Overgave...

OVERGAVE

aan Geloof, Hoop, Liefde, Leven, Dood en Humor Laurens Windig

1

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de schrijvers.

No part of this poetry may be reproduced in any De form, by print, photo print, microfilm or any other means, without written permission from the writers. ©® Laurens Windig

Persoonlijk verslag van confrontatie, operatie en verwerking van hypofysetumor, levercysten, en andere belevingen.

In mijn verslag zijn de belangrijkse persoonsnamen verzonnen.

Privacy lijkt absoluut. Nieuwsgierigheid is aangeboren!

Aan Rinske, Petra, Nico en Anita, Sanne en Manouk, Moeder, Hans en Joke, Henk en Evelyn, Nel en Wim en Jenny en Dennis.

Tevens opgedragen aan: Moeder Jacq, Mieke van London, Adrie en Rob Groen, Monica de Kruijf, Ariadne Veenhuizen, Lex Rozenbroek, Kees Ruisendaal, Marian, Claire van Via Records, Harrie en Elly van Mierlo, Nicol, en Klazina, Ellen Verbuggen, Ingrid Kuldipsingh, Corrie en Ger Wille.

Tevens Hartelijk Dank aan ©® Enrico Lommerte die het PDF bestand heeft gecreeërd en via mijn Internetsite Laurens Windig Poezieplaneet voor iedereen openbaar en toegankelijk heeft gemaakt.

Afbeeldingen cq tekeningen zijn van eigen hand.

Onze grote dank voor positieve kracht en genezing: God, Spirit, familie, vrienden, kennissen en collegae. AZL/LUMC Leiden, ZAO, AMC en AZKH.

1e druk uitgeprint en in ringband: september 1996 2e druk aangevuld: december 1997 3e druk maart 1998 4e druk als pdf bestand: 2012 m.m.v. Enrico Lommerte 2

Even voorstellen

Laurens Windig is geboren 5 januari 1943. Droomde altijd al van het theater en dacht ik helemaal niet aan tekst schrijven. Uiteindelijk was het werken bij uitgeverijen waarschijnlijk voor mij weggelegd. Op mijn veertiende jaar begon ik te arbeiden en heb 43 jaar vol gemaakt.

Het was wel prettig dat ik mijn hobby's naast mijn werk kon uitoefenen. In 2001 trad ik in de VUT en in 2008 ging ik met pensioen.

Creativiteit te over en van niemand afhankelijk zijn. Geen inspiratie? Dan misschien morgen, volgende maand of volgend jaar. Zolang het mijn vak niet was, mijn brood er niet mee moest verdienen, lag alles in eigen hand. Als er regelmatig veel inspiratie is dan ik steeds een stap verder met schrijven van: gedichten, sketches, kindermusicals, cabaret, toneelstukken en libretto's.

Nu ben ik bezig met het schrijven van scripts; poëzie in verhaallijnen Ben nog steeds van mening dat ik beter iets in het theatervak had kunnen doen want nu blijkt dat schrijven en vooral regisseren mij het beste liggen.

Op school kon ik amper een opstel maken en deed ik meer aan tekenen dan rekenen. Voor rekenen zal ik geen cijfer noemen maar voor tekenen was er meestal een negen! Nu is taal mijn passie maar zal niet zeggen dat ik het goed beheers!

Als kind vond ik toneelspelen helemaal te gek en deed niets anders. Ik speelde meer toneel dan dat ik wist wie ikzelf was! Dolblij natuurlijk als er visite kwam, dan kon ik weer effies.Kijkers hielden het meestal snel voor gezien. Mijn moeder was het beste publiek dat er bestond: ze luisterde met een glimlach en zweeg  Hoop dat u kunt genieten van mijn poëzie want daar ligt mijn passie….

Inleiding Positief denken doet ons hoge bergen verzetten. Mijn liefde voor De Geest van God heeft ons overgave, liefde, kracht, steun en humor gebracht. Misschien heb ik Hem in dit boek te veelvuldig en overmatig genoemd. Dat het welwillende lezers, welke dat niet kunnen begrijpen, ervan zal weerhouden het script geheel door te lezen doch de inspiratie van De Geest is voor ons gevoel wel mijn redding geweest!

Geregeld verval ik binnen het schrijven in dialoogvorm, door hetgeen nog meer naar mij toe te trekken en ook naar de lezer toe.

De behoefte om alles dat mij overkwam openhartig op papier te zetten was vanaf het begin al heel sterk in mij aanwezig. Ik heb gevonden, wat ik zocht. Het is niet alleen een onderdeel van mijn verwerking maar kan van grote betekenis zijn voor hen die de moeite willen nemen het te lezen. God heeft een wonder doen geschieden. Het motto voor wedergeboorte blijkt logisch positief denken van een ieder om ons heen. Ieder mens creëert zijn eigen God, om zich met de Geest van 3

liefde te willen en kunnen verenigen. Niet voor niets zeggen wij - Hier heerst een goede Geest - of - Een blij gezicht opent alle harten -. Wij kunnen samen dit doel bereiken.

Leven bestaat uit Hoop. Hoop doet leven. Is er geen Hoop, is er geen leven.

Mijn motti is overgave: geloof, hoop en liefde God onze Schepper, Verlosser, Vredevorst, Jaweh, Allah, Messias, Liefde of Licht.

God is onze Geest van Liefde. God kan in ons wonen en tronen en zich Openbaren in de Weg, het Licht en het Leven. God vraagt alleen de zware deuren van ons hart open te gooien en de Geest binnen te laten. Natuurlijk blijven deuren wel eens dicht, daar zijn wij mens voor. God is onze steun en kracht. Vertrouw op God ten alle tijden Stort je hart uit voor het aangezicht en het geeft je vrede.

Het licht tilt op en niet de duisternis.

27 november 2011 Werd vanmorgen rond 05:00 uur te vroeg wakker na lucide visioenen en ingevingen met de boodschap het ooit geschreven manuscript weer ter hand nemen dat vijftien jaar geleden is geschreven en nu ergens rust op een plank in het zoldergraf, onwetend dat ik het weer naar beneden haal om ten dele opnieuw te gaan bewerken.

Mocht mijn wens toch in vervulling gaan het te publiceren via een pdf bestand naar Internet, ben ik een tevreden man maar voordat het zover is moet ik hetgeen weer helemaal opratelen omdat het autobiografisch is. Weet niet of het mij opnieuw zal raken en ik op een gegeven moment weer dichtklap als voorheen omdat het in wezen telkens kilt!

Aan de andere kant zegt mijn gevoel dat het moet! Een soort opdracht, om de ergens, ten dele ook weer mooie hel waar destijds doorheen is gegaan, aan iedereen opnieuw te openbaren. Eventuele lezers wakker maken dat na een schemerige vlakte weer het licht kan optillen.

Moet mijzelf wel inprenten er telkens een uur of twee per dag aan te werken om de nachten niet onrustiger te maken dan ze al zijn, aangezien dat niet in mijn aard geprint ligt en die drive er niet op kan afremmen. Het is uitproberen waard.

Denk nu al na over de titel die wel duizend keer kan veranderen maar ik wil een houvast hebben. Het desbetreffende manuscript heeft al vele titels gehad ‘In het oosten gaat de zon op, in het westen gaat hij onder.’ ‘Als de Magnolia bloeit’ maar in dit geval moet het schokkender zijn of zelfs liever als spirituele schoonheid.

De vorige mooie teksten zijn er nu nog heel doelmatig om tussentijdse perioden in het script aan te geven.

Tot zover….

4

de confrontatie Bezoek aan de huisarts: februari 1995 Wil weer eens een verwijskaart komen halen voor de oogarts.

De laatste tijd heb ik wazige plekken voor de ogen en het lezen wordt ook moeilijker. Als het lukt, geen arts waar ik pas over een halfjaar terecht kan.

Huisarts: Dr. A. Jongegeest Het duurt tegenwoordig niet zo lang meer. Wij vallen nu binnen de regio van het AZKH. Dit is uw verwijskaart. Als u wilt, kunt u telefonisch een afspraak maken en snel terecht. Denk een week of zes. Veel succes!

AZKH Telefonische afspraak met de Oogpoli Met de Oogpoli!. Even een moment hoor. Er zijn hier heel wat veranderingen en het loopt nog niet zoals het lopen moet. Waar is nou het boek? O ja, hier is het.

Eens even kijken. Kunt u misschien vrijdag 24 maart a.s. om 09:00 uur -negen uur? Zal wel lukken, denkt u ook niet? Wat is uw naam? Uw adres? Valt u wel onder het ziekenfonds en het ZAO? Zegt uw huisarts dat? O, dan zal het wel zo zijn. Ook een lekkertje die huisarts van u! Wilt u wel een halfuurtje eerder zijn i.v.m. het maken van een registratieplaatje? Dag mijnheer!

De dames van de Oogpolikliniek vinden de naam waarschijnlijk te lang om uit te spreken en lanceren -Oogpoli-. Ook ik hanteer nu de afkorting.

Vrijdag 24 maart 1995: 09.00 uur; AZKH oogarts, Dr. Sohrab Het blijkt inderdaad een chaotisch gebeuren aan de balie van de Poli. De dames zijn nog niet in vorm. Kletsen met elkaar, gapen, drinken koffie en kijken wezenloos om zich heen. Er zit een soort prinses die lijkt te denken: ‘Jullie mogen blij zijn dat wij jullie helpen.’ Ontdek dat het Geert Bijziend is. Haar uitstraling is mij bekend. Ook valt mijn oog op een juffrouw die aan haar vingers zit te snuffelen. Zij kijkt verheerlijkt in het niets. Probeert haar lodderige ogen, die lucifers nodig hebben, met veel moeite open te houden. Volgens mij heeft ze vanochtend geen tijd gehad om onder de douche te kruipen en ze ziet er uit of zij de hele nacht, liggend op bed, met haar benen het plafond heeft moeten ondersteunen. In ieder geval heeft zij een zware nacht gehad, en op haar rug. Na drie kwartier wachten komt er een verpleger voorbij met een joekel van een oorbel in zijn oor. Zegt dan: ‘Bent u d’r nu nog? Ik zal het nog eens even doorgeven, belachelijk!’ Dribbelt met korte pasjes weg. Geert Bijziend komt toevallig ook even langslopen en groet haar: ‘Hoi, Geert.’ Ze kijkt verbaast en zegt: ‘Hè hallo, ik 5

had je niet eens herkend. Wat dat betreft ben ik zo blind als een kikker.’ Dacht toen: ‘Dat ben ik van je gewend. Vandaar dat je nu bij een oogarts bent geïnstalleerd.’ Eindelijk wordt mijn naam met vreemde klank afgeroepen en ga de zwaaideuren door naar wachtkamer nummer 2. ‘De oogarts is een Iraniër en een stuk!’ lacht een jong meisje die een kennis passeert. Zij heeft, voor zover ik het kan beoordelen, gelijk. De jonge donkere arts oogt goed maar is moeilijk te verstaan en blijkt de Nederlandse taal niet optimaal te beheersen. Zo kan het nu eenmaal gesteld zijn in het AZKH. Er zijn veel buitenlandse studenten en artsen waar wij natuurlijk ook weer veel van kunnen leren. Sohrab stelt zich voor: ‘Sohrab, ga u zitten.U even met linkeroog op bord aan muur kijk en letters lezen?

Nu rechteroog. Wij gaan oog indruppel om te kijk met laserstraal ook.’

Tussen de behandeling door, loopt Sohrab telkens even weg en zit ik alleen in de behandelkamer.

Supervisor oogheelkunde wordt erbij gehaald Dag meneer. wilt u eens naar dit papiertje kijken? Afwisselend met linker en rechteroog vanuit het middelpunt. U ziet diverse cirkels in een grote cirkel, en precies in het midden daarvan een punt. Kunt u mij zeggen wat u wel en niet ziet.

Wat ziet u als u uw linkeroog sluit?

Vanuit het midden gezien is de rechterzijde een witte vlek.

Graag even het rechteroog?

De linkerzijde, vanuit het midden gezien, is net als bij het andere oog, een witte vlek. Wel zie ik, vanaf het papiertje, weer alles na het linker en rechterdeel van het beeld.

Wat ontbreekt er dan in de beeld?

Het ontbrekende gedeelte is een totaal witte vlek.

Zijn het witte vlekken, strepen of balken?

Witte, verticale vlekken en balken. Links en rechts van de vlekken is alles weer duidelijk te zien als ik het gezichtsveld op het middelpunt richt.

Juist ja. Wat is te zien als u met beide ogen kijkt ?

Een duidelijk maar iets vreemd beeld. Het lijkt of één oog niet helemaal in de juiste stand staat. Als ik een bril op zou hebben, lijkt het net of er vetvlekjes op de brillenglazen zitten. Bij het lezen valt er soms een letter weg. Letter wordt dan lettr.

6

Dat is dat. U kunt nu naar meteen naar afdeling gezichtsveldonderzoek een afspraak maken. Tevens maken wij voor u een afspraak bij de neuroloog en nemen dan telefonisch contact met u op.

Dank u wel. Plotseling bekruipt mij wat angst; neuroloog? Maar ja, even slikken en rustig doorgaan.

Wandeling door het AZKH naar gezichtsveldonderzoek Er zit een man achter de balie die ook al niet vriendelijk overkomt en krijg de indruk inderdaad niet blij te moeten zijn dat hij mij helpt. Waarschijnlijk is het zijn dag niet.

Zegt u maar.

Doe overdreven beleefd maar hij heeft het jammergenoeg niet door en antwoord:ik: ‘Dank u wel’ ik kom voor een afspraak. Hij snuffelt in de pc en fluistert: ‘Dinsdag 28 maart a.s. 9:30 uur.’

Nogmaals hartelijk dank maar krijg geen antwoord.

Dezelfde dag 16:00 uur: zojuist thuis gekomen Rinske mijn lief is erg benieuwd en vraagt hoe het afgelopen is en vertel het verhaal: wat ik nu allemaal te horen krijg? Afwachten geblazen, toch?

Direct daarna, telefoontje: AZKH oogarts Dr. Sohrab aan de lijn Mijnheer Windig, heb afspraak gemaakt voor u bij neuroloog 29 maart a.s. Sorry niet zelfde dag kan als gezichtsveldonderzoek.

Thuis rond 19:00 uur: heerlijk onder de douche Tijdens het afdrogen zie ik rechtsboven mijn gezichtsveld van het rechter oog een lichtgevende storingachtige plek bewegen zoals een tv storingsbeeld. Het deed mij denken aan een soortgelijke ervaring die ik ruim drie jaar geleden op kantoor had.

Daarna even op bed gaan liggen en ongeveer na 10 tot 15 minuten was alles weer weggetrokken. Het vreemde deed zich voor dat ik tegen 23:00 uur hevige vretende pijn kreeg linksboven mijn linkeroog op het hoofd. Zitten leuteren en kreeg last van misselijkheid. Uiteindelijk toch maar twee paracetamollen ingenomen en naar bed gegaan. Werd rond een uur of 02:00 wakker met het gevoel dat ik moest braken. De volgende dag nog last van misselijkheid. De pijnlijke plek op mijn hoofd bleef nu gevoelig. Daarna werd alles een beetje onzeker en moesten wij steeds denken aan de komende afspraken

7

Dinsdag 28 maart 1995: 09:30 uur: AZKH gezichtsveldonderzoek Een aardige, uit een Slavisch land -denk ik- afkomstige dame, hielp mij en van kreeg van haar foto’s van het gezichtsveldonderzoek mee om aan de neuroloog te overhandigen.

Weer bekroop mij een eigenaardig, angstig gevoel. Herkende het gevoel dat ik als kind had wanneer mama en ik naar het Emma Kinderziekenhuis gingen en ik nuchter komen moest. Waarom ineens alles zo ontzettend snel en wat hangt er boven mijn en ons hoofd? Ik kon aan niets anders denken. Sprak mijzelf toe om niet bang te zijn. Allemaal onzin, want voelde mij de laatste tijd perfect.

Woensdag 29 maart 1995 AZKH neurologie: 09:45 uur In het wachtgedeelte voor de neuroloog. Mensen met kaal hoofd. Mensen met bewegingsstoornissen. Mensen met.. Wat moet ik hier! Dan komt oogarts Sohrab aangelopen.

Mijnheer Windig, vanmiddag 15:00 uur is afspraak gemaakt voor MRI. Moet ik dat niet regelen met mijn werk? Weet niet of u het weet maar werk namelijk en waarvoor al die haast? Excuses voor mijn antwoorden.

Sorry mijnheer Windig. Is namelijk voor MRI lang wachttijd, voor u uitzondering gemaakt. Wij willen zekerheid snel.

Wat is MRI? Dat is scan foto maken.

Dank u wel.

Er wordt geen uitleg gegeven over een MRIscan. Zoals ik eerder schreef, is de oogarts anderstalig en onjuist dat een arts zich niet goed kan uitdrukken in de Nederlandse taal. Er kunnen misverstanden door ontstaan. Zelfs een Academisch Ziekenhuis blijkt een uitstekend taleninstituut dus pas ik mij wel snel aan.

Test ondertussen dan weer mijn linker, dan weer mijn rechteroog. Iets dat een gewoonte is geworden. Moet proberen daar niet te veel aan toegeven.

Wat is een scan ? Wat gebeurt er in hemelsnaam met mij ?

MRI -magnetic resonance imagingBrochure van het AZKH. Men heeft mij deze info vooraf niet verstrekt; 8

Uw behandelend arts heeft verzocht bij u een MRI-onderzoek te verrichten.

Tijdens dit onderzoek maken wij afbeeldingen van uw hoofd. Dit doen wij met een toestel dat o.a. bestaat uit een sterke magneet, een radiozender en een radioontvanger. Hiervan voelt of merkt u niets. Het is een veilig en pijnloos onderzoek.

MRI, ook wel NMR of MR genoemd, is een nieuwe techniek -fl. 750,- per foto excl. bijkomende kosten- om zonder röntgenstralen afbeeldingen te maken. In uw geval van uw hersenen. Met behulp van deze techniek kunnen, makkelijker dan met andere onderzoeken, de weke delen van het lichaam in beeld worden gebracht.

Dat zijn bijvoorbeeld pezen, spieren, hersenweefsel, tussenwervelschijven en bloedvaten. In deze folder kunt u lezen wat het onderzoek voor u precies inhoudt.

Ook is beschreven welke voorbereidingen u moet treffen en welke voorwerpen door de sterke magneet aangetrokken worden. De radiodiagnostisch laborant en radiodiagnost zullen uw eventuele vragen graag beantwoorden. Aarzel niet een beroep op hen te doen.en lees verder: DE AANTREKKINGSKRACHT VAN DE MAGNEET

Metalen voorwerpen binnen uw lichaam U kunt in ieder geval niet zonder nader overleg een MRI-onderzoek ondergaan als de volgende voorwerpen zich in uw lichaam bevinden: - een pacemaker - vaatclips in het hoofd - metaalsplinters in het oog Een pacemaker wordt door de sterke magneet ontregeld, vaatclips in het hoofd en metaalsplinters in het oog kunnen tijdens het onderzoek gaan trillen en zo het kwetsbare weefsel van het oog of de hersenen beschadigen. Dus als u bekend bent met bovengenoemde voorwerpen binnen uw lichaam, neem dan contact op met de MRI-afdeling voordat de afspraak gemaakt wordt. Of laat uw behandeld arts met ons overleggen.

Patiënten met de volgende voorwerpen in het lichaam kunnen meestal zonder meer een MRI-onderzoek ondergaan: - metalen plaat of prothese in bekken, armen of benen - kunsthartklep - spiraaltje Toch dient u dit tegen de laborant te zeggen, omdat deze voorwerpen storingen in het beeld kunnen veroorzaken. Als de laborant dan de instelling van het MRIapparaat verandert, kunnen er toch goede foto’s gemaakt worden.

ANDERE METALEN VOORWERPEN

Ook is belangrijk dat u de radiodiagnostisch laborant vertelt of u aan hoofd, hart of bloedvaten bent geopereerd.

9

Als u aan de beurt bent voor het onderzoek komt de radiodiagnostisch laborant u halen. Hij zal u vragen of u metalen of magnetiseerbare voorwerpen bij u draagt.

Deze mogen niet in de buurt van de sterke magneet komen, daar losse delen door de magnetische kracht worden aangetrokken.

Gegevens op betaalpas, floppydisk, cassettebandje e.d. worden gewist.

Het gaat om voorwerpen als: -

muntgeld aansteker bril sieraden / horloge haarspeld of klem kunstgebit / plaatje gehoorapparaten huis en autosleutels giromaatpas of andere bankpas creditcards telefoonkaart personeelspasje cassettebandjes floppydisk

Laat u bovenstaande spullen zoveel mogelijk thuis als u ze niet nodig heeft. U kunt ze ook aan de laborant in bewaring geven. Hiervoor zijn kluisjes ter beschikking.

Het is handig om tijdens het onderzoek een joggingpak te dragen in plaats van kleding met metalen knopen en ritssluitingen. Ook in mascara kunnen metalen deeltjes voorkomen, dus is het raadzaam geen mascara te gebruiken. Net zoals bij een gewone magneet merkt u zelf niets van de aantrekkingskracht van het apparaat.

Het onderzoek Na de controle op metaaldelen komt u in de MRI-kamer. U neemt plaats op een tafel. Gaat u zo gemakkelijk mogelijk liggen. Het onderzoek duurt enige tijd en u moet die houding kunnen volhouden. Als u beweegt, kunnen de foto’s ook bewogen zijn. De radiodiagnotisch laborant schuift de tafel in de tunnel van de MRI. Er wordt niet vermeld; misschien maar beter ook, dat bij foto’s van de hersenen het hoofd in een soort helm wordt geplaatst en de oren worden dichtgestopt met speciaal extra dikke oorwatten.Als u last heeft van claustrofobie angst in kleine ruimtes, - heb je het niet krijg je het wel - kan dit misschien problemen geven. Wanneer u deze problemen voor uzelf verwacht kunt u altijd overleggen met de laborant of radiodiagnost. Het is bij de meeste onderzoeken mogelijk dat u iemand meeneemt in de MRI-ruimte.

10

Aan het hoofdeinde van de tunnel zit een microfoon en een luidspreker waardoor u direct contact heeft met de radiodiagnotistisch laborant die onderzoek uitvoert.

Bovendien krijgt u een balletje in uw hand waarin u kunt knijpen als u hulp nodig heeft. Via een televisiescherm kan de laborant u in de gaten houden.

Tijdens het maken van de foto’s hoort u steeds een snel kloppend geluid. Is het kloppen afgelopen, dan is er ook een serie foto’s klaar. De radiodiagnostisch laborant heeft, afhankelijk van het soort onderzoek, oordopjes of een koptelefoon voor u om dit kloppend geluid te dempen. Bovendien kunt u muziek horen via een luidspreker in de muur. Het kan een CD van de afdeling zijn maar ook uw eigen, van huis meegenomen CD. -Als ik dat geweten zou hebben, had ik een accordeon meegenomen die ik niet bezit.Een heel onderzoek bestaat uit meerdere opnamen. De kortste duurt een minuut, de langste kan uitlopen.

Tussen de opnames door kunt u even ontspannen. De radiodiagnost bekijkt of het onderzoek genoeg informatie heeft opgeleverd. Het kan zijn dat er nog een aanvullende serie nodig is. Eventueel wordt daarvoor contrastvloeistof via een infuus in uw arm gebracht. -Dit was bij mij het geval-.

Over het algemeen duurt het gehele onderzoek, vanaf het controleren op metaaldelen tot na een eerste beoordeling of de foto’s gelukt zijn, een half tot anderhalf uur. -Voor mij een uurDe radiodiagnost beoordeelt het onderzoek en geeft de uitslag zo spoedig mogelijk door aan uw behandelend arts. Deze zal u van de resultaten op de hoogte stellen.

U wordt verwacht voor MRI-onderzoek, gebouw …….

Wacht rustig af tot mijn naam wordt afgeroepen Neuroloog Dr. Elsinga komt in beeld: een vriendelijke dame Goedemiddag, mijnheer Windig?

Elsinga is mijn naam. Komt u maar verder...

Geef haar de envelop met de uitslag van het gezichtsveldonderzoek, welke zij bekijkt.

Ik heb altijd moeite om dit soort afdrukken te ontcijferen, maar het is duidelijk te zien wat u niet ziet. U kunt zich uitkleden en uw onderbroek mag aanblijven. -Mijn ogen zitten dus niet in mijn zak- Wat heeft u aan uw linkerbeen gehad?

11

Polio in mijn eerste levensjaar, 1943.

Heeft u daar nog last van?

Nee hoor; verdrongen draag orthopedisch schoeisel.

Dr. Elsinga maakt humoristische handbewegingen alsof ze een baby aan het lachen probeert te krijgen. ‘Ziet u dit? Ziet u dat? Tikje hier, tikje daar.... Voelt u dit?

Voelt u dat? Heeft u nog meer klachten?’ Wanneer bent u slechter gaan zien?

Anderhalf jaar geleden. Dacht een nieuwe, sterkere bril nodig te hebben. Vooral een leesbril. 5 jaar geleden is het misschien al begonnen met andere klachten.

Ben toen namelijk overwerkt geraakt en op eigen verzoek onder behandeling geweest bij een maatschappelijkwerkster.

Hoezo op eigen verzoek? Heeft dat iets met uw ogen te maken denkt u?

Waarschijnlijk is het toen begonnen -waar ben ik aan begonnen- Moet ik weer alles de revue laten passeren?.

Omdat ik steeds meer in depressies wegzonk. Momenten van impotentie, grote vermoeidheid en moeilijk lopen i.v.m. zware benen. Ging er vanuit dat die klachten de oorzaak waren van wat er toen allemaal heeft plaatsgevonden.

Kon ik dat nu maar eens voor altijd uit mijn hoofd bannen. Had enige tijd steeds het gevoel, dat ik eigenlijk al dood was en nu opnieuw moest leren leven. De lange, lange weg naar weet ik veel. Al mijn hobby’s waren verdwenen. Tekenen, schilderen, cabaret, toneel, Kindermusicals, schrijven en regisseren. Niets lukt mij meer. Alleen mijn werk doe ik nog graag en vind het leuk.

Bent u getrouwd en heeft u kinderen?

Ja, ben getrouwd en heb een dochter van 22 en een zoon van 20 jaar.

-Het enige waarvoor ik moest doorgaan was mijn gezin, maar zelf voelde ik mij nu een wrak. Onbewust was er die stem; doorgaan, doorgaan. Vaak heel vroeg naar bed 19:00 of 20:.00 uur is niet vreemd. Wat erg raar is, dat ik gelukkiger ben geworden met mijn werk: leuke job. Muziekmagazine SCOOR. Werk 35 jaar bij deze uitgeverij. Het afgelopen jaar ging het weer fantastisch, maar altijd opletten geblazen. Naar mijn lichaam luisteren en nu dit?U bent door de oogarts naar mij verwezen. Wat zijn precies de klachten en sinds wanneer?

Vertel weer het bekende verhaal van wat ik zie en niet zie. Kreeg bijna de slappe lacht omdat het kinderspelletje naar boven kwam.

Flashback terug naar de allereerste keer, 3 jaar geleden op kantoor. Zou dat misschien iets met elkaar te maken hebben gehad? De bekende flitsen binnen mijn 12

gezichtsveld? De duizeligheid en geheugenstoornissen? Zoals de hiaat van het niet weten van het werkadres na telefonische informatie? Wat was de naam van de produktieman die op dat moment op de afdeling in gesprek was met mijn collega Brenda? Moest de naam van Ap Lepel opzoeken in de colofon van ons magazine.

Waarom kwamen de namen die ik opschreef, van bekende SCOORbands -als adverteerders- mij zo onbekend voor? Probeerde de namen uit te spreken, maar het klonk toen als gebrabbel en was onverstaanbaar. Ben toen even gaan ontspannen en wachtte af tot dit alles weer voorbij was. Niet met de gedachte dat het wel eens erger zou kunnen worden of zelfs bleef. Toen het verdwenen was, moest ik het iemand vertellen en koos mijn collega Brenda ervoor uit. Brenda vond dat ik naar de huisarts moest gaan. Heel duidelijk en bewust maakte ik dit alles mee.

De volgende dag. Ben direct naar mijn huisarts gegaan en alles aan hem voorgelegd. Zijn veronderstelling ging uit naar een gesprongen bloedvaatje in de hersenen. Natuurlijk kon hij mij wel doorsturen naar een neuroloog maar dat zou toch niet allemaal te achterhalen zijn. Dit soort akkefietjes kunnen gebeuren.

Flashback ongeveer een halfjaar later en overviel mij een soortgelijk geval.

Kijkend naar een TV- programma komt een dame close-up in beeld. Dan veranderd het beeld alsof ik door een koker kijk. Het geheel duurde ongeveer enkele minuten. Ben met de ogen dicht rustig gaan zitten om af te wachten hoe dit zou verlopen. De toestand verdween d.m.v. een lichte horizontale streep, welke langzaam uit mijn gezichtsveld naar boven verdween. Hier verder geen -bij of nawerkingen van gekregen.

In de maanden die verstreken, bleken mijn ogen er iets op achteruit gegaan.

In september 1993 via de huisarts een verwijskaart gehaald en een afspraak gemaakt bij een ander ziekenhuis. De eerste mogelijkheid stond toen op 9 februari 1994. Inderdaad zes volle maanden later oftewel een halfjaar.

Vond het achteraf wel een tikkeltje te lang duren en maakte toch een afspraak voor donderdag 9 september 1993 bij het oogheelkundigcentrum Eyes, hieraan zijn tevens een aantal oogartsen verbonden. Men kan daar zeer vlot, binnen enkele dagen tot uiterlijk 2 weken, terecht. Een enkele standaard oogmeting scheen onvoldoende. Men ging over tot een volledig oogonderzoek met alle toeters en bellen, inclusief oogmeeting, oogdruppels voor pupilvergroting en laser-inkijk.

Op 22 september 1993 daar een gezichtsveldonderzoek.

De uitslag was; niets aan de hand. De ogen zijn gelijk aan de sterkte van uw huidige glazen! Vroeg of het mogelijk was alle gegevens op papier te krijgen. Al uw gegevens staan bij ons in de computer. Eyes blijkt dus commercieel en wil dan ook graag een bril verstrekken. De monturen zijn erg kostbaar en is dus Eyes niet aan mij besteed. Windig wilde toch een nieuw montuur en dook bij Opticien Hans Anders naar binnen, voor een klein, geinig en modern brilletje. Ontving 13

compliment op compliment. Wat zo’n brilletje teweeg kan brengen! Enkele maanden later kreeg ik last van mijn linkeroog, alsof er een vuiltje op de lens zat.

In ieder geval zag ik wazig. Bij het ziekenhuis stond nog steeds een afspraak genoteerd voor 9 februari 1994.

Door enige laksheid had ik sinds mijn bezoek aan Eyes, deze afspraak niet afgezegd. Half januari 1994 weer naar de huisarts voor een verwijskaart voor het ziekenhuis. De Co-assistent van Dr. Jongegeest vond het onzin om in zeer korte tijd weer een verwijskaart te verstrekken. Zij ging zelf voor oogarts spelen en liet mij de kaart lezen. Maakte voor mij inmiddels de zeer bekende vingerbewegingen alsof zij een dansje aan het uitvoeren was. Probeerde haar te overtuigen van mijn slechter wordend gezichtsveld. Zij gaf direct een diagnose en dacht aan broer of zusje van Migraine n.a.v. mijn uitleg betreffende eerdere, ook in mijn status genoteerde, lichtflitsen. Migraine zonder hoofdpijn? Lijkt mij uniek en schaamde mij een beetje, voelde mij een ouwe zeur en dacht; als zij het zegt, zal het wel zo zijn. In zekere zin gerustgesteld, droop ik af met mijn staart tussen de benen.

Mijn gezichtsveld werd minder. In februari 1995 weer naar de huisarts voor een verwijskaart naar het AZKH. Nu zit ik dus hier, bij dokter Elsinga .

Zojuist heb ik vernomen dat u vanmiddag een MRI onderzoek heeft. U weet hoe dat in zijn werk gaat?

Niet echt, nee.

De meeste mensen kunnen er niet tegen, maar het valt wel mee. Het is nu eenmaal noodzakelijk. Uw hoofd wordt vastgezet en u krijgt een balletje in de hand.

Er wordt wel vaart achter gezet!

Ja, dan hebben wij snel zekerheid wat het eventueel kan zijn. Misschien is het allemaal best wel goed. Ik heb fysiek geen afwijkingen kunnen constateren en zullen dus gewoon maar even de MRI afwachten en een nieuwe afspraak maken voor 7 april a.s. om 15:15 uur. U kunt zich weer aankleden en ik wens u heel veel succes en tot ziens.

Vanaf dit moment voelde ik mij wat treurig. Toen ik in de auto terug reed naar het werk, sprongen tranen in mijn ogen. Als men dit soort emoties op papier zet, komen zij ook weer makkelijk naar boven. Het is waarschijnlijk de beste manier om het te verwerken. Normaliter zijn er weinig tranen en is er een wonderlijk gevoel dat God met ons is.

Hij geeft ons steun en kracht. O Heer help ons. Wat moet ik nu weer ondergaan.

Wat hangt er nu weer boven ons hoofd. Wat staat ons straks te wachten bij die MRI-scan.

14

Ondanks dit, moest ik toch even lachen. Onlangs nog heb ik pasfoto’s laten maken op mijn werk. Nu moest ik van binnen ook weer op de kiek!

Bij SCOOR aangekomen, moest ik op de parkeergarage mijn auto parkeren. Alles stond vol. Het had die nacht, ondanks dat het al april was, gevroren. Hier en daar was een er een klein plasje opgevroren. Voordat ik het wist, lag ik languit op mijn giechel. Ook dat nog. Stond op, liep de ijzeren trap af en ging het gebouw in.

Toen ik de afdeling opkwam en mijn collegae goedemorgen had gewenst, kwam afdelingschef Leen naast mij zitten en vroeg hoe het allemaal was afgelopen en deed mijn verhaal.

Ik geloof niet in toeval maar dit kan geen toeval zijn. Plotseling zie ik mijn collegae in een onwezenlijke waas. Bij Romy ontstaat een lange lichtspiraal die zich vanuit haar hoofd in golvende bewegingen van links naar rechts beweegt alsof ik deze bestuur met een afstandsbediening. Het geeft een statisch, enigszins zacht, knetterend geluid. Het geheel duurt zeker een paar minuten, althans in mijn herinnering. Het lijkt mij meer op iets futuristisch; heiligs, een wonder. Dit had ik de vorige keren in deze vorm niet waargenomen. Dat juist nu deze lichtspiraal ervaren moet worden en ondergaan. ‘Wat grijgen we nou?’ roep ik uit!

De collegae vinden mijn reactie natuurlijk vreemd, omdat zij niets zien. Zou het spanning kunnen zijn die dit allemaal opwekken? Juist nu, binnen dit onderzoek?

De afgelopen 2 jaren waren wel indrukwekkend. Het overlijden van zes collegae -De boodschap en het voorzien van het overlijden van mijn chefs met dezelfde voornamen: Karel L en Karel S. De heupfraktuur van mijn schoonmoeder.

Het uit huis plaatsen van mijn schoonvader naar een verzorgingshuis en zijn wegkwijnen door de ziekte van Alzheimer.

Bij SCOOR, de nieuwe chef Leen die opdracht kreeg ons wiel opnieuw uit te vinden. Het niet verlengen van het contract van Rouka en andere problemen binnen de afdeling. Misverstanden en communicatiestoornissen war niet van de lucht..

Waren dit dan spanningen en de druppel die de emmer deed overlopen?

Woensdag 29 maart 1995: 15.00 uur Liep door de lange gangen van het AZKH, opzoek naar gebouw f- kamer 0 - 430.

Onwillekeurig deed de lange, kille, afgelegen toegangshal naar de MRIruimte mij denken aan een uitvaartcentrum. Mijn gedachten werden bevestigd. De MRI is voor mij nu eenmaal een soort oven waar je wordt ingeschoven.

Er lag een Infokaart van het toestel en de fotografische behandeling welke ik zou moeten ondergaan. Voor de eerste keer werd ik geconfronteerd met een fascinerend, groot stalen monster dat regelrecht in mijn hersenen kon kijken en daar ook nog foto’s van kan maken. Er brokt een stuk in mijn keel. Flinke kerel zijn. Wel meer toestanden meegemaakt in mijn leven. Het overlijden van mijn ouders binnen drie maanden. Waarom nu dit weer?

15

Werd ontvangen door een aardig blond meisje. Ze was zo vriendelijk, dat ik alles in volle overgave accepteerde. Had die vriendelijkheid ineens broodnodig.

De deur van de MRI-ruimte ging open en stond oog in oog met het kolos, de bek wagenwijd open, klaar om mij te verslinden. Nadat ik alles gedaan had wat in de MRI beschrijving stond, kon ik op de tong van het monster gaan liggen. Er werden stevige watten in mijn oren gepropt en het hoofd werd vastgezet met kleine zware kussentjes. Daarna werd er een zware ijzeren helm over het hoofd geschoven en voor mijn gezicht geplaatst. Een klein balletje werd mij in de handen gegeven zodat ik, door in dat rubberjte te knijpen, kon reageren bij eventuele claustrofobische reacties. Men zou mij dan snel uit het apparaat trekken.

Nu doodstil blijven liggen. Drie kwartier. En als ik ineens een stuip kreeg? Als mij ineens een scheet dwars zou zitten of als ik hevig moet pissen?

Iedereen weet wat ik bedoel.

Hevig gebonk, geklap en gerommel bij het maken van de foto’s, af en toe ontspanning. Na de eerste fotosessie even pauzeren. Een dokter kwam mij een spuitje geven met reflexvloeistof. Hij vroeg wanneer de klachten van mijn gezichtsveld waren begonnen. Ongeveer anderhalfjaar geleden, zei ik. Waarom vroeg hij dit nu ook al? Weer kon ik het monster in en zou ik wel horen hoe of wat.

Na het hele gebeuren liep ik duf en onzeker terug naar mijn auto opweg naar het werk. In afwachting van de uitslag van doktor Elsinga op 7 april a.s. om 15.15 uur.

Dagenlang wachten op de uitslag, samen met Ren mijn lief, kinderen en vele anderen.

Niets te zien? Goed of kwaadaardig? Door de hel zullen wij. De dagen die daarna volgden waren ondraaglijk en er werden van alle kanten vragen gesteld.

Vond het nodig een ATVdag te organiseren om bij te komen en deed dat op 3 april.

ATVdag, 3 april 1995 Kon niet zeggen dat het voelde een uitgesproken vrije dag te hebben. Ook achteraf niet. Naar het tuincentrum geweest en een aantal bakken violen gekocht.

De kleuren vond ik mooi. Donkerrood, geel en blauw. Ren zou verrast zijn.

Ze is namelijk helemaal niet op viooltjes, maar dat kon mij op dit moment niet zo schelen. Ben ook niet altijd gecharmeerd van haar keuzes. That’s live....

Bijna alles in potten gezet, gaat de telefoon; Mijnheer Windig ? U spreekt met Polikliniek neurologie van het AZKH. Er is met u een afspraak gemaakt voor 7 april a.s. 15:15 uur voor de uitslag van de MRI-scan met doktor Elsinga. Kunt u misschien vanmiddag al komen om 15:00 uur?

De dokter is namelijk 7 april a.s. verhinderd en er is voor u nu een gaatje..

16

Lekker zo’n gaatje op mijn ATVdag en wel erg snel en smal. De dame aan de lijn grinnikte. Dacht dat de uitslag zeker meer dan een week zou duren? Is deze dan al bekend?

Ja, ik heb het hier staan, dus....

Prima. Er zit niet anders op, ik kom.

Het moment was dus nu daar. 3 april 1995,15:00 uur. Geen telefoontjes plegen naar Ren, Petra en Nico. Zij zouden in paniek raken. Ik ga rustig alleen naar het AZKH. Dit zijn van die momenten dat mijn geest, qua denkvermogen, totaal in de hand heb en al mijn gevoelens afgesloten zijn, althans op dit moment. Moet wel moeite doen mij sterk te concentreren. 3 april is een vreemde datum in mijn leven.

Op 3 april 1994 ontdekte ik een tekst in een dagboek. Weet alleen niet meer wanneer deze tekst door mij werd geschreven. Vermoedelijk in november 1992: Even los van al mijn dromen heb ik het gevoel reeds lang dood te moeten zijn.

Waarom leef ik nog! Het lijkt mij soms een straf. Wel ben ik zeer gehecht aan de mijnen. Zij zijn de enigen. Ren, Nico en Petra waar ik nog voor leef. Voor hen probeer ik er toch nog iets van te maken, hoewel het mij moeilijk valt.

Op 3 april 1994 schreef ik er achter: Deze fase is nu weer voorbij en verdwenen.

Juist op dit moment hecht ik intens aan mijn leven.

Nog meer schreef ik op 3 april 1994; Karel S mijn collega is gisteren overleden. Tijdens een lichte slaap in het vliegtuig van Malta naar huis op 2 april 1994. Voelde dat er iets zou gaan gebeuren.

Op deze bewuste dag, rond 16:00 uur, werd ik onwel van een enkel pilsje.

Even later belde een oud collega Cor Kali mij op dat Karel S plotseling was overleden, al werkend in de tuinschuur door een hartstilstand. Hij kon mij niet zeggen welke tijd het was gebeurd. Later vertelde collega Anton mij op 11 april, 1994 dat hij op 2 april rond 16.00 uur gestorven was.

AZKH, polikliniek neurologie Kan mij niet meer voor de geest halen hoe ik binnen ben gekomen in de Poli.

Of ik lang gewacht had en aan de beurt was. Dat de arts mij heeft opgehaald is vergeten. Nu aan de het bureau van doktor Elsinga die sprak:......

Ik heb geen prettige mededeling voor u. De foto’s van de MRI geven een duidelijk beeld van een gezwel aan de hypofyse. Schrikt u maar niet, meestal is het een goedaardige tumor.

17

Het probleem is alleen, dat er moeilijk bij te komen is. Bij een operatie zal men via de neus moeten te werk moeten gaan -opereren dus.

Zo’n gezwel ontstaat door een stof die prolactine heet. Bij vrouwen wordt zo’n gezwel al snel ontdekt, aangezien de menstruatie stopt. Bij mannen is dat niet het geval en openbaart het zich meestal in een veel later stadium.

Ook kan men tegenwoordig al met een medicijn proberen het gezwel te doen verschrompelen.

Bij u zal snel opname worden geregeld. Meestal duurt dat een paar dagen.

Er moet natuurlijk wel plaats zijn op de afdeling neurologie.

‘Goedaardig’ ja? Het is of het bloed uit mijn lichaam wordt gezogen en vraag haar wat de hypofyse is.

De hypofyse is zo klein als een erwtje en zit onderaan de hersenen, tussen de ogen, achter de schedel, middenin onder het voorhoofd. Het is de thermostaat van de hormonen-huishouding. De hypofyse geeft aan of een hormoon in het bloed weer moet worden aangemaakt en remt deze ook weer automatisch af.

Wij hebben een vakantie in het verschiet en deze is gepland op 6 mei a.s. Moeten wij de reis annuleren?

Dat is inderdaad het geval. Ik zal voor u direct een briefje schrijven voor uw verzekering. U heeft zeker een annuleringsverzekering afgesloten ?

Ja, een annuleringsverzekering sluiten wij altijd af.

Mocht u of uw vrouw nog het één en ander willen weten, dan kunt u altijd een telefonische afspraak maken. Het kan alleen morgen en dan ben ik er een paar dagen tussenuit. Probeert u straks aan de balie van de Poli een telefonische afspraak te regelen. Er zal zo spoedig mogelijk contact met u worden opgenomen mijnheer Windig, en wens u veel sterkte.

Totaal versuft schud ik haar de hand en sluit de deur achter mij. Maak voor Ren een afspraak aan de balie van de Poli voor morgen 4 april. Wel makkelijk, een gesprek via een telefonisch onderhoud. Ik ben even kwijt wat Elsinga mij nu precies heeft verteld. Omdat Ren werkt en dit zomaar komt aanwaaien, kon zij niet nu met me mee.

Als ik in de auto stap is er niets anders meer om te denken en rij regelrecht naar het werk.

Aan de receptie hoor ik dat Aus en Faya in vergadering zijn en verzoek vriendelijk hen te storen want zij behoren wel het ‘nieuws’ nu weten.. Het bloed was uit mijn lichaam en ik voelde mij meer dan ellendig. Ben alvast naar de lift gelopen zodat wij direct in het restaurant kunnen gaan zitten. Ze luisteren ontsteld. Maak nog onzinnige opmerkingen over de door ons te annuleren reis naar Malta en dat daar van die korte dikke mooie dametjes zijn: het slaat natuurlijk nergens op.

18

Zit thuis alweer op de bank en komt Ren van haar werk! Opgewekt vertelt zij dat haar collega terug is van vakantie en dat de onze over enkele weken zal beginnen.

Ren, vergeet het maar, wij moeten de vakantie annuleren. Ben opgebeld door het AZKH en er vanmiddag geweest. Heb een tumor aan de hypofyse. Je kunt morgen om 15:00 uur een telefonische afspraak maken met doktor Elsinga en alles te weten komen. Ben ook al naar het werk geweest om het Faya en Aus te vertellen.

Ren haar gezicht vertrok, ze zakte met stomheid geslagen neer op de bank. Angstig en sprakeloos keek ze mij aan, alsof onze wereld verging. Het enige wat ze kon zeggen was ‘tof‘: de van haar bekende uitspraak voor ontzettende sprakeloosheid.

Rond 16:45 uur worden wij opgebeld door het AZKH met de mededeling dat ik morgenochtend 4 april a.s. tussen 09:30 en 10:30 uur kan worden opgenomen.

Men laat er geen gras over groeien.

Ren hoorde alles onafgebroken angstig aan en stak sigaret na sigaret op.

Direct naar SCOOR gebeld.

Eerst Faya aan de lijn en gevraagd of zij mijn ziekmelding wilde doorgeven aan de KLM-bedrijfarts, waar wij bij zijn aangesloten qua ziekteregistratie etc. Zij op haar beurt weer alles overgedragen aan de afdelingschef Leen. Hem heb ik in de avond thuis nog gebeld en enig werk telefonisch overgedragen. Hij had er eigenlijk geen zin in om mij ziek te melden en vroeg of ik het zelf niet kon doen. Weigerde en zei dat ik het samen met Faya had afgesproken.

Wij moesten het nu nog de kinderen vertellen. Ondanks de geruststellende woorden van de neuroloog, was het toch moeilijk alles in een positief licht te stellen. Nico reageerde ontvankelijk; wat voelde hij werkelijk? Dennis en Petra waren al vlot bij ons. Verslagen hoorden zij mijn verhaal aan en probeerden alles optimistisch te zien. -hoorde later dat Peet bij haar thuis helemaal uit haar doen was en had geschreeuwd van ellende- Wij wisten ons toch wel snel aan te passen aan de situatie. Het besef had niemand denk ik nog. Wat voel je, wat denk je, wat licht er op de bodem van je ziel. Voelde met hen mee.

De avond was intens, maar erg kort. Wij zaten innig hand in hand op de bank, spraken weinig of niets en kusten elkaar.

De nacht leek nog korter maar ook weer oneindig lang. Nauwelijks of niet geslapen. O God, wat staat ons te wachten? Welke weg moeten wij gaan?

Dinsdag 4 april 1995 Het wachten duurt een eeuwigheid. Wij laden de auto in en rijden naar de bank om nog even geld te halen. Besluiten nog wat heen en weer te wandelen over de Verwerkingweg om de tijd te rekken en de spanning te doden. Wij houden elkaar stevig vast, hand in hand, soms de armen om elkaar heen gestrengeld. Ik ruik aan haar mooie haren en zachte warme gezicht. Zij is lief en heeft nu een bezorgde 19

blik. Kus haar ogen en fluister: ‘Ik hou van je’. Ze glimlacht en kijkt mij aan. ‘Ik ook van jou.’ zegt ze en knijpt in mijn hand.

Nog niet eerder, na al de jaren achter ons, was alles zo puur en leek totaal nieuw.

Vreemd: aan de ene kant voelde ik mij triest en misselijk van emotie, aan de andere kant had ik een speciaal geluksgevoel. Huilen kan ik van ellende. Huilen kan ik van blijdschap, omdat ik van haar hou.

Ren zit achter het stuur auto opweg naar het AZKH.. Vraag mij af hoe ze zich voelt. Ik ben in ieder geval leeggezogen, maar toch opengesteld en zeer ontvankelijk voor alles wat ik zal moeten ondergaan. Kop op Lau, kijk eens terug.

Polio in je jeugd, met alle gevolgen van dien. Het heeft je hele leven bepaald. Pas nog, vijf jaar geleden, werd je slachtoffer van je eigen ongerepte natuur door het streven naar perfectie voor jouw werk: troetelkindje SCOORmagazine! Ambitie voor het theater dat je te laat hebt weten te ontdekken. Het vele dagelijkse werk dat je op je nam en ga zo maar door.

Wat zeur je nou Lau, laat maar komen wat komen moet. Wat je allemaal wilde, heb je gedaan. God pakt je bij de kraag omdat je geen zin meer had in het door hem gegeven leven. Vaak dacht je toch, waarom nu nog? Daarom nog! Hij laat je voelen en zien dat er nog meer is dan alles wat je al hebt gedaan. Even doorbijten, even een schep er boven op. Kijk om je heen en vooral daar, waar je nu heen gaat.

Waarom voel je nu geen angst maar alleen emoties? Hij geeft je kracht en steun.

Doe maar….

Wij melden ons bij AZKHopnamen. Worden ingecheckt alsof wij aan een balie staan op Schiphol. Een gastvrouw van een jaar of zeventig ontvangt ons als een moeder -waarschijnlijk een vrijwilligster omdat het AZKH academisch is en de ontvangst van patiënten toch een speciaal tintje willen geven-, dus? Geslaagd.

Heel volgzaam maken wij gebruik van haar gastvrijheid en wandelen achter haar aan door de bekende lange gangen die lijken op grauwe betonnen spelonken van het moderne AZKH. De bejaarde gastvrouw zet ons af bij een lift en legt ons uit welke lange weg wij nog moeten gaan naar de afdeling Neurologie.

‘U kunt zich daar ook weer melden aan de balie.’ zegt zij vriendelijk. Zij blijft glimlachend staan totdat de liftdeuren zich hebben gesloten. Laat mij meeslepen door een fantasiebeeld, dat het hoofd van de gastvrouw het sluiten van de liftdeuren belemmeren en het vriendelijke gezicht tussen de deuren bekneld raakt.

Onzin natuurlijk. Onbewustte bangheid zal dit beeld hebben doen oproepen.

De lift stopt direct al op de 1e etage. Wij worden vriendelijk de lift uitgezet, omdat een patiënt te bed voorrang heeft. ‘Zij hebben altijd voorrang op al het lopend verkeer wat zich in de lift bevind’ spreekt een lange, vrouwelijk blonde verpleger dragen alle verplegers oorbellen?- die als laatste binnenstapt. ‘Dan maar weer wachten op de volgende, wij hebben al de tijd van de wereld’ zei ik. Wij kijken elkaar aan.

Er zijn nog meer mensen in de lift. Mensen zoals jij en ik. Met hun eigen wereld, eigen waarheid, eigen leed, liefde en verdriet, eigen tranen, eigen leven en eigen dood.. Op een plek waar iedereen gelijk is.

20

Het stijgen van de lift deed mij afdwalen in gedachten. Zou dit ook de voorhal van de hemel kunnen zijn? Gaat er een hemel voor mij open of gaat er een hemel voor mij dicht? Denk ineens aan Abeltje van Annie M.G.Schmidt en de lift die uit het gebouw vloog  Geef ons steun en kracht o Heer Ik deel kamer 112 met een, in eerste instantie, voor mij vreemd ogende man. Hij ligt op zijn rug op het bed aan het raam en staart naar het hoge plafond. Zijn grauw kleurig gezicht kan ik, door het pikzwarte haar dat mijn aandacht trekt, op dit moment niet duidelijk onderscheiden. Onder zijn neus hangt een dikke vette zwarte snor. Toen wij de stilte doorbraken en goedemorgen zeiden keek hij ons aan met zijn lichtgrijze ogen met kleine pupillen, knikte en sprak: ‘Eveneens een goede morgen’ Pakte zijn mini recordertje en gaf een verslag van zijn ervaring en behandeling. Waarom op dit moment als er iemand binnen komt. Hij heeft de kamer alleen gehad. Ter plekke kreeg ik het idee hetzelfde te gaan doen door al mijn belevenissen op te schrijven.

Ooit heb ik mijn dagboeken verscheurd. Hoofdzakelijk allemaal ellende en nu heb ik er spijt van. Het was andere ellende, ergere ellende, verschrikkelijke ellende, zonder enig geluksgevoel. Dat is de reden dat ik ze heb verscheurd. Nu is er plaats gemaakt voor gelukkig verdriet, verdrietige liefde tussen Ren, mij en de kinderen.

Gelukkig verdriet en tranen om te kussen. Maar waar blijven mijn tranen? Waar blijft het ellendige gevoel van eenzaamheid en onwetendheid? Wat heeft God met mij gedaan? Schenkt hij mij, ondanks deze weg, een geluksgevoel?

Of ik een injectie heb gekregen om rustig te worden Ren en ik nemen afscheid. Onze kussen zijn warm, vol van liefde welke niets zeggen van afscheid. Deze kussen mogen niet meer stoppen. Deze kussen zijn op dit moment door God geschonken. Nu breng ik haar door de lange gangen van het AZKH naar de uitgang. Naast de uitgang hebben wij nu een eigen plekje gevonden voor ons afscheid na de bezoeken. Wij zijn daar even met ons tweetjes. Alleen de mensen buiten kunnen ons zien staan en dat mag. Laat ze maar kijken naar dat stel dat 28 jaar getrouwd is. Laat ze maar zien wat echte liefde is. Dag schat, tot morgen.

Totaal geïnstalleerd, heb ik mij in joggingpak gestoken en ben het bed gaan beliggen. Heb er geen trek in om nu meteen in die kleine, saaie rokerige ontspanningsruimte van onze afdeling te gaan zitten. Direct afstand genomen van de op dit moment aanwezige medepatiënten die waarschijnlijk in de zogezegde rookruimte aanwezig zijn en alle kwalen en behandelingen de revue laten passeren.

Er is bij mij op dit moment nog geen behoefte om contacten te leggen. Eerst even acclimatiseren in een niet zo warm conversatieland ins het AZKH. Astrid de Korte kondigt zich aan als afdelingsverantwoordelijke. Een gezellige blonde, plat Amsterdamse rond de 30 jaar met lieve uitstraling en zonder enige 21

opsmuk. Ze blijkt bijzonder doortastend en gaat en staat waar zij nodig is. Zal alle opdrachten aangaande mijn verblijf registreren en uitvoeren. -medisch gezien natuurlijk.- ‘Mag u wensu hebbu? Ken ju det alted an mu kenbor mokku.’ Alle mogelijke vragen werden in mijn status -medisch registratie dagboek van de heer Laurens Windig- geschreven. ‘Wie is du kutakpusoon en alarumnummur? Is ur hullup as u weer thus komp? In wat voor woning woont u? Wie wonen er nog be u thus?’ Etc, etc.

VERTROUW OP HEM TEN ALLEN TIJDEN. STORT JE HART UIT VOOR ZIJN AANGEZICHT EN HIJ GEEFT JE VREDE Dokter Groen maakt kennis en wil alles weten wat maar ook te maken heeft met de opname, inclusief mijn eventuele klachten en het gezichtsveld over de afgelopen vijf jaar. Hij maakt een tekening van wat ik wel en niet zie. Ook de hypofyse wordt voor mij uitgetekend en de hormonen worden besproken. Groen heeft de MRI foto’s bekeken en het bleek dat in het hypofyse gezwel een bloeding was opgetreden. Het hormoon, dat het weefsel doet toenemen, heeft zichzelf gestopt.

Verder zal er gekeken worden of met medicijnen getracht kan worden de tumor te doen verschrompelen of dat er een operatie plaats moet vinden. Dus afwachten geblazen. Er vormt zich op die manier een iets duidelijker beeld van wat er zich in mijn hoofd bevind en afspeelt. Voor de zoveelste keer gaat het hele verhaal de lucht in en ik begrijp best dat steeds hetzelfde verhaal verteld zal moeten worden.

Het zou bijzonder handig zijn alles op te nemen op cassetteband en steeds weer af te draaien. Academisch gezien zal men steeds weer, per student, persoonlijke info willen hebben.

Tussen de bedrijvigheid door even kennis gemaakt met mijn kamergenoot. Hij wacht op een operatie aan de rug wervelkolom, welke bekneld geraakt is door een val. Het schijnt een ingewikkelde behandeling te zijn, omdat er diverse zenuwen bekneld liggen en altijd veel van zo’n operatie afhangt. Hij kan zich zeer slecht bewegen en amper lopen. De kracht in zijn ledematen neemt steeds meer af. voel zijn angst, welke op dit moment nog steeds ver van mijn bed weet te houden.

Het wachten op de uitslagen van de doktoren duurt hem lang. Zelf mijzelf nog niet voorstellen hoe ik over enkele weken zal reageren. Willem vraagt mij niets, dat hoeft ook niet. Het is vandaag al voldoende aan de orde geweest.

Het stinkt naar een smerige, oude, zieke pislucht om mij heen. Willem ruikt niets, want hij heeft iets aan de reukorganen. Hij mag nu van geluk spreken. Astrid komt ook even ruiken en ‘begrijpt er totaal geen sodemieter van’ zegt zij.

Millie from Jamaica, as black as the night and beautiful, wordt er bijgehaald met een emmer water en natte dweil aan een stok om de boel te reinigen. ‘I’m 48 years old, but I Love dwailing -mop in het Engels- very much’ lacht zij. Nog steeds blijft de naar ontbinding stinkende lucht niet te zijn verdwenen en alles te overheersen.

Er wordt in het wilde weg geroken en gesnuffeld, maar zonder enig succes. Dan 22

ontdek ik de plek. Sla de dekens open en vind drie natte pisplekken op mijn lakens.

