yoga handboek voor een lichter leven
de bronnen - de filosofie - de oefeningen
Inhoud 6
Hoofdstuk 1
76 Hoofdstuk 5
Wat is yoga?
In de praktijk 77 ademhalen, energie laten stromen
14 Hoofdstuk 2 De belangrijkste bronnen
82 mediteren, je hoofd leegmaken 85 mantra’s, wiegeliedjes voor de geest 89 bandha’s, poortwachters van energie
20 Hoofdstuk 3
92 mudra’s, handgebaren
Het achtvoudige pad, de weg van yoga in acht stappen:
94 de maangroet, oefening voor de avondschemering
22 yama’s, wat je niet doet
97 reinigingen, je lichaam zuiveren
25 niyama’s, wat je wel doet
98 visualisaties, de kracht van het denken
30 asana’s, houdingen
101 overgave, leren ontspannen
35 pranayama, ademhalen
102 de vijf capsules, yogavitaminen voor elke dag
38 pratyahara, naar binnen keren 40 dharana, concentreren
106 Hoofdstuk 6
41 dhyana, mediteren
Yogastromingen
43 samadhi, verbinden
107 vier hoofdstromen
44 de zonnegroet, oefening voor zonsopgang
115 soorten yoga 117 beroemde yogi’s
46 Hoofdstuk 4 Inzicht in jezelf
125 Index
47 guna’s, de drie energieën in het leven
128 Colofon
50 kosha’s, je vijf lichamen 52 chakra’s, energiepunten 58 de vijf Tibetanen, chakra-oefening 60 nadi’s, energiebanen 63 klesha’s, verstorende gedachtepatronen 66 dharma, je taak in dit leven 68 karma, oogsten wat je zaait 69 samskara’s, ingesleten gewoonten
1 Lichter leven Het lijkt wel alsof we in deze tijd meer dan ooit behoefte hebben aan harmonie, rust en verbinding. Aan evenwicht en in balans zijn. De yogafilosofie laat zien hoe we dit kunnen bereiken. Duizenden jaren geleden ontstaan in India, en tot op de dag van vandaag springlevend.
Wat is yoga?
In balans als een boom
Y
oga stamt van het Sanskriet woord yuj en zoals veel woorden uit het oud-Indiaas heeft het vele betekenissen: juk, onder een juk brengen, samenvoegen.
Maar het betekent ook contact, verbinden, eenheid. Een juk is letterlijk een houten blok dat je op je schouders kunt laten
De boom (Vrksasana) is een balanshouding; hij leidt tot evenwichtigheid en een betere concentratie en zorgt voor lenige beenspieren.
rusten om twee emmers aan te hangen, zoals de melkmeisjes vroeger deden. Aan de ene kant verlicht het juk dus het werk, aan de andere kant maakt het dat je beter in evenwicht blijft. Zo is het ook met yoga. Yoga is een middel, een weg die je kan helpen om lichter in het leven te staan, doordat je lichamelijk en geestelijk in balans komt. Je ervaart innerlijke rust, een grote tevredenheid. Als je lekker in je vel zit, straal je dat ook uit naar de buitenwereld. Je maakt makkelijker contact met de mensen om je heen, er is een gevoel van verbondenheid en je kunt beter overweg met wat er op je pad komt. Dingen brengen je niet zo snel van de wijs. Wat nu zo mooi is aan yoga: het werkt meteen, vanaf de allereerste stap. Je ervaart onmiddellijk dat deze weg je iets brengt - rust, ontspanning, harmonie... En dat gevoel komt steeds terug. De weg van yoga leidt dus naar het geluk, in jezelf en in anderen.
Ga stevig staan met beide voeten plat op de grond. Breng je gewicht naar je linkerbeen en til je rechterbeen op. Plaats je rechterhiel tegen je linkerdij. Balanceer op het linkerbeen, breng de handpalmen tegen elkaar en strek je armen uit boven je hoofd. Blijf zo enkele seconden staan. Haal diep adem en laat je armen en je rechterbeen weer zakken. Herhaal de houding met je linkerhiel tegen je rechterdijbeen.
‘Wie naar buiten kijkt droomt, wie naar binnen kijkt wordt wakker’ carl jung
komen met het Zelf, of het onbegrensde bewustzijn. Volgens sommige goeroes is het nodig om de stappen achter elkaar te doorlopen - of beter gezegd, te doorleven. Maar volgens
H
anderen kun je de acht leden ook naast elkaar beoefenen.
