Juist de momenten van niets geven je alles
h é t
m i n d s t y l e
m a g a z i n e
Mini poster
cadeau
peace of mind Hoe vind je jouw weg naar innerlijke rust? Yoga voor je handen
Zeven lessen over de liefde
Leren loslaten in de Himalaya
Oase in Marokko
De poëzie van Vasalis
Zenmeester Bernie Glassman:‘Met een open houding wordt leven lichter’
126
Boerenkool anders
106 Mudra's - gebaren
60
van betekenis
De wijsheid van Vasalis
68
Liefdeslessen
54
Tips & tricks om zen te leven
82
Marokkaanse wellness
20
Oefenen in loslaten
36 Interview met Bernie Glassman
41
Hoe vind je innerlijke rust?
Inhoud
Nummer 1 – 2015 PEACE OF MIND
INSPIRATIE
COLUMNS
8 Foto-opening 118 Patagonië - wonen aan het einde van de wereld
81 Henk van Straten vindt de waarheid soms pijnlijk 105 Tijn Touber vertelt over een stadsverliefdheid 116 Susan Smit over vorm en inhoud
REIZEN 20 Leren loslaten in de Himalaya
INTERVIEWS 36 Bernie Glassman: ‘Hoop gaf me richting in mijn werk’ 41 Peace of Mind in de praktijk 93 Mooie woorden van Angela Groothuizen, Willem Glaudemans en Anne Wil Blankers
100
Down to earth
RUBRIEKEN 15 Shopping 32 Boeken 73 Het Hart 100 Down to earth - Li-an Phoa 138 Goed doel
CADEAU BIJ EEN ABONNEMENT 66 Ketting met mantra-hanger 117 Online cursus Tijdsurfen
INZICHT 54 Zen en de kunst van het niet-weten 68 Zeven lessen over de liefde
WIJSHEID
SERVICE 133 Volgende nummer 137 Abonnementeninformatie, Happinez op iPad en verkoopinformatie
60 De poëzie van Vasalis
EXTRA WELLNESS 104 Happinez Geluksboek 82 Oase in Marokko
HAPPINEZ WEBSHOP YOGA 106 Yoga voor je handen
137 Bestelinformatie 139 Webshop
KOKEN 126 Veelzijdige boerenkool
op de cover
Peace of mind cadeau 115
118
Wonen in Patagonië
Zenmeester Bernie Glassman
‘Weet je het niet meer?
Dat is een prachtig begin’
Liefdevol, met compassie doen waar de situatie op dit moment om vraagt. Dat is wat de Amerikaanse zenmeester Bernie Glassman (75) zijn leerlingen wereldwijd voorhoudt én in de praktijk brengt in zijn sociaal geëngageerde projecten. ‘Met een open houding zeg je:
interview
H
ebt u een clownsneus bij u?” Ik vind het zelf ook een vreemde eerste vraag aan een groot spiritueel leraar. En dat is Bernie Glassman. Hij is een van de pioniers van de Amerikaanse zen beweging, bekend en bemind vanwege zijn maatschappelijke projecten in achter buurten van New York, de internationale en interreligieuze vredesbeweging Zen Peacemakers, vele boeken en retraites op ongebruikelijke plaatsen, zoals op straat of in voormalig concentratiekamp Auschwitz. De grote zenmeester ziet er wat potsierlijk uit. Een afgedragen mouwloos jasje, een stropdas met biggetjes. Lang, achterover gekamd grijs haar. Een nonchalance die doet lijken alsof aardse zaken als ijdelheid en uiterlijk op hem allang geen vat meer hebben. Mijn keurig gelakte nagels voelen ineens als neonreclames voor heel veel gehechtheid en aardsheid. Hij leunt achter over, kijkt me onderzoekend aan en zegt helemaal niets. Ik begin me een beetje ongemakkelijk te voelen - de meester en het meisje. Maar dan tast hij in zijn zak en daar is-ie, de clownsneus waar hij in het boek ‘De Dude en de Zenmeester’ over schreef: ‘Als ik de dingen te serieus begin te nemen, of de persoon met wie ik spreek, zet ik de neus op. De neus verandert alles.’ We lachen allebei hardop. “Vragen hebben een geweldige energie,” zegt hij. “Ze nodigen uit. Maar ik geef geen antwoorden, ik geef mijn mening. Voor mij is dat een belangrijk verschil. Antwoorden zetten een punt, maar meningen kunnen we blijven delen. Vertel me die van jou, dan vertel ik je die van mij.”