Het gehele bed wordt uit de kamer weggereden en een nieuw, reeds opgemaakt, bed komt in de plaats. Vraag aan Astrid: ‘komt dat hier vaker voor?’ ‘Ut is soms net un pisbak, su seiken overal hieroo’ antwoord zij.

Er zijn tussendoortjes van temperaturen , bloeddruk meten, plasje geven en niet op commando kunnen. De lunch is prima en beter dan in menig restaurant. Rond 14:00 uur dokter Groen -hij is de aan mij toegewezen neuroloog- weer even aan het bed voor enige reflexcontrole van de armen, benen, hartslag, bloeddruk en ogen.

Morgen komt de endocrinoloog -hormonen dokter- bij mijn bed. Hij komt de edele delen testen op gevoeligheid en eventuele verschrompeling. Het toenemen of afnemen van de ballen en het opnemen van de ballenmaat.

De man heeft natuurlijk een bijzonder geinig vak uitgezocht. Voor hen die nog geen beroepskeuze hebben gedaan ligt hier nog een markt open. Wat bent u van uw vak? Edeledelencontroleur?

Neuroloog Groen werkt totdat hij groen ziet en komt weer een keer op bezoek, samen met de algemeen geneesheer neurologie, de Chinese arts dokter Chang.

Weer het bekende onderzoekspel met de algehele conclusie; dat wanneer de bloedonderzoeken en proeven met hormoonpreparaten goed uitvallen, men een oplossing probeert te vinden in het toedienen van medicamenten.

Inmiddels wordt ook de kleuren TV geïnstalleerd met koptelefoon voor de lawaaimakers. Zo heeft niemand last van elkaar. Ben voor vijfendertig piek per week weer gesteld. Herman van Veen is vanavond op het beeld met 50e verjaardag programma.

Ren en de kinderen zijn op bezoek en het geeft mij een gelukkig gevoel. Voorlopig komen alleen zij op bezoek en geef zelf aan als er meer kunnen komen.

Woensdag 6 april 1995 Logisch dat vannacht een onrustige nacht geweest is. Het was koud en de zogenaamde dekens waren te dun. Steeds weer wakker en af en toe sluimeren. De kamer was altijd 20 graden. Het achterstuk van het bed is er rond twee uur in de nacht afgevallen en dat gaf me een rotklap van jewelste. Zuster met zaklantaarn zenuwachtig mijn kamer in dribbelen en zoeken of iemand gekke dingen deed.

Volgens mij zat de hele etage verstijft in bed, -wanneer men dat nog zou kunnen of al liggen- Je moet je voorstellen dat er een hoop ellende op de gang naast mij afspeelt. Mensen die een beroerte hebben gehad worden hier ook af en aan gedragen en behandeld. Zie Iedere keer als ik de gang oploop weer een hele familie met huilende gezichten In mijn dromen is de operatie reeds ondergaan. De tumor werd weggehaald op exact dezelfde wijze als ik gezien heb op TV. Het geluid van het doorslaan en zagen, van het Turks zadel, heb ik kunnen horen.

23

Om zeven uur opgestaan en de douche ingedoken, want heb geen idee wanneer het ontbijt wordt gebracht. Wat dat betreft is het net een hotel met alle comfort.

Voordat de leuke, gezellige, lachende, aardige, blanke, -het kan niet opAntilliaanse Machtilde mijn ontbijt kwam brengen, ben ik nog lekker even gaan indutten. Nog even wat nader kennis gemaakt met Willem . En dan is het tijd voor het volgende leuke zustertje, die zes buisjes bloed komt aftappen. Vraag haar waarvoor zij een soort beauty-case bij zich heeft, waarin de buisjes als lipsticks gerangschikt staan. ‘Ze bedenken iedere keer weer iets anders’ zegt zij. Helemaal met haar eens en er bekruipt mij weer een nerveus gevoel.

Dan komen de artsen en studenten langs om kennis te maken, tel er ongeveer twaalf. Dokter Groen wordt officieel als mijn arts voorgesteld. Moet weer het verhaal vertellen en dat gaat mij ook steeds vlotter af moet ik zeggen. Het is nu tien uur. Ren gebeld, maar geen gehoor. Ze heeft een paar dagen bijzonder verlof gekregen van OPG. Denk dat zij nog slaapt of boodschappen aan het doen is.

Er zal nog een extra joggingpak voor mij gekocht dienen te worden. Het kan ook zijn dat ze naar het reisbureau is om de reis naar Malta te annuleren. God knows when wij er weer komen. Mijn schat houdt zich -misschien ogenschijnlijk- goed.

Petra, mijn lief kind, vertelde dat ze zich maandagavond gillend heeft moeten uitten en huilend in slaap is gevallen. Ook werd ze op dezelfde manier weer wakker. Je ziet maar, iedereen verwerkt het op de eigen manier. Hoe zou Nico zich toch voelen? Wil ik daar nog achter komen: nee! In ieder geval heb ik een droom van een vrouw die heel lief voor mij is en waar ik dol op ben. Is Dennis nou zo’n schat van een jongen die alles wil regelen? Anita is ook zo’n lieverd.

Zij zijn mijn leven kunnen nemen, kunnen geven zijn mijn gelukkig leven!

Na de lunch even gaan liggen. Om even voor tweeën kwam Astrid de bloeddruk en polsslag opnemen. ‘Was u om ses uur vanmorgun niet aanwesug?’ vroeg ze. vertelde haar, dat het een rottige tijd was om een wandelingetje te maken door het AZKH. Zal wel op het toilet gezeten hebben of de zuster die mij zou behandelen heeft in de verkeerde kamer gekeken. Astrid begreep er ‘Geen flut van.’ Ikzelf trouwens ook niet. Onzin! De eerste beterschap wenskaarten kwamen binnen en kreeg een brok in mijn keel. Vooral de eerste kaarten van A3 en Rob haar vriend. Adrie is Anita’s, moeder de vriendin van mijn zoon-. Ken de mensen amper; he is toch bijzonder dat ze me uit pure belangstelling komen bezoeken?

Ren kam na 15:00 uur. Was voor zoveelste keer het hele verhaal aan een student vertellen die een presentatie over mijn persoon moest doen. Zij vroeg of ze na het bezoek terug moest komen maar wij hebben het interview even afgemaakt, anders blijven we aan de gang. Ren bracht een nieuw joggingpak mee en zit mij.lekker.

Rennek heeft het er erg moeilijk met de situatie en merkt nu dat wij veel dingen samen doen, altijd overleggen en op elkaar zijn ingespeeld.

24

Ook heeft zij mijn zusters en broer ingelicht. Wij zien dat meer als een verplichting. Stel dat je ineens de geest geeft en zij weten van niks. In die tussentijd werd er ook een prachtig bloemstuk van mijn werk gebracht.

De kinderen zijn weer langs geweest. Ben trots op ze!

De endocrinoloog zou komen en is niet geweest. Zoiets begrijp ik gewoon niet.

Een afspraak maken en niet nakomen. Misschien gaat dat altijd zo in een academisch ziekenhuis.

Die avond hebben Willem en ik naar Ajax - Bayern München gekeken met de uitslag 0-0. Het eerste deel van de wedstrijd af en toe even lekker ingedut. De tweede helft gewoon gekeken. Verder dwaal je toch af met je gedachten.

Geprobeerd te slapen. De bedden lijken ideaal, maar zijn gewoon onprettig. Je hebt het gevoel dat het van je voeten naar je hoofd schuin afloopt. De dekens zijn net dunne spreitjes en heb er twee over mij heen, wat niet behaaglijk is. Diverse keren wakker geweest en naar het noodlampje liggen koekeloeren, dat mij als een irritante ‘Big Brother’ boven het hoofd de hele nacht in de gaten houdt. Willem Duur vindt het ook een rot oog en wij vragen of het misschien tegen de avond ‘uit’ kan.

Donderdag 7 april 1995 Ren vanochtend nog even opgebeld voordat zij naar haar werk ging.

De endocrinoloog is geweest. Hij luistert naar de naam Cuyp en ik moest direct aan de Albert Cuyp-markt denken. Moest even lachen toen hij zich aan mij voorstelde.

Hij bloosde, de schat. Wat mij ook opviel was, dat hij zijn haren op een bepaalde manier had gekamd en dat het net leek of hij een toupetje had. De haren in zijn nek wipten iets op, als een soort kippekontje. Waarschijnlijk had hij daar te weinig haargroei. ‘Gisteren heb ik op u liggen wachten?’ Hij keek mij verbaasd aan en zei dat hij van niets wist; de rakker. Weer het bekende verhaal af moeten raffelen.

Blozend stelde hij mij diverse vragen, zoals; ‘Zijn uw handen, voeten en gezicht soms veranderd en misschien groter geworden? Bent u dikker of dunner, groter of kleiner geworden? Of het een vreemd voorstel was en ik mij wilde ontkleden!

Nieuwsgierig op zijn gezicht lettend, trok mijn hemd uit en onderbroek van de kont. Hij kneep direct in mijn borstjes -kan dus niet borsten zeggen omdat ze klein zijn- en vroeg of er wel eens melk-afscheiding was geconstateerd. ‘Nee’ zei ik tegen de weer blozende arts. Kon nou niet zeggen dat hij er nichterig uit zag hoewel dat niet perse nodig is natuurlijk. Hij betastte mijn instrumenten en zei tegen hem: ‘t is lente,‘t is lente, ik voel het aan mijn instrumenten.’ Cuyp had het niet meer en barstte in lachen uit: ‘Ik kan er niet aan wennen’ brulde hij. De klieren werden nu in de tang genomen. Vertelde dat hij in conclaaf ging met ‘The Docs’ -De artsen-. Dus afwachten op de uitslag. Ook die van het bloedonderzoek van de beauty-case zuster. Ben benieuwd wat voor onderzoeken er nog zullen 25

volgen. Ben tot alles bereid. Nou, alles ? Volgens de afdelingsarts zal het één en ander nog gaan gebeuren. Als The Docs geweest zijn ga ik eens even door het AZKH flaneren in mijn nieuwe jogging - Champions - pak. Voel mij als een een kind zo blij; op het pak dan. Er kwam een jongen uit de lift die lachend mijn joggingpak bekeek ‘een echte Champion? Zei lachend dat het helemaal niet kon want heb zojuist een paar opgegeten. ‘Nee, nee, dat bedoel ik helemaal niet’ lachte hij terug.

Het is nu 10:15 uur en zal proberen mijn ‘Gevoel’ maar eens te omschrijven, wat het je emotioneel allemaal doet. Wil zeggen dat het geheel al bijzonder snel van mij af wist te zetten en natuurlijk gelukkig ook mijn ‘werk.’

Liep op de gang naar het kamertje hiernaast. Het is de eerste keer de deur open zag staan. Zag een zwart jochie, met kort geknipte kroeskop en bijzonder grote ogen, heel schuchter en nieuwsgierig om de deur heen kijken. Ne als in een film b.v. -The Color Purple-. Het vertederde mij. Toen ik dichterbij kwam, bleek het een heel mooi meisje te zijn. Tanja Shakison is haar naam en achttien jaar oud.

Ze heeft tien dagen -wegens een acute hersenvliesontsteking- in totale afzondering gelegen en mag nu naar buiten.’Hallo…’ zei ze en wij zullen nader kennis met elkaar maken.

Janet, een gezellige, middelbare, roodharige baliemedewerkster, komt een flink pakket wenskaarten afgeven ‘Fanmail’ noemt zij mijn post. Men blijkt door mijn situatie geschokt te zijn en laten er geen gras over groeien een kaart te sturen. -Je hebt geen keus, als een bezoek aan de oogarts niet uitpakt zoals je denkt.- Vandaag een vrij daggie voor mezelf.

Vrijdag 8 april 1995 Vanochtend Ren weer even opgebeld. Nog steeds geen telefoon en bel in de grote receptiehal.

Willem gaat naar een andere zaal: neurochirurgie voor de operatie aan zijn wervelkolom. Hij zag er tamelijk beroerd uit. Marika, zijn tamelijk jonge kittige vrouw, reed Willem op het bed de kamer uit met een hobbelende verpleegster aan het voeteneind. Het is ook niet niks zo’n toestand om je heen. In ieder geval komt hij niet meer op de kamer terug en blijft op de andere zaal. Laten wij hopen dat het goed met hem gaat.

De plaats bij het raam is door mij ingenomen. Heb nu voorlopig het rijk alleen.

Het klinkt misschien wel egoïstisch maar het is altijd prettiger om alleen een kamer te hebben. Je zult toch willen aanpassen aan iemand anders die er ligt. Je -moet rekening houden met het douchen, TV kijken, radio luisteren, slapen, smakken en een knalscheet kan je niet hardop laten!

26

De endocrinoloog, ook zo’n echt ‘Hollands’ woord  dat je makkelijk uit het hoofd kan leren, kwam weer even binnen huppelen. Keek direct weer naar het opwaaien van het harige achterkantje als hij voortbeweegt.

Hij kwam weer met zijn ballensnoer aan, dat een beetje leek op een uit de kluiten gewassen snoer kralen, zoiets van Klazina van Zalk. Weer moest hij aan mijn ballen voelen om de maat te kunnen vergelijken. ‘Ik kan er nog steeds niet aan wennen hoor’ zei hij voor de tweede keer. ‘Ik vind het wel lekker hoor en heb er totaal geen problemen meer mee. Van mijn part komt u effies een paar keer per dag langs ent zolang er geen fikse erectie komt, is er niets aan de hand.’

De endocrinoloog barstte weer in lachen uit en constateerde ballenmaat nummer 15. ‘ weet u het zeker dat het ballenmaat 15 is’? Gierde ik! ‘voel nog us effe’ Hij lag in de vernieling.

The Docs kwamen weer even kijken en vroegen of alles oké was. Ja hoor, alles is oké. Misschien mag ik het weekend naar huis. Ben dolgelukkig! Ren mag nog niets weten. Als het op één of andere manier niet kan doorgaan, zitten wij met de gebakken peren en dat zou jammer zijn. Trouwens, gebakken peren heb ik nog niet eerder gegeten?

Papa en Mama ik ben zo gelukkig dat jullie dit niet meer mee hoeven te maken.

Verlang nu zo naar jullie.

Daarna op naar de functiekamer voor infuus en injecties. Moest nuchter blijven vanaf vannacht 0:00 uur tot vandaag 12:00 uur. Wij zitten daar met een man of zes van 9:30 uur tot 13:00 uur, moeten veel bloed geven en krijgen daarna verschillende hormonen ingespoten. De bijwerking is verschillend. Koude voeten, misselijkheid, opvliegingen, tintelingen in ledematen etc. Tegenover mij zitten een aantal mensen die vrijwillig en tegen betaling dit soort proeven ondergaan. Het is toch eigenlijk wel mooi dat je nu tegenover proefkonijnen zit.

Wij lachen wat af en en praten over de meest uiteenlopende dingen.

Ben nieuwsgierig hoeveel geld ze er voor krijgen, maar durf het niet te vragen. Dat is een beetje gênant.

Even naar het Stilte Centrum geweest. Het is toch heerlijk dat je in stilte kunt overdenken of in gebed kunt gaan. Er ligt een boek, waar mensen hun gebeden in kunnen schrijven. Een paar van die gebeden nagelezen en word er zelf ook stil van in het stiltecentrum.

Zet de deuren van je hart wagenwijd open en laat Hem binnen.

Het geeft je rust en vrede.

Voel mij vredig en wonderbaarlijk gelukkig en ken mijzelf niet meer in de AZKH. Totale overgave in mijn religie en draagt boven alles uit. De positieve kracht en denkwijze geven mij intens vredige gevoelens. De positieve wensen van vrienden, kennissen en collegae is overdonderend en indrukwekkend. Waar heb ik dit aan te danken? Het is een perfect moment om alles nu te moeten ondergaan. Stel dat het 27

twee of drie jaar eerder was ontdekt? Had ik het kunnen weerstaan? Nee. Toen was er een diepe depressie en zou het onze ondergang geweest zijn. Als je depressief bent, ben je jezelf kwijt, kan je je geest, wil en kracht niet meer in bedwang houden en raak je de macht over jezelf kwijt. Dan nog is het naar buiten toe lachen en vrolijk lijken. Steeds weer proberen de clown te spelen die toch in mij zit.

Het was een façade. Nu is het masker afgegooid en vertrapt. Men sterft en moet opnieuw leren leven. Zonder begeleiding red je het niet. Je hebt alles nodig wat er maar nodig is. Je gezin en iedereen die om je heen leeft. Begrip is het grootste goed. Maar boven alles is GOD: je eigen wilskracht. De liefde in je hart. Het Licht in je leven.

In de middag komt weer de endocrinoloog bij me langs. Het schaamrood stijgt weer naar zijn lippen en hij komt vertellen dat de proeven hebben uitgewezen dat het waarschijnlijk toch een operatie gaat worden. Natuurlijk schrik ik en begrijp er niets meer van. Hoe kan hij nu in hemelsnaam zeggen wat er gaat gebeuren?

Dat is toch de taak van dokter Groen? Moet nu nodig even met Ren bellen om het te vertellen. Ook zal mijn schat blij zijn dat ik het weekend naar huis mag en bij haar kan zijn.

Tanja, mijn Surinaamse buurmeisje van achttien jaar, heeft gevraagd of ik bij haar op de kamer naar de TV kom kijken. ‘Vrouwen vleugel’ komt; een serie over vrouwen een gevangenis.

Zaterdag

9 april 1995

Nog even bij Willem op de kamer geweest. Het is een kille, donkere, nare kamer.

Dacht eerst dat de kamer leeg was maar Willem lag er doodstil op zijn rug naar het plafond te staren. Het was net of hij op -niets lag te wachten. Toen ik hem goedemorgen wenste, reageerde hij onbeweeglijk en nog steeds starend naar het plafond. ‘Hé, Laurens.’ zei hij ineens. Vroeg hem hoe hij zich voelde. Toen ik op zijn gezicht en recht in de ogen keek, fluisterde hij ‘Pijn, verstijfd en niet te bewegen.’ ‘Maar je ziet er goed uit en je ogen staan helder.’ ‘Is dat zo?’ Vroeg hij verrassend.

Zijn ogen waren anders dan die eerst vreemde, grijze ogen met doordringende kleine pupillen. Hij heeft me enkele dagen voor zijn operatie verteld heel scherp te kunnen zien. Niet zoals de gebruikelijke 100 % sterkte, maar 150 %. Geen idee wat ik mij daar bij voor moet stellen. ‘ Ik mag het weekend naar huis’ zei ik.

Willem wenste me heel veel plezier.

Vanuit het AZK direct naar vader gereden in het verzorgingshuis Gaasperdam.

Vader reageerde direct toen hij mij zag. ‘Hè lau, wat is er met je hoofd?

Hij sprong van de hak op de tak. ‘Mooie tram hé?’ Had voor hem een tram laten bouwen door een ‘collega die ook modelbouwer is. De tram waarop hij vroeger als bestuurder op reed. Ontweek zijn vraag en vertelde dat alles weer goed zou komen.

Ren had mij al verteld dat hij zich zorgen maakte en steeds naar mij vroeg.

‘Als hij maar niet de pijp uit gaat’ had hij gezegd.

28

De modelbouw-tram die wij hem hebben geschonken neemt op dit moment een grote plaats in. Vader -mijn schoonvader- is een lieve man. Hij heeft veel plezier en vooral de grote lach in mijn leven gebracht. Hij betekent veel voor ons. Het werkt bij mij hartverscheurend als ik zie wat er van hem geworden is.

Soms probeer ik al enig woord voor hem op papier te zetten. Uit ongekende dankbaarheid en waardering als de dag daar is.

Nog even met Faya, Joke en Henk gebeld.

Zondag 9 april 1995 Het is ons weekend geweest. Heerlijk samen met Ren thuis geslapen en naar Scheveningen gegaan. Bij het Kurhaus op een terras gezeten en intens mooie gesprekken gevoerd die wij niet meer zullen vergeten. Alleen over ons, de kinderen en ‘Hypo’ gesproken. Noem hem maar Hypo als een soort bekende! Samen hebben wij een vragenlijstje opgesteld van wat wij nog allemaal willen weten en aan dokter Groen willen afvuren. Tegen 21:15 uur heeft Ren mij weer terug gebracht naar het AZKH. Voor Willem hebben wij een kaart gekocht van een saxofoonspeler -hij speelt zelf ook saxofoon- en heb deze nog even op zijn kamer neergelegd. De kamer was pikkedonker; Willem sliep.

Maandag 10 april 1995 Vanaf gisteravond mocht ik geen eten en drinken meer voor de onderzoeken van vanmorgen. Ren gebeld rond 08:10 uur en wij vertelden elkaar dat wij slecht hadden geslapen. Logisch toch, na zo’n weekend? Nico komt vanmiddag zonder Anita, rond 15:00 uur Even alleen met z’n tweetjes. Anita is ook een schat.

Ze stuurt mij, ondanks hun bezoeken, steeds ansichtkaarten. Zij had er best bij mogen zijn. Ik hoop dat het met Niek blijft.

Het is vandaag een beetje feest want de telefoon wordt geplaatst. Nu gaat er weer een wereld voor mij open. Machtilde, mijn Arubaanse kamerbediende voor de innerlijke mens, heeft even een langer praatje met mij gemaakt dat ik van haar gewend ben. De mensen hebben een levensvreugde om jaloers op te zijn.

Wij voelen elkaar daarin gelukkig zo aan. Heb een zwak voor deze mensen.

Trouwens ook voor donkere mensen Nog even met Lina Schepper van SCOOR gebeld, voor de telefoonnummers van Romy en Els -twee collegae van mijZal ze vanavond ‘Effies bellu.’

08:45 weer aanwezig in de functie-kamer voor een herhalingsonderzoek. Cuyp gevraagd waarom het nu -toch eventueel een operatie gaat worden. Nu blijkt weer dat er eerst heel goed wordt onderzocht wat het nu exact is. Volgens hem is de hormonen werking oké en worden er toch nog diverse onderzoeken gedaan die verbonden zijn aan het hele Hypo gebeuren. Niet geheel duidelijk dus of het wel of 29

niet een operatie gaat worden. Rond 12:15 uur ben ik weer terug en besluip de koffie zoals een tijger zijn prooi bespringt.

Mensen in de functie-kamer zijn erg aardig. Minse en Martine voeren de handelingen uit. Wij lachen ons daar te barsten omdat endocrinologie zo’n moeilijk woord is en herhalen om de beurt zodat wij kunnen luisteren of het goed wordt uitgesproken! Edmodocronologie,endecronology, encronlogie, etcetera‌.

Op een kladblok heb ik dus drie tekeningen gemaakt van drie personen.

Twee heren en een dame in het midden. Daar test ik mijn ogen op. Afwisselend het linker en rechteroog. Zo is goed te zien of er straks verbetering optreed.

Omcirkel met ballpoint het gedeelte dat niet is te zien. De delen welke niet te zien zijn, is een witte vlek.

afb.1 normaliter behoor ik/men met beide ogen dit beeld te zien.

30

afb.2 met het rechteroog gesloten is links een witte vlek te zien.

afb.3 met het linkeroog gesloten is rechts een wiie vlek te zien

31

De telefoon is geplaatst. Direct Ren, Petra en moeder gebeld. Balen Fanmail ontvangen. Aan Astrid heb ik verteld dat Cuyp het over een operatie heeft gehad.

Astrid, zeer ondernemend, heeft een afspraak met Groen gearrangeerd over de uitspraak van Cuyp.

Groen scheen geïrriteerd en verbaasd: ‘Dat mag en kan Cuyp helemaal niet zeggen?. Ten eerste is dat nog niet aan de orde en zullen er nog diverse onderzoeken volgen. U moet natuurlijk begrijpen, mijnheer Windig, dat wij hier heel zorgvuldig te werk gaan. Wij zullen zeker niet snel in de hersenen gaan raggen en de boel overhoop halen. Het kan misschien een ontsteking zijn van een klier of een ander specifiek gezwel. Iets verwijderen van de hypofyse wil zeggen, in het ergste geval, dat er kans bestaat dat men levenslang medicijnen moet slikken, zeker is het allemaal nog niet.’ Groen heeft zich keurig uitgedrukt. Wel vraag ik mij nu af waar Cuyp, als endocrinoloog, de brutaliteit vandaan haalt zo voorbarig te zijn en conclusies te trekken terwijl hij dit helemaal niet mag doen?

Groen was net van de kamer, komt er weer een verpleegster binnen stommelen met een soort serveerboy. Op de serveerboy staat een computer. ‘Zo, dan gaan wij van u eens een leuke film maken.’ De zuster bedoelde een ECG-Hartfilmpje ‘Dat zullen wij nog maar even afwachten of dat filmpje nu wel zo mooi is.’ ‘U bent vast wel fotogeniek als ik het zo bekijk.’ Ik voelde dat ze wel voor een geintje in was.

‘Zou u niet mijn tegenspeelster willen zijn? Dan verplaatsen wij de scene naar een later tijdstip, het decor is klaar en lig ik al op bed.’ Ze kreeg een rooie boei en dacht; hier moet ik snel klaar komen en wegwezen. Inderdaad was het filmpje binnen 5 minuten klaar en weg was ze  Daarna Groen, steeds keurig kloppend. Groen, die de filmactrice naar binnen had zien gaan en niet naar buiten had zien komen, kwam even melden dat ik om 16:00 uur een röntgenfoto van mijn borstkast moet laten maken. Men krijgt altijd een heel verhaal betreffende de bestemming van zo’n afdeling.

Nico kwam even alleen, zonder Anita. Ren kwam daarna en is met mij naar de Röntgen geweest. Even op het Drinkplein en een ijsje gegeten. Over koetjes en kalfjes gesproken.

Het Stilte Centrum is een hele belangrijke plaats geworden, waar ik soms wel drie keer per dag aanwezig ben. Er is daar een kapelletje van twee bij drie meter met een paar stoelen en een soort altaartje waar men een kaars kan branden. Nu is er door mij een kaars aangestoken en bid naar mijn God voor steun en kracht. Als ik het boek lees, waar men gebeden in schrijf, voel ik mij gelukkig.

In het Stilte Centrum is er de hevige behoefte Rouka te bellen.

Had mij voorgenomen haar niet te bellen maar zij heeft ons hard nodig. De drang haar te bereiken wordt steeds sterker en is een uitgemaakte zaak. Moet vragen of zij met mij wil bidden om geestelijke bijstand, rust en vrede.

32

Ook met Peet nog even in het Stilte Centrum geweest en haar van Rouka verteld.

Zij begrijpt mij direct en weet wat ik voel, net als Ren. Zij heeft in zekere zin dezelfde intuïtie. Na haar bezoek voorbereidingen gaan maken om heel comfortabel het bed te beliggen en nog even met Romy te bellen voor het telefoonnummer van Rouka.

Van Romy gehoord dat Rouka’s echtgenoot Fred longkanker heeft. Was ontdaan.

Direct Rouka gebeld en zij huilde toen ik vroeg of zij morgen, dinsdag 11 april a.s. om 15:00 uur bij mij wilde komen om te bidden in het stiltecentrum. Het bleek reeds geregeld te zijn door Romy. Zij moest toch al met Fred om 14:00 uur hier in het AZKH zijn voor een gesprek met de artsen.

Dinsdag 11 april 1995 Ren belde mij, die schat.

Men is vanochtend vergeten de bloeddruk op te meten en te temperaturen.

Even doorgegeven aan de verpleging. Om 08:45 uur weer geheel nuchter naar de functie-kamer van endocrinologie tot 12:45 uur. Wij hebben weer behoorlijk de boel op stelten gezet en vreselijk gelachen. Het woord endocrinologie gerepeteerd tot wij er beroerd van werden. Wij krijgen het er nog steeds niet in. Hebben ook even stil gestaan bij een soort levens-fylosofie. Voor niemand is er een -morgen.

Vandaag is je dag en pluk haar. Een lekkere lunch gehad met veel, veel koffie.

Om 15:00 uur kwam Rinske mjn lieve schat en even daarna Rouka en Dennis.

Fred was er niet bij. Rouka vertelde dat, na mijn telefoontje, het AZKH had gebeld om de afspraak voor Fred een dag te verzetten. Het zou zo moeten zijn.

Samen met Rouka naar het Stilte Centrum geweest en gebeden. In het boek geschreven en gevraagd om Gods hulp, steun en kracht. Dit was een wonder.

Toen Rinske en Rouka met elkaar in gesprek waren geraakt, ben ik met Dennis buiten in het zonnetje op een bank gaan zitten. Nico en Anita hebben de groep compleet gemaakt en wij hebben gezellig met elkaar gesproken. Nico heeft zijn CD-speler meegenomen met enkele van mijn Braziliaanse CD’s, Kan ik lekker van genieten. Na al dat bezoek nog heerlijk even samen met Renneke op m’n op bed gelegen -vreemd, noem haar namen nu steeds doorelkaar- Ren gooide haar schoenen even uit.

Nog even met Goke van SCOOR gebeld en gelachen. In principie, zoals ik eerder schreef word hier meer geleden dan gelachen. Yvonne aan de lijn gehad en over haar moeder gesproken die erg ziek is.

Nu staat mijn uitgebreide spinazie-schotel te verpieteren. Was wel lekker.

Peet is ook een uur bij mij geweest. Het was heel knus en dacht aan de tijd dat ze nog klein was. Een echt lief kind van ons. Even wilde zij naast haar vader op bed 33

liggen met haar hoofd tegen zijn schouder. Ik hield haar kleine hand vast. -zag het kleine vlekje op de rug van haar hand, dat ik bij haar als baby ontdekte toen zij naast mij op de bank lag- Zij gooide haar schoenen uit. ‘Precies de geur van je moeders voeten.’ zei ik. Peet schaterde.

De telefoon is inmiddels onmisbaar geworden. Els gebeld en superlang met haar gesproken. Zij belt de volgende keer i.v.m. kostenbesparing. Nog even gekeken naar -All you need is love- op de tv en voordat ik plat ging naar een CD ‘Brasil’ geluisterd en er in mijn eentje in verbeelding op gedanst.

Woensdag 12 april 1995 Anita moet vandaag een examen doen en zal mij bellen of zij wel of niet geslaagd is. Daarna heeft zij een begrafenis. Wij hopen maar dat al het gebeuren niet van invloed is op haar denkvermogen.

Ren heeft nog gebeld. Wij zijn dan zo intens gelukkig als wij elkaars stem horen.

Het komt er allemaal op aan. Nu merk je dat wij zielsveel van elkaar houden en niemand het van ons kan afnemen.

Een emotionele reactie kan dan niet uitblijven. Groen and the other Docs zijn weer komen buurten. Waarschijnlijk nog voor de Pasen een CT-Scan. Dat is een fotografisch onderzoeken in tegenstelling tot de MRI- SCAN wordt dit gedaan met röntgenstralen. Afhankelijk van de uitslagen van endocrinologie kan men dan beginnen met een medicijn, dat het eventuele hormoon, dat een weefsel aanmaakt, kan stoppen. Wanneer dat precies is weet ik niet. Het geheel hangt af van bijkomstigheden, zoals het eventueel niet lekker voelen door een behandeling.

Het al dan niet doorgaan van mijn Paasweekend. Krijg de stuipen op het lijf en veronderstel dat de foto’s door Röntgenstralen misschien een Chemo laat volgen.

Vraag door twijfel aan Janet of het iets met een Chemo-kuur te maken heeft. Janet moet lachen en zegt ‘Ben je gek, helemaal niet. Het is gewoon een röntgenfoto van je hoofd.’ Uiteindelijk blijkt later dat zelfs niet nodig is.

Weer Groen op de kamer met de vraag of wij misschien medewerking willen verlenen mijn bevindingen van HYPO aan een college uit te leggen. Het zal in een soort vraag en antwoord stijl gaan gebeuren door Professor Vermeulen.

De studenten kunnen, naar gelang, vragen op mij afvuren. Morgen is dus het grote academisch college gebeuren en stem toe. Vermeulen zal dus nog even langs komen. Groen komt later weer terug en verteld, ter verduidelijking, dat er toch röntgenfoto’s gemaakt zullen worden. -Is het nu wel of niet- Verder hangt alles af van onderzoeken. Voor zover nu bekend, is het een goedaardig gezwel, weefsel of tumor of? Overblijfsel Embryo weefsel!? Conclusie: weet het nu niet meer !

Zullen de heren professoren het wel weten of zit er helemaal niets? Allemaal onduidelijkheden en afwachten geblazen.

34

Heer ik vraag U telkens hetzelfde bidden doe ik voor steun en kracht oneindig lange bange dagen waar ik wacht op vele vragen Heer, U heeft ze al gegeven het is de Geest van Liefde in mijn leven Zie dat het bovenstaand gedicht als een pijl naar mij wijst om te laten zien dat ik straks ga dansen  Pietje en Joke gebeld, maar heb ze niets kunnen vertellen.

Even stiekem en heel overdreven, uitbundig live gedanst op Brasil Viva Viva. Als de verpleging de deur open gooit zullen zij wel denken: ‘Die kerel is geschift.’

Misschien hebben ze gelijk. Misschien!

Ren komt precies om15:00 uur. De bloemen van SCOOR beginnen te treuren en Ren zegt: ‘ Moet jij je werk niet even bellen dat de bloemen op zijn?’ Typisch Ren. Zie nu haar humor duidelijker en weet het te waarderen. Of heb ik haar niet echt begrepen? Even de kaarten van de vandaagse fanmail doorgewerkt want men geeft mij zoveel positieve kracht en steun. We zij naar beneden gegaan en een ijsje gegeten. Ondanks de mooie dingen toch een beetje downtreurdag -zou het door de hangende bloemen komen - met telkens onzekerheden.

Het hele leven bestaat van seconde tot seconde uit onzekerheden, alleen staan wij er gelukkig niet altijd bij stil. Laat je door onzekerheden mooie momenten niet ontnemen. Niemand heeft een morgen, wel een gisteren en vandaag.

Citeer Chinese wijsgeer: stel niet uit tot morgen wat je vandaag kunt doen. Morgen kan er van alles gebeuren met een ieder van ons. Hoe betrekkelijk is alles om ons heen? Wij zijn met zovelen op deze planeet. Ieder mens heeft zo de eigen problemen.

Het leven gaat zijn gang: In het oosten komt de zon op, in het westen gaat hij onder. Weer een dag voorbij.

ER GROEIT EEN WONDER IN MIJN HOOFD Als ik op dit moment een titel zou moeten bedenken voor dit verslag dan wordt het: ‘In het oosten komt de zon op, in het westen gaat hij onder’ maaaaar het kan veranderen.

Is de tumor een moment opname, een tijdelijk wonder-monster, dat ons laat zien wat liefde is? Mijn vrinden, zijn zij bang en zenden zij mij hun medeleven uit zekere angst? Kunnen zij het niet aan? Sturen zij mij alleen hun naam, een enkel woord en steunen zij mij met opbeurende zinnen van totaal positief denken?

35

Mijn Peet geeft mij haar genegenheid en kinderlijke aanhankelijkheid. Legt haar hoofd weer tegen mijn schouder als een kind van en bij haar vader. Rust en vrede voelen wij. Wij moeten deze weg gaan! Is deze weg voor ons uitgezet? Ik kijk door het grote raam naar buiten. De avond is reeds gevallen en zie haar donker panorama. Honderden lichtpunten die schitteren. De straatverlichting, lantaarns en de koplampen van de auto’s over de snelweg Het dansende licht met haar wel overwogen taak in ons bestaan.

Zelfs de film op de televisie: ‘Sophie’s choice’ laat mij de zin van ons bestaan zien.

Zal het alleen al voor ons nageslacht zijn. Is het werkelijk het wonder in mijn hoofd dat zich als een tumor heeft vastgeworteld aan de hypofyse en ons uitdaagt voor de strijd en met harde hand toont dat ik het leven moet leven? Niet door mij moet worden afgestoten door een onbewust, soms eigen gecreëerd, zinloos bestaan? Wat komt er dan nu op onze weg afgestormd? Studie-object van en voor een college? Waar komt al de kracht vandaan? Wie schenkt mij vreugde, liefde en verdriet? Wat is het die mij innig en met volle overgave bindt aan mijn geliefden?

Wat openbaart zich nu aan mij, wat ik meer dan vijf jaar heb moeten missen?

Geluk bij een ongeluk? Groeit er echt een wonder in mij? Ren belt mij iedere avond tegen 23:00 uur en fluistert welterusten, lieve schat.

Donderdag 13 april 1995 Vanmorgen hebben wij nog even gelachen met Janet de Eerste en Peter van de verpleging. Terwijl zij het bed van schone lakens voorzagen vertelde ik, naar aanleiding van de vier dunne dekentjes die Janet op mijn bed vond, het verhaal van de verpleger Kito. -Tenminste, wij dachten dat het Kito was, maar het bleek een ander te zijn.- Extra dekens, omdat het ‘s nachts zo koud is. Kito had mij verteld, dat hij wist hoe laag de temperatuur kon zijn, omdat hij wel eens op deze kamer sliep bij wisseling van dag naar avonddienst. Het was dan te laat om naar huis Wageningen- te gaan. Janet: ‘Kito hier geslapen? Dat is een nieuwtje, dat heeft hij ons nog nooit verteld. Met wie? Dat moeten wij eens rondbazuinen. Eindelijk weer een nieuwtje op de neurologie.’ Janet, een mooie verpleegster -in den blijdeheeft misschien ooit zelf met Kito geslapen op kamer nummer 112. Niet eerder zo een lief zustertje gezien. Begrijpelijk toch?!!!!!!!!!!!!!

Het niveau daalde en spraken van stront en scheet. Zij had een patiënt uit de ‘stront’ moeten halen en verschonen. De stakker moest eens weten.

Vertelde het verhaal van de dame in de tram die een ‘stille’ wind liet en dan door de sterke, gemene, geur een ander boos aankeek om maar niet als dader te worden aangewezen. Brullen geblazen en de hele afdeling op z’n kop.

Ook vader zijn benadering van een welriekende scheet aan hen verteld: ‘Weet je waarom een scheet zo ruikt?.Dan heeft een dove er ook wat aan, want die hoort ‘m niet’. Mijn kamer wa nu een gelachkamer i.p.v gelagkamer  36

Was nu pontificaal aangekleed voor het college. Groen kwam vragen of ik misschien bij het overleg wilde zijn met de neurochirurgie rond 11:30 uur. Deelde hem mee dat wij college hadden met Vermeulen. De verpleging en The Docs komen even kijken en dachten dat ik naar huis zou gaan. Als er steeds invitaties komen om optredens te verzorgen zal ik er toch eens over moeten na gaan denken een boekingsburo in te schakelen. Ben natuurlijk bijna overal voor te porren. Als het maar stof oplevert voor dit document. In eerste instantie zijn er dingen waar je voor terug deinst. Later blijkt dat het super is voor hen die het straks te lezen krijgen.

OP NAAR BROADWAY: the show must go on!

Professor Vermeulen stelt mij de dames Bos en assistent voor. Zij komen mij straks ophalen en begeleiden tijdens het college. ‘Wat officieel’ merkte ik op, ‘En nog wel door twee bevallige dames.’ Dat doen wij graag voor u en hoort er bij’ De dames zij niet gewend op deze wijze te worden aangesproken en voelden zich meer dan vrouwelijk. Niets zeggend nam de Professor mijn stemmig in zwart gekleed persoon van top tot teen op. Prof is duidelijk zichtbaar geschrokken en word spierwit rond de neus. Zag de prof zijn rauwe keel slikken: ‘Bent u van plan om zo naar het college te gaan?’ Vond het een vreemde opmerking ‘Hoe bedoelt u met zo te gaan?’ Hij werd nu rood om de oren. ‘Is het misschien mogelijk dat u in uw kamerjas in het bed gaat liggen, zodat wij straks op het college het laken direct kunnen openslaan en ook uw Poliobeen aan de studenten kunnen tonen?’ Schrok en werd boos maar ook weer nieuwsgierig. ‘Ben dat helemaal niet van plan.

Een kamerjas heb ik niet en zeer zeker -niet om in mijn niksie onder de lakens te kijk gaan liggen voor scholars’. Mijn gedachten waren nu zover om de Prof te gaan uitspelen. ‘Maar, wat wilt u dan gaan doen? ‘ vroeg de Prof. ‘Natuurlijk gewoon met kleren en al te gaan en niet in bed.’ De Prof weer op zijn beurt en word steeds nieuwsgieriger wat hij te overreden had. ‘Maar het is toch zoveel makkelijker om liggend op het bed het podium van de college-zaal te worden op gereden.. Ook is het op die manier veel handzamer, in verband met de korte tijd waarin alles besproken moet worden. Het is zo belangrijk voor de continuïteit van het college en de vragen van de studenten.’

Liet de Prof weten het onzinnig te vinden en best gekleed kon gaan. Prof kreeg weer een droge slik. Ik zei:‘heeft u toch bezwaren, dan ga ik niet op uw voorstel in’ treiterde hem. ‘Kan toch gewoon ter plekke uit de broek gaan? ‘ Nu keek de Prof helaal als een Chinees die zit te schijten. ‘U moet toch weten waar u ook uw schoenen kunt uittrekken? Waar will u die dan laten?’ vroeg de Prof. Antwoordde hem: ‘Gewoon ter plekke zet ze dan naast mij neer.’ -begon echt zin in het optreden te krijgen- De dames begonnen al te schuifelen en dachten zeker dat het niet goed zou aflopen. Vond het zelf een beetje lullig kinderspel te gaan worden.

De Prof keek steeds sikkeneuriger en gaf ik uiteindelijk toch toe. Koos zelf voor het showeffect! Het leek mij koren op de molen. Met een gerust hart verlieten zij mijn kamer: 37

‘Tot strak mijnheer Windig’ Begon in mijn eentje alvast te repeteren: ‘Pomperompompom, ladies and gentlemen, here we are with a deadly sick man on His sick bed. He's fifty two years old and his name is ..... Laurens Windig, born at the fifth of January nineteen forty three. He was victim of polio in His entire first year of life. And....sugar on the cake .... one of the PITUITARY TUMOR’ De rest zou volgen.

Om 09:30 uur komen de dames mij halen. Daar gingen wij dan, rechtop zittend in het bed door de gangen van het AZKH, rollend.-OP NAAR BROADWAY- College studies, here we come!’

Onderweg even de dames zitten stangen. ‘Als wij straks het podium oprijden dan imiteer ik een in de stuip liggende halve zool op zijn rollend bed.’ De dames schrokken zich zienderogen te barsten.

‘O, dat kunt u niet maken hoor, dat vindt de Professor helemaal niet leuk.’ Prima, het werkte. De rit door de lange gangen verloopt perfect. Passerend personeel werd, al rijdend door mij in bed, begroet met een koninklijk gedag: goedemorgen.

Daar kwam de lift. Bezoekers snel eruit en wij erin. Werden in een soort van sluis gereden, net de coulissen van een theater, dat de voorhal van de collegezaal blijkt te zijn. Nog even de dames laten weten, dat er toch iets geinigs moest gebeuren.

Zij kregen het Spaans benauwd. ‘Dat kunt u echt niet doen hoor mijnheer Windig!’

En ik antwoordde: ‘Zou niet weten, waarom niet?’

Nu werd mijn naam afgeroepen en de Prof opende de deuren. Met bed en al werd ik het ronde podium opgereden. De studenten zaten trapsgewijs in hun collegebanken, rondom het podium. De show kan beginnen. Mijn lach kan ik niet bedwingen en dat wordt natuurlijk door de studenten gezien. Ook zij beginnen naar elkaar te grinniken. De Prof installeert de microfoons en steekt van wal. Hij vraagt en ik draai.

Nu lig ik hier, bijna naakt, onder het laken met witte slip en knol. De stem van de Prof met het door mij ‘gefantaseerd’ entree. De collegezaal en entourage komen mij bekend voor.

Flashback;droomde in november 1992 dat wij -ik was met een groep anderengeheel naakt waren op een binnenplaats van een soort oud Maya bouwerk. Eerst traden wij binnen via een smalle donkere voorhal. In het midden van de plaats was een groot, rond bassin met ronde stenen ligplateau’s.Zat zelf in alle rust en vrede op zo’n drijvend plateau. Er was een enorm gebouw met zeer brede, omhoog lopende trappen die ook bewandeld werden door naakte mensen.

De spanning stijgt naar mijn keel. Na de aankondiging van de Prof vertel ik het reeds bekende verhaal. De studenten zijn erg nieuwsgierig. Er staat een meisje op dat iets meer wil weten over de lichtflitsen, mijn laatste ‘lichtervaring’ Een aantal 38

studenten kunnen zich er nauwelijks iets bij voorstellen en vragen door. ‘Wanneer heeft u de eerste verschijnselen ontdekt? Kunt u het nog eens vertellen?’ De Prof vraagt mij nog een kanttekening van wat ikzelf dacht dat het zou kunnen zijn en wilde ook dat hij het mij zou vragen. Hij vroeg: ‘Het zou dus ook een ‘Auro’ en misschien iets ‘Heiligs’ geweest kunnen zijn?’ Die vraag is frappant en bevestigt mijn vermoeden. Mijn antwoord is: ‘JA, zo ervaarde ik dat’.

De Prof vervolgt het college met als klap op de vuurpijl - het poliobeen Hij knikte mijn kant uit met de bedoeling het laken, dat over mijn benen lag, open te slaan. De studenten kijken nieuwsgierig naar het dunne linkerbeen dat zo mooi tentoongesteld ligt. De Prof verwijst hen naar een eerder behandeld college over een poliobeen dat ooit is ontstaan door het poliovirus, dat vanuit de hersenen te werk gaat. Een studente kan het been niet goed bekijken en neem speciaal voor haar speciale pose aan. De Prof beëindigt het college en bedankt de studenten en de performer voor het optreden.

Werden weer keurig met het bed achter de coulissen gereden. Na afloop van het college zegt de Prof: ‘Het ging goed hé?’ De dames moeten lachen, ‘Mijnheer Windig was heel iets anders van plan’. De Professor werd nieuwsgierig. ‘Hij wilde als een doodzieke man het podium worden opgereden.’ ‘hahaaaa’ lachte de Prof ‘Dat hebben wij vroeger ook gedaan. De studenten moesten toen een zieke uitbeelden. Onze professor vroeg toen of wij een zeer hoofd hadden en dan zeiden wij een zeer been te hebben.’. Ik antwoord: ‘Wat een geluk, nu had u dus twee vliegen in een klap. Een zeer hoofd en een zeer been.’

Al lachend met het rollend bed over de kille lange gangen terug naar mijn kamer.

Denk ad; er groeit toch een wonder in mijn hoofd! Spring snel uit het bed en steek me weer in de kleren.

Groen komt voor de zoveelste keer op bezoek en deelt mee dat de meeting met de neurologische chirurgen voorlopig komt te vervallen. De heren willen eerst even alle onderzoeken afwachten. Je denkt op een gegeven moment: waar zijn zij in hemelsnaam allemaal mee bezig. Het zal wel het academisch motto zijn. Kom tot de conclusie dat er veel te snel afspraken worden gemaakt. Kortom, men werkt te impulsief. Ik informeer bij hem of er al iets bekend is over het maken van een TCScan. Hij kan dat nog niet zeggen omdat er iets dringend tussendoor komt.

Onzin natuurlijk, want hij maakt de scan niet zelf en het neemt maar weinig tijd.

Het wordt even uitgesteld tot nader order.

Dan weer The Docs op visite. Een niet eerder ontmoette Prof maakt de opmerking: ‘U wordt flink door de heer Groen door de mangel gehaald hè?’ - ‘Valt wel mee hoor.’ Zeg ik. De artsen kijken nu bijzonder geïnteresseerd naar de nieuwe Prof: ‘ja, het is een hormoon dat de stof PROLACTINE produceert. Het valt dus mee, maar ook weer niet’. -Wat moet het nu zijn?- Dan weer tot Groen: ‘Hoe lang gaat het onderzoek nog duren?’ Hij vertelt op zijn beurt dat het afhangt van de onderzoeken en proeven en dat neemt veel tijd in beslag. De Prof vraagt aan Groen of de heer Windig met verlof kan gaan. Groen weer: ‘dinsdag staat er wel iets 39

genoteerd en dan kunt u met het Paas-weekend naar huis.’ Ik spring een gat in de lucht en vraag nog wel even of het voor zeker genomen kan worden. De Docs en de Prof keken naar het plafond maar zagen er geen gat in  en bevestigen mijn vraag: ‘geen enkel probleem want met de paasdagen wordt er niets gedaan. Alles ligt stil en ook de laboratoria. Het ziekenhuis is alleen open voor spoedgevallen.’

Al weken heb ik geen sigaret aangeraakt en nu krijg ik trek. Ben voor het eerst in de conversatiezaal gaan zitten omdat de onderlinge conversatie meestal niet erg vlot verloopt of niet is aan te horen. Het rookhol staat inderdaad blauw en steek ook maar eens een sigaret op die niet smaakt. Nu blijkt de conversatie te vlotten.

Alida: bejaarde en tandloos, niet appetijtelijk uitziende Amsterdamse met een onverzorgd zwart en lang kapsel, bij elkaar gehouden door een met stof bekleden, oud roze diadeem. Baardgroei onder haar neus en op haar kin. ‘Ik ben gubooru in du Jordon. Kek mor niet nor mu konnus want det is toch hopuloos. Effies un sjekkie droiu. Ik rook teegu du klippu op, ben optimisties en hep guvoel voor humor’.

‘Waarvoor bent u dan hier en zit u in een rolstoel?’ Vraag ik haar. ‘Kep un buroertu gehat. Bun selluf mu bet eut gukroopu en op mu kont du trap af gugon en toen op du gront gustampt. Du buuru hebbu toen mu soon gubelt en die is toen gukommu. Mu heelu linkur kant is vurlampt en ik wacht nu vor un vursorgingshus.

Drai nog eefies us un siegaret for mu?’ Dat doe ik en zij steekt, voordat er nog een begin gemaakt moet worden gemaakt met draaien, haar hand al uit om de sigaret in ontvangst te nemen. Draaien doe ik niet vakkundig.

Naast Alida zit een keurige oude heer. Cor Vos wacht op opname in verzorgingshuis Gaasperdam. De naam Windig komt hem bekend voor. Hij woonde vroeger in de Wakkerstraat te Amsterdam en kende mijn oom Adriaan; de behanger en stoffeerder. Zijn zwager is Jaap Kruizinga, de schrijver van vele boeken over de Amsterdamse Watergraafsmeer. Vraag hem: dan kent u zeker ook Elika, zijn vrouw?’. ‘Jazeker, of ik haar ken. Zij is mijn schoonzuster en met mijn zwager getrouwd.’ Steeds valt hij in herhaling en vertel ik: ‘Elika heeft met mijn zuster in een hotel in Oostenrijk gewerkt.’ Cor kijkt mij nieuwsgierig aan: ‘en Windig heeft mijn vloerbedekking gelegd. Het was een hele overdreven nette man, je oom. Hij sloeg zich met een hamer op zijn duim en zei alleen maar O, i.p.v. een vloek. Ook heb ik tot 1968 in de Fahrenheitstraat gewoond en een volkstuin gehad.’ Vos blijkt nog goed van de tijd!

Ren is weer gezellig bij mij en samen zitten wij op het terras aan het - Drinkplein binnen het AZKH. Nog even gaan wij naar mijn kamer en ligt zij naast mij op bed.

Zijn intens gelukkig en kunnen van elkaar genieten. Het afscheid dat wij dagelijks nemen valt ons steeds weer zwaar. Ondanks te weten dat zij dicht bij mij is. Terug op mijn kamer komt Groen achter mij aan: ‘Waar was u al die tijd?’ Kijk hem geïrriteerd, glimlachend aan en zeg: ‘Op het terras van het Drinkplein. Mijn vrouw is op bezoek geweest. Vergeet men nu oo nog de bezoektijden? Hij loopt rood aan: ‘heeft u al een afspraak voor de TC-Scan?’ Groen gaat niet in op de vraag: ‘ik ben nog even bezig en daarna toon ik u de MRI foto’s.’

40

Hoor voetstappen in de hal, richting mijn kamer. Het verhitte smoeltje van mijn dochie om de deur en zegt enthousiast in één adem: ‘Ik ga naar Polen Pa, van mijn werk drie dagen en de baas betaalt. Ik kan niet zolang bij je blijven want ik moet naar cursus en wilde je nog even zien. Dag lieve pap van me kus’ Ze pakt mij, slaat net als vroeger, haar dunne armen om mij heen en kust mijn gezicht. Legt weer haar kleine blonde hoofd tegen mijn schouder. Dennis komt binnen. Verrast kijkt ze: ‘ik dacht dat je niet zou komen?’ Dennis, haar liefde, steun en toeverlaat. Zijn eeuwige glimlach ken ik uit duizenden. Altijd staat hij voor je klaar, altijd bereid.

Den is een vent om op te bouwen. Wie bezoekt de vader van zijn vriendin bijna elke dag?

Zoals altijd keurig kloppend op de deur komt Groen in zijn overhemd en spijkerbroek weer binnen. Klaar om met vakantie te gaan. Dennis en Peet maken kennis. ‘Wilt u de foto’s nog zien voordat ik met vakantie ga?’ Het is een angstig moment, maar durf geen nee te zeggen. Gespeeld nieuwsgierig zeg ik: ‘Ja graag.’

Maar zie ze liever niet. Ook tegen Den en Peet ‘Als u de foto’s wilt zien, dan gaan wij even naar de balie en bekijken ze op het lichtscherm’ Samen met Groen, Den en Peet en nog twee verpleegsters bekijken wij de foto’s. Petra blijft wat achter mij staan. Zij is angstig net als haar vader, bang voor de confrontatie.

Dennis staat naast mij en is zeer geïnteresseerd. Dolgelukkig met hun aanwezigheid en steun, die op dit moment nodig is met mijn hevig kloppend hart in de keel. Het huilen staat nader dan het lachen.

De confrontatie met Hypo! Dennis probeert de spanning te doorbreken met een nietszeggende opmerking. Opmerkingen waarin ik mijzelf ook in herken. Groen wijst de plek aan op de MRI negatieven. Achter mijn ogen -en profiel-. Het wit-eivormig deel van ongeveer drie centimeter aan de Hypofyse en tussen de beiden oogzenuwen. Verder zie en hoor ik nu niets meer. Terug op mijn kamer trek ik snel mijn gympen aan om Petra en Dennis beneden naar de uitgang te brengen en uit te zwaaien. Er valt een stilte en wij zeggen geen woord. Kan mijn emoties niet bedwingen. Den en Peet kijken met opgwonden. Peet weet niets meer te zeggen.

Den gaat naast mij op bed zitten en spreekt moed in. Had het met hem niet beter kunnen treffen. Hij is mijn steun en zal altijd naar hem willen vragen: als het nodig blijkt. Heeft hij mij zijn vertrouwen gegeven? De telefoon gaat en Ren is aan de lijn, wel toevallig. Dennis neemt de telefoon en vertelt haar van de foto’s. Je hoeft niet ongerust te zijn, het is een opluchting. -weet het zo net nog nietDennis en Petra zijn ondertussen weggegaan. Wil ze toch nog even zien en haast mij achter hen aan maar zijn al uit het oog verdwenen. Snel de lift in en de lange gangen door. Zie ze in de verte uit het oog verdwijnen.. Tranen gaan de vrije loop en voel mij net een huilend kind, waarom keken ze nou niet even om? Door het raam zie ik ze bij de parkeer-automaat. Nog net lukt het mij om op tijd naar buiten te gaan, hen te roepen en te zwaaien: ‘Zie jullie morgen.’ Lachend zwaaien zij terug. Dit zijn van die eenzame momenten. Terug, naar mijn kamer, waar ik dan weer blij ben, alleen ben, zonder kamergenoot. Waar ik mijzelf kan zijn en toch ok weer gelukkig ben met het geluk in mij. Blij ben met de komst van Den en Peet.

41

Nog even Romy en Faya aan de telefoon gehad. Nooit had kunnen dromen dat deze gesprekken van onschatbare waarde kunnen zijn. Een sigaret gerookt in het rookhol. Er hing een enorme nicotinenevel. Wat een stank! Cor Vos wilde niet naar bed, omdat hij met Pasen niet naar huis mocht. Cor mopperde tegen een verpleger, die naar huis wilde gaan, maar niet kon gaan omdat Cor niet uitgekleed wilde worden om naar bed te gaan. Cor was boos. Cor kan niet meer alleen zijn. Cor wacht op plaatsing in een verzorgingshuis. Alida wacht ook op verplaatsing.

Waar is mijn wachten op? Niet op de Hindoestaan naast mij. De Hindoestaan vertelt over zijn twintig jarige Hypofyse-kwaal. Kan hem slecht verstaan. Hij wil zo graag even met mij praten en ook over zijn kinderen. Zijn kinderen hebben een goeie baan. Zijn kinderen zijn rijk. Zijn kinderen hebben veel geld. Zijn kinderen zijn gezond. Als zijn kinderen ziek worden, wat dan? Zijn de kinderen dan ook gelukkig? Ik wel, ik wel! Ondanks Hypo ben ik gelukkig. Samen met Ren. Samen met Peet. Samen met Den. Samen met Anita. Samen met mijn Nico. Wat een kletskous die Hindoestaan maar wel een lieverd. Hij wil nog werken. ‘Al die Surinamers die niet willen werken zijn gek, stapel gek!’ zegt hij. Oor in, oor uit.

Wil slapen en bel Ren. Als een onrustig, maar toch gelukkig dier, draai ik mij om en om en om te slapen slapen. Het lukt wonderbaarlijk ook nog.

HEER, GEEF MIJ STEUN EN KRACHT. Wat een vermoeiende dag met een vermoeiend verhaal.

Vrijdag 14 april 1995 Het is 06:15 uur. Vandaag wel erg vroeg wakker. Het is buiten nog donker, maar ondanks dat, geven de nog buiten brandende lichtjes een betoverd beeld. Soms geloof je gewoon dat alles om je heen mooi is, al is het vaak afgrijselijk. Ook al is het niet mooi trekt de spanning van het niet mooi zijn je toch aan. Soms is er een reden alles mooi te vinden wat om je heen is. Draai mij nog lekker even om en voel de zachte warmte van de dunne deken.

Beschermende warmte die ik als kind voelde. De warme, beschermende hand van mijn vader op mijn smalle schouders. Altijd waren die handen warm. De handen van mijn vader verwarmde altijd mijn koude linker poliobeen. Ben er niet veel mee bezig maar door de aandacht op het been, komt er veel uit mijn jeugd weer naar boven.