een film die je laatst zag en dan weer aan een afspraak die je
beschouwen als de yogabijbel. Soetra betekent letterlijk
et stilleggen van je onrustige gedachten, dát is het doel van yoga, zegt Patanjali. Gedachten kun je vergelijken met een aap die in je hoofd van tak naar tak
Patanjali: vader van yoga
De soetra’s van filosoof Maharishi Patanjali kun je
slingert. Tijdens het tandenpoetsen denk je aan het werk, aan niet moet vergeten te verzetten. Die innerlijke dialoog helemaal tot zwijgen brengen is lastig, maar je kunt er wel voor zorgen dat het een stuk rustiger wordt in je hoofd. Dan voel je je vanzelf lichter en ervaar je innerlijke vrede. Je accepteert het leven zoals het komt. Je geeft je over en gaat mee met de stroom in plaats van ertegenin. Patanjali reikt ons een methode aan om de vrede, het licht, in onszelf te vinden. Stapje voor stapje. De eerste twee stappen helpen ons om driften en emoties meester te blijven, de
draad, zoals de draad van een verhaal. Al deze draden samen weven een tapijt van inzichten. De 195 soetra’s beschrijven het doel van yoga, de vele oefeningen, de obstakels waar je tegenaan kunt lopen en manieren om deze uit de weg te ruimen. Het is onduidelijk of Patanjali de soetra’s zelf heeft geschreven of ze heeft
yogahoudingen houden ons lichaam gezond. De adem, de vierde stap, vormt de brug tussen lichaam en geest. Als we de
verzameld en op schrift heeft gesteld. Naar alle waar-
adem beheersen, wordt ook onze geest rustig, met als gevolg
schijnlijkheid leefde hij in de tweede of derde eeuw
dat we ons niet voortdurend laten afleiden door alle impulsen die via de zintuigen binnenkomen. Als we deze vijf stappen proberen toe te passen, streven we naar een gezonde geest in een gezond lichaam en zullen we meer in harmonie met onze omgeving gaan leven. Deze stappen worden ook wel de uiterlijke leden van het achtvoudige pad (ashtanga) genoemd. Hierna volgen de laatste: de drie innerlijke leden. Deze helpen ons beter te focussen en gericht
vóór Christus en was hij een Sanskriet grammaticus. Het ligt voor de hand om aan te nemen dat hij de samensteller is, aangezien yoga al lang vóór zijn geboorte werd beoefend. Maar eigenlijk doet het er niet toe wie wat heeft gedaan. De grote wijzen uit het
door het leven te gaan. Uiteindelijk zullen we via concentratie en meditatie onze eigen geest - de bewuste en onbewuste gedachtenstructuren - beter leren doorgronden en in contact
oude India beschouwden hun leer als de uitkomst van
Het achtvoudige pad
•
De beste tijd om te oefenen is vroeg in de morgen.
•
Sluit je ogen zo vaak mogelijk tijdens het oefenen.
•
Oefen in een schone, goed geventileerde ruimte.
•
Neem de tijd, haast je niet.
•
Draag makkelijk zittende kleding.
•
Ontspan na elke yogahouding.
•
Leg een matje, deken of schapenvacht op de grond.
•
Laat de houdingen logisch op elkaar volgen;
•
Oefen bij voorkeur dagelijks en op dezelfde plek.
•
Leeg ’s ochtends je blaas en darmen, neem een
sommige asana’s vullen elkaar aan. •
asana’s.
douche en doe daarna je asana’s. •
Doe het liefst ook neti, het reinigen van de bij-
•
Ben je moe, doe dan ontspannende houdingen en
holten, vóór de asana’s (zie ‘Grote schoonmaak’,
vooral Savasana, de lijkhouding (zie ‘Liggen en
pagina 97).
loslaten’, pagina 101).
•
Wacht na het eten zeker drie uur voor je oefent.
•
Hoe langer je oefent, hoe beter, maar toch liever een kwartier elke dag dan één keer in de week vier uur
•
Forceer jezelf nooit.
Doe geen asana’s als je kou hebt gevat of diarree hebt.
•
Vergelijk jezelf in de les niet met je medecursisten; yoga is geen competitie.
achter elkaar. •
Ga van eenvoudige naar meer gecompliceerde
•
Sluit je yogasessie af met een langere ontspanning.
yoga
Handboek voor een lichter leven
Dit handboek voor lichter leven laat zien hoe yoga rust, harmonie en verbondenheid in je leven brengt. Met houdingen, maar ook met meditatie, ademhalingsoefeningen en een inspirerende filosofie. Duizenden jaren geleden ontstaan in India, en tot op de dag van vandaag springlevend. Dit boek laat de kracht van yoga zien, in woord en beeld. Zowel voor beginners die hun eerste stappen op het yogapad zetten als voor gevorderden.
‘Het Happinez Yogaboek hebben we in één ruk uitgelezen. Het geeft op een duidelijke en inspirerende manier antwoord op de meest uiteenlopende vragen over yoga, zowel praktische als filosofische. Voor beginners een absolute aanrader, en voor geoefende yogi’s een verrassende opfrisser. Dit boek maakt je gegarandeerd lichter!’ Derk Sauer & Ellen Verbeek (uitgever en hoofdredacteur Yoga Journal, Moskou)
‘Helder geschreven, prachtig vormgegeven: een mooi naslagwerk over de yogafilosofie.’ Heleen Peverelli (hoofdredacteur Yoga Magazine) 9
789029 579247