U geeft in de door u opgerichte Zen Peacemakers-beweging drie belangrijke leefregels die uw visie op zen samenvatten. Kunt u ze toelichten? “De eerste leefregel is het niet-weten. Het is de bereidheid om de controle over
‘Met hoe meer openheid je leeft,
hoe lichter het leven wordt’ een situatie los te laten. Het is oefenen om de vaste ideeën over jezelf en de wereld te verruilen voor een vragend leven. De tweede leefregel is erkennen wat er is: vreugde én lijden. Wanneer je leeft zonder vaste antwoorden, kun je situaties zien zoals ze zijn, hoe moeilijk of pijnlijk ook. Tot slot: overgaan tot de daden die voort komen uit deze houding van niet-weten en erkennen wat is. In de praktijk betekent het dat je mensen en situaties tegemoettreedt zonder vastomlijnde ideeën, zonder plan, zonder te weten wat er gaat gebeuren.” Zen wordt vaak in verband gebracht met onthechting. Iemand met een zekere onverstoorbaarheid noemen we ‘zen’. “Een begrip als ‘onthechting’ is in mijn ogen eerder anti-boeddhistisch. Wanneer je erkent wat is, probeer je één te worden met de situatie en diepe, diepe compassie te voelen. De naam ‘Boeddha’ betekent ‘de ontwaakte’ - ontwaakt zijn tot de heelheid van het leven. Voor mij heeft boeddhisme altijd de betekenis gehad
van de onderlinge verbondenheid ervaren in alles wat er is. En hoe kun je daarvan onthecht zijn? Mijn leven draait niet om onthechting, maar om diepe betrokken heid ervaren en één worden met wie en waar we zijn. Vanuit het niet-weten en erkennen ontstaat een weg, een handeling, een liefdevolle daad.” Ik heb zonder na te denken ook stomme dingen gedaan ‘in het moment’. Wat is het verschil met impulsief handelen? “Wat voortkomt uit het niet-weten kan van alles zijn, dat kun je niet op voorhand benoemen. Maar ik denk dat wanneer je met al je aandacht aanwezig bent, je altijd het best mogelijke zult doen om de situatie te dienen. Stel dat mijn hand bloedt: ik zal onmiddellijk proberen het bloeden te stoppen. Dat komt omdat ik mijn lichaam, zoals de meesten van ons, als een eenheid beschouw. Wanneer je de eenheid met alles om je heen ervaart, wil je ervoor zorgen. Ik ben jou en jij bent mij. Ik denk dat impulsieve >
>
6 | happinez
reizen
Yogareis door Nepal
Oefenen in loslaten ‘Wie gaat er mee naar Nepal? Het wordt een avontuur dat je uit je comfort zone haalt, met veel kundalini yoga én een trekking door de Himalaya.’ Met deze oproep begon de ontdekkingsreis van eindredacteur Roos Tesselaar, die downs én ups telde. ‘Nooit geweten dat ik zo’n talent voor relaxen had.’
happinez | 7
8 | happinez
Inzicht
Peace of mind
zen & de kunst van het niet-weten Hoe zorg je dat je lekker zen blijft? Dat je je geest open houdt en zonder vooroordelen? Hoe kom je in een staat van niet-weten? Een prikbord vol tips & tricks van mensen die het weten… Het klinkt zo mooi: je geest helder en leeg houden, jezelf niet vastzetten in meningen en overtuigingen, soepel denken, vrij zijn. Maar hoe doe je dat eigenlijk? Eerst maar eens de vraag omkeren (altijd goed): waarom hebben we zoveel vooroordelen? Waarom willen we eigenlijk het leven in overzichtelijke hokjes stoppen en blokkeren we de stroom? Het spaart tijd en energie. Uit onderzoek blijkt dat we een taak beter verrichten als we alles om ons heen eventjes in hokjes kunnen stoppen; dan hebben we als het ware geestelijke energie over voor de taak. Psychologe Roos Vonk legt het uit in haar boek ‘De eerste indruk’. Hokjes en categorieën versimpelen de wereld. Die zou anders als een chaotische stroom van ongerelateerde gebeurtenissen op ons afkomen. Zoiets moet het leven zijn voor baby’s en kleine kinderen. Langzaam maar zeker ga je orde scheppen in die chaos. En voor je het weet, zit alles in een hokje. Volgens de psychologe is dat grotendeels nuttig. Want stel dat je bijvoorbeeld niet het hokje ‘tenniskleding’ kent. Dan zou je kunnen denken: ik ga tennissen en ik moet iets aan wat niet te warm en niet te koud is, en wat lekker zit. Eigenlijk is dat ding waarin ik geslapen heb wel geschikt… En dan verschijn je in je pyjama op de tennisbaan. Ook mensen rubriceren scheelt energie en aandacht. ‘O, dat is een ouwe zeur.’ ‘Heb je haar weer, altijd aan het flirten.’ Enzovoort. Maar ja, het is wel een oplossing die een hoop problemen met zich meebrengt. Want die versimpeling van de
