Nurture your body to strengthen your soul
Detox dossier
maak van lichaam en Behoefte aan een grote schoon af te schudden en licht geest? Om de winter van je oorbeeld om je gezondde lente in te gaan of bijv Dit dossier laat zien heid een handje te helpen. detoxen. hoe je thuis eenvoudig kunt
Stap voor stap
m
*
*
y
u so l
b od
*
d in
Prik een datum Vol energie het voorjaar in of als goed begin van een nieuwe periode: kies het beste tijdstip voor je detoxavontuur.
In de lente Na de wat zwaardere winterkost is het voorjaar een goed moment om door middel van detoxen je lichaam weer lichter te maken en een energieboost te geven. De groenten van Hollandse bodem die je in de lente kunt krijgen, hebben van nature een reinigend vermogen. Denk aan bladgroenten en kiemen.
Eten met aandacht In streng boeddhistische kloosters mag tijdens het eten niet worden gesproken. Zo gaat alle aandacht uit naar waar je op dat moment mee bezig bent: je lichaam voeden. Het is even wennen. Maar goed kauwen en met aandacht eten stimuleert de spijsvertering. Ons speeksel zit vol spijsverteringsenzymen die zich met het voedsel moeten mengen. Door het eten in je mond zo fijn mogelijk te maken, maak je het je maag makkelijker, waardoor het eten sneller naar je dunne darm kan. Even snel iets wegwerken terwijl je achter de computer zit, ook al is dat een gezond boekweitpannekoekje met avocado en kiemen, heeft niet de uitwerking die je graag zou willen. Neem dus de tijd. Dek de tafel, steek een kaarsje aan en proef wat je eet of drinkt.
Wat drink je erbij? Een beetje drinken tijdens het eten mag, maar geen frisdranken en wijn. Neem kleine slokjes heet water of gemberthee.
Je goed voelen Het zijn niet alleen je eetgewoonten die je gezond houden en ervoor zorgen dat je je goed voelt. Onze gezondheid kan door allerlei zaken worden beïnvloed. Daarom is het handig een aantal punten in de gaten te houden: - Hoe ga je om met stress? - Beweeg je voldoende? - Heb je liefdevolle relaties met de mensen om je heen? - Hoe bewust ben je je van je eigen gedachten? - Hoeveel vervuilende stoffen krijg je binnen uit je omgeving? Woon je bijvoorbeeld in een drukke stad of op het platteland?
Na de zomer De zomerzon heeft weliswaar voor de aanmaak van vitamine D gezorgd, maar heeft je lichaam ook droger gemaakt. Om de herfststormen te trotseren en je weerstand te verhogen, kun je je lichaam reinigen en zorgen dat het weer voldoende vocht opneemt.
Als nieuw begin Behalve bij het afsluiten van een seizoen, kan detoxen je ook helpen een bepaalde periode in je leven af te sluiten.
4 | happinez
De 5 basisregels 1. Verminder de werkdruk voor je digestieve systeem door bepaalde voeding te schrappen (denk aan suiker, alcohol, zuivel, vis, vlees, fastfood).
2. Geef je lichaam de tijd om te ontgiften door niet voortdurend te eten of te drinken. Tussen het avondeten en het ontbijt heeft het ongeveer tien uur nodig om echt tot rust te komen. 3. Bouw van binnen een goede balans op waardoor je behoefte aan suikers minder wordt. Dit houdt in dat je voldoende aminozuren, enzymen, vitaminen, mineralen en vezels binnenkrijgt. Het is niet de bedoeling dat je honger hebt! 4. Ondersteun je lever (zie ‘Denk aan je lever’) met voedingsstoffen die hem helpen zijn werk goed te doen. 5. Let erop dat de uiteindelijke afvoer van alles wat je lichaam kwijt wil goed verloopt. Door te detoxen zorg je ervoor dat je lichaam alle afvalstoffen los gaat ‘weken’, maar die stoffen moeten je lichaam ook daadwerkelijk verlaten. Vandaar het belang van goed functionerende darmen.
