammerchor Berlin het programma van deze cd al in 2022, kort na het overlijden van Koningin Elizabeth. Toeval? Het doet er niet toe. Want hoewel Händel de anthems Zadok the Priest, Let thy hand be strengthened, The King shall rejoice en My heart is inditing in 1727 schreef voor eenmalige uitvoering bij de kroning van George II, heeft zijn werk eeuwigheidswaarde bewezen door bij elke Engelse kroning sindsdien op het programma te staan. Ook de uitvoering van het RIAS Kammerchor en de Akademie für Alte Musik Berlin bewijst weer dat de noten nog niets aan kracht en sprankeling verloren hebben. Dirigent Justin Doyle kan over een stevige koormacht beschikken en maakt er dankbaar gebruik van om de anthems stevig neer te zetten. Ondertussen schittert de Akademie für Alte Musik Berlin in de inleidende Occasional Oratorio en de Chaconne in G van John Blow. Mooi is ook de toevoeging van The Lord is a sun and a shield, het werk dat William Croft schreef voor de kroning van George I.

PAUL JANSSEN

H Ndel

L’ALLEGRO, IL PENSEROSO ED IL MODERATO

Rachel Redmond, Leo Jemison e.a.

Les Arts Florissants o.l.v. William Christie harmonia mundi 3149020946039 (2cd)

VKZ.NL/230228 € 26,99

ORATORIUM

Händels L’Allegro, il Penseroso ed il Moderato is – ondanks de titel – een in het Engels gezongen oratorium, grotendeels op een tekst van John Milton, waarin de vrolijkheid en de melancholie in dialoog gaan en waarbij hun gedachten vervolgens door de gematigdheid in perspectief worden gezet. Net als in de Messiah zijn er geen vaste rollen voor elke zangstem, waardoor de allegorische figuren van verschillende kanten belicht worden. Wat er wel is, is muziek die tot het beste behoort wat Händel geschreven heeft. Het oratorium is niet vaak op plaat of cd geregistreerd. Wat de nieuwe opname van William Christie en zijn orkest Les Arts Florissants zo opvallend maakt, is de vreugde van het samen musiceren. Neem de jongenssopraan Leo Jemison: een stem als een klok maar bovenal een jonge zanger die ons niet alleen de fraaie noten wil laten horen, maar ook het verhaal van de tekst wil vertellen. Sopraan Rachel Redmond klinkt fris en subtiel en haalt alle magie uit het bijna twaalf minuten durende ‘Sweet bird, that shuns’t the noise of folly’ waarbij de fluit van Serge Saitta haar prachtig partij biedt. Tenor James Way en bariton Sreten Manojlovic geven mede kleur aan een bijzondere opname van een te weinig bekend werk.

Musiceervreugde

HEIN VAN EEKERT

BAROKKE SCHULD EN BOETE

In zijn tijd was Giovanni Legrenzi (1626-1690) een beroemdheid, onder meer als kapelmeester van de San Marco in Venetië. Tegenwoordig leeft hij nog voort met een handjevol composities, zoals het oratorium La morte del cor penitente (De dood van het boetvaardige hart) uit 1673. Hierin probeert een zondaar zijn ziel te redden met een spirituele pelgrimstocht naar het hemelse licht. De weg is geplaveid met diepe zuchten om berouw te tonen. Tranen vloeien in overvloed, want daarmee hoopt hij de fouten uit het verleden weg te wassen. Laat het maar aan een componist uit de zeventiende eeuw over om de hevige affecten en plastische uitingen van boetvaardigheid te presenteren in ontroerende klanken die ook nog het hart van een hedendaagse luisteraar kunnen beroeren. En laat het maar aan het Ensemble Masques van de klavecinist Olivier Fortin over om dit muzikale tranendal met smaak en stijl voor het voetlicht te brengen. Zes zangers en negen instrumentalisten trakteren de luisteraars op een flinke portie barokke schuld en boete om de oren te wassen. De tenor Raffaele Giordani is een aandoenlijke zondaar, die expressief wordt toegezongen door de sopranen Cristina Fanelli (Penitenza) en Hana Blazíková (Speranza).

Eddie Vetter

Diverse Componisten Spectrum

Colori Ensemble

Aliud 8717775551690

VKZ.NL/230201 € 23,99

ENSEMBLE

Wat als je uit een extreem muzikale familie komt met een broer die marimba speelt en twee zussen die uitblinken op fluit en hobo? Dan zoek je een bevriende pianist en begin je ondanks de ongebruikelijke bezetting een ensemble. Zo simpel zou het gegaan kunnen zijn bij het in 2012 opgerichte Colori Ensemble. Fluitiste Rianne, hoboïste Wilma en marimbaspeler Arjan Jongsma vonden Frans Douwe Slot en noemden zich naar de eerste voor hen geschreven compositie van Wim van Ligtenberg. Sindsdien timmert het Friese gezelschap aardig aan de weg en nu ligt er met Spectrum na Colori Miti en Evasio de derde cd die in samenwerking met het Frysk Muzyk Argyf is ontstaan. Het recept is ongeveer hetzelfde als op de voorgaande cd’s en maakt duidelijk waar het ensemble voor staat: bewerkingen van grote werken uit het klassieke repertoire en nieuw werk van bij voorkeur Friese componisten. Naast de mooi ingekleurde suite Aus Holbergs Zeit van Grieg en Ravels Pavane pour une infante défunte vormen Spectrum van Sipke Hoekstra en Beyond the rainbow van Dirk Dekker de intrigerende nieuwe werken. In beide krachtig vertolkte stukken zitten minimalmusicinvloeden, maar nog interessanter is de band met de klassieke werken. Een mooie plaat waarop oud en nieuw organisch samenvallen.

Klassiek En Fries

PAUL JANSSEN