Dan 07:30 uur het bed uit en het bad in. Er zijn van die momenten dat er helemaal geen zin is om onder de douche te gaan. Het lijkt mij heerlijk om nu naakt in de plenzende regen te lopen, kilometers lang. Dennis komt mij rond 09:30 uur afhalen voor een prettig uitziend weekend. Dennis heeft ook vroege dienst vandaag en moest om 06:00 beginnen.

42

Na het ontbijt nog even het rookhol ingegaan om de medepatienten, die hier met Pasen blijven en, prettige Paasdagen wil wensen. Doe zulke dingen liever niet, omdat zij misschien met het gevoel blijven zitten en niet weg kunnen. Alida zit ook alweer in haar rolstoel te schoorstenen en zorgt voor een rookontwikkeling van jewelste: blaast rook uit als een stoomtrein of haar leven er vanaf hangt. Bij mijn binnenkomst lijkt het net of zij met haar handen onder de dekens zit te klooien.

‘Wat zie ik ? Ben jij nu ook al onder de dekens aan het roken? Lekker fris!’ Alida kijkt me verontwaardigd aan ‘Bukek ut effies’ en lijkt te denken: ‘meen jij het nou of meen je het niet?’- ‘Ben je naar de kapper geweest? Het zit meer dan uit de kunst. Je haar zit perfect!’ Alida: ‘Dat ken ju wel seggu, joh. Ik mog bleffu seij dusu. Het liefs go ik nog nar huijs.’ Erik doet er ook nog een schepje boven op: ‘Wat doe je dan hier?’ Alida is zeer alert en antwoord: ‘Su hebbu mu van huijs guhalt as un misdodugur!’ Iedereen lacht. Mijn opmerkingen zijn uitgeput en ik ga terug naar de kamer om mijn spullen te pakken.

Door de gang hoor ik Erik zeggen: ‘moet je nou kijken, altijd is kortjakje ziek, midden in de week maar zondags niet. Hij mag echt een weekend naar huis’ Erik roept me na: ‘neem je een borrel voor mij mee?’ Direct is mijn reactie: ‘Zal ik die vanavond bij je langs komen brengen? Als je ja zegt, dan doe ik het.’ Hij keek mij ongelooflijk en toch ook weer dankbaar aan. ‘Laat maar en proost op mij.’

Erik heeft de ziekte van Parkinson. Van de week vierde hij zijn twee en veertigste verjaardag. Ik had een kaart beschilderd en deze vroeg in de ochtend aan hem afgegeven. ‘Je bent de eerste’ zei hij. Ben blij en ook weer niet.

Erik twee en veertig; pas!

Krijg van een verpleegster een lift naar beneden en loop snel naar de uitgang.

In plaats van blij te zijn, voel ik mij rot. Knal buiten mijn bagage op een bank en wacht op Dennis. Hij rijdt met zijn taxi direct al voor, altijd op tijd, zoals is afgesproken. Klokslag 09:20 uur. Hij doet het allemaal maar en brengt mij thuis.

Ren is er niet omdat zij moet werken op Goede Vrijdag; vreselijk! Ze heeft al zoveel vrje dag gehad en moet toch wat reserves inbouwen. Peet belt gelukkig en doorbreekt mijn eenzaamheid zonder Ren haar aanwezigheid. ‘Pa, ik betaal wel een maand de wegenbelasting. Moet de auto voor het weekend terug gebracht worden? ‘ Haal mijn schouders op: ‘Nee hoor schat, je mag hem voorlopig wel houden.’ Mijn Nissan Micra aan Peet gegeven omdat ik niet meer mag rijden en moet afwachten wanneer het dan wel weer kan. Uiteindelijk kunnen wij met Ren haar Renault.

Gooi de tuindeuren open en zie de tuin in volle bloei. De zon schijnt heerlijk en geniet van de jonge, kleurige viooltjes. Had ze in de grond gezet op de bewuste dag dat het slechte nieuws kwam. Het nieuws dat mij ook weer rijker maakte. Er komt heerlijke rust over mij. Het lijkt me zalig om even te relaxen en duik in ons eigen grote beddie. Vreemd, dat de vertrouwde geur van onze slaapkamer en de lakens van het bed mij niet eerder zo zijn opgevallen en verheug op de komst van Ren. 43

Peet kwam en hebben een heerlijke middag gehad. Ze zou in eerste instantie blijven slapen maar is eerder naar huis gegaan dan gepland. Zij voelde aan dat het beter was haar ouders alleen te laten. De kaarsen en olie-lampen gaven hun licht als nooit tevoren. Wij sliepen in elkaars armen. ‘Zijn bijna 28 jaar getrouwd.

Vreemd hè? Of het gisteren was. Het is een echte - Goede Vrijdag- vandaag’ Zaterdag 15 april 1995 Voor mij een dag om niet te beschrijven. Een dag van geluk en liefde, kussen en tederheid. Een dag van stil verdriet. Voor Ren een wat treurige dag. Mag het?

Slecht geslapen. Er gaat van alles door ons heen.

Zondag 16 april 1995 Er zijn ontelbare postzegelverzamelaars ter wereld, maar urineverzamelaars iets minder. Had niet verwacht dat er gespaard moest worden. 2 x 24 uur van 07:00 tot 07:00 uur voor verder onderzoek. Je moet er iets voor over hebben en dat hebben wij. Zolang het bij deze toestanden blijft is er voor ons geen vuiltje aan de lucht, Alhoewel…

Wij pikken een ‘Dijkie.’ Hebben het AZKH gebeld of er een pilsje gedronken kon worden i.v.m. het opsparen van de urine.

Als het niet op het bijgeleverde formulier staat, kan het echt geen kwaad. Het brengt mij aan het twijfelen en ik laat het staan. Zo belangrijk is het allemaal niet en alcovrije  kan ook. Ren tracht zich helemaal aan mijn aanwezigheid over te geven en blijft in mijn nabijheid. ‘Ga gerust je gang meid en doe wat je hart je ingeeft.’ Zij schudt haar hoofd en zegt: ‘Nee, ik wil naar jou kijken.’ Aan mij is niets te zien, behalve als mijn hoofd een monitor zou zijn. Zij is nu eenmaal een computerfreak en heeft zich alles eigen gemaakt; mijn autodidactetante. Kom ik aan met mijn BULLcertificaat van Windows en Word. Terwijl Ren Techneutica zich veel meer verdiept in het technisch besturingssysteem; dat zit ook in haar vader en broers hun genen! Ren is mijn HELPDESK. Erg gemakkelijk. Het is weer avond en drink toch twee pilsjes. Stupide!

Ren Techneutica Helpdeska lacht achter haar rode wijntje, dat rolt en blijft hangen in haar glas; glashelder glas met rode zweem. Dan dol ik: ‘sinds wanneer drink jij glas in lood?’

Maandag 17 april 1995 De laatste urine dag. Stel je voor! Slecht geslapen vannacht, maar dat zal wel van al dat verzamelen zijn. Je bent toch uit je ritme en bang je plasje ergens anders te lozen. Het was leuk om even naar een tuincentrum te zijn geweest. Alleen vond ik het niet prettig dat Ren een uur zoek was. Het is er namelijk zo groot dat je er vaak langs elkaar heen loopt. Dat hebben wij altijd als wij gaan shoppen en gaan dan onze eigen weg. In de middag is het gaan regenen.

44

Thuis is Ren even gaan liggen en stak een kaars aan voor een gebed. Juist op dat moment kwam Nico mijn jongen even thuis. Het Stilte Centrum van het AZKH is dan een gemis. Ook Den en Peet kwamen nog even langs. Juist op dat moment zaten Ren en ik innig op de bank. Moet dan weer denken aan onze verkeringstijd als wij -gestoord- werden. ‘Dit zullen de kinderen best wel fijn vinden’ denk ik dan.

Om 20:30 uur heeft Ren mij weer naar dit vakantieadres gebracht, waar ik mij langzamerhand weer installeer. Het pakket wenskaarten gelezen welke maar aanstromen; het is ieder dag een uitkijk. Ren nog even gebeld en welterusten gewenst. Onze Paasdagen konden niet meer stuk. Slaap lekker mijn schatje.

KRACHT VAN DE LIEFDE KAN BERGEN VERZETTEN GEEF ONS STEUN EN KRACHT

Ondanks willoos stil verdriet en pijn dwong mijzelf een clown te zijn steeds maar vroeg ik De Vader schenk mij de zin in leven weer nu groeit een wonder diep in mij voel geluk en ben dan blij laat uw liefde nu o Heer in mij komen telkens weer Dinsdag 18 april 1994 Normaliter lijkt het AZKH-gebouw, van buitenaf gezien, een architectonisch gedrocht zonder enige schoonheid. Vooral bij donkere hemel, als de zon zich niet laat zien, is het niet moeders mooiste. Binnenin is het gebouw anders gesteld en wennen geblazen. Innerlijke schoonheid is zeker van toepassing zoals bij de mens.

Het uitzicht door het grote raam van mijn kamer blijft fascineren en kijk op een typisch Hollands landschap met een wijde blik. De machtige en krachtige wolkenlucht staat fier te wachten op toeschouwers. De Hollandse luchten zijn overal ter wereld bekend en heeft menig dichter en schilder weten te treffen: zij die willen zien zullen mijn schoonheid in het hart sluiten.

Ook mij kregen de wolken plat in het AZKH. vaak verplaats je, soms dan haast je traag maar witte wolken, rustig verder gaan niemand komt je halen, alle tijd die is er nog tot de zon je straks doorbreekt met warmtestralen

45

Vandaag wandel ik maar weer eens naar de functiekamer van endocrinologie voor een aantal hormonentesten van de bijnierschors. De bijnierschors regelt samen met de hypofyse ook weer diverse functies in het lichaam. Het wordt allemaal te medisch als ik hier te diep op in ga. Trouwens: een Medische Encyclopedie staat voor niets.

Er zitten weer een aantal proefkonijnen met lange voortandjes en twee patiënten, waarvan een mooie vrouw met volle borsten en mijn persoon. De Iraanse modern uitziende jonge knappe vrouw met kortgeknipt zwart haar. Zij kijkt een iets beteuterd om zich heen en zie dat zij zich graag in onze onzinnig maar humoristische gesprekken wil gooien.

Dit keer springen wij weer flink uit de band. De Iraanse lacht soms met ons mee.

Zij begrijpt ons heel goed en reageert op de juiste momenten. Woont nu twee jaar in Nederland en spreekt onze taal behoorlijk. Woont op MARKEN en is waarschijnlijk de enige niet MARKESE. Is dol op het schiereilandje.

Zij geniet er zichtbaar van dat ik met haar in gesprek ga. Minse en Martine, die het onderzoek weer doen, kunnen haar niet goed verstaan, en begrijpen er niets van..

Versta haar prima, maar dat zal wel komen omdat mijn buren uit Marokko komen.

Nu komt zij los: ‘Iek versta wel goed, als u langzaam praten.’ En dat doe ik. Vraag ook, of zij zich weleens laat fotograferen in Volendams kostuum  Dat had zij nog niet gedaan en wist niet dat het kon? ‘Dus u heeft dan ook niet eerder een dijkie genomen?’ De kamer ligt weer plat!

‘Misschien op grote dag van Konigin probeer. Is ook leuk voor de Beatrieks.’

Van het éé komt weer het ander. Minse en Martine hebben een rood hoofd ‘Ga maar lekker door. Meestal is er hier niet veel te beleven’ De Iraanse genoot van het onderzoek en luisterde aandachtig. ‘Wist u dat in Volendam de getrouwde vrouwen hun rokken met linten vaststrikken?’ Dat wist zij niet. ‘De ongetrouwde vrouwen hebben de rokken niet vastgestrikt en hangen de linten los.’ Zij slaat een hand voor de mond ‘Rokken los? Mag niet, is niet goed.’

Probeer haar uit te leggen dat de ongetrouwde vrouwen hiermee willen laten zien dat zij nog een man zoeken. De Iraanse moet erg lachen en zegt: ‘Ik kijken niet man en ikke niet zoeken!’

Het is een dag om gelukkig te zijn, niet dat ik bagatelliseer en romantiseer maar alles om mij heen is mooi en vrolijk.

De vitrage van het grote raam in mijn kamer heb ik dicht gedaan. Het zonlicht is te fel en doet pijn aan de ogen. Heerlijk ontspannen en lig op bed te sluimeren.

Als ik mijn ogen open sla, is het genieten van zonlicht door de glasvitrage.

Het is een schitterend schouwspel.

De lunch is perfect.

Ren haar aanwezigheid maakt weer gelukkig en is altijd een feest. Wat ik dan voel en denk kan ik met geen pen beschrijven. Ga nu naar het Stiltecentrum om alleen met De Heer te zijn, te bidden en te danken.

46

De huur TV op mijn kamer is te rood van beeld. Zo rood als een kreeft. Kijk je er te lang naar, word je kleurenblind. De TVdame heeft ‘m opnieuw ingesteld en het beeld is nog slechter geworden. Misschien is zij wel kleurenblind? Wat weet een kip nou van een strooienhoed en een fietsenmaker van een onderzeeër? Krijg een nieuw apparaat als er weer eentje beschikbaar is.

Inmiddels is er een soort keuzepakket van dokter Groen: operatie of medicijnen?

Het medicijn is natuurlijk de moeite waard om uit te proberen. Parlodel kan de tumor verschrompelen. Het is mij nog steeds niet duidelijk. Wel of geen operatie.

Ren gebeld, en maken de keus voor het medicijn. Rustig afwachten en zullen ons eerst laten informeren.

Faya van SCOOR heb ik ook gebeld. Zij kan op bezoek komen.

Ren heeft blanco kaarten, enveloppen, waterverf en penselen meegenomen. Ga maar iets schilderen en doe dit in de vorm van bedankkaarten voor mijn fans en aan hen die ons niet vergeten zijn. Het is lang geleden dat ik een penceel heb vastgehouden en een streek op papier is gezet. Ik was niet meer in staat iets te creëren. Tranen zijn weer niet van de lucht en biggelen van emotie. Het zal wel weer lukken met hulp en kracht. Moet mijn leven -leven. Daarvoor leven wij.

Het leven moet geleefd worden. Wat komen moet, moet komen!

Woensdag 19 april 1995 De bedankkaartjes, aan collegae familie en bekenden, zijn beneden bij het postkantoor afgeleverd. Op die manier heeft men ook een beetje het idee dat het allemaal goed gaat. Door mij een hele ochtend doorgebracht in de rooksalon.

Menig film of toneelstuk kan hier niet aan tippen. Vreselijk gelachen om Alida’s humor, grappen en grollen. Joost is er nu ook bij en lacht hartelijk met ons mee.

Hij heeft een aantal Epileptische aanvallen gehad toen hij in de auto zat.

Afwisselend is hij chauffeur en bijrijder van zijn vak. Nu is gebleken dat hij een kwaadaardig gezwel heeft in de hersenen. Joost is zevenentwintig jaar, heeft een vriendin en woont met haar samen in Oegstgeest. De geplande reis naar de Dominicaanse Republiek moeten zij annuleren. Na observatie in het AZKH gaat hij naar Leiden voor verdere onderzoeken. Probeer hem op te beuren d.m.v. wandelingen door het kolossale ziekenhuis en ons verblijf in het stiltecentrum.

Nu gaan wij met z’n drietjes naar het Drinkplein, Alida in de rolstoel, Joost met de benenwagen. Voor de gein probeer ik met Alida de Tango en Cha Cha te rolstoeldansen. Alida vindt het allemaal te gek, maar wil eerst iets roken en dan pas drinken en daarna weer effies roken. Wij vinden een nieuw soort dans uit -The Smoke and Rolldrink Dance.Voor wij weer naar de 5e etage gaan, nog een keertje rollenbollen met de rolstoel.

De draai gaat nu lekker en sneller dan ooit, de rolstoel met Alida kieppert bijna.

Stoppen maar en zitten blijven. ‘Misschien kan je altijd nog iets zingen’. Alida lacht: ‘Bei weis van spreeku Koos Albus’ ‘of de Zangeres zonder naam en 47

misschien wel Doris Day met lang donker sluik haar en roze diadeem’ zeg ik serieus!. Ons gieren echoot luid over het Drinkplein: ‘Que Sera, Seraaaaahaaaa’ Na de lunch samen met Ren, een oogmeting en gesprek met Groen die beslist: ‘Na het 2e gezichtsveld onderzoek zullen wij starten met PARLODEL. Een hormoon preparaat, dat ook de moedermelk aanvoer stopt bij zojuist bevallen vrouwen en bij mannen overmatige produktie van de stof prolactine doet verminderen. Eventueel...kunnen tumoren verschrompelen en verdwijnen. Kans, 1 op 20, is 5 %.

Vandaag krijg ik een kamergenoot naast mij en ben zeer nieuwsgierig. Frans de Groot. Een gezellige 80 jarige oude man: jong van geest. Mag Frans tegen hem zeggen ondanks het groot leeftijdsverschil. Zijn dochter is nu op bezoek en neemt afscheid van haar vader. Natuurlijk weet ik nog niet waarom Frans hier is. ‘Zorgt u goed voor mijn vader?’ vraagt de dochter. ‘Zal hem verzorgen, of het mijn eigen vader is’. Zij kijkt mij aan met een blik van: ‘Meent u dat nou?’

Ben blij met Frans, omdat ik gehoord heb dat hij predikant is aan de Nederlands Hervormde Kerk. Voel direct een band en geniet van zijn plezierige interpretaties en van alles dat mijn interesse heeft. Voor ons beiden -denk ik- is dit een Godsgeschenk, een gegeven ontmoeting. Heb mijn TV vanavond aan hem beschikbaar gesteld voor de wedstrijd: AJAX - BAYERN MÜNCHEN - Stand 5-2 ‘Tjonge, jonge.’

Voor het slapen gaan nog extra dekens verzorgd en Frans ingestopt. Kon mij niet bedwingen om te vragen: ‘Zullen wij samen bidden?’ Denk dat Frans het niet verwacht had en antwoordde onmiddellijk: ‘Dan wil ik dat jij het gebed doet.’

Doe het en voelde mij gelukkig en blij. ‘Boven verwachting’ zei Frans.

20 april 1995 Vandaag staat mij een tweede gezichtsveldonderzoek te wachten. Het is een heel vermoeiend onderzoek dat ongeveer 2 x 20 minuten duurt. Het is nodig als basis vóór de aanvang met het medicijn PARLODEL. Het medicijn zal enige tijd geslikt moeten worden om eventueel de druk van het gezwel tegen de oogzenuwen te doen afnemen. Men kan aan een volgend gezichtsveldonderzoek zien of er vooruitgang is geboekt. Ook kan men na enkele dagen merken of het lichaam het medicijn wel of niet afstoot. Het gezwel kan zelfs extra gaan groeien. Wij wachten af en gaan rustig door met ademhalen.

Faya komt rond 12:00 uur op bezoek. Het wordt nu wel eens tijd om even bij te praten en stel haar bezoek op prijs. Zij heeft vanaf het eerste moment gevoeld dat er met mij iets ging gebeuren. Vanaf onze eerste kennismaking heeft zij toch een zekere plaats weten te veroveren. Haar eenvoud en ‘eerlijkheid’, bezorgdheid en vooral verantwoordelijkheid is daarvan de oorzaak. Op haar eerste werkdag bij SCOOR hield ik haar gezelschap tussen de koffie en slagroomsoezen van één of 48

andere verjaardag. De kaarten die naar mij zijn gestuurd heeft zij met zorg uitgezocht en spreken direct aan. Zij geven duidelijk blijk van inzicht en gevoel.

Wij hadden een prettig gesprek. Leen is weg! Natuurlijk blijven er bij mij toch wel vragen; so what!

Peet komt op bezoek en gaat helemaal uit haar dak. Met de hele clan van haar werk naar Polen; op naar Warschau. Een collega van de vestiging aldaar gaat trouwen en iedereen is uitgenodigd. Leuk voor die meid. Zij werkt er hard voor en gaat op dit moment erg goed. Er was eens een feest op haar werk en wij werden er ook voor uitgenodigd. Zag tevens dat ze een goede gastvrouw is en gaf iedereen aandacht.

Haar gezondheid laat gelukkig, op dit moment, niets te wensen over.

De beslissing voor PARLODEL gebruik is er door. Vanavond om 22:00 uur een ½ tabletje en dan wordt het opgevoerd naar drie hele tabletjes per dag.

De sliktijd van het tabletje is erg ongunstig en gesteld op 08:00 uur, 16:00 uur en 22:00 uur. Altijd moet een voorafje worden ingenomen in de vorm van een koek, vla of andere snack. Nu is spontaan snoepen wel lekker, maar als je verplicht moet snoeien kan dat lastig zijn. Niet klagen en blij zijn met deze voorlopige beslissing. Vandaag was het een opwindende en vermoeiende dag.

Vrijdag 21 april 1995 Vannacht straalmisselijk wakker geworden en denk dat het door Parlodel komt.

Mensen, wat ben ik beroerd van zo’n half tabletje. Ik voel mij net een wentelteef en draai mij om en om maar het helpt allemaal niet en alles staat bijna op kotsen.

Dan maar even de verpleging gebeld met de zogenaamde noodbel. Ru Pito Tono De bewuste man, waarvan werd gedacht dat hij wel eens in deze kamer sliep als ‘ie niet bezet was? Ru is een klein vriendelijke Indonesisch mannetje en komt met een spuugbakje aansnellen en is zeer bezorgd. ‘Nu gaat het allemaal beginnen’ dacht ik. Het ontbijt kon ik wel het raam uitknallen en de lunch idem-dito. Zie mijzelf echt als een dooie liggen. Als Ren en Den smiddags komen ben ik een beetje opgeknapt. Mijn alter ego zegt: ‘Lautje Windig, niet zeiken a.u.b’. Astrid zei: ‘Ut sal wel allumaal tussu ju ooru sittu.’ Daar houden wij het maar op.

Het diner gaat er als gewoonlijk weer in en niet eruit! ‘Goetso ventju.’

Als ik tegen de avond even in een pocketboek lees met erotisch korte verhalen -Hete bliksems- komt Astrid langs en leest de cover. Haar ogen schitteren en zie dat zij mij met andere ogen aankijkt. Blij dat ze de kamer weer af gaat.

Bij de deur draait zij zich om: ‘pas ju op vonovud, welturustu?’ Frans gaat weer naar huis tenminste dat denkt hij. Als je ziet wat die man op zijn leeftijd allemaal naar binnen werkt sta je versteldt. Hij eet niet maar vreet als een varken. Frans is ervan overtuigd dat hij naar huis kan. Zijn bed afgehaald, dekens en lakens opgevouwen en onder het sprei gelegd. Hou mijn hart vast als The Docs 49

komen en misschien zeggen dat hij nog blijven moet. Frans, met zijn pretoogjes, lag op bed te wachten op de mededeling. Maar de supervisors zijn niet zo snel, lopen van her naar der en laten hem lang wachten. Zijn vrouw moet nog komen en weet niet dat Frans eventueel weer met haar mee kan naar huis. Bij de lunch is het anders gesteld met Frans. De door mij bestelde zoute haring kan ik er niet in krijgen. Voor hem is het geen enkel probleem en na mijn vraag, of er interesse is voor het geurende zeebanket, lijkt het Frans een uitstekend idee om het op te eisen.

Frans is toch nog maar onder een dekentje gedoken en inmiddels glijden de haringen zijn keel in. De vislucht doet mijn maag ronddraaien. Gelukkig komt zijn arts de goedkeuring geven en Frans mag naar huis. Zijn vrouw is verbaasd en wij nemen afscheid. Zal hem best wel missen want we hebben in korte tijd goede gesprekken gehad. Zou hem verzorgen als mijn eigen vader. Wij hebben samen gebeden en gedankt.

Op TV ‘Vrouwenvleugel’ gekeken. Het is vreemd dat zo’n serie kan boeien. Velen vinden het een overdreven en niet een realistisch stuk. Alleen het acteertalent en de typetjes zijn voor mij interessant om naar te kijken. Als men zelf heeft geregisseerd let je meestal alleen op het acteren en minder op de inhoud van het stuk. Dat is wel eens jammer, zo geniet je natuurlijk niet.

Zaterdag 22 april 1995 Verder geen speciale bijwerking meer gehad. Dat wil zeggen dat het medicijn verdragen kan worden. Het weekend weer naar huis. We zijn in de middag naar een winkelcentrum geweest en kwamen bij de Hema mijn zusje en zwager tegen.

Het was leuk en hebben daar nog iets gedronken. Mijn zus stond te wachten bij de toiletten en was bijna aan de beurt. Mijn zwager riep haar en wees in onze richting.

Zij was het toilet even vergeten en kwam de lange rij uit met de mededeling: ‘Plassen kan altijd nog’ en kuste ons. De contacten met mijn familie zijn zo goed als niets meer omdat Ren en ik onze verjaardagen niet meer vieren. Als verplichtte figuren wegvallen blijft er niet veel over. De band is kort geworden en merk ik nu helemaal. Had gewoon geen zin meer in verjaardagen en komt waarschijnlijk ook door mijn wispelturige instelling. Mijn oudste zus, is toch wel de enige van mijn broer en zusters die echt belangstelling heeft.

Vaak was het eenrichtingsverkeer en dat is toch waardeloos. Men moet ook eens anderen een tegenbezoek kunnen brengen en luisteren!

Zondag 23 april 1995 Een ontbijtje voor Ren gemaakt en om 09:15 uur liepen wij al over de dijk. Wij wonen alweer 22 jaar in ons dorp en aan de dijk. Het is een echt dorp. Net een dorp aan een dijk in Drenthe. De mensen letten goed op elkaar. Voor de sociale controle is het perfect en soms ook niet.. Wij genieten van deze dag. In de namiddag hebben wij Petra ‘ingehaald’ van Schiphol. Dennis stond haar op te wachten met een rode 50

roos in de hand. Het ziet er aandoenlijk uit zo hij daar staat. Peet zag er Pools uitgeweest uit. Logisch toch? Genieten!

Maandag 24 april 1995 Vandaag niets speciaals gebeurt. De Paradelli wordt goed verdragen. Heb de naam omgedoopt. Gewoon even afwachten tot de beslissing is genomen zodat ik supersnel naar huis kan.

Dinsdag

25 april 1995

De voorgeschreven tabletjes zijn geslikt. The Docs komen langs met aan het hoofd der neuroloog dokter Chang, de Chinese supervisor, gevolgd door dokter Groen de zaalarts en zijn opvolger dokter de Prins. Prins gaat de dienst van Groen overnemen. Laatst genoemde gaat eerst de nachtdienst in en daarna met vakantie.

Chang komt met de mededeling dat ik woensdag 26 april a.s. naar huis kan gaan.

‘Dat is nu jammer’ zei ik. ‘Wij hebben de vakantie moeten annuleren en nu kan ik toch naar huis.’ Dr. Chang trekt zijn schouders op: ‘ Wat mij betleft kunt u lustig op vakantie gaan als u alles nog kunt telugdlaaien. U bent in een plima conditie, dus daal zal het niet aan liggen.’ Chang lacht: zijn ogen, die toch al moeilijk zichtbaar zijn, zie ik nu helemaal niet meer. Of lacht Chang juist niet en kijkt hij altijd zo?

Direct heb ik het reisbureau gebeld of de reis nog door kon gaan. De dame wilde alles direct weer in orde maken. Vertelde haar dat er nog een aantal zaken met mijn vrouw besproken moest worden voordat wij weer kunnen boeken.

Voel me nog steeds goed en gaan verder met een vreemder geluksgevoel dan ooit tevoren.

Ren komt gezellig binnen en val direct met de deur in huis. Zij heeft de reis naar Malta direct al uit het hoofd gezet. Natuurlijk begrijp ik dat maar merk dat zij angstig is. ‘Jij kunt zelf beslissen of je wilt gaan want er is niets aan de hand. Thuis blijven kan ook. Maar... denk er goed over na, het is best wel lekker’ Ren wilde wel naar de Ardennen of een nieuw zonnescherm in de tuin want dat is beter voor je hoofd..

Dan komt onze huisarts binnen. ‘Als geroepen’ zeg ik. Dokter Jongegeest lacht en vraagt waarvoor. Vertelde hem dat wij in dilemma staan wat betreft onze vakantie naar MALTA. Jongegeest geeft de voorkeur aan een vakantie. ‘Jullie hebben zoveel spanningen achter de rug dus geniet ervan en pluk de dag. Je weet niet wat de toekomst brengt.’ Ook dit antwoord is voor mij een hard gelag. Men weet nooit wat de toekomst brengt? Niemand weet wat de toekomst brengt! De harde duidelijke taal van Jongegeest geeft bij Ren de doorslag. Gebeld en de reis kan doorgaan.

Na opnieuw geboekt te hebben kwam toch twijfel de kop op steken.

51

Geen geleuter meer en doorzetten. Vergeet niet dat het allemaal zo maar in je schoot geworpen wordt. Het komt er zomaar tussendoor geschoven.

Weer die flash-back na alle ellende van wat is geweest. Er zou iets ondefinieerbaars worden tussengeschoven werd nu duidelijk! -enigszins vooruitzien- kan bijzonder interessant zijn. Vooral als er bevestiging is. Zelf had ik het onzekere gevoel dat vader zou overlijden. Tot ons Malta overvalt.

Rinske is nu toch wel blij en tevreden. Heb haar in alle rust naar de uitgang gebracht en op ons afscheidplekkie gestaan. Morgen zie ik haar weer en komt zij me ophalen.

Daarna ben ik nog even het stiltecentrum ingedoken en daar zit Joost aan de tafel in het gastenboek te lezen. Probeerde over te halen samen met mij in gebed te gaan. Toen hij net twee dagen binnen was, een gebed voor hem in het boek geschreven. Dat hij het juist nu moet lezen, nu ik er bij ben. Een gebed bij de naam genoemd. Blij was ik. Joost sloeg de handen voor zijn gezicht en huilde. ‘Wil je nog bidden?’ vroeg ik.

‘Dit gesprek is voldoende’ zei Joost . Ik stond op: ‘Dan laat ik je nu even alleen.’

Ben naar boven gegaan, naar mijn kamer: ‘Vader in de hemel, help Joost.’

Denk dat het dat het mijn avond is. Onze avond. Onze vooravond van een nieuwe ontmoeting met de dagelijkse gang van opnieuw willen leven. Verlang thuis naar rust en stilte. Verlang naar mijn tuin. Verlang naar mooie zonnige dagen. Verlang naar MALTA. Verlang om bij Ren en de kinderen te zijn. Verlang naar mijn werk.

Ren is nog een paar dagen vrij van het werk. Ga vroeg naar bed en denk aan vroeger, toen ik nog...

Flashback: het dunne linkerbeen is gespalkt en doet pijn. Om mijn enkel is een brede leren band bevestigd: -aanelkaargeregen met een dikke bruine veter. De niet goed volgroeide voorvoet met onbeweeglijke tenen en de kuit als een afgevreten skelet met kanvasbanden aan de spalk vastgezet. Voel mij in een val gevangen en kan het been niet meer bewegen. Vader tilt mij op. ‘Kom maar jochie. Kom maar op mijn rug: hier komt de spalkenkoning Tjarrebikatjaaaa’-een uitdrukking die hijzelf had verzonnen- Het gespalkt been hangt zwaar onder mij te zwengelen, doelloos heen en weer. In draf als een ruiter te paard gaan wij in de richting van het zijkamertje naar mijn ledikantje. Een donker houten ledikantje waar ik lang in gelegen heb, gedroomd en geschreeuwd heb. ‘Doe hem nou niet af vannacht hé!

Anders wordt het nooit beter Lauwekie. Trustu jochie’ Zodra het licht uit is, begint het rossen aan de riemen en worstel met alle kracht de spalk weer los. Hij hoort niet bij mij en weg ermee: als alles maar los is en ik vrij ben.

De spalk mag dan nog wel aan het been slingeren, maar niet vastgebonden!

Rusteloos en in tranen val ik in slaap. Als angstige dromen van ontelbare voorbij waaiende zandkorrels die ik niet tellen kan maar wel -tellen moet, wordt ik gillend 52

wakker. Dan tilt Mama mij uit het ledikantje. ‘Kom maar jongen, kom maar bij Mama. M’n jongen toch. Huil maar niet. Het komt wel goed.’

Heb ik weleens gedacht dat die ontelbare zandkorrels de joden waren die in de tweede wereldoorlog zijn weggevoerd. Zocht naar een reden waarom ik dit vaak droomde: mijn geboortejaar 1943 liet vragen na.

Woensdag 26 april 1995 Vandaag is de grote dag! Terug naar Ren en de kids. Terug naar ons huis. Terug naar het alledaagse leven. Terug naar mijn vertrouwde omgeving. Terug naar mijn werk!

Nu zal ik mij geestelijk moeten voorbereiden. MALTA en de ontmoetingen bij SCOOR. Vragen moeten beantwoorden. Men heeft recht om vragen te stellen.

De positieve energie en kracht via kaarten zullen beantwoord moeten worden met gelijke munt. Er is zoveel belangstelling, steun en kracht geweest van iedereen.

Stel, dat die kracht er niet geweest zou zijn?

Daar staat zij dan en wacht op mij. Wat is er door haar heen gegaan? Wat heeft zij moeten doorstaan? Herken haar uit duizenden met haar kastanje bruine haarglans.

Zij is in het wit gekleed en in een vreemd licht gehuld. Zij glimlacht en steekt haar hand naar mij uit: ‘Ga je mee?’ Onwezenlijk is het gevoel om weer samen naar huis te kunnen gaan. Het is een tweeslachtig gevoel, van niet kunnen beslissen.

Ik kan het niet meer loslaten. Zal het AZKH gaan missen. Het was een hemel waar ik weer uit moest gaan. Een hemel waar iedereen gelijk is. Waar niemand in stand leeft. Waar geen voorkeur is. Waar genegenheid heerst en totaal gezamenlijke zorg, liefde, vreugde, verdriet, maar niet zonder de dood. Waar men met elkaar lacht en met elkaar huilt. Waar geleden en gelachen wordt. Zonder enige willekeur.

Ze glimlacht  kijkt mij aan en zegt: ‘kom, wij gaan weer naar ons huis!’

Lang wachten wij tot Parlodelli wordt meegegeven. Wat is lang? Men was het vergeten. Stel dat ik het vergeten zou. Vergeten was. Vergeten ben. Je bent niet goed bij je hoofd Windig!

Neem afscheid in het stilte centrum. Mijn ogen dwalen nog even over de Bijbel en het gebedenboek. Blader er snel doorheen en zie ons gebed met Rouka en Joost.

Nog even steek ik een kaars aan en dank GOD. Waak Heer, over Ren en de kinderen. Zij hebben het veel zwaarder dan ik. En al de anderen die hier liggen die het nog zwaarder hebben. Gebeden in het Gastenboek liegen er niet om.

Even wil ik naar SCOOR. Even wil ik mijn collegae zien die mij gesteund hebben met hun vele kaarten en hartverwarmende woorden. Zal ik wel, zal ik niet.

Doe maar en twijfel in wispelturigheid. Vraag mij af of ik de personificatie van ‘twijfel’ ben. Moet er wel om lachen.

53

Zit naast Ren in de auto en voel mij happy. Thuis staat een mand op tafel met prachtig gele en donkerrode bloemen. De kleurencombinatie die mij aanspreekt.

Er hangt een kaartje aan met goud opdruk: WELKOM THUIS! In het opgevouwen kaartje staat geschreven: Voor altijd, ik hou van je!

Lieve Ren, Hartelijk dank voor je goede zorg en liefde. Wij gaan er weer flink tegenaan. Jij en ik. Nog even en wij zitten toch op Malta. Natuurlijk heb ik ook niet kunnen dromen dat wij er nog naar toe zouden gaan. Je ziet maar, de wonderen zijn de wereld nog niet uit. Ik hou van je!

Hieronder staan alle wensen die wij/ik ontvingen via brieven/ansicht -kaarten van familie, vrienden en bekenden w.o. veel van SCOOR magazine collegae, platenbazen en reclamebureaus vanaf het begin totaan mijn ontslag -na de eerste opname- uit het AZKH, en terugkomst van onze Malta vakantie, welke enorm hebben bijgedragen in het positief denken!

Lau, Renny, Nico, Anita, Petra en Dennis, Wij willen jullie veel sterkte wensen en in gedachten zijn wij steeds bij jullie. Henk, Evelyn en de kinderen.

Lieve Ren, Wat een naar bericht van Lau. We wensen je heel veel sterkte toe in deze onzekere tijd voor jullie. Uiteraard respecteren we dat Lau geen bezoek wil. Mocht dit veranderen horen wij het wel. Francoise, Dick, + kids Lieve Laurens, Ik schrok mij wild toen ik het hoorde van de week. Ik heb net begrepen dat het vrijwel zeker goedaardig is en daarom ben ik heel blij. Ik wens je veel sterkte en snelle beterschap: zodat je spoedig in je tuin een beetje van de lente kunt genieten. Mijn ouders wensen jou, en Rennie en de kinderen, ook veel sterkte.

Nog hartelijk bedankt voor de schriftelijke en telefonische steun van de laatste maanden. Ik wil je graag binnenkort eens opzoeken maar dat moet/mag jij aangeven. Ik neem wel contact met Rennie op. groeten, Marianne + Cor + Wil. Hoi, Lau, Gisteren heeft Rinske gebeld.

We zijn erg geschrokken dat jij in het ziekenhuis ligt. Uiteraard respecteren we dat je liever geen bezoek ontvangt, maar we willen je toch even laten weten dat we met jullie meeleven. We wensen je heel veel sterkte in deze tijd van 54

onzekerheid, met al die onderzoeken. Heel veel liefs, Dick, Jurrien, Nanda en Francoise.

Hai Ren, Ik heb het slechte nieuws van Lau Gehoord en van Sas. Ik wens je heel veel sterkte -en NicoIk denk aan jullie. Veel liefs, Renate Hallo Ren, Ook voor jou is het een moeilijke tijd.

Met je ouders en Lau. Valt niet mee Ren. Maar blijf toch maar rustig anders loopt het met jou niet goed af. En jij dus ook heel veel sterkte met alles. Ook je kinderen. Want die horen er ook bij. En we horen wel weer hoe het gaat hĂŠ?

Groetjes Marja Hallo Lau, Dat was dinsdagavond even schrikken, want dat verwacht je allemaal niet zo’n telefoontje van Rinske. Maar gelukkig valt het allemaal erg mee niet kwaadaardig. Lau ziek lekker uit en binnen de kortste keren sta je weer buiten en ben je weer bij je gezin.

En veel sterkte jongen, ook Rinske, Petra en Nico.

Liefs van je zus. Jenny Get well soon! Hey Laurens, We volgen jouw ontwikkelingen en wachten in spanning af.

Beterschap en tot gauw. Floris Hoi Lau, Ik heb dit slechte nieuws gehoord.

Ik wens je alle sterkte. En maak daar niet iedereen gek met je gepraat. Veel liefs Renate Hallo Laurens, Ondanks dat we nog niet zoveel zaken samen hebben gedaan, wilde ik je toch dit kaartje sturen en je van harte beterschap wensen.

Hoop je snel weer te spreken. Vriendelijke groet, Jacqueline van Rough Trade Without you I feel so blue, Jacqueline Veel sterkte en een spoedig herstel gewenst, Jan, Matthijs en Evert, Cor Hartelijke groeten en vooral BETERSCHAP, A3 en Rob Van Harte Beterschap, Alex en Linda 55

Van harte beterschap en spoedig tot ziens in ‘t SCOOR water! Even een kaart onder jouw riem, Herman Lentedicht Uit volle borst wil ik nu zingen Over lente vogelen en andere nutteloze dingen maar het klokje van gehoorzaamheid tikt en de spiedende blik van de chef verstikt elke lofzang in onze kelen paarlen van gezang branden op mijn lippen, maar de besnorde IJspegel doet ze ras ontglippen aan de greep Ik zwijg stil, zoals het een l-pe werknemer betaamt.

Uw vriend. Paul Heb je al de tango gedanst met een van de zusters?

Dikke zoen. Viola Gezellig zo’n onverwacht telefoontje. Monica Het begint al een beetje te wennen met zulke collegae, Els Niet te veel het beest uithangen daar! Philip.

Hoi Laurens, Van Harte beterschap. Redactie FEM, Keiser, Willy, Tino, Sander, Paul Gert Jan, Hans, Kamerbeek, Bert, Ron, Quinty Jan Paul, Annemieke We hoorden via Ma van uw ziekenhuisopname.

Sterkte met de onderzoeken en het ziekenhuis bed! Groetjes en we horen wel via Ma hoe het verder gaat. Raymond, Petra & Thomas Welgemeende wens of een boeket al is het nog zo klein is beter dan het beste medicijn. Henk en Annie Bloemen en een lief kaartje van Nico en Anita Hallo Laurens, We missen je en hopen dat je spoedig hersteld bent. We denken aan je en leven met je mee!

Tot ziens en de hartelijke groeten van Alie en Greet

56

We hopen dat je snel weer bent opgeknapt! Sterkte van Manon en Barry Bloemen van SCOOR, Veel sterkte Directie Misschien niet zo lang meer. Hoop dat je gauw weer thuis bent, Hans, Joke,Peter Wij hopen dat je vlug eens belt, A3 en Rob Een reuzenkaart van Ed Finders, Gamil, Jimmy , Hallo Laurens, Zoals je ziet ben ik weleens in en Jimmy Portugal geweest vol goede bedoelingen om de halve wereld vandaar een kaart te sturen. Niet dus.

Van Viola hoorde ik van jouw opname gisteren.

Sterkte met alle onderzoeken en tot de volgende Portugese Kaart. Hartelijke groeten. Liesbeth Heel veel sterkte en ik hoop dat de verpleegsters een beetje lief zijn. Saskia

-Wit kaartje met potlood geschreven muizenkopje, niet te zien zo klein- Zoals je ziet, heb ik echt teken-talent!

Hartelijke groeten en vooral beterschap! A3 en Rob Beste Lau, We hopen dat het allemaal meevalt en hopen je gauw weer in tuintje en het buurtje terug te zien. Rins en Yvonne Beste Laurens, Allereerst zal ik even vertellen wie ik ben, want we hebben elkaar maar 1 keer gezien, geloof ik. Ik ben Kees Posthuma en je had me toentertijd gebeld om evt. de muziek bij je SCOOR al te maken. Ik had al begrepen dat die niet door ging.

Jammer, want ik was best wel enthousiast!

Na een avondje brainstormen, video’s kijken en concepten bekijken. Dus als je nog eens iets op touw wilt zetten in die richting hou ik mij aanbevolen!

Maar ik wens je allereerst van harte beterschap en wie weet, tot ziens! VHB Cees

57

Levend schilderij, ook dit is kunst. A3 en Rob Gezellig hĂŠ al die post van die medelevende mensen en dan ook nog een kaart van deze twee. Zo, die kaart is ook weer vol. Tot volgende week. Dag pappie.

Dikke Zoen van Anita en Nico Beste Laurens Wil je me zien of spreken, bel me even Zeer veel sterkte en gauw tot ziens, Nico en Plausch Veel sterkte, Henk, Evelyn, Barry, Manon, Saskia en Marieke Niks aan zonder jou. Dag Lieve Laurens Gelukkig kunnen wij optimistisch zijn over jouw gezondheid, heb ik gehoord, maar evengoed vind ik het hartstikke erg voor je, dat dit je is overkomen. Ik hoop dat alles weer snel verholpen is en dat je dan van alle klachten af bent. Lieve Lau, ik mis je nu al. Ook al hoop ik dat we je snel weer zullen zien, Neem de tijd die je er voor nodig hebt.

Veel liefs en dikke zoen! Corinne Lieve Laurens, Eindelijk mag ik dan eens met je samenwerken op een en aan SCOOR. Komt er weer iets tussen.

Hoe is het met je lieve schat? Ik hoop dat ze je goed verzorgen en dat je je nu wat meer kunt ontspannen.

We denken allemaal veel aan je!

Wat dat samenwerken betreft wacht ik wel even okĂŠ More than I can say, Els! KIDKRANT Redaktie-Veel

Sterkte Edwin Voortaan drink ik op jouw gezondheid Wouter Veel Sterkte! Kusjes Heleen Beterschap! Marcel Ik hoop dat je snel beter voelt, Rebecca x Heel veel sterkte en beterschap, Kusjes Anja En heel veel sterkte Wim, Ans, Dennis Dikke zoen van Nico en Anita

58

Hallo Laurens, Residence 4 zit dicht, dus tijd om jou een kaartje te sturen. Hoop dat alles redelijk goed gaat. Bij SCOOR is het crisis, de waterleiding is gesprongen, toiletbezoek verboden en koffie en thee niet voorradig. Maar er zijn ergere dingen in het leven Hartelijke groeten.

Liesbeth, Martine, Jos, Hans Dag broertje, Wat ben ik geschrokken. Ik leef echt met je mee en kan alleen maar zeggen houd de moed erin. Veel sterkte in deze moeilijke tijd.

Maar vergeet niet dat het allemaal wel weer goed komt en hopelijk met medicijnen. Kop op Lau. Laat de moed niet zakken. Groetjes Marja, Wim, Sandra, Gregory, Mark en Peter Dag Pap, Omdat ik vandaag niet kom, een kaartje.

Waar de cartoon op slaat? Geen idee maar hij is wel geinig.

Morgen kom ik weer -Gezellig?- langs, hoor!

Heel veel liefs van je dochie XXX P Lieve broer, Deze kaart sprak voor zich.

We hopen gouw iets van je te horen,wanneer je aan bezoek toe bent, ben ik er. Veel liefs ook voor je gezinnetje.

Je zus ook groetjes van Wim Ik hoop gauw een keer langs te komen. Wensen Vader en Ik je veel sterkte en Van Harte Beterschap Moeder Heel veel sterkte voor jou en je vrouw en kinderen.

Ik zal aan je denken. Misschien helpt het. Dikke zoen Viola Beste Laurens, Het nieuws over je ziekenhuis verblijf heeft mij onaangenaam verrast, hopelijk heb je inmiddels de noodzakelijke behandeling achter de rug en begin je aan spoedig herstel. Heel veel sterkte en hopelijk tot spoedig ziens. Directie Hans Hallo Laurens Was dat even schrikken. Jij ineens in het ziekenhuis.

Jongen, we leven met je mee en wensen je van harte beterschap. Tot gauw! Warner Music Rob, Linda, Masja

59

Laurens, Wat moet ik nu weer allemaal vernemen? Paul heeft het me uitgebreid verteld gisteren. Rot voor je, ik leef mee. Gelukkig is er met medicijnen iets aan te doen.

Ik hoop dat je er weer gauw bovenop bent.

Sterkte en hou je taai. Groetjes Publicis Prad.

Hoi Laurens, Veel sterkte en gauw weer gezond worden Universal Media Arnhem, Dorrine, Beterschap, Nicole Beste Laurens, We hoorden van je collegae dat je in het ziekenhuis ligt. We hopen dat het snel beter met je gaat en wensen je heel veel sterkte! Julia, Universal Media, Arnhem Groetjes, A3, Rob, Sandra, Tom, Anita, Nico Hallo Laurens, Heel veel sterkte toegewenst in de komende tijd, ook voor Rennie en de kinderen. Carel Boonen Marjolijn Barends Hallo Meneer Windig, Word snel beter en laat de zusters maar goed voor u zorgen! Groetjes. Tom + Sandra Ik was op zoek naar een kaart voor jou. Niet zo goed wetende wat ik nou moest kopen. Totdat ik deze zag ‘de denker’. Want zo sta jij in mijn geheugen gegrifd: onze laatste paar gesprekken hebben mij een heel andere Laurens doen leren kennen. Ik bewonder jou en je familie zeer. Denk goed en veel! En ik hoop nog vaak gedachtes met je te delen. Ik leer daar enorm van. Je bent met Pasen thuis.

Vandaar dat ik de denker daar naar toe stuur. Zodat ook mijn paasgroet je tijdig zal bereiken: een fijn Pasen. Ariadne Beste Broer, Hier een kaartje van je broer Jan. Ik hoorde dat je in het ziekenhuis lag, dus ik dacht, laat ik hem maar proberen een riem onder het hart te laten steken. Dus broer ik wens je van Ganser Harte Beterschap toe. en hoop, dat je er snel weer uit bent. J.Windig Groeten uit Amsterdam. Nico en Anita \\\

60

Beterschap en lichtpuntje voor dag en nacht. Hang deze kaart boven je bed. Hij zal licht geven als teken dat ik aan je denk. Dag Laurens! Na de berichten over je, nu maar snel een kaartje. Dit om je te laten weten dat we allemaal aan je denken We hopen dat je snel weer bij ons bent, in goede gezondheid. p.s. Hoe zeg je ‘Beterschap’ in ‘t Portugees?

Redaktie SCOOR, Paul Lieve Laurens, Hopelijk slaan de medicijnen snel aan.

Beterschap en alle sterkte die je kunt gebruiken. Zwanet He Menneke! Zuk schrikken.... allemaal witneusjes hier toen we ‘t hoorden. Kom er alsjeblieft weer gauw bovenop.. ‘t is hier maar niks zonder jouw welluidende ‘presence’! Denk aan je- constant! Cherie Heel veel beterschap Eric Ha Laurens, Hopelijk zien we je snel weer hier.

Gezond en wel! Beterschap & Sterkte. Henne Heel veel groetjes en sterkte A3 en Rob Get well soon, Dikke zoen van ons. Nico en Anita Heb je al gehoord van dat vreemde virus waarvan je vreselijke lachaanvallen kan krijgen? Hans Beterschap!

Hoorn, De scheepsjongens van de Bontekoe Deze leuke kaart spreekt voor zichzelf! Groeten van de Hoornse Drieboom A3 en Rob Dag Pa, 10 minuten geleden liepen wij nog gearmd op de Bibilotismars de kerk uit., maar het heeft niet lang mogen duren, we liggen al in scheiding Groetjes & kussen Albert + Petra Duizend maal STERKTE MCA, Angela

BMG,Wilma,

Jeroen,

Beterschap en nog eens Beterschap! Kortom van harte beterschap en heel veel sterkte, Sandra -Vriendin van Anita 61

Met de hartelijke groeten van A3 en Rob, Sandra en Tom, Nico en Anita Hoi Laurens, Wat een enige kaart stuurde jij ons op! Als reactie deze handgemaakte kaart -Niet door mij- die ik erg mooi vind. We worden gelukkig door Nico en Nita op de hoogte gehouden, hoe het gaat. We blijven meeleven en wensen je aller-allerbeste en hopen dat alles goed zal blijven gaan. Met veel groeten en liefs.

A3 en Rob en het Grut! Dit moment belde je.op Heel veel beterschap Hans Abr Beste Laurens, Hoorde van je collegae dat je was opgenomen Heel vervelend allemaal. Wens je dan ook het allerbeste en hoop je weer snel op eigen plaats te Saatchie en Saatchie Adv. kunnen telefoneren.

Groeten. Henk Groetjes A3 en Rob! Van harte Beterschap, Hartelijke Groeten GOG en gauw tot ziens, Kees ~~ Luuk Grumberg, Mandy XXX, Dijkzeul, Hans Tram, Hans, Nick, Greet, Alie, Hans, Cor Nijman, Harry, Kees Hallo Laurens! Veel sterkte toegewenst, , en van harte beterschap. Theo van der Heijden Zadkine Media In alle ijver om al die deadlines te respecteren, was jouw stem altijd weer een oase van rust en kalmte. Helaas, zo blijkt nu, zal die voor een tijdje niet meer te horen zijn. Ik wens je van harte beterschap toe! Ze missen je daar bij SCOOR! Play It Again Sam Brussel Paul Zamek Krolewski, Stratego Miasta Lazienki Geerlig H Vormgeving; Hier is ie dan! Zeker 26 graden. Zonnig, grauw, en grijs en vooral veel Polen, tot gauw en Warszawa Polska Krolewski Wilanow, Petra, Kusje van Maureen.

Sjaak, Marcus, Veel groeten van Maoerke, Herman, Leen, Joost!!

Ewa, Albert, Geerlig & Ielena Agniswaka

62

Hoi Rinske en Lau, Het schrijven gaat mij niet zo goed af, maar ondanks dat wil ik jullie toch even laten weten dat wij met jullie meeleven. Ik vond het daarom heel fijn dat Rinske ook ons heeft gebeld zodat we weten hoe het met jullie gaat. Mochten jullie er even tussen uit willen dan zijn jullie van harte welkom.

Heel veel sterkte bij het wachten op de uitslag. Liefs!

Dick, Francoise, Nanda en Jurrien.

Ja, ja, Daar zijn wij weer! Dikke zoen van ons. Anita en Nico ........En daarom hier nog een kaartje, heel veel sterkte en een hele fijne koninginnedag -Oranje boven Liefs Sandra Beste Laurens, We missen je wel, hoor! Deruit gaat failliet -Nog net niet- Word snel beter. Wij denken positief en muzikaal mee. Namens alle SCOORS Ellen Verbruggen.

Beste Laurens, Het is natuurlijk gemeen van me, een kaartje uit Mallorca, maar ik wil je laten weten dat ik aan je denk. Sterkte, beterschap en snel tot ziens bij SCOOR! Groet. Lex Koeiedag,Koeiedag, Hoi Lieve Laurens, Wat ontzettend lief van je dat leuke lieve kaartje te sturen. Ik was een weekje thuis dus trof het deze week aan. Je begrijpt ik had gelijk een koeiedag! Zo mop, hoe is het? Ik hoor via, via hoe je zo’n beetje gaat. Geniet van de zon. Begrepen dat je die elders gaat opzoeken, samen met je vrouw.

Goed zo! Ben je nog een beetje in de tuin aan het werken? Sinds wij die caravan hebben ben ik helemaal gek van tuinieren en koop ik mij los. Zoveel geef ik er aan uit. Steeds maar weer plantjes kopen die nergens meer bij kunnen. Dikke grote knuffel. Els Wij hopen dat je weer snel het ziekenhuis gedag zal zeggen. A3 en Rob Lieve Laurens. Veel kracht, moed, optimisme, positiviteit, geloof en alle goeds toegewenst!

Sterkte en liefs van Flora -ANK- G.O.G Wij wensen je heel veel sterkte A3 en Rob 63

We missen je!!!!! Heeel veel liefs en tot gauw, lieve Lau!! Mieke Wordt meer snel weer beter. Via records De boodschap: beterschap! Claire, Jos, Steef, Han Een fleurig kaartje met fleurige kleuren om even lekker op te fleuren. Dikke zoen. Nico en Anita Beste Laurens, Claar schrijft dit, want eigen schrift is nog niet veel. Ben benieuwd hoe het inmiddels met jou gegaan is en of er al beslissingen zijn gevallen. Hoor graag wat van je Heel veel sterkte.

Wouter en Claar Bloemen, Voorspoedig herstel en we denken aan je.

Je collegae Hoe is het met jou? Ik hoop een beetje beter.

En aller beste wensen wij jullie toe. Wim, Ans, Dennis Van Harte beterschap en heel veel groetjes van A3 en Rob Lieve Laurens, Telefonisch heb ik me wel op de hoogte gehouden maar nu ik me zelf weer beter voel, wordt het hoog tijd voor een krabbel. Ik heb begrepen dat je medicijnen slikt. Ik hoop dat de kuur aan zal slaan.

Van Faya begreep ik dat je ook al weer aan het werk bent. Je bent wel een stuk sneller dan ik.

Doe voorzichtig. Denk aan jezelf, en heel veel sterkte.

Groeten Josephine Beterschap Roy en Esther Laurens, Steeds sta ik op het punt om je een briefje te sturen, want we leven erg met je mee, maar dan komt er weer iets tussen en dan zijn we weer een dag verder. Ik wilde je namelijk geen Z.G. grappige kaart sturen, want dat leek me meer iets voor later als je geholpen bent. Egon vroeg of we samen een kaart zouden sturen, dus dan nu maar allebei. Door Paul worden we op de hoogte gehouden en ik hoor dat je het redelijk goed opneemt. We hopen dat er gauw meer zekerheid komt, zodat je weet waar je aan toe bent.

Laurens, het beste en we denken aan je. Groeten. Ruud & Birgit 64

Ieder mens kent zijn dieptepunten en wat dat betreft zal jij dat nu zo voelen. Ik ken je als een doorzetter een optimist. Hou dat! Ik, wij, iedereen leeft met je mee! Pros Lau, Ik mis jou. Je liedjes en grapjes. Paul doet erg z’n best maar haalt nooit het niveau van jouw, Monica Lau, Ik mis je, je grappen, je moppen en je persiflages.

Monika doet erg haar best, maar haalt jouw niveau nooit. Paul Heel veel sterkte Hoi! Philip Sterkte en hou je taai, Louis Laurens veel sterkte wat moet ik nou met zulke collegae??

Groeten, Els en Viola Dag Laurens, Hier een kaart van de Melkweg.

Take a good look, want zo zal de Melkweg er over ‘n paar maanden niet meer uitzien. De verbouwing is nu in volle gang en wij trillen mee. Dat is nog eens wat anders dan keiharde muziek, hoewel ik het laatste prefereer. Ik wens je heel veel sterkte en een voorspoedig herstel, zodat ik weer gauw bij jou kan adverteren. Jose From all of us Get Well. Hello dear Brasilleiro.

Ta tariotha tata tariti, enfin ‘The girl from Ipanema’ kom je daar vast niet tegen, dus herinner ik even aan haar.

Lau een heel spoedig herstel en hoop je gauw weer in ons midden te hebben. Hugsss, Judith

Lieve Laurens, Dank voor je ansicht aus AZKH Hopen je snel weer in ons midden te hebben.

We leven met je mee! Tot snel, Annelies Bloemen, Sterkte namens BMG/MCA, Wilma, Jeroen en Angela Binnenkort ben je weer in TOP-conditie!

Laurens succes gewenst. Van Harte Beterschap, Egon en Ruud Hoi Laurens, Ik heb gehoord dat je de paasdagen lekker thuis hebt doorgebracht. Wat zal zo’n ziekehuis dan weer wennen zijn. Kom je de dagen een beetje door? Er is in ieder geval wandelruimte genoeg, wat een groot complex, 65

het AZKH, je kunt er volgens mij best verdwalen.