wereld klopt natuurlijk niet. Zo zijn we bijvoorbeeld geneigd om de wereld te verdelen in ‘wij’ en ‘zij’ - ‘de groep waar ik zelf toe behoor’ en ‘de anderen’. Daarbij gaan we er automatisch van uit dat ‘de anderen’ allemaal op elkaar lijken, terwijl onze eigen groep bestaat uit unieke individuen. Hoe komt dat? Je weet van jezelf dat je een uniek individu bent, en dus neem je aan dat de mensen in je eigen groep dat ook zijn. ‘In een ideale wereld,’ schrijft Roos Vonk, ‘zouden we natuurlijk ieder mens (en elk dier) waarnemen als een uniek individu. Maar dan zouden we al onze categorieën overboord moeten zetten.’ Hoe kom je een beetje los van die hokjes, hoe maak je ruimte in je hoofd? In een ideale wereld zijn we allemaal volleerde zenmeesters en hebben we genoeg geestelijke energie om te stromen met het leven zelf. Tot die tijd is het behelpen… Maar er zijn wel veel vingers die naar de maan wijzen. Uitspraken die je misschien verwarren, zodat je je vaste oordelen voelt smelten. Wijze mensen die zelf door de mangel zijn gegaan en je aan de hand meenemen in het land van het niet-weten. We hebben een prikbord verzameld vol woorden van mensen die het (waarschijnlijk) weten. Citaten van goeroes en spiritueel leraren, sites en boeken, grapjes en tips. Kortom: wat wij te weten zijn gekomen over niet-weten. Houd je vast, want de paradoxen vliegen je om de oren. >
happinez | 9
10 | happinez
Liefde & relaties
7 inzichten van Susan Smit
Lessen in liefde Susan Smit schrijft in haar romans veel en vaak over de liefde, in de hoop er iets van te begrijpen. In haar nieuwe boek ‘En dan de liefde’ blikt ze terug op haar eigen liefdesleven en de lessen die het haar bracht. De zeven mooiste inzichten.
A
ch, wat houdt de liefde ons bezig, met alle machts spelletjes, fantasieën, kwetsuren en projecties die erbij horen. Verreweg de pijnlijkste en meest glorieuze levenslessen heb ik in liefdesrelaties geleerd. Ik heb het gevoel dat ik op andere gebieden in mijn leven mijn intuïtie vrij goed volg, maar zodra er liefde in het spel is, vertroebelen passie en verlangens de zaak. En dan fluit mijn romantische inborst ook nog een deuntje mee en kleurt alles roze, sust mijn innerlijk weten en fluistert me toe: dit is ’m, dit is ’m! Liefde overwint alles! De ene na de andere valkuil ben ik in gestapt: liefde zoeken op de verkeerde plekken, alleen mijn opgesmukte versie
biedt enorme mogelijkheden tot inzicht en zelfkennis. Dit is wat ik heb geleerd. durven tonen, de ander willen redden, zijn waardering nodig hebben om me goed te voelen, me beschermen met een dikke muur, me verliezen in waanbeelden. Allemachtig, wat ben ik vaak met mijn neus in de modder gevallen. Maar niets daarvan had ik kunnen en willen missen, en ongetwijfeld ligt er nog het nodige lesmateriaal op me te wachten. De liefde, en dan vooral de romantische variant, is het aspect van ons leven waar we het meest kwetsbaar zijn. Het moet ons extatisch geluk, verterende passie en veilige koestering brengen, eventueel bekroond met een rijtje blozende nakomelingen. Ga er maar aan staan. De botsing - want botsen zal het - van wensfantasieën met de werkelijkheid
Inzicht 1 Single zijn is geen wachttijd Films, boeken en liedjes zouden je haast laten denken dat het leven slechts de moeite waard is met een geliefde. I Ik was daar diep vanbinnen ook van overtuigd. Mijn single-perioden voelden als een ‘tussentijd’; zoiets als tussen twee banen in zitten, maar ik leerde geleidelijk dat perioden zonder relatie bijzonder vruchtbaar en waardevol kunnen zijn. Ze bieden de mogelijkheid om jezelf te ontwikkelen, zoals ook elke relatie dat doet. In verbinding met anderen kom je jezelf tegen, maar in afzondering ook. In plaats van harder te gaan lopen op >
happinez | 11
Lotus muda In het boeddhisme staat een
bloeiende lotus symbool voor het openen van je hart. De bloem ligt als een stralende ster op het water, een wonder van licht en schoonheid, opgestegen uit het het diepe donker. De lotus mudra helpt je liefde en genegenheid te voelen en te voeden.
12 | happinez
yoga
Gyan muda
Bij deze mudra van de kennis gaat het om innerlijke wijsheid, om je innerlijke goeroe. De duim is tegen de wijsvinger - symbool voor de planeet Jupiter - geplaatst. Het is een van de bekendste mudra’s en een van de meest gebruikte door beoefenaars van yoga en meditatie.
happinez | 13
Op deze plek aan de rivier nam Khalid Boekhima het besluit om gestalte te geven aan zijn dromen
14 | happinez
WELlNEss
Salama Ayurveda in Marokko
Een plek om te
ves t illen
Vind je levensmissie en doe alles om je droom te verwezenlijken. Dat is de les die Khalid Boukhima meegeeft wanneer journalist Monique Jansse zijn resort in het Marokkaanse Atlasgebergte bezoekt - zijn eigen waargemaakte wens.
happinez | 15
Peace of mind