Opm jaarverslag 2015 wintertuin dig totaal

JAARVERSLAG

2015

JAARVERSLAG 2015

Het oosten is wild en staat te trappelen.

Ugenda

Inhoud 5 Bestuursverslag Inleiding Reflectie op het behaalde resultaat Uitvoering beleidsplan 11 Producties en uitvoeringen

Schrijver in huis (co-productie)

Verhalenhuis (co-productie)

Waumans & Victoria

Wintertuin als Poëziecurator

Autoloze zondagen

En hier is lijf

Het wilde oosten (De Nieuwe Oost productie)

De Nieuwe Oogst (co-productie Generale Oost)

Nieuwe Types Express (co-productie Productiehuis ON)

Arbeider in Residence

Literaire Stoelendans Leve Reve

Met het oog op gisteren

Voorwerpliteratuur Wintertuin Live

Wintertuin op Ruimtekoers

Wintertuin op Lowlands

Wintertuin op Hongerige Wolf

Wintertuin op Tentstock 18 Festivals en evenementen Wintertuinfestival

Nieuwe Types Festival

Gedichtennacht

Nijmeegs Boekenfeest

Radio Verkade Kinderboekenfeest

24 Talentontwikkeling en educatie Lezen met de Sterren Het nieuwe schrijven Schrijfacademy 15+ Creative Writing (i.s.m. ArtEZ hogeschool voor de kunsten Arnhem) 26 Werkplaats Literaturjugend Bootcamp 27 Internationaal Future of Publishing Summit 28 Publicaties Chapbook Wout Waanders - Olifantopia Chapbook Lotte Lentes – De jongen, het stof Chapbook Helena Hoogenkamp – Kleine zeemeermin, per ongeluk dood Chapbook Juliet Gagnon – Left Notulen van het onzichtbare #3 Broeder Dieleman – Uut de bron Elske van Lonkhuyzen – Traces & Order 32 Bijlagen Activiteitenoverzicht 2015 35 Colofon

ACADEMY

PODIUM

Hèt platform voor talentontwikkeling en educatie op het gebied van schrijven.

Literatuurfestivals en podiumproducties.

AGENTSCHAP

UITGEVERIJ

Vertegenwoordiging en begeleiding van talentvolle schrijvers.

Onafhankelijk uitgever van eigenzinnige publicaties.

BESTUURSVERSLAG

Bestuursverslag Inleiding Literair Productiehuis Wintertuin is een platform met vier pijlers: 1) Wintertuin Podium - literatuurfestivals en podiumproducties, 2) Wintertuin Academy - talentontwikkeling, educatie en schrijfwerkplaats, 3) Wintertuin Agentschap - begeleiding talentvolle schrijvers, 4) Wintertuin Uitgeverij - onafhankelijk uitgever van eigenzinnige publicaties.

2015 was een jaar met goed bezochte evenementen, succesvolle nieuwe producties en lovend ontvangen uitgaven. Het jaarlijkse Wintertuinfestival in Nijmegen, met voor het tweede opeenvolgende jaar hoofdprogramma in het nieuwe Doornroosje, kende een diverse programmering met een mix van nieuw talent en gevestigde schrijvers. Het festival werd zeer goed bezocht.

In 2015 realiseerde Wintertuin twee nieuwe festivals. In Arnhem werd voor het eerst het Nieuwe Types festival georganiseerd, in het laatste weekend van juni. Dit festival presenteert een nieuwe generatie schrijvers en heeft met het programmaonderdeel The Future of Publishing Summit de toekomst van het publiceren tot voornaamste onderwerp.

In de Verkadefabriek vond de eerste editie plaats van wat een reizend festivalconcept wordt: Radio Verkade. Een avond over luisterverhalen, podcasts en story telling.

De producties van Wintertuin stonden in 2015 op diverse podia en festival door heel Nederland. Onder meer de grote multi­ disciplinaire festivals Oerol en Lowlands, maar ook popfestivals als Down the Rabbit Hole en de Zwarte Cross boekten Wintertuinproducties.

Een hoogwaardig en levendig literair klimaat heeft een stevige basis nodig. Daarom investeert Wintertuin al jarenlang in educatie en talentontwikkeling. Een voorbeeld hiervan is onze driemaandelijkse ‘Bootcamp voor schrijftalent’ en de Literaturjugend, een maandelijkse werkplaats voor beginnende schrijvers, dichters en theaterschrijvers.

Daarnaast is Wintertuin initiatiefnemer en coördinator van de eerste literaire schrijfopleiding van Nederland, de bachelor Creative Writing aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem, die in 2015 zijn vijfde jaar inging.

Wintertuin begeleidt en vertegenwoordigt jonge schrijvers in het Wintertuinagentschap, dat gericht is op de ontwikkeling en ondersteuning van een zelfstandige beroepspraktijk. In de uitgeverij van Wintertuin verscheen in 2015 de tweede set van onze serie chapbooks: predebuten van talentvolle schrijvers uit het agentschap.

STRATEGIE TOEKOMST: RISICO’S EN MAATREGELEN Na de bezuinigingen van het kabinet Rutte I is talentontwikkeling onder de verantwoordelijkheid van de grotere instellingen in de 5

BESTUURSVERSLAG

deel Oost een doorstart gemaakt kon worden, waar elders in Nederland vele productiehuizen hun deuren moesten sluiten. Een best practice volgens minister Bussemaker1, waar bij opname in de BIS de vruchten van geplukt kunnen worden.

Basisinfrastructuur (BIS) komen te vallen.

Ongeacht of dit een logische stap is constateren wij dat dit voor veel delen van de cultuursector niet succesvol gebleken is. Specifiek in de letteren, maar ook binnen popmuziek zijn geen ‘grotere instellingen’ die de talent­ ontwikkeling voor jonge makers structureel gestalte geven.

Het grootste risico voor Wintertuin is het wegvallen van overheidssteun na 2016 voor talentontwikkeling.

Wintertuin heeft met zijn partners binnen De Nieuwe Oost een intensieve lobby gevoerd in de landelijke en provinciale politiek. In 2015 is door toedoen van onze inspanningen bij motie in de Tweede Kamer ruimte ontstaan in de nieuwe kunstenplanperiode 2017-2020 voor een beperkt aantal productiehuizen in de BIS. De Nieuwe Oost heeft een aanvraag voor opname in de BIS ingediend. Het betreft onze activiteiten op het gebied van talentontwikkeling.

De Nieuwe Oost is een stichting met een Raad van Toezicht bestaande uit de voor­ zitters van de drie deelnemende stichtingen: Willem Hillenius (Generale Oost), Sef Maessen (Wintertuin) en Rento Zoutman (ON).

Naast de samenwerking in De Nieuwe Oost blijven de drie oorspronkelijke productie­ huizen en hun stichtingen bestaan. Dit is onder meer het gevolg van het subsidie­beleid van de betrokken provinciale overheden en de landelijke fondsen.

Voor De Nieuwe Oost is in 2012 een businessplan ontwikkeld dat focust op interdisciplinaire talentontwikkeling. Dit plan is gepresenteerd aan en doorgesproken met de provincies Overijssel en Gelderland en de gemeentes Deventer, Arnhem en Nijmegen.

Helaas konden beide provincies niet tot overeenstemming komen tot een ge­zamenlijke aanpak van talentontwikkeling en de financiering daarvan in Landsdeel Oost. Gelderland heeft ervoor gekozen de basisfinanciering terug te brengen tot 50% in 2016.

Overijssel realiseerde in 2015 dekking voor haar bijdrage in 2016.

ACHTERGROND Wintertuin is onderdeel van De Nieuwe Oost (DNO), een productiehuis dat de disciplines literatuur, dans, theater en popmuziek beslaat, maar overstijgend denkt en produceert. Met de oprichting van De Nieuwe Oost zijn de Oost-Nederlandse productiehuizen Generale Oost, Wintertuin en ON in staat hun kennis en netwerk binnen de vier disciplines efficiënt te delen. Ook zorgt DNO voor verbinding tussen opleiding (ArtEZ) en het werkveld door veelbelovend talent te begeleiden, onderzoek te doen, ruimte te bieden voor experiment en bijzondere producties te ondersteunen en te organiseren.

Punt van zorg blijft de cumulerende gemeentelijke en provinciale bezuinigingen bij podia en festivals. Dit zet de financiële draagkracht van onze afnemers enorm onder druk, zorgt voor problemen bij jonge makers en muzikanten om een podium te vinden én vertaalt zich in lage uitkoopsommen en garanties in

Dit initiatief heeft ervoor gezorgd dat er op het gebied van talentontwikkeling in Lands1

Kamerbrief ‘Ruimte voor talent in het cultuurbeleid’, 29-8-2014 6

BESTUURSVERSLAG

een tijd die juist vraagt om meer eigen inkomsten. Ook de druk op de fondsen is enorm toegenomen en het bedrijfsleven voelt de gevolgen van de crisis nog steeds, hetgeen sponsoring niet eenvoudiger maakt.

Nieuws over Wintertuinproducties wist door te dringen tot programma’s op nationale radio en TV, en tot de grote landelijke dagbladen als NRC Handelsblad, Trouw en de Volkskrant.

Reflectie op het resultaat

KLANTONDERZOEK Studenten van de master Communicatie- en Informatiewetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen onderzoeken jaarlijks via een representatieve enquêtering de herkomst en opbouw van onze doelgroepen, en de ontvangst van onze programma’s. In 2015 waren de uitkomsten van cijfers en kwalificaties die onze bezoekers aan de festivals gaven wederom hoog. Het programma werd door ruim 90% als positief en prikkelend ervaren, het cijfer voor inhoud en voor sfeer was gemiddeld ruim 8,5 (uit 10).

Wintertuin is in 2015 succesvol geweest in het acquireren van externe financiering van fondsen en partners voor haar producties. Ook in 2015 is de vraag van makers en schrijvers naar ondersteuning door Wintertuin weer vele malen groter geweest dan onze mogelijkheden. Hierdoor moeten we een strenge selectie maken die is gebaseerd op de volgende criteria: authenticiteit van de maker, ondernemerschap, vakmanschap en momentum (het juiste moment in de carrière van de maker). Wintertuin en DNO willen van toegevoegde waarde zijn waardoor een extra criterium is dat wat de markt kan doen, niet door ons gedaan wordt.

CODE CULTURELE DIVERSITEIT Wintertuin is zich ervan bewust dat groepen die in de Nederlandse samenleving een culturele minderheid vormen en vaak vanuit een achterstandssituatie komen, belang hebben bij voorbeelden (‘rolmodellen’) in de culturele wereld. Dit kan een positieve bijdrage leveren aan identiteitsvorming en het gemeenschapsgevoel, een gevoel van gezien en gewaardeerd worden. We signaleren bij de artiesten en schrijvers op het Wintertuin­ festival een tamelijk eenzijdig cultureel profiel. De komende periode agendeert Wintertuin culturele diversiteit door bij de ontwikkeling van ons programma de culturele diversiteitsvraag te stellen: vertegenwoordigt deze maker een bevolkingsgroep die zich nog weinig manifesteert in de disciplines waarin we werken? Totdat de groep makers die wij een podium bieden, een representatiever beeld geeft, leggen we aan onze Raad

Ondanks een weerbarstige markt heeft Wintertuin ook in 2015 haar doelstellingen zowel kwantitatief als kwalitatief gehaald.

De stichting boekte, mede door de afnemende financiering van de Provincie Gelderland, een negatief resultaat van €15.500,-.

De financiële positie van de stichting blijft so­lide.

Wintertuin organiseerde in 2015 twee meerdaagse festivals, vier grote eendaagse literaire evenementen, initieerde tien nieuwe producties en organiseerde daarnaast ruim honderdtwintig activiteiten. In totaal bereikte Wintertuin hiermee een aantal van ruim vijftienduizend bezoekers.

De spin-off van de activiteiten was groot.

7

BESTUURSVERSLAG

PERSONEELSBELEID EN GOED WERKGEVERSCHAP Wintertuin heeft 14 medewerkers (8,5 fte).

Ons personeelsbeleid is net als het artistieke beleid gericht op ontwikkeling. Vaak komen medewerkers binnen als stagiair en groeien ze door naar andere functies. Ook komen medewerkers regelmatig terug als maker of redacteur. Er is sprake van lokale inbedding: vrijwilligers bij onze festivals komen stagelopen (eerste- en tweedejaarsstudenten), de vrijwilligerscoördinatie ligt vaak in handen van oud-stagiairs. Goed werkgeverschap komt ook tot uitdrukking in (bij)scholing, detachering en shadowworking bij internationale collega-organisaties (Madrid, Lissabon, Pisa), jobcoaching en gratis voorstellings- en concertbezoek.

van Toezicht en in onze jaarstukken expliciet verantwoording af over de wijze waarop we cultureel divers selecteren. We agenderen dit onderwerp ook bij partners, en bij de opleidingen waarmee we samenwerken.

FINANCIËLE POSITIE Wintertuin voert het beleidsplan 2012 – 2016 uit. De rentabiliteit van instelling is sinds aanvang van deze beleidsperiode over de hele linie iets toegenomen. Ondanks een bezuiniging van de provincie Gelderland zijn de opbrengsten gelijk gebleven, door meer externe financiering en subsidie, meer publieksinkomsten en meer inkomsten uit opdrachten en verkoop van programma’s en producties. De solvabiliteit is eveneens toegenomen. Ook de liquiditeit laat een gezond beeld zien.

GOVERNANCE De organisatie werkt met het Raad van Toezicht-model. De Raad van Toezicht volgt de Governance Code Cultuur. Voorbeelden hiervan zijn de jaarlijkse functioneringsgesprekken met de directieleden, de jaarlijkse zelfevaluatie van de Raad van Toezicht en het werken met profielen voor de Raad van Toezicht. Er is een rooster van aftreden, er zijn reglementen voor de directie en voor de Raad van Toezicht. Eventuele nevenfuncties die kunnen conflicteren met een functie binnen de Raad van Toezicht, worden expliciet benoemd. Op dit moment zijn er op dit terrein geen conflicten.

FINANCIERINGSMIX, BESTEMMINGSRESERVE EN STRATEGIE BIJ TEGENVALLENDE INKOMSTEN De begroting is zeer realistisch opgesteld, vanuit de ervaring die we inmiddels hebben met het inschatten van risico’s. In de begroting is er voldoende dekking voor de vaste lasten. Wintertuin heeft een gezonde financieringsmix van overheden (provincies en gemeenten), publieke fondsen en private fondsen, en een stevig aandeel eigen inkomsten.

Het meest variabel zijn de inkomsten uit verkoop. In jaren dat deze inkomsten groter zijn wordt een bestemmingreserve aangelegd. Gezien de verwachte wijzigingen in organisatie en werkwijze na 2016 is een bestemmingsreserve aangelegd voor reorganisatie en uitbreiding automatisering. Daarnaast is voorzien in de herplaatsing van een van onze medewerkers.

8

BESTUURSVERSLAG

PERSONEELSBEZETTING EN ORGANISATIE Op 31 december 2015 had de stichting een personeelsbezetting van 8,5 fte.

De organisatie van Stichting de Wintertuin bestaat uit drie lagen.

directie/bestuur, die de dagelijkse leiding van de stichting vormt.

• TDenezeeerste wordt, conform de code cultural governance, gecontroleerd en geadviseerd door de • Raad van Toezicht. wordt ondersteund door redactie en bureau, met daarin publiciteit, administra• Dtie,e directie productie en secretariaat.

De stichting is mede-oprichter stichting van De Nieuwe Oost. Directeur/bestuurder Frank Tazelaar is bestuurslid van De Nieuwe Oost en voorzitter van de Raad van Toezicht. Sef Maessen is lid van de Raad van Toezicht van De Nieuwe Oost.

Raad van Toezicht Controle en advies. Minimaal twee jaarlijkse bijeenkomsten met het bestuur, waarin jaarcijfers worden vastgesteld en de inhoudelijke koers wordt voorgelegd.

Redactie & Productie Dennis Gaens, Willem Claassen, Kim van Kaam, Noortje Kessels, Karin Tuinder, Esther Aerts, Jos Lenkens, Lisanne Boomkamp, Nine Hoog Antink, Wout Waanders, Myrna Eppings, Laurens van de Linde, Manouk Miltenburg.

Zitting: drs. Sef Maessen, drs. Simon Ponten, Marcel Rözer.

• • •

Bestuur /Directie dagelijkse leiding, belast met de uitvoering van de dagelijkse financiële en artistieke doelstellingen.

Tazelaar, algemeen directeur.

• Frank Monique Warnier, co-directeur.

•

9

UIT VOERING BELEIDSPLAN

Uitvoering artistiek beleidsplan De Wintertuin richtte zich in het jaar 2015 op het uitvoeren van het beleidsplan 2012 - 2016.

In dit beleidsplan worden de volgende doelstellingen geformuleerd: iterair Productiehuis Wintertuin vindt dat de literaire cultuur een vitale en relevante rol • Lmoet spelen in de cultuurbeleving van jonge mensen. iterair Productiehuis Wintertuin begeleidt en presenteert literair talent, faciliteert en ini• Ltieert experiment, stimuleert netwerkvorming tussen de letteren en andere disciplines, en

draagt op verschillende manieren bij aan disciplinaire verdieping.

Literair Productiehuis Wintertuin legt zich toe op het produceren en ontwikkelen van genre­verbindende literaire producties, voorstellingen en evenementen, op het verstrekken van productieopdrachten, op het samenwerken binnen het culturele en maatschappelijke circuit en op het actief ondersteunen van jonge schrijvers.

•

Met dit verslag concludeert het bestuur dat Wintertuin de doelstellingen uit het beleidsplan ruimschoots heeft gehaald. Bovendien heeft Wintertuin als cultureel ondernemer uitstekend gepresteerd: het aandeel eigen inkomsten is ruim 30%.

Nijmegen/Arnhem, 30 maart 2016

Frank Tazelaar

Monique Warnier

10

PRODUCTIES EN UIT VOERINGEN

Producties en uitvoeringen Schrijver in huis (co-productie)

Verhalenhuis (co-productie)

RESIDENTIEPROJECT IN VERZORGINGSHUIZEN

TALENTONTWIKKELPROGRAMMA

Uitvoeringen: 1

VOOR TACHTIGPLUSSERS

Uitvoeringen: 3

In maart 2014 ging het writer-in-residenceprogramma ‘Schrijver in huis’ van start. Op uitnodiging van Wintertuin wonen en werken jonge schrijvers twee weken tot twee maanden in een appartement van Vitalis WoonZorg Groep in Eindhoven. In ruil daarvoor bieden deze auteurs een tegenprestatie aan de bewoners van het betreffende huis: een nieuw verhaal of gedicht, een schrijfworkshop, een voordracht of een uitgave. Schrijver in huis is een project van Literair Productiehuis Wintertuin, Vitalis WoonZorg Groep en de Literaire Salon.

Ouderen dragen veel culturele bagage en levenservaring met zich mee. Hun kennis en ervaring mag niet zomaar verdwijnen.

Via ‘Schrijver in huis’ wordt een deel van deze kennis, bagage en ervaring verwerkt in een literaire tekst. Op deze wijze kunnen de bewoners hun eigen geschiedenis en verhalen doorgeven aan anderen.

In 2015 was Maartje Wortel (1982) schrijver in huis. In het najaar woonde en werkte ze drie wekenlang in Vitalis Parc Gender in Eindhoven. De teksten die ze schreef tijdens haar verblijf zijn terug te lezen op de website van Schrijver in huis.

Professionele jonge schrijvers begeleiden ouderen bij het oproepen en optekenen van hun eigen verhalen. Dat is het idee achter het Verhalenhuis, een project van Vitalis WoonZorg Groep, Literair Productiehuis Wintertuin en de Literaire Salon. In zestien bijeenkomsten zetten ouderen zelf hun eigen herinneringen op papier, begeleid door schrijvers.

Het resultaat van deze bijeenkomsten wordt gepresenteerd op de website van het Verhalenhuis, in een uitgave en op diverse podia.

Het Verhalenhuis beleefde zijn pilot in het najaar van 2015. In 2016 zal het plaats­ vinden in tien zorginstellingen verspreid over heel Nederland, waarbij zowel bewoners, wijkbewoners als oudere vrijwilligers kunnen deelnemen.

Waumans & Victoria GROOT INTERNATIONAAL LITERAIR VARIÉTÉ SPEKTAKEL

Uitvoeringen: 3

Tijdens Waumans & Victoria Groot Internationaal Literair Variété Spektakel (ook wel de Literaire Revue genoemd) wordt voor de verandering niet gevraagd naar het verhaal achter het boek, maar naar het verhaal achter de schrijver. In deze prikkelende show overvallen auteurs Ivo Victoria en Rob Waumans hun gasten met vragen die hen dwingen uit hun comfortzone te stappen. Hoe gaan de 11

PRODUCTIES EN UIT VOERINGEN

schrijvers om met kritiek? Welke verborgen talenten hebben zij? Dit alles in een intieme setting waarbij het publiek letterlijk op de eerste rang wordt gezet.

Elke literaire avond bestaat uit een aantal elementen, zoals de vaste rubrieken de Kutrecensie en het Extravaganzenbord. Bij elke show worden Waumans en Victoria muzikaal ondersteund door one-woman-showband Milena Haverkamp. Eerder waren schrijvers als Herman Koch, Thomas Verbogt, P.F. Thomése, Joris van Casteren en muzikanten als Janne Schra, Case Mayfield en Lucky Fonz III te gast.

In 2015 vonden er drie uitvoeringen plaats van de revue in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond en Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Te gast waren onder meer Henk van Straten, Thomas Verbogt, Hagar Peeters, Kluun, P.F. Thomése en Delphine Lecompte.

In samenwerking met deBuren vond er in april een speciale Elsschot-editie plaats van de revue, ter ere van de Vlaamse schrijver en dichter Willem Elsschot.

In september 2015 trad Wintertuin op als poëziecurator in Museum Jan Cunen in Oss bij de expositie Desalniettemin, De Liefde van Gijs Assmann. Dichters Astrid Lampe en Vicky Franken reageerden met gedichten op de tentoonstelling. Daarnaast gaf dichter Wout Waanders een masterclass liefdesbrieven schrijven. Aan de middag was ook een poëziewedstrijd verbonden, waarbij publiek – geïnspireerd door de expositie – met hun liefdesbrief of –gedicht vrijkaartjes kon winnen voor het Wintertuinfestival.

Autoloze zondagen MAANDELIJKSE LITERAIRE TALKSHOW

Uitvoeringen: 7

Vijfenzeventig jaar na de allereerste autoloze zondag presenteerde Wintertuin in 2015 haar eigen autoloze zondag: een frisse maandelijkse talkshow waarin schrijvers het achterste van hun tong laten zien. In een informele, intieme setting gaan presentatoren en Nijmeegse schrijvers Jaap Robben en Hanneke Hendrix met hun gasten de diepte in.

Tijdens elke editie wordt een jonge proza- of theaterschrijver gevraagd literair verslag te leggen van de middag, waarmee elke editie eindigt met een literaire voordracht.

De talkshow beleefde haar première tijdens het Wintertuinfestival 2014; in 2015 volgden zeven edities van de talkshow. Te gast waren onder meer Jan van Mersbergen, Erik Jan Harmens, Raoul de Jong, Peter Verhelst, Inge Schilperoord, Lucky Fonz III en Michiel Lieuwma. Naast de reguliere edities vonden er twee thema-edities plaats: een canoneditie over de Nederlandse en Vlaamse canon in Huis deBuren in Brussel en een editie gewijd aan de Italiaans-Amerikaanse schrijver John Fante, op de zondag van het Wintertuinfestival 2015.

Wintertuin als Poëziecurator POËTISCHE REACTIE OP EXPOSITIES IN MUSEA

Uitvoeringen: 1

Sinds enkele jaren treedt Wintertuin op als poëziecurator van tentoonstellingen in musea. Voor dit project worden dichters uitgenodigd om in poëzie te reageren op beeldende kunst. Ze bezoeken de tentoonstelling, spreken met curatoren en kunstenaars en schrijven vervolgens werk dat een poëtisch commentaar levert of een toevoeging is op het beeldend werk. Wintertuin brengt de nieuwe gedichten samen in een schaduw­ catalogus.

12

PRODUCTIES EN UIT VOERINGEN

En Hier Is Lijf

Het wilde oosten (De Nieuwe Oost-productie)

MUZIKALE LANDSCHAPSWANDELING OP OEROL

LITERAIRE VOORDRACHTEN EN

Uitvoeringen: 1 (uitvoeringsperiode 10 dagen)

THEATERPERFORMANCES

Uitvoeringen: 4

‘Muzikale Dwaalverhalen: En Hier Is Lijf’ is een interactieve muzikale wandeling door het landschap van Terschelling. Dit multidisciplinaire project is een samenwerking tussen Wintertuin, Generale Oost en componistenduo Strijbos & Van Rijswijk en speciaal ontwikkeld voor het Oerol Festival van 2014.

Via koptelefoon, app en GPS luisteren bezoekers naar een verhaal dat zich aanpast aan de looproute. Strijbos & Van Rijswijk ontwikkelde hiervoor de app Walk With Me. Via de app op hun telefoon of tablet en GPS worden hun looproutes bijgehouden. De bezoeker hoort teksten, muziek en geluiden die gekoppeld zijn aan zijn of haar huidige locatie. Iedere gekozen richting heeft daardoor een andere consequentie voor het verhaal.

Zo stelt de bezoeker met zijn eigen route het verhaal samen. En Hier Is Lijf is een wandeling door het verhaal van een verloren liefde, over verlies en hoop. De teksten zijn geschreven door toneelschrijver Jibbe Willems; de muziek is gemaakt door Strijbos & Van Rijswijk. In 2015 ging En hier is lijf in reprise op Oerol.

Productiehuis De Nieuwe Oost (Literair Productiehuis Wintertuin, theateren dans­ productiehuis Generale Oost en popproductie­huis ON) trekt met een karavaan jonge schrijvers, theatermakers en muzikanten door het oosten van het land.

Tijdens Het wilde oosten wordt nieuw talent aan het publiek gepresenteerd, nog vóór hun grote doorbraak. Het wilde oosten is een avond vol literatuur, theater, muziek, regionaal en lokaal talent.

In 2015 vonden er vier edities plaats van Het wilde oosten in LUX in Nijmegen, Theater Bouwkunde in Deventer, Odeon in Zwolle en het Stadstheater in Arnhem. Het programma waarmee we door de steden trokken bestond uit een literaire voorstelling van duo Arts en Lentes (Wintertuin), de opzwepende elektronische popmuziek van NNENN (Productiehuis ON), een muzikale theatervoorstelling van Afgefackt (Generale Oost) en Fanny Alofs en Warre Simons (Kameroperahuis). Per locatie werd een andere special guest gevraagd voor een literaire voordracht: Marc van der Holst, Wibo Kosters, Maaike Rijntjes en Jorina van der Laan. Na afloop van het programma konden publiek, artiesten en programmamakers elkaar ontmoeten tijdens een feestelijke borrel en werd een uniek zine met teksten van de makers uitgereikt.

13

PRODUCTIES EN UIT VOERINGEN

De Nieuwe Oogst (co-productie Generale Oost)

een korte preview van zijn voorstelling While we strive. Speciale gast van de avond was theaterwetenschapper Fanne Boland, huisdramaturg van Toneelgroep Oostpool. Beide avonden werden begeleid door toneelschrijver Jibbe Willems, dichter Dennis Gaens en artistiek directeur van Generale Oost Eve Hopkins, die de gasten aan de tand voelden en het publiek de ruimte gaven actief deel te nemen.

JONG TALENT PRESENTEERT THEATER EN LITERATUUR

Uitvoeringen: 2

De Nieuwe Oogst is een performance-avond die georganiseerd wordt door Wintertuin en Generale Oost. Voor elke avond schrijft een jonge theatermaker een nieuwe toneeltekst.

De avond begint met een korte performance van een jonge maker. Daarna wordt de theatertekst door acteurs voorgelezen en draagt een literair auteur voor uit nog ongepubliceerd werk. Een speciale gast uit het theatervak verzorgt de wrap up.

De Nieuwe Oogst is geen avond waarop het publiek in het donker op de tribune zit.

In een informele setting krijgen bezoekers de kans om te reageren op de schrijvers en gasten die optreden. Er mogen vragen gesteld worden en het gesprek wordt doelbewust aangegaan.

In 2015 vonden er twee edities plaats van De Nieuwe Oogst in Theater aan de Rijn in Arnhem. Op 8 januari waren Gerjon Gijsbers en Sytze Schalk te gast. Gerjon las voor uit zijn debuutchapbook Aan gort, bestaande uit drie grote verhalen die tevens hoofdstukken zijn voor zijn nog niet voltooide eerste roman.

Sytze Schalk studeerde theaterwetenschap en Writing for Performance. Hij is initiatiefnemer van De Kosmonaut, een platform voor nieuwe theaterteksten, en heeft geschreven en geregisseerd voor o.a. de Veenfabriek, Oerol en Amsterdam Fringe Festival.

Op 26 maart was acteur Tim Schmidt te gast, die fragmenten uit het werk van toneelschrijfster Malou de Roy van Zuydewijn las.

Dichteres Maartje Smits droeg voor uit eigen werk en choreograaf Arno Schuitemaker gaf

Nieuwe Types Express (co-productie Productiehuis ON) LITERAIRE VOORDRACHTEN EN MUZIEK IN BOEKHANDELS

Uitvoeringen: 7

Nieuwe types is een literair en muzikaal programma van Wintertuin in samenwerking met verschillende boekhandels in Gelderland en Overijssel. In korte, informele optredens passeren proza, poëzie en muziek van regionaal talent en schrijvers uit het literair agentschap van Wintertuin de revue.

In 2015 vond Nieuwe Types zeven keer plaats, in Arnhem, Deventer en ’s-Hertogenbosch. Naast optredens in plaatselijke boekhandels werd de productie ook neergezet op festivals als Duizel in het Park en Radio Verkade.

Arbeider in Residence SCHRIJFRESIDENTIE EN WORKSHOPS

Uitvoeringen: 7

Van 15 februari t/m 12 april was in het Stedelijk Museum Zwolle de tentoonstelling Kunst en arbeid. Het museum als werkplaats te zien, waarin het industriële verleden van Zwolle tot leven kwam. In deze expositie werd een werkplaats ingericht, waar Firma Weijland 14

PRODUCTIES EN UIT VOERINGEN

Literaire Stoelendans

& Consorten zich toelegden op het thema ‘kunst en arbeid’. Den tentoonstelling vormde het tweede deel van de arbeidersresidentie van Jack Weijkamp van Firma Weijland en illustrator Luc Onderbeke. Van december 2014 tot en met februari 2015 werkten zij samen in de DRU-fabriek in Ulft aan een onderzoek naar de verhouding tussen kunst en arbeid. Ian Jansen, student aan de opleiding Creative Writing, en Gerjon Gijsbers, schrijver uit het agentschap van Wintertuin, sloten zich ieder een week aan bij het strakke arbeidsregime in de fabriek en werkten zes dagen lang aan eigen werk. Een selectie van dit werk werd gepresenteerd op 1 maart in het Ketelhuis op het DRU-terrein in Ulft.

In het tweede deel van de residentie gingen drie schrijvers uit het agentschap op schrijfresidentie in het museum in Zwolle.

Dichters Wout Waanders en Johan Roos en prozaschrijfster Helena Hoogenkamp sloten zich ieder twee dagen aan bij de residentie van Jack. Gedurende deze dagen schreven zij onder begeleiding van Jack en een Wintertuinredacteur aan een nieuwe tekst. Om het schrijfproces inzichtelijk te maken waren de tekstbesprekingen toegankelijk voor het museumpubliek. Daarnaast verzorgde Wintertuin twee schrijfworkshops in het thema van de noeste, literaire arbeid. Zo gaf agentschapschrijver Jelko Arts een workshop stiftdichten en kon je zines maken bij de workshop van Lauranne van Grinsven (alumna Creative Writing).

LITERAIRE VOORDRACHTEN

Uitvoeringen: 1

De Literaire Stoelendans is een Wintertuinproductie waarin muziek, dans, literatuur en één-stoel-te-weinig samenkomen. Jonge schrijvers en dichters uit de Literaturjugend, de schrijfwerkplaats van Wintertuin, dansen in deze productie om een zitplaats. Slaagt een schrijver er niet in een plekje te bemachtigen, dan moet hij of zij voordragen. In 2015 stonden de stoelendansers in studentenfestival Stukafest in Eindhoven.

Leve Reve VOORDRACHTEN EN MUZIEK

Uitvoeringen: 3

In 2015 was het 75 jaar geleden dat Gerard Reve debuteerde als auteur met de dichtbundel Terugkeer. In het programma Leve Reve! brengt Wintertuin een feestelijke ode aan de grote volksschrijver. Voordrachten van schrijvers die tevens fanatieke Revefans zijn (zoals A.H.J. Dautzenberg, Gerjon Gijsbers, Ernest van der Kwast en Joost Oomen), worden afgewisseld met liedjes van het duo The Avonden (Hospital Bombers, Spilt Milk), die de poëzie van Reve op muziek heeft gezet.

Leve Reve stond in 2015 op festival Zwarte Cross in Lichtenvoorde, het Zomerparkfeest in Venlo en op Lowlands Festival in Biddinghuizen.

15

PRODUCTIES EN UIT VOERINGEN

Met het oog op gisteren

Valkhofpark. In luchtige gesprekken, beurtelings geleid door het Wintertuinduo Willem Claassen en Dennis Gaens en door nachtburgemeester Angela Verkuylen en schrijfster Hanneke Hendrix, werden het festival, de Vierdaagsefeesten en de Vierdaagse zelf onder de loep genomen. Schrijvers, muzikanten én bijzondere Nijmegenaren werden gedurende de Vierdaagseweek aan de tand gevoeld op ontwapende wijze.

LITERAIRE VOORDRACHTEN VAN JONG TALENT

Uitvoeringen: 2

In ‘Met het oog op gisteren’ doen we geen vooruitblik, maar blikken we terug op dat wat net gebeurd is. In deze productie vragen we jonge schrijvers om literair verslag te doen van een festivaldag of -programma.

Gedurende de dag werken zij aan een gedicht of kort verhaal waarin zij een sfeerimpressie of literaire samenvatting geven van het festival. Als afsluiter van de dag wordt de tekst voorgedragen op het grote podium. Met het oog op gisteren stond in 2015 op festivals Zwarte Cross en Down the Rabbit Hole.

Wintertuin op Ruimtekoers SCHRIJFRESIDENTIE EN WERKPLAATS

Uitvoeringen 19

Van 14 maart t/m 11 april 2015 werd het festival Ruimtekoers georganiseerd door de Arnhemse binnenstad. Ruimtekoers is een festival over de toekomst van de stad en wordt georganiseerd in diverse leegstaande panden. In samenwerking met de organisatie van het festival richtte Wintertuin en ArtEZ hogeschool voor de kunsten Arnhem in de laatste week van maart en de eerste week van april een schrijfwerkplaats op in een leegstaande bruidswinkel op het Gele Rijdersplein. Van 20 t/m 29 maart nodigde Wintertuin jonge schrijftalenten van de opleiding Creative Writing uit om in de schrijfwerkplaats te werken en programma’s te organiseren. Van 31 maart t/m 8 april werd de ruimte geboden aan talent uit het literair agentschap van Wintertuin. Gedurende deze dagen werd er samen geschreven en was iedereen welkom om input te leveren aan de teksten en te kijken hoe het schrijfproces vordert. Op zondag 22 maart en woensdag 8 april werkten gastredacteuren Eva Meijer en Els Moors mee met de schrijvers. Daarnaast stuurde Wintertuin de schrijvers uit haar agentschap af op Ruimtekoers­evenementen,

Voorwerpliteratuur LITERAIRE VOORDRACHTEN VAN JONG TALENT UITVOERINGEN: 2

Wat is dit dingetje? Met dit kronkeltje, en dit ventieltje? Vier talentvolle schrijvers uit het agentschap van Wintertuin gaan los op vreemde attributen. Elk dragen zij een eigen interpretatie van een ondefinieerbaar voorwerp voor. Het is aan het publiek te achterhalen wie het juist heeft. Voorwerpliteratuur beleefde in 2015 haar première, met optredens tijdens Manuscripta op het Zwolle Zomerfestival en op de Arnhemse Uitboulevard.

Wintertuin Live DAGELIJKSE TALKSHOW TIJDENS DE VIERDAAGSEFEESTEN

Uitvoeringen: 6

Voor het Valkhof Festival tijdens de Nijmeegse Zomerfeesten ontwikkelde Wintertuin een dagelijkse talkshow in de ruïne van het 16

PRODUCTIES EN UIT VOERINGEN

Wintertuin op Tentstock

om daar al live-schrijvend verslag van te doen.

LITERAIRE VOORDRACHTEN

Uitvoeringen: 14

Wintertuin op Lowlands

Begin juli vond de tweede editie plaats van Tentstock, een campingfestival vol muziek, theater, literatuur en kunst op de Gelderse Veluwe. Bij Tentstock is het festivalterrein niet gescheiden van de camping, maar kamperen de bezoekers middenin het festival.

In 2015 was Wintertuin literair partner van het festival en verzorgden we de gehele literatuurprogrammering. Voordrachten waren er van o.a. Marc van der Holst, Martijn Brugman, Marcel van Roosmalen en Joost Oomen. Ingmar Heytze trad op met zijn band Asfaltfeeën. In de literaire battle streden schrijvers Helena Hoogenkamp, Gerjon Gijsbers, Koen Frijns, Martijn van Koolwijk, Marjolein Takman en Jorina van der Laan tegen elkaar. Gedurende het gehele festival werd er geschreven aan de festivalkrant De Tentstockbode. Zowel het publiek als deel­ nemende artiesten en schrijvers konden aanschuiven bij redacteur Lisa Weeda.

TALKSHOW MET VOORDRACHTEN

Uitvoeringen: 3

Wintertuin verzorgt al jaren literair programma op Lowlands. Dit jaar werd de Lowlands Bookstore XL in het leven geroepen: een frisse talkshow in de Romeo-tent waarin schrijvers als Ronald Giphart, Erik Jan Harmens, Alex Boogers en Annelies Verbeke het achterste van hun tong lieten zien. De presentatie was in handen van schrijvers Jaap Robben en Hanneke Hendrix. Zij werden bijgestaan door huisband Claustrofonie en door livetekenares Eva Mouton.

Wintertuin op Hongerige Wolf SCHRIJFWERKPLAATS EN VOORDRACHTEN

Uitvoeringen: 3

In juli wordt het Groningse dorpje Hongerige Wolf drie dagen lang omgetoverd tot een festival. Tijdens Festival Hongerige Wolf worden concerten gegeven op een schapenveld, kun je theatervoorstellingen zien in schuren en wordt er gedanst in een graansilo. Het hele dorp doet mee. Wintertuin bouwde van 22 t/m 24 juli de loods van het dorpje om tot een schrijfwerkplaats. Dagelijks schreven jonge, getalenteerde schrijvers aan een tekst, die elke avond voor het eten ten ­gehore werd gebracht. Elke dag had daarbij een specifiek thema, waarbij het publiek uit werd genodigd om mee te schrijven.

17

FESTIVALS EN EVENEMENTEN

Festivals en evenementen Wintertuinfestival

Als finale werd de door A.H.J. Dautzenberg samengestelde bloemlezing Vuur! gepresenteerd, over bezieling en betrokkenheid in de Nederlandse letteren.

Wie denkt aan hoopvolle preken en opbeurende vertellingen denkt natuurlijk aan de bekendste dominee van Nederland: Dominee Gremdaat. De dominee wees de luisteraar in zijn unieke gastcollege de weg met een speciaal voor het festival geschreven rede. In de tweede helft van het college vond er een nagesprek plaats met acteur, cabaretier en theatermaker Paul Haenen. Tevens vertoonde KloosterKino speciaal geselecteerde hoopvolle animatiefilms.

LITERATUURFESTIVAL

Programma’s: 28

‘Doornroosje puilt uit bij ‘grote avond’ ­Wintertuinfestival’ De Gelderlander In het laatste weekend van november vond ook dit jaar weer het Wintertuinfestival plaats, vier dagen lang op verschillende locaties in Nijmegen. Voor de tweede keer op rij was de grote festivallocatie op de zaterdag het nieuwe Doornroosje. Dit keer ging het Wintertuinfestival over hoop: ‘Hoe kun je optimistisch zijn in een tijd die niet gekenmerkt wordt door optimisme?’ twitterde de Amerikaanse schrijfster A.M. Homes. Tijdens het Wintertuinfestival stond deze vraag centraal.

Op de vrijdag presenteerde Wintertuin de ‘Avond van de grote beloftes’: een avond waarin de tweede lichting schrijvers van Wintertuins nieuwe literaire agentschap hun chapbook presenteerden aan het publiek. De chapbooks van Wintertuin vormen een predebuut voor de schrijver, vergelijkbaar met een EP in de muziek. Wout Waanders, Lotte Lentes, Juliet Gagnon en Helena Hoogenkamp presenteerden ieder hun chapbook.

Wout Waanders heeft met zijn dichtbundel Olifantopia een pretpark gebouwd: gedichten van familie-attracties tot thrill rides. Hij trad op met saxofonist David Romanello. Lotte Lentes vertelt in De jongen, het stof het verhaal van een jongen die zich wil bewijzen, maar keer op keer faalt. Lotte combineerde haar voordracht met een visuele collage van ontwerper Joeri van Putten en stemacteur Nick Livramento Silva. Juliet Gagnon presenteerde Left, een Engelstalige bundel met verhalen die als foto’s lezen. Het soort foto’s

Op donderdag 26 november werd het festival volgens traditie afgetrapt op de campus van de Radboud Universiteit. Studenten en afgestudeerden kropen in de collegebanken voor een gevarieerd en verrassend symposium over engagement in de kunsten en een hilarisch en hoopvol college door Dominee Gremdaat.

Het symposium bestond uit stellige schrijvers, muzikanten en theatermakers: schrijfster Kristien Hemmerechts; beeldend kunstenaar, filosoof, schrijver en singer-songwriter Eva Meijer; filosoof, dichter, essayist en docent kunstkritiek Maarten Doorman; theatergezelschap Wunderbaum; de band Betonfraktion; en Dautzenbergs goede vriend Diederik Stapel als gastheer.

18

FESTIVALS EN EVENEMENTEN

derson over hoop en engagement in hun literaire werk en columns. Het interview werd voorafgegaan door een voordracht van de 19-jarige schrijfster en dichteres Jante Wortel. Eenentwintig jaar geleden vluchtte de Nijmeegse schrijver en dichter Qader Shafiq van Afghanistan naar Nederland, op zoek naar een democratischer leven. Afgelopen zomer reisde hij samen met Arnon Grunberg in een auto terug naar Afghanistan. Shafiq deed verslag van deze reis in De Gelderlander, Grunberg in NRC Handelsblad. Vanavond vertelde Qader over deze indrukwekkende reis.

Henk van Straten kwam na vier jaar stilte met de monumentale roman Bidden en vallen.

Wintertuinredacteur Kim van Kaam ging met hem in gesprek. Antwerpse hiphopartiest Tourist LeMC, oftewel Johannes Faes, trad op. Singer-songwriter Johanneke ter Stege en producer Tonny Nobel traden op met hun samenwerking NNENN. Er waren verschillende backstageprogramma’s: de Zeeuwse muzikant broeder Dieleman presenteerde de unieke uitgave Uut de bron, Koen Frijns en Jefta Tanata brachten poëzie en dans samen in de loading dock van Doornroosje, dichter Jorina van der Laan en singer-songwriter On Eva traden samen op. Verder was er een programma van literair tijdschrift Perplex van de studenten Creative Writing ArtEZ, kon je een literaire cocktail halen bij de WritersBlokBar en draaide dj Roy Santiago plaatjes in het café. De festivalavond werd groots afgesloten met de eerste literaire dragshow van Nederland: Dichters & Drags (begeleid door productiehuis Generale Oost). Een groot feest waarbij dragqueens en -kings voor het eerst het podium van Wintertuin en Doornroosje deelden. De jonge onstuimige dichters Daan Doesborgh, Martin Rombouts, Joost Oomen en Roos Vlogman brachten een ode

waarop je, als je goed kijkt, ziet dat er iets niet klopt. Juliets voordracht werd audio­visueel ondersteund door Dennis Gaens. Helena Hoogenkamp schreef met Kleine zeemeermin, per ongeluk dood een coming of age over een meisje dat beelden verzamelt over opgroeien in een omgeving waar een tsunami van aardappelpuree de grootste dreiging is. Helena bracht onder leiding van regis­seuse Eva Line de Boer een theaterperformance.

Op zaterdag vulde Doornroosje zich met schrijvers, muzikanten, wetenschappers, kunstenaars en bezoekers. Onder de noemer ‘Hoop’ werd een inspirerend avondvullend programma gepresenteerd, verspreid door het hele gebouw. De avond begon met een openingslezing over het festivalthema door publicist, schrijver en vertaler Bas Heijne.

Toon Tellegen trad in het literaire concert Hemels en vergeefs op met de veelzijdige gitariste Corrie van Binsbergen en de veelgevraagde sideman Albert van Veenendaal op geprepareerde vleugel. Dichter en schrijver Rodaan Al Galidi bracht een ontwapenende voordracht. Nyk De Vries droeg fragmenten uit zijn nieuwe roman Renger voor, waarbij hij zichzelf muzikaal begeleidde. Met zijn bekende sonore stem droeg Tommy Wieringa voor uit zijn nieuwe boek Honorair Kozak, een bundeling van zijn beste reisverhalen.

Kader Abdolah hield een bezielde rede over het thema in relatie tot de vluchtelingen in Nederland. Wintertuins agentschapschrijvers Wout Waanders, Lotte Lentes, Juliet Gagnon en Helena Hoogenkamp droegen voor uit hun op vrijdag gepresenteerde chapbooks. Saskia De Coster en Simone van Saarloos, schrijvers die midden in de wereld staan en niet bang zijn om een statement te maken, gingen in gesprek met Jasper Hen19

FESTIVALS EN EVENEMENTEN

aan de glamoureuze drags RueBella, Marcella, Miss Valentina en Alix. De presentatie was in handen van Quirijn Lokker en de muziek kwam van dj Hizzle, het meesterbrein achter deze en vele andere dragshows.

“Geweldig om dit te zien. Ik kom al jaren naar het festival, maar dit is de meest knallende afsluiter in jaren”, aldus een bezoeker (26).

tuin Arnhem op de kaart zetten als dé stad van de nieuwe literatuur. Arnhem heeft zich de voorbije jaren ontwikkeld tot een voorloper in de woordkunst als het gaat om jonge schrijvers, interdisciplinaire samenwerking tussen podium en tekst, en nieuwe publicatievormen. Samen met de literaire partners uit de stad vormt Wintertuin het laatste weekend van juni Arnhem om tot het centrum van de ‘nieuwe types’ in de literatuur.

Centraal tijdens het festival staan nieuwe schrijvers, nieuwe verhalen en nieuwe manieren van vertellen.

Het Wintertuinfestival werd op zondag af­gesloten met een speciale editie van literaire talkshow Autoloze Zondag die geheel in het teken stond van de Amerikaanse schrijver John Fante. De documentaire Against a perfect sky werd vertoond en presentatoren (en groot Fante-fans) Hanneke Hendrix en Jaap Robben gingen met makers Jasper Henderson en Henk van Straten in gesprek.

Schrijver, columnist en Fante-fan Gerjon Gijsbers droeg voor.

Nieuwe Types Literatuur Festival is een stadsbrede samenwerking, wat betekent dat de organisatie gedragen wordt door een keten van culturele organisaties in de binnenstad. Wintertuin werkte hiervoor in 2015 samen met Bibliotheek Arnhem (Rozet & Volksuniversiteit), boekhandel Hijman Ongerijmd, boekhandel Het Colofon, Showroom Arnhem, ArtEZ hogeschool voor de kunsten, Oostpool, Focus Film Theater, Roofgarden, Stella by Starlight, Arnhemse Kinderboekenwinkel, Generale Oost, Luxor Live en Tape.

Een mooie afsluiter van een zeer geslaagde editie van het Wintertuinfestival met hoge bezoekersaantallen, een uitverkocht Doornroosje en een zeer positieve respons vanuit het publiek. Vanuit de media werd aandacht besteed aan het festival in onder meer de Gelderlander, CJP, Nijmegen Cultuurstad, ANS, Tzum en Ugenda.

Op vrijdag 26 juni werd het festival geopend in Showroom Arnhem met een lezing over de staat van het verhaal door bestsellerauteur P.F. Thomése. Na de lezing vond de eerste uitreiking van de Nieuwe Types prijs plaats, de prijs voor het beste afstudeerwerk aan de kunstvakopleidingen in ons taalgebied waar schrijven wordt gedoceerd. De jury koos anoniem en unaniem voor het afstudeerwerk Jongens zoals wij worden niet verliefd van Jorina van der Laan (Creative Writing ArtEZ). Na de uitreiking verspreidde het festival zich over diverse locaties in de binnenstad. In drie rondes kon het publiek aanschuiven bij onder

Nieuwe Types Festival FESTIVAL VOOR NIEUWE LITERATUUR PROGRAMMA’S: 18

“Blauwdruk van iets groots” De Gelderlander over de eerste lichting Creative Writing Van 26 t/m 28 juni vond de eerste editie plaats van het Nieuwe Types Literatuur­ festival Arnhem. Met dit festival wil Winter20

FESTIVALS EN EVENEMENTEN

meer Ernest van der Kwast, Joke van Leeuwen, Ted van Lieshout, Niña Weijers en Raoul de Jong.

Op zaterdagmiddag 27 juni kwam een gezelschap van uitgevers, wetenschappers, schrijvers en lezers samen in de Rozet om te discussiëren over de toekomst van de literatuur tijdens de eerste Future of Publishing Summit. Keynote-spreker was de Britse schrijver, journalist en televisiepersoonlijkheid Will Self. Na de keynote hielden Kiene Brillenburg Wurth, Manon Uphoff, Niels ’t Hooft en Silvia Della Porta lezingen over hun visie op de toekomst van het boek. De middag werd afgesloten met een panelgesprek geleid door Wintertuindirecteur Frank Tazelaar met Eric Visser (uitgever bij De Geus), Suzanne Holtzer (hoofdredacteur fictie bij De Bezige Bij) en Jasper Henderson (hoofdredacteur Lebowski). ’s Avonds studeerden de eerste lichting afstudeerders van de schrijfopleiding Creative Writing aan ArtEZ af in een avondvullend programma. In een bomvol Huis Oostpool presenteerden Lisa Weeda, Jasmijn Kam, Jorina van der Laan, Lauranne van Grinsven en Roos Vlogman zich in podiumpresentatie en boekvorm aan het publiek.

Op zondagmiddag 28 juni werd het festival afgesloten met een Bootcamp voor schrijftalent. Schrijvers in spe werden uitgenodigd om aan zelf aan de slag te gaan met nieuwe publicatievormen tijdens workshops blogs schrijven en transmedia storytelling.

Schrijver en columnist Martijn Brugman opende de middag met een masterclass over het literair detail.

groot en divers publiek. Pers en media als De Gelderlander, NPO 1, Vogue Festival Guide, Cleeft, VPRO en de Arnhemse koerier besteedde aandacht aan het festival.

Gedichtennacht NACHT VAN DE POËZIE

Programma’s: 8

Aan de vooravond van de Nationale Poëzieweek vond in 2015 de Nijmeegse Gedichtennacht plaats, een samenwerking tussen Literair Productiehuis Wintertuin, literair tijdschrift Op Ruwe Planken en literair festival Onbederf’lijk Vers. Op donderdag 29 januari vulde poppodium Merleyn zich met liefhebbers van de poëzie. Hoofdgast van de avond was dichter en componist Micha Hamel, die voorlas uit zijn laatste bundel Bewegend doel. Thema van de Poëzieweek was de wisselwerking tussen muziek en poëzie. In het programma kwam dit naar voren in samenwerking tussen bijvoorbeeld dichter Dennis Gaens en MC Discipline, winnaar van de Grote Prijs van Nederland. Rode draad door het programma vormde de Battle of the Roses, een muzikale poëziebattle tussen dichters Johan Roos en Roos Vlogman. Ook was er ruimte voor jong talent: onder meer NK-Poetry Slamfinalist Jelmer van Lenteren, Nijmeegs campusdichter Loren Brouwers en voordraagtalent Marte de Jong beklommen het podium. De presentatie van de avond was in handen van literair duo Arts & Lentes.

