Markt en handel

ter plaatse gebotteld. Lange tijd was het gebruikelijk dat de jonge wijnen werden opgekocht door de wijnhandelaren in de stad Bordeaux. Zij zorgden soms voor de opvoeding en botteling, maar vaak werd de wijn per tankautoin bulk (en vrac) verhandeld, en opgevoed en gebotteld door lokale wijnkopers in of buiten Frankrijk. Tot het midden van de twintigste eeuw verlieten de meeste wijnen het productiebedrijf op vat. Deze praktijk maakte fraude met wijnen gemakkelijk.

Hoewel het bottelen op het chateau of domein vandaag de dag in Bordeaux vaker voorkomt dan vroeger, is het nog geen vanzelfsprekendheid. Veel onbekende, kleine wijnbedrijven hebben geen geld voor bottellijnen en maken gebruik van contractbottelaars. Ook mobiele bottelinstallaties bieden uitkomst. De bulkverkoop van wijnen uit de Bordeaux neemt weliswaar af, maar nog steeds wordt een groot gedeelte van de productie in bulk verkocht. Botteling op het bedrijf zelf is overigens niet per se beter dan bulktransport naar een goede bottelaar.

Markt en handel

De vaak grote productie en de rijpingstijd die veel wijnen nodig hebben, hebben een belangrijke invloed gehad op de wijnhandel (négoce) zoals die nu functioneert. De grote producenten en de topproducenten in de Bordeaux hebben vrijwel nooit direct contact met de consument. Een bezoek aan de eigenaar of producent verloopt bij de grote chateaus meestal via een professionele afdeling ‘ontvangst’ (accueil). Producenten verkopen hun wijnen aan tussenhandelaars (négociants), die de wijnen op hun beurt verkopen aan distributeurs of importeurs in binnen- en buitenland. Het komt ook voor dat négociants hun eigen blends creëren en deze als bulkwijn verkopen. Soms wordt er gesproken van négociants-éleveurs, wanneer de handelaars ook betrokken zijn bij de opvoeding van de wijnen die zij verkopen. De transactie tussen producent en handelaar verloopt, zeker wanneer het grote hoeveelheden betreft, vaak ook niet direct. Tussen producenten en handelaren bevinden zich professionele, regionaal gespecialiseerde makelaars, courtiers genoemd. Deze tussenpersonen rekenen een paar procent commissie. Courtiers zijn inmiddels een essentieel onderdeel van de economische structuur binnen de Bordeaux. Er zijn nu 300 maisons de négoce (handelshuizen), die samen ruim 70 procent van de wijnproductie van de Bordeaux verhandelen, en 93 courtiers. Dit unieke, strak gecontroleerde marktsysteem van de Bordeaux – zonder ‘fysieke’ structuur – wordt Place de Bordeaux genoemd. Van oorsprong is de Bordeauxmarkt voor een groot deel speculatief.

In 2020 werden er 522 miljoen fl essen Bordeaux verkocht, die samen een marktwaarde van 3,5 miljard euro vertegenwoordigden. Gemiddeld wordt nu 57 procent in Frankrijk geconsumeerd. Iets minder dan 45 procent blijft dus over voor export. De export stijgt, want 25 jaar geleden bleef nog twee derde van de productie in Frankrijk. Zo’n 48 procent van de Bordeauxwijnen binnen Frankrijk wordt via supermarktkanalen verkocht. Daarmee is de Bordeaux de marktleider onder appellationwijnen in Franse supermarkten. Van de Bordeauxwijnen die in Franse supermarkten worden verkocht, is 86 procent rood. Rosé Bordeaux wordt de laatste jaren in Frankrijk iets populairder, ten koste van wit.

Van de geëxporteerde wijnen blijft 28 procent in Europa en komt 72 procent terecht op nietEuropese markten. De traditionele markten in Europa wendden zich 15 jaar lang geleidelijk van de Bordeaux af, maar sinds 2010 is de export weer wat toegenomen. Duitsland, België, Groot-Brittannië en Nederland zijn de belangrijkste Europese afnemers. De export naar niet-Europese landen is de laatste jaren explosief gestegen. Vooral de Aziatische markt is momenteel een grote afnemer van Bordeauxwijnen. Ook de Verenigde Staten vormen een belangrijke groeimarkt.

De afgelopen vijftien jaar waren er veel verschuivingen te zien op de exportmarkt. In 2000 waren de belangrijkste buitenlandse markten (qua volume) Duitsland, Groot-Brittannië, België en Nederland. In het jaar 2005 was het rijtje van belangrijke exportlanden al anders: België was (qua volume) exportmarkt nummer één, Duitsland nummer twee, Groot-Brittannië nummer drie en Japan nummer vier. Nederland was in 2005 het zesde exportland. In 2020 was China met afstand de grootste afnemer in volume, gevolgd door Verenigde Staten, Groot-Brittannië, België, Japan en Duitsland. Nederland staat nu op de negende plaats. Uitgedrukt in geldwaarde valt Nederland echter buiten de top 10 van belangrijkste exportlanden, doordat wij vooral de goedkopere wijnen importeren. Uit tabel 8.3 en 8.4 is op te maken dat China, Verenigde Staten en Groot-Brittannië. juist wijnen uit het duurdere segment afnemen. Nederland valt overigens nog om een andere reden op: wij kopen nog steeds relatief veel witte wijn uit de Bordeaux.

De laatste decennia komt het steeds vaker voor dat belangrijke chateaus, al dan niet gezamenlijk, de promotie van hun wijnen zelf ter hand nemen. Zij doen dit middels adverteren of het organiseren van

Land

1. China 2. Verenigde Staten 3. Groot-Brittannië 4. België 5. Japan 6. Duitsland

Volume (in hectoliters)

364.000 hl 199.000 hl 188.000 hl 176.000 hl 156.000 hl 141.000 hl

Tabel 8.3 Belangrijkste exportmarkten van Bordeaux in 2020 qua volume (bron: Conseil Interprofessionnel du Vin de Bordeaux)