Ik wens je veel sterkte en geduld tijdens je verblijf in het ziekenhuis. Groetjes.Wim Fijne Pasen gehad? Sterkte deze week maar weer.

Deze kaart is belegd met kiezels. Allerlei kleuren en formaten. Ze staan voor het aantal dagen dat we je moeten missen. Veel misschien, nog wel meer want wat ligt eronder. Dat probeer je me ook elke keer weer voorzichtig te vertellen: Faya, volgens de artsen gaat dit weken duren. Hoelang is onbekend, ‘maar weken.’ Zolang als nodig hebben wij een oplossing. Alles in afwachting van je terugkomst.

Want SCOOR is en blijft van jou. Daar komt niemand aan! Tot horens maar weer. Ariadne Ha die Laurens, Blij te horen van het ‘Grote nieuws’ dat geeft de burger in deze omstandigheden weer een heel klein beetje moed? Ik mis je echt nu we de laatste tijd zo’n gezellig contact hadden! Hou je taai! Hoop dat je snel weer beter voelt en dat je weer zin hebt in het maken van jou eeuwig grappige grollen! Dag Lau! Kop op. ‘n dikke beterschap zoen. Helen Voor Laurens met veel groetjes A3 en Rob Hoi Laurens Je mag weer lekker in je eigen bed slapen. Home sweet Home. En wat heerlijk dat jullie plekje in Malta nog vrij was. Ik hoop dat jullie er allebij van kunnen genieten. Ik heb even geinformeerd; 1- Je kan je plan uitvoeren zoals je had gedacht.

Je beter melden als je met vakantie gaat. Daana zien we weer.

2- Er komt geen controle. Je hoeft daar niet over in te zitten. Ga en doe alsjeblieft waar je zin in hebt.

3- De bedrijfsarts zal contact met je opnemen voor of na je vakantie. Dat weet ik niet, maar dat doet er ook niet toe. Is ter kennismaking. En voor jou een vertrouwenspersoon als je ‘n keer wilt praten.

Kom lekker tot rust. En hopelijk tot 22 mei. ‘t zou een goed teken zijn als je wee een paar uur kan werken.

Dag, Ariadne

66

Lieve Laurens, Thuis gelukkig! Ik hoop dat je af en toe nog een beetje van het weer kunt genieten in je tuin en dat je snel beter wordt. Met mijn moeder gaat het erg slecht, helaas; mijn zussen en ik helpen mijn vader en haar thuis. Ik ben ook tijdelijk min of meer bij mijn ouders woonachtig. We wensen je beterschap. Liefs, Marianne Hai Laurens, Eindelijk weer thuis. Ik hoorde van Peet dat jullie wel op vakantie gaan. Ik wens jou en Ren heel veel plezier en rust op de vakantieplek, Liefs, Renate Hoi Laurens, Ik hoorde van Monica dat ‘t lekker gaat. je zit achter de computer alles op te schrijven met dit mooie weer. Nou ja. en straks Malta. Ik wou langs deze weg jou en Ren een hele fijne vakantie toewensen.

Dat hebben jullie wel verdiend. Lijkt mij zo. Voor wij er erg in hebben zien we je weer. Ik hoop dat we in de tussentijd goed voor SCOOR hebben gezorgd. Dat je een beetje tevreden bent over de invallers. We horen ‘t wel de 22 ste. Tot dan. Ariadne Een kleine versnapering, als blijk dat we blij zijn, dat je weer in ‘t straatje terug bent. En dat wij nog vele jaren keet kunnen schoppen. Groetjes Sjaan, Nic en Ger Fijn dat je weer aan het werk bent. Hier bezig met ‘kindje wiegen’ in een prachtige omgeving.

Schoonzoon heeft een zeilschool in Weymouth bij Dorchester. Een binnenhaven van 10 vierkante KM met direct verbinding tussen pieren met zee. Ideaal om catamaran zeilen te leren. Tegen deze plaats ligt Portland De grootste oorlogshaven in 44 tijdens de landing Normandie. Lijkt verder op Beieren. Vermaken ons uitstekend en zie je bij SCOOR, Hennie en Herman Hallo laurens, Niet gedacht dat deze kaart ooit zou aankomen he. Wel verrassing. Hoe staat het met jou gezondheid en je gezin. Met mij is alles prima, Ik hoef niet meer naar AZKH voor controles. Ik was je nog komen opzoeken maar je was al weg. Ook groetjes van mijn vriend, moeder, zus en Patricia. Veel Liefs Tanja Shakison -zie bladzijde 26Welkom thuis en een ontzettend leuke vakantie op MALTA. Anita en Nico 67

Dank jullie wel, Lieve mensen.

Jullie hebben mij enorm geholpen.

Rennie Er vloeit een traan laat maar komen laat maar gaan jij bent mijn liefste en mijn dromen laat maar komen laat maar gaan er vloeien tranen van geluk stuk voor stuk en zie ze glinsteren in ‘t licht ik kus ze weg van je gezicht ik kus je warme zachte lippen lief

WAAG JE NOOIT AAN VOORSPELLINGEN, ZEKER NIET WAT DE TOEKOMST BETREFT

Na onze Malta vakantie voel ik mij in topvorm tot de dag van vandaag, 5 maanden na het indrukwekkende bericht. Wanneer is de volgende stap na 26 april 1995‌.. * 31 mei 1995: gezichtsveldonderzoek Na een derde gezichtsveldonderzoek, kreeg ik direct de uitslag op papier. Uit het onderzoek was gebleken dat de situatie niet was verbeterd.

Werk voorlopig even niet aan dit manuscript e.e.a. alleen met Ren te verwerken.

Alles staat toch al in mijn dagboek. Ondertussen gaan wij soms wel twee keer per week naar Scheveningen. Praten veel, wandelen over het strand en drinken iets op een gezellig terras.

29 juni 1995 uitslag gezichtsveldonderzoek 14:45 uur Ik Lees de brief als volgt; 68

De uitslag van het gezichtsveldonderzoek is bekend en moest nu nog eens extra bevestigd worden door Dr. Elsinga de Poli-neuroloog. Er werd door haar destijds, vind ik, een voorbarig besluit genomen: er zal toch een operatie moeten volgen!

Geachte heer Windig, Ik stel voor dat er toch eerst een tweede Scan gemaakt zal moeten worden voordat men echt kan zien of het middel Parlodel is aangeslagen. Het zou best mogelijk kunnen zijn dat het gezwel in omvang is afgenomen maar de oogzenuwen zijn beschadigd en niet meer te herstellen is. Die tweede Scan nemen wij dan direct mee voor de operatie. In het AZKH wordt een dergelijke operaties nog niet uitgevoerd. Men wacht op het instrumentarium dat ieder moment afgeleverd kan worden.

Vragen en nog eens vragen!

Zij vertelt mij dat ook weer niet te lang gewacht moet worden. Als alternatief kan de operatie, als er plaats is, in een ander ziekenhuis plaatsvinden. Zoals Amsterdam. Het AZL te Leiden of het Radboud ziekenhuis in Nijmegen. Dr. Elsinga moet overleggen en nog eens overleggen met de neurochirurgie en vraagt mij: over ongeveer een week even telefoontjes te plegen over de uitslag. telefoontjes?- ‘Stel dat ik het *vergeet’ zei ze. Er wordt weer voor drie maanden Parlodel uitgeschreven. Zij neemt niet aan dat binnen drie maanden de operatie zal plaatsvinden. -en er kan niet langer gewacht worden?- Onze drie weken geplande vakantie staat dus weer op losse schroeven.

Reis annuleren; ja of nee? ‘Ik neem toch wel aan dat u een annuleringsverzekering hebt afgesloten!’ zei Elsinga weer, zoals de allereerste keer.

Zij heeft een gedegen zelfkennis en *vergeet’ mij dus te telefoneren over de uitslag en zal ik terug moeten bellen Zij deelt mij mee dat: men nog steeds aan het overleggen is.

Tussendoor slenteren wij de maand juli door~~~~.

2 augustus 1995 Het AZKH laat telefonisch weten: ‘Er staat in het systeem dat u de Scanfoto’s in uw bezit zijn i.v.m. een bezoek aan het Lucasziekenhuis te Amsterdam? -misschien ligt er iemand met mijn foto’s op de operatietafel?- Heb ze voor het eerst en laatst gezien op donderdag *14 april jl. in het AZKH via Dr. Groen! Ben nooit in het Lucas te Amsterdam geweest? Daarna heb ik niets meer vernomen. Neem aan dat de foto’s gevonden zijn; ongelovelijk!!!

15 augustus 1995

69

Het AZKH maakt met mij een telefonische afspraak voor een bezoek aan de endocrinoloog op 21 september 09.45 uur. Zal dan ook definitief de stand van zaken moeten weten. De dame aan de andere kant van de lijn: ‘Mocht u in die tussentijd, slechter zijn gaan zien, dan moet u even contact opnemen met het AZKH’. ‘het spijt mij voor u mevrouw, In die tussentijd zijn wij drie weken met vakantie in Griekenland’. Ze zullen ook wel denken; waarom gaat die vent steeds op vakantie? -ja, waarom? Waarvoor?Wij gaan rustig de weg die gegaan moet worden.

VAKANTIE SKIATHOS GRIEKENLAND 10 september 1995 20:00 uur Na twee perfecte vakantieweken op het Griekse-eiland Skiathos, bereikt ons vandaag het trieste bericht dat Vader stervende is. Wij voelen ons verlamd door de schrik. Is er nog tijd om vader terug te zien? Wij moeten direct naar huis. Petra, Nico en Dennis zijn zondag de hele dag bezig geweest ons te bereiken, maar zonder enig succes. Het moet zo zijn dat wij zelf naar de kinderen hebben getelefoneerd. Rond 20:00 uur hoorden wij het schokkende bericht.

De reisleidster in Skiathos-stad passeert met haar koffertje de telefooncel en regelt acuut ons vertrek naar Amsterdam!

11 september 1995 09:00 uur Wij vertrekken deze dag met het eerste vliegtuig waarin -ongelooflijk- twee plaatsen vacant zijn.

De uren voor ons vertrek is er geen telefonisch contact meer geweest.

Een tussenlanding in Thessaloniki stelt ons in de gelegenheid naar huis te bellen en vernemen van Petra het schokkende bericht dat Pa is overleden. Daar staan wij, gebroken door verdriet op de luchthaven van Thessaloniki.

De band met vader is zo ijzersterk. Dit verlies breekt ons hart en kunnen geen afscheid meer van hem nemen. Missen moeder; op dit moment kunnen wij ons verdriet niet met elkaar delen. De ogen van onze medepassagiers zijn op onze huilen gericht en wij verbergen ons verdriet niet. De grond zinkt onder onze voeten vandaan. Vader is gestorven van zondag op maandagnacht rond 02:30 uur.

Vader, lieve pa, we zijn zo gelukkig met je geweest. Je was altijd zo vrolijk.

De laatste tijd werd je zo stil. De laatste tijd was je ziek. Nu heb je rust. We zullen je missen. Wij zullen u niet vergeten, nooit vergeten!

Allereerst namens moeder, kinderen en kleinkinderen, willen wij u hartelijk danken voor uw aanwezigheid. Fragmenten uit een rijk leven blijfven voor ons een duidelijk blij en humoristisch beeld, zoals u bij ons zal blijven voortleven.

70

Vaders uitvaart wil ik hier niet beschrijven en blijft bij ons. Heb onze afscheidstekst voorgelezen:

Wie is vader…..

Vader is HUMOR Opa is Lief, Vader is lachen Pa is opgewekt en zelden slecht gehumeurd Henk is gezellig en zorgt voor sfeer Opa is een techneut Vader weet veel van elektriciteit Pa bouwt zelf zijn eerste radio, eerste bandrecorder en eerste TV Opa vindt alles te gek waar een stekker aan zit Vader geeft zelfs moeder, voor haar verjaardag, kado’s waar een stekker aan zit Henk kan bijna alles Pa werkt 42 jaar als meester monteur bij het Gemeente vervoerbedrijf van Amsterdam Opa neemt ons mee naar de ‘OPEN DAGEN’ van de Tram Henk is een goed collega en de vrolijke noot Vader werkt hard, Opa heeft een lintje Als Pa komt is het lachen Henk wil in de belangstelling staan Opa is gek van TV en muziek, met zijn wens wordt rekening gehouden Vader houdt van zingen Henk is dol op Cor Steyn, Doris Manders, Tante Leen en Johnny Jordaan Snip en Snap, Andre van Duyn en de Zangeres zonder naam Henk vindt het fijn te slenteren over de Albert Cuyp, de grachten en het Waterlooplein Opa is trots op zijn Amsterdam Vader is olijk en vrolijk, Pa is humor Opa is lachen op onze vakanties, Henk heeft de lachers op z’n hand Vader staat altijd klaar, en niet aan de kant, voor een ander Opa is lief en nooit echt boos Pa verveelt zich niet, Henk heeft altijd wel iets te doen Vader op de fiets, op de Solex Pa oefent voor zijn auto-rijbewijs op de pendaal van de pedaalemmer Vader rijdt met ons in de auto Opa speelt het kleinste mannetje van de wereld Henk is dubbelzinnig Pa is Pa, Henk is Henk, Vader is zichzelf Opa is lief en altijd geïnteresseerd Henk houdt van Lot, Loekie houdt van Henk Opa plaagt Oma en wil dat de kleinkinderen Opoe tegen haar zeggen De kleintjes nemen revanche, geven juist Vader de Opoe naam.

Zij houden van ons, wij houden van hen Vader wordt minder spraakzaam, zelfs stil, slaapt veel op de bank 71

Opa wordt ziek, Er is verdriet, onmacht Pa wordt opgenomen en liefdevol verzorgt in zijn nieuwe huis Gaasperdam Vader ‘kan niet meer’ Zijn Humor blijft en staat als een paal boven water Zijn Humor blijft fel, dubbelzinnig, spits en niet te vermorzelen Vader dit en Opa dat, Henk zus en Pa zo. Vader zal altijd bij ons zijn Slaap maar lekker Pa, in alle rust en vrede. Missen zullen wij u.

Henk, Vader, Pa en Opa, mijnheer Driesen is een schat.

21 september 1995 09.45 uur Ren en ik melden ons bij de Poli-endocrinologie.

De status is nog steeds zoek. -of de foto’s ooit zijn gevonden verteld het verhaal niet.Onze naam wordt, na een uur wachten, om 10.50 uur afgeroepen.

Er komt weer een nieuwe endocrinoloog in beeld en benoem hem als Dr.Tussenfase  Deze arts wil mij alles weer de revue laten passeren. Ik pas er voor en verwijs hem naar mijn status.

Tussenfase vindt een briefje met een krabbel: LATEN ZITTEN OF WEGHALEN? Nu is de maat vol en eis met de vuist op het bureau van arts Tussenfase dat -ik nu ‘moet’ weten hoe het met Hypo gesteld is. Patiënten moeten mondig zijn anders wordt er een loopie met hen genomen! Ren zit met een rooie boei!

Maak hem duidelijk dat dokter Elsinga een voorbarige diagnose heeft gesteld i.v.m. een operatie die alleen maar uitgevoerd kan worden door het maken en bestuderen van een nieuwe SCAN. Tussenfase besluit te gaan overleggen en vindt zichzelf maar een ‘broekie’ om een beslissing te nemen.

Hij zal telefonisch een serie nieuwe afspraken aan mij doorgeven.

Tussenfase laat er geen gras over groeien en belt mij op 25 september 1995 voor de volgende afspraken.

26 sept 08:30 uur 03 okt 13:30 uur 12 okt 15:40 uur

Melden 2e etage Poli-endocrinologie / zusterpost 2.

Bloed prikken op begane grond Melden begane grond voor 2e Scan Toewijzing van een eigen persoonlijke endocrinoloog: dokter Wiertz, voor uitslagen en algeheel overleg.

Dr.Tussenfase vraagt of ik tevreden ben. ‘Over doktersen Tussenfase ben ik zeer tevreden.’

72

26 september 08:30 uur Samen met Ren naar het AZKH om bloed te laten prikken. Alles verliep naar wens.

3 oktober 1995 13:30 uur Voor een 2e Scan voel ik mij uitstekend en vooral rustig.

Een dame aan de balie van de Scan-ruimte vertelt mij dat de 1e Scan-foto’s zoek zijn en of ik misschien weet waar de foto’s in bewaring gegeven kunnen zijn.

Noem een paar doktoren en zij pakt ter plekke de telefoon om te informeren.

De foto’s zijn nergens gesignaleerd.

De radiodiagnost, de heer Smit, zal een nieuwe uitdraai moeten maken. -Hij heeft ze nog ergens op schijf staanVoor de tweede keer duik ik in de Scan om op de kiek te gaan. Prijs fl. 1.100,-Vanuit de MRI zie ik, via een spiegel boven mij, naar de ruimte waar de radiodiagnost zich bevindt Zie door het ‘Melkglas’ een aantal personen die zich buigen over, waarschijnlijk, mijn hersenbeelden op de monitor.

Er bekruipt mij een vreemde gedachten; dat hadden jullie niet gedacht hé?

Waarom zo zeker? Wij zullen zien.

Wij waren twee dagen, na de MRI-Scan, gebroken. Logisch, dan komen de spanningen los.

12 oktober 1995 AZKH 15:40 uur De afgelopen dagen vergen spanningen weer veel van ons. Wat zal de uitslag zijn?

Op het werk bekropen mij, wonder boven wonder, geen angstgevoelens, maar meer het gevoel van rust en vrede. Het moet allemaal zo zijn. Alle kracht en vertrouwen die ik krijg.

Blijf in de lieflijke geest geloven en vertrouwen. In mijzelf en de ontiegelijke positieve kracht van mensen om mij heen.

Daar staan wij weer voor de Poliebalie. Dacht in eerste instantie dat wij bij de balie van neurologie moesten zijn voor dokter Wiertz. De balie-vorstinnen moesten natuurlijk weer zoeken en, zoals gewoonlijk, niets kunnen vinden. Dus toch weer terug naar de endocrinologie.

Wij werden tamelijk op tijd geholpen. Dokter Wiertz kwam ons uit de wachtkamer halen. -dat doen alle doktoren- Een keurige, donkere vent: een jaar of veertig.

Wiertz stelt zich voor ‘Gaat u zitten.’ Ren en ik zijn bijzonder nieuwsgierig. ‘Er wordt nogal met u gezeuld en van het kassie naar de muur gestuurd, niet?’‘Dat mag u wel zeggen ja. Dat vinden wij ook.’ is mijn antwoord. Wiertz is boos over de 73

gang van zaken -wij ook- en maakt duidelijk dat het AZKH een goed ziekenhuis is waar dit soort toestanden niet mag gebeuren. Dat vinden wij dus ook.

Wiertz heeft alleen de uitslagen van het bloedonderzoek. De uitslag van de MRI is nog niet in zijn bezit. Maak hem duidelijk dat de MRI-foto’s altijd zoek en onderweg zijn. Wiertz schudt het hoofd. ‘Ik vind’ zegt Wiertz, ‘Dat er een operatie moet komen. Ik vind’ zegt Wiertz, ‘Dat u al veel te lang Parlodel slikt. Ik vind’ zegt Wiertz, ‘Dat er nu eens snel duidelijkheid moet komen’. Daar zijn wij het helemaal mee eens. Pffff…wat vind ik? Wat ik vind dat er met een kaal hoofd niets mis is en kunnen je haren ook niet ten berge rijzen!

Maar toch zal eerst de nieuwe MRI-Scanfoto uit moeten wijzen of het allemaal wel moet wat Wiertz wil. Hij gaat eerst een week met vakantie en dan wordt het nogmaals eens goed doorgelicht.

Alle doktoren gaan altijd met vakantie als ik op Polibezoek ben. Wij gaan juist met vakantie omdat het te veel impact heeft Zit HYPO nou wel of niet meer tussen mijn ogen of misschien tussen mijn oren?

Wiertz zegt: ‘Er is maar een heel kleine kans dat de tumor is verschrompeld.

Wanneer heeft u het laatst een gezichtsveldonderzoek gehad? ‘ In mei jl. voor het laatst. De uitslag kregen wij mee via een opgevouwen vel papier - Onveranderd - Weer een maand wachten om de uitslag uit de mond van dokter Elsinga te horen alhoewel deze al op papier stond en reeds wist.

Vertelde ik hem over de supersnelle diagnose van dokter Elsinga i.v.m. een operatie die misschien elders zou moeten plaatsvinden. Wiertz leek nu geïrriteerd ‘Komt niks van in. Het wordt hier gedaan. In het AZKH!’ Wiertz springt op en gaat even een afspraak maken voor een nieuw gezichtsveldonderzoek. Hij loopt de deur uit. Wij zitten nu even alleen in zijn kamer. Hij laat er geen gras over groeien, tenminste, dat hopen wij en willen wij ook niet.

Hij weer bij ons terug met een afspraak voor het oogonderzoek, morgenochtend 10:00 uur. Druk, druk, druk…..

Mijn werkgever gebeld. Morgen 13 oktober maar weer een ATVdag. Weet wat zo’n gezichtsveldonderzoek van mij kan vergen en mijn ATVdagen moet ik ook gebruiken, anders geeft dat weer problemen. Het management van mijn werkgever -die toch ook collegae zijn- wijzigt nogal eens. Nieuwe mensen, nieuwe wetten en wij maar aanpassen en nog eens aanpassen met telkens nieuwe petten: heb er kast vol van. Soms ben je als een kameleon, steeds veranderen van kleur. Zou zo’n management dat nu wel of niet beseffen? Carrière is een ‘schone zaak’. Aan de andere kant lach ik mij rot als ik zie met wat voor arrogantie men soms rondloopt.

Uitzonderingen daar gelaten. Het is allemaal zo betrekkelijk. Vind het jammer dat je de ‘mens’ achter deze functies niet leert kennen. Ze kunnen en mogen hun vertrouwen niet aan een werknemer geven uit puur zelfbehoud.

74

De werknemer kent men van haver tot gort. Er wordt soms, niet eens bewust, zoveel info uit je geperst dat de meeste mensen het niet in de gaten hebben.

Die persoonlijke info die in een ‘gezellig’ gesprek wordt opgedaan, kan hen later zeker weer van pas komen. Ervaringen heb ik voldoende.

Mijn collegae steunen mij nog steeds en geven positieve kracht.

13 oktober AZKH 10:00 uur Bij de oogpoli is mijn status alweer zoek. Waar zou dat kreng toch uithangen ?

Wij wachten. Ren zit naast mij. Voel weerstand in mij opkomen en vraag me af, waarom Ren altijd met me mee wil. Wil niet dat zij mee gaat naar deze standaard bezoeken die niet belangrijk zijn. Mijn gedachtengang is voor mijzelf niet helemaal duidelijk. Ben altijd zo gesteld op de aanwezigheid van mijn schat. Waarom nu niet? Zet ik mij nu onbewust af en wil ik het allemaal weer zelf doen? Twee weten er meer dan één. Dat blijkt ook wel. Na de bezoeken moet ik altijd zoveel verwerken, dat ik de helft niet duidelijk kan weergeven. Later komt het allemaal wel weer boven. Besef nu pas dat het heerlijk is dat Ren steeds met mij mee gaat naar het AZKH. Het gaat niet altijd zo met echtparen en ontstaat er vaak een kloof zodat er huwelijksproblemen ontstaan.

Het gezichtsveldonderzoek werd toch weer een drama voor mij.

De man van Putten, die het apparaat bediende, vroeg weer van alles. Natuurlijk ja, mijn status was er weer niet bij. Hij excuseerde zich en vond het ook geen goede zaak. Ik schiet er niks mee op. Vind het vreselijk deze onderzoeken te moeten ondergaan. Steeds het gezeik naar persoonlijke info, omdat die status altijd zoek is.

Ren moest het ontgelden. Thuis explodeerden wij: Jankte en Ren troostte mij.

Daarna zei ik haar, en waarschijnlijk nog op een rot manier ook, ‘dat ik liever niet had dat zij met mij mee ging naar het AZKH voor standaard bezoeken.’ Ren ook huilen en vond dat ze beter dood kon zijn. ‘Dat vind ik ook wel eens.’ zei ik.

Kussen elkaar weer de tranen af en hebben spijt. De spanningen worden gewoon teveel. Nico vraagt mij om op Ren te letten. Misschien doe ik dat wel te weinig.

Zij heeft alle begrip nodig, ook i.v.m. het verlies van Vader. Ik richt me te veel op mijzelf.

Wij besluiten kleding te gaan kopen. Nieuwe elementen in je leven verzachten.

Er werden een aantal leuke truien voor Ren ingeslagen. Voor mij waren er weer nieuwe overhemden en stropdassen -die ik niet draag- Eigenlijk zijn wij financieel wel bevoorrecht. Stel, dat je het niet kan doen, zoals velen, wat moet je dan bedenken om dit soort ellende te verzachten? Wat moeten al die andere stakkers doen die het financieel veel minder hebben dan wij? Als je bepaalde dingen onder de loep neemt komt het vaak voor dat mensen zonder kinderen, die zij graag hadden gehad, zich op andere dingen storten en maar kopen dat er te kopen valt.

75

Psychologisch gezien richten zij zich op andere wensen. Zij voelen zich onbewust veel langer ellendig. Dat weten wij ook nog wel uit de tijd dat wij het niet zo ruim hadden.

In de middag komen wij thuis en Nico verteld dat dokter Wiertz heeft gebeld. Wij hoeven ons geen zorgen te maken. Het gezichtsveld is, sinds mei jl. onveranderd.

Wiertz zal, na overleg, over drie weken weer contact met ons opnemen.

Romy van SCOOR heeft ook gebeld naar onze Nico, dus haar belde ik even terug.

Faya had Romy medegedeeld dat SCOOR waarschijnlijk door de TTB werd overgenomen. Ik zou bij SCOOR blijven volgens Romy maar zou het allemaal nog wel van Faya vernemen. Het was een pak van mijn hart te horen dat ik bij SCOOR bleef. Of ik er echt blij mee zal zijn moet ik natuurlijk nog afwachten. Ik kan mijn bladen niet missen. Het is niet alleen mijn werk maar ook nog mijn hobby!

Wij besluiten een week naar het Griekse eiland Zakynthos -van destijdse 3e week annulering Skiathos-. Nu weer een week weg om bij te tanken van alle gebeurtenissen van de afgelopen weken.

28 oktober 1995 terug uit Griekenland Wij hebben een prima week achter de rug. In eerste instantie viel de verblijfplaats tegen, maar naar gelang de week verliep vonden wij het toch wel prettig.

Hoofdzakelijk was het voor Ren: zij genoot meer dan ik. Kon er bijna niets uit het hoofd zetten.

Na onze terugkomst, is er weer veel gebeurd, heb de fut niet meer om alles op te schrijven. Niet, dat ik alles heb opgegeven, maar ben even leeg en moet gewoon bijtanken.

Nog steeds heb ik af zitten wachten of Faya mij persoonlijk ook nog zou mededelen dat ik bij SCOOR blijf i.p.v. overplaatsing naar de TTB. Hierover heeft zij met mij persoonlijk niet gesproken, alleen via Romy. Ze is het vergeten of teveel andere dingen aan haar hoofd.

30 oktober 1995 aan het werk Om 10:00 uur hing endocrinoloog Wiertz aan de telefoon want hij weet van wanten. Heeft voor mij een afspraak gemaakt met de neurochirurgie mevrouw Varscu. neurochirurgie behoort met een hoofdletter geschreven te worden maar krijg het nu niet meer uit de pen: ken je dat?

Faya vraagt mij, of ik aan een ‘second opinion’ heb gedacht. Ik ga maar eens overleggen met de huisarts. Vraag Faya of zij voor mij een vragenlijst wil 76

opstellen. Zij heeft het namelijk ooit bij de hand gehad. Ze doet het voor me die schat! Vervelend dat ik haar persoonlijk niet ken. Alleen uit haar functie.

Een ‘echte vriendin’ wordt het dan nooit. Een vriend heb je pas totaal als je er mee kan lachen en huilen. Een vriend moet er ook zijn op het persoonlijk vlak en die je van alles kan toevertrouwen. Onzin natuurlijk want waarom zou dat niet kunnen.

Mensen zoals Faya vragen alleen en vertellen niets over zichzelf. Dan worden ze binnen een bedrijf te kwetsbaar en krijgen het te zwaar, zo is dat ook nog eens een keer!.

Ze zouden misschien wel meer vrienden bij een firma willen hebben maar ze kunnen niet en moeten het zoeken in het management die reeds dezelfde afstand met ondergeschikten moeten creëren. Zou ik dit kunnen? -bij het doorlezen van dit manuscript bleef ik hier steken en vulde het aan- Misschien wel als ik die kennis zou hebben maar die kennis had ik toen niet- Wel iemand recht in de ogen kunnen zien en zeggen wat jouw mening is: respect moet je verdienen en krijg je niet zomaar. Faya verdient respect!

11:00 uur telefonische afspraak gemaakt met huisarts voor 15:30 uur.

In korte tijd heeft Faya de vragenlijst kant en klaar weten samen te stellen en kan deze zonder meer overleggen aan de huisarts en de huidige -nieuwe neurochirurg mevrouw Varscu van het AZKH; ze werkt er gedeeltelijk en tevens in een ziekenhuis te Alkmaar.

De huisarts raadt een ‘second opinion’ af. Een operatie blijft nodig. Er zijn zoveel aanwijzingen dat er iets zit. Het moet er gewoon uit!

31 OKTOBER 1995: gesprek met neurochirurg mevrouw Dr.Varscu.

Wij waren direct aan de beurt.

Dokter Varscu kwam met een soort bloemkool in een theedoek aanhuppelen.

Haar schoenen, met hoge hakken klikten over de harde vloer van de Poli. Juist dat geluid van die schoenen gaf haar iets eigens. Ze is charmant.

Ren en ik fantaseerden nog: Als je dat ronde pakket op de grond van de wachtkamer laat vallen, rolt er een doodskop tussen de bezoekers door.

In haar spreekkamer bleek de ‘bloemkool’ inderdaad een schedel te zijn.

Ze heeft ons uitgelegd hoe de operatie tot stand zou moeten komen. Samen met de KNO-arts, die de weg vrijmaakt naar de hersenen, zal een micro-operatie worden uitgevoerd.

Er wordt een stukje hersenvlies weggenomen en de tumor zal worden verwijderd.

Daarna wordt met een een soort Bisonkit  zal ik maar zeggen, een kunstvlies aangebracht. Wij knikken ja en neen maar weten er niets vanaf.

Dr. Varscu deelt mee, dat zij ‘altijd’ in de avonduren telefonisch contact opneemt over het verloop met mij en mijn ‘gevoel’.

77

Wij hebben een uur bij haar gezeten voor dit gesprek. Het is een aardige vrouw van een jaar of veertig, vermoedelijk van Roemeense afkomst, aangaande haar accent Ze komt goed over en denk dat het wel zal klikken tussen ons. Door haar handjes wil ik wel maar wacht eerst nog af…..

De operatie zal ongeveer drie uur duren.

De gehele hypofyse zal weggenomen moeten worden.

Levenslang medicijnen moeten slikken.

Risico’s zijn er natuurlijk altijd. Dat is bij iedere operatie. Zo is het leven. De risico’s wil ik de lezer besparen.

Wij hebben de vragenlijst van Faya voorgelegd en dokter Varscu heeft alle tijd genomen de vragen te beantwoorden.

‘Mocht u in de tussentijd slechter gaan zien, acuut contact opnemen met dokter Wiertz.’

Vragenlijst: DE DIAGNOSE Wat is de diagnose precies.

Wat heb ik nu precies.

Is ‘t tumor/kanker?

Is ‘t kwaadaardig?

In welke gradatie wel/niet?

Kan ‘t zich verspreiden?

In m’n hoofd?

Of door m’n lichaam/ DE BEHANDELING: WEL OF NIET OPEREREN Waarom?

Hoe weet ik zeker dat dit voor mij het beste is?

Wat wordt er precies weggehaald?

En wat niet?

Wat kan ik verwachten als ik het niet doe?

Welke risico’s loop ik.

Kan ik het nog een jaar aankijken?

Of moet het nu?

En waarom moet het nu?

Zij er alternatieven, behandelingsmethoden?

78

Medicijnen?

Bestraling?

Wat heb ik de afgelopen periode gedaan?

Was dat slikken dan voor niets?

Wat kan ik verwachten als ‘t eruit is gehaald?

Komt ‘t terug?

Komt ‘t elders terug?

DE OPERATIE Wat gaat men precies doen bij de operatie?

Snijden, boren, weghalen, hechten, litteken?

Welke chirurg gaat het doen?

Met welke staat van dienst?

Welke specialist is tijdens de operatie bij/naast de chirurg?

Of gaat alles m.b.v. foto’s en schriftelijke ‘instructies’?

Hoe lang duurt de operatie? Welk dagdeel vindt ‘t plaats?

Heeft de chirurg er dan al 12 uur opzitten?

Welke risico’s loop ik -technisch gezien- bij zo’n operatie. Dus los van de narcose.

Infecties?

Welke narcose krijg ik? En wat zijn de bijverschijnselen/risico’s van deze narcose?

Alleen al -geheugen, impotentie, zicht, e.d.Waarom bij AZKH? En hoe snel gaat ‘t allemaal lopen? Kom ik op een wachtlijst? Hoe lang moet ik dan wachten?

HET HERSTEL Hoe lang moet ik in ‘t ziekenhuis blijven?

Hoe lang is het herstel thuis?

Hoe ziek ben ik de eerste maand?

Wat kan ik dan wel/niet?

Wat moet ik regelen aan opvang?

Kan ik nog werken hierna?

Ik heb een full time baan waarbij ik stressbestendig moet zijn, overzicht moet hebben en gelijk oog voor detail. Kan ik dat straks allemaal nog?

Hoe groot is de kans dat ik dat niet meer kan? Hoe en hoe vaak is de nacontrole? * contact met patiënten met gelijksoortige gevallen?

Er zal toch een operatie moeten volgen. Op 18 november is er een groot overleg binnen het AZKH. Eind november of begin december -hoop ik- hoor dan de uitslag van het overleg. Wat gaat er verder gebeuren. Ben onrustig en er nog niet ‘KLAAR’ voor.

79

Mijn hart zegt: na mijn verjaardag op 5 januari 1996.

Avonden lang fietsen van her naar der. Doelloos rijden door de lange, donkere straten van Stad, afreageren! Soms is het te koud. Ben opzoek naar mijzelf, denk, overweeg: wat zal de toekomst brengen? God ben ik even kwijt. Op dit moment hebben wij even geen contact en mis het erg. Kom laat thuis. Soms heb het gevoel, alleen maar aan mijzelf denk, dat is zo. Er is daardoor ook even weinig contact van mijn kant, met Ren en de kinderen. Zulke dingen gebeuren gewoon.

Durfde vannacht niet te gaan slapen. Durfde mij niet in bed om te draaien. Durfde niet te bewegen. Steeds de gedachten: moet HYPO rust geven want als er iets met HYPO fout gaat, gaat het ook met mij fout. Het wordt een obsessie. Mijn hoofd niet laten zakken. Doorgaan tot het niet meer kan. Hypo krijgt mij niet klein. God help me!

O Heer, ben zo met mijzelf bezig. Hoop geen schuldgevoelens te krijgen. Zullen Ren en de kinderen het kunnen begrijpen? Wij hebben het trouwens nog moeilijk i.v.m. het overlijden van vader.

Gelukkig, dat Ren zichzelf goed kan vermaken en niet klaagt. Natuurlijk heeft ze dat wel gedaan, omdat zij zich dan ongerust maakt als ik laat thuis kom. Daarna nog uren opblijf en televisie kijk, een sigaretje rook en wijn zuip; hele fessen gaan er doorheen Stap uiteindelijk stap dan rond 01:30 uur of later in bed en heb dan het behaaglijke het gevoel dat er wat van gemaakt is. Seks tussen ons is er even niet bij en na alle gebeurtenissen even in de ijskast. Nu niet belangrijk. Wel ons geestelijk contact. Dat is belangrijk. De rest komt wel weer: hoop ik..

De urn van vader heeft zijn plaats gekregen in een familiegraf op het Oosterbegraafplaats. De stoffelijke resten van Ren haar grootvader -vader van haar moeder- zijn na heel wat jaren ook nog in het graf.

Ren heeft er nu vrede mee dat vader en haar grootvader samen in een familiegraf rusten. Ze krijgt ook veel steun van de kinds. Vooral Nico is een schat en geeft veel geestelijke bijstand aan ons. De geest van vader zal bij ons blijven.

Ondertussen test ik mijn gezichtsveld op tekeningen die ik ooit in het AZKH heb gemaakt. ‘Onveranderd’ Het AZKH overleg van 18 november heeft voor mij nog steeds niets opgeleverd.

Er is nog geen contact met ons opgenomen betreffende de uitslag.

Mevrouw Varscu zou ons ook pas eind november, begin december inlichten.

Ons besluit staat nu in ieder geval vast en zijn klaar, na 5 januari 1996. Na mijn verjaardag.

80

14 December 1995 Er is natuurlijk erg veel gebeurd vanaf de bekendmaking, op het werk, dat onze special interest titels werden verkocht aan de TTB -TTB Tijdschriften Bond-.

Twee leuke titels die ‘mijn kinderen zijn’. SCOOR en KIDKRANT worden van me afgenomen. Zeg gaan mee TTB en blijf bij SCOOR. Zelf beslist om niet met ze mee te gaan. In mijn hart had ik natuurlijk wel graag gewild, maar de situatie is van dien aard dat ik beter kan blijven.

Het afscheid valt me reuze zwaar. Heb nog een afscheidslied geschreven en vloeide uit de pen. De melodie is ook nieuw. Dick, een collega waar ik ook muzikaal mee bezig ben geweest, heeft fantastisch voor de begeleiding gezorgd.

Dat is gewoon klasse en onmisbaar. Hij speelt perfect piano en geeft het geheel allure.

14 december 1995: ‘Met een lach en een traan’ Zij was een dochter van een hele rijke vent Mona Bentura was haar naam voor iedereen ze had wel poen maar was een ouderwetse krent aan haar innerlijk besteedde zij geen cent haar kleine koters stonden hierbij in de weg liever een droge boterham dan met beleg kleine koters kon ze echt niet meer verzorgen ze verkocht ze aan een kinderrijk gezin kleine Klossie voelde zich nu opgeborgen broers en zusters waren echt niet blij van zin Mona ze is gewoon een eigenzinnig mens ‘over me lijk dan naar de top’ dat was haar wens was veebeejur met veel noten op haar zang biscaal advies account in geld en lelbelbel met dollartekens keek zij somber naar ‘t behang ambitieus die vrouw dat wisten wij allang als Nederlander zo in vemp en SCOOR de naam alleen al bracht ontzettend veel plezier. poen voor kleding voor de koters speelt geen rol integreren bij een uitgezocht gezin zij lazen Autovisie, Man en Residence het oor voor hits ging er zonder proeven in opengeslagen lag op tafel Elegance voor de buren dansen Els en Riet een dans 81

alle gekheid even op de stok genomen Mona Bentura heeft toch ergens wel gelijk Beter de voordeur uit dan uit de achteruitgang ze wil wel het gevoel van ‘lekker rijk’ straks komt een hele vette olifant die spuit zes flinke koters het gezin wel even uit met een lach en een traan gaan ze van haar vandaan kleine kind’ren worden groot glijden weg van moederschoot bestaat er nog zo’n ambitieuze moeder die haar kinderen verstoot dat is een loeder!

Na ons optreden en het enorme succes van het lied, was er een geweldig feest.

Het motto van het feest: MET EEN LACH EN EEN TRAAN. Het loog er niet om.

De tranen waren niet tegen te houden.

De verhuizing naar ‘West’ had enorm veel energie van mijn gevergd.

Waar ik niet aan heb gedacht, is het vervoer. Rijden in mijn auto raadt men mij af en ben ik dubbel gehandicapt. Het speelde mij parten en breekt mij alles emotioneel een beetje op.

Faya heeft, om alles een beetje te verzachten, voor twee weken een koerier geregeld. Wat dat kind allemaal doet is fantastisch. Inmiddels is dit ook weer achter de rug en zal er toch weer tegenaan moeten.

Faya heeft met Marja van P & O geregeld dat er een gesprek komt op 23 januari met twee leden van de GMD om te proberen tijdelijk werk woon vervoer te regelen. Zelf op deze dag een gesprek aangevraagd met de bedrijfsarts, vooruitlopend op het gesprek met de GMD. Dood moe ben ik en weet niet meer waaraan toe te zijn.

Presteer niets meer op het werk.

Wij zijn weer aan vakantie toe, ook al klinkt besjokke!

Hoop niet dat God mij heeft losgelaten. Concentreer me alleen nog op mezelf!

Waarom niet? Omdat zij er geen interesse in hebben en zich niets willen laten zeggen. Dennis blijkt alleen maar op zijn eigen familie gericht te zijn. Petra ziet het ook wel zitten want wordt natuurlijk in de watten gelegd.

Ik fiets maar rond en word er rustig van.

Nico gaat zijn eigen weg met Anita en dat is logisch, maar zij vergeten ons niet.

Ren moet het echt zonder mij doen.

82

9 januari 1996 Telefonisch contact opgenomen met Dr. Wiertz dat ik nog steeds niets heb vernomen. Hij probeert mij zelf met dokter Varscu te laten telefoneren.

Doe ik niet.

Telefonische afspraak maken met Wiertz voor 19 januari 1996 10 januari 1996 Met dokter Varscu proberen te telefoneren. Zij heeft geen spreekuur meer in het AZKH volgens de poli en neurochirurgie kent haar niet. O, die! Die werkt alleen nog maar in Alkmaar. Weer Wiertz gebeld. ‘welnee mijnheer Windig, wij houden ons aan de telefonische afspraak op 19 jan. 96 en ik neem uw status door.

-Als deze te vinden is  De maat is NU vol en schrijf ik een brief aan de geneesheer directeur van het AZKH. 10 januari 1996 aan AZKH Betreft: Patiënten nummer …..

Geachte heer, Als patiënt van uw AZKH, richt ik mij tot u met een onvoorstelbaar gevoel van onvrede.

Sinds mijn eerste bezoek aan het AZKH d.d. 24 maart 1995 en het constateren van een tumor aan de hypofyse d.d. 3 april 1995, wacht ik nog steeds op een operatie.

10 maanden na de gestelde diagnose en mijn laatste bezoek d.d. 31 oktober 1995, is er van het AZKH uit geen enkel contact meer met mij opgenomen.

Mijn persoonlijke gegevens zullen u alle duidelijkheid geven.

Neurochirurg mevrouw Varscu, zou telefonisch contact met ons blijven houden en informeren dat niet is gebeurd.

Mijn positief denken dreigt zich negatief te wijzigen.

Na het laatste bezoek d.d. 31 oktober 1995 is er -niets meer vernomen.

Wij zijn er nu zeer -beslist aan toe, via uw bemiddeling, enige duidelijkheid te krijgen in deze werkwijze, planning, operatie en behandeling etc.

In afwachting van uw antwoord verblijven wij met vriendelijke groeten.

Hoogachtend, Laurens Windig 83

Geef een indicatie van een aantal bezoeken welke in zijn geheel achterin staan: 24 maart 28 maart 29 maart 29 maart 03 april 04 april

1995 1995 1995 1995 1995 1995

26 april 29 juni

1995 1995

21 juli

1995

02 augustus

1995

15 augustus

1995

26 september 03 oktober 12 oktober

1995 1995 1995

13 oktober

1995

30 oktober 31 oktober

1995 1995

09 januari

1996

Oogarts Gezichtsveldonderzoek Neuroloog MRI Scan Neuroloog SPOED Opname AZKH: vakantie Malta moeten annuleren Gezichtsveldonderzoek: -Status zoek.

Neuroloog en Uitslag gezichtsveldonderzoek: ‘Wij gaan overleggen.Belt u over drie weken even op, als ik het mocht -vergeten.’

Zelf telefonisch contact opgenomen.

Aantwoord. ‘Wij zijn nog steedss aan het overleggen.’

AZKH telefoneert mij: ‘Uw status en Foto’s zijn zoek. Weet u waar dezezijn? U heeft ze niet meegenomen naar het Lucas-Ziekenhuis?’Nee hoor, ben ernooit geweest.’

AZKH Telefoneert. Afspraak maken voor 21 september 1995 bij Endocrinoloog: Status Zoek. ‘Ik wil een vaste arts’ Bloedprikken AZKH 2e Scan Foto’s -1e Scan zoek Bezoek en kennismaking nieuwe arts endocrinoloog Dr. Wiertz. Geen Status bij de hand -zoek- Bloed is goed. De uitslag van de 2e extra scan is er nog niet. Maakt afspraak voor overleg met neurochirurgie Dr. Varscu Gezichtsveldonderzoek: status zoek Dr. Wiertz telefoneert alles is goed.

Naar huisarts voor eventuele ‘seconde opinion.

Uitleg van de operatie door dokter Varscu.

18 november is er een groot overleg. Neemt af en toe contact met mij op om te vragen hoe ‘het’ gaat. Waarschijnlijk na de feestdagen. Belt mij eind november: begin december 1995 is de afspraak. Belt niet!

Dr. Wiertz gebeld voor info. ‘Ik dacht dat er contact zou blijven. Kunt u zelf niet even rechtstreeks met dokter Varscu telefoneren?’.

Heb dit geweigerd. Een telefonische afspraak gemaakt voor 19 jan. 1996 met Dr. Wiertz, dan leest hij de status na -Als deze niet zoek is84

10 januari

1996

Tegen mijn afspraak in, heb ik toch dokter Varscu, via de polikliniek Proberen te bellen.

‘Die heeft haar spreekuur opgeheven in het AZKH’. Dokter Wiertz heb ik ook weer gebeld.

‘Maar dokter Varscu is de enige die deze operaties doet!’ Onze afspraak van 19 januari blijft gehandhaafd.!

Ren heeft een afschrift van genoemd overzicht bij de huisarts afgegeven. Heb een afschrift van deze brief aan SCOOR P & O, gegeven, de bedrijfsarts Kees Buitendael en Faya.

Vrijdag 19 januari 1996: 16:00 uur, Onze telefonische afspraak met dr. Wiertz Ren belt met Wiertz -kan het niet meer opbrengen- maar deze wil mij graag aan de telefoon: ‘Met Laurens Windig’ Wiertz

‘Mijnheer Windig. Goeie middag, met Wiertz spreekt u. Ik heb in die tussentijd uw status doorgelezen en met veel moeite dokter Varscu te pakken kunnen krijgen. Zij werkt nog iedere dinsdag in het AZKH, dus zij is hier nog steeds werkzaam. Men heeft u van de Poli niet juist ingelicht.Dokter Varscu kon zich u nog goed herinneren en namens haar, excuus’ Ik geef geen reactie. Wiertz spreekt verder ‘Het is zo mijnheer Windig, als er iets fout gaat, en dat is het bij u het geval, dan blijft het fout gaan en kan ik mij voorstellen dat u geen vertrouwen meer heeft in het AZKH. Ik begrijp best dat u bijvoorbeeld naar een anderziekenhuis zou kunnen gaan. U weet wat ik gezegd heb: dat ik gewoon vind, dat u geopereerd moet worden. U heeft volkomen gelijk: dat het allemaal te lang duurt.’

Vertel hem: dat gelijk met het maken van onze telefonische afspraak van 10 januari j. l., een brief is geschreven naar de Geneesheer directeur van het AZKH. Aan een ander ziekenhuis denk ik nu nog niet. Heb geen trek en –wil niet meer door ‘De molen’ getrokken worden.

Wiertz: ‘Ik geef u groot gelijk. Dat is ook weer een procedure. Men gaat eerst alle statussen van de poliklinieken lichten.’

Antwoord en vind: dat telefonisch contact, over het verloop op zijn plaats zou zijn geweest. Psychisch wordt er zeer veel van een mens gevergd en loop je tegen een betonnen muur. Wat de toekomst brengen mogen? Moet er altijd eerst ‘iets’ gebeuren voordat je kan worden opgenomen. Moet weer opnieuw beginnen om naar een operatie toe te leven.

85

Wiertz:’Het is geen ‘sneetje’ U heeft gelijk mijnheer Windig. U hoort de komende weken van mij niets meer, dan weet u dat. Ik kan -niets voor u doen..’

Mijn vrouw en ik zijn doodmoe van de situatie en kunnen wij voor de zoveelste keer op vakantie gaan om weer kracht te vinden.

Wiertz: ‘U heeft volkomen gelijk.’

Veronderstelling Dat was dat. Vermoed dat Wiertz al weet van de brief aan de geneesheer directeur en vanaf nu niets meer kan doen en –mag niets zeggen zonder nadere instructies.

Voor de zoveelste keer: afwachten maar weer.

Wanneer komt er antwoord op mijn brief?

23 januari 1996

Gesprek met bedrijfsarts en P & O met GMD/Vervoer

Om 14.30 uur een gesprek met de bedrijfsarts Kees Buitendael.Had hem één keer ontmoet en toen was mijn indruk anders dan nu het geval was. Nu kwam hij prettig en met alle begrip en interesse bij mij over. Hij zou een goed woordje voor mij doen i.v.m. vervoer.

Heb hem verteld over mijn situatie en hij had alle begrip. Het afscheid van mijn titels. Al die veranderingen speelden bij mij parten en vond het maar niks. P & O en bedrijfsarts zouden proberen bij het GMD vervoer te kunnen regelen, maar dat is niet mogelijk i.v.m. te hoog salaris. Verdienen doe ik goed, maar niet om iedere dag met een taxi naar het werk te moeten gaan. Zo’n rit kost zeker fl. 120,-- retour.

Moest direct denken aan: het busje komt zo! Begrijpen doe ik dat niet, want er is een wet bijzondere voorzieningen. Er is geen puf in mij om er zelf achteraan te gaan. Even weer nieuwe energie opladen om dingen te kunnen ondernemen.

WOENSDAG 24 JANUARI 1996 Frappant, dat het de zoveelste keer is op een ATVdag door het AZKH word opgebeld. Vandaag precies 09: 30 uur gaat de telefoon: Dr. Varscu

Mainier Wiendieg guudu morchu mit doktur Varscu spreeket oe.

Iek ep kuhoort dat oe brief kuskrevu heeft excoes. Iek had niet kudakt dat oe sorrugu maakut omdat. Voelt oe Koet?

Dacht eerst dat ze KUT zei  ‘Met mij is alles goed, zolang er een afgesproken contact blijft met u en het AZKH. Dat ik weet waar ik aan toe ben. Die afspraken heeft u zelf gemaakt. Ik niet. Dat heeft u verzuimd!!

86

Dr. Varscu

Nokmaals sorrie voor die miesvurstant in deesu. Wij wachttu nog op kleinu instrumentu .Oe voelt koet?

Soodra kesiektveld mag veranduru neemt oe dan dierekut kuttakt op met doktur Wiertz.

Op 29 juni 1995 waren deze ook al besteld en het is nu 24 januari 1996.

Heb contact gehad met dokter Wiertz, maar hij vertelde mij, dat ik de komende -weken niets meer van hem zou vernemen. Trouwens ik ga nog een week met vakantie naar Malta!

Dr. Varscu

Iek ook naar Caribisch gebied. Manier Wiendiek wij makun afspraak op 5 maart voor kusprek en oe ken seggu hoelank, uur of alfuur. Mishien sekt oe ander ziekenhojs. Oe kan mij altajd bellu in ziekenhojs in Alkmaar. Mensu weetu altajd me vindun.

Altajd koet. Iek ep pieper!

Wens u een prettige vakantie en tot 5 maart 1996 en knal de telefoon neer: wegwezen! Wat een opluchting!!!!

Groeiwoorden

een woord een naam krijg je doch is nog niets een woord de naam is iets respect moet je verdienen dan pas is je naam ontstaan

Donderdag 25 januari 1996 ATVdag Of het allemaal zo moet zijn: weer op een ATVdag. Deze dag worden mij door God geschonken omdat er altijd ists ingrijpends gebeurd.Vandaag komt er 87

toevallig -anmehoela ja- eindelijk antwoord op mijn brief aan de geneesheer directeur van het AZKH. De brief is geschreven door de Commissie Klachtenbehandeling Patiënten AZKH. Gedateerd 24 januari 1996.

Geachte heer Windig, Uw brief van 16 januari -klopt niet moet zijn 10 januari- heb ik in goede orde ontvangen.

Uw kritiek op de gang van zaken kan ik mij zeer wel voorstellen en ik betreur deze gang van zaken dan ook zeer.

Met uw medisch dossier heb ik uw schrijven voorgelegd aan prof. dr. A hoofd van de afdeling neurochirurgie. Ook hij betreurd de door u beschreven situaties zeer.

Daarnaast had hij wel een verklaring voor het uitstel c.q. nog uitblijven van de operatie.

Uw operatie vindt plaats via de neus, transsfenoidaal, -moet zijn transphenoïdaalen de daarvoor bestelde apparatuur was tot op heden nog niet binnen. -In juni 1995 al besteldHij stelde dan ook dat dr. Varscu aan u duidelijkheid moest verschaffen. Of op korte termijn hier opereren of de operatie doen uitvoeren in Leiden.

Hij zou dit per omgaande met dr. Varscu bespreken. Mocht u op korte termijn niets van dr. Varscu horen, gelieve dan contact met mij op te nemen op bovenvermelde telefoonnummer. Nogmaals excuses voor de weinig patiënt vriendelijke gang van zaken en u dankend voor uw signaal, tekent Met vriendelijke groeten, secretaris. cc.:

dr. Huppeldepup neurochirurg Varscu, neurochirurg dr. E. Wiertz, endocrinoloog

Het was een aardige, maar zeer slechte brief. Het woord ZEER werd overmatig gebruikt en dat doet natuurlijk erg zeer !

Rinske heeft een kopie van deze brief aan de huisarts afgegeven d.d. 1 februari 1996. Heb zelf een kopie afgegeven aan mijn bedrijfsarts Dhr. Buitendael, hij heeft gelachen om de schrijftaal en vroeg mijn toestemming de brief aan zijn collegae van de KLM te laten lezen. Ik ga akkoord. Tevens eentje aan P & O SCOOR. Heb gelukkig op dit moment de bedrijfsarts nog op mijn hand als het gaat om eventueel thuis te blijven als ik denk dat het nodig is.

Nu weer heerlijk op 10 februari a.s. 8 dagen samen naar Malta.

10 februari 1996 is er feest in St. Paul’s bay ‘PAULUS SCHIPBREUK’ 88

Dit gebeuren wordt met feestelijkheden herdacht.

Ons appartement -twee kamers- blijkt ‘toevallig’ vlak tegenover het kleine kapelletje in St. Paul’s Bay te staan, waar ik in mei 1995 een flinke emotionele reactie kreeg.

Flashback* Had het volgende zin gedroomd voordat wij op reis gingen: Iedere kerk op MALTA welke in mijn bereik ligt moet ik aandoen.

Het wonder blijft groeien en word getroffen door opeenvolging van geluk! Daar sta je dan met beide benen op de grond van Paulus aan de kapel in Sint Pauls Bay op Malta. De deuren zijn gesloten. Loop teleurgesteld om de kapel heen en lees op zes marmeren platen aan de buitenmuren teksten in zes talen in het marmer gegrift Stel mij open en laat de teksten op mij van toepassing zijn: Maltees F'Malta, il-Mulej permezz ta 'Pawlu li juru l-enerġija tiegħu. Il-serp kien fil-tinda nar, mewt twaqqaf u l-morda kienu imfejqa hemmhekk.

BEATU jkun l-isem tal-Mulej Gesu!

Op Malta heeft de Heer via Paulus Zijn macht laten zien. De slang werd in het vuur afgeschud, de dood werd een halt toegeroepen en de zieken aldaar werden genezen.

Geprezen zij de naam van de Heer Jezus!

Hevige emotie maakt mij vrij van verdriet en spanningen. Telkens kwam die zin bij me naar boven: Iedere kerk op MALTA welke in mijn bereik ligt moet ik aandoen.

Telkens als ik een kerk of kapel onderweg tegenkwam moest en zou ik erin! Dat is ook gedaan en gaf me een enorme opluchting. Deze opdracht is volbracht en krijgt ook een heel bijzonder vervolg.

Het appartement was prima. Veel kunnen nadenken over dat het allemaal zo moest zijn dat wij vlak tegenover de kapel ons appartement hadden. Vanaf het balkon keken wij frontaal op het St. Paul’s eiland en in één lijn, rechts de kapel. ongeveer 45 meter van ons vandaan. Vooral de dag van de herdenking op zondag 11 februari, dat het grote Paulusbeeld in processie werd meegedragen naar de kapel, vlak onder ons balkon door. Er werd daar een vuur ontstoken ter nagedachtenis aan het gebeuren, dat Paulus door een slang werd gebeten en zijn hand in het vuur moest houden om ‘de wond dicht te laten schroeien’. Alles kon ik op videofilm opnemen. Dat betekent enorm veel voor mij.

Mijn band met God -Licht, Liefde, Hulp, Kracht - voel ik wel, maar niet zo hevig als vorig jaar in het AZKH. Misschien heeft het hier wel een bedoeling.

De dagen op Malta zijn fantastisch geweest en hebben wij intens genoten.

Het klimaat is heerlijk en wij troffen het met de temperatuur, zo rond de 15° c.

89

On het vliegtuig terug, hebben wij Marianne -Hollandse- en Simon -Malteesontmoet. Zij gingen voor 14 dagen met vakantie naar haar ouders in Gouda.

Zelf wonen zij op Malta in de wijk Piëta te Valletta.

Na de vakantie direct overvallen door een flinke verkoudheid en ben van plan nu eens goed uit te zieken. Ook de lullige en onvakkundige manier, door personen van mijn werk, werknemers met onnodige strakke regels en op ontactische wijze in de maat te ‘moeten’ laten lopen, komt mijn strot uit.

Zoek en wil even totale rust. Afstand nemen van mijn werk doet echt goed, hoewel het lang oneindige wachten op de operatie ons uiteindelijk de nek breekt.

Er is een pakket vragenlijsten gekomen van de onderzoekcommissie van het AZKH n.a.v. mijn klacht. Er zijn door mij een aantal vragen, multiple-choice, beantwoord n.a.v. mijn klacht.

Men vroeg ook nog, of ik eventueel bereid was nog eens het één en ander persoonlijk toe te lichten. Mijn antwoord was ‘neen’. Heeft men interesse dan kan men na de operatie dit verslag over het hele gebeuren opvragen.

