5 minute read
DE STELLING: 'Afvalscheiding door huishoudens is zinloos’
De stelling
Tekst: Paul Q. De Vries
Over het nut van afval scheiden door mensen thuis en op het werk wordt openlijk getwijfeld. De ene gemeente doet het wel, de andere niet. Wat is de meest efficiënte manier om ons afval op te halen en te verwerken? Vier kenners geven hun mening.
Raymond Gradus
Hoogleraar bestuur en economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam
Nascheiding van verpakkingen is beter voor het milieu, de burger en de portemonnee
‘Afvalscheiding door huishoudens – de zogenaamde bronscheiding – werkt goed voor bijvoorbeeld papier en textiel. Maar als het gaat om PMD-afval –plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drankkartons –kun je beter de afvalverwerker laten scheiden. Nascheiding dus. Zowel de kwaliteit als de hoeveelheid van het plastic dat gerecycled wordt, is hoger bij nascheiding dan bij bronscheiding. In Rotterdam leverde bronscheiding jaarlijks anderhalve kilo gescheiden plastic op per persoon. Bij nascheiding was dat tien keer zo veel. Bij bronscheiding worden afvalstromen later in het proces regelmatig machinaal afgekeurd, bijvoorbeeld omdat er nog yoghurtresten op een verpakking zitten. Of omdat er toch verkeerd materiaal tussen zit. Het is ook duurder, omdat gemeentes toch weer een aparte stroom moet ophalen. Die rekening komt, via de afvalstoffenheffing, bij huishoudens terecht. Met afvalbeleid proberen we vaak gedragsverandering teweeg te brengen, maar dat moet je altijd afwegen tegen efficiëntie en opbrengsten. Soms wil je het de burgers ook makkelijk maken. Veel steden zijn overgestapt van bronscheiding naar nascheiding. In OostNederland doen veel gemeenten nog aan bronscheiding, maar ik verwacht dat zij ook overstag gaan. Nascheiding van PMD-afval is beter voor het milieu, de burger en de portemonnee.’
Jan van Hasselt
Grondstoffentechnoloog en afvalspecialist bij Waste2Profit Consultancy
Afval is geen vies woord. Afval is gewoon handel
‘Afvalscheiding per woning is absoluut niet zinloos. Die 17 miljoen Nederlanders zijn de beste afvalscheiders die je je kunt indenken; beter dan welke machine bij de afvalverwerker dan ook. Scheiden aan de bron – van papier en karton, groente-, fruit- en tuinafval, elektronica, chemische stoffen en kunststof – kan nog beter werken als we de mensen weten uit te leggen waar het goed voor is. Het afvalbeleid in Nederland, of het nu gaat om recycling of de manier van verwerken, kan op allerlei manieren beter. Nu kiest elke gemeente voor wel of niet scheiden aan de bron. Maak je als land een keuze, dan krijg je veel grotere volumes en duidelijkere processen. Dan kunnen afvalverwerkers ook beter investeren. Afval is geen vies woord. Afval is gewoon handel. Dat zou ons Nederlanders toch moeten inspireren om er eens beter naar te kijken. Zo is veel afval ook te voorkomen, door bijvoorbeeld na te denken over verpakkingsmaterialen. Nu zit soms elk theezakje in een eigen papiertje, waar ook nog eens kunststof in zit. De industrie zegt dan dat de consument het zo wil, maar daar geloof ik niets van. Het aanbod creëert de vraag.’
Anthonita van Egmond
Manager marketing, communicatie & public affairs bij afvalverwerker PreZero Nederland
Mag die chipszak nou wel of niet bij het plastic afval?
‘Wij hebben honderden wagens op de weg die het vuil ophalen bij gemeenten en bedrijven. Recycling staat centraal: we sorteren en bewerken het afval en verkopen het door aan bedrijven die er weer iets van maken, zoals shampooflessen uit plastic korrels. Wat niet kan worden gerecycled, wordt verbrand. Tijdens dat proces wordt zoveel mogelijk energie en warmte gewonnen. Er is al lang discussie over bronscheiding of nascheiding. Wij staan er genuanceerd in, maar onze voorkeur gaat uit naar bronscheiding. Onze ervaring is dat PMD-afval dan schoner blijft en beter te verwerken is. Ook is het goed voor de bewustwording als je ziet wat je zelf aan afval produceert. Maar het moet wel kunnen natuurlijk. In een appartement heb je vaak geen ruimte voor al die aparte afvalbakken. We adviseren gemeenten over het verminderen en recyclen van afval en zijn ook in gesprek met producenten. Hun keuzes bepalen hoe goed afval recyclebaar is. Zo zat een wasmiddel voor zwarte kleding in een zwarte plastic verpakking, maar die werd niet herkend door onze optische scheider. Dat soort dingen kun je aanpassen. Daarnaast zou het goed zijn als het gebruik van gerecycled materiaal verder gestimuleerd wordt. En als het afvalbeleid in Nederland wat eenduidiger wordt en voor langere tijd hetzelfde blijft. Dan hoef je je niet telkens af te vragen of die chipszak nou wel of niet bij het plastic afval mag.’
Dennis Ostendorf
Commercieel directeur bedrijfsafvalverwerker Milieu Service Nederland
Je hebt twee seconden om mensen te bewegen de beste keuze te maken
‘Wij halen afval op bij bedrijven. Daar speelt ook de discussie over bronscheiding of nascheiding. De afvalsector is lang heel traditioneel en niet transparant geweest, maar dat verandert snel. Wij kunnen nu 35 verschillende, gescheiden afvalstromen inzamelen. Drie jaar geleden waren dat er nog maar twintig. Denk aan papier, karton, metaal, hout, plastic en sinds kort ook koffiedik. Daarvan worden etherische oliën, gezondheidsproducten en compost gemaakt. Elke stroom brengen we naar een gespecialiseerde verwerker. Scheiding aan de bron is zeker niet zinloos. De kwaliteit van zulk afval is vaak beter dan bij nascheiding. Je moet het mensen wel zo makkelijk mogelijk maken, terwijl je ook probeert hun gedrag te beïnvloeden. Wij zetten bij onze klanten de container voor restafval altijd helemaal rechts in het rijtje van plastic-, papier- en biobakken. We lezen in Europa van links naar rechts, dus mensen gaan dan eerst scheiden voor ze in de restcategorie deponeren. En de overheid beïnvloedt bijvoorbeeld via statiegeld op blikjes en flesjes. Maar zorg dan wel dat de inzameling soepeler gaat. Mensen vinden het ook verwarrend als er thuis een ander weggooibeleid is dan op kantoor. Uit onderzoek blijkt dat de keuze om iets weg te gooien ongeveer twee seconden duurt. Dus je hebt twee seconden om mensen te bewegen de beste keuze te maken.’
Geef ook je mening op wwf.nl/stelling
