onderzoek in de Osse polders-moet aainsdjzingen opleveren waarom de kieststand
niet l ee m een
ter water staat De kieviten broeden aan de rand van dit drassige foerageergebied en op eilandjes er . middenin. En zij niet alleen ,,Er zijn hier in vier jaar tijd 159 verschillende vogelsoorten waargenomen", weet Renes, die namens Brabants Landschap betrokken is bij een grootschalig onderzoek door Peter van Erp ................................................ naar de kieviten. ,,Dit zijn de voedselbanken van de vogelwereld", en vliegende kraai vangt altijd wat Maar stelt Renes en hij spreidt z'n armen. Inde verte malen enkele sta__nietals hij-ind-elen windmolens water in de kom. buurt van een koloHet water drijft insecten en andenie kieviten komt re kieine beestjes naar de opperWant dan wordt de vlakte en naar de droge delen. zwarte alleseter net zo lang beDaar zijn ze een makkelijke prooi laagd tot hij het hazenpad kiest Marco Renes heeft het nog niet ge- voor weidevogels als de kievit De zegd of de luchtmacht der weide- kuikens van deze gekuifde steltloper zitten in de eerste weken van vogels komt in actie. Een kraai is hun leven op een dieet van beestte dicht bij het broedgebied in de polder bij Maren-Kessel gekomen jes die zich aan de oppervlakte vertonen. Zij hebben nog niet de snaZijn lome ~leugelslagenstaan in vel of de capaciteit om in het waschril contrast met de korte felle bewegingen van de kievit die om ter of de grond te poeren naar hem heen beweegt. Met regelmaat prooi. Hier in de uitgestrekte polders wordt er een duikvlucht uitgevoerd richting de indringer. Als er ten noorden iran Oss gaat het mede door de plas-drasgebieden nog vervolgens ook nog versterking voor de kievit arriveert, maakt de kraai rechtsomkeert. Gevaar geweken. Eigenlijk is de kievit geen groepsvogel, weet Renes. Maar als , ze toch dicht bij elkaar broeden, voedselbankĂŠn. voor komen ze op voor het gezamenlijk belang. En hier zitten ze dicht bij vogels. Er zijn hier al elkaar, omdat de condities er optimaal zijn Het weiland is komvor- 158 soorten gesp& mig gemaakt, waarbij in het midden een laag van 5 tot zo centime- Marco Renes, Brabants Landschap
Het gaat al jaren niet goed met de kievit Maar wat is de oorzaak? Ringen en volgen is het devies.
E
-In
la,l
Nederl
best goed met de kievit Maar landelijk gezien zit de vogel in een neerwaartse spiraal. Elk jaar worden er minder kieviten geteld. Hun aantal is sinds iggo meer dan gehalveerd. Waar komt dat door? Dat willen alle.vogelliefhebbers weten. Niet voor niksis 2016 uitgeroepen tot het 'Jaar van de kievit'. Op acht plaatsen waar de vogel nog veelvuldig voorkomt, wordt onderzoek gedaan, met name naar de voortplanting van het dier. Drie van die acht plaatsen liggen in Brabant, waar naar schatting twintig procent van alle kievitenn huist Hoeveel procent van de eieren komt uit? Hoeveel kuikens overleven de eerste drie cruciale weken? En welke factoren spelen hierin een bepalende rol? De onderzoekers hopen op deze vragen antwoorden te vinden
beest met de lange geKromde snavel wordt meegenomen nahr kantoor, de kuikens worden gewogen, opgemeten en geringd door Jan Staal. Ringen is zijn speaaliteit en deze dag doceert hij Renes en Popelier. Als alle ondenoeksdata zijn vergaard, worden de kievitkuĂkens teruggebracht naar waar ze zijn gevonden. De grote vraag is of ze over een maand nog in leven zij ;,Kievitku'ikens zijn in hun eers levensfase extreem kwetsbaar", weet Renes. ,Ze kunnen zichzelf in de eerste u dagen van hun leven niet warmhouden en zijn daarvoor helemaal afhankelijk van hun ouders." In dit verband kijkt Renes met zorg naar weersvoorspellingen. Een beetje nachtvorst hoefi niet fataal te zijn, maar een mogelijk langere koude en natte periode is dat vaak wel. ,,Een volHangende poten wassen kievit kan geen dagen op Marco Renes trekt samen met An- zijn jongen zitten en de kuikens moeten ook nog eens in hun eija Popelier het veld in, op zoek naar kievitkuikens. Zorgvuldig zet- gen voedsel voorzien. Het valt kortom niet mee om een jonge ten ze stap voor stap, alsof ze op kievit te zijn." eieren lopen (precies wat ze willen voorkomen). Het is even zoeken, want de jonge kieviten hebben goede schutkleuren en houden zich tot op het laatst roerloos. Gelukkig wagen de ouders zich in dit duidelijke geval van overAch de eerste 21 dagen macht niet aan een tegenaanval. Renes wijst naar een wegvlieger: niet warm houden. Een ,Hangende poten; die heeft:jonkouĂąunt is funest' gen." Al snel komen de veldwerkers terug met de eerste kuikens en - helaas - een dode wulp. Het
d n kievitkuiken dat d& Marc0 Renes (links) is aangedragen. Vogelbescheyers proberen via onde~oi3kteontdekk-
llilti~
wat de reden is d g de kievitstand in
BRABANTS DAGBLAD ZATERDAG 7 MEI 201
'
Eieren redden met lp en mand I 3 n tokies olaatsen om de kwets-
Met gekleurde ringen wordtaangegeven van welke legperiode de .Meviten zijn. De vraag is of de overlevingskans van'vr8ege legsels lager icdaR van latere.