Het eerste Nieuwe Types Festival was erg succesvol met inhoudelijk goede programma’s, grote zichtbaarheid in de stad en een 21

FESTIVALS EN EVENEMENTEN

Nijmeegs Boekenfeest

blik naar het thema. Voordrachten waren er onder meer van Maartje Wortel, Joost Oomen, Frouke Arns en Hein van der Schoot.

Jong talent kwam ook aan bod in de programma’s van literaire tijdschriften Op Ruwe Planken en De Optimist.

Het Nijmeegs Boekenfeest was een zeer geslaagde avond met hoge bezoekersaantallen en een goede sfeer. Net als in voorgaande edities werkte Wintertuin voor het Boekenfeest samen met diverse literaire partners uit de stad, waaronder boekhandel Dekker van de Vegt en Bibliotheek Gelderland-Zuid.

Vanuit de pers en media werd er aandacht besteed aan het feest in o.a. 8weekly, De Gelderlander, Omroep Gelderland, RTV Arnhem en NTR (Landinwaarts).

LITERAIR FESTIVAL VOOR LEZERS EN SCHRIJVERS

Programma’s: 15 “Het zijn deze kleine verrassingen die het negende Boekenfeest zeer de moeite waard maken.”

Nijmegen Cultuurstad Op zaterdagavond 7 maart, de vooravond van de Boekenweek, werd Concertgebouw De Vereeniging weer overgenomen door lezers, schrijvers, dichters, muzikanten, dj’s en wetenschappers tijdens het Nijmeegse Boekenfeest. Het Boekenweekthema van dit jaar, ‘Waanzin, te gek voor woorden’, werd op alle mogelijke manieren uitgediept.

Radio Verkade

Grootmeester van de Vlaamse dwaasheid Dimitri Verhulst werd geïnterviewd door Jaap Robben. Dichter en prozaschrijver K. Schippers prak over zijn uitzonderlijke visie op de werkelijkheid. Jelle Brandt Corstius kreeg de grote zaal aan het lachen met zijn soms absurdistische ervaringen in Rusland.

Professioneel grappenmaker Maxim Hartman was in het café te raadplegen over allerhande zaken tijden het Spreekuurtje met Maxim. Dichteres Tjitske Jansen praatte over haar bijzondere prozadebuut Voor altijd het laatst. Jannah Loontjens en cellist Sven Weyens brachten de poëtische muziekvoorstelling Gesprek tussen de meeuw en de psychiater. De langlopende stripproductie Fauser werd gepresenteerd aan het publiek. Schrijver Walter van den Berg en illustrator Olivier Heiligers kwamen praten over hun bijdrage aan de uitgave. Tijdens het Soeterbeeck Programma keek het publiek samen met filosoof Wouter Kusters met een wetenschappelijke

LITERAIR LUISTERFESTIVAL

Programma’s: 16

“Een gevarieerd programma in vier verschillende zalen, een literaire markt in de hal en verrassingsprogramma’s op kleinere locaties maken dit literaire festival geschikt voor al zijn bezoekers” Cleeft Onder de noemer Radio Verkade presenteerden Literair Productiehuis Wintertuin en de Verkadefabriek in mei 2015 een nieuw literair luisterfestival. Op het festival gaan schrijvers met elkaar en met het publiek in gesprek over de volle bandbreedte van de literatuur. Het resultaat van de eerste editie van Radio Verkade was een veelzijdige avond met actuele woordcultuur: van boek tot live radio, van poëzie tot liedtekst.

Bestsellerauteur Herman Koch ging samen met Tim Haars (New Kids) in gesprek 22

FESTIVALS EN EVENEMENTEN

Kinderboekenfeest

over literatuur, humor en televisie. Herman Brusselmans en Nederland Leest-ambassadeur A.L. Snijders gingen onder leiding van Ernest van der Kwast in gesprek over hun afwijkende voorkeur voor de lengte van een verhaal (van respectievelijk lang tot heel kort). Journalist Joris Luyendijk vertelde over hoe hij insiders uit de financiële wereld geheimen ontfutselde. Jaap Robben sprak over zijn debuutroman Birk, die werd bekroond met de Boekhandelsprijs. Een gesprek over omgaan met succes, wat recensies met je doen en hoe je na zo’n bejubelend debuut verder gaat. Bert Wagendorp praatte met zijn dochter Hannah over hun Vader & Dochter-boek.

Muziek was er onder meer van Meindert Talma, Kiki Schippers en JW Roy. Tijdens het programma werd in de Clubzaal live-radio gemaakt onder leiding van Dennis Gaens, dichter en maker online audiozone Ondercast, de luisterboekvariant van een literair tijdschrift. Men kon aanschuiven bij de live-uitzending voor interviews met o.a. schrijfster Hanneke Hendrix, die speciaal voor het festival een week in Den Bosch op zoek ging naar Bossche verhalen, dichter Piet Gerbrandy en Bossche debutant Lucas de Waard. Tussen de programma’s door kon het publiek haar hart ophalen bij een van de uitzendprogramma’s met jong talent of bij meet&greets met de schrijvers op het festival.

BOEKENFEEST VOOR DE KLEINE LEZERS

Programma’s: 7

Op 18 oktober, aan het einde van de Kinderboekenweek, vond dit jaar weer het Kinderboekenfeest plaats. Voor het eerst vond het feest niet plaats in De Lindenberg, maar in de Stadsschouwburg van Nijmegen. Ruim 500 kinderen kwamen met hun ouders feest vieren. Het thema dit jaar was Raar maar Waar, over natuur, wetenschap en techniek.

Kinderboekenschrijvers Jan Paul Schutten en Jozua Douglas kwamen voorlezen uit hun werk. Het publiek kon proefjes doen uit het Proefjesboek van Arno Verweij, of zelf proefpersoon zijn voor de Radboud Universiteit.

Daarnaast was er een theatervoorstelling te zien over het boek Pudding Tarzan van Ole Lund Kirkgaard. In de verschillende hoekjes van de schouwburg konden kinderen verder knutselen, voorgelezen worden in het donker of neuzen in verschillende boekenstandjes.

Radio Verkade was een inhoudelijk sterke, goedbezochte avond met mooie gesprekken en cross-overs tussen literatuur, spoken word, radio, muziek en theater. Het festival ontving media-aandacht uit o.a. Cleeft, Brabants Dagblad, Dizzie.nl en nrc.next. Radio Verkade zal de komende jaren als reizend festivalconcept worden aangeboden aan festivals en theaters door Nederland.

23

TALENTONTWIKKELING EN EDUCATIE

Talentontwikkeling en educatie Lezen met de sterren

Het nieuwe schrijven

JONGEREN LEESCLUB-DE-LUXE

WORKSHOPS CREATIVE WRITING

Programma’s: 2

Programma’s: 19

Hoe krijg je de jeugd van nu aan het lezen?

Deze vraag is het uitgangspunt van Lezen met de Sterren, een laagdrempelig en uniek project waarin leesbevordering en -plezier centraal staan. Het project stimuleert lezen onder de groep die het meest ten prooi valt aan de beruchte ontlezing: de tieners van nu. Sterren als Yes-R, Dennis Weening, Gaite Jansen, Sanne Vogel en Sacha Visser hebben al honderden middelbare scholieren met hun neus in de boeken gekregen. Het succesvolle project heeft inmiddels al meer dan 1.400 scholieren in Arnhem en Nijmegen bereikt.

In 2015 vonden er twee edities plaats van Lezen met de Sterren. Op 14 januari lazen Nijmeegse scholieren Dagen van gras van auteur Philip Huff. In verschillende leesworkshops in bibliotheek De Mariënburg werd het boek besproken, waarna de middag werd afgesloten met een feestelijke bijeenkomst met Huff en interviewer Marcel Rözer, waarbij de scholieren vragen konden stellen aan de schrijver. Op 1 juni lazen Arnhemse scholieren Zwarte Zwaan, samen met presentator Ajouad El Miloudi (Puberruil, Willem Wever) en de auteur, Gideon Samson.

‘Het nieuwe schrijven’ is een workshoppakket van acht verschillende workshops over literatuur in al haar moderne verschijningsvormen. Deze workshops zijn ontwikkeld door Literair Productiehuis Wintertuin voor middelbare scholieren in de bovenbouwklassen van havo en vwo. Het workshoppakket is gemodelleerd naar het curriculum van de bacheloropleiding Creative Writing, een samenwerkingsverband tussen Wintertuin en ArtEZ hogeschool voor de kunsten.

De gedachte achter deze workshops is dat de maatschappij in sterke mate ‘verschriftelijkt’, met nieuwe communicatievormen als sms, internet en social media. Maar verhalen verschijnen ook als e-book, animatie, graphic novel en blog. Dit vraagt om literaire competenties die onze schrijfvaardigheid en uitdrukkingsvaardigheid vergroten: het nieuwe schrijven.

In de workshops gaan de leerlingen onder begeleiding van een jonge schrijver, dichter, journalist, muzikant of kunstenaar aan de slag met deze ontwikkelingen in de huidige tekstcultuur. Dit varieert van het schrijven van een Zeer Kort Verhaal tot een theatertekst en van het bewerken van een canoniek gedicht tot een hiphoptekst.

In 2015 stonden workshops van Het nieuwe schrijven op het Odyzee College in Kloetinge, het Thorbecke College in Rotterdam, het NSG in Nijmegen, het Theresialyceum in Tilburg, het Mill-Hill College in Goirle en het Lentiz LIFE College in Schiedam.

24

TALENTONTWIKKELING EN EDUCATIE

Schrijfacademy 15+

opleiding gestart: Creative Writing. Deze vierjarige opleiding is de eerste studie in Nederland die opleidt tot literair schrijver.

Hoof van de opleiding zijn de directie van Wintertuin, Frank Tazelaar en Monique Warnier.

Creative Writing leidt op tot schrijver in een gemengde beroepspraktijk. Dat wil zeggen dat de afgestudeerde niet alleen als zelf­ standig schrijver aan de slag kan. Er is tijdens de studie veel aandacht voor didactiek, methodiek en projectmatig werken. De schrijver kan dus ook les gaan geven of evenementen organiseren, produceren of programmeren. Naast de literaire schrijfvaardigheid is er gedurende de opleiding veel aandacht voor lezen en reflecteren. De vergelijkende analyse staat voorop: het ontdekken van de verschillen tussen schrijvers en tussen literaire middelen, stijlen en publicatievormen.

In 2014-2015 ging de opleiding haar vierde jaar in, wat betekende dat de eerste lichting aan het begin van de zomer afstudeerde.

Hun examenwerk werd groots gepresenteerd tijdens het Nieuwe Types Literatuur Festival Arnhem, met op de zaterdag een avond­ vullend programma in Huis Oostpool. Jasmijn Kam, Lisa Weeda, Lauranne van Grinsven, Roos Vlogman en Jorina van der Laan presenteerde in zelfgeregisseerde podium­presentaties hun afstudeerwerk, dat aan het einde van de avond als boekuit­gave te koop werd aangeboden. Aan de vooravond van het festival won Jorina met haar af­studeerwerk Jongens zoals wij worden niet verliefd de Nieuwe Types Afstudeerprijs, de prijs voor het beste afstudeerwerk van een student aan een van de kunstvakopleidingen in Nederland en Vlaanderen.

SCHRIJFCURSUS CREATIVE WRITING VOOR 15-PLUSSERS

Cursisten: 8

In 2015 is Wintertuin in samenwerking met Lindenberg Huis voor de Kunsten een schrijfcursus begonnen voor jongeren vanaf 15 jaar.

In een half jaar tijd volgden de cursisten zes vakken creatief schrijven die alle tekst- en publicatievormen behandelen: van ver­halen tot journalistiek, van gedicht tot toneeltekst en van performance tot het maken van je eigen uitgave. Via toegankelijke opdrachten maakten ze kennis met de belangrijkste schrijftechnieken, om zo al schrijvende hun eigen weg te vinden. De lessen werden gegeven door professionele schrijvers van Wintertuin en de opleiding Creative Writing aan de ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Arnhem. De Schrijfacademy vormt een voortraject naar deze opleiding, maar is toegankelijk voor alle jongeren die hun schrijftalent willen ontwikkelen.

De eindwerken van de cursus werden op donderdag 14 april gepresenteerd in de Lindenberg, in een door de cursisten zelf­ verkozen podiumvorm. Wegens het succes van deze eerste editie wordt de cursus in het najaar van 2016 opnieuw opgenomen in het aanbod van de Lindenberg.

Creative Writing BACHELOR SCHRIJFOPLEIDING AAN EN I.S.M. ARTEZ HOGESCHOOL VOOR DE KUNSTEN ARNHEM

Studenten: 54 Met ingang van studiejaar 2011-2012 zijn Literair Productiehuis Wintertuin en ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten een nieuwe 25

INTERNATIONAAL

Internationaal Future of Publishing Summit INTERNATIONAAL SYMPOSIUM OVER DE TOEKOMST VAN HET BOEK

Uitvoeringen: 1 Keynote-spreker was de Britse schrijver, journalist en televisiepersoonlijkheid Will Self. Na de keynote hielden Kiene Brillenburg Wurth, Manon Uphoff, Niels ’t Hooft en Silvia Della Porta lezingen over hun visie op de toekomst van het boek. De middag werd afgesloten met een panelgesprek geleid door Wintertuindirecteur Frank Tazelaar met Eric Visser (uitgever bij De Geus), Suzanne Holtzer (hoofdredacteur fictie bij De Bezige Bij) en Jasper Henderson (hoofdredacteur Lebowski). De Future of Publishing Summit zal in de toekomst jaarlijks plaatsvinden.

Op zaterdag 27 juni, de zaterdagmiddag van het Nieuwe Types Literatuurfestival Arnhem, kwam een internationaal gezelschap van uitgevers, wetenschappers, schrijvers en lezers samen in de Rozet om te discussiĂŤren over de toekomst van de literatuur tijdens de eerste Future of Publishing Summit. De summit is in het leven geroepen door Wintertuin om niet alleen de balans op te maken van de meest recente ontwikkelingen in de lees- en schrijfcultuur, maar ook om onze blik te richten op de toekomst: via welke kanalen en vormen bereiken verhalen ons? En wat heeft dit voor gevolgen voor onze literatuurbeleving?

26

WERKPLAATS

Werkplaats Literaturjugend

Bootcamp

SCHRIJFWERKPLAATS EN OPTREDENS

WORKSHOPS EN SCHRIJFWERKPLAATS

BIJEENKOMSTEN: 9 | UITVOERINGEN: 2

UITVOERINGEN: 5

Literaturjugend is de schrijfwerkplaats van Literair Productiehuis Wintertuin, die huis houdt in zowel Arnhem als Nijmegen. Jonge, talentvolle schrijvers komen maandelijks bijeen om elkaars teksten te bespreken. In een informele setting wordt werk voorgedragen dat nog niet af is. Aan de hand van onderzoeksvragen van de voordrager krijgt hij feedback van andere schrijvers en redactieleden van de Wintertuin. Op deze manier kunnen de schrijvers hun talent verder ontwikkelen. De maandelijkse avonden van de Literaturjugend dienen tevens als een ontmoetingsplek voor jonge schrijvers en makers uit andere kunstdisciplines (beeld, theater, film, muziek), die vaak spontaan aansluiten op zo’n avond. Tussen de voordrachten en feedbackrondes worden ervaringen uitgewisseld, komen samenwerkingsverbanden tot stand en ontstaan nieuwe ideeën.

Naast de maandelijkse bijeenkomsten stonden de schrijvers ook dit jaar weer op het grote podium, zoals tijdens het Gedichtenbal in Amsterdam en op festival Hoogte80 in Arnhem.

Wintertuin is in 2014 begonnen met het organiseren van dagvullende literaire bootcamps voor schrijftalenten. In 2015 vonden er 5 bootcamps plaats. Op 3 januari leidde wereldkampioen poetry slam Buddy Wakefield jonge talenten door de wereld van de performancecultuur. Op 21 maart stond het onderwerp ‘redigeren’ centraal in een bootcamp met redacteuren Rebecca Wilson (De Geus), Jasper Henderson (Lebowski) en Suzanne Holtzer (De Bezige Bij). Op 6 juni gingen de talenten aan de slag met het herschrijven van teksten, onder begeleiding van schrijvers en redacteuren Elke Geurts, Thomas Möhlmann en Eva Meijer. Op 28 juni vond er een speciale festivaleditie van de bootcamp plaats tijdens het Nieuwe Types Festival in Arnhem, met als thema meervoudig publiceren. Deelnemers konden workshops volgen over transmediaal schrijven (Sytze Schalk), het opzetten van een blog (Lotte Lentes) en een masterclass bijwonen over het literair detail door Arnhemse schrijver Martijn Brugman. De laatste bootcamp van 2015 vond plaats op 7 november en draaide rondom de voordracht van een tekst.

Voor deze bootcamp werden dichter Tsead Bruinja en muzikant Jaap van Keulen uitgenodigd hun tips en tricks te delen.

27

PUBLICATIES

Publicaties Chapbooks

festival stonden zij op het podium, waar zij met een voordracht uit hun boek de diverse podiumprogramma’s in Doornroosje openden. Naast de presentatieavond in Nijmegen lanceerde Wintertuin de vier chapbookschrijvers in een avondvullend programma in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Eerder dit jaar gaven de schrijvers al previews van hun werk op onder meer de Letterproeverij in Nijmegen en de Arnhemse UITBoulevard.

Vanaf september 2014 is Wintertuin naast productiehuis ook literair agent. Een kleine groep talentvolle, jonge schrijvers wordt intensief begeleid bij hun carrière. De schrijvers krijgen zowel artistieke ondersteuning als coaching bij de opbouw van hun beroepspraktijk. Naast vertegenwoordiging van de auteurs biedt Wintertuin een compleet platform: redactionele begeleiding bij de totstandkoming van nieuw werk, optredens in literaire producties en tijdens (literaire) evenementen en de mogelijkheid les te geven binnen het workshopprogramma van Wintertuin. Met deze nieuwe rol als literair agent wil Wintertuin de talentontwikkeling in de schrijf- en publicatiecultuur te versterken.

De tweede set chapbooks werd onder grote belangstelling ontvangen en afgenomen (met een herdruk in januari 2016). Ook de pers besteedde aandacht aan de set. Zo schreef de Volkskrant over de boekjes: ‘een tikje ruw, en toch chic’.

Olifantopia

Uit het agentschap verschijnt elk jaar een reeks chapbooks: kleine publicaties, die de opmaat vormen voor een uitgave bij een landelijke uitgever, waarin de schrijvers een voorproefje geven van hun talent. De chapbooks worden als een serie uitgegeven in een herkenbaar ontwerp, maar zijn ook los te bestellen.

De eerste vier chapbooks uit het agentschap zijn in het najaar van 2014 gepubliceerd. In 2015 volgden een nieuwe set van vier, van agentschapschrijvers Lotte Lentes, Wout Waanders, Helena Hoogenkamp en Juliet Gagnon. Hun chapbooks werden traditiegetrouw gepresenteerd op de vrijdagavond van het Wintertuinfestival, in theater het Badhuis in Nijmegen. In zelfgeregisseerde programma’s droegen zij voor uit hun werk. Ook op de zaterdagavond van het

CHAPBOOK WOUT WAANDERS

Oplage: 675

Je zou het bijna vergeten, maar poëzie kan ook een pretpark zijn. Wout Waanders heeft met de bundel Olifantopia zo’n pretpark gebouwd: een reeks gedichten uit een heel ander, speels uitgewerkt universum.

Het park wordt bevolkt door onhandige, maar moedige personages. Wout Waanders schrijft onnavolgbare en tegelijkertijd toegankelijke poëzie – van familieattracties tot thrill rides.

“In ons heeft Wout al een potentiële koper voor zijn eerste echte bundel.”

CJP

28

PUBLICATIES

De jongen, het stof

“Hoogenkamp presenteert ons de kleine waarheden die we vergeten zijn uit onze jeugd; ze is gevat, kwetsbaar en ontwapenend eerlijk.”

CHAPBOOK LOTTE LENTES

Oplage: 675

De jongen, het stof is het verhaal van de Franse Majid, een jongen die opgroeit in de achterbuurten van Roubaix en er alles aan doet om gezien te worden. Hij wil zich bewijzen, maar faalt keer op keer. Om zich los te weken van zijn afkomst en te laten zien wat hij waard is, vertrekt Majid naar Syrië, maar dat blijkt allesbehalve het beloofde land. Tot hij op een dag de kans krijgt toch een held te worden.

In haar novelle schrijft Lotte Lentes over lege beloftes, tomeloze bewijsdrang en goede bedoelingen die soms in extreme daden worden omgezet.

Passionate Platform

Left CHAPBOOK JULIET GAGNON

Oplage: 675

Left is een serie verhalen over vertrekken.

Over weggaan, maar ook over ruimtes waarin personages zich tot elkaar moeten verhouden. De verhalen lezen als beelden waarop iets niet helemaal klopt: familiefoto’s waarop ineens iemand ontbreekt of vakantiefoto’s waarop juist iemand staat die er niet hoort te zijn.

Juliet Gagnon schrijft in een minutieuze stijl, die de tijd neemt om bij elk detail stil te staan: als een camera die in slow motion door je huiskamer gaat. Haar verhalen zijn geïnspireerd door de sfeer in het land waar ze vandaan komt, de VS.

“Op indrukwekkende en beklemmende wijze weet Lentes het verhaal van Majid te vertellen.”

Cleeft

Kleine zeemeermin, per ongeluk dood

“Tot in detail schetst Juliet omgevingen en situaties, en met hier en daar een kort zinnetje weet ze deze tegelijkertijd herkenbaar en vreemd te maken.”

CHAPBOOK HELENA HOOGENKAMP

Oplage: 675

Kleine zeemeermin, per ongeluk dood is een coming of age over de veertienjarige Sara, die net haar haren heeft afgeknipt. Ze probeert een film te maken over haar geestelijk gehandicapte buurjongen die steeds sterker wordt, de meisjes in haar klas die nu lipgloss gebruiken en vaders van vriendjes die blozen als ze binnenkomt. Zo verzamelt ze beelden over opgroeien in een omgeving waar een tsunami van aardappelpuree de grootste dreiging is.

Helena Hoogenkamp schrijft proza, poëzie en theaterteksten.

Ugenda

29

PUBLICATIES

Broeder Dieleman - Uut de bron

Notulen van het Onzichtbare #3 EXCLUSIEVE UITGAVE MET WINTERTUINTEKSTEN

BOEKUITGAVE MET CD

Oplage: 550

Oplage: 100

Uut de bron is een boek plus cd van de Zeeuwse muzikant broeder Dieleman. De uitgave is een bundeling van alle liedteksten van Dieleman, inclusief die van zijn laatste, gelijknamige album. Dit album bevat liederen, veldopnames en instrumentele passages die elkaar opvolgen en samen een uitgesponnen geheel vormen: een klein uur nieuwe muziek, gesprekken en soundscapes uit het Zeeuws Vlaanderen van broeder Dieleman.

Notulen van het Onzichtbare is een halfjaarlijkse Wintertuinuitgave waarin verhalen worden gepresenteerd die in het afgelopen half jaar zijn voorgedragen of geschreven voor Wintertuinproducties. De uitgave, die in beperkte oplage wordt gedrukt, wordt vormgegeven door jonge, talentvolle ontwerpers en gepresenteerd bij ons op kantoor. De Notulen van het Onzichtbare is bedoeld voor een selecte groep lezers die verbonden zijn aan Wintertuin: schrijvers, trouwe bezoekers en belangrijke partners.

Uut de bron werd in mei 2015 opgenomen door Pim van de Werken en de uitgave verschijnt als samenwerking tussen Wintertuin en Snowstar Records. De uitgave is gelimiteerd tot 550 handgenummerde exemplaren.

De derde editie van de Notulen van het Onzichtbare werd ontworpen door grafisch ontwerper Cengiz Mengüç. Deze editie was gericht op teksten van jonge schrijvers uit het agentschap die geschreven zijn tijdens residenties en op tijdelijke schrijfwerkplaatsen, zoals het arbeiders-in-residence programma in het Stedelijk Museum Zwolle en op Ruimtekoers in Arnhem. Met teksten van Johan Roos, Elske van Lonkhuyzen, Helena Hoogenkamp, Lotte Lentes, Wout Waanders, Dennis Gaens en Willem Claassen.

“Een bloemlezing om stil van te worden” OOR

30

PUBLICATIES

Elske van Lonkhuyzen - Traces & Order TWEE KORTE VERHALEN

(Engelse en Italiaanse uitgave) Oplage: 1.000 Van 6 t/m 8 november was Wintertuin te gast op het Pisa Book Festival in Pisa, Italië.

Tijdens het festival presenteerde Wintertuin haar platform voor talentontwikkeling voor jonge schrijvers en vertalers in Europa. Dit platform, dat van start gaat in 2017, biedt jonge schrijvers uit Italië, Portugal, Spanje, België en Nederland een uitgebreid Europees Writer in Residence-programma. Door middel van een doorlopende programmareeks bestaande uit schrijfopdrachten, writer in residence-programma’s, vertaalopdrachten, workshops en podiumpresentaties worden jonge schrijvers geïntroduceerd binnen een buitenlands netwerk van professionals en organisaties en wordt zo werkgelegenheid gecreëerd voor jonge vertalers.

Tijdens de presentatie van het platform droeg agentschapschrijver Elske van Lonkhuyzen, als schrijver verbonden aan het platform, twee korte verhalen voor die voor het project werden geschreven: Sporen en Orde.

Deze teksten werden in een Engelse en Italiaanse uitgave gedrukt en verspreid op het festival. Daarnaast verschenen de teksten ook als e-pub op onze site.

31

ACTIVITEITENOVERZICHT 2015

OVERZICHT ACTIVITEITEN

bezoekers

uitvoeringen

PRODUCTIES EN UITVOERINGEN

SCHRIJVER IN HUIS (residentieproject) 1 150 VERHALENHUIS (talentontwikkelprogramma) 3 62 WAUMANS & VICTORIA (literaire revue) 3 294 POËZIECURATOR (poëtische ingrepen in musea) 1 75 AUTOLOZE ZONDAG (maandelijkse literaire talkshow) 7 350 EN HIER IS LIJF (muzikale dwaalverhalen) 1 1.260 HET WILDE OOSTEN (literaire voordrachten en theaterperformances) 4 151 DE NIEUWE OOGST (jong talent presenteert theater en literatuur) 2 130 NIEUWE TYPES EXPRESS (literaire voordrachten van jong talent) 7 400 ARBEIDER IN RESIDENCE (schrijfresidentie en workshops) 7 120 LITERAIRE STOELENDANS (literaire voordrachten) 1 30 LEVE REVE (voordrachten en muziek) 3 180 LITERATURJUGEND (voordrachten en live schrijven) 2 630 MET HET OOG OP GISTEREN (live schrijven en voordrachten) 2 170 VOORWERPLITERATUUR (literaire voordrachten van jong talent) 2 45 WINTERTUIN LIVE @ VALKHOF FESTIVAL (dagelijkse talkshow) 6 320 WINTERTUIN OP RUIMTEKOERS (schrijfresidentie) 19 150 WINTERTUIN OP LOWLANDS (talkshow met voordrachten) 3 450 WINTERTUIN OP HONGERIGE WOLF (schrijfwerkplaats) 3 150 WINTERTUIN OP TENTSTOCK (voordrachten, muziek en workshops) 14 900 SUBTOTAAL

32

91 6.017

ACTIVITEITENOVERZICHT 2015

LITERAIR PRODUCTIEHUIS WINTERTUIN

GEDICHTENNACHT (29 januari) NIJMEEGS BOEKENFEEST (7 maart) RADIO VERKADE (16 mei) NIEUWE TYPES FESTIVAL (26 t/m 28 juni) WINTERTUINFESTIVAL (26 t/m 29 november)

SUBTOTAAL

bezoekers

programma’s

FESTIVALS EN EVENEMENTEN

8 120 15 1.121 16 372 18 1.950 28 3.606 85 7.169 programma’s

bezoekers

KINDERBOEKENFEEST LEZEN MET DE STERREN HET NIEUWE SCHRIJVEN SCHRIJVERSACADEMY 15+

7 2 19 20

500 210 570 8

SUBTOTAAL

48 1.288

WERKPLAATS (R&D)

bezoekers

uitvoeringen

EDUCATIE

BOOTCAMP 5 131 LITERATURJUGEND 9 148 SUBTOTAAL

33

14

279

ACTIVITEITENOVERZICHT 2015

bezoekers

uitvoeringen

INTERNATIONAAL FUTURE OF PUBLISHING SUMMIT AUTOLOZE ZONDAG (canon-editie i.s.m. Vlaamse partners)

1 1

SUBTOTAAL

2 176

bezoekers presentatie

oplage

PUBLICATIES

106 70

WOUT WAANDERS - OLIFANTOPIA (chapbook) 675 48 LOTTE LENTES - DE JONGEN, HET STOF (chapbook) 675 48 JULIET GAGNON - LEFT (chapbook) 675 48 HELENA HOOGENKAMP - KLEINE ZEEMEERMIN, PER ONGELUK DOOD (chapbook) 675 48 NOTULEN VAN HET ONZICHTBARE #3 100 30 BROEDER DIELEMAN - UUT DE BRON (boek en cd) 550 130 ELSKE VAN LONKHUYZEN - TRACES & ORDER 500 50 (bundeling 2 verhalen Eng. vertaling) ELSKE VAN LONKHUYZEN - TRACCE & ORDINE 500 50 (bundeling 2 verhalen It. vertaling) SUBTOTAAL 452

TOTAAL AANTAL BEZOEKERS 2015

TOTAAL AANTAL BEZOEKERS 2014

34

15.381 14.041

COLOFON

Literair Productiehuis Wintertuin Postbus 1009 6501 BA Nijmegen

bezoekadres Wezenlaan 71 6531 MK Nijmegen

medewerkers Directie Frank Tazelaar Monique Warnier Hoofdredactie Willem Claassen (festivals) Dennis Gaens (uitgeverij) Kim van Kaam (agentschap) Noortje Kessels (academy) Programmamakers Myrna Eppings Nine Hoog Antink Laurens van de Linde Noor Schellens Wout Waanders Ontwerp Jos Lenkens

Productie Esther Aerts Secretariaat Karin Tuinder Redactieondersteuning (stage) Roos Candel Jette van den Eijnden Jody Hunck Nikkie Jessen Manouk Miltenburg Maaike Pleging Nicole Schaeffers Raad van toezicht Sef Maessen, voorzitter Simon Ponten, secretaris Marcel Rรถzer, lid

Publiciteit Lisanne Boomkamp

Fotografie in dit jaarverslag: SchulteSchultz Fotografie, Annelies Verhelst, Iris van Vliet

35

ACADEMY

PODIUM

Hèt platform voor talentontwikkeling en educatie op het gebied van schrijven.

Literatuurfestivals en podiumproducties.

AGENTSCHAP

UITGEVERIJ

Vertegenwoordiging en begeleiding van talentvolle schrijvers.

Onafhankelijk uitgever van eigenzinnige publicaties.