25 februari 1996 Wij hebben Marianne en Simon een dag uitgenodigd en met hen naar Volendam geweest. De Zaanse Schans en ‘s avonds naar een restaurant voor een Diner Dansant. Het was geweldig en hebben genoten. Het is natuurlijk altijd prettig, als wij nog eens met vakantie naar Malta gaan, als alles goed afloopt na de operatie, samen wat meer en met minder toeristen, bezienswaardigheden bezoeken.

Ondertussen hebben wij besloten dat de operatie snel moet plaatsvinden en zo snel mogelijk naar het AZL te Leiden. Wij zullen zien, hoe het allemaal gaat op 5 maart a.s. in het AZKH. Het AZKH had op mijn werk getelefoneerd. Men had ons telefoonnummer weer eens niet om de afspraak van 5 maart a.s. te wijzigen van 17.00 naar 10.30 uur. Wij zijn benieuwd.

In ieder geval hebben wij weer een kort puntenlijstje gemaakt.

DE OPNAME. Het wachten op het instrumentarium is reeds vanaf mei 1995 Hoelang gaat het nu nog duren als de operatie in het AZKH kan plaatsvinden?

Als ik voor LEIDEN kies, kan het dan op korte termijn?

Wordt de operatie in LEIDEN ook door dokter Varscu uitgevoerd?

90

Ga ik na opname in het AZKH of LEIDEN weer helemaal door ‘de molen’ met alle vooronderzoeken van dien?Kunnen de vooronderzoeken ook in het AZKH plaatsvinden, al wordt de operatie in LEIDEN uitgevoerd?

VOOR DE OPERATIE Is het mogelijk om reeds in slaaptoestand naar de operatiekamer te gaan? -niet gevraagdZo niet, worden er voor de narcose reeds apparatuur aangebracht, zoals beademingsapparatuur? -niet gevraagdNA DE OPERATIE. Wat tref ik aan, na de operatie. Slangetjes, etc.? -niet gevraagd*Bestemd voor dokter Varscu Er is door u toegezegd, dat er tot aan de opname, tussentijds steeds door u persoonlijk telefonisch contact zou blijven -een soort controle- betreffende mijn situatie. Dit heeft u -niet gedaan. Kan ik hier nu op rekenen als het weer enige tijd gaat duren? Het betekent enorm veel voor ons. De vorige keren heeft het ons een gevoel gegeven ‘vergeten te zijn’. De psychische druk is te groot.

AZKH POLI- NEUROCHIRURGIE: Dinsdag 5 maart 1996: 10.30 uur Nog voor 10:30 uur kwam arts mevrouw Varscu ons uit de wachtkamer ophalen om naar haar spreekkamer te gaan. Al wandelend bood zij nogmaals haar excuus aan over het niet op de hoogte houden van eventuele voorbereidingen inzake de operatie. Liet haar excuus over me heen gaan en dacht: weet het nu wel.

Varscu

Munier Wiendieg loopt oe slechter?

Oe, o oe? Dat weet u toch al?

Varscu

Ja, iek weet, maar iek dakt dat oe vorieke keer beetur liep.

Het viel toen niet so op. Bent oe moe of so?

Dat zou best kunnen, de ene keer valt het meer op dan de andere keer. Dat ligt aan de constitutie van uw patiënt!

Mevrouw Varscu kleurde en nam plaats. Toch heeft zij een charmante uitstraling waar ik voor smelt. Voor de zoveelste keer bood zij haar excuus aan en vond het vervelend dat door haar verzuim mij te blijven contacten, wij enigzins het gevoel 91

hadden gekregen ‘vergeten’ te zijn. Deed net of ik gek was en gaf geen asem. Al snel ging zij over naar waar wij voor kwamen.

Varscu

Munier Wiendieg iek sta met main roeg tegu moer. Ieduru kier wordt gusecht volgundu maant ies ut ienstrumentjoe bienu.

Volgundu maant, volgundu maant….

Iek stel voor toch operatie ien andur siekunhuis tu doen. Ien Laidun of Rotturdam en oop dat snel gaat guburen.

*Het is natuurlijk direct bemiddeld door de geneesheer directeur en de arbitragecommisie dat Varscu en Wiertz nu moeten stilzwijgen n.a.v. mijn brief.

Alles moet in overleg met dokter Wiertz.Varscu doet de operatie en Wiertz de nabehandeling. Ook hij heeft een grote stem in het geheel!.

Heb niet alle vragen uit mijn puntenlijst de revue laten passeren, alleen of het vooronderzoek in het AZKH kan gebeuren. Dat was denkelijk geen probleem.

Wel vroeg ik, of zij de operatie deed. Zij moest voor zichzelf jammergenoeg ‘neen’ antwoorden.

Ze vertelde ons dat zij nog twee patiënten moest afgeven omdat het instrumentarium nog steeds niet compleet is. -waarschijnlijk moeten de instrumenten van de planeet Mars komenWeer vroeg zij naar de stand van zaken omtrent mijn ogen. Liet haar mijn schets zien waarop ik zelf de oogcontrole kan checken. ‘Mooie teekunieng.’ was het enige dat Varscu sprak.

Wel nam Varscu tijd om naar mijn werksituatie te vragen omdat er rond de jaarwisseling een aantal bladen waren verkocht aan de TTB. Denk nog steeds met heimwee terug naar mijn prettige werkzaamheden en fijne bladen die nu van mij weg genomen zijn. Jammer. Natuurlijk is er het gevoel dat er misschien weinig werkplezier voor mij is overgebleven, maar wie weet wat er voor in de plaats komt?

Mevrouw Varscu probeerde Wiertz te pakken te krijgen en belde de zusterpost op voor een afspraak.

Zij vroeg of Wiertz er niet was. De persoon aan de ander kant van de lijn deelde mee: dat hij er niet was. Ik zei zachtjes: ‘Zeker weer met vakantie!’. Moeten wij zeggen!  Direct nam zij mijn opmerking over en vroeg of Wiertz soms op vakantie was. Haar gezicht sprak boekdelen en was lichtelijk geïrriteerd. ‘Wannier kan iek un afsprak maaku voor munier Wiendieg? 28 maart ? Dat ies veeltulaat. iek bel selluf wel. Wannier ies Wiertz terug? Diensdag 11 maart? Dankoe. Ze knalt de hoorn op de haak en zucht. Ik bemerk dat haar spreektaal achteruit gaat als zij nerveus is! Mijn vader zei altijd; ‘jij bent een scherp opmerker want er ontgaat jou niets’ Hij heeft het bij het rechte eind gehad maar voor mij is dat een ramp omdat men het ook aan mijn ogen kan zien die dan boekdelen schrijven zoals nu het geval is!

92

Ik zie te veel, dat is de ellende!!

Varscu spreekt af dat zij me dinsdagavond 11 maart a.s. thuis zal bellen. Ze maakt dan een afspraak met Wiertz over de verdere gang van zaken.

Direct schrijft zij een spoedverzoek uit voor een gezichtsveldonderzoek voor donderdag 7 maart 09.00 uur. Op Ren haar verjaardag.

Wij gingen nog effies een koppie koffie drinken op het Leidseplein in het AZL. Ondertussen heb ik contact gehad met ‘werken’.

SCOOR,

en P&O behoefte aan rust en het niet

Nu wil ik dus eens even heerlijk genieten van lang uitslapen, tijd voor onszelf en verwerking van al dat gebeuren moet. woensdag 7 maart 1996: Gezichtsveldonderzoek 09:00 uur Alweer het 5e gezichtsveldonderzoek en gelukkig onveranderd. ‘Gelukkig’ bedoel ik natuurlijk mee, dat het gezichtsveld op zich niet verergerd is. Deze keer een uur achter het apparaat gezeten. Marjolein, die het apparaat bedient is een aardig vrouwke. In eerste instantie dacht ik, dat ze niet zo aardig leek, maar je ziet wel dat men zich niet moet laten leiden door het psychologische ‘halo effect’: de eerste indruk.

Na het 5e onderzoek kreeg ik de uitslag op papier mee, waarschijnlijk voor een eerstvolgend gesprek met wie dan ook  Was toch wel benieuwd of mijn status, zoals was afgesproken bij de balie, nu aan Marjolein was doorgegeven. ‘Die zaten er niet bij’ zei Marjolein.

Vertelde het haar dat juist met nadruk door mij was gesteld de status bij de afspraak aan haar bijgeleverd moest worden.

Marjolein vertelde ook: ‘er komt een nieuw systeem, een soort streepjescode zoals op boodschappen bij Albert Heijn het geval is en heb er geen idee van wat ik mij daarbij moet voorstellen.’

Ren heeft lang op mij moeten wachten en liep in door de gang heen en weer.

Wat zij allemaal moet doorstaan is met geen pen of PC te beschrijven.

Daarbij komt dan ook nog dit speciale cadeautje, juist op haar verjaardag.

Het valt ons op dat met speciale dagen er altijd afspraken zijn in het AZKH. Vrije dagen, ATVdagen, verjaardagen! Wat is dit toch?

93

Dinsdag 12 maart 1996 17:30 uur Neurochirurg dokter Varscu neemt, zoals is afgesproken, telefonisch contact met mij op en gaf uitleg over het gesprek dat zij heeft gevoerd met dokter Wiertz, de endocrinoloog. Varscu vertelde hem, dat ik toch liever naar het Academisch Ziekenhuis Leiden ga i.p.v. Rotterdam omdat het dichterbij huis is i.v.m. de eventuele bezoeken. Het blijkt geen probleem. Varscu heeft contact opgenomen met Leiden, maar er zal eerst een neurochirurg en K.N.O. arts beschikbaar moeten zijn. Zij neemt volgende week weer contact met mij op omtrent een kennismakinggesprek met een neurochirurgie te Leiden. Tevens vroeg zij of het gelukt was snel een afspraak te maken voor een nieuw gezichtsveld onderzoek. Ik vertelde haar dat dit reeds heeft plaatsgevonden op 7 maart jl. en dat ik de uitslag ‘onveranderd’ in mijn bezit is. Zij was verbaasd -vreemd, ze had notabene zelf het spoed-onderzoek aangevraagd- dat het zo snel kon plaatsvinden.

‘Er sain nog veel waktundu voor oe , tot end mai bekin joeini’ a.s. Tevens is ze blij dat het gezichtsveld niet verslechterd is. Het is trouwens alweer een jaar geleden dat alles werd ontdekt.

Varscu vindt het een goede zaak als de foto’s van de AZKH scan in mijn eigen bezit komen. Het is allemaal veel makkelijker om zelf de foto’s te begeleiden i.v.m. met eventueel zoek raken. De afspraak om deze af te halen wordt dan volgende week persoonlijk door haar aan mij overthandigd -als ze niet zoek zijnHopelijk weet zij ook meer te vertellen over de planning en de operatie te Leiden..

Wij wachten maar weer af.

Ben nog steeds thuis en zie wel. In ieder geval voel ik mij thuis lekker en rustiger en daat gaat het nu om.

Pablo belt regelmatig. Ook Judith, Romy, Brenda Giessen en Kees hebben zuiver uit belangstelling gebeld. Kees vond het vreemd, toen hij op de afdeling naar mij informeerde en dat mijn collega Oja Droge zei dat ik ziek was en geen telefoonnummer wist. De grote stroom ‘fanmail’ die ik ontving, tijdens mijn opname in het AZKH, heeft zich thans, sinds mijn thuisblijven, omgezet in 0,0 maar dat gaat altijd zo als het ‘schokeffect’ verleden tijd geworden is en had mij daar al op voorbereid. Er zijn belangrijker dingen in het leven. Wij hebben er een paaren echte vrienden in Budel en op Malta.

Sinds het overlijden van mijn schoonvader wordt de band met moeder steviger.

Maandag 18 maart 1996 De huisarts Jongegeest is in kennis gesteld van mijn thuisblijven en het verloop bij AZKH. Hij kijkt alleen maar met een rode kleur op zijn gezicht. ‘De maatschappij is hard. u heeft gelijk’ Alweer een dokter die vindt dat ik gelijk heb. Natuurlijk heb ik gelijk. Wat heb je aan het gelijk? Je schiet er niks mee op. Wel een mooi excuus om iemand op een 94

nette manier de mond te snoeren of een gesprek af te kappen. Direct een zalfje gekregen voor het eczeem onder mijn linker-poliovoet. Nervositeit zeker.

Dinsdag 19 maart 1996 De bedrijfsarts belt mij op en vraagt hoe het gaat. Ik draaide een CD met het slotlied uit de Mattheus Passion van Bach. ‘Wat prachtig, ik hoor iets uit de Mattheus Passion’.

Vertel hem dat ik contact heb gehad met de huisarts en dat wij, zo rond woensdag of donderdag, weer een telefoontje verwachten van AZKH Varscu omtrent de afspraken met het ziekenhuis in Leiden. ‘Dan kan ik aan SCOOR doorgeven, dat ik over twee weken weer contact met u opneem. Sterkte mijnheer Windig’ ‘Ja,dat heb ik wel nodig jongen’ Hij grinnikt.

Woensdag 20 maart 1996 Oneindig wachten doen wij nou een jaar van maart tot maart seizoenen lang hitte die verstikt door kilte van de winterkou De zon breekt door verwarmd, verward mijn hart maakt tranen los Kruip door het stil en mistig onbekende bos mijn ogen dwalen langs droge stammen kamperfoelie knoppen donkerrood ze zijn er zo ineens als bloed dat kruipt waar het niet gaan kan dwars door mijn hart vol smart en toch een vreugdevolle schrei in mij herinner weer het telefoongerinkel die dag van toen; plantend in de tuin violen klonken vals maar haat ze niet waarom onschuldig groen en donkerrood veel was met die kleur bekleed de kamer nog het meest nu tijdelijk door bijna wit verdrongen weet je nog? al die gebeden de seizoenen door raar zo snel alweer een jaar terug ben op zolder, schrijf het op ‘t is weer genoeg doch niet verwerkt 95

Vanaf 8 februari heb ik, de laatste werkdag voor de vakantie naar Malta, niets meer van Faya vernomen. Ik ging een uur later weg van de zaak dan normaliter.

Bij toeval kwam ik haar tegen. Ze ging ook naar huis. Het is niets voor Faya haar medewerkers niet een prettige vakantie toe te wensen. Ze houdt me veel te goed in de gaten. Ik ben niet nieuwsgierig, maar wel oplettend. Misschien is ze nijdig dat ik een memo naar haar en Emmaus heb gestuurd i.v.m. het ambtenaarachtige memo van Pablo, zijn eigen werkwijze, via een memo aan ons op te leggen. Wie deelt er nu zulke amateuristische memo’s uit aan je collegae -amateurs pakken het nog beter aan- Faya mag van mij ook best wel eens tegen mij zijn. De schat. Het valt voor haar ook niet mee al die zeurpieten die komen en gaan. Je moet het allemaal maar bijbenen. Of vindt zij het misschien vreemd dat wij -alweer met vakantie gaan? De man met de hersentumor is hypocriet en heeft vreemde trekjes!

Dit las ik per abuis in een memo dat ergens verscholen lag.

Donderdag 21 maart 1996 Wel weer speciaal dat rond 14:00 uur Faya mij opbelt hoe het gaat. Ik zat ‘toevallig’ nog eens dit verslag door te lezen. De passage waar ik vertel dat ik Faya uit de vergadering haal om te vertellen dat er een tumor is geconstateerd.

Wel aardig dat ze even belt, na vijf weken thuis te zijn.

Mijn antwoord was dan ook: ‘werd wel tijd en ben het niet van jou gewend‘ Je weet nooit wat voor problemen de mensen zelf hebben.

Faya heeft een zoontje, dat nogal vaak last heeft van zijn keel, neus en oortjes.

Natuurlijk zijn ze bij SCOOR erg nieuwsgierig hoe het nu allemaal verloopt en liefst zo snel mogelijk. Zij willen ook waar voor hun geld. Ben een onkostenpost geworden.

Men had allang voorzorgsmaatregelen moeten treffen in mijn situatie. Uiteindelijk weet je niet hoe het allemaal afloopt en hoelang het duurt. Je zou, of mag toch verwachten van een professioneel management dat men weet wat planning is.

Korte termijnplanning kan natuurlijk ook gehanteerd worden. Maar ik loop al een tijdje -35 jaar- mee, dus ik weet hoe het daar ‘werkt.’

In ieder geval heb ik open gehouden het wer te hervatten en houd ze op de hoogte.

Vrijdag 22 maart 1996: AZKH endocrinologie gebeld Rond 13:00 uur moet ik maar weer even spontaan het AZKH dokter Wiertz bellen hoe het nu allemaal zit. Voel er een beetje zin in ga krijgen als het mij enigzins lukt het mes op hun strot te zetten. Een brutaal mens heeft de halve wereld en soms de hele planeet. Varscu had namelijk beloofd dat ze mij zou bellen om een aantal data door te geven omtrent afspraken, ophalen van de Scan foto’s, eventuele afspraken met de endocrinoloog dokter Wiertz en een kennismakingsgesprek/bezoek aan het Academisch Ziekenhuis Leiden. Weer niets op tijd vernomen.

Direct had Wiertz te pakken en vroeg of hij iets wist betreffende ontwikkelingen.

Allereerst vroeg hij of ik nog een brief had gehad van het bestuur van het AZKH 96

inzake de lange tijdsduur. Die heb ik allang in januari gekregen, maar daar schiet ik nu niet veel meer mee op. ‘precies’ antwoordde Wiertz met zijn stopwoord: ‘U heeft gelijk!’

Het viel mij mee, dat hij nog wist wie ik was en dat Rotterdam of Leiden de uitgezochte plaats was.

Had notabene van Varscu al vernomen dat het Leiden werd. ‘Juist ja’ was het antwoord van Wiertz.

‘Laten wij afspreken mijnheer Windig, dat u volgende week donderdag, zo rond 15:00 uur mij op mijn pieper terug belt’. Ik moest eigelijk wel even lachen en dacht een beetje dubbelzinnig. ‘Dat is prima. Ik bel op uw pieper’ zei ik en lag , enigzins tevreden, de hoorn op de haak.

AZKH oogpoli dokter Sohrab gebeld Op dat moment dacht ik: laat ik nu Sohrab eens bellen. De oogarts dokter Sohrab heeft namelijk geconstateerd dat er iets niet in orde was. Hij heeft vorig jaar geprobeerd mij telefonisch te spreken bij SCOOR, wat niet gelukt was. Heb later wel geprobeerd te bellen maar dat bleek nogal problematisch. Direct had ik Sohrab aan de lijn. Hij wist, na een jaar, mij ontmoet te hebben en zei dat hij nieuwsgierig was, hoe het allemaal was afgelopen.. Vroeg mij na 17:00 uur terug te bellen.

Hij had dan alle tijd. Sohrab moet eens ‘organisatorisch’ bij het AZKH aan de slag!

Perfect.

Blij was ik wel een beetje met Sohrab, dan kon ik namelijk eens laten weten op welke wijze ik aan ‘het lijntje’ werd gehouden. -Sohrab staat er wel buiten, maar kwaad kan het nooitRond 17:15 uur dokter Sohrab weer aan de telefoon. Hij was nog steeds benieuwd hoe het met mij was ‘afgelopen.’ Het hele verhaal verteld, inclusief de lange duur van de uit tevoeren operatie. ‘Er staat een hele lange wachtlijst. Als u wilt, zou ik graag op de hoogte worden gehouden’. Heb hem hartelijk bedankt voor zijn belangstelling.

De enige arts die spontaan heeft gebeld uit pure interesse omdat hij de eerste stap heeft gezet tot de openbaring…

Maandag 25 maart 1996 Mevrouw Varscu belt ons thuis. Renaat en Sas waren op visite. Ren nam de telefoon aan en verschoot van kleur. Het is voor haar nog steeds een ondoenlijke zaak om dit soort telefoontjes te krijgen. Zelf heb ik er geen problemen meer mee en zelfs nu blij als er door het AZKH gebeld wordt. Het blijkt dan, dat er ‘SCHOT’ in komt. Mevrouw Varscu: ‘Munier Wiendieg, iek ep nog keen beriegt uit Leiden.

Iek ga nog even aan het eind van de week ienformeeru ier in het AZKH of instrumentju er zijn,. dus het blijft open: Amsterdam of Leiden.’ Ik vertelde haar, 97

dat ik nog telefonisch contact met Wiertz had gehad. ‘O’ zei ze. -na haar belofte mij vorige week al te bellen‘Iek oop dat u niet erk vinde dat ik oe af en toe bel?’ Ze was alweer vergeten dat ik daar al eerder antwoord op gegeven had bij onze eerste ontmoeting. Ze kunnen ook niet alles onthouden.

‘Nee hoor, dat vind ik juist prettig.’ was mijn antwoord.

Vannacht slecht geslapen en onprettige dromen gehad: In het SCOOR gebouw liep ik in het trappenhuis. Opende een deur van aluminium, sloot deze achter mij en ik stond in een kleine ruimte van 1 bij 1 meter, waarvan de muren ook met aluminium waren bekleed; het was geen lift! De enige deur die er was, kreeg ik met geen mogelijkheid meer open want er was namelijk geen deurknop. Het flitste door mijn hoofd: ik kom hier nooit meer uit. Ook al zou ik schreeuwen, men hoort mij niet. In paniek probeerde ik de aluminium muurbekleding met mijn nagels van de muren te pulken, in de hoop dat men mij zou horen schreeuwen. Tot mijn verbazing, door het weghalen van de muurbekleding, bleek het de enige versperring te zijn die in verbinding stond met andere lokalen en kon ik weer mensen zien werken. Kortom: beangstigend. natuurlijk een duidelijk teken van hoe ik mij boel.

Moet alles gewoon proberen alles maar eens naast mij neer te leggen en dat het niet zo ‘werkt’ als ik zou willen. Ik moet puur geduld in acht nemen. In ieder geval zal ik toch donderdag a.s. Wiertz nog even bellen of er al iets bekend is over de opname. Ondanks het wachten voel ik mij niet onprettig en vind ik het heerlijk om weer thuis te zijn.

Woensdag 27 maart 1996 Mevrouw Varscu heeft rond 19:30 uur weer even met ons gebeld met de mededeling een afspraak gemaakt te hebben met het AZL -Academisch Ziekenhuis Leiden- Ik word verwacht voor een gesprek met dokter de Hondt in gebouw 1 - 3e etage kamer J-3R. Tevens belt mevrouw Varscu mij nog even terug, wanneer ik mijn gegevens, zoals foto’s etc. bij haar kan AZKH kan afhalen en mee te nemen naar het AZL te Leiden.

Geen behoefte heb ik, om vroeg naar bed te gaan. Ga meestal fietsen en daarna als ik thuis kom: een Grieks Retzina wijntje drinken. Vind ik lekker en hoor dan bouzoukies spelen  Vannacht heb ik niet prettig geslapen. Ik voelde mij beetje, half slapend in paniek door stress. Alhoewel het nu wat rustiger is en de mist optrekt!

Donderdag 28 maart 1996

98

15:15 uur met Eric Wiertz, de endocrinoloog van het AZKH gebeld en hem medegedeeld dat dokter Varscu voor mij een afspraak heeft gemaakt bij het AZL. Wiertz is blij en tevreden. Wat wil je nog meer.

‘Mijnheer Windig, bij uw gesprek in Leiden, zou ik wel even meenemen dat u bij mij verder gaat voor controle en medicijnen, maar daar zal in Leiden al wel mee begonnen worden’Dan denk ik: wat een onzinnige uitspraak is dit toch. Dat zal toch een logisch, door hen in mijn status beschreven gevolg zijn!

Ondertussen heb ik nog steeds de uitslag van het gezichtsveldonderzoek in mijn bezit.-onveranderd- Niemand vraagt er naar. -giller toch?Direct na het telefoongesprek met Wiertz, belt mij op: dokter Buitendael de bedrijfsarts van SCOOR. Hij was, zoals altijd, weer erg geïnteresseerd en ik vertelde over de afspraken i.v.m. Leiden. Buitendael belde mij eerder dan hij zelf gepland had. -Zei hij- SCOOR had hem waarschijnlijk verzocht weer contact met mij op te nemen. Men had hem gevraagd, of hij met mij wilde overleggen, iets aan therapie te gaan doen. Ik gaf als antwoord, dat ik dat niet zag zitten. -misschien had het wel beter geweest- Ik had namelijk begrepen, dat hij bedoelde met één of andere maatschappelijk of sociaal werker.

‘Nee?’ zei Buitendael, ‘om weer wat te gaan werken bedoel ik’ ‘Ik ben daar nog niet aan toe en wacht eerst even het gesprek af van 11 april a.s. in Leiden’ Zei ik. Verder houd ik hem op de hoogte.

Buitendael deelde mij overduidelijk en voor de zoveelste keer mede dat hij achter mij stond. Dit geeft mij natuurlijk een gevoel van rust.

De telefoon wordt vanmiddag veel gebruikt. Oud collega Auro belt mij om een afspraak te maken voor 4 april a.s. Dit is namelijk de datum van de afscheidsreceptie van Romy bij SCOOR. Naar de receptie ga ik niet. Nu komen Auro en Romy na afloop bij mij op visite. Auro vertelde: dat hij cursussen magnetiseren heeft gevolgd en dat hij paranormaal begaafd is. Dat kan interessant worden voor gelijkgestemden.

Vrijdag 29 maart 1996 Mijn collega Ruud heeft gebeld. Nog één van de weinige collegae die op dit moment nog echt interesse toont. Natuurlijk vind ik dat prettig. Hij vroeg nog: of ik al een ‘bloemetje’ had gekregen van P & O. Helaas moest ik ‘neen’ antwoorden.

Ruud moest hard lachen. Hij komt een keertje langs.

Toch moet ik nog een keer opmerken, als je de reacties leest van de eerste melding van mijn opname in het AZKH en deze 2e periode van 6 weken thuis te zijn. Kan het dan toch een soort schrikreactie zijn van mensen naar zichzelf. Een soort van onverwachtse angstbeklemming. Wat SCOOR betreft, zijn de meeste reacties toen gekomen van de special interest kant. Toch wel opmerkzaam en interessant.

Rond 19:20 uur werd ik weer gebeld door Mevrouw Varscu de neurochirurg.

Wel prettig eigenlijk.

99

Mijn MRI foto’s en een begeleidende brief van haar, kan ik maandag of dinsdag bij het AZKH afdeling neurochirurgie afhalen om naar Leiden mee te nemen.

KOMT ER SCHOT IN RAP  ?

Komt er schot in? Komt er schot in? ‘t begint er op te lijken varscu belt, varscu belt sta er van te kijken eerst schrok ik steeds verschoot van kleur mijn hart zat in m’n keel nu ben ik rustig, ben ik klaar nog even het moment is daar niet elke dag is zo gesteld dat ik het beleven kan vechten tegen onrust en onzekerheid dan die plannen voor de toekomst toch? zo ineens sereen gevoel van vrede en bescherming komen voel de adem van de ‘liefde’ in mijn lichaam stromen.

Zondag 31 maart 1996 Vandaag ben ik naar een bijeenkomst geweest van de Evangelische Broerdergemeenschap in de voormalige Koningskerk. Al een hele tijd wilde ik er graag naar toe. Wat mij te wachten stond, wist ik niet. Spijt heb ik er in ieder geval niet van. Het heeft mij geraakt. Ten eerste was de kerk vol van onze, over het algemeen, Surinaamse medemens.

De kerk was geheel wit geschilderd tot aan de kerkbanken aan toe. De kleurige glas in lood ramen kwamen schitterend tot zijn recht. Het was Palmzondag. Er waren een tiental volwassen dopelingen en belijdenisgangers. Velen waren in het wit en zwart gekleed en men straalde iets ‘gemeenschappelijks’ uit, wat ik in onze kerk miste. Wat mij ook opviel, dat ik emotie voelde door dat men uit volle borst psalmen en gezangen meezong. Wat mij zo heeft gedreven om er te zijn, kan ik niet vertalen. Ook de nacht ervoor had ik het al steeds in mijn hoofd spoken.

De nacht na mijn kerkbezoek voelde ik mij zeer gelukkig en dat er weer contact met God is. Misschien kan ik mij bij deze gemeenschap aansluiten?

Maandag 1 april 1996 Ren heeft de MRI foto’s en andere bescheiden afgehaald van het AZKH voor transportatie naar het AZL te Leiden op 11 april a.s.

100

Woensdag 3 april 1996 Van dinsdag op woensdagnacht rond 02:00 uur naar bed gegaan. Er gaat heel wat door je hoofd. Een gedeelte van dit dossier, zelfde datum in 1995, doorgenomen en even de revue laten passeren. Nog wat in de Bijbel gelezen. Niet gevonden waar ik echt iets aan kon hebben. Hoewel psalm 23 ‘De Heer is mijn Herder’ mij wel aansprak. Af en toe wakker geweest. Ik ben dan een tikkeltje angstig als ik een prikkel of steekje bij mijn linkerslaap voel. Maar dat is dan even van korte duur.

Ben natuurlijk constant met mezelf bezig en wordt je er beroerd van. Ren en de kids zijn mijn leven.

Donderdag 4 april 1996 Vandaag ontving ik het langverwachte boeket bloemen van mijn collegae. Er zat een kaart bij die door hen was beschreven met een aardig woord. Gelukkig was ik, doch ook een beetje teleurgesteld dat het allemaal zo lang moest duren voordat ik iets op deze manier iets hoorde. Wat een lul ben ik toch!

Hieruit blijkt wel dat het erg belangrijk is, op welke wijze mensen een deel uit kunnen maken van je welzijn en het positief blijven denken. Direct Joca, van het secretariaat, gebeld om te bedanken.

Romy en Auro zijn in de avond langs geweest. Romy heeft afscheid genomen van SCOOR. Het was een bijzondere avond. Auro deed handoplegging en het deed mij goed.

Tevens hebben wij afgesproken dat één keer per maand, in het nieuwe seizoen als Ren naar haar kaartclub gaat, zij bij ons komen om te praten over levensbelangen.

Waarschijnlijk gaan Ren en ik ook op de dansclub in het Bavohuis op maandagavond. Men danst daar op Cajun en Zydeco-muziek. Het lijkt ons wel wat.

Vrijdag 5 april 1996 Cora gebeld bij de TTB om nog even te bedanken voor de leuke kaart die ik gehad heb. Ook namens enkele collegae Zaterdag 6 april 1996 Van SCOOR P & O ontving ik ook nog, na zeven weken, een bos bloemen. Toch wel prettig om iets van hen te horen en niet alleen via de bedrijfsarts Kees Buitendael.

Wat een geluk dat deze man zo contactueel is. SCOOR mag de handen wel dichtknijpen en het personeel ook.

Maandag 8 april 1996 Het is een ellende dat ik mijn Parlodel tabletten heel onregelmatig inneem.

Of het fout is, weet ik niet.

101

Vandaag zijn wij naar Leiden geweest om even te kijken hoe het ziekenhuis er bijstaat; het stond er mooi bij. Het blijkt -wist ik niet- een spiksplinternieuw academisch ziekenhuis te zijn. Bijna dezelfde proporties als het AZKH. De toegangswegen zijn nog niet eens klaar. Met de auto ben je ongeveer drie kwartier onderweg. Het gaf mij wel een goed gevoel. Hoe Ren het allemaal voelt weet ik niet precies. Ze zit er vreselijk mee. Wij praten er heel veel over. Ren heeft dat nodig. Zelf ben ik er natuurlijk ieder moment van de dag mee bezig. Het is voor haar heel anders. Zij heeft waarschijnlijk een ander beeld van de toekomst. Logisch toch?

Dinsdag 9 april 1996 Marian belde mij op. Ik lag nog lekker te pitten. Marian vertelde: dat Rudy nog geprobeerd had, via Pablo SCOOR, mijn adres te bemachtigen. Via Records Claire wilde graag contact met mij. Claire haar broertje -29 jaar- heeft ook een ook tumor in het hoofd gehad en die functioneert weer optimaal. Claire is dus heel nauw bij mij betrokken. Pablo wilde mijn huisadres niet afgeven en zou gezegd hebben, ‘Daar kunnen wij niet allemaal aan beginnen’. Waar men daar mee bezig is ?

Aan de ene kant denk ik: laat maar waaien. Ik had mij rotter kunnen voelen. Direct Rudy gebeld, trouwens een fijne vent. Ik ken hem persoonlijk niet.. Hij doet nu advertentie-order van Muziekkrant SCOOR. Via Rudy kreeg ik het telefoonnummer van Via Records en heb ik een hele tijd met Claire gesproken. Claire, die ik persoonlijk niet eens ken. Haar achternaam weet ik niet en heb eigenlijk heel weinig contact met haar gehad. Het doet mij goed. Claire houdt contact. Zouden nog meer geïnteresseerden mijn adres niet hebben gekregen als men het niet doorgeeft. Het zou eventueel afscherming kunnen zijn en denkt men misschien dat het niet goed voor mij is. Laat ik niet te snel oordelen. Op zijn minst zou men dat dan met mij moeten overleggen of........men heeft er geen tijd voor.

Conclusie: Sommige medewerkers van SCOOR begrijpen het niet.

Ongeïnteresseerd en ziet men niet in dat belangstelling op dit moment heel positief kan werken en het genezingsproces enorm kan versnellen. Positieve kracht van buitenaf kan wonderen verzetten. Dat heb ik persoonlijk aan den lijve ondervonden, direct na mijn ziekenhuisopname vorig jaar, weer snel aan het werk te gaan.

Donderdag 11 april 1996 Vandaag is de langverwachte dag aangebroken dat ik mijn MRI foto’s en status van het AZKH meeneem naar het Academisch Ziekenhuis in Leiden. Liefs morgen ga ik al voor de opname.

ALS DE MAGNOLIA BLOEIT TILT HET LICHT MIJ OP

102

Weer voel ik die ongelooflijke kracht in mij. Die enorme geestelijke, positieve kracht die zich direct al in mijn geest drong, na de confrontatie met HYPO. Niet altijd voelde ik die kracht, maar was ik er wel altijd naar opzoek. Soms, als ik mij eenzaam en alleen voelde, ondanks de grote zorg van Ren, was die kracht er helemaal niet. Dan vroeg ik mijzelf af, of God pauze had genomen. Waarom zou de Geest er speciaal voor mij zijn? Waar haalde ik de arrogantie vandaan om te denken dat God speciaal voor mij alle tijd zou nemen. Zelfs Jezus aan het kruis voelde zich eenzaam en alleen en sprak in doodsnood: Vader, waarom heeft u mij verlaten?

Wij zijn geboren om zelfstandig te kunnen functioneren. Wij zijn geen marionet van God,-anders heeft het leven geen zin en zijn wij te afhankelijk- maar wel de ontvanger van zijn positieve kracht. Het leven heeft dus echt wel zin. Het leven is er, dus moet men het leven. Maken wij niets van het leven, dan heeft het leven geen enkele zin. Wij moeten zelf zin aan ons leven geven. God komt in ons leven als wij de zware deuren van ons hart voor hem open zetten.

De kracht die de Geest van onze God steeds weer uitstraalt, zullen wij willen ontvangen. Staan wij dus niet voor zijn kracht open, gebeurt er totaal niets.

In alle stilte reden wij naar het AZL te Leiden. Ren bleek zeer gespannen.

14:40 uur staan wij voor het loket van Poli-neurochirurgie. Wij laten ons inschrijven bij Anneke, de assistent van neurochirurg dokter de Hondt , ‘Wij waren al een beetje in paniek’ zei Anneke: Niemand van de Poli bleek op die ochtend de heer L. Windig te kennen. Wie had de inschrijving gedaan ? Wie had de papieren ?

‘Die heb ik bij me’ merkte ik op. ‘Gelukkig, wij dachten al: wie heeft die afspraak gemaakt ?’ Anneke keek verontwaardigd ‘Op deze manier kan dat natuurlijk niet.’Was ik dan toch nu even een ondergeschoven kind? Vreemd allemaal.

Dokter de Hondt kwam ons ophalen. Hij sjeesde door de lange hal van het loket naar zijn kamer en liet er geen gras over groeien. Wel eens een snelweg gezien waar gras groeit?

Mijn omvangrijke status en MRI foto’s, plus een door mij zelf vervaardigd AZKH bezoekschema, lagen voor hem op het bureau. Er werden een aantal vragen aan ons gesteld. Verwees hem direct naar mijn status met alle gegevens. Wij vroegen of de operatie op korte termijn is gepland. Het was wel de bedoeling. Direct kan er natuurlijk geen antwoord op gegeven worden.

‘Als u binnen veertien dagen nog niets hebt gehoord, trekt u toch even aan de bel ‘ zei de Hondt.

Wij waren weer net zo snel het AZL uit als erin. De weg terug naar huis kwamen wij in een behoorlijk lange file terecht. Ren dook een andere weg in en na een flinke rit kwamen wij uiteindelijk -niet gepland- bij Chinees restaurant ‘Walong’ Wij hebben er perfect gegeten. ‘Gevierd’ noemden wij het.

Marian en Claire van Via Records hebben nog gebeld hoe het ging.

Woensdag 17 april 1996 103

Faya is met haar zoontje bij me geweest. Een geinig blond ventje van ruim twee jaar. De hele tijd riep hij maar ‘meneer  Het doet mij goed als ik dit onbezorgde kinderlijk geluk zie afstralen van zo’n smoeltje. Ik denk terug aan mijn eigen jeugd. Aan mijn eigen kinderen. Een tijd van innig geluk ondanks moeilijke momenten. Als ik soms die baby’s, lekker ingepakt in de wandelwagen zie slapen, zou ik best voor een uurtje die plaats in willen nemen en rondgereden willen worden.

Rond 16:00 uur belde de Poli van het AZL te Leiden. Rian, de secretaresse van de neurochirurgie, gaf aan Ren de volgende afspraken door. -Ik voelde het alOpname 26 april 1996 09:30 uur neurochirurgie J11. Dan voel ik mij gelukkig en blij.

Operatie 1 mei 1996. Geinig, het roept direct 1 mei ‘rokkentillerij’ bij mij op.

1 mei is de dag van de arbeid.

Direct heb ik Faya van SCOOR gebeld en mijn kind Petra. Marian van SCOOR zei ook al: 1 mei, schedellichterij! Lachen geblazen. Marian zou iedereen inlichten die met mij geval bezig is. Claire van Via gebeld.

Ben ik erg met mijzelf bezig. Het moet nu eenmaal gebeuren en ik zwem niet tegen de stroom en golven in. Ik laat alles over mij heen komen en vertrouw op GOD, mijn positieve kracht.

Alleen vanavond Nico, Anita, moeder in de USA en wat familieleden en kennissen telefoneren. Blij ben ik, dat mijn zwager Hans en schoonzus Joke nog niet met vakantie in de USA zijn. Gelukkig zijn ze nog hier, als ik in het ziekenhuis verblijf.

Hans en Jo zijn er ook nog als ik wordt geopereerd. Vreemd, er is een tijd geweest dat wij soms geen contact hadden. Nu betekenen ze veel voor mij.

ALS DE MAGNOLIA BLOEIT

104

Als ik vaders graf bezoek dwalen mijn ogen langs de mooie bomen die de begraafplaats sieren.

De Magnolia bloeit weer zo schitterend. De Magnolia heeft iets speciaals in mijn leven en ik weet niet waarom. Haar bloemen, haar kleur en haar schoonheid vertederen mij. Haar bloemen zijn als porselein. Toen ik ooit de opera Madam Butterfly zag in het Muziektheater te Amsterdam, stond daar links op het gigantische podium een bloeiende Magnolia als plastic decorstuk. Ik kon mijn ogen er niet vanaf houden zo echt leek het allemaal. Als ik muziek hoor uit die opera denk ik aan de Magnolia. Als ik over de dijk wandel en op ons dorp neerkijk en in een tuin die prachtige grote Magnoliaboom zie schitteren, dan gebeurd er iets in mij. In het begin kon ik de naam Magnolia maar niet onthouden omdat ik het zo’n moeilijke naam vond. Wel creëerde ik toen de tekst ‘Als de Magnolia bloeit’ Ik loop er al jaren mee rond. Soms gebruikte ik de tekst in een liedje dat ik bedacht en componeerde ik er een melodietje bij. Ik had iets met die boom.

Eens zal ik die tekst gebruiken worden dacht ik dan.

Nu mijn ogen voor de zoveelste keer langs de bloemen van de Magnolia dwalen komen er tranen los. Nu wist ik het. Er gaat iets groots met mij gebeuren: als de Magnolia bloeit.

26 april 1995 de dag dat ik uit het AZKH werd ontslagen. Nu, exact een jaar later, moet ik op deze datum worden opgenomen in AZL te Leiden. Nu blijkt alles te zijn voorbestemd!

HET MOMENT IS DAAR 26 april 1996 08:00 uur Opvallend rustig, geheel ontspannen en voorbereid, stap ik naast Ren in de auto.

Voel dat mijn schat erg nerveus is. Wat wil je ook, zij zal heel veel moeten ondergaan en verwerken.

Zullen de kinderen, die het zelf natuurlijk ook niet makkelijk hebben, haar wel voldoende steunen? Is er wel een gezamenlijke steun en verwerking te delen?

Neem aan dat het toch wel een vrij ernstige en ingrijpende gebeurtenis is Hypo eruit te halen. We rijden naar Leiden en zoeken een parkeerplaats in de grote en overvolle parkeergarage van het AZL. Ren vond dat ze nu best in de bergen durfde te rijden  Zij had hier een goede rijschool. Het is een hele klim naar de 12e etage om je auto te kunnen parkeren.

Programma Vip behandeling Wij werden ontvangen door Rian, de secretaresse van afdeling neurochirurgie. Een charmante blondine en zeer vriendelijke verschijning. Zij had alles gepland en zal er, zeer zeker, veel werk aan hebben gehad.

Vandaag zullen wij er dan ook samen flink aan werken. Ik geef nu niet een uitgebreid verslag van hoe en wat, maar een duidelijk overzicht van de werkzaamheden: 105

Ontvangst neurochirurgie secretaresse Rian : ‘Het is allemaal wat mijnheer Windig en kan u wel vertellen: mevrouw Varscu ziet u niet meer - u krijgt de artsen met de meeste ervaring. Woensdag om de veertien dagen ishet HYPO- operatie dag en wordt gedaan door de operateur dokter van Mulken. Hij heeft 30 jaar ervaring.’

Rondleiding afdeling neurochirurgie door verpleegster Suzanne Kennismaking zaalarts dokter Rintzen en coas. -co-assistent.- ‘Het is wat mijnheer Windig. Ik heb uw status proberen door te worstelen, maar niet alles kunnen lezen.’ De coas gaat mij onderzoeken en tussendoor staan anderen alweer te springen om mij te kunnen helpen.

Supersnel warme lunch met een voor mij nog onbekende aardige kamergenoot.

Ren moest eten in het restaurant en gaan wij even onze eigen weg.

Foto’s maken voor de KNO arts. frontaal en profiel. Totaal drie stuks.

Bezoek KNO arts dokter Van der Heus. -Zou ik een denkfout hebben gemaakt?

Zou hij soms de KNO arts worden die, samen met AZKH dokter Varscu, de operatie in het AZKH zou doen ?- ‘Ik doe zelf de operatie niet, maar dokter Bras.

Bras heeft de meeste ervaring.’ Zei dokter Van der Heus. Ik vergat te vragen waarom hij de operatie niet deed? Daar gaat hij niet op in. De arts legt uit: waar en op welke wijze gezaagd gaat worden oftewel ingetikt door de schedel naar het ‘Turkszadel’ waar de hypofyse hangt.

Rintzen de neuroloog wil toch nog even, ondanks de controle van de coas, de reactie van mijn gezichtsveld bekijken met de bekende handbewegingen.

Rintzen had verwacht dat het gezichtsveld minder zou zijn. -naar aanleiding van mijn AZKH status- Ook de kracht in mijn linkerbeen is sterker dan hij had verwacht.

Gezichtsveldonderzoek. Een oogheelkundig-radioloog, die de apparatuur - nieuw bediende, vond het vreemd dat haar collegae van het AZKH niet naast de patiënt komt zitten als deze de behandeling moet ondergaan. Zij constateerde: dat het gezichtsveld meer lichtpunten waarneemt dan de laatste controle van 7 maart 1996.

Dame oogarts komt in beeld. Eerst een controle door de coas van de oogarts.

Weer zo’n vrienelijke en leuke meid: ‘Dat zal even schrikken geweest zijn mijnheer Windig? Neemt u lekker plaats in mijn behandelzetel.’ Zij gaf, vanzelfsprekend, keurig en duidelijk antwoord op mijn vele vragen over de functies van de apparatuur;. ik wil graag alles weten  De oogarts ging ook nog even gluren door het ongelooflijk knappe instrumentarium.

106

Nicol en de nieuwe Amerikaanse oogcontrasttest. VISION CONTRAST TEST SYSTEM / VISTECH ‘83 DAYTON, OHIO USA en de PELLI ROBSON CONTRAST SENSITIVITY CHART UK ‘88.

Dokter Rogier Rintzen stelde de weer zo aardige dame aan ons voor: Nicol.

Haar zwarte zwarte ogen met een Limburgs accent spreken mij allemaal wel aan.

Ik weet alleen nog niet precies wat voor functie Nicol in het AZL bekleedt. In ieder geval neem zij een oogtest af. Het onderzoek wordt eventueel 29 april a.s. gedaan omdat er niet eerder mogelijkheden zijn. Zelf zal zij telefonisch contact met ons opnemen. Inderdaad nam zij contact met ons op en het onderzoek wordt nu dinsdagavond na 19:00 uur uitgevoerd, dus na mijn installatie in het AZL. De narcotiseur legt alles uit over wat hij gaat installeren. Ren en ik willen zoveel mogelijk weten wat er allemaal ondergaan moet worden. De ‘bedwelmer’ lijkt een nerveuze man, maar probeert alles duidelijk te formuleren: Thuis om de 2 uur zuigtabletten innemen en om de 4 uur een neuszalf aanbrengen.

Dit vanaf dinsdag 30 april 1996.

Operatie: Tabletje om rustig te worden. Installatie op de operatietafel Narcose Invoeren van diverse bewaking en operatieapparatuur. Beademing en dan De Operatie!

Na de operatie Afdeling Mini Care -extra nazorg en aandachtNeus volgepropt met tampons -iets anders dan ALWAYS- Extra snor. -stukje gaas voor het opvangen van neusvuil i.v.m. eventuele liquir: hersenvochtlekkage.

Gekoppeld aan diverse apparatuur. Als Ren mij na de operatie zal zien, is het net of ik als marionet aan touwtjes zal hangen  Ik verneem, buiten onze verwachtingen , dat ik naar huis terug kan gaan tot dinsdagavond en moet om 19:00 uur weer in het AZL aanwezig zijn i.v.m. de ‘speciale’ oogtest. Deze test wordt afgenomen voor en na de operatie. Kijken of het gezichtsveld is verbeterd. Deze dag zit er op.

Het was een hele vreemde dag vandaag. Ben vanaf vanmorgen 04:00 uur opgestaan en voel mij perfect: ondanks dat ik 21 uur hard gewerkt heb, trouwens de artsen ook. De leukste verrassing van deze dag was: dat ik dezelfde dag weer naar huis kon. Een echte VIP behandeling.

Ondertussen voel ik mij op handen gedragen en onbeschrijfelijk rustig. Ik voel weer hetzelfde als een jaar geleden. Het lijkt en voelt dat God achter mij staat.

Het licht tilt mij op!

107

Heer, wil u naat Ren en de kinderen staan? Heer sta naast alle anderen die naast en bij ons staan. Geef ons alle kracht, steun en liefde. Wees met ons vader. Amen.

Dinsdag 30 april 1996 Ren en ik hebben een leuke Koninginnedag gehad. De straten bleken voor ons een gezellig wandelgebied vol met vrijmarkten: wij genoten. De zon scheen hoog aan de warme hemel. Wij vergaten dat vanavond een tijdelijk afscheid zou volgen.

God heeft alle angst weggenomen. er kan geen afscheid zijn, er zal geen afscheid zijn ben niet gek, sta ben mijn beide benen op de grond. er is zoveel vertrouwen, er is zoveel Liefde geef God mijn hart en hand.

Alles ging vanzelf en voor ik het wist was ik geïnstalleerd op J11 kamer 54.

Natuurlijk bleef Ren nog even bij mij.

Nicol nam de test af. Het is een nieuwe Amerikaanse oogtest die ongeveer 4 weken in het AZL door Nicol wordt gedaan. De test is elders, in ziekenhuizen, nog niet in gebruik en in experimentele fase bij het AZL. Men tracht hiermee sneller een ‘TUMOR’ te signaleren.

De test bestaat uit twee delen: Vision Contrast Test System. Vistech ‘83 Dayton Ohio USA Kaartmodel ± een vierkante meter. Letters in diverse rijen, diep zwart naar vaag raster weglopend. Contrast verschillend.

Pelli Robson Contrast Sensitivity Chart UK ‘88 Kaartmodel ± een vierkante meter. Cirkels met raster-vormen van links en/of naar rechts lopende verticalen en afwijkende lijnwerken in de breedte. Allen van vorm afwijkend.

Dag lieve Ren, Dag schat, tot morgen Laatste gesprek met dokter neurochirurg van Mulken de operateur.

Zeer zelfbewust en geeft mij rust en vertrouwen.

‘Heeft men bij de zusterpost uw telefoonnummer van thuis? Na de operatie bel ik direct uw vrouw op. Dat doe ik altijd en vind ik prettig!’

Daarna schuif ik tussen de lakens in die verschrikkelijke ziekenhuisbedden en bidt GOD voor rust, kracht en genezing: 108

Geest van Liefde Lieve Heer en Vader Geef ons een rustige slaap in de nacht Sta naast ons Wees met hen die U nodig hebben Wees met alle andere zieken Sta naast Rinske en de kinderen.

Steun hen Amen.

Die nacht heb ik geen oog dicht gedaan.

Het wordt een nacht van denken. Het wordt een nacht van relatieveren. Een nacht van: in het oosten komt de zon op en in het westen gaat hij onder. Ondanks dat het moment nu ‘daar’ is, was ik zo ontspannen en rustig en werd gedragen door het licht om mij heen. Steeds maar weer die positieve kracht die bezit van mij heeft genomen. Ik dacht aan Ren die het bijna alleen moest dragen ondanks dat wij er veel over hebben gesproken. Het gemis dat ze nu had, nu haar moeder in de USA was. Het kind en moeder gevoel had zij nu broodnodig. Het graf van haar vader, waar zij veel steun vond, werd haar rustpunt. The kids: Nico en Anita in het huis van moeder en Peet thuis. Het is zo’n grote afstand. Juist nu.

Stel dat ik sterf en niet meer uit de operatie zou komen? Alles is geregeld.

Die gedachten werden door de Geest van positieve kracht even verdrongen en in de hersenen uitgeschakeld. Het ‘hangen’ aan elkaar van Ren en ik was toch weer anders dan de tijd in het AZKH. De angsten die er toen waren hebben plaats gemaakt in totale overgave. Het begon een beetje ‘zakelijk’ te lijken.

De grote Baas in ons leven gaf zijn aanwijzingen: werken en niets zeuren. Het leek een breiwerk: insteken, doorhalen en af laten glijden. Ogen dicht en slapen gaan.

Toch denk ik dan weer even: als ik nu lichamelijke pijn had gehad? Had ik dan niet willen sterven?

Als ik pijn had gehad? Zou ik dan net zo over God en zijn positieve geestelijke kracht hebben gedacht als nu? Mijn Alter Ego zegt: Dat is helemaal niet aan de orde. Je denkt veel te veel: als dit en als dat, maar dit en dat is helemaal niet belangrijk. Je stelt jezelf van die idiote vragen. Stel dat de wereld al vergaan zou zijn geweest, wat dan? Stel dat je niet in Nederland zou leven, maar in Ghana of Afghanistan, wat dan? Stel dat? Stel je niet! Stel dat? Is er niet! Niet zoveel stellen en denken Laurens Windig. Je leeft nu met de Geest van God. Vertrouw Op Hem Ten Alle Tijden. Stort Je Hart Uit Over Zijn Aangezicht En Hij Geeft Je Vrede!

Vergeet vooral je Magnolia niet!

109

Woensdag1 mei 1996: HEER IK GEEF MIJ AAN U OVER De douche wacht op mij en stort haar warme water over het lichaam. Het geeft mij een behaaglijk gevoel en doet mij ontspannen. Uiteindelijk is alles geregeld en denk er niet aan. Van de verpleegkundige kreeg ik een blauw gekleurd hansopje waarvan de drukknopen niet werkten. De drukknopen zaten op die plaatsen waar normaliter de stiksels, om het geheel bij elkaar te houden, zijn aangebracht.

Waar ik de ene drukknoop had dicht gedrukt vloog de ander weer open. De hele boel heb ik bij elkaar gepakt en mijzelf in blote kont tussen de lakens geschoven.

De thermometer van het AZL lijkt een stokbrood als ik deze moet inbrengen, hoewel ik zeggen moet: dat het glijmiddel niet onprettig werkte. De bloeddruk werd opgemeten en ik lag klaar voor de bekende rustgevende ‘pil’ die geslikt wordt voordat men naar de operatiekamer wordt gereden.

Zoals je wel een ziet in een TVserie, keek ik liggend op mijn bed naar het plafond naar de voorbijflitsende Tlverlichting onderweg naar de operatiekamer. Eerst werd in een ‘voorkamer’ ingereden waar een, op Bette Midler lijkende dame heel vrolijk met de operatiemutsen heen en weer begon te zwaaien en op het hoofd zette van de aanwezige operatie patiënten. ‘U heeft er zin in vandaag’ zei ik. ‘Wat wil je, het is de laatste dag voor mijn vakantie’ zong de dame, op een voor mij onbekende melodie. Er lagen nog meer vrolijkers die alleen lachten en niet spraken: vreemd dat ik zo dacht. Meer en meer voelde ik de rust waar ik God om gevraagd had.

Zonder meer werd het mij zomaar geschonken. Waar heb ik dit aan verdiend?

‘Wij gaan rijden’ sprak het verplegend personeel en men reed mij nu met bed en al naar de operatiekamer.

De kamer zag er niet angstig uit maar wel kil. Er waren slechts twee anesthesisten.

-narcotiseurs- Zij wentelden mij op de operatietafel en ik mocht zuurstof snuiven.

Nu begon het aftellen en kon ik mij perfect concentreren. Voor mijn gevoel duurde het best nog enige tijd en toen…

110

RENNIE…..?

‘Is het al gebeurd?’ Vroeg ik.

Ren staat te zwaaien met mijn tekening die ik vorig jaar bij mijn verblijf in het AZKH gemaakt had. Als je iets maakt, waar jezelf ogen op kunt testen en je ziet het ineens voor je neus krijft dan kijk je er natuurlijk naar maar ik viel niet in die ogentest.

Ren had een fotokopie van mijn testtekening gemaakt voor Nicol die deze wel interessant zou vinden.

Toen zag ik Petra staan. Direct dacht ik weer: kind wat zie je er toch mooi uit.

Ze had een blauw truitje aan. Haar blonde haren en het zwart brilmontuur kwamen goed uit. Peet glimlachte. Toch zag ik in haar gezicht een bepaalde afstand en angst.

Waarschijnlijk sliep ik direct weer in en zei ik tegen hen, die net vijf minuten aan mijn bed stonden, dat ze wel weer naar huis mochten gaan.

Ook herinner ik mij dokter neurochirurg van Mulken aan mijn bed. Verder suf ik de dag lekker door en is alles heel vaag.

Zina vraagt of alles goed is. Zina is de verpleegkundige van de mini-care waar ik nu lig. Het is een innemend mens van een jaar of vijftig met een vriendelijk gezicht en rustige stem.

Ze heeft veel indruk op mij gemaakt. Alleen haar verzorging en uitleg was bijzonder prettig om te ondergaan. Het was allemaal zo vertrouwelijk en rustgevend. Zij was voor dit werk in de wieg gelegd en zal ik haar niet meer vergeten. Zina staat! Zina staat als een paal boven water!

Er was gelukkig geen pijn. Mijn neus was volgepropt met tampons en afgeplakt met een opgerold gaasje. Men kon aan het gaasje zien of er eventueel ‘Liquir’ hersenvochtlekkage-vrij kwam uit de hersenen. Was dat het geval, dan zou men misschien wel opnieuw moeten opereren. Trouwens, er stak geen slangetje uit mijn rug om eventuele hersenvochtlekkage op te kunnen vangen. Dan is het hersenvlies dus niet beschadigd. Mijn keel bleek uitgedroogd. Misselijk was ik wel. Alles wat werd gedronken kwam er in golven weer uit. Het infuus hield mijn water in balans.

Op zo’n dag ben je echt nog geen mens. Natuurlijk moet ik flink blijven drinken.

Anita en Nico staan aan mijn bed: dag lieverds.

Donderdag 2 mei 1996 Deze nacht slaap ik zeer slecht. Mijn operatiecollegae liggen naast en tegenover mij te zuchten aan het instrumentarium. Vind het afschuwelijk en zou ik bijna niet kunnen omschrijven. Het leek wel een fragment uit een horrorflilm met vreemde geluiden en wil weer zo snel mogelijk terug naar mijn zaal. Ik spuug nog steeds tot 111

tegen het middaguur. Vla, water en appelsap is alles wat ik drink. In mijn blocnote wordt donderdag 2 mei 1996 niet eens zo genoemd en spring ik van woensdag 1 mei naar vrijdag 3 mei 1996. Het zegt voldoende in korte flitsen.

Vrijdag 3 mei 1996 Ben vandaag weer terug op zaal en wordt het Nieuwe AZL officieel door Koningin Beatrix geopend. Het personeel vindt het allemaal maar niks: ‘De helft moest vrij nemen en men kon er met de eigen auto niet komen. De parkeergarage was alleen voor bezoekers en men werd met bussen over het terrein vervoerd. Wat heeft Trix er nu aan?’ Vanaf het gesloten TVcircuit kon iedereen de opening volgen. Trix bleek bijzonder geïnteresseerd te zijn in het totaalgebeuren, dat is gewoon zo. Bea is begaan met de ontwikkeling van haar land. Dat wil ze, dat moet ze, dat is haar taak! Automatisch worden over haar persoon bij dit soort evenementen allerlei suggesties gedaan.