' ,.
.
HET JAAR VAN DE KIEVIT, 2016 is door Sovon Vogelonderzoek Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Kievit. Aanleiding is de gestage afname van het aantal broedpa. ren van de bekendste weidevogel van dit land. Sinds 2005 neemt hun aantal elk jaar met cent af. De kievit is te herken aan z'n karakteristieke geluid (kie-woeiet), z'n acrobatische buitelingen
in de lucht en z'nkzwa kuif aan de achterkant van z'n kop. In de wi trekt de vogel zuid-
Uigebeurt in samenwerking met de eigenaren
r
I
'
bak nêsten te markeren, daar doen de vrijwilligers van de weidevogelgroepen in de Beerse Overlaat niet meer aan. ,,Dan maak je het de eierrapers wel erg makkelijk", verklaart Gerqrd van de Wouw. Hij is als coördinator de spil in een netwerk waar bij elkaar zo'n go vrijwilligers en evenveel boeren in samenwerken. ,,Als een boer z'n land gaat bewerken, belt hij mij, zodat ik tijdig mensen kan mobiliseren om nesten veilig te stellen." Van de Wouw haalt zijn smartphone tevoorschijn. ,,Kijk, hier staan alle nesten op dit stuk grond aangegevenM'Er verschijnt een kaart vol stippen in verschillende kleuren. De kleuren staan voor de verschillende vogelsoorten: kievit, grutto, tureluur, kluut, scholekster en ga zo maar door. Op basis van gps-coördinaten lopen de vrijwilligers recht naar de betreffende legsels toe. Zo wordt eieren zoeken een fluitje van een cent. Op een stuk grond aan de Nulandse kant gaat zo direct een boer aan de slag met een 'sleepslang', heeft Van de Wouw te horen gekregen. Zonder ingrijpen is zo'n bewerking catastrofaalvoor de nesten. ,¶Boeren gaan steeds minder vaak met een zware gierton het land op. Ze sluiten het injecteerwerktuig aan op een lan'
zich opwerpen om de nesten te beschermen.
land. In ruil daarvoor stemmen ze hun werkzaamheden af met de weidevogelgroepen
ge slang die verbonden is met een pomp Öp harde ondergrond. De slang sleept over het land en drukt alle eieren kapot." Tijd voor actie. De vrijwilligers krijgen een paar uur de,. tijd om de nesten af te dekken met een stolp of tijdelijk te verplaatsen naar veilig gebied. Dat laatste gebeurt met alle kievitsnesten, die uit voorzorg al in mandjes zijn overgehe-
foerageren. Als ze binnen een uur terug zijn, is er niks aan de hand." a7i$,T Door de inzet van de vrijwilligers en de medewerking van de boeren is het 7.000 hectare grote poldergebied boven Oss een walhalla voor weidevogels.
h
...
-
--
5.
.-. c ,
"
'Als een boer r'n land gaat . .*g--c bewerken, bek hij mij. Ik . . 2>:*?:v/ .% 2 ..' . regel de mensen dia de , _ nesten veiligstellen' >*$,\c l ,z,F
5 -*cisL.=:,
8
,
\
F
-C
l:**,
/
T
<
I_.
a
I
-2
Cerard vd Wouw, weidevogelgr&$$---.;.
i ; . '
,.I
3
:j:
P
s+-.,
1