Kyra de Vreeze
‘Een week alleen sap is extreem, terug naar het midden is gezonder’
*
ie w rv
iew rv
*
int e
int e
Al vanaf haar zesde wist Kyra de Vreeze dat ze ‘natuurdokter’ wilde worden. Inmiddels is ze natuurgeneeskundig therapeut en schreef ze het boek ‘Daytox, in 7 dagen gezond door yoga en lekker eten’. Kyra: “Voor mij betekent detoxen: terugkeren naar de basis. Veel mensen weten weliswaar niet precies wat die basis is, maar ze realiseren zich wel dat ze er nú niet zijn. Ons leven is zo gevuld, zo overweldigend, alles gaat maar door, zonder dat we er invloed op lijken te hebben. Dat is echt iets van deze tijd. Honderd jaar geleden was het leven veel simpeler. Mijn generatie, de dertigers, ervaart de druk van het presteren. Hoe drukker je bent, hoe succesvoller. Terwijl veel mensen ook ontdekken dat het prestatiegerichte misschien helemaal niet gelukkig maakt.” Kyra raadt aan om door te detoxen even de pauzeknop in te drukken en zo te ontdekken onder welke omstandigheden je optimaal functioneert. “Ons lijf raakt steeds vervuilder. Een gezond lichaam heeft in principe een zelfreinigend vermogen, maar we krijgen zo veel te verduren. We moeten dat lichaam een handje helpen. We weten ook helemaal niet meer wat puur eten is. De standaard verschuift. Wat we eerst als normaal eten zagen, heet nu ‘superfood’. Ik was in Amerika en daar aten ze opeens overal het superfood boerenkool. Terwijl dat gewoon een pure, voedzame groente is, net als pompoen en spruitjes.”
Jouw manier van detoxen bestaat niet alleen uit sap drinken? “Nee, dat heb ik bewust gedaan. In deze maatschappij houden we van extreem. Het extreme van een week alleen maar sap drinken en de kick voelen van even helemaal niet eten, om dan daarna met-
een los te gaan met een hamburger. Dat is geen gezonde manier van met je lichaam omgaan. Ik streef ernaar dat je terug naar het midden gaat, wat ze in de Chinese geneeskunde het evenwicht tussen yin en yang noemen.” Het is niet eenvoudig om steeds in dat midden te blijven. Elke keer als Kyra haar eigen ‘daytox’programma volgt, is ze verrast over wat er met haar gebeurt. “De ene keer heb ik een heel sterke fysieke reactie, een andere keer is die reactie veel milder. Soms dénk ik dat het hard nodig is om mijn lichaam te ontgiften en dan blijkt dat helemaal niet zo te zijn. Dat is die ratio, want je lichaam geeft echt zelf wel aan wat er nodig is.” Kost het niet heel veel tijd om al die lekkere en gezonde hapjes te maken? “Juist als je denkt dat je er geen tijd voor hebt, is het verstandig om het te doen. Als je een druk leven leidt met kinderen en werk, neem dan een week vrij. Stel prioriteiten. Doe vijftien minuten yoga, haal goede boodschappen in huis en doorbreek je patronen. We zitten zo vast in onze patronen en het is beangstigend om daar uit te stappen. Je moet het echt willen. Zo simpel is het.” www.kyradevreeze.nl
Elke dag is er één - Kyra houdt je in haar boek op luchtige wijze bij de les. Per dag staat een ander orgaan centraal. Met yogaoefeningen en recepten voor ontbijt, lunch en diner. ‘Daytox, in 7 dagen gezond door yoga en lekker eten’, Kyra de Vreeze, uitgeverij Becht
happinez | 5
Detoxsappen Pers je je sap zelf? IngrediĂŤnten als appel, biet, wortel, komkommer, ananas, bessen, gember, selderij en peterselie zijn heel geschikt voor detoxsapjes. Probeer ook tarwegras eens! In de natuurwinkel vind je een groot aanbod van fruit- en groentesappen in flessen.
6 | happinez
Uit de ayurveda Helemaal schoon door panchakarma
Kichadi-recept
Panchakarma is de klassieke manier van ayurvedisch detoxen. Het is een reiniging die heel diep gaat. Je drukt als het ware de reset-knop in. Zowel op fysiek, mentaal als emotioneel niveau kan het veel losmaken. Alleen al daarom moet je het onder begeleiding van een ayurvedisch arts doen, maar ook omdat de kuur precies wordt afgestemd op degene die ‘m ondergaat. Je gaat heel anders eten en ook vasten, en daarnaast word je dagelijks behandeld met kruiden, oliemassages en olieklysma’s. Zieke mensen kunnen veel baat hebben bij deze specialistische behandeling. Voor gezonde mensen is het een ideale manier om twee keer per jaar weer helemaal in balans te komen. www.anvag.nl
Doe het zelf
Voor een goede spijsvertering
Je kunt ook op een mildere manier zelf ayurvedisch detoxen, in je eigen huis. Voorwaarde is wel dat je tijdens de periode van de kuur extra rustmomenten inbouwt. Je kunt in principe gewoon blijven werken. In totaal duurt het twaalf dagen: vier dagen afbouwen, vier dagen hoofdkuur en vier dagen weer opbouwen. Zo’n kuur bestaat uit een dieet van rijst en gespleten mungbonen aangevuld met ayurvedische kruiden (kichadi genaamd, zie het recept hiernaast), adem halingsoefeningen en zelfmassage met speciale ayurvedische olie. Veronika Uhl, ayurvedisch therapeut, merkt dat degenen die haar Vonka Yoga en Ayurveda praktijk bezoeken, verschillende redenen hebben om te willen detoxen. “Sommigen hebben zin in een grote schoonmaak en verlangen naar rust voor lichaam en geest, anderen voelen zich futloos en moe zonder aanwijsbare oorzaak. En natuurlijk zijn er ook mensen die vooral op een verantwoorde manier willen afvallen of die het gevoel hebben dat ze de ons laatste tijd heel ongezond hebben geleefd.” www.vonka.nl
- Week 200 g gespleten mungbonen enkele uren in ruim water, dat maakt ze beter verteerbaar. - Spoel af en laat uitlekken in een zeef. - Maak een kruidenmix van: 1 tl zwart mosterdzaad, 1 tl komijnpoeder, 1 tl geelwortelpoeder, ½ tl venkelzaad, ½ tl korianderpoeder en ½ tl fenegriekzaad. Verhit een grote pan op middelhoog vuur, rooster hierin de kruiden een paar minuten. - Voeg mungbonen, 100 g witte basmatirijst, 1 laurierblad, 2 kruidnagels en 1 el geraspte gember toe. Roer even. - Voeg 1,5 à 2 liter water toe en breng aan de kook. - Kook circa 10 minuten zonder deksel. - Zet het vuur laag en laat nog eens 20-30 minuten koken. - Voeg koriander of peterselie en ½ tl zout toe.
Bij het detoxen is een goede spijsvertering cruciaal. Onrust in je darmen geeft altijd een kettingreactie. Als je darmen hun werk niet kunnen doen, kan je lichaam de stoffen die het nodig heeft niet opnemen en naar je lever sturen, die er op zijn beurt weer voor moet zorgen dat alle toxische stoffen worden afgevoerd. Daarom twee ayurvedische tips: - Slechte spijsvertering en gasvorming? Neem dan 15 minuten vóór elke maaltijd een plakje verse gember met een druppel citroensap en een snufje zout. - Last van je maag? Maak een kopje thee van gember, komijn en venkel.
‘Omdat we de binnenkant van lichaam niet kunnen borstelen, hebben we trucjes nodig om onze organen en geest te reinigen’ Sebastian Pole
happinez | 7
Detox dossier ‘The body is your temple. Keep it pure and clean for the soul to reside in’ Yoga lera ar Iyeng ar
Tekst Wies Enthoven Styling Cyn Ferdinandus Fotografie Eric van lokven mmv Marjan de Voogd (keramiek) www.marjandevoogd.nl