Endüstriyel borulama dergisi

ENDÜSTRiYEL

MEKANiK

BORULAMA & TESiSAT Mekanik Tesisat-Endüstriyel Borulama- Basınçlı Kaplar Dergisi 2016 Yıl : 2 Sayı :4 Fiyat : 10 TL

MAKALE FUAR *EURO BLECH 2016 *AMB 2016

*ABB *ANTON PAAR

GÜNCEL *BORUSAN’DAN ABD’DE HUKUK ZAFERi

AYIN KONUGU ERENSAN MURAHHAS AZA’SI ALI EREN

EDİTÖR ilker kaplan

Endüstri 4.0 Ve World Media 12. Yıl Organizasyonu

Türkiye'nin;

lama Yayın Türü Yaygın Süreli

Editör - Künye

Yayıncı Dünya Medya Basın Yayın Reklam Tanıtım Hizmetleri İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İlker Kaplan Reklam ve İdari İşler Müdürü Hatice Karabay Halkla İlişkiler Müdürü Ayşe Savranoğlu Muhasebe Müdürleri Sevda Öncü Düzgün Turgut Yazı İşleri Simgenur Savranoğlu Grafik Tasarım Ezgi Kamburoğlu

endüstri ve sanayileşmede yaşadığı geri kalmışlığı aşması için bilimsel anlamda çalışmalar yapan firmalara ve sektöre hizmet eden yayıncılara ihtiyacı var.

Araştırma geliştirme çalışmalarına önem verilmesi gerekir.

Ar-Ge'yi destekleyecek bilimsel gelişime açık yayıncılarda geleceği daha olumlu bir düzleme geçirecekler.

İnsan Kaynakları Müdürü Sibel Şanlı

World Media Endstri 4.0 ve Otomasyoncuların Birliği

İletişim Danışmanı Alper Tuna

Abone Sorumlusu Defne Deniz Kaplan Beste Kamburoğlu Fotoğraf Editörleri Murat Çapkın Sinan Temur

Bilişim Sorumlusu Kerem Mercan

World Media olarak; sektörlere ışık tutan yedi adet spesifik yayınımızın içeriklerindeki gelişimi daha farkedilir bir düzeye taşıdık. Yıl sonunda bir yayınımız daha gündeme gelecek. Ayrıca Aralık ayının ilk haftasında World Media - Endüstri 4.0 Seminer ve Sergisinin organizasyon çalışmaları başladı. Şu ana kadar önemli yol katettiğimizi söylemeliyim. Firmalarımızın bu konuda gösterdikleri ilgi ve katılım konusunda gösterdikleri olumlu yaklaşımlar; bizim için çok anlamlı.

World Media 12. Kuruluş yılı etkinliği ile yılın firmalarına dönük 30 kategoride vereceğimiz plaketler de; 3 Aralık 2016 akşamı, yılın başarılı firmalarıyla buluşacak. Gala yemeğiyle birlikte düzenlenecek bu etkinlikte de önemli firmalarımız bizimle birlikte olacak.

Ayrıca yıl sonuna kadar dergilerimiz için sürecek olan abonelik işlemlerinizi yaptırırabilirsiniz. Dergilerimize ne kadar erken abone olursanız o kadar kazançlı çıkıyorsunuz.

Spesifik sektörel yayıncılıkta öncü yayınlarıyla World Media Dergileri; Sizi hedef kitlenize ulaştırmanın yanında, bilimsel - teknik yazıları ve haberleriyle, sektörel bilgi aktarımında da önemi bir işlevi yerine getiriyor.

Bizi izlemeye ve okumaya devam edin.

Bölge Temsilcileri Çetin Sülün (Ankara) Mesut Karabay (İzmir) Umut Yıldız (Bursa) Mehmet Çoban (Gaziantep) Avrupa -Almanya - Temsilcisi Pınar Açıkgöz Sosyal Medya Fatma Kurşun Dağıtım Ali Savranoğlu Zafer Kamburoğlu Genel Koordinatör Süleyman Kaplan Hüsniye Kaplan Katkıda Bulunanlar Meryem Savranoğlu Fatma Kaplan Selda Kamburoğlu Dağıtımcı Aras Kurye - PTT - Yurtiçi Kargo Yönetim Yeri Akşemsettin Mah. Güneş Sokak No: 48 D :10 Eyüp / İstanbul Tel:0 850 532 94 68 Fax : 0 212 427 00 15 gazete.haber@gmail.com www.ekonomiknokta.com Endüstriyel Borulama & Mekanik Tesisat Dergisi Basın Meslek İlkelerine Uymaya Söz Vermiştir. İçeriğindeki yazınsal ve görsel malzemeler, izin alınmaksızın; yazılı, görsel, işitsel ve elektronik medyada kullanılamaz.

Reklamların hukuki sorumluluğu reklamveren firmaya aittir.

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

3

İÇİNDEKİ Endüstriyel Borulma / İçindekiler

İÇİNDEKİLER

3

ENDÜSTRİ 4.0 VE WORLD MEDİA 12. YIL ORGANİZASYONU

8

BORUSAN MANNESMANN’DAN ABD’DE HUKUK ZAFERİ

14

Erensan Şirketler Grubu Murahhas Aza’sı Ali Eren:

“YARIM ASIRDIR YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRETİMLER GERÇEKLEŞTİRİYORUZ”

Emas Yönetim Kurulu Başkanı Gazanfer Sanlıtop

20

“TARİHE IŞIK TUTUYORUZ”

4 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

İLER

Endüstriyel Borulma / İndex

40

DCB Makine Finans CEO’su İbrahim Harman:

“ADALET HERKESE ADALET, KURAL HERKESE KURALDIR”

