Economische structuur

Verwaarloosde wijngaard op de Krim

De uitgestrekte Pannonische laagvlakte vormt het hart van het Donaugebied. Deze laagvlakte omvat een groot deel van Hongarije en delen van Oostenrijk (Burgenland), Slovenië, Kroatië (Slavonië), Servië (Vojvodina) en Roemenië (Banat, Transsylvanië). Niet alleen hoge bergruggen, zoals de Alpen en de Karpaten, maar ook de Adriatische, Egeïsche en Zwarte Zee beschermen deze vlakte en de aangrenzende Balkan tegen extreme weersomstandigheden. Deze matigende invloed staat borg voor een continentaal klimaat met korte maar strenge winters en lange, warme zomers met een late herfst. Temperatuur en neerslag kennen een vrij nauwkeurig voorspelbaar verloop. Langs de Adriatische kust gelegen delen van Slovenië, Kroatië, Montenegro en Albanië staan daarentegen onder invloed van een mediterraan klimaat met zachtere winters en hogere zomertemperaturen. Ditzelfde geldt voor de delen van Roemenië (zuidoosten), Moldavië, Oekraïne en Bulgarije die aan of dicht bij de Zwarte Zee liggen.

Economische structuur

Alle landen in Centraal- en Oost-Europa hebben gemeen dat de wijnindustrie van vlak na de Tweede Wereldoorlog tot begin jaren negentig in hoge mate bepaald werd door het communistische systeem. De wijnbouw was kleinschalig in de exploitatie van de wijngaarden, maar grootschalig in de wijnproductie. De kleinschaligheid van het bezit kwam noch de rentabiliteit noch de kwaliteit van de wijngaarden ten goede. Individueel opererende wijngoederen kwamen niet of nauwelijks voor en eigen grondbezit was maar in beperkte mate mogelijk. In sommige gevallen,

 TERUG NAAR INHOUD

zoals in Hongarije, Kroatië en Slovenië, was eigen grondbezit wel toegestaan, wat de basis is geweest voor het huidige succes van deze landen.

Binnen de centraal geleide economie van het communisme was de wijnproductie toegewezen aan grootschalig werkende staatsbedrijven en coöperaties. De volgende factoren hebben een volledige ontplooiing van het kwaliteitspotentieel decennia lang belemmerd: • gedwongen levering van wijn met een zoetige smaak aan ‘socialistische broedervolken’; • dumping (tegen afbraakprijzen) aan het westen voor harde valuta; • weinig kritische thuismarkten; • gebrek aan investering in kelderapparatuur.

In de jaren negentig van de twintigste eeuw is een begin gemaakt met privatisering, zij het met wisselend succes. Vooral in Hongarije, Kroatië en Slovenië heeft de privatisering geleid tot de opkomst van individuele wijngoederen. Ook zijn in diverse landen joint ventures tussen ontmantelde staatsbedrijven en West-Europese ondernemingen opgezet, compleet met flying winemakers en consultants. De omschakeling naar een internationaal concurrerende bedrijfsvoering blijkt als gevolg van mentaliteitsverschillen veel langzamer en moeilijker te verlopen dan men aanvankelijk gedacht had. Pas in het begin van de 21e eeuw is de kwaliteit van de wijnen uit Oost-Europa significant verbeterd.

De wijnwetgeving in de meeste landen van Centraal- en Oost-Europa is gebaseerd op de EUwijnwet van 1 augustus 2009. Herkomstbenamingen vallen binnen het systeem van PDO (Protected Designation of Origin) en Protected Geographical Indication (PGI). Het etiket vermeldt doorgaans het druivenras en het herkomstgebied, vergelijkbaar met het Duitse systeem. Het Duitse achtervoegsel -er na de plaatsnaam, zoals bijvoorbeeld in Bernkasteler Doctor, heeft in sommige van de in dit hoofdstuk besproken landen de uitgang -i of -ski als tegenhanger. Wijn uit het Hongaarse Villány wordt bijvoorbeeld geëtiketteerd als Villányi (uit/van Villány) en die uit het Kroatische Motovun als Motovunski (uit/van Motovun). De meeste landen in Centraal- en Oost-Europa gebruiken een romaans schrift. In verschillende landen, waaronder Servië, NoordMacedonië en Bulgarije, hanteert men het cyrillisch schrift. Bulgaarse etiketten voor exportwijnen zijn in de regel in het Engels of in het Frans gesteld. Ook wijnen uit Moldavië, Oekraïne en Rusland dragen etiketten in cyrillisch of romaans schrift, afhankelijk van de markt waarvoor de wijnen bestemd zijn.

TERUG NAAR INHOUD 