‘Ze gaat net als wij ook gewoon naar de WC of zal Claus gewoon aan haar vragen: komt het je gelegen schat?’ Typisch dat mensen willen weten wat, hoe en waarom zo’n vrouw dingen doet. ‘Claus is een schat’ zei een dame naast me.

Het is 08:00 uur en Ab, mijn buurman, ligt te wachten om naar de operatiekamer gereden te worden. Zijn pilletje om rustig te worden heeft hij net geslikt. Dan komt de verpleegkundige vertellen dat de operatie even niet door kan gaan. Er wordt een spoedoperatie tussen geschoven. Ab moet worden geholpen aan een flinke hernia.

Hij zal moeten wachten tot 11:30 uur en krijgt dan te horen of de operatie wel of niet kan doorgaan.

Van Mulken, die mij ook heeft geopereerd, komt hem vertellen dat hij weer naar huis kan gaan tot zondagavond. Ab begrijpt er niets meer van en ik ook niet.

Nicol komt even naar mij kijken. Ze heeft een lange werkdag achter de rug: heeft gewerkt van zes tot zes. Ze is ook een veelzijdige vrouw en is creatief. -niet met kurk- Is artistiek. Ze schrijft kinderverhalen en vraag of ik ze lezen mag. ‘O, dat zou leuk zijn. De verhalen liggen helemaal in Maastricht bij mijn ouders. Ik heb hier in Leiden niet zoveel bergruimte’ Het gaat alweer iets beter. Iedere dag gaat het beter. Drinken en plassen doe ik veel. Eten is er nog niet bij, maar dat komt wel weer. Een slaaptablet van 20 mg helpt niet. Klaarwakker ben ik  Zaterdag 4 mei 1996 Het was zeven uur en ik stond onder de douche en genoot ervan. De eetlust is terug en draai ik optimaal met de maaltijden mee.

Als een mens zichzelf weer kan zijn is heerlijk. Vandaag voel ik mij weer echt gelukkig. De positieve kracht strijkt met een veertje over mijn hersenpan. Het geeft een gelukzalig gevoel: die beschermengel toch!

112

Eigenlijk controleer ik nu pas voor de eerste keer mijn gezichtsveld: oog voor oog op de ondertiteling van een TV film. H wonder is geschied. Ik kan alles weer volgen. Dit was een groots moment en dol gelukkig. Er was een wielerwedstrijd op TV de renners stonden geheel los van de achtergrond d.w.z. dat het beeld driedimensionaal leek. Het contrast en diepte in het beeld was weer terug. Waarom was ik er niet emotioneel door geraakt? Had ik dit verwacht? Was het de zekerheid van herstel door het spiritueel gevoel waar aan ik mij, vanaf het begin, heb overgegeven? Het was toch al een feit toen ik uit de narcose kwam en Ren met mijn tekening boven mijn ogen stond te zwaaien en toen niet wilde zien!

Willem kamergenoot kwam ook even naar mijn bed om het grote nieuws te horen.

Zijn neus fungeerde als mijn richtpunt voor de ogen. ‘Hoe is het mogelijk’ zei Willem. Wel voelen mijn ogen branderig en worden vochtig. Het is gelukt! De druk op de oogzenuwen -Chiasma Opticum- is weg. Zal ik dan toch weer kunnen autorijden? De kans wordt weer groot. Mocht het niet zo zijn, dan ben ik God dankbaar voor al het werk wat hij heeft laten verrichtten. De mensheid blijft intermediair. DE GROTE BAAS GEEFT AAN. Petra mijn lief kind mag ik voorlopig even niet aanraken. Mijn hart huilt en ik droom van Peet. ‘Als je thuis bent pap, dan kom ik met de auto even voorrijden en kan ik je even zien. Als ik niet ziek zou zijn pap, dan had ik al tweeëntwintig keer even naast je gelegen op bed. Ik denk aan je Peet.

Niek en Anita zijn geweest ik houdt zo ontzettend veel van die twee. Er is iets dat mij gelukkig maakt als ik naar ze kijk. Anita lacht vaak zo gelukkig, lief en blij.

Als Ren komt ben weer dolgelukkig. Haar blik en lieve lach. Haar rust en onrust.

Haar zekerheid en onzekerheid voel ik diep in mij. Ik kus haar met mijn extra snor van verbandgaas. ‘Je kriebelt’ zegt ze.

Willem gaat het weekend ook naar huis. Nu heb ik het rijk alleen.

Het TV programma stond twee dagen in het teken van oorlog en bevrijding. Er is teveel gebeurd vandaag: Het wonder van mijn ogen! Hans en Joke, Nico en Anita en Ren op visite. Oorlogsdocumentaire en ellende op de TV. Een speelfilm van Paul Verhoeven ‘Soldaat van Oranje’ over de oorlog. Het was gewoon een behoorlijke opwindende dag geweest. Veel te laat proberen te slapen. Een paracetamol en slaappil ingenomen; niet slapen is een ramp.

Zondag 5 mei 1996 Rond 06:30 uur komt de nachtzuster kijken: ‘bent u nu al wakker?’ Welnee, ik heb niet eens geslapen! O, dat hoeft helemaal niet slecht te zijn hoor, als u niet slapen kunt. Het moet toch allemaal even verwerkt worden. Wilt u een kopje thee? Als dat zou kunnen!’ zeg ik 113

Als ik naar buiten kijk ziet het er mooi en zonnig uit. Het blijkt echter koud en onbehaaglijk te zijn. Wij Hollanders leven met het weerbericht!

De dag zit er voor mij in ieder geval weer zonnig uit. Niek telefoneert mij en Henk en Evelyn komen op bezoek. Ren mijn schat sluit met haar komst de dag weer af.

Wij zitten weer hand in hand in het rookgedeelte achter de roltrappen. Haar hoofd rust tegen mijn schouder. De heerlijke geur van haar mooie haar geeft mij rust.

Daar gaat ze weer van Leiden naar huis. Ze kijkt om en zwaait naar mij. Haar gezicht is getekend. Haar blik is onrustig. Ze is lief. Ze is een schat. Ik hou van haar. Rustig maar mijn lief.

Maandag 6 mei 1996 Ik sta al vroeg naast mijn bed. Ab mijn buurman die terug van weggeweest en, wordt vandaag, als er niets tussenkomt, aan de hernia geopereerd. Ik wil graag snel even onder de douche voor dat Ab gaat, anders wordt het zo laat. Ik voel mij gedreven om het AZL te gaan verkennen.

Willem is voor revalidatie vertrokken naar het Zeehospitium in Katwijk aan zee.

Morgen vertrek ik naar de afdeling endocrinologie. Daar worden mijn hormonen weer in balans gebracht. De endocrinologie is op dezelfde etage, maar dan in de C toren.

Er komt een dokter en zij vraagt mij een stukje voor te lezen uit de AVRO bode.

Ze wijst de inhoud aan van de film ‘Sophie’s Choice.’ Plotseling krijg ik een dejavu en dat blijkt uit elders in dit boek. Eerder werd ik met deze film geconfronteerd in het AZKH. De film deed mij eens beseffen hoe waardevol het leven is. Verder moest ik drie woorden onthouden: Mantel, Fiets en Tas. Een routine test.

ADEM VERADEMING De tampons zijn uit de ‘neus’ gehaald. Anderhalve meter werden door de KNO arts in twee grote halen uit mijn neus getrokken. Of een visser zijn hengel uit het water trekt. Twee keer per dag spoelen met zout water en zes keer per dag een spray inhaleren.

Het stiltecentrum geeft enige rust en ik dank God voor zijn enorme hulp en kracht.

De dokterskudde is langs geweest en heb ik gevraagd: wat is er nu is weggenomen van de hypofyse. ‘Het gezwel hebben wij weggenomen’ zei dokter de Hondt. ‘De rest moet blijken uit de testen van de endocrinologie’ Vreemd dat ik nog steeds geen post heb ontvangen?

Wat dat betreft ben ik een groot kind.

114

Fijn dat Ren er weer was. Nu mijn extra snor er weer af is, kan ik weer ouderwets kussen.

Dat had ik gedacht. Mijn neus is nog erg gevoelig. Wat een geluk dat ik geen Eskimo ben want die zoenen neus tegen neus. Ren heeft weer pech met haar Renault 5 en moeten er vier nieuwe banden komen. Wat is geld ? denk ik dan maar weer. Armen kunnen er goed over praten en rijken dito.

Rinske Renault -zo noem ik haar weleens- past wel bij haar en is een leuke naam!

ETTERBAKKIE PEE Anders zou ik het niet kunnen formuleren. Zeg maar Pee. Nee, dat zeg ik dus niet.

Hij werd, al kreunend, op de brancard binnen gebracht. Alleen maar vervelende opmerkingen maken. Hij straalde het uit in woord en beeld. Kortom: hij was het gewoon. Een totale personificatie van eigen symbool!

Ik probeerde niet te kijken maar moest gewoon die irritante kwast volgen.

De verpleging moest het ontgelden. De vervelende antwoorden vlogen door de lucht. Ik kon mij niet permitteren te ergeren maar ontkwam er niet aan.

Sharon van de keuken, een schat van een Indiaas meisje dat Chinees studeerde, was het eerste slachtoffer.

Sharon gaf ‘PEE’ twee formulieren die voor de maaltijden moesten worden ingevuld. Pee maakt er een spelletje van en geeft blijk van zijn onwetendheid op dit gebied. Een kind kan de was doen. Sharon legt het keurig uit.

Pee zegt: ‘Dat doen wij HIER anders. HIER vertellen wij dat nog een keer!’

Ik zit te wippen achter mijn diner en voel mijn hart kloppen in de keel. Sharon’s gelaatskleur lijkt lichter dan voorheen: ‘Zal ik het dan nog een keer heel langzaam vertellen?’

Pee heeft het over een slagzin van een TV reclame over soep. Sharon kent die slagzin niet. Ik ook niet. Ab wel.

‘Kent u die niet?’ vraagt Pee mij. ‘Nee,’ zeg ik.

‘Dan komt u zeker niet uit Noord Holland’ zegt Pee -Hij woont in Hoorn‘Nee’ zeg ik Pee. ‘Ik kom uit Lutjebroek’ ‘En ik kom uit Haarlem’ zegt Ab. ‘O,’ zegt Pee, ‘Haarlem is de fietsenstalling van Amsterdam en Amsterdam is de beerput van Nederland’ Als Sharon van de zaal is zegt Pee: ‘Ik hou mijzelf in het begin altijd even van de domme’.

De domme? ‘Dat dacht ik al’ zei ik.

Nu begon het allemaal even op mijn lachspieren te werken. Pee gaat maar door en door.

115

Pee: Ik: Pee: Ik:

‘In het ziekenhuis van Hoorn gaan de bedden automatisch’ ‘Dat kan helemaal niet. Er bestaat geen automatisch bed’ ‘Ja hoor, je weet wel, met zo’n handbediening’ Dan zal je toch eerst zelf een handeling moeten verrichtten voor er automatisch beweging in het matras komt’

Ab en ik kijken elkaar aan en houden ons van den domme.

Pee krijgt de thermometer digitaal in zijn anus. Pee kijkt vervelend: ‘In Hoorn krijg je iets voor in je oor dat piept als ie klaar is.’

De verpleegster stoot tegen de rand van het bed en slaat per ongeluk het naamplaatje van Pee van het voeteneind. -hij heet ‘Peter’ lees ik en moet vreselijk lachen- Pee heet Kinkel van achteren.

Ik zei: ‘Dat was nu echt rinkeldekinkel’ Pee keek nog steeds vervelend. Pee is een boerenkinkel. ‘Ja, in Hoorn zijn ze toch wel verder met de accessoires’ zei Pee. Nu is de maat vol en snoer ik zijn mond. ‘Weet je wat zo fijn is mijnheer Pee, dat u helemaal naar het AZL in Leiden mag komen om geopereerd te kunnen worden.

Dat doen ze in Hoorn toch allemaal niet. Toch?’

Pee keek nu helemaal als een Chinees die zat te schijten’ Dat is waar ja, dat is waar!’ en droop af.

Rinkel boerenkinkel dacht ik, je bent niet wijzer.

Piet Thiessen mijn buurman komt op bezoek en wij hebben een goed gesprek gehad.

De dag is niet verlopen zoals ik had gehoopt. De nieuweling Pee heeft roet in het eten gestrooid. Heeft beslag gelegd op het geheel en ik zal mij opnieuw moeten aanpassen. Het is toch idioot, als ik zoveel achter mij heb gelaten, dat ik mij laat irriteren door zo’n lul de behanger. Er waren zoveel andere, positieve dingen.

Wilde mij door hem niet uit het veld laten slaan. Was duidelijk uit mijn doen en voelde dat mijn dankbaarheid en het geluk door hem, op ordinaire wijze, werd gedwarsboomd. Nu maar proberen te distantiëren door in de conversatiezaal te gaan zitten.

Er klonk daar gelach rond het TV programma ‘Jiskefet.’ Er waren een groot aantal mensen zaalarts Rutte en Nicol.

Jiskefet handelde over een studentencafe. Een van de studenten leek op Rutte. Hij had dezelfde ‘blonde lok naar rechts.’ Deze jonge arts viel op door zijn eenvoud.

Vroeg aan hem of dit een dubbelrol was die hij in Jiskefet speelde. Hij kon het wel hebben en reageerde nogal lacherig maar voelde zich wel enigzins opgelaten. De aanwezige patiënten zagen de vergelijking wel zitten. Het motto van Jiskefet was ‘ Heb je nog geneukt vannacht ‘ en iedereen lag in een deuk. Er zat nog een bejaarde dame in rolstoel en ik ontdekte een voorzichtige glimlach op haar gezicht.

Even later fluisterde zij haar echtgenoot vragend om afgevoerd te worden.

116

‘Heb je nog geneukt vannacht. Stel je voor!’

Verder heb ik alleen de avond in de conversatiezaal doorgebracht en dacht: ‘Ik ben een geluksvogel.’

Nog even afwachten en dan er flink tegenaan.

Ton, een buurman, kwam bij me zitten. Samen keken wij naar een programma over dames van lichte zeden. Wij waren het er in ieder geval over eens, dat wij ‘hem’ niet overeind zouden kunnen krijgen bij dit soort van sociaal werksters. Alle respect voor het sociaal werk. ‘Ik zou gillend weglopen en om mijn moeder roepen’ zei ik. Wij lagen dubbel van het lachen natuurlijk.

Rond 02:30 uur vroeg ik om een slaappil. Ab Bouwens kreunde en draaide in zijn bed van de operatiepijn.

Dinsdag 7 mei 1996 Vandaag zou ik naar de endocrinologie gaan, maar werd afgebeld en werd daar de opname naar morgen verschoven. Nu blijf ik nog een dag op neurochirurgie: tot mijn grote spijt. Een dag langer op de neuro wilde zeggen: een dag langer met ‘Pee.’ Om 06:30 uur uit bed gestapt en voor Ab en mij koffie gehaald uit de automaat.

Ab was ook al zo blij als een kind. ‘Fantastisch’ zei Ab. Er werd door mij een klacht ingediend - ben heel goed in lachten indienen- bij de postkamer van het AZL. Er blijken allang kaarten verzonden te zijn. Er was niets.

Wel werd mij verteld dat twee keer per dag de postbus werd gevuld en geleegd.

Toen ik langs de postbus op onze etage wandelde, zag ik dat een mevrouw van de postkamer de postbus aan het vullen was. ‘Zit er iets bij voor Windig ?’ vroeg ik.

‘Jazeker’ en ze haalde er 22 kaarten voor mij uit.

De kudde doktoren kwam langs en dokter de Hondt dacht dat ik al naar de endo was. ‘Dat gaat morgen gebeuren’ zei ik. Een coas keek nieuwsgierig naar het pak met wenskaarten die ik nog in mijn handen hield. ‘Fanmail’ zei ik.

De Hondt: ‘Wij vinden dat de afronding en het geheel in het AZL moet gebeuren.’

‘Ik had niets anders verwacht en ben er zo gelukkig mee!’ was mijn antwoord.

De Hondt vond dat ik daarna overgedragen kon worden aan dokter Wiertz van het AZKH. Dat moest men nog maar even afwachten.

‘Tot slot mijnheer Windig: niet snuiten en niet niezen anders kan alles weer openspringen.’

‘Ja mijnheer de Hondt ! ‘ En nu maar hopen dat ik niet moet niezen.

117

SLAPPE LACH Vandaag sta ik iets meer open voor ‘PEE.’ Hij klaagt alle liederen van Jeremia. ‘Wat kan jij klagen’ zeg ik.

De artsen -een man of acht- komen naast zijn bed staan.

Een bejaarde vrouwelijke arts pakt P zijn linkerbeen en vraagt deze naar buiten te draaien. P draait de voet richting buitenraam, dus in de tegengestelde richting van de arts. ‘Neen, ik bedoel niet dat u uw voet het raam uit moet draaien maar naar mij toe.’ De artsen en ik lagen in de slappe lach en P keek tamelijk onnozel waardoor iedereen stond te schuddebuiken van het lachen. Die P toch! De lul!

Die ochtend ben ik als een gek door het ziekenhuis gaan draven om het te verkennen. De Academische bibliotheek leek mij het juiste adres om op te zoeken.

Wel iets te wetenschappelijk, maar het is natuurlijk hartstikke mooi om details van HYPO te weten en een aantal namen, teksten en tekeningen over te nemen uit de boeken.

Natuurlijk kijk je iedere keer uit als je lief weer komt. Ren was er gelukkig weer.

Iedere heen en weer van huis naar Leiden, zo’n trip gaat je niet in de ‘kouwe kleren’ zitten.

Ren is gelukkig weer iets rustiger geworden. We zijn even lekker in de lounge gaan zitten. De lounge is vlak boven de ingang van het ziekenhuis en wordt tijdens de bezoekuren haast niet bezocht. Het is er voor ons gezellig en wij zitten dandichttegenelkaaraan -schrijf het ook aanelkaar- op een driezitsbank. Wij praten over kleine, fijne dingen, de kinderen en onze toekomstplannen. Wij zijn dankbaar dat het zo goed gaat. Je weet natuurlijk nog niet veel, maar dat komt wel.

Na alle inspanning van de afgelopen dagen voel ik de spanning en setting in mijn hoofd. Niet dat ik nu moet zeggen dat er hoofdpijn is, maar alles moet gewoon genezen en zijn plaats zoeken: rust krijgen.

Nadat Ren weer huiswaarts ging, ben ik even gaan liggen. Goed slapen dat lukt mij gewoon niet en moet ik echt een ‘pil’ hebben. Ren vindt een ‘klap met een rubber hamer’ wel interessant. Laat me dan nog liever slaan met een warm krentebrood of overbakken.

Op avondbezoek komen Niek, Anita, A-3 en Rob. Ik heb een uur op ze gewacht bovenaan de roltrappen. Ze kwamen na afloop van de bezoekuren. Dat is bij het AZL geen probleem. We hebben in het restaurant gezeten en prettig met elkaar gesproken. A-3 en Rob leven erg mee. Vanaf vorig jaar zijn zij erg betrokken geraakt. Rob zijn ontslapen vrouw Edith heeft ook in het AZL gelegen. Het moet toch heel wat voor Rob zijn, dit soort afgrijselijke gebeurtenissen in het leven van hem en zijn kinderen.

Raisa, Ab en ik kwamen elkaar ‘TEGEN’ in onze kamer. Onverklaarbaar maar ineens waren wij in een spiritueel gesprek geraakt. WIJ ZIEN ALLE DRIE. Dit is uniek. Raisa vraagt of het zo blijft en hoe dit kan.

118

HET IS ER! ZONDER WOORDEN. DIT VOEL JE! Raisa ziet ‘iemand’ achter mij staan. Dat is juist. Achter mij staat God, zijn Geest en zijn Liefde.

Nicol neemt rond 21:00 uur de 3e Vision Contrast Test af -de eerste was voor de operatie en deze zijn er na-. Zij constateerde duidelijk meer zicht. Deze test geeft een duidelijk contrast verbetering. Straks, als het gezichtsveld weer wordt getest, zal er duidelijk verbetering zijn. Voel en zie zelfs wel bijna 95% verbetering.

Wat is dan de 5% ? Blijvende beschadigingen zoals men zei in het AZKH? of blinde vlek ?

‘The spirit’ zegt mij: Dat drie artsen met elkaar in ‘gevecht’ zijn geweest omtrent een eventuele laatste MRIscan die nog voor de operatie gemaakt zou moeten worden. De scan werd afgewezen door Dr. van Mulken, de operateur neurochirurg, Onder de operatie bleek ‘het gezwel’ groter te zijn dan men had verwacht. in ieder geval zie ik weer net zo goed als voorheen. Dank u mijn god.

Het is nu 23:00 uur en heb een slaappil ingenomen. Plotseling volgt een onweerstaanbare drang te moeten eten. Stel je voor, ik moet morgenochtend nuchter op de endocrinologie komen en direct aan de hormonen balanstest beginnen. Laat mijn stresshormoon het maar niet horen. Dat wil zeggen: tot 12:30 uur niets eten en drinken. Ga nu slaapdronken, door de slaappil, naar de ‘vreetautomaten’ Duik de lift in, van 11 naar de 2e etage, richting automaten gewaggeld. Verorber daar 4 sandwiches: tonijn, kerriesalade en een broodje gehakt. Ik was een tientje kwijt aan vreterij. Ik rook mijn beddenkussen en sliep!

Woensdag 8 mei 1995 Vanaf vandaag 08:00 uur word ik, totaal nuchter, ontslagen van de neurochirurgie en wordt ik overgeplaatst naar endocrinologie. Gek, dat ik helemaal geen beperkingen heb opgelegd gekregen van de doktoren.

Op de endo word ik leuk ontvangen door Nettie, een verpleegster met humor: een kolf naar mijn hand. De telefoon en TV wordt weer aangesloten en wacht ik af op de dingen die gaan gebeuren. Mijn kamergenoot de heer Ouwehand wordt voorgesteld. Aan de kamer en de omgeving moet ik erg wennen. Het verplegend personeel is afstandelijk en minder toegankelijk dan het personeel van de neurochirurgie -Nettie niet meegerekend-. Vreemd dat het per afdeling zo kan verschillen. In ieder geval is het wel interessant. Waar zou dat aan liggen? Het ziekteverschijnsel? Aard en instelling van patiënten?

Nettie en een verpleegkundige -verpleegkundigen mogen alleen een infuus inbrengen en vloeistoffen inspuiten- hebben mij, in twee uren, de eerste test afgenomen. De zogenaamde CRH-test i.v.m. het ‘stresshormoon.’ Als het hormoon gestoord is dan kan het gebeuren dat als er een deur hard wordt dicht gegooid -er 119

elders weer eentje open gaat- of er wordt een een kopje keihard op tafel gezet, het geluid voor een effect zorgt of de wereld vergaat! Kortom: Je bent dood en doodziek! Ik vind het wel prettig dat de testen vanaf mijn eigen kamer en bed worden afgenomen. De eigen omgeving is wel zo belangrijk. Later zal moeten blijken dat ook dit soort testen ‘verwerkt’ zal moeten worden. Het hormoon ‘cortison’ moet worden toegevoegd. Het eigen, natuurlijke hormoon is licht gestoord en zal extra gestimuleerd moeten worden en in balans gehouden moeten worden. Het kan gebeuren dat dit later allemaal weer hersteld en dat de medicamenten kunnen worden afgebouwd of het medicijngebruik start pas jaren later.

Ze zei dat het gewoonweg verrukkelijk was !

Men wil graag dat de ‘lopende patiënten’ van de endocrinologie, gezamenlijk de maaltijden gebruiken in de eet/conversatiezaal. Persoonlijk heb ik daar geen moeite mee en lijkt het mij wel geinig en ben je lekker van de straat.

Het gezamenlijk eten met de andere patiënten is voor mij niet zo een succes. Ik stel me voor aan en open naar de mensen toe maar krijg geen response. De meeste mensen zijn veel ouder, hoewel dat geen probleem behoeft te zijn; lolbroeken zijn er in alle leeftijden!

Om mij heen zitten tamelijk veel bejaarden en word ik geconfronteerd met mijn eigen ‘middelbare leeftijd’ van 53 jaar. Altijd heb ik het gevoel nog niet bij mijn leeftijdsgroep te horen. Ik slik even. Mijn eten was niet eens gekauwd. Af en toe probeer ik de stilte te doorbreken met een opmerking waarom men eventueel zou kunnen lachen. Mijn opmerkingen hebben geen effect. Zal ik eens een paar lullige aanmerkingen maken? ‘De melk is een beetje slap’ Rechts van mij zit een kleine, kromme oude dame. Zij moppert op het eten en vindt het maar niks. Het lijkt mij een intelligente dame van stand. Dat zie ik en voel ik. Dat haar geest zich, ongewild, tot het uiterste heeft weten te beperken is een andere zaak.

Haar geheugen is nog optimaal als het over ‘vroeger’ gaat. Het is algemeen bekend dat wat men vroeger heeft opgeslagen ook duidelijk in de hersenen geregistreerd blijft. ‘Dat eet ik niet allemaal op hoor. Er zit geen smaak aan’ Het eten smaakt mij wel en laat dit ook duidelijk merken. Uit alle hoeken komt er commentaar. ‘Wij hebben een dieet. Niet te eten. Als kleine kinderen moeten wij dit allemaal opeten. Thuis kun je er nog iets aan toevoegen.’ Het oude kromme dametje kijkt mij uitdagend aan en zegt dan ineens weer: ‘Verrukkelijk gewoonweg.’ Het overige gevogelte van zeer divers pluimage, kijken afgunstig in haar richting en trekken bekken. ‘Toen ik vroeger een tehuis had voor moeilijk opvoedbare kinderen en niet oppassende jongeren, was het eten wat de pot schaft.

Dan had men niets te klagen.’

‘Toen was er misschien niet zoveel eten’ antwoordde ik. Nu opende het dametje haar deuren en ging weloverwogen in op mijn commentaar. ‘Men had goed te eten hoor. In de oorlog natuurlijk niet, maar na de oorlog weer wel. De tijd was anders.

Men is nu verwend met allerlei culinaire toestanden. Vroeger had je aardappelen 120

en groente. Nu eet men vooral veel oosterse gerechten. Dat had men toen hier nog niet. Dat kwam pas allemaal na de oorlog. Men is gewoonweg verpest.’

De endocrinologische- meeëters bleven stil en keken afgunstig in de richting van het oude kromme dametje. Een volgens mij, niet nadenkende Amsterdamse trok haar schouders op. Haar ogen spraken boekdelen. Net of zij zeggen wilde: ‘Ze is niet goed bij haar hoofd.’Zo zie je maar! Volgens mij had het dametje mij juist En de arm genomen en was het helemaal met haar eens.

Later sprak ik haar nog bij de lift. Zij vroeg of ik misschien wist waar de halte was van lijn 20. -lijn 20 ? - er begon me iets te dagen. Lijn 20 is de gang door richting de balie van de zusters zijn, vraagt u daar maar even- Ze bedenkte me en liep terug.

Tjeetje dacht ik.

Ren betekent veel voor mij en het is iedere keer weer zo fijn als ze er is. Peet gebeld en hoop dat zij weer snel hersteld.. Mijn zwagers Hans en Henk zijn geweest en doen mij daar veel plezier mee.

HET HONDJE VAN DINA Soms kom je met iemand zomaar in gesprek en ‘klikt’ het. Dina zit naast mij in de conversatiezaal te eten. Het is een aardige vrouw van een jaar of vijftig.

Haar ziektebeeld is mij niet bekend en vraag er ook niet naar. ‘Laamaarkomme’ als ze het wil vertellen. Komen in gesprek en voor dat wij er beiden erg in hebben, vertellen wij elkaar over zogenaamde ‘toevalligheden’.

Dina had een hondje van ongeveer twaalf jaar dat op haar tuinterras lag te huilen.

Ze bedoelde niet dat het beestje kermde van de pijn, maar zij zag tranen vloeien.

Haar dochter die bij haar op bezoek was, zag het ook. Dina was ontroerd toen zij het aan mij vertelde: ze begon een traan te biggelen.

Na een tijdje bleek het beestje te zijn verdwenen. Men zocht, zocht en zocht. Toen keek Dina toevallig over de heg, in de tuin van de buurman. De heg is zeker twee meter hoog en een meter dik.

Ik moest erg lachen toen Dina, het ‘over de heg kijken’ in scene ging zetten.

Ze klom vol vuur op een salontafel die tegen de muur stond en keek regelrecht een lichtbak in. Ik moest direct denken aan de opera Carmen van Bizet, waar Carmen op de tafel springt en als een wilde flamenco danst.

Dina was in het vuur van haar verhaal. Het hondje lag dood in de tuin van de buren. Haar ogen waren rood van de tranen, alsof zij het opnieuw beleefde..

Ze vertelde mij dat de buren direct werden verwittigd. ‘Dat kan nooit’ zei de buurman. De heg was zo dik en er bleek maar een heel klein gaatje in te zitten dat met gaas was dicht gemaakt. Het hondje kon daar onmogelijk doorheen.

‘Kijk dan zelf !’ had Dina geschreeuwd.

‘Ongelooflijk’ was de reactie van de buurman. Het hondje lag in de tuin en was gestorven.

121

Dina verteld verder dat zij, rond de klok van 21:00 uur, een telefoontje verwacht van haar dochter -die ook bij haar in de tuin zat toen het hondje de geest had gegeven- of het huis van de buurman, dat te koop stond en waar haar dochter een bod op hadden gedaan, aan hen verkocht zou worden.

De spanning steeg haar naar de keel ‘ Die hond heeft natuurlijk geweten dat het huis voor hun bestemd was en is daar ook gestorven. Het is toch vreemd dat het beest op onverklaarbare wijze in die tuin terecht is gekomen. Dat gat in de heg was veel te klein’. Het bleek onmogelijk.

Haar schoonzoon dacht dat er een vloek op rustte en voor hem was het al een uitgemaakte zaak dat het huis aan een ander werd verkocht.

Het was 21:00 uur dat Dina bij mij de kamer instormde en op mijn hand - met ontstoken ader- sloeg. Ze schreeuwde ‘Ze hebben het huis. Je bent de tweede die het hoort.’ Het is nu een jaar geleden dat de hond gestorven is. Dina kijkt stil voor zich uit. Haar ogen zijn rood van de tranen. ‘hoe is het mogelijk.’ zucht ze: ‘hoe is het mo-ge-lijk.’

Er komt weer een aardige verpleegster -ze zijn allemaal aardig- langs met de koffie. Ik vraag haar, wat er met de hormonen gebeurt na de operatie en het toedienen van medicamenten. De testen nemen nogal wat tijd dus wat gebeurt er dan in mijn lichaam als de hypofyse niet goed werkt en geen hormonen kan aanmaken?

‘Is u dat niet verteld? Dat kom ik u dan straks wel even uitleggen.’

De schat kwam na elf uur. Ze had het erg druk. Zij vertelde ‘het verloop van de operatie’ op een humoristische wijze.

‘Men gaat met micro-instrumenten door de neus. Het neusschot wordt aan de kant gezet en men zaagt een opening in het ‘Turks zadel’ om toegang te krijgen tot de basis van de hersenen. Men plaatst een ‘slurper’ die de ‘snotterige’ substantie van de tumor op slurpt.’

‘Het is niet de vraag die ik stelde. Ik wil weten wat er gebeurt als na de operatie hormonen niet meer werken.’

‘Dat merkt men in het begin niet. De weerstand van hormonen c.q. lichaamsfuncties worden langzaam minder. In die tussentijd heeft men de testen gedaan.. Men heeft het verschil kunnen meten van de nog wel, minder of niet actief werkende hormoon of hormonen. Men kan de hormonen weer in balans brengen d.m.v. hormoonpreparaten/medicijnen.

Het slapen lukt maar niet. Ik vrees dat ik weer een aanval moet doen op de vreetautomaten want morgen moet ik weer nuchter zijn. Ik kijk in mijn knip en haal mijn schouders op. Kan mij het schelen. Geld moet rollen Donderdag 9 mei 1996 Mijn kamergenoot, de heer Ouwehand is naar huis. Blij voor hem en voor mij.

122

Nu heb ik het rijk alleen. Het is trouwens nog niet duidelijk hoelang ik hier zal blijven. Er zullen nog een aantal functietesten gedaan moeten worden.

Verpleegster Nettie heeft een uitdraai gemaakt met duidelijk omschreven testen. Er is de laatste tijd op medisch gebied veel veranderd en in positieve zin ten gunste van patiënten. Open kaart spelen geeft alle duidelijkheid als men daar in geïnteresseerd is. Patiënten worden mondiger.

Merk duidelijk dat artsen het niet onprettig vinden dat patiënten van de hoed en de rand willen weten. Het bespaart soms uitleg behalve dat men het nog eens uit de mond van een arts wil horen.

Vandaag komt er een ‘patiënt voor één nacht.’

De ‘patiënt voor één nacht’ is -niet gekomen.

De tweede functie zal worden gecontroleerd van 09:00 tot 10:30 uur. Er worden weer allerlei preparaten ingespoten en daarna weer bloed afgetapt. Met al dat bloed zou je het plafond kunnen rooie i.p.v. witte.

Vandaag heb ik hoofdpijn en een paracetamol ingenomen. Af en toe even lekker wegdommelen. Net als ik even buiten westen ben, komt Rian, de secretaresse van de neurochirurgie, binnen om mijn nagekomen post af te geven. ‘Sorry mijnheer Windig, ik wist niet dat u sliep.’ Daarna komt er weer een dame die nogal erg luid de naam van de niet gearriveerde heer Koster afroept: schrik me het lazarus!

Peet even getelefoneerd.

Ik ontmoet een HYPOcollega. Eerst dacht ik dat ze met vakantie was geweest omdat ze zo bruin is. Het blijkt de ziekte van Addison te zijn. Ook zij is op eigen verzoek van het AZKH naar het AZL gegaan.

De hoofdpijn zakt gelukkig iets. Het is natuurlijk logisch want ik krijg geen pijnstiller meer vanaf dat ik hier op endocrinologie ben. Die pijnstiller ging de zwellingen in het hoofd tegen. Nu voel ik puur mijn eigen lichaam. Dan valt alles eigenlijk nog mee.

Ben weer gelukkig, ondanks de hoofdpijn, dat Ren weer bij mij op bezoek is.

We wandelen een beetje door het AZL: ‘Dag mevrouw. Niet teveel roken hoor.’

Er zit vaak een aardige mevrouw in de grote hal te schoorstenen, maar ze moet wel op haar gezondheid letten anders mag ze niet naar huis. Ze heeft suikerziekte.

Met haar kleren aan stond zij vanochtend op haar dochter te wachten.

Een verpleegkundige kwam zeggen dat haar bloedspiegel niet goed is en dat ze niet naar huis mocht. Heb geprobeerd haar op te beuren. Ze lachte. Nu kijkt ze naar buiten of ze haar dochter kan uitzwaaien.

‘Jammer’ zegt ze. ‘Ze is zeker al voorbij gelopen en ik heb haar niet eens gezien’ 123

Eindelijk is de patiënt voor één nacht binnen gekomen. Een bejaarde man met een jampotglazen bril. Ik schat de sterkte van zijn glazen op +10 Schrok me werkelijk het apenzuur toen hij mij recht in de poppetjes van mijn ogen keek. Ik moest gelijk denken aan het sprookje van Roodkapje en de boze wolf.

‘Oma, wat heeft u toch een grote ogen?’

De man wist met de tijd geen raad en zat in de stoel voor zijn bed de krant te lezen.

‘Koster is mijn naam en ik ben een patiënt voor één nacht en dan ga ik weer naar een andere kamer.’

Heb het gordijn tussen onze bedden dichtgetrokken. Ik wilde slapen. Alleen maar slapen. Wanneer heb ik voor het laats geslapen? Ik weet het niet meer.

Er zijn nu nog twee testen. Op 17:00 en 24:00 uur en dan is het hopelijk slapen geblazen.

WIE IS CLAIR ?

Nico en Anita zijn gekomen. Ik ben zo blij dat ze er zijn: mijn schatten. Jammer, dat ik ze nu even niet alle aandacht kan geven die zij verdienen omdat Claire van Via Records mij komt bezoeken. Ik voel me erg bezwaard dat ik niet alle aandacht aan hen kan besteden.

Wij hebben elkaar nog niet eerder ontmoet, alleen via telefoongesprekken via mijn werk bij SCOOR en weet niet hoe zij er uit ziet. Ben benieuwd.

Wij staan met z’n drieën boven aan de roltrappen op Claire te wachten. Anita roept af en toe, tussen neus en lippen door, Claire haar naam in de hoop dat iemand zal reageren. Geen enkel succes!

Wij zien een ‘echtpaar’ op de roltrappen naar boven komen. Zij heeft een aantal cadeautjes bij haar en een zoekende blik.

Ze zou het kunnen zijn. De twee lopen onzeker een bepaalde richting op. Later ziet Nico dat ze terug komen met de cadeautjes nog bij zich. In eerste instantie dacht ik dat Claire alleen zou komen en heb er geen moment aan gedacht dat haar wederhelft zou meekomen.

‘Zoekt u iemand?’ vraag ik. ‘Wij zoeken Laurens Windig.’ zei Claire, blij met een reactie. ‘Dan hoeft u niet meer te zoeken. Dat ben ik.’

Ondertussen waren Nico en Anita weer naar huis terug gegaan. O wat heb ik een Spijt ze niet voldoende aandacht heb gegeven.

Claire was met haar echtgenoot Ferno. Het is toch fantastisch dat je op deze manier twee fijne mensen ontmoet. Wij hebben eigenlijk teveel -2 uur- over mijn persoon gesproken. De uitstraling van deze twee mensen sprak mij bijzonder aan. Vol vuur spraken zij over hun huis dat zij gekocht hebben en in Laren staat. Een prachtige plek voor een mooi huis. Eerder hadden zij een plan de campagne gemaakt een klein hotelletje te beginnen in Eijsden, de geboorteplaats van Claire.

De verwennerij kwam ook nog om de deur kijken en kreeg ik een aantal cd’s met schitterende muziek. En dat allemaal van mensen die ik amper ken.

124

Vrijdag 10 mei 1996 Er spookt vannacht weer veel door mijn hoofd.

Op onze etage ligt een vrouw te sterven. Zij krijgt anderhalf liter morfine per 24 uur. De vrouw is zo sterk en kan niet sterven. Vanaf januari ligt zij er al. Hoe is dit toch mogelijk? Soms kan ik het één niet met het ander rijmen. Mijn geluksgevoel staat dan in het niet. Waarom moet deze vrouw deze weg gaan?

Mijnheer Koster ligt te woelen en te dromen, mompelt en kreunt. Wat ik voel en denk vertaalt Koster in geluid.

SALOMON ABRAHAM KOSTER

-SAL KOSTER 86 JAAR-

Andrea de verpleegkundige nachtzuster komt onze kamer binnen en vraagt Koster: ‘Ik wil graag bloedprikken en even temperaturen’ Koster is zo doof als een kwartel en verstaat Andrea zeer slecht. Hij vraagt nogmaals wat de bedoeling is. Nu dondert Andrea’s stem supersonisch luidruchtig door de kamer en ben ik, ondanks mijn slechte nachtrust, nu totaal klaar en klaarwakker.

Ren belt mij rond 07:30 uur en moet alles even aan haar kwijt. Ook vertelde ik van Claire en Ferno. Ren luistert altijd en kan ik op dat gebied nog veel van haar leren.

Zij en de kinderen hebben mij het wel eens verweten: U luistert nooit! Is dat zo?

Rond 09:00 uur lig ik klaar voor de nieuwe testen. Ton de Reus, verpleegkundige, zal mij helpen. Een grote, droge, kale, -niet op het hoofd- behaarde man. Ziet er niet snugger uit, maar is het tegenovergestelde. De testen zullen twee uren tijd nemen.

Sal Koster blijkt kunstschilder te zijn, dat verneem ik van de zaalarts als hij met Sal in de hal staat te schreeuwpraten over Jan Wolkers. Vanaf het bed raken Sal en ik in gesprek. De man boeit mij uitermate. Vooral omdat Sal een grote staat van dienst heeft binnen de Nederlandse kunstkring.

Zijn naam is mij niet geheel onbekend. Sal is een veelzijdig man. Sal is blij. Sal is gelukkig omdat hij iemand heeft die, zoals hij zegt, voelt wat ‘kunst’ kan zijn, wat kunst is en wat kunst voor de mens kan betekenen. Wij raken niet uitgesproken en proberen een duidelijke definitie te geven van ‘kunst’ in het algemeen. Mijn visie is: dat kunst een emotionele band creëert tussen de toeschouwer en de kunstenaar.

Welke kunst de kunstenaar ook mag beoefenen maakt niet uit. Of het nu een schrijver of schilder is. Daardoor is kunst zo strikt persoonlijk. De vlam moet overslaan. Het moet je raken tot op de bodem van je ziel. De kunstenaar tracht voor zichzelf en zijn grote onbekende ‘koper of toeschouwer’ totale blikseminslag te veroorzaken. Kunst moet je aan het huilen kunnen krijgen. Sal heeft de stichting ‘Contouren van de Nederlandse schilderkunst’ opgericht.

Hij stimuleerde o.a. de COBRA groep voor exposities in het Prinsenhof te Den Haag. De exposities escaleerden in definitieve regelmaat.

125

De Cobra groep bestaat o.a. uit de schilders Karel Appel, Corneille, Constant, Brands en Lucebert.

Sal schilderde na de tweede wereldoorlog ontelbare bioscoop reclames. Grote, zevenmeter doeken van bijvoorbeeld ‘Gejaagd door de Wind’ met Clark Cable en Vivian Leigh en ‘Casablanca’ met Humphrey Bogard en Ingrid Bergman.

Het waren zijn beste. De laatste jaren houdt hij zich bezig met etsen. Zijn stem klinkt vol emotie als hij vertelt. Zijn lichaam trilt. Ik voel wat hij voelt. Dan voel ik ineens zijn angst van vannacht. Ondertussen verga ik van de hoofdpijn en verg ik teveel van mijn geest. Hoe is het mogelijk dat ik deze man hier mag ontmoeten.

Wij gaan verder en verder en raken bijna niet uitgesproken over kunst en dat het een explosie is van liefde en begrip tussen de creatie en de emoties van toeschouwers.

Er wordt gesproken over Reve, Mulish, Campert en Vinkenoog. Hun intellect en arrogantie. Het uiteindelijk mens zijn en gelijkheid van ons ieder, doet ons wegsmelten in de eenvoud van ons leven. Wij zijn hier allen gelijk. Het doet mij denken aan dezelfde filosofie die ik uitsprak in het AZKH en elders, in het begin van mijn verhaal.

Helaas heb ik het werk van Sal niet kunnen bewonderen. Hoe kan ik iets bewonderen wat niet gezien is. Dat kan!

Dan denk ik aan God, Geest, Leven en de Liefde. Je kunt het voelen als je wilt.

Tastbaar kan je het zelf maken en als je van de natuur houdt. De natuur is te bewonderen. God is de natuur.

Wat Sal heeft gemaakt moet wel aangrijpend zijn. Dat kan niet anders.

Sal heeft als jood in de oorlog veel meegemaakt. Hij vertelt: dat alles ‘s nachts door zijn hoofd begint te spoken. Nu begrijp ik zijn onrust van vannacht. Van oorlog begrijp ik niets. Oorlog is het werk van krankzinnigen. Of is oorlog een natuurlijk evenwicht? Lees de Bijbel eens na! God stond altijd achter Israël in oorlog en vrede. Hoe vaak is niet de vraag gesteld: Waar was God in 1940-1945 ?

Ik weet het niet!

Dan merk ik dat de testen zijn afgelopen en de zaalarts van Laren zich komt melden: ‘mijnheer Windig, we geven uw groen licht d.w.z. dat u naar huis kan.

U krijgt een ontslag brief van mij.’ Het emotierood stijgt naar mijn hoofd.

Het betekent dat ik Rinske kan telefoneren en kan zeggen: ‘Kom mij maar ophalen schat want ik mag met je mee naar huis.’ Er vloeien weer tranen. Wat prettig toch dat die tranen er steeds weer zijn die vroeger ontbraken.’ Ik kijk schuin naar Sal Koster en druk mijn gezicht in het hoofdkussen. Liefde is een emotionele levenskunst. Als er tranen van geluk aan te pas komen is het ook vooral ‘een natte, emotionele en liefdevolle levenskunst.’

Sal krijgt het zwaar te verduren en holt van het kassie naar de muur. Zijn doofheid speelt hem parten. Er is geen tijd om te douchen en alles wat erbij hoort. Sal is te oud voor deze programmering. Er komt een verpleegster en prikt bij Sal voor bloed. Vertel haar: ‘Sal is doof en kan het niet meer volgen. Sal moet anders 126

worden benaderd. U kunt dit deze man niet aandoen.’ De verpleegster, met een stem om cokes mee te kloppen, kijkt mij aan en begrijpt het.

Voor ik het in de gaten heb, zijn de testen gedaan. De conversatie met Sal Koster deed de tijd omvliegen.

Artsen doen hun rondgang door de zalen. Mevrouw Hellas Kiriakis, een bijzonder vriendelijke dame en Arts de Kliniek. Ook zij weet waarschijnlijk waarom Leiden mijn uitgesproken plek en wens was: ‘Blijft u hier voor controle of gaat u terug naar het AZKH.?’ Spreek direct mijn gevoel uit dat ik liever in het AZL zou willen blijven. Normaliter wil ik eerst met Ren overleggen, wat zij ervan vindt, nu neem ikzelf de beslissing. Liever drie keer in de maand een uur met de trein naar Leiden, dan 45 minuten met de auto naar het AZKH. Even later komt mevrouw Hellas voor de tweede keer. Vlak na haar zaalbezoek met overige artsen, doet zij nu, zoals zij dat noemt, haar eigen ‘sociale ronde’.

Dat vrouwen altijd veel indruk op mij maken is een natuurlijke zaak en zullen zij mij eeuwig boeien. Hellas is innemend: zeer zelfbewust en slim, wat haar sociale ronde betreft zonder de overige artsen. Voor accenten ben ik erg gevoelig, dus dat zit weer goed. Ik ontdek in haar, hoe vreemd misschien ook, iets van Maria Callas.

Als ik aan het verpleegkundig personeel vraag welke nationaliteit Hellas heeft, krijg ik een groot aantal nationaliteiten voorgeschoteld. Griekse, Française, Canadese en Amerikaanse. Nu accepteer ikzelf maar de Griekse Hellas want die past het meest bij haar uiterlijk.

Hellas, arts de kliniek, komt nog even snel terug van de polikliniek met dokter Smidse, de aan mij toegewezen endocrinoloog, en stelt hem aan mij voor.

Het klikt direct tussen Smidse en mij en dat is ook de bedoeling.

Mijn vuur is weer aangewakkerd. In sneltempo telefoneer ik naar zoveel mogelijk bekenden.

‘IK MAG NU AL NAAR HUIS!’ Van dokter van Laren ontvang ik de ontslagbrief. Het voorlopig dagelijks medicijn Hydrocortison 10 mg; smorgens 2 tabletten, smidags en savonds 1 tablet.

Het afscheid van het AZL gaat heel intens. Het ziekenhuis en zijn medewerkers stralen zoveel liefde uit. Wij nemen afscheid van het verplegend personeel; neurochirurgie, endocrinologie en van de keuken. Even langs Ab en Pee: ‘Dat is vlug !’ Dat is het zeker.

Kreeg een vreemd gevoel. Liet ik nu alles achter mij? Al die tijd heb ik mij zo veilig en thuis gevoeld dat het mij ineens moeite deed weg te komen: moet het loslaten. Als ik naar Ren kijk ga ik totaal plat. Haar liefde, uitstraling, haar ogen.

Wat heeft zij toch allemaal moeten doorstaan? Streel haar lief en warm gezicht.

127

Als we thuis zijn, voelen we pas hoe echt blij en gelukkig we zijn. Over de radio klinkt ‘Children’ de muziek die ik o.a. had opgenoment voor eventuele andere, minder goede afloop. Nu klinkt het anders. Nu klinkt het mooier.

Wij danken onze familie, vrienden, kennissen en collegae die ons weer gesterkt hebben via telefoongesprekken, wenskaarten en bloemen. De wenskaarten gleden stuk voor stuk nog even door onze handen. Het geeft steun, kracht en verwerking.

Ren houdt zichzelf op de achtergrond, maar in werkelijkheid staat zij vooraan.

2e serie wenskaarten geven ons veel positieve kracht en energie: Na thuiskomst heb ik alles doorelkaar nog eens doorgelezen En ben zo onder de indruk dat het me weer aangrijpt!

Lieve Laurens, De eerste zware stap is gezet. En naar wat ik heb gehoord in de goede richting. Hoewel je hebt ‘t niet makkelijk.

Hopelijk zijn de zwaarste tijden achter de rug. En voel je je al iets beter. Ren houdt me heel goed op de hoogte en daar ben ik erg blij mee. Want er zijn hier heel veel mensen benieuwd naar je bevindingen. En die kunnen ‘t zo goed volgen. We missen je.

Vergeet dat nooit! Houd je taai! Ariadne Lieve Laurens en Rennie, Wij wensen jullie heel veel sterkte. Als wij iets voor jullie kunnen doen, willen wij dat heel graag horen.

Heel veel groetjes, A3 en Rob! Lieve Lau, Zet ‘m op! Ik aan je denken. Misschien helpt het.

Veel succes en een dikke zoen. Viola Hoop dat je je snel weer de ‘ouwe’ voelt. Mis je, groet en sterkte Van Annelies Sterkte, Ik hoop je gauw weer te zien. Hans Lieve Laurens, Hoe is het met je???? We missen je heel erg.

Vooral omdat er niemand op de afdeling is die zo mooi kan zingen zoals jij!!! Ik wens je heel veel sterkte en hoop je snel weer te zien! Groetjes van Jacqueline Lieverd, Wees altijd jezelf in bange en donkere tijden. Kop op en blijf optimistisch. Het gemis moet niet te lang duren.

Brasa’s Judith Laurens, Beterschap en ik hoop je snel weer te zien en buitenlands met je te kunnen brabbelen. Eric 128

Ook namens mijn vrouw ZKH Prins Bernhard. Tot ziens Jack En ook Juliana.......hoopt je weer snel te zien. Groetjes Irena Dag collega, ik ben benieuwd hoe je eruit ziet en wil je graag ontmoeten. Beterschap! Ralph Ook ik ben benieuwd. Hopelijk tot snel! Sterkte. Annemarie Dear Laurens, Het wordt beter weer, dus tijd voor een wandeling naar de Sloterplas!

Hoop dat we dat op korte termijn kunnen doen! Hou je taai! Maud Lieve Lau, Zet ‘m op! Dikke zoen. Viola Genieten van de nevel en de zon. Om naar te kijken en in te zitten op die ene plak. Fred Een mens als jij redt het altijd. Simpelweg omdat je het verdient. Peter Zonnig of bewolkt er is altijd muziek! Rolf Lieve Laurens, Ik mis je steun en vrolijkheid, echt heel veel sterkte en een zoen op je voorhoofd! Joca Ook al ‘t beste. Raymond Lieve Lautje, Net met elkaar gesproken wil ik je nu een Vrolijk Pasen wensen voor jou en je familie. Liefs Margot.

Uit het oog, helaas, maar niet uit het hart!!!

Hopen jou gauw weer te zien. Herman Lau, Sterkte toegewenst. Ank Jou ‘aanwezigheid’ missen we allemaal. Heel veel sterkte.

Ik hoop je gauw weer te zien. Els Ik mis je gezang op de gang. Beterschap. Sabine Laurens, Oprecht al het goede voor jou en je gezin. Fokke Thinking of you! Vergeet dat nooit. Sterkte en volhouden. Ariadne 129

Heel veel sterkte en snel weer terugkomen! VeeBee: Mienke, Gaby, Emely, Marieke, Anemarie, Helen, Wilma, Ruth Van Harte Beterschap en Hartelijke Groeten! Heer en mevr. Pickhard Hallo Laurens, Wij horen dat het aardig goed met je gaat en hopen maar dat het zo blijft. Hou je in ieder geval taai.

Wij wensen je het allerbeste en de groeten van Bep en Wim Blok Hallo Laurens, We hopen dat het een beetje goed gaat met jou en Rennie. Geniet, als dat lukt, van je tijd thuis en laat het weten als je gebeld en opgezocht wilt worden. We bellen je nu niet omdat we hebben begrepen dat je dat liever niet hebt.

Heel veel liefs en groeten van Marianne, Manolo, Rudy, Dikke zoen! Cora Beste Laurens, Heel veel sterkte volgende week en tot snel!

Groetjes Rachel en Toean Om je op te fleuren. Laurens, heel veel sterkte......Groetjes, -Je weet wel het VIRGINrecords meisje.- Astrid Hello friend, It was nice to hear your voice on the phone and that you are taking it all in a good way in life we all get problems one way or an other so keep your chin up and your pik down. ha, ha. Go for it man. You’ll be O.K. and very soon WW’er es you in Holland. Love too all. Malta, Simon & Marianne Fijn dat de operatie nu achter de rug is. Ik duim voor je! Hou je taai.

Groetjes. Maud Beste Laurens, Beter laat dan nooit! Veel plezier en beterschap.

Schone grube. Jan v H De allerbeste wensen en vooral veeeeeeel beterschap. A3 en Rob Beste Laurens, Allereerst hartelijk dank voor je kaart en je bloemen. Het was een gezellig feest.

Enkele oudgediende waren er ook zoals ‘Ulf’, Klaas, Nico en Plausch. Hoe is het met je. Ik hoorde van Viola, dat je snel herstellende bent. Maar het zal zeker nog wel even duren voor je kan werken. Ik blijf contact houden met SCOOR, dus zal ik je zeker nog wel tegen komen. Ik wens je veel sterkte en een snel herstel! Hans vd W 130

Lieve Laurens, Fijn om te horen dat je weer thuis bent. Je klonk weer zo gesjellig door de telefoon!

Heel veel succes verder! Liefs, Joca Zoek het vogeltje, en je weet wie er om jou geeft, Petra Welkom thuis.

Ger, Tine en Vera

Welkom thuis Moeder en Rinske, Petra en Dennis, Nico, Anita, Joke en Hans, Henk en Evelyn Welkom thuis

Sjaan

Welkom Thuis

Han Zwijnenberg

Veel liefs van je collegae en Welkom Thuis SCOOR advertentie afdeling Sterkte, sterke en nog eens sterkte! Ik hoef hier niets meer aan toe te voegen. Hans vd W Duizend kusjes Petra Welkom Thuis

Petra en Dennis

Hartelijke groeten Marina P & O Lieve Laurens, Wens je alle goeds en sterkte de komende weken, hoop dat het ‘n beetje goed met je gaat. Kom snel terug want.... ik mis je operagezang, grapjes en...ben je terug dansen we de tango in de lift. Sterkte, groetjes. Helen v B Dat deze cactus je weer wat pit mag geven. Groetjes Renate en Sas Lieve Lau, Ik hoop dat je gauw weer een beetje opknapt. Ik ben benieuwd welke kaart uit de USA het eerst aankomt. Deze kaart gaat met tante Trees mee naar Mokum. Nu lieverd kon ik nu maar even bij je op bezoek, maar ik ben blij voor jullie dat het achter de rug is.

Dag en veel liefs van Tante Cor, Trees en kussen van Mij. Moeder Geloof me nou maar! Voor je ‘t weet ben je weer beter!

Hartelijke groeten en sterkte, Marina, Marja Kop op! Veel sterkte de komende tijden. We zullen veel aan je 131

denken en meeleven. -zoals je weet is Frans na enige ellende ook weer de oude- Jij ook dus!! Mienke S Lieve Lau, Ik ben zo blij voor je dat je geholpen bent. Van Nel hoorde ik dat je gelukkig geen pijn voelt en dat het goed met je gaat. Nu maar werken aan het herstel en dat alles goed verloopt.

Lieve Lau als je thuis bent komen we wel bezoeken. Ik wens je heel veel sterkte. Marja, Wim, Mark en Peter.

All The Best of SCOOR & KIDKRANT Kussie Kusje Lieverd! Sterkte en zo gauw ‘t kan kom ik een keer!

Veel Liefs Moppie!

Dikke Zoen Bye Liefs Yo! Tot kijk!

Beterschap Knuffel!

Succes Liefs en sterkte Een poot van Eric All the best Liefs

Annemiek Helen vd E Cherie Marian en Cor E Corinne Martine Yolanda Wouter Marco L Jos Henne Hans Margreet Paul SCOOR

Rudy Zwanet

Lieve Laurens, Het is woensdagmiddag 1 mei. We hebben nog niets gehoord. Daarom stuur ik je even een krabbeltje om je te laten weten dat ik aan je denk....Hou je haaks! Kus. Margot Lau,, Heel veel sterkte!

Henk, Evelyn en Marieke

Hoi Lau, Ik kom even met een kaartje. Ik ben heel erg blij voor jullie dat het achter de rug is en hoop dat alles verder goed gaat. Deze gaat in de brievenbus met het vlaggetje omhoog en de postman neemt de post mee. Wat een service! Van Ren hoorde ik van de kou en regen. Hier is het 40 graden. Ik heb een stijve nek van de air condition. Zielig. Dag schat.

Liefs Moeder uit de USA Hallo Pa, Brunhilde op bezoek bij Ot & Sien raden in welke hand ze een 132

snoepje heeft. Mogen ze hebben maar.... als je goed kijkt, heeft ze helemaal niets in haar hand. Het spichtige kind heeft het snoepje waarschijnlijk hoog en breed achter haar kiezen zitten. Kreng! Petra Beste Laurens, Op de dag van de arbeid een rode zonnige dag en veel spanning in mij om jou! Hopen en wensen dat je deze kaart weer snel kan lezen. Je bent onderwerp van gesprek geweest op 30 april op de verjaardag van Coby Hiddes 70 jaar! Waar oud SCOORianen - Gerard Westerhof, Dick Hiddes - Joop Bakker en Piet de Wind aanwezig waren. Veel sterkte en een voorspoedige genezing ook vooral door hun toegewenst. Herman Lieve Broer, Gelukkig is de spanning hopelijk voorbij. Ik hoorde van Ren dat het goed gaat. Nu maar gauw aftellen jong. We denken veel aan je en hopelijk zien we je gauw, als je er echt aan toe bent.

Van harte beterschap en sterkte. Veel liefs. Je zus. Nel en Wim Ik was aan de deur 15,45 uur A-3 Laurens van harte beterschap. Heel veel sterkte en heel veel doorzettingsvermogen gewenst! A-3 en Rob Hallo Pa, Altijd gedacht dat Ot & Sien heel lief waren, het eerste waar ik aan dacht toen ik het tafereeltje op de voorkant zag was dat Sien aan Ot verteld aan welke tak de kat moet hangen.......

Het zal mijn ziekzijn wel zijn. Liefs. Petra Lieve Laurens, Ik hoop dat de operatie goed is verlopen! Wat ik jou nu alleen maar kan zeggen is: heel veel sterkte de komende tijd en blijf vooral positief denken. Tot gauw!!! Jacqueline Laurens, Ik, we hopen dat de operatie goed voor je geslaagd is en dat je er snel weer boven op bent. Veel sterkte toegewenst voor jou en Rinske en de kinderen. Groeten van De Krikkemikkers: Piet en Yvonne van Dijk, Alie, Lien, Loes en Grietje. Wouter en Ruth, Jelle en Jenny, van Westrhenen en Jopie vd Weij, Jacqueline van Dijk, Piet Muller, Kees en Mieke van de Weij, Bep en Wim Blok, Dik Looyen, Van Dijk, Joop, Riek, Meyer, Tineke en Leo Visbeek en Tonny Vos. Tot spoedig ziens in ons buurtje! Sterkte.

Yvonne & Rins

Een dikke knuffel van de ‘Aanleun’ kinderen. N & A Voor jou speciaal deze kaart om te zeggen dat ik trots op je ben.

Liefs. Mieke en Lex 133

Harte beterschap Je broer Hoi Papsie, Omdat je bij echte bloemen de geur er ook bij moet bedenken kan ik ze net zo goed op een kaartje sturen. Stom hè, ziek; had eigenlijk gedacht dat dat uit de middeleeuwen kwam.

Veel weet ik niet te vertellen alleen dat ik het vervelend vind dat ik je niet zien mag en je warme handen niet vast kan houden. sterkte en liefs van je enige echte dochie. Petra Harrie en ik wensen je van harte beterschap. Elly Van Harte Beterschap

A3 en Rob

Hallo Lau, Veel sterkte en gauw beterschap gewenst!

Van je tafeldames. Ria en Etty Hoi, lief broertje van me. Het is dan eindelijk gebeurd.

De operatie is achter de rug. Marja belde mij vrijdag op dat je woensdag geholpen was. Ik hoop van harte dat je opknapt bent jongen want je was nogal ziek van de narcose hoorde ik. Ik bel Rennie nog wel hoe het verder met je gaat. En dat er weer betere tijden voor jullie aanbreken, want de onwetendheid en geen zekerheid is erg.

Verder wens ik jullie veel sterkte en groetjes.

Je liefhebbende zus. Jenny Hartelijke groeten van de afdeling P & O SCOOR Marina Hai Lau, Van harte beterschap. Ik heb van Peet en Rinske gehoord dat het goed met je gaat. Sas en ik komen zondag langs in Leiden.

-wrs ‘s avonds- tot dan. Liefs. Sas en Renate Hoi Lau! We hopen dat je herstel goede vorderingen maakt! We hebben geprobeerd om ‘s avonds Rinske te bereiken maar die is natuurlijk pas laat terug van bezoek in Leiden.

Beterschap! Annie en André Lieve Laurens! Het gaat weer goed met je hè! Gelukkig. Ik heb die drie uur van je operatie veel aan je gedacht. Zo spannend toch. Hier op kantoor worden we bijna wekelijks op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen jou aangaande. Ik hoop dat je snel weer ‘de ouwe’ bent. En Lau, ook al heb ik niet zoveel van me laten horen, je bent absoluut in mijn gedachten Veel liefs en een kus. Annelies Hartelijke groeten A3 en Rob 134

Laurens, Ik wens je veel sterkte toe in de komende tijd.

Ik denk aan je. Els Je bent zeker niet uit dit nest gevallen; er wordt veel over je gesproken en met je meegeleefd. We kennen elkaar -nog- niet, maar ik bewaak je bureau tot je terug bent. Groetjes. Yvonne Ik kan me vergissen......maar volgens mij heb ik Billy Holiday al een tijdje niet meer gehoord. Paul Beterschap! Kleine vriendin van Petra. Bianca en Peter Van Harte Beterschap! Hans, Joke en Peter en ?

Zieke, met een goed medicijn zul je in een sprong weer beter zijn.

SCOOR: Carla, Loes, Jeanette, Jan K, Ben, Ineke Van Harte Beterschap namens de financiĂŤle administratie van SCOOR: Han, Pieter, Henk, Yolanda, Ingrid, Matthijs, Henny, Louis, Evert, Jan. We hopen dat je snel weer beter bent. Henk en Annie Beste Laurens, gelukkig is alles goed gegaan en ben je hopelijk alweer vrolijk aan de wandel. Groetjes Rachel en Toean Een spoedig herstel, Moeder Tot ziens op het echte Leidseplein. Heel veel beterschap.

A-3 en Rob. Snel opkikkeren hoor! Tante Trees Sterkte en dat je maar gauw hersteld mag zijn. Groeten.

Peter Dijkzeul. Grafische Studio SCOOR. Laurens, Wij wensen je volgende week ontzettend veel sterkte!

Als mijn gedachten al niet vaak bij je waren, wees er van overtuigd, dat ze woensdag zeer zeker bij je zullen zijn. Ik hoop je spoedig weer gezond te zien: we hebben nog optredens te doen samen.

Hartelijk en vriendelijke groeten van je collega. Dick T en Gerda Laurens, De eerste berichten die we hoorden waren gunstig.

Hopelijk zien we je snel weer terug. Birgit en Ruud F.

135

Lieve Laurens, We hebben gehoord dat je geopereerd bent en dat het goed is gegaan. We hopen van harte dat alles voorspoedig zal blijven gaan jochie, en zo gauw het kan, komen we langs - om privé - te knuffelen! SCOOR: Cherie, Zwanet, Henne, Eric, Paul Laurens, Zet ‘m op, ik hoop je snel weer eens te zien. Groet. Wim D. Beste Laurens, Van harte beterschap gewenst en bijgaand een bloemetje -althans, ik hoop dat dat wordt- Tot ziens. Marja vd V Allerbeste wensen en hartelijke groeten! A3 en Rob. Lieve Laurens, Ik ben ontzettend blij dat het goed met je gaat, dit lijkt me een felicitatie waard en een hele dikke knuffel.

Ik hoop je binnenkort weer eens te spreken.

Heel veel liefs. Els P Hartelijke groeten! vanuit HOORN -waar ook aardige mensen wonen haha- Liefs A-3 en Rob. Van Harte beterschap! Vele groeten Aly en Theo Lieve Laurens, Ontzettend fijn voor jou en Rinske dat je zo snel naar huis mocht en dat het zo goed met je gaat. Nu nog dat mooie weer zodat jullie een beetje buiten kunnen genieten.

Marianne en Manolo Hoi Laurens, De fantastische berichten blijven ons hier nog steeds bereiken. Wat een opluchting dat de operatie zo voorspoedig is verlopen! En dat je al naar huis mocht!

Ik ben heel erg blij voor jou en je gezin dat de spanning eindelijk verminderd is. Ik hoop dat je snel weer op krachten komt en van de komende zomer kan genieten. Heel veel sterkte!

Annemiek Hoi Lau! We hoorden net van Ren dat de operatie al achter de rug is en goed is gegaan. We zijn heel blij voor jullie. Er moet wel een hele last van je zijn afgevallen! Goed dat het nu plotseling zo snel is gegaan! We wensen je veel sterkte en je hoort gauw weer van ons.

Annie en André

136

Dag liefste Laurens van de hele wereld, Ook al is alles goed gegaan, je zult toch wel pijn hebben denk ik. Veel sterkte!

Via Marianne blijf ik helemaal ,op de hoogte van jouw wel en wee en kommer en kwel. Als je weer beter bent, moeten we weer eens wat gezelligs doen, maar voor die tijd wil ik je zien!

Veel liefs en dikke zoen! Corinne Hoi Lieve Laurens, Hoe gaat het nu met je? Hopelijk heb je niet veel pijn of ander ongemak. Simon en ik denken elke dag aan jou en Rinske en de kinderen. Verblijf je in redelijke kamer en mensen om je heen?

Wij hopen dat je in ieder geval snel naar huis mag, dat is de beste plek om beter te worden. Hopelijk zien wij je op 18 mei fit, gezond en vol energie. Liefs en dikke kus.

Hi man, we have send you this card so you can relax looking at it all the sun, sea, boats, etc, Just to remind you of Malta. Haha.

See you soon Marianne & Simon Laurens & Ren, Bedankt voor de prachtige kaart; Niet alleen qua tekening, maar ook qua tekst heeft het mij ontroerd. Het deed mij denken aan een groot schrijver Kahul Gibron -‘de profeet’ o.a.- en diens tekeningen bij de verhalenbundels. Exuses voor de wat late reactie, ik zat te genieten van het levenslicht in Egypte en ben vanochtend weer letterlijk en figuurlijk op aarde geland. Ik ben altijd een beetje jaloers op die mensen. Arm doch duidelijk gelukkiger en warmer van hart dan wij ‘Rijke’ Europeanen.

Soms zou ik het liefst fotograaf worden en gewoon genieten van het leven. De realiteit is anders, ik weet het. Maar je herkent dit verlangen naar eenvoud & rust wel in andere westerlingen.

Waarschijnlijk is dat hetgeen wat je snel op je gemak laat voelen en je open kaart doet spelen. Ben blij dat de operatie succesvol was, los van alle resultaten van mijn onderzoek. Ik blijf zaaien en wacht op later. Sterkte & tot weerzien op de Poli! Nicol AZL Dear Lau, We zijn blij te horen dat het goed gaat en wensen je het allerbeste.

Houd je goed. Groetjes van Tante Corry en famely, Clovis USA Hartelijke Groeten en tot gauw! Marina, Marja, Hans, en Lara onze nieuwe collega Hoi Laurens, Even een kaartje sturen om je wat op te vrolijken.

Hoe gaat het met je? Van Paul hoorde ik dat je nog steeds thuis zit.

Ik hoop voor je dat het niet al te lang gaat duren en dat je weer snel naar je werk kunt. Hou je sterk en tot gauw. Dikke kus van Lien FHV/BBDO 137

Hallo Laurens, Met deze pen schrijft het beter, hoe gaat het met je?

We krijgen via de SCOOR tam tam veel informatie over je en gat volgens die berichten goed met je. Daar zijn wij geweldig blij mee.

In de komende weken bel ik je om een afspraak te maken om je te komen bezoeken. Onze trip door Engeland was weer als vanouds. Dit keer niet zoveel natuurschoon gezien, maar wat musea en vele pubs. Kent is wat natuur betreft niet zo spectaculair.

Lau en Ren, tot spoedig. Dick T Laurens, De eerste berichten die we hoorden waren gunstig, hopelijk zien we je snel weer terug. Birgit & Ruud Veel sterkte en ‘n spoedig herstel gewenst! Jack, Gonny, Carolien en Wieteke Hallo Ren en Lau, Fijn dat alles zo goed gaat. Wel een last en zorg minder. Als deze kaart komt ben je misschien al thuis.

Ik zou wel graag om een hoekje willen kijken maar ik ben aan het aftellen. Heb het heel moeilijk gehad. Kus van mij.

Moeder uit Clovis, USA Hartelijke groeten en sterkte, P & O SCOOR Marja, Hans en Marina Warner, Rob van Beek heeft gebeld. Hij was erg belangstellend. Zo zie je maar! Warner Music Rob van Beek Beste Laurens, Via Marian vernamen we zeer positieve geluiden over je gezondheid. Wat zul jij je lekker voelen! Fijn voor je. Ontvang de hartelijke groeten vanuit BMGrecords in Hilversum! Wilma en Jeroen

*

138

De week die volgt is vallen, opstaan, verdergaan. Mijn hoofd en neus zijn gevoeliger. Slapen doe ik nog steeds bar slecht. We zijn dankbaar en beseffen eigenlijk nog niet dat het allemaal zo goed gaat. De telefoon blijft maar rinkelen.

Er zijn zoveel ergere dingen op de wereld doch iedereen heeft zijn eigen wereld.

Met eigen ellende en eigen tranen. Als we omzien wat er in een jaar kan gebeuren, weten wij ook dat het binnen een seconde rampzalig kan aflopen; telkens de beklemmende vraag van het niet en wel overleven: waarop iedereen een antwoord schuldig moet blijven….

Zondag 12 mei 1996 Na vijf jaar niet geschilderd te hebben, voel ik de gedrevenheid om een aquarel te maken. Het penceel gaat zijn eigen weg en voor ik het weet staat mijn positieve kracht als personificatie geheel in detail op papier. De eerste aquarel stuur ik naar Nicol in het AZL. De tweede aquarel lijst ik direct in en hang ik aan de muur.

Als ik de aquarel bekijk is het onverklaarbaar welke onbewuste emoties erin aanwezig zijn; waarom heb ik een -half, gelaat- van een man opgezet? Duidelijk is aan de rechterkant van het gelaat een profiel te zien met vanuit de mond een adem in de vorm van een doorbloedde ader. Ren staat er ook vreemd naar te kijken.

Ben het zelf; de helft van mijn gelaat, dat ik met één oog kon zien.

De andere helft is de positieve instelling dat mijn lichaam beveiligd.

Vandaag ben ik vermoeid en zal ik veel moeten rusten.

Maandag 13 MEI 1996 Ga vandaag even naar SCOOR om mijn collegae even te bedanken voor al hun belangstelling en heb ik ze weer even gezien. Onderweg naar SCOOR dacht ik; zal jullie eens wat laten zien, verbazen dat ik al rond loop.

Men bleek allemaal te zijn opgelucht. Faya had erg haar best gedaan om iedereen, via memo’s, op de hoogte te houden. ‘Prima geregeld’ zijn de reacties!

Maandag 20 mei 1996 Na de operatie van 1 mei is vandaag het eerste bezoek aan de Poli-endocrinologie van het AZL. Dokter Smidse ontvangt ons in zijn spreekkamer. Wij krijgen via hem direct de wenskaarten die nog naar het AZL waren verzonden, voordat ik hoorde uit het ziekenhuis ontslagen te zijn.

‘Eerst nog even uw kaarten afgeven die in uw status zaten. Altijd leuk. Waar die ansichtkaart met dat varken nou op slaat, weet ik niet.’ De dokter is nu even geen arts.

Hij vraagt hoe het allemaal gaat en ik kan niet anders zeggen dan: perfect.

Smidse tekent uit op welke wijze de hypofyse werkt i.v.m. de bijnierschors.

139

Het stress-hormoon wordt dus nu in balans gehouden door de tabletten.

Er wordt bloed afgenomen zonder inname van de tabletten. Ik moest namelijk 19 mei stoppen voor deze controle.

Het zou best mogelijk kunnen zijn dat het hormoon cortison zich weer hersteld maar het is op dit moment niet voldoende actief. De overige testen -nog niet alles is bekend- zijn in orde en tonen geen afwijkingen. Na nog een test van twee uren, op 21 juni a.s., zal enigzins kunnen blijken of er afgebouwd kan worden, ja of neen.

Smidse vraagt of ik al werk. ‘Na enige tijd zal u wel weer instaat zijn een uurtje of wat te kunnen werken. Doe rustig aan.’ Vervolgens vraagt hijof er nog vragen zijn en die zijn er. Mijn huiswerk heb ik gedaan en vuur ik de vragen op hem af: Is het toegestaan te niezen? Als u het weg kan wrijven prima, maar de natuur kunnen wij niet tegen gaan, ‘open niezen’ dus.

Mag ik Snuiten? Liever spoelen met een zoutwateroplossing en door de neus in en uit snuiven Kan ik een wijntje drinken? Ja hoor.

Is een sigaret roken mogelijk? Ja hoor.

Is seks/orgasme mogelijk? Ja hoor, alstublieft wel. Ik vraag het maar omdat het orgasme een prolactine hormoon afgeeft. No problem!

Vakantie? Plannen na het gesprek d.d. 4 juli a.s. of ‘vliegen’? Is niet aan te raden i.v.m. druk op het hoofd.

Zijn er beperkingen? Nee hoor. U beperkt zichzelf wel.

Wij steeds weer nog gelukkiger. Het is allemaal zo onwezenlijk. Ren vindt ‘Is dit nu alles?’ Dat weet ik nog niet.

Er wordt aan de balie van de Poli een schema voor bezoeken afgestemd op reeds gemaakte afspraken i.s.m. Neurochirurgie en MRI. Zie onder.

28 mei 20 juni 21 juni 21 juni 04 juli 04 juli 15 juli

1996 1996 1996 1996 1996 1996 1996

Bedrijfsarts Kees Buitendael 15.00 uur Na 24.00 uur nuchter geen tabletten.

Zusterpost / Endo / B4 / nuchter 09.00 uurGeen tablet MRI scan / C4-S / K4-P 13.00 uur Poli-oogheelkunde / J3 12.00 uur Poli-neurochirurgie / Dr. de Hondt 14.20 uur Poli-endocrinologie / B4 Dr. Smidse 10.45 uur

140

Donderdag 23 mei 1996 Tot onze grote verrassing belde endocrinoloog dokter Eric Wiertz van het AZKH mij op om te vragen hoe het ging. Hij had een schrijven ontvangen van het AZL en was nu van alles op de hoogte. Ik heb het verloop in het AZL verteld en tevens daar op controle bleef. Wiertz bood weer, voor de zoveelste keer zijn excuses aan: ‘Bij u is alles fout gegaan.’

Ik wees het excuus af en vertelde dat ik door hem goed ben behandeld was.

Hij klonk opgelucht.

Zijn reacties, in de periode dat het allemaal een beetje hopeloos en traag verliep, waren van dien aard dat hij liet doorschemeren er weinig aan kon doen en of ik toen naar een ander ziekenhuis zou willen. ‘Vergeet u vooral niet te vragen hoe het zit met eventuele nabestraling.’ Zei hij. Dat ik in het AZL blijf begreep hij volkomen en wenste ons veel succes.

Vrijdag 24 mei 1996 De afgelopen weken ontzettend veel bloemen, wenskaarten en ‘telefoontjes’ mogen ontvangen; waar wij erg happy mee zijn. Het ongelukkige gevoel dat veel mensen ons vergeten zouden zijn is weggenomen door alle positieve reacties.

Zo’n gevoel creëert men meestal zelf omdat men veel moet verwerken. Als wij terug kijken naar dat wat achter ons ligt, blijkt positieve kracht in welke vorm dan ook, zo belangrijk kan zijn.

Maandag 27 mei 1996 Vandaag gaat Ren weer aan het werk en zal ik het verder overdag alleen moeten doen. Haar aanwezigheid vanaf mijn thuiskomst was prettig en geborgen. Ze heeft me steeds liefdevol opgevangen. Nu mis ik haar. Moeder mis ik ook maar zij zit in de USA. Er begint iets in mij te koken en voel alle kracht uit mijn lichaam trekken en krijg een verlammend gevoel. Er gaat iets gebeuren. Helemaal thuisbrengen kan ik het gevoel niet, maar er gaat iets exploderen.

Het gevoel dat mijn hoofd barst van emoties. Alles passeert de revue: het gebeuren, Petra is ziek. Alles! Huilbuien die niet dreigen te stoppen. Wat moet ik?

Ik wil steun! Er is hangt ergens een ansichtkaart van A3 en Rob aan de muur: ‘Als wij ergens mee kunnen helpen doen wij dat graag!’ Een telefoontje en A3 komt meteen. Wij hebben er verder weinig over gesproken. Er was iemand en het was A3. Het was goed!

Zondag 2 juni 1996 Vandaag heb ik voor de eerste keer, na de operatie, weer geniest. Belachelijk eigenlijk dat je daar dan bang voor bent. Nies met mijn mond goed open. Prima, het lukt uitstekend. Het is misschien typisch maar ik vind niezen heerlijk! Het is en 141

soort van proest bevrediging  en zal het wel een afwijking van mij zijn.

Wie niet?

Maandag 3 juni 1996 Van dokter Smidse endocrinoloog AZL ontvang ik een geschreven brief.

Het gehalte van schildklierhormoon is iets aan de lage kant en blijkt het gewenst, naast de hydrocortison-tabletten, een lage dosis schildklierhormoon tabletten te gebruiken. 1 x daags een halfuur voor het ontbijt, op de nuchtere maag 2 tabletjes 0,0025 mg Thyrax Duotab.

Donderdag 20 juni 1996 Het lijkt mij een goede zaak het ziekenfonds eens te vragen wat de opname etc., in het AZKH en AZL heeft gekost en bel naar klantenservice. Er moet schriftelijk aanvraag worden gedaan aan de directie voor inzage ZAO onkostenrapport Laurens Windig.

20 juni 1996 ZAO T.a.v. De directeur Betreft: Registratienummer …….

Geachte directieleden, Naar aanleiding van een operatie aan de hypofysetumor, welke 1 mei jl. door mij werd ondergaan in het Academisch Ziekenhuis te Leiden.

Oorspronkelijk was de behandeling en operatie gepland in het AZKH te ….. waar ik te maken kreeg met een wachttijd van 12 maanden welke ik geel heb moeten doorlopen.

In mijn geval zou ik als eerste patiënt met een hypofysetumor, binnen het AZKH, via de neus -transphenoïdaal- worden geopereerd. Met excuus vanwege de uitstel van de operatie, bleek dat het bestelde instrumentarium zeer lang op zich lieten wachten.

De betreffende consulten en lange onzekere wachttijden werden door mij onder zware psychische druk en grote onvrede ondergaan. Men is, volgens mijn bescheiden mening, qua organisatie, onzorgvuldig omgegaan met mijn persoon en onze ziekenfondsgelden.

142

Heb in januari 1996 een klacht ingediend, inclusief alle rapportage, aan de Geneesheer Directeur en klachtencommissie van het AZKH. Als bijlage de conclusie van het commissierapport en het betreuren van de weinig patiënt vriendelijke gang van zaken, excuses.

Uiteindelijk werd ik doorverwezenkon en kon gelukkig terecht in het AZL te Leiden.

Doelstelling van dit schrijven: Gaarne mijn vriendelijk verzoek, inzage en opgaven uit mijn ZAO onkostendossier AZKH en AZL. Dit alles i.v.m toevoeging van het betreffende overzicht aan het reeds geschreven manuscript cq verslag van mijn confrontatie en ervaringen van ziekenhuisbezoeken, verwerking en de uiteindelijke operatie waarvan, na afsluiting, een exemplaar aan u zal worden overhandigd.

Ik dank u bij voorbaat hartelijk voor de te nemen moeite mij desbetreffende informatie te verstrekken.

Het is in ieders belang dat er met ons geld nauwkeurig wordt omgegaan en zorgvuldig wordt besteed.

Met vriendelijke groet, Hoogachtend, Laurens Windig

Vrijdag 21 juni 1996 We zijn vanmorgen rond 07:30 uur naar het AZL vertrokken voor een CRH-test d.w.z. een onderzoek van de ACTH- reserve betreffende secundaire bijnierschorsinsufficiëntie.

De test werd nu voor de derde keer uitgevoerd. De eerste keer in het AZKH in 1995. De tweede keer d.d. 8 mei 1996 na de operatie in het AZL op de afdeling endocrinologie. De de derde dus op 21 juni 1996.

De zusterpost werd door twee mensen bemand. Joyce, een Chinese dame en Norbert een Duitser.

Ik werd er geïnstalleerd. De testen duren 2 ½ uur. Ren is in die tijd de binnenstad van Leiden ingegaan.

Tegenover mij zat Hans van der Meij, regisseur van het televisieprogramma KOOK TV met Manon Thomas. Toen ik hoorde dat hij KOOK TV met Manon 143

regisseerde, liet ik hem weten dat ik, strikt persoonlijk, haar totaal niet geschikt vond dit programma te presenteren. Tegen het zere been natuurlijk. Thomas is zo passief in dit programma -dat schijnt zo te moeten- en straalt voor mij niets uit.

Bovendien worden er naast de recepten zulke oninteressante uitspraken gedaan, En er veel verbeterd zou kunnen worden. Hans propageerde dat de kijkcijfers bijzonder goed zijn en dat zowat het hele Nederlandse volk het volgt. Het was ook alleen maar mijn bescheiden mening.

Hans komt iedere 3 weken een infuus halen. Bij hem produceren geen antistoffen in zijn bloed. Hij weet niet beter en loopt al vanaf zijn negende jaar bij het AZL. Wij kwamen in gesprek en hebben lekker even gelachen over de meest uiteenlopende zaken. Dit is dan weer een prettige omstandigheid, vooral als men de tijd moet uitzitten.

Tevens ontmoette ik weer mevrouw Hellas Keriakes, de Griekse Arts De Kliniek endocrinologie. Vond het leuk haar weer even te zien. Ze reageerde verrast en vroeg: ‘Wat doet u hier?

‘U heeft mij toentertijd zelf de mogelijkheid aangeboden om in het AZL onder controle te blijven.’

Ze moest lachen: ‘ja, ik weet het weer.’

‘Voel mij hier, hoe vreemd het ook klinkt, echt thuis.’ Ze glimlacht.

Om 11:10 uur is de test afgelopen en gaan wij even naar Raisa -Saira- de serveerster van J11 neurochirurgie, om een door mij gemaakte tekening af te geven. Raisa is verbaasd dat wij haar komen opzoeken en gaf de tekening aan haar af; ze vond het heel bijzonder. Dan maken Ren en ik een korte wandeling door een gedeelte van het centrum van Leiden. Natuurlijk, -als het effies kan- duiken wij weer een paar CD winkels in en kijken of er iets leuks bij zit.

In de middag ben ik uitgeput, maar moet vanaf 13:00 uur nog een halfuur de MRIscan in. Zo’n MRI is zeer vermoeiend. De scan kan ook slaapverwekkend zijn ondanks het geknal en geklepper maar ik viel toch af en toe even weg…

Daarna snel naar Schiphol om moeder af te halen. Eerst hebben wij ons ontiegelijk tegoed gedaan aan ijs. Het vliegtuig landt om 16:16 uur. Moeder was drie maanden bij tante Corrie in Clovis: USA geweest en wijn dolblij dat ze thuis is.

In de namiddag hebben wij met moeder, Nico en Anita gechineest.

Het was dus een behoorlijke opwindende dag. Voor een goed doel doe je toch alles? 4 juli a.s. hopen wij iets meer te weten van HYPO. Zaterdag 22 juni 1996 Op mijn nieuwe salarisschaal d.d. 20 juni 1996 schrijft Hans Wiskas de directeur van SCOOR: 144

Beste Laurens, Ik hoop je gauw weer te zien. Succes met je herstel Hans Gieskes.

Moest wel lachen om deze originele manier!

Van Paul Christiaans / Play It Again Sam te Brussel ontvang ik een verzamel CD met songs uit het repertoire van Johan Verminnen, gezongen door 14 Vlaamse artiesten: Dag Laurens, Hoe gaat het met jou? Ik hoop alles o.k. Ik blijf het constant uitstellen om je te contacteren, kwestie van wat tijd te hebben om nog eens goed te kunnen praten. Maar het is dus, tot nu toe, niet van gekomen. -ons laatste gesprek dateert van jouw verjaardag!- Mijn weekend tripje naar Amsterdam is uitgesteld naar september, maar dan zodra ik iets weet bel ik je. Dan reserveren we ergens een avond om onze hersenspinsels terug de vrije loop te laten gaan o.k.! Het ga je goed! Knipoog. Paul Maandag 24 juni 1996 De nieuwe bedrijfsarts van SCOOR stelde zich telefonisch even aan mij voor: ze heet Scheefboom.

Eerder had ik van Faya vernomen dat Kees Buitendael als bedrijfsarts SCOOR ging verlaten, maar speciaal mijn persoon in zijn portefeuille hield. Ik was daar heel content mee. Nu kwam Leona Scheefboom vertellen dat het een misverstand is en ze zijn plaats in gaat nemen.

Zelf had Kees mij al eerder verteld dat het Leonie zou gaan worden.

Bij mijn laatste bezoek aan Kees Buitendael zag ik haar net even vluchtig zijn kamer uitkomen.

Vrouwelijke artsen bevallen mij ook wel. Zij voelen, over het algemeen, intuïtief meer aan dan mannen. Naar mijn bescheiden mening gaan mannen in het vak meer uit van de theoretische basis en vullen het praktisch aan. Vrouwen zijn concreter, harder en vaak meer doortastend.

Niet alleen het bedrijfsleven moet trots zijn op de volmaakte volwassen leidster: de vrouw in functie!

Nu is het VakVrouw Magazine, qua orderverwerking, niet echt mijn favoriet, maar ik heb wel ontdekt dat het op de goede weg is de markt, doelgroep te interesseren.

De niet werkende huisvrouwen zijn zo gewend aan echte damesbladen die zelden iets schrijven over Arletta Jacobs en Hannie van der Horst VNU -‘De ambitieuze vrouw Hannie van der Horst’- die zelf de truttenbladen in stand wist te houden met recepten en vraagbaak voor misschien niet nadenkende moeders!

De mens bestaat uit vrouwen en mannen en mensen zijn gelijk! Of is het andersom?

145

Kortom: Leonie, is in korte tijd dat Uitgeverij SCOOR een echte bedrijfsarts heeft, de vierde in mijn rij. Het is jammer dat Kees Buitendael elders geplaatst gaat worden. Misschien is dit de manier om geen band te creëren met je bedrijfsarts.

Het zal me een zorg zijn. Als ik achter me kijk, zijn er al heel wat doktoren versleten en kan Leonie er ook nog wel bij. Het enige vervelende is, dat zal zij misschien ook wel vinden: dat je het verhaal weer moet vertellen. Je achtergrond weet men over het algemeen niet.

Zo’n bedrijfsarts heeft de vakkundige taak je weer zo snel mogelijk aan het werk te krijgen, probeert een steentje bij te dragen met allerlei suggesties.

Logisch denkend, zijn wisselende bedrijfsartsen een ramp voor de werknemer.

Wat is het resultaat van iemand die in korte tijd vier vrouwen of vier mannen heeft versleten of vier verschillende banen heeft gehad? Mijn eigen encyclopedie en ‘University of life’ doorgeworsteld en heb je al zoveel zelfkennis en levenservaring opgedaan dat je zo goed als weet wat de beste manier is. Vaak kun je hen nog wel iets leren. In ieder geval blijven werken en niet thuis gaan zitten. Voor een week is het wel aardig, maar werken is, hopelijk, de beste manier je midden in de maatschappij te laten functioneren. Zelf heb ik toch wel het goede gevoel weer op de juiste weg te zijn. Voor jezelf een duidelijke en logische lijn uitzetten is belangrijk. Positief denken en vooral positief zijn en blijven. Het laatste ligt natuurlijk aan de motivatie: niet iedereen voelt dat. Trouwens, je moet nog maar afwachten of het klikt!

Zo’n arts wil ook een kans in het spel! Wil werkelijk elke arts een mondig patiënt?

Woensdag 26 juni 1996 Nico belde in de avond dat Dennis hem had opgebeld om te zeggen dat Petra totaal in de stress lag. Het bleek minder erg dan wij hadden verwacht. Wij hopen dat ons kind er weer snel bovenop komt. Dat zij even de weg kwijt is, is logisch. Haar ziekte verleden is niet zomaar even weg te cijferen. De toestanden die nu over haar heen komen, trekken de beerput wel open. In haar, nog korte, leven is er veel gebeurd, op alle fronten.

Zaterdag 29 juni 1996 Van de directie ZAO een bevestiging van mijn brief ontvangen. Aangezien het enig werk vereist de gemaakte kosten aan mij door te geven, zal ik even geduld moeten hebben.

Maandag 1 juli 1996 Gisteravond keken wij op de TV naar een medisch programma. Een arts sprak over zeer lange wachttijden bij ziekenhuis opnamen: zeker een jaar. Zijn de artsen van het AZKH wel eerlijk tegen ons geweest en hebben zij op mijn besluit zitten wachten?

146

Ondanks dat het zomer is, laat de zon het afweten en regent het flink. Het ‘groen’ moet ook overleven.

Zo nu en dan blijf ik mijn ogen controleren op de ondertiteling van TV films.

De onbewuste angst en ook weer geluk van mijn bijna herstelde goede gezichtsveld.

Steeds wordt het spannender als wij 4 juli naar het AZL gaan. Het gezichtsvelonderzoek en het gesprek met de neurochirurg dokter de Hondt.

Maandag op dinsdagnacht 2 juli 1996 Vannacht ging ik rond 01.00 uur naar bed. Sloot mijn ogen en kwam toen pas tot de ontdekking dat er iets speciaals was gebeurd. Zag voor de eerste keer, ondanks mijn gesloten ogen, dat het egaal zwart was. Ver voor de operatie was met gesloten ogen toch iets waarnemen.

Zag een diapositief beeld vergelijkbaar met dicht in elkaar gegroeide struiken en takkenbossen. Het was eigenlijk een fascinerend beeld dat mij vaak boeide. Soms vroeg ik mij af wat dit verschijnsel kon zijn? Dat het iets was van de laatste jaren was mij wel duidelijk. Soms had ik het vermoeden dat er enige beweging tussen de struiken was en of er een beeld ontstond dat als een film werd geprojecteerd. Nu, op dit moment, besef ik ineens dat het eventueel de tumor geweest zou kunnen zijn die tegen de oogzenuwen aandrukte. De beknelde oogzenuwen geven misschien een chemische reactie en kunnen eventueel signalen afgeven d.m.v. licht/donker reflexen. Het lijkt mij verstandig deze ervaringen aan de oogartsen van het AZL voor te leggen.

Dinsdag 3 juli 1996 Er glijdt een brief door de brievenbus van het ZAO. Het antwoord op mijn vraag met betrekking tot mijn onkostendossier werd beantwoord. Er wordt gesproken over een academische jaarkaart d.w.z. verwijskaart die fl. 350,- kost. Er is door mij telefonisch contact opgenomen ter verduidelijking van de omschrijving in deze brief. Als antwoord kreeg ik: er is van het AZKH over 1995/1996 nog geen rekening aan het ZAO gepresenteerd. Men vond het wel vreemd. Van het AZL is ook nog geen rekening binnen, maar dat kan nog komen.

Mijn vraag aan het ZAO wordt niet beantwoord.

Woensdag 6 juli 1996 Vandaag voel ik de spanning i.v.m. met het AZL bezoek van morgen. Rond 23:00 uur stap ik nog even op de fiets om de spanningen proberen af te reageren: het lukt niet.

Na mijn thuiskomst van de fietstocht 00.15 uur, enkele Retzina -Griekse wijntjesgedronken en rond 02.30 uur ben ik mijn bed op gaan zoeken. Slecht geslapen.

147

Donderdag 7 juli 1996 Wij vertrokken 10:15 uur van huis richting Leiden. Ik voelde de spanning oplopen.

Natuurlijk speelde ‘Petra’ een grote rol in het geheel. Ik kon haar maar niet uit mijn hoofd bannen. De laatste weken hebben Ren en ik ons heel intensief met haar bezig gehouden. Amper hebben wij nog aan HYPO gedacht, behalve als er door mensen naar gevraagd werd. Als ik naast Ren in de auto zit, voel ik de spanningen die op mij af komen en zijn de tranen niet te bedwingen. Het beste is dan maar naar buiten te kijken en spanningen weg te slikken.

Wat zal Ren nu voelen? ‘Het is een prachtige zonnige dag vandaag. Tot nu toe de mooiste zonnige dag i.v.m. het AZL. Na aankomst in het ziekenhuis zijn we eerst even naar de neurochirurgie gegaan.

Hoofdzakelijk voor Saira van de keuken. Wij vinden het altijd even gezellig een babbel met haar te maken. Saira is een schat! Ze heeft een goed contact met Nicol.

Nicol komen wij ook even tegen bij de lift. Ze heeft het druk. Wij zien dat haar gedachten ergens anders zijn. Even raken wij in gesprek en zien elkaar waarschijnlijk straks nog bij de Poli. Dokter de Hondt wordt waargenomen door dokter Merkel. Het kan ook zijn, dat zij mijn consult doet en de uitslagen geeft van de onderzoeken betreffende HYPO. Gezichtsveldonderzoek 12:00 uur Voor mijn gevoel geeft dit ziekenhuis mij nog steeds een VIP behandeling. Al snel zit ik achter de apparatuur voor het onderzoek. Vertel de assistent dat volgens mij het gezichtsveld voor 95% is verbeterd. ‘Dat zou best kunnen, dat horen wij meestal.’ De uitspraak verbaasd mij enigzins, want als ik dokter Varscu van het AZKH moet geloven, worden er vaak blijvende beschadigingen geconstateerd n.a.v. de druk van de tumor. De assistent vindt, dat ik niet de lichtpunten met de ogen mag zoeken. -spanning werd ondraaglijk en probeerde ik inderdaad de lichtpunten te zoeken.Na dit onderzoek een tweede gezichtsveldonderzoek: Het signaleren van een soort lichtstreep dat vanuit buiten het gezichtsveld, binnen het gezichtsveld verschijnt.

Ook wordt voor de 3e keer de Amerikaanse Vision Contrasttest afgenomen. De assistent vertelt mij: U ziet één regel meer, dan ik zie?

Het is niet druk in de Poli wachtruimte. Er zit een grootmoeder met drie kleinkinderen te dollen. De kinderen hebben reuze pret met oma en lachen zich een lachzak.

In plaats van Nicol, waar op wij hadden gehoopt, komt dokter Merkel ons uit de wachtruimte halen. De situatie doet mij denken aan ons eerste bezoek bij dokter de 148

Hondt die met ons achter zich aan door de gangen van de Poli sjeesde. Merkel doet hetzelfde en loopt meters voor ons uit, heel snel, de gangen door.

Merkel zoekt een spreekkamertje en biedt ons stoelen aan.

‘Het is wel een ongezellige kamer, maar ja. Gaat u zitten.’

Merkel bladert mijn status door en begint: ‘alles ziet er perfect uit’. Hij haalt de foto’s van de MRI uit een map, legt deze aan ons voor en laat zien dat alles er perfect uit ziet.

‘U bent ook door een koningskoppel geholpen mijnheer Windig. Zelf doe ik de operatie niet meer want dokter van Mulken, de neurochirurg, en dokter Bras, de KNO arts, doen de operatie veertig keer per jaar en hebbent zoveel ervaring.’

De medicijnen die u worden voorgeschreven zijn zo weinig en uit voorzorg dat het niet noemenswaardig is. De meeste patiënten kunnen het na zo’n operatie niet met deze hoeveelheid medicijnen doen. U kunt vangroot geluk spreken.’

Vraag verder aan hem wat er nu nog zit van de hypofyse. ‘Dat kan alleen dokter Smidse, de endocrinoloog u vertellen en hangt het af van de testen.’

Merkel vervolgt zijn mededelingen: Uitslag gezichtsveldonderzoek: gezichtsveld voor 100% hersteld.

Uitslag vision contrasttest: perfect en zie ik zelfs een regel meer dan hen die de test afnemen.

Op welke manier is operatie gedaan en verlopen ? : Zoals eerder beschreven en perfect verlopen!

Uitslag MRI scan d.d. 21 juni 1996: alles ziet er perfect uit.

Geen slangetje in de rug i.v.m. lekkage: bleek niet nodig te zijn. In vele gevallen blijkt het noodzakelijk.

Autorijden? geen beperkingen.

Vliegvakantie i.v.m. druk voor het hoofd ? geen beperkingen Nabestraling hoe vaak en wanneer ? geen nabestralingen Hervatten werkzaamheden: na de vakantie, laatste week augustus/4 ochtenden en woensdags vrij.

Medicijnen opgave doen aan tandarts. Beperkingen i.v.m. verdovingen ? geen beperkingen Volgens endocrinoloog: geenenkele beperking.

Merkel staat op en reikt ons de hand. ‘Ik wens u veel geluk en een prettige vakantie.’ U kunt bij Anneke van de Poli een afspraak maken. Anneke verteld: ‘over een jaar krijgt u van de MRI afdeling een oproep om een scan te laten maken en maakt u weer een afspraak met ons voor de uitslag.’

Wij moeten dit allemaal wel even verwerken en kunnen onze oren niet geloven.

God heeft zijn werk volbracht!

149

Nu is nog het wachten op 15 juli a.s. Wat is de uitslag van de testen van dokter Smidse, endocrinoloog?

Dan komt Nicol ons tegemoet. Wij praten over het eerste deel van dit verslag.

Nicol heeft het eerste deel t/m bladzijde 47 gekregen en gelezen. Zij vond het interessant en zag nu eens de andere kant van het gebeuren. Wat mensen allemaal moeten doorstaan.

‘Het is heel bijzonder geschreven, met humor, hoogte en dieptepunten, emotioneel.

U moet er illustraties aan toevoegen.’

‘Hartelijk gefeliciteerd met uw herstel. Deze uitslagen had ik niet verwacht!’

Ren en ik leven nu even in een roes. Onbegrijpelijk. Niet te geloven. Wij beseffen het nog niet.

Wij halen moeder van huis en gaan met haar uit eten. Wij ‘raken’ hem flink!

Na thuiskomst worden er diverse telefoontjes gepleegd naar familie, vrienden en kennissen. Wij delen ons geluk met hen die ons hebben bijgestaan.

Wij praten over een nieuwe auto, vakantie naar Skiathos, Malta of Oostenrijk.

Maken weer plannen en plannen en plannen. Er is weer Toekomst. Wij leven van dag op dag en nu dit; een wonder!

Maandag 8 juli 1996 Faya, van SCOOR, heeft vandaag voor de zoveelste keer een memorandum doen uitgaan naar alle collegae met de fantastische uitslag.

Faya gaat met zwangerschapsverlof en heeft ook haar ‘werk’ volbracht. Nu kan zij zichzelf gaan voorbereiden op de geboorte van hun tweede kind. Ze heeft ons op fantastische wijze begeleid. Meer dan dank!

Bel met de secretaresse van Kees Buitendael om hem even het nieuws te melden.

Kees is ook verrast en feliciteert mij. Dank aan Kees voor de fantastische begeleiding van het afgelopen jaar. Dit verslag is ook aan hem opgedragen.

Zondag 14 juli 1996 Wij kunnen nauwelijks bevatten dat het allemaal zo fantastisch gaat. De mensen om ons heen staan ook versteld en feliciteren wat er te feliciteren valt.

Hebben besloten onze vakantie te combineren via Luxemburg naar Trier in Duitsland met 2 overnachtingen. Een week naar Berg aan de Starnbergersee en dan naar de boerderij van Katherina en Franz Rebernig in Lamm, Karintië: Oostenrijk.

Misschien een paar dagen naar Wenen en via Würzburg terug naar huis.

Morgen gaan we Dorint hotels reserveren. Het wordt een deels luxe en deels sobere vakantie. Het grote verschil trekt ons aan. Tevreden kunnen zijn met wat het 150

moment ons brengt. Het verschil accepteren en bewust kunnen genieten van eenvoud.

Fred, mijn collega die ook naar Lamm is geweest, schreef voor mij op een kaart: genieten van de nevel en de zon. Om in te zitten en naar te kijken op die ene plek..

Ik neem aan dat Fred dit heeft bedoeld.

Vreemd, wij hebben zoveel moeite gehad om een keuze te maken waar wij onze vakantie zullen doorbrengen en uiteindelijk is Lamm de plek waar ook zoveel herinneringen liggen. In Lamm zullen wij pas echt beseffen wat achter ons ligt.

Grote vermoeidheid maakt zich weer meester. Morgen weer naar het AZL. Alle spanningen en gedachten naar Peet. Rond 19:30 uur maar even naar bed om te rusten. Kan niet rusten van vermoeidheid die plotseling op mij viel. Dan maar weer uit bed. 10.30 uur gelijk met Ren naar bed en niet kunnen slapen omdat het mijn tijd niet is om te gaan slapen. Normaliter is het pas na 24:00 uur dat ik plat ga.

Veel te laat natuurlijk. Denken aan Peet. God vragen om hulp en mijn kind vrij te maken van problemen. Natte ogen. Draaien en draaien en niet kunnen slapen.

Denken aan mooie dingen en minder mooie dingen.

Het gaat maar door: In het oosten komt de zon op en in het westen gaat hij onder.

De grote tegenstellingen die ons in balans houden. Ik word beter, een ander sterft!

Dan maar achter de PC om dit alles neer te schrijven.

Maandag 15 juli 1996 Achteraf is het allemaal wel te verklaren waarom ik gisteren plotseling een hevige fysieke vermoeidheid voelde. Vandaag zou ik de uitslag horen van de tweede cortison hormonentest. Nu zal blijken of dit deel van Hypo is uitgeschakeld.

Moeder heeft aangeboden mij naar Leiden te vergezellen. Samen op de trein naar Leiden, ja gezellig ! In het AZL aangekomen breng ik moeder naar het restaurant op het Leidseplein in het AZL op de eerste etage. Als ik dit straatbordje zie, moet ik denken aan het Drinkplein in het AZKH. Typisch, dat ik destijds het plein daar soms ook het ‘Leidseplein’ noemde. Nu herinner ik het mij. Dit is weer zo’n onverklaarbaar iets van dit wonderjaar.

Toen wij in het wachtgedeelte plaats namen, groette Jo mij hartelijk. Jo is verpleegster van de bloedprikkerij. Prettig toch, dat vriendelijke personeel.

Het klinkt misschien vreemd in de oren dat het als thuis voelt.

Zo vertrouwd dat gevoel en had niet in het AZKH. Endocrinoloog dokter Smidse kwam mij al direct uit de wachtkamer halen en excuseerde zijn verkoudheid. Hij nam mijn status door en concludeerde dat de 2e cortisontest wonderbaarlijk bleek. Hypo had zich voor 100% hersteld en kon ik de halve hydrocortisontablet, bij het avondeten, laten vervallen. Smidse vertelde:

151

‘De hypofyse krijgt bij dit soort operaties een flinke tik en kan tijdelijk van slag raken. Natuurlijk kan er veel schade worden aangericht bij een operatie doch de artsen, die ik duivelskunstenaars noem, hebben hun werk schitterend gedaan. Het is ongelooflijk en het blijkt, dat dit hormoon niet is beschadigd. ’Langzaam gaan wij het medicament afbouwen. Wanneer gaat u op vakantie?’

Smidse schrijft voor drie maanden medicijnen uit en attendeert mij op een speciaal kaartje dat ik voorlopig nog even bij mij moet dragen voor eventuele ongelukjes.

Voor Duitsland en Oostenrijk vraag ik een Duitse vertaling. Mocht er iets gebeuren, dan zal uit voorzorg de dosis hydrocortison verdubbeld moeten worden.

Het hormoon reageert dan misschien te traag bij dit soort gebeurtenissen en ook bij verkoudheden en griep. Smidse verwacht zelf geen problemen, maar je weet nooit.

Cortison is het stresshormoon in fysieke zin. Het heeft niets te maken met ‘psychische’ stress. Het is anders gesteld als er psychische gevolgen zijn naar aanleiding van fysiek gebeuren.

ATTENTIE

PREDNISON

PATIËNT CORTISON

Hollands & Duits Hr.L Windig. AZL naar Huisarts:Dr. Jongegeest.

Academisch Ziekenhuis te Leiden, Telefoon………..

Heeft wegens een onderhoudsdosis van 20 mg hydrocortisone per dag. In verband hiermee is het noodzakelijk dat de dosis hiervan bij ongeval, infectie, trauma, fractuur, coma en operatie wordt verhoogd tot 2 maal de gebruikelijke dosis.

Bij shock is het noodzakelijk hydrocortison intraveneus toe te dienen.

Direct contact opnemen met de huisarts. Zie voor verdere gegevens ommezijde! *ACHTUNG CORTISON PATIËNT Hat wegen eine Unterhaltsdose von 20 mg hydrocortisone pro Tag. Mit Rucksicht daauf ist es notwendig dass die Dose bei unfall, Infection, Trauma, Knochenbrunch, Coma und Operation erhoht werden soll, bis 2 mal die ublige Dose.

Bei shock ist es notwendig hydrocortison i.v. zu zu dienen.

Bitte nehmen Sie contact auf mit dem Artzt.

152

Smidse: fijn dat u op vakantie gaat. Vergeet niet dat u heel wat heeft moeten doorstaan. Wij maken de volgende afspraak op 23 september a.s. en zullen dan nog even het bloed nakijken op het functioneren van de schildklier.

Voor de schildklier kreeg ik uit voorzorg Thyrax, 2 schildkliertabletjes. Stel, dat de uitslag daarvan ook goed is dan kan ik medicamenten vaarwel zeggen. Ik voel mij gelukkig.

Opgetogen ga ik weer even naar J11 neurochirurgie en direct komen de verpleegstertjes alweer op mij af. Magda, Els en ‘Raisa from the kitchen’. Klazina van de Mini-Intensive care die mij hartelijk over mijn borst wrijft en Nicol, waarmee ik over Maastricht spreek met Limburgs accent. Pieter die naar de kapper is geweest om van Jiskefet af te komen. Hij vraagt: wat is er met die voet?

‘Dat komt door het lopen in Maastricht’ interpreteert Nicol die weet wat er aan de hand is. Neurochirurg de Hondt passeert, kijkt om en lacht. Ze vinden de uitslag ongelooflijk en ik de aanwezigheid van het voltallige verplegend personeel, waar ik bij mijn opname in het AZL mee te maken keerg.

Het lijkt wel of dokter Smidse hen heeft ingelicht dat ik naar hen onderweg was.

Wonderlijk!

Stap een etage te vroeg uit en zie ,vanaf de vide, moeder zitten wachten in het restaurant.

Beneden aangekomen feliciteert zij mij met de blijde gebeurtenis: ‘ongelooflijk’ zegt ze.

Met een goed gevoel wandelen wij naar het centrum van Leiden. Aan de Beestenmarkt gaan we op een terras zitten. Wij doen ons tegoed aan een broodje en de goeie koffie van Mac Donald, die moeder goedkoper kreeg op haar 65+ kaart.

Wat een mazzel. Wij nemen nog een bakkie. Blij liepen wij van winkel naar winkel in en winkel uit. Alle CD shops zijn aangedaan; kopen, kopen en kopen.

Ons geld is op!

Ren is overgelukkig. Nico en Anita waren ook zo blij. Wie niet?

In de avond o.a. getelefoneerd met Evelyn, Joke, Nel en Wim. Harry en Elly.

Claire van Via. Lex in Brussel; ‘Fantastisch!’

Dinsdag 16 juli 1996 Nog even telefoneer ik een aantal collegae en geef ‘de uitslag’ door.

In de middag belt Scheefboom, de nieuwe bedrijfsarts van SCOOR. Wij spreken af dat ik na de vakantie, 2 september a.s. bij haar op het spreekuur kom. Het lijkt mij verstandig dat ik de lijn die Leonie voor mij uitzet aangaande de ‘Arbeidstherapie.’

Het lukt wel!

153

Woensdag 11 september 1996 Tussen 16 juli en 11 september is het allemaal erg snel gegaan. Een perfecte vakantie in Duitsland. Reden naar Berg aan de Starnbergerzee. We waren er de weg kwijt naar het hotel. Hadden een CD in de auto opstaan met een nummer van Boudewijn de Groot die bij toeval zong: ‘ik ben de weg kwijt’ en stonden meteen vlak voor het hotel. Dan noem je zoiets toeval  Dan Oostenrijk. Wij hebben bijzondere fijne dagen gehad! Het weerzien met Kathie, Franz en Norbert in Lamm, op hun boerderij: Paterham in Lamm im Lavanttal Karintië Oostenrijk. Het opnieuw beschilderen van het kapelletje voor hun huis. De betoverende wolken en luchten boven het Lavanttal; rust en stilte aldaar waar liefde contact oproept met God. Na terugkomst weer met beide benen op de grond en in de maatschappij.

Eerst een gesprek met de nieuwe bedrijfsarts Leona; ‘ U begint eerst twee weken als arbeidstherapie en doet u alles op eigen tempo. Men kan dan nog niets van u verwachten. Wil natuurlijk niet zeggen dat u overal maar kunt gaan

154

Na terugkomst weer met beide benen op de grond en in de maatschappij.

Eerst een gesprek met de nieuwe bedrijfsarts Leona; ‘ U begint eerst twee weken als arbeidstherapie en doet u alles op eigen tempo. Men kan dan nog niets van u verwachten. Wil natuurlijk niet zeggen dat u overal maar kunt gaan koffiedrinken.’

Adrem geef ik antwoord: ‘Meent u dat nou mevrouw Boomgeest? Ik werk al 35 jaar bij die baas en heb niets anders gedaan! -Denk: prima mevrouw Boomgeest, u laat direct een perfecte indruk bij mij achter- Aan het werk wat mij tegenvalt. Had het niet verwacht. Mijn oude collegae zijn er niet meer.

155

Het opnieuw trainen van mijn hersenen. Als de manier van werkwijze is gewijzigd is het allemaal nog moeilijker. Het grijpt mij emotioneel erg aan en moet ik mijzelf tijd gunnen alles weer op te pakken. Dan komen weer even die natte jongens, gekregen om te laten vallen voor wat mooi is en minder mooi. In het vocht dat wordt ontwikkeld worden emoties afgevoerd, afgedrogen en soms verdrogen.

Droom over Petra. Voor het eerst droom ik van het ziekenhuis. Naar vader zijn graf geweest. Het is een jaar geleden dat hij stierf. Uw wens is in vervulling gegaan Pa. Nu heeft u de rust die u zo graag wilde. Fiets dan naar huis en het begint flink te regenen. Regen vermengt zich in een tarendal maar het deert mij niet.

Faya heeft een tweede zoon. Tante Jopie, de moeder van Joke is plotseling overleden. Zo zie je maar hoe veronden alles met elkaar is. Geboorte en sterven gaan in elkaar op!

Claire van Via gebeld en gevraagd of het nieuwe huis bevalt. Anita belt voor Nico.

Nico belt naar de huisbaas of ze kans maakt voor een woning.

Straks met Ren naar Moeder. Het leven gaat verder: In het oosten gaat de zon op, in het westen gaat hij onder.

Vanaf de eerste dag 4 april 1995 na opname in het AZKH schreef ik de inleiding van dit verslag waar ik mij altijd over zal blijven verbazen.

Dankbaar moeten wij zijn en daarna: niet meer zieken!

Nu moeten wij weer verder. Geheel op eigen kracht met God, Ren, de kinderen, familie en allen om ons heen die met positieve kracht hebben uitgestraald. Nu moet ik het weer zelf doen. Er is enorm veel gebeurd. Onbeschrijfelijk veel. Of het allemaal te verwerken is zal de tijd moeten leren. Iedereen heeft een steentje bijgedragen in welke vorm dan ook. Val soms even in een groot gat, maar achter mij voel ik de aanwezigheid van kracht. Mijn Rennie, Nico en Anita en Petra, familie, vrienden en kennissen, collegae.

Maandag 24 maart 1997: een gedenkwaardige dag In principe zijn er vijftien manuscripten ingebonden en aan diverse mensen afgegeven.

Toch kan ik het niet laten om deze datum nog even te vermelden en van mijn part nog als inlegvel of aanvulling bij de reeds afgegeven manuscripten toe te voegen..

Ondanks dat er een groot gat zit tussen 11 september 1996 en maandag 24 maart 1997 is het allemaal het vermelden waard.

Het is vandaag exact twee jaar geleden dat ik naar de oogarts Sohrab ging in het AZKH. Op deze datum wisten de oogartsen al dat mijn slecht zicht te maken had met een hypofyse-tumor.

Nu, op deze datum hoor ik dan of er eventueel kan worden afgebouwd met het laatste tabletje Thyrax voor de schildklier.

156

Ga maar iets eerder naar het AZL in Leiden voor controle. Het is ongeveer 12:15 uur. In Leiden kan ik misschien nog even wat winkelen. Vind het altijd prettig mij niet te moeten haasten. Rond 15:00 uur word ik in Leiden verwacht.

In de trein kom ik tegenover een jongeman te zitten die in een soort manuscript zit te bladeren. Direct denk ik aan mijn eigen boekwerk omdat de uitvoering van zijn manuscript deze herinnering oproept en mij gewoon aan het eigen werk doet denken. Mijn ogen worden naar de beschreven bladzijden getrokken en dwalen over het papier in de hoop nieuwsgierig iets van de inhoud te kunnen lezen.

De opmaak van het manuscript was in twee kolommen en ik dacht: zo zou ik het misschien ook gedaan kunnen hebben.

De gedachten spelen door mijn hoofd dat de jongeman een student zou kunnen zijn die ook naar Leiden moet om college te volgen.. Ontdek aan de kop van de bladzijden steeds weer de titel van het boekwerk, ook al kon ik het door de afstand niet echt helemaal duidelijk lezen.

Dat kan toch niet ! Is het illusie? Zou het echt suggestie zijn als ik misschien Endocrinologie lees aan de kop van de bladzijden? Het staat zo klein geschreven!

Vluchtig kijk ik naar de jongeman en wil ik niet zijn aandacht wekken en de inhoud van zijn manuscript mee lees. Hij merkt het niet op. Onopvallend volg ik zijn vingers die steeds weer enkele bladzijden doorbladeren en weer terug slaan.

Dan zie ik een tekening van de hypofyse. Er bekruipt mij een gevoel van ongeloof en onzekerheid. Het gevoel wordt nog versterkt als hij zijn rugzak opent en er een zakje Hacks -hete snoepjes- uit tevoorschijn tovert. Juist die hete bliksems die ik ook graag lust !

Nu weet ik het zeker, er staat wel degelijk Endocrinologie. Nog meer woorden ontdek ik: hypofyse en ADH en ACTH -groeihormoon- en syndroom van Cushing.

Er overvalt mij een nerveus gevoel van behagen maar ook onbehagen. Is het toeval of geen toeval dat ik in de trein zomaar geconfronteerd wordt met de wetenschap welke enigzins betrekking heeft over specifiek mijn toestand ?

Natuurlijk moest deze jongeman een student zijn in het AZL te Leiden en gaan er gedachten door mijn hoofd om een gesprek te forceren en te vertellen dat het toeval wil dat wij beiden op dit moment met hetzelfde bezig zijn. Hij bestudeert zijn studieboek omtrent mijn ziektebeeld. Twee jaar geleden vanaf 24 maart 1995 zal ik regelmatig met Endocrinologie in aanraking komen, nog nooit eerder had ik van die naam gehoord. Juist nu weer op dit moment in de trein naar het AZL en misschien bijna letterlijk en figuurlijk aan het einde van de behandeling, word ik weer geconfronteerd met Endocrinologie. Veel eerder ben ik van huis gegaan dan normaliter het geval is en juist weer op dit moment die confrontatie!

De trein stopt aan het station van Nieuw Vennep. De jongeman bergt snel het boekwerk in zijn rugzak, staat op en springt de trein uit. Zolang ik kan, volg ik hem tot hij uit mijn gezichtsveld is verdwenen. De trein vertrekt naar Leiden.

In de wachtkamer heb ik nog steeds het gevoel dat ik tegenover de jongeman in de trein zit. Dan kijk ik naar het verwijsbordje Endocrinologie een naam waarvan ik deel ben gaan uitmaken !

157

Dokter Smidse vindt de uitslag weer ongelooflijk en zegt; ik kan niet elke patiënt met zo’n fantastische uitslag naar huis sturen. Telkens word ik met mijn neus op de feiten gedrukt hoe goed het allemaal afgelopen is. Weer ben ik dankbaar en voel even dat heerlijke geluksgevoel dat men eigenlijk altijd bij zich wilt houden.

Men moet realist blijven en weten dat het leven van alledag niet altijd zo kan zijn maar ik probeer het wel zo lang mogelijk vast te houden. Het is God die dit werk heeft verricht !

Op 7 april zal ik door endocrinoloog Smidse thuis gebeld worden of mijn bloed in orde is en zo ja, dan kan de laatste tablet Thyrax vervallen. Eind april terug voor controle. Het was me het dagje wel !

Toeval die jongen in de trein ?

Als ik terug ben en vanaf het station naar huis wandel, passeer ik de Magnolia, vol in de knoppen. Het wordt vandaag weer allemaal in het kort herhaald. Weetje nog Windig? Spreek niet meer over toeval. Zo’n dag blijft natuurlijk altijd in je herinnering althans misschien niet als jaren voorbij vliegen.

Maandag 7 april 1997 Van dokter Smidse zou ik een telefoontje krijgen betreffende de uitslag van het bloed. Helaas heb ik niets gehoord. Geen bericht, goed bericht zal ik maar zeggen.

Maandag 28 april 1997 Weer voor bloedcontrole in het AZL geweest. Nog 1 schildklier-tabletje blijven slikken en waarschijnlijk voor het leven. Ik lig er niet wakker van. Is dit alles ?

Maandag 14 juli 1997 Bloedcontrole AZL en dokter Smidse zijn tevreden: U kunt uw laatste tablet laten vervallen. De Hypo heeft zich voor 75 % hersteld de rest zal wel goed komen.

Ren en ik staan paf. We vertellen het een ieder die het maar horen wilt.

Dank U Heer !

Voel me enorm goed en geniet van alle dagen.

Maandag 1 september 1997 Het is allemaal wel erg spannend nu. Hoe heeft Hypo zich gehouden ?

158

Brieven aan vier vaders Zaterdag 6 december 1997 Tussen 1 september en 6 december ligt er een wonder. Dit wonder heb ik apart opgetekend in mijn tweede, nog in bewerking zijnde, nieuw manuscript : BRIEVEN AAN VIER VADERS - waarvan het eerste gedeelte in dit manuscript is opgenomen t/m brieven van 6 december 1997.

De uit België afkomstige zanger Raymond van het Groenewoud vertelde in het TV programma Villa Felderhof dat hij brieven schreef naar zijn overleden vader.

Het gaf hem rust en voldoening. Hij vond het een bevrijding nog op deze manier met zijn vader te kunnen communiceren. Het sprak mij direct aan en wilde dit ook wel gaan doen . Een vreemd gevoel om zo toch nog dichtbij mijn vaders te kunnen zijn. In mijn geval zal ik het met twee vaders moeten doen die voortleven in onze geest, mijn eigen vader Laurens Windig senior en mijn schoonvader Henk Driesen senior. Op zichzelf al een unieke gebeurtenis, brieven te schrijven aan twee ontslapen vaders. Als ik er over na denk is het eigenlijk een beetje bizar en daar zal het niet bij blijven. Op het moment dat ik het schrijf, melden zich nog twee vaders aan. Het begint een beetje op een reünie van vaders te lijken die je alleen nog in je verbeelding kunt zien. De vierde vader ben ikzelf en zit op dit moment achter de PC. Wie zijn die vaders die zoveel voor mij betekenen. God mag in deze brieven als eerste Vader niet ontbreken.

De overige vaders schuiven nu een plaast op. God als eerste, mijn vader als 2e, schoonpa als 3e en ik als vierde vader. God kan ik gelukkig ieder moment van de dag raadplegen want Hij is mijn Vader en Geest die in mij woont. Hij is mijn liefde, steun en toeverlaat. Misschien is God ook wel geslachtloos en ook wel mijn Moeder. De familie breidt zich wel lekker uit.

Mijn biologische lieflijke vader, met zijn behaaglijke warme handen, was mijn grote aardse en lijfelijke steun van ouderlijke liefde, al klikte het niet altijd tussen ons. Nu klikken wij juist opperbest. Moet men eerst sterven om gemist te worden?

Het klinkt vreemd maar soms kun je beter met mensen omgaan wanneer je ze niet ziet. Je hoeft dan helemaal nergens rekening mee te houden. Niet te ergeren. Niet te discussiëren. Totaal helemaal niks. Je kunt zo met iedereen goed overweg en ze zeggen helemaal niks terug ! Natuurlijk slaat die theorie nergens op maar is wel lekker makkelijk! Mijn vader en ik hebben bijna hetzelfde karakter. Het stuitte mij vaak tegen de borst en vond ik hem vaak onuitstaanbaar. Gelijke karakters blijken dat te hebben. Pa kon perfect sarcastisch, maar ook met een explosie van humoristische opmerkingen, uit de hoek komen. Hij is religieus, net als ik.

Wij zijn, net als ieder mens, geboren zondaars -de zogenaamde erfzonde waar ik niet in geloof- en kunnen al wat werelds is niet zomaar naast ons neerleggen. Geen problemen mee. Niets zien wij dan over het hoofd. Mijn zuster zegt vaak: ‘wat lijk je toch op papa’. Papa had zijn leven lang Astmatische Bronchitis -hoewel dit hier 159

niks mee te maken heeft-. Ons ouderlijk gezin moest met de situatie leren leven.

Waarom wil ik juist nu zo graag met mijn vader gevoelens delen? Mijn vader waar ik zo vaak mee in botsing kwam. Ondanks dat, hadden wij een goede open vader en zoon relatie. Juist nu heb ik hem veel te vertellen. Is de reden soms dat ik niet bij zijn sterven aanwezig was? Allemaal vragen die misschien nog eens beantwoord zullen worden.

Mijn schoonpa was mijn humor en lachmaatje. Hij hoort gewoon in de rij van echte vaders, niets meer en ook niet minder. Met schoonpa kon ik soms niet echt een serieus gesprek aan omdat hij alles op de hak nam; met humor en dubbelzinnigheid vertaalde. Hij was een warme goeie en lieve man. Schoonpa stond met zijn opmerkingen ook graag in de belangstelling en zou tegen wil en dank alle lachers op zijn hand moeten hebben. Zij humor is in mijn leven een soort fundament geworden om lekker op te drijven. Ik kan het raadplegen wanneer ik wil. Schoonpa heeft mij leren lachen, gieren, brullen. Toen Alzheimer hem overviel is er bij mij iets geknakt. Zelfs Alzheimer kan zijn humor niet klein kreijgen. Voordat hij er een punt achter zette, haalde hij nog alle humor uit de kast.

Dan stortten er tranen van het lachen. Dikke, vette zoute tranen door humor en intens emotioneel hartstochtelijk verdriet. Je was gewoon effies de weg kwijt.

Of het van ellende was of niet. schoonpa tartte zelfs de dood met allerlei geinige opmerkingen. Bij zijn teraardebestelling fantaseerde ik dat hij met veel show de deksel van de kist zou kunnen afgooien en er lachend uit zou springen. Geintje!

Wij hadden voor mijn gevoel een hele sterke band. Voor mijn gevoel had ik bijna dezelfde instelling als hij. Hij zou best ook mijn eigen vader kunnen zijn ď Š Ik, als vader sluit de rij. Mijn alter ego kan ik ook ieder moment van de dag raadplegen en aanspreken. Alles ligt voor het oprapen. Het wil niet zeggen dat ik het met Alter altijd goed kan vinden, maar dat hoeft ook helemaal niet. Wij zijn gewoon familie. Hij wil soms dingen die ik niet wil en andersom. Er is altijd wel een guldenmiddenweg en komen wij er beiden altijd uit. We zijn een spiegelbeeld Die naar elkaar spreken en blijft de vraag soms in het midden. We houden ons met elkaar in balans. Wikken en wegen en komen tot een conclusie: of het wel of niet kan. Meer wil ik niet kwijt over mijn vaders. Ze zijn in ieder geval uniek. Voor psychologen moet dit enorme voer zijn en zullen ze er op kicken! Uiteindelijk ben ik een gelukkig mens. Waar haal je vier vaders vandaan om je verhaal aan kwijt te kunnen. Onstuimige vaders om me heen. Het geeft een goed gevoel en innerlijke rust. Het belangrijkste komt nog: Je zult het toch allemaal alleen moeten doen met in je achterhoofd een dosis positieve kracht !

160

15 november 1997

Dag Pa, Het ligt niet in de bedoeling ieder van u afzonderlijk brieven te schrijven en zult u mijn brieven moeten delen. Het maakt op zich niets uit want de inhoud de brieven is voor u alle vier bestemd. Het zijn gewoon ceeceetjes. Handig toch?

Val maar direct met de deur in huis.

12 november j.l. zijn Ren en ik naar het AZL te Leiden geweest om de uitslag te horen van de MRI scan en de bevindingen van de neuroloog.

Het is voor mij een gewoonste zaak van de wereld geworden dat ik in een lichtelijke lucide droomtoestand; voor het slapen gaan en voor het wakker worden, herhaaldelijk werd opgescheept met 3 elementen. Er hadden er eigenlijk 4 moeten zijn. Er ontbrak ĂŠĂŠn element. Bleek natuurlijk ook de bedoeling van die boodschap.

Het was duidelijke taal.

Er zijn nu drie vaders en de vierde vader ben ik. Die cirkel is rond. 12 november is het me duidelijk geworden : De aanvang van het schrijven van dit manuscript met duidelijke, veel in overmatig taagebruikl.

Drie ontmoetingen met Hindoes die van betekenis zijn binnen de cirkel. De eerste twee zijn vrouwen en de derde is een man.

De eerste vrouw Saira, van het AZL te Leiden, ziet iemand achter mij staan.

De tweede vrouw is Ingrid Kuldipsingh,, waarover ik droom en mij een vol gevoel geeft van geestelijke liefde. Ingrid voorziet dat de derde persoon een man kan zijn.

Enkele weken na dit gesprek ontmoeten wij de derde Hindoe. Die man die Badrisingh heet, en -dri- binnen zijn naam draagt, zal een openbaring voor mij moeten zijn. Als wij de arts Badrisingh zien en alvorens hij zich voorstelt als neuroloog van het AZL te Leiden., Rinske en ik dachten, geheel onafhankelijk van elkaars gevoel, dat Badrisingh die derde Hindoe zou kunnen zijn. Badrisingh riep onze naam en stelde zich voor. Wij liepen achter Badrisingh aan, naar een spreekkamer. Hij verontschuldigde zich en moest een intern telefoontje plegen.

In die enkele minuten dat hij telefoneerde, was ik in de gelegenheid mijn ogen te laten dwalen langs de weinige kantoorbenodigdheden. Nervositeit stak bij ons de kop op.Op mijn fotomap stond 3 x. Onder aan de map stond 43. -4 en 3Op een kaartsysteem stond 3. Wij zaten met 3 personen in die kleine spreekkamer.

161

Met geen mogelijkheid kon ik de gedachten uit mijn hoofd bannen dat dit duidelijk te maken had met de 3 elementen en het gevoel van Ingrid hierover.Wist dat dit het moment was. Badrisingh, de 3e en laatse in de rij, kwam met een openbaring: De uitslag dat de foto’s van de MRI scan, anderhalfjaar na mijn hersenoperatie, geen sporen van de tumor zijn achtergebleven en dat het waarschijnlijk wil zeggen dat deze zich ook niet nog eens zal openbaren. Zelf geef ik het laatste een plaats en leg ik in Uw handen.

Ren zei later : het is gek, maar ik heb in deze Hindoe-doktoren meer vertrouwen.

Direct na het bezoek, konden Ren en ik niet wachten om elkaar duidelijk te maken wat wij beiden op het zelfde moment dachten. Badrisingh had de cirkel gesloten.

Toen tweeënhalfjaar geleden de tumor bij mij werd ontdekt kreeg Petra, onze dochter, mijn auto. Autorijden mocht ik niet meer en wie zou die auto beter kunnen gebruiken dan mijn kind. De auto begeeft het op deze dag, ook haar huwelijksdag, 12 november 1997 en kan nu naar de sloop.

Bij thuiskomst is er een brief uit Malta, waarin onze moeilijke periode een bijzondere emotionele uitbarsting plaats vond.

Er was een brief van Kathy Rebernig uit Oostenrijk met een foto van een mooie steen op het graf van Franz. Deze familie betekent veel voor ons. In Lamm heb ik hun kapel vele malen beschilderd. In Lamm kregen wij weer rust.

Er moest die avond nog een verjaardagsblad worden gemaakt voor het boek dat A3 voor haar vijftigste verjaardag kreeg. -Adri,-A-3i- schrijft haar naam op deze manier A3. Het was een eenvoudig felicitatieblad met de koprege : Three faces of A3. In een kadertje dat als een deurtje opengewerkt kon worden stond geschreven : Vrij vertaald in 50. Achter het luikje waren 3 verschillende fotootjes van A3 geplakt en waren met glitter omvangen.

A3 was één van de mensen die veel voor ons betekende in onze moeilijke tijd.

Ze stond toen zo dicht bij ons. Adri is in haar leven ook over een kale vlakte moeten gaan. Nu heeft alles zich volbracht dat achter ons ligt. Adri gaat innenkort trouwen met Rob. Dan de drie personen die ik heb getekend i.v.m. mijn oogcontrole.

De volgende dag heb ik er met Ingrid over gesproken. Ze vond het frappant Ingrid ziet regelmatig schittering om zich heen en denkt dat er zich en aantal dingen aan mij zullen openbaren: Liefde, kracht en wijsheid.

Besef ik wel Pa, wat alles voor Ren betekent? Is ze gelukkig of is ze het niet.

Er komt een warm donsdek van liefde over ons heen en dan is het goed.

162

Ben ik gelukkig Pa ? Natuurlijk probeer ik van ieder moment van de dag te genieten en eruit te halen wat er in zit. We hebben samen veel doorstaan. Heb misschien niet gegeven wat ik had kunnen geven. Heb veel aan mijn Alter gedacht.

Het komt goed. Beter laat dan nooit pa.

Lieve vader ik stop nu met schrijven en ben zo verheugd dat ik het allemaal aan u kan vertellen. Zal het allemaal een enkel moment mogen zijn, dan is het me nu al overkomen en heb er alle vrede en vreugde mee. Uw geest zal altijd bij me zijn, dat voel ik.

18 november 1997 Ben ik weer Pa, Denkelijk heb ik zo een ontlading van spanningen gekregen, na de uitslag van de MRI, en de bijzondere gebeurtenissen op die dag, dat er weer grote vermoeidheid over me is gekomen.

Het is natuurlijk wel te… als je lang in spanning hebt moeten zitten. Had niet verwacht dat het op deze manier tot uiting zou komen, omdat het een geweldige uitslag was. Ren en ik hebben het gevierd met een fles Franse cognac  en was de volgende dag geen mens en is moeheid begonnen. Na een paar dagen zal het allemaal wel overgaan.

Romy gebeld en heb één en ander verteld, ze kon het zich wel voorstellen. Haar tweede moeder heeft haar zomaar afgeschreven. Ze is daar direct op ingegaan en heeft haar een prachtige brief, vol liefde, geschreven, ondanks dat die vrouw haar heeft afgestoten. Romy heeft zelfs alle deuren voor haar 2e moeder niet gesloten en wagenwijd open gezet. Ze blijft dankbaar dat die vrouw haar heeft groot gebracht. Schitterend toch? Dan heb je veel geleerd in het leven. Zelfs lief te hebben ondanks dat er een betonblok boven het hoofd hangt. Ren is erg gelukkig met haar nieuwe baan. Ben blij voor haar en kan ze weer terug in de keuken.

Straks komt Nico bij me eten want Anita heeft een ouderavond van haar werk.

Ren moet laat werken i.v.m. de verbouwing van Appie Heyn. De bloembollen zitten eindelijk in potten en kunnen wat mij betreft hun werk doen. De herfst geeft prachtige kleuren. Voor veel mensen is de herfst afschrikwekkend. De stakkers zijn zwaarmoedig en voelen zich verdwaald. Uw kracht kan ze helpen.

Petra is soms ook onzeker in haar werk en hoop dat ze groeit in alles wat ze doet.

Dat het ook lekker gaat en allemaal op z’n plaats komt. Dat Peet zich kan vinden in wat ze zoekt. Volgt u haar mijn Vader ?

163

22 november 1997 Hai Pa, Gisteravond hebben we een leuke avond gehad van Appie Heyn. Het was een feestavond ter gelegenheid van het gerenoveerde filiaal.

Petra heeft een nieuwe auto. Een hele mooie kar. De kleur is een beetje licht groengrijs. Hoop dat ze er veel plezier aan zal beleven. Vandaag heb ik nog een plant gekocht -weer een palm- voor onze werkkamer. De palm doet het er wel goed. Ben dol op palmsoorten. Het geeft mij een beetje exotisch gevoel. Bij de Kwantum viel mijn oog op een schitterende wajangpop. Er staan er twee, èèn grote zilverkleurig en een kleine pop die erg mooi van kleur is. Als het effe kan, koop ik er misschien wel èèn. Ook is er een nieuwe burostoel voor Ren bijgekomen. Nu hebben we samen een fijne plek -Nico’s oude kamer- waar we van alles kunnen doen. Ren achter de PC en ik kan er, als het er weer eens van komt, tekenen en knutselen. Het heeft natuurlijk veel voordelen om nu weer met z’n tweetjes te zijn.

Ik mis mijn kinderen wel. Petra is natuurlijk al heel lang de deur uit. Toch missen we haar. Nico was natuurlijk al vaak weg maar ligt natuurlijk nog heel dichtbij.

24 november 1997 Lieve Pa, Vandaag wil ik wat meer bij u zijn, niet dat ik er tegenop zie om weer naar de endocrinoloog van het AZL te gaan maar het blijft altijd spannend. Geweldig is het toch Pa, dat het allemaal zo heeft moeten gaan. Nooit had ik kunnen dromen dat het goed zou aflopen. Aan de ene kant weer wel omdat U zo dicht bij me bent.

Altijd, af en toe met tussenpozen, voel ik die onzichtbare positieve kracht en liefde.

Er was ook een heel sterke band met het AZL, waar ik al mijn vertrouwen aan heb gegeven. Rennie, de kids en anderen hebben die, en misschien met sterker verdriet moeten dragen, dat was geen eenvoudige taak. Ren droeg niet alleen mijn zware last op haar rug maar ook die van uw heengaan en het gemis van moeder, die in de USA verbleef. Ook die van Peet, heeft ons leren beseffen hoe betrekkelijk alles is.

Het genieten dat wij nu doen. U heeft mij dichterbij mijn zwagers gebracht hoewel wij elkaar zelden tegenkomen zo wel alleen op verjaardagen.

Ik kan soms niet begrijpen dat er zoveel ruimte tussen zit tussen zwagers maar dat kan ook aan mij liggen. Men kan veel dingen niet altijd thuisbrengen.

Er zijn zoveel dingen waarbij je niet stil moet blijven staan maar het zit gewoon in mij.

Een mooi voorbeeld Pa. Soms gaan mijn gedachten op de loop en kom ik weer in de beginjaren van mijn jeugd terecht: Mama was zo’n schat Toen ik van u het telefoontje kreeg, dat mamma was gestorven, moest ik voor mijn gevoel Petra onderbrengen bij Gar. Dat ik Peet alleen moest laten was voor mij 164

hartverscheurend. Peet huilde zo doordat ze veel van ons telefoongesprek had opgevangen. Nu moest ik haar alleen laten, op het moment dat wij hoorden dat mamma was gestorven. Moest naar de speeltuin omdat Ren daar met Nico was.

Nico kreeg judoles. Dat ik Peet alleen moest laten, flits vaak door mijn hoofd.

Had haar juist heel dicht bij mij willen houden. Mijn kind en ik hadden elkaar op dat moment gewoon nodig.

Het blijkt dat je jezelf en je kinderen niet moet beschermen voor de realiteit. Het brengt je juist dicht tot elkaar. Het is een juist natuurlijk verloop. Kinderen mogen best zien dat ouders ook verdriet en tranen hebben. Op een geschikt moment zal ik er met haar over praten.

Het was weer een spiritueel gebeuren in het AZL. Dokter Smidse vroeg hoe het met mij ging en kon ik alleen maar zeggen dat het nog steeds perfect is.

‘Het gaat iedere keer perfect met u’, sprak dokter Smidse. ‘Als ik zo de rapporten bekijk, ziet de laatste bloedtest er ook weer prima uit. De MRI was ook goed. Het is voor ons natuurlijk ook prettig om te horen. Het gaat ook wel eens anders. Er zijn veel mensen die allerlei klachten overhouden na zo’n operatie. Laten wij zeggen mijnheer Windig, dat wij weer een afspraak maken over drie maanden. Dan kan het zo zijn dat u één keer in het halfjaar op controle kan komen en zal het resulteren op eens per jaar’. Weer voelde ik ondefinieerbare mazzel dat mij is overkomen. In de auto naar huis heb ik lofliederen op U gezongen.

Dank U Vader Dank U Heer, voor Uw Liefde telkens weer. Steeds Uw armen om mij heen.. In Liefde tot in Eeuwigheid. Hoe duidelijk ligt mijn leven in Uw handen.

30 maart 1998 ga ik weer voor controle.

25 november 1997 Dag Pa, De ochtend was erg wazig voor me. Kon me niet goed concentreren en ergerde mij aan kleine dingen. Langzamerhand begon een slecht humeur op te komen.

Een gevoel van niet lekker in mijn vel te zitten. Op het werk maakte ik er zelfs nog een geintje over : Ik voel me wat korzelig vandaag. Het woord korzelig is nieuw voor me, vandaar het woordgebruik.

Ja hoor, de ene huilbui na de andere. Ik gaf de schuld aan het dat achter ons ligt.

Nu is het goed en nu moet het allemaal nog verteerd worden. Bewust merk ik er niet veel van, maar onder de huid speelt er natuurlijk nogal wat. Mijn collegae vingen het goed op. Men ziet natuurlijk niet iedere dag een jankende vent.

In de middag ben ik iets eerder naar huis gegaan: De spanning was weg maar vermoeidheid komt er voor in de plaats.

165

1 december 1997 Lieve Vader, Daar isie weer. Het is op het werk erg chaotisch en heb het gevoel dat het niet opschiet. De avonden zijn wel prettig en ontspannend. Er is door ons een tweede videorecorder aangeschaft. Stereo heb ik al en hele tijd willen hebben, geniet er optimaal van. Ren en ik zitten soms wel een beetje uit elkaar. Ren beneden en ik boven maar dat is misschien in het begin even omdat wij nu zoveel verschillende ruimtes hebben gekregen waar wij ons prettig in voelen.

Nog steeds moe, maar als deze drukke dagen voorbij zijn heb ik twee weken vakantie en kan het huis weer verder worden opgeknapt. Laten wemaar hopen dat het snel voorbij is.

Vreemd, dat ik gedroomd heb dat Gerrit Bros kwam te overlijden. Ik denk nooit meer aan hem. Ik droomde dat ik toevallig langs kwam en dat hij juist gestorven was.

Jacq -mijn collega- haar moeder heeft weer een gezwel in haar buik. De artsen hadden haar genezen verklaard. O lieve Vader wilt u alstublieft moeder Jacq genezen. U heeft mij ook zo fantastisch geholpen. Moeder Jacq is toch ook een kind van U. Vader, morgen neem ik de tweede afdruk van de tekening van positieve kracht voor haar mee. Er zijn twee grote afdrukken gemaakt door iemand Van onze drukkerij. Ze zijn niet van echt te onderscheiden. .

Wat moet ik met twee tekeningen. Geeft U haar die kracht Heer. Wilt u het laten uitstralen in Uw liefde ? In de All You Need Is Love-Show heeft u mij diep in het hart geraakt en voel wat geluk is. Vader, Lieve Vader in de hemel. Wilt U dit gezin ook helpen. Vragen doe ik U veel, maar wij mogen U toch vragen om hulp? ader in de hemel, Met alle overgave vragen wij U om moeder Jacq te helpen en haar op te nemen in Uw liefde en goedertierenheid. Vader straal uw licht over haar uit. Til haar op in uw liefde. Laat haar gelukkig zweven tussen hemel en aarde.

Schenk haar Uw kracht en sterk haar lichaam. Wij danken U Heer.

2 december 1997 Dag Vader, Vandaag zou ik de tekening hebben gegeven, maar helaas heb ik deze vergeten en staat deze nog in de voorhal. Het was zo belangrijk voor me om juist vandaag die positieve kracht af te kunnen geven, moeder Jacq heeft het nodig. Jacq heb ik gezegd dat de aquarel voor haar moeder bestemd is.

166

6 december 1997 Lieve Vader, Hier isie weer…

De afgelopen dagen waren erg meeslepend en is er veel rust nodig. Ik heb het volste vertrouwen dat de vermoeidheid weg gaat. Jacq heeft de tekening gekregen en geeft deze aan moeder Jacq. Er is een goed vol gevoel. Moeder Jacq geeft de positieve kracht een plaats en kan deze volledig opnemen. Al zou het niet zo gaan als wij vertrouwen, dan nog is er toch kracht en steun.

Wij kennen de weg niet die U voor ons uitzet ?

Thuisgekomen ben ik direct op de bank in slaap gevallen. Ren heeft mij laten liggen. Rond 20:00 uur heb ik me uitgekleed en het bed ingedoken.

Vader ik bid voor moeder Jacq en vele anderen die uw kracht nodig hebben.

6 december 1997 Dag Pa Mijn manuscript ‘ In het oosten gaat de zon op. In het westen gaat hij onder ‘ is weer van de plank gehaald. Het wordt nu pas echt leesbaar gemaakt voor moeder Jacq. Wij zijn U dankbaar dat alles is opgeschreven.

Ik schrijf U weer.

16 december 1997 Hoi Pa Het is vandaag bitterkoud. Het komt waarschijnlijk door de straffe wind en die maakt het allemaal extra bitter. Er kunnen op het werk pasfoto’s worden gemaakt door onze persfotograaf Sander. Ieder jaar rond kerst hebben we die mogelijkheid.

Je wilt er toch altijd op z’n voordeligst uitzien maar dan denk ik : de innerlijke mens ziet er soms beter uit dan het uiterlijk ! -niet altijd natuurlijkEr is van de week weer veel gebeurd.

Veel ben ik bezig met moeder Jacq. Vooral in de avonduren gaan mijn gedachten vaak in haar richting. Zelf heb ik de tekening in het zicht geplaatst om aan haar te kunnen denken. Moeder Jacq is opgenomen en volgt een soort nieuwe antikuur.

Ze is er niet ziek van. U omringd haar met Uw liefde en dat voelt zij ook. Het is al zo groots dat er geen ziek gevoel is. Dat doet haar inderdaad zweven. Jacq vertelde mij dat Lutje, de werkelijke naam van haar moeder, in het ziekenhuis in contact kwam met een Hindoe-arts die buiten zijn taak om haar iets persoonlijk wilde vragen. Of zij Anja Teerhuis kende, misschien familie. Lutje kende haar niet.

167

Lutje dacht direct aan onze ontmoeting met de drie Hindoes. Ook zij voelde iets speciaals en dacht: het zou wel bijzonder zijn als hij mij aanspreekt. Bij de broers van Jacq kwam de tekening van positieve kracht zo bekend voor. Ze hadden het gevoel deze reeds eerder te hebben gezien! Dat kan ook niet anders want positieve kracht ziet ieder mens wel eens in het leven. Het is allemaal zo duidelijk dat Uw kracht werkt.

Ellen mijn nichtje heeft een boek gekregen waar zij op naam, via een formule berekening uitstraling en karaktertrekken kan bepalen die dan weer uitvoerig wordt beschreven. Het is zeer opmerkelijk op welke manier die van mij is omschreven.

Vijfennegentig procent is juist. Het meest interessanteis, dat ik onder de noemer ‘drie-man’ val, naar aanleiding van de drie elementen in mijn leven. Er is ook direct de volgende dag een fotocopie gemaakt van enkele bladzijden uit het manuscript naar Ellen verzonden.

Ingrid heeft dit manuscript gekregen met een deel van mijn brieven aan u.

Nu iets geinigs. Paul -een collega- en ik zingen een hele tijd verzonnen Maleis met allemaal namen van Chinese gerechten. Zoals: lekker wokku niet zo mokken en Babi Pangang soejang addi etc. Enige tijd daarna ontvangen wij het SCOOR kerstpakket. Nieuwsgierig maken wij het open en wat blijkt : een totaal chineesgerechtenpakket inclusief mok etc. Fantastisch toch? U lacht toch ook wel Heer?

Kom ik s’ avonds thuis en wat eten wij ? Nasi  ALS DE ZON SCHIJNT Onze tuin overzien, besef ik juist op dit moment hoe mooi alles is. Hoe prachtig blauw de hemel. Hoe zacht is het licht als er wolken komen. Zongen de vogels eerder zo schoon of zijn ze vandaag gelukkiger dan ooit? Het geluid van het vallende water, van de waterval dat in de vijver loopt, geeft rust als schoon kabbelende dagen. Het kleine dorre takje aan de Japanse Azalea heeft haar schoonheid niet verloren. Het dorre takje waarvan de bladeren zijn afgevallen toont haar pure vorm. Toch valt die schoonheid op tussen al het jonge, volle groen en al die flitsende kleuren.

Niet eeuwig kan men genieten van rust en vrede, en toch betekenen ongeluk en verstoring niet het einde. Als het gras door vuur verwoest is, komt het ‘s zomers toch weer op.

168

TOT SLOT EEN EXTRA NOTE! Ondanks dat de zon scheen en niet scheen, zijn de jaren voorbij gevlogen.

Data wil ik u besparen tussendoor de jaren tot nu 7 december 2011; voordat ik dit gehele manuscript afsluit zijn er ingrijpende momenten geweest: Aantal jaren Groeihormoon moeten transjecteren. Levercysten, Bestralingen i.v.m. een lichte aangroei van de Hypofysetumor, conclusie: totaal verschompeld.

Prostaatkanker: vroegtijdig ontdekt i.v.m. jaarlijkse controle LUMC te Leiden Prostaat op eigen verzoek verwijderd.

Tot op heden dagelijks Hydrocortisonen, Calcium tabellen en Enalaprilmaliaat tegen hoge bloeddruk. Ondanks dit alles zijn Ren en ik gelukkig met onze kids en kleinkinderen. God liet ons niet los en wij God niet.

Alles heeft zijn eigen schoonheid, maar niet iedereen ziet het!

Confucius.

Bovenal staat de grootste kracht: Onze God. Onze Geest van Liefde. Hij is de weg, Het Licht en ons Leven.

De Heer is mijn Herder. Mij ontbreekt niets Mijn Laatse note voor mijn medemens!

Wees binnen de Medische wereld vooral MONDIG en mannen; Laat u eens per jaar controleren op de Prostaat.!.

~Š~

169

Voor een ieder Het licht tilt op, laat gewichtloos zweven door haar eeuwigheid geen dag en geen nacht, alleen rust en stilte van ademloze heerlijkheid voel het zweven, hoog en laag regelend op eigen kracht langs glanzende planeten die stralend welkom heten fluisterend; je had het moeten weten je wil voert langs je eigen tijd nergens meer je aan steeds weer verder gaan absolute stilte is er niet geluid blijft altijd hoorbaar onverklaarbaar helder kalm drijvend, tijdloos zwevend geheel op eigen kracht zeilend glijden, nergens doe je aan vreedzaam onverstoorbaar verder gaan onverwacht overdonderd bliksemsnel verblindend met volle kracht explodeert het wilskrachtig hart en laat hier en daar liefdesplinters na.

*

170

De confrontatie

Licht tilt op

171

Wat ons nu overkomt hoort bij het leven. Hier volgen een paar wensen voor als ik de geest mocht geven: Ik wil een wit T- Shirt aan en mijn gouden kettinkje met kruisjes om de hals en kleine bril op. -Dus beslist geen pyjama, overhemd of kostuum, het lieft op mijn linkerzijdeNiet te kijk voor anderen. Alleen Ren en/of kinderen, moeder, naaste familie en goed vrienden. Niets is verplicht.

Verder kan er natuurlijk wel afscheid worden genomen met de ‘De deksel erop.’

Wat een giller hè?’

Bezoekers graag vrolijke kleding. -je kunt het natuurlijk niet verplichtenVuurhouten eenvoudige kist.

Rode bloemen -kleur van de liefde- Zonder bloemen kan ook.

Ik wil graag dat iemand aan alle aanwezigen, mijn afscheidgedicht voorleest en met als titel: voor een ieder: wie dat zou willen zijn weet ik niet. Eventueel Nico, Dennis, Henk mijn zwager of iemand die dat graag wenst.

Lieve Ren, Petra, Nico, familie, vrienden en bekenden. In alle overgave en berusting is mijn geest opgegaan. Steun elkaar. Steun Ren en onze kinderen.

Cassettebandje met drie mooie stukken.

Crematie Urn bij vader en je Opa in het familiegraf.

Advertenties zijn niet nodig. Let wel op mensen die via Internet schrijven op een Poëziesite.

Geen ‘rouwkaarten’ met zwarte of kader: alleen wit!

Kaarten zenden naar alle bovengenoemden: familieleden, ,vrienden en bekenden en op Facebook naar ‘vrienden’ SCOOR. Adressen staan ook nog in de PC onder contactpersonen. De tekst die voorgelezen kan worden is bekend.

Verder geen sprekers.

Laurens Nalatenschap zal Ren bepalen.

WAT WIL IK BEREIKEN MET DIT VERSLAG ?

Wordt men getroffen door ellende, probeer positief te blijven. Het is natuurlijk voor iedereen verschillend en hangt af van de gehele persoonlijkheid, instelling, levensvisie, religie en denkvermogen. Positief zijn: kan bergen verzetten!

172

Tevens is uit dit verslag gebleken dat men soms niet zorgvuldig omgaat met medische kennis en het uitdragen daarvan. Een ongeorganiseerde bende binnen een organisatie kan een ramp betekenen voor hen die daar afhankelijk van zijn Wij moeten naar de desbetreffende instanties mondig zijn. Alleen staan hoeft men in deze tijd gelukkig niet meer, hoop ik. Er zijn voldoende mensen en instanties om ons heen waar hulp kan worden ingeroepen. In mijn geval is in eerste instantie veel, qua organisatie, fout gegaan. Zo fout, dat ik er misschien gelukkig mee moet zijn, anders had ik in tweede instantie niet in een ander ziekenhuis terecht gekomen. Nu kijk ik daar met grote dankbaarheid op terug. Simpelweg zeg ik dan maar: het moest allemaal zo zijn. Daar doen wij het mee!

De hypofyse, hypothalamus en de hormonen -Het endocriene stelsel- in ons lichaam Het is interessant door beknopt een beschrijving te geven rond de functie van de hypofyse en hypothalamus. Andere lichaamsfuncties, zoals de hormonen endocriene stelsel- en werking daarvan kunnen altijd in een medische encyclopedie worden nagelezen. Als ik daar ook een beknopt verslag van zou maken, zou dit verslag te medisch worden en niet meer te kauwen zijn.

Mijn kennis reikt ook niet verder dan dat, wat persoonlijk op mijn persoon betrekking heeft.

Het hersenaanhangsel of de hypofyse ligt in het wiggebeen, dat in het midden een uitholling heeft: het Turkse zadel -sella turtica-. Aan de bovenkant wordt de hypofyse begrensd door het harde hersenvlies. de hypofyse is maar klein: ongeveer 1,5 cm breed en ongeveer 1 cm hoog. De vorm is ovaal. Het gewicht is ongeveer een halve gram. Ondanks de geringe afmeting is de hypofyse de belangrijkste endocriene klier d.w.z. klieren met inwendige afscheiding die hun afscheidingsprodukten hormonen rechtstreeks aan het bloed afgeven. De hormonen spelen een belangrijke rol bij vele lichaamsfuncties gedurende het hele leven.

De hypofyse zet door middel van hormonen een aantal organen aan tot een bepaalde werking, waardoor de andere endocriene klieren.

Het antidiuretisch hormoon ADH zorgt ervoor dat de nieren voldoende vocht in het lichaam laten. Verder doet het ADH de bloedvaten vernauwen als dat nodig is.

De groeihormonen zetten vele organen aan tot ‘normale groei’. Is het groeihormoon gestoord en dat ACTH produceert door een eventueel hypofysegezwel -tumor- dan kunnen er ook lichaamsveranderingen ontstaan zoals groter worden van het hoofd, handen en voeten etc. Deze ziekte noemt men het syndroom van Cushing. Deze ziekte wordt meestal behandeld door een operatie aan de hypofyse of de bijnieren. Bij patiënten die lijden aan dit syndroom is er sprake van een te hoog gehalte van het bijnierschorshormoon cortisol produceert of een gezwel aan de hypofyse dat ACTH produceert. In veel gevallen is volledige 173

genezing mogelijk. De ziekte kan leiden tot problemen die veel overeenkomsten vertonen met de ziekte van Addison.

Syndroom van Cushing krijgen eveneens onterechte opmerkingen en horen vaak: Wat ziet u er vreemd uit. U bent ook wel erg veranderd de laatste tijd. Wordt het geen tijd om op dieet te gaan?

De hypofyse bestaat uit een voorkwab, een middenkwab en een achterkwab.

Vanuit de achterkwab loopt een steel dwars door het harde hersenvlies naar de hypothalamus -een deel van de tussenhersenen-, de hypofysesteel.

De bloedvoorziening van de hypofyse wordt verzorgd door in totaal vier slagaderen, namelijk de linker en rechter bovenste slagader en een linker rechter onderste slagader. De bovenste slagaderen komen door de hypofysesteel de hypofyse binnen en voorzien een deel van de voorkwab van de hypofyse en tevens de hypothalamus van bloed. Hoog in de hypofysesteel ontstaat uit de bovenste slagaderen een netwerk van haarvaten, dat overgaat in de zogeheten poortadersysteem. de achterkwab van de hypofyse wordt van slagaderlijkbloed voorzien door de onderste slagaderen. De twee slagaderlijke systemen van de hypofyse staan met elkaar in verbinding door middel van een poortadersysteem.

In de voorkwab wordt tevens een tweede netwerk van haarvaten gevormd uit het poortadersysteem. Dit vormt de verbindingen naar de grote bloedsomloop van het lichaam. De voorkwab -adenohypofyse- wordt tijdens de groei ban het embryo -de ongeboren vrucht- gevormd uit een uitstulping van het weefsel van de mond. De cellen van dit weefsel zijn rijkelijk doorbloed. De voorkwab beslaat ongeveer 3/4 deel van de hypofyse.

De voorkwab van de hypofyse wordt rechtstreeks tot werking geprikkeld door stoffen die worden aangemaakt door de hypothalamus in de tussenhersenen.

Deze stoffen noemt men met een Engelse term releasing factors -to release = vrijmaken, vrijlaten-. Deze stoffen bereiken via het poortadersysteem de voorkwab.

De hypothalamus speel dus een indirecte rol bij de afscheiding van hormonen door de voorkwab van de hypofyse. Zelf noem ik de hypofyse: de thermostaat van ons lichaam.

Het groeihormoon STH -somatotroophormoon- dat door de hypofyse wordt afgescheiden, speelt onder meer een belangrijke rol bij de groei van botten, spieren en organen. Het hormoon FSH -follikendstimulerend hormoon- en het hormoon LH -luteïniserend hormoon- zetten de geslachtsklieren aan tot respectievelijk de rijping van eicellen in de eierstokken en de produktie van spermatozoön -rijpe zaadcellenin de teelballen.

Het hormoon LTH -lactogeen hormoon of prolactine- stimuleert na de zwangerschap de melkklieren tot de aanzet van melk -borstvoeding-. Bij mannen is dit hormoon weinig actief. Is de afscheiding van het prolactine hormoon actiever bijvoorbeeld bij een orgasme- dan kan het impotentie klachten veroorzaken en in verband staan met een hypofysegezwel.

De hormonen TSH -thyreoïd stimulerend hormoon- en ACTH adrenocorticotroophormoon- zetten respectievelijk de schildklier en het schors van 174

de bijnieren aan tot werking. Zodra deze klieren de door hun gemaakte hormonen aan de bloedbaan hebben afgegeven, wordt de produktie van de hypofysehormonen TSH en ACTH minder. Dit gebeurt door middel van de negatieve terugkoppeling.

De middenkwab van de hypofyse is een dun laagje cellen en is van betrekkelijk geringe betekenis.

Deze cellen produceren het hormoon MSH - melanocyten stimulerend hormoon-, dat de rol speelt bij pigmentvorming van onder meer de huid -zoals donkere verkleuring van de tepels bijvoorbeeld-. Dit hormoon speelt wel weer een rol bij de ziekte van Addison die de huid o.a. door de zon ‘gebruind laat lijken ‘bronze skin’.

Op een infokaart van de ziekte van Addison staat dan ook geschreven: U ziet er goed uit. Net terug van vakantie? Wat bent u bruin. Deze onterechte opmerkingen krijgen patiënten met de ziekte van Addison vaak te horen omdat er nog zo weinig over deze ziekte bekend is.

De achterkwab van de hypofyse -neurohypofyse- bestaat voornamelijk uit zenuwweefsel. De achterkwab ontvangt twee hormonen die in de tussenhersenen worden aangemaakt. De achterkwab slaat deze hormonen op en geeft ze af aan de bloedbaan wanneer dit nodig is. Dit zijn: Het hormoon oxytocine, dat tijdens de baring aan de bloedbaan wordt afgegeven en voornamelijk de baarmoeder tot samentrekking aanzet. Na de baring wordt dit hormoon afgegeven om de borstklieren aan te zetten tot het afgeven van melk.

Het hormoon ADH -antidiuretisch hormoon of vasopressine- dat wordt afgegeven aan de bloedbaan zodra er in het lichaam sprake is van een verminderd bloedvolume. Het ADH werkt vaatvernauwend en zorgt ervoor dat de nieren meer vocht vasthouden -diurese = urine-uitscheiding-.

De hersenstam bestaat uit vier delen: de tussenhersenen, de middenhersenen en de achterhersenen en het verlengde merg. Het grootste deel van de tussenhersenen bestaat uit een grijze massa, de zogeheten thalamus.

Het weefsel onder de thalamus -links en rechts- wordt hypothalamus -hypo = onder- genoemd. In twee kernen van de hypothalamus worden de hormonen oxycotine en het antiduiretisch hormoon ADH vasopressine aangemaakt. Via de hypofysesteel worden deze hormonen naar de achterkwab van de hypofyse vervoerd, waar ze worden opgeslagen en aan de bloedbaan afgegeven wanneer hiertoe behoefte is. Het is toch een groot wonder wat hier allemaal wordt geregeld.

Eigenlijk kan men de hypothalamus niet tot de endocriene klieren rekenen.

De hypothalamus speelt een indirecte rol bij de aanmaak en afgifte van hormonen door de hypofysevoorkwab, door middel van de eerder genoemde releasing factors.

De hypothalamus maakt weliswaar hormonen aan, maar deze worden afgegeven aan de hypofyseachterkwab en niet direct aan de bloedbaan. In de hypothalamus bevinden zich ook de regelcentra voor het autonoom zenuwstelsel. De hypothalamus regelt dan ook een aantal belangrijke levensfuncties. Zo zorgt de hypothalamus voor bijvoorbeeld een goede balans van de eetlust en slaapbehoefte.

175

De illustraties en overige medische informatie zijn van eigen hand en heb ik met toestemming overgenomen uit Grande Dizionario Medico Š Gruppo Editoralie Fabbri S.p.A. - Milano - Italia. De afbeelding en de daarop staande informatie over de hypofyse zijn aan mij toegewezen door een Medisch team.

Tevens zijn er door mij aantekeningen gemaakt n.a.v. gesprekken met diverse artsen, verplegers, verpleegkundigen en chirurgen.

Op pagina 177 ziet men een duidelijke afbeelding en benoeming diverse delen van en in de hersenen.

176

177

Nu nog even duidelijk en overzichtelijk alles op een rijtje: HET HERSENAANHANGSEL OF DE HYPOFYSE Het hersenaanhangsel of de hypofyse is gelegen in een uitholling van de schedelbasis en door middel van een steel verbonden met de tussenhersenen, het voorste deel van de hersenstam. De ruimte waar dit boonvormige orgaantje in ligt noemt men het Turkse zadel.

In de hypofyse worden hormonen afgegeven aan de bloedbaan. De hypofyse kunnen worden beschouwd als een klier met inwendige afscheiding -endocriene klier-.

De hypofyse is opgebouwd uit drie kwabben: de voorkwam, middenkwab en de achterkwab.

De voorkwab van de hypofyse geeft zowel hormonen af die direct werkzaam zijn, als ook hormonen die de werking van andere klieren met inwendige afscheiding stimuleren. De afgifte van hypofysehormonen wordt geregeld uit de stoffen boven de hypofyse liggende tussenhersenen. Het deel van de tussenhersenen waar deze stoffen worden gemaakt, noemt men de hypothalamus. De regelende stoffen bereiken de hypofysevoorkwab via een bijzonder bloedvatenstelsel, een zogenaamd poortaderstelsel.

De middenkwab van de hypofyse bestaat uit een dunne cellaag. Hier wordt een hormoon geproduceerd dat een rol speelt bij pigmentvorming van de huid. de hypofyse-achterkwab ontvangt produkten uit hoger gelegen delen via zenuwvezels.

In de achterkwab van de hypofyse worden twee hormonen aan de bloedvaten afgegeven: oxycotine en het antiduiretisch hormoon.

De voorkwab en de achterkwab van de hypofyse scheiden een tiental hormonen af die van grote betekenis zijn voor de stofwisseling. In het bijzonder de suikerstofwisseling, vetstofwisseling, waterhuishouding, bloedruk, groei, seksuele functies en de baring worden geregeld door hypofysehormonen. Het is ongelooflijk wat zo’n dingetje allemaal kan.

Een gezwel -tumor is zo’n afgrijselijk woord- aan de hypofyse is vaak goedaardig.

Als het gezwel -snotterige ingekapselde massa- erg groot wordt, -in mijn geval bleek het bij de operatie groter te zijn dan 2 x 3 cm- groeit het buiten het Turks zadel en gaat op de oogzenuw drukken. Door de druk op de oogzenuw -Chiasma opticum- ontstaan dan stoornissen in het gezichtsveld en in de gezichtsscherpte. dit waren bij mij de kenmerken. Zie mijn tekening van de drie personen. Er is aangegeven, afzonderlijk per oog, waar een witte vlek te zien was, over de door mij getekende personen. Per oog afzonderlijk was niet meer te lezen en duidelijk te zien. Reden dat autorijden werd afgeraden.- Bij te grote druk kunnen er bloedingen ontstaan en totale blindheid. Door functiestoornissen van de hypofyse zelf ontstaan er stoornissen in de stofwisseling.

Persoonlijk en speciaal voor het Academisch Ziekenhuis Leiden samengesteld.

Huidige tennaamstelling LUMC; Leids Universitair Medisch Centrum; L.Windig 178

Heb weleens gedacht: een kaal hoofd is niets mis mee en kunnen je haren niet ten berge rijzen!

Eerste tekenen en verloop 1992

Op werk lichtflits, rechts boven gezichtsveld. Spraakstoornis.

Wist naam van collega niet te herinneren. Totaal begin en eind van het proces 20 minuten. Volgende dag naar huisarts. Zou een ‘gesprongen vaatje’ kunnen zijn.

1992

Halfjaar later soortgelijk geval. Als door een koker kijkend naar TV beeld met als richtpunt: close-up dame was duidelijk. Er omheen wazig.

Sept 1993

Verwijskaart van huisarts voor oogarts. Gezichtsveld voor gevoel iets verslechterd. Afspraak gemaakt voor 9 febr.’94 bij een oogpoli elders. Eerder niet mogelijk. Tevens afspraak gemaakt bij Eyes oogheelkundig centrum. Kon daar binnen 14 dagen terecht. Afspraak OLVZ niet geannuleerd.

09 sept 1993

Naar Eyes oogheelkundig centrum. Uitslag bleek prima en onveranderd. Dit n.a.v. controle op oude gegevens.

22 sept 1993

Eyes ogencentrum gezichtsveldonderzoek Niets te zien. jan.1994 Verwijskaart gevraagd co-assistent huisarts voor de nog steeds niet geannuleerde OLVZ afspraak van 9 februari 1994. Ik had weer last van de gezichtsveld klachten. Er werd niet weer een verwijskaart uitgeschreven- zou de 2e verwijskaart zijn binnen een jaar -. Niet nodig volgens artsen. -De co-assistent ging zelf voor oogarts spelen en hanteerde de handbewegingtechniek, zoals de neurologen dat doen i.v.m. wat ziet u wel en niet ? Er werd niet goed naar mijn klacht geluisterd. De klachten blijven het gehele daar op volgende jaar 1994 aanhouden en worden irritant. -had het er niet bij moeten laten zitten-

febr 1995

Verwijskaart AZKH -word ik snel geholpen -

24 mrt 1995

Oogarts AZKH

24 mrt 1995

Onder douche: rechtsboven gezichtsveld, lichtgevend vlekje als storingveld TV - raster - duurt 10 tot 15 minuten.

179

24 mrt 1995

Rond 23.00 uur linksboven op het hoofd -bij en tussen linker oog en oor- een vretende pijn. Na innemen van 2 paracetamol iets minder. ‘s nachts tussen 01. 00 en 02.00 uur misselijkheid, tegen braken aan.

28 mrt1995

Gezichtsveldonderzoek

29 mrt1995

Neuroloog 09.45 uur

29 mrt1995

Rond 12.00 uur terug naar werk. Zie 5 minuten lichtspiraal vanuit het hoofd van collegae. Het is, of ik deze met afstandsbediening bestuur. Het gaf een knetterend geluid.

29 mrt1995

MRI Scan 15.00 uur

03 apr1995

Neuroloog. Diagnose: Hypofysetumor

04 apr1995

SPOED Opname AZKH Vakantie Malta annuleren

26 apr1995

Ontslag AZKH met medicijn Parlodel. Moet binnen 2 maanden resultaat zijn i.v.m. eventuele tumorverschrompeling.

31 mei1995

Gezichtsveldonderzoek -verschrompeling?- onveranderd. moet nu een maand wachten op de officiële uitslag

29 jun 1995

AZKH afspraak. Neuroloog en Uitslag gezichtsveldonderzoek. ‘Wij gaan overleggen. Parlodel geen succes, dus wij gaan opereren. Belt u over drie weken even op, als ik het mocht vergeten.’

21 jul 1995

Vergeten dus: Zelf telefonisch contact opgenomen. men geeft als antwoord: Wij zijn nog steeds aan het overleggen.’

02 aug 1995

WAT IS ER AAN DE HAND AZKH telefoneert mij: ‘Uw status en Foto’s zijn zoek. Weet u waar deze zijn? U heeft ze niet meegenomen naar het Lucas-Ziekenhuis?’ Daar nooit geweest.’

Ik hoor niets meer van het AZKH. inmiddels zijn er vijf maanden verstreken en komt er niet spontane reactie. ik krijg het gevoel vergeten te zijn.

15 aug 1995

AZKH Telefoneert. Afspraak maken voor 21 september 1995 bij een nieuwe Endocrynoloog. Dr. Dikman. -Status Zoek- Hij wil weer alles weten vanaf het begin. Ik vertel hem, dat ik 180

geen trek heb om het hele verhaal weer opnieuw te gaan vertellen.’ Deze vindt dat ik een vaste arts moet hebben. ‘Ik heb onvoldoende ervaring‘ Er staat hier op een briefje ‘Operen of niet ?

26 sept 1995

Bloedprikken AZKH

03 okt 1995

2e Scan

12 okt 1995

Bezoek en kennismaking nieuwe Arts Endocrynoloog Dr. Wiertz. Vertel hem, dat ik het beu ben. ‘u heeft gelijk, ik vind gewoon dat u geopereerd moet worden’ Geen Status bij de hand: zoek? Bloed is goed. De uitslag van de 2e scan is er nog niet. Hij maakt afspraak voor mij met neurochirurgie dokter Varscu

13 okt 1995

Gezichtsveldonderzoek -Geen status aanwezig- Dr. Wiertz telefoneert mij de uitslag: MRI en gezichtsveldonderzoek onveranderd.

30 okt 1995

Dr. Wiertz telefoneert mij voor een afspraak met Dr. Varscu

30 okt 1995

Geen vertrouwen meer. Ik ga naar huisarts voor eventuele ‘ second opinion.’Deze raadt dit af.

31 okt 1995

De operatie is in het AZKH nog niet eerder gedaan. ik zal de eerste zijn. het instrumentje dat nodig is, in mei j.l. besteld en nog niet binnen. uitleg van de operatie door dokter. varscu: 18 november is er een groot overleg. zij zal af en toe contact met mij op om te vragen hoe het gaat. operatie waarschijnlijk na de feestdagen. zij belt mij niet! Er zijn nu 2 maanden van stilte en is er totaal geen contact met AZKH

09 jan 1996

Dr. Wiertz gebeld voor info. ‘Ik dacht dat er contact zou blijven. Kunt u zelf niet even rechtstreeks met Dr. Varscu telefoneren?’ Heb dit geweigerd.

Een telefonische afspraak gemaakt voor 19 jan. 1996 met Dr. Wiertz, dan leest hij de status na -Als deze niet zoek is-

10 jan 1996

Tegen mijn eigen gevoel in, heb ik toch Dr. Varscu, via polikliniek geprobeerd te bellen. ‘Die heeft haar spreekuur opgeheven in het AZKH’. Dr. Wiertz heb ik ook weer gebeld.

‘Maar zij is de enige die deze operaties doet!’ Onze telefonische afspraak voor 19 januari blijft gehandhaafd.

Foto’s - 1e Scan zoek

181

12 jan 1996

Ik schrijf een klacht aan geneesheer directeur van het AZKH. Tussentijds telefonisch contact geweest met endocrinoloog en neurochirurgie.

20 feb 1996

Ik meldt mij ‘ziek’ De psychische druk word te groot. Mijn concentratie wordt minder. Thuis voel ik mij nu heerlijk en ga voorbereiden op de operatie.

05 mrt 1996

Bezoek polikliniek AZKH Mevrouw Varscu Nogmaals Duizend maals excuus. Zij stelt voor naar Rotterdam of Leiden voor operatie. instrument, vanaf mei 1995, nog steeds in bestelling.

07 mrt 1996

Gezichtsveldonderzoek. AZKH Onveranderd -Status niet aanwezig-

01 apr 1996

Papieren en MRI-foto’s afgehaald voor AZL te Leiden.

11 apr 1996

Gesprek AZL te Leiden met neurochirurg dokter de Hondt.

Ben er klaar voor.

17 apr.1996

Telefoontje AZL geven mij data voor opname en operatie.

26 apr 1996

26 april 1995 werd ik uit het AZKH ontslagen en exact een jaar later opname AZL te Leiden tenminste dat dacht ik. In één dag een algeheel onderzoek op fantastische wijze gepland. Alles liep op wielletjes. Ik leek wel een VIP. Als klap op de vuurpijl dezelfde dag om 17:00 uur weer naar huis tot 30 april. Reden: Opendag AZL op 29 april en 30 april Koninginnedag. Koningin Beatrix opent AZL op vrijdag 3 mei 1996 en lig ik er ook!

30 apr 1996

Koninginnedag en terug naar het AZL.

01 mei 1996

Operatie

10 mei 1996

Ontslag AZL te Leiden en blijf poliklinisch aan Leiden verbonden.

20 mei. 1996

Poli-endocrinologie / B4 Dr. Smidse 11.15 uur

28 mei 1996

Bedrijfsarts Kees Buitendael 15.00 uur

12 juni 1996

Fayabij ons thuis op bezoek

20 juni 996

Na 24.00 uur niet drinken / niet eten / geen tabletten 24:00 u 182

21 juni 1996

Zusterpost / Endo / B4 / nuchter 09.00 uur. Geen tablet

21 juni 1996

MRI scan / C4-S / K4-P 13.00 uur

04 juli 1996

Poli-oogheelkunde / J3 12.00 uur

04 juli 1996

Poli-neurochirurgie / Dr. Merckelbach -de Hondt niet aanwezig- 14.20 uur

08 juli 1996

Faya zwangerschapverlof

15 juli 1996

Poli-endocrinologie / B4 Dr. Smidse 10.45 uur geen tabletten?

05 aug 1996

Aanvang vakantie

23 aug 1996

Terugkomst vakantie

02 sep 1996

Naar bedrijfsarts Scheefboom/ARBO Schiphol

03 sep 1996

Hervatten werkzaamheden SCOOR. 4 x ½ dag p/w-woensdag vrij

05 sep.1996

Tandarts

16 sep 1996

Op bezoek bij Faya .

19 sep.1996

Naar bedrijfsarts Leona Scheefboom/Arbo Schiphol. Vragen of ik bij SCOOR de hele dag mag koffiedrinken

23 sep 1996

AZL: EN DAARNA ETCETERA, ETCETERA, ETCETERA

14.15 uur

*

183