Alsace Grand Cru

• voor witte wijnen: Blienschwiller, Côtes de Barr, Klevener de Heiligenstein, Scherwiller, Vallée

Noble, Val Saint Grégoire en Wolxheim; • voor rode wijnen: Rodern, Saint-Hippolyte en Ottrott; • voor witte en rode wijnen: Côte de Rouffach.

Eind 2012 werden er twee gemeentelijke appellations aan dit lijstje toegevoegd, beide voor witte wijnen: Bergheim en Coteaux du Haut Koenigsbourg. In totaal gaat het nu dus om 13 dénominations géographiques complémentaires binnendeAOPAlsace.Degenoemdegeografischegebieden kunnen meerdere communes omvatten. De 13 gemeenteappellations gelden overigens niet voor willekeurigeElzasserrassen;zezijnaanspecifiekedruivenrassenverbonden.Blienschwillergeldt bijvoorbeeld alleen maar voor sylvaner en Vallée Noble alleen voor gewurztraminer, pinot gris en riesling.

Sinds 2011 kan er ook gesproken worden van Alsace Lieu-Dit. Het is sinds 2011 namelijk per gemeente toegestaan om de naam van een bepaalde, individuele wijngaard (lieu-dit) te vermelden op het etiket. De regels voor een lieu-dit zijn strenger dan die voor een gemeentewijn (Alsace Communale). Zo ligt het toegestane rendement per hectare bijvoorbeeld lager.

Alsace Grand Cru In 1975 werd in de Elzas voor het eerst de aanduiding Alsace Grand Cru gebruikt. De benaming Grand Cru had betrekking op bepaalde wijngaarden, maar hield ook verband met de druivenrassen riesling, muscat, pinot gris en gewurztraminer. Ook was er een minimaal alcoholgehalte aan verbonden.

Uit de geformuleerde productievoorwaarden blijkt dat de aanduiding Grand Cru in 1975 was gekoppeld aan: • een afgebakend gebied; • één van de vier ‘nobele’ druivenrassen, te weten riesling, muscat, pinot gris of gewurztraminer; • een minimaal alcoholgehalte van 10 procent voor Riesling en Muscat en 11 procent voor Pinot

Gris en Gewurztraminer; • een maximumrendement van 70 hl/ha.

In eerste instantie waren er 25 wijngaarden waarvan de wijnen de grand-crustatus mochten voeren. In totaal ging het om 779 ha (van de op dat moment 12.000 ha). Later werd dat uitgebreid tot 50 wijngaarden, met een totaal areaal van 1.680 ha. En in 2006 is daar de Kaefferkopf in Ammerschwihr als 51e aan toegevoegd. Dit is een lieu-dit, die vóór de instelling van de appellation Alsace GrandCrualtijdalwerdgezienalseenvandebestewijngaarden,maaralszodanignoggeenofficiële erkenning had gekregen. Het totaal areaal van grand crus beslaat een oppervlakte van 850 ha. Daarmee valt ruim 5 procent van de Elzasser wijngaarden nu onder AOP Alsace Grand Cru en dat is aanzienlijk. Die 5 procent zorgt overigens voor slechts circa 4 procent van het totale jaarlijkse volume. Dat heeft te maken met het maximumrendement per hectare dat voor de grands crus is

Wijngaarden van grand cru Schlossberg bij Kientzheim (foto: Chris Alblas)

toegestaan. Zoals hierboven is gezegd, was dat in eerste instantie gesteld op 70 hl/ha. Over deze hoge grens is sindsdien permanent gediscussieerd. Sinds 2001 is het maximumrendement per hectare voor de grands crus teruggebracht tot 55 hl/ha.

In 2001 zijn nog een paar andere wijzigingen doorgevoerd met betrekking tot Alsace Grand Cru: • De druiven mogen alleen met de hand worden geplukt. • Chaptalisatie is toegestaan tot maximaal 1,5 procent alcoholvolume (voor 2001 was dat tot maximaal 2,5 procent). • Het minimale alcoholgehalte voor Riesling en Muscat is gesteld op 11 procent en voor Pinot

Gris en Gewurztraminer op 12,5 procent. • De plantdichtheid in grand-cruwijngaarden moet minimaal 4.500 stokken/ha zijn. • Complantation is (onder voorwaarden) toegestaan.

In de jaren hierna werden nog enkele bepalingen aangescherpt of toegevoegd. Sinds 2005 is het druivenras sylvaner toegestaan voor de grand cru Zotzenberg en complantation voor de grand cru Altenberg de Bergheim. Later werd complantation ook toegestaan voor de grand cru Kaefferkopf. Sinds 2011 heeft elke Alsace Grand Cru recht op een zelfstandige AOP-aanduiding. Met ingang van de oogst 2011 zijn producenten van Alsace Grand Cru overigens overeengekomen om in beginsel geen

Het kerkje van Hunawihr aan de Route des vins d’Alsace

De wijnroute van de Elzas (Route des Vins d’Alsace) dateert van 1953 en is daarmee de oudste wijnroute van Frankrijk. De route van zo’n 170 kilometer lang voert langs vele wijndorpen en grands crus tussen Marlenheim en Thann. Onderweg zijn er tientallen educatieve wijnwandelpaden aangelegd.

chaptalisatie toe te passen, ook al is het wettelijk wel toegestaan (zie boven). Voor de grand cru AltenbergdeBergheimgoldalofficieeleenverbodopenigevormvanverrijking.

Er is een gestage groei geweest in het jaarlijks geproduceerde volume van Alsace Grand Cru, mede doordat het aantal wijngaarden met een grand-crustatus in de loop der tijd is gegroeid. In 1983 was de productie amper 4.000 hl en dat is gegroeid tot een gemiddelde jaarlijkse productie van circa 45.000 hl. Het succes van de appellation Alsace Grand Cru wordt steeds duidelijker. Niettemin zijn enkele belangrijke producenten en négociants tegen het concept van Alsace Grand Cru. Zij vinden sommige grands crus veel te ruim begrensd en brengen hun wijnen niet uit onder deze noemer. Decennia was de Grand Cru status exclusief voorbehouden aan witte wijn, dat wijzigde in mei 2022. Na een jarenlange procedure kregen de Grand Cru’s Hengst en Kirchberg de Barr, de wettelijke toestemming ook voor rode wijn van de pinot noir hun naam te mogen gebruiken. De minimale plantdichtheid voor Hengst is bepaald op 5.500 en voor Kirchberg de Barr op 5.000. Het minimale alcoholgehalte ligt bij Hengst op 12,5 procent en bij Kirchberg de Barr op 12 procent.