3 m - Arka Kapak

Çam Grup - Ön Kapak İçi

İmder - Arka Kapak İçi

Borusan - 11 . Sayfa

42

AMB 2016: TAKIM TEZGAHLARI DİJİTALLEŞİYOR

World Media- int- 23 . Sayfa Wnt - 25 . Sayfa Aktif Ölçüm - 27 . Sayfa Kristal - 29. Sayfa İmder - 31 . Sayfa Maktek - 33 . Sayfa Rolexpo - 35 . Sayfa Çam Grup - 37 . Sayfa Makina TV - 39 . Sayfa

60

Emek Makine Model Genel Müdürü Taner Ergen;

İNDEX

Euro Blech - 47 . Sayfa Erse Forklift - 49 . Sayfa Thk - 55 . Sayfa Emek Model Makina-59 . Sayfa World Media- End4.0-62 . Sayfa

“KALİTELİ İNSAN YETİŞTİRMEMİZ LAZIM”

World Media- 12. Yıl -63 . Sayfa World Media- Dergi - 66 . Sayfa

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 /4 5

Endüstriyel Borulama - Ayın Firması

BORUSAN MANNESMANN’DAN ABD’DE HUKUK ZAFERİ

A BD petrol kuyu boruları pazarında yıllar içinde edindiği Borusan Mannesmann Uluslararası Ticaret Mahkemesi’nde ABD Ticaret Bakanlığı’na karşı açtığı davayı kazandı. ABD Ticaret Bakanlığı Borusan Mannesmann’a uygulama kararı aldığı % 15,89 telâfi edici vergi oranını % 2,39’a indirmek zorunda kaldı.

prestijli konumunu, 2014’te Houston’da hizmete soktuğu fabrikasıyla pekiştiren Borusan Mannesmann, yerel çelik boru üreticilerinin yoğun lobi faaliyetleri sonucunda ABD Ticaret Bakanlığı tarafından kendisine uygulanan haksız vergi oranına karşı önemli bir hukuk zaferi kazandı.

ABD Ticaret Bakanlığı, Türkiye tarafından sübvansiyonlarla desteklendiği iddiasıyla Borusan Mannesmann ürünlerine karşı uygulama kararı aldığı telâfi edici vergi oranını % 15,89’dan % 2,39’a indirmek zorunda kaldı.

8 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Borusan Mannesmann’ın haksız karara karşı yürüttüğü hukuk mücadelesinin bir parçası olarak başvurduğu Uluslararası Ticaret Mahkemesi’nin yorum ve yönlendirmeleri ABD Ticaret Bakanlığı’nı vergi oranını çok büyük ölçüde düşürmeye zorladı.

Borusan Mannesmann İcra Kurulu Başkanı Semih Özmen son gelişmeleri şöyle değerlendirdi; “ABD’de rakibimiz olan yerel şirketlerin Ticaret Bakanlığı’na baskıları sonucunda, bakanlık yanlış ve haksız bir karar almıştı. Hu-

kuka olan inancımız sayesinde ortaklarımızın ve ülkemizin çıkarlarını korumak için mücadeleye devam ettik. Epeyce zaman ve para harcadık ama haklı mücadelemizin sonucunu aldık.”

Yerel üreticilerin lobi faaliyetleri haksızlıklara yol açtı Pazarda Borusan Mannesmann’ın rakibi olan bir grup yerel şirket 2013 yılında ABD Ticaret Bakanlığı’na başvurarak şikâyette bulunmuştu. Başvuru sonucunda aralarında Türkiye’nin de bulunduğu Petrol Kuyu Boruları ihracatçısı 9 ülkeye Anti-Damping, ayrıca Türkiye ve Hindistan’a telafi edici vergi soruşturması açılmıştı.

Endüstriyel Borulama - Ayın Firması

Bakanlık gerçekleştirdiği ön incelemede, ilk aşamada Borusan Mannesmann’ın vergi oranını % 0,31 olarak belirledi. Uluslararası kurallar gereği “0” kabul edilen bu oran şirkete herhangi bir vergi yükümlülüğü getirmedi. Ancak yerel üreticilerin lobi çalışmaları sonucunda Amerika’da 150’den fazla milletvekilinin imzasıyla

Ticaret Bakanlığı’na bir dilekçe verildi. Bunun ardından Bakanlık oranı bu kez % 25,76’ya yükseltti. Bakanlığın nihai kararı ise 11 Temmuz 2014 tarihinde %15,89 seviyesinde bir telafi edici vergi oranı olarak çıktı.

Hukuk mücadelesi yürüten Borusan Mannesmann bu kararı Uluslararası Ticaret Mahkemesi’nde temyiz etti.

Mahkeme hâkiminin yorum ve yönlendirmeleri ABD Ticaret Bakanlığı’nı vergi oranını yeniden hesaplamaya zorladı. Bakanlığın 22 Şubat 2016’da sunduğu % 2,39 düzeyindeki vergi oranı mahkeme tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi.

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

9

Endüstriyel Yazılım / Makale

8 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 3

Endüstriyel Yazılım / Makale

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 3

9

Endüstriyel Borulama - Ayın Firması

BORUSAN MANNESMANN

B orusan Mannesmann; has its signature in everything

we come across by in daily life. The roads we pass over, in transmission of gas, water, and oil we use, the motor vehicles we use with confidence every day, the buildings in which we live, the machinery and vehicles around us and all the systems and structures surrounding us...

Borusan Mannesmann is sustaining the duty and responsibility of life; providing secure products and services that can be trusted for life...

Borusan Mannesmann is among the leading steel pipe manufacturers in Europe and in the world with one million tons of production capac12 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016/ 4

ity. Major objectives of BMB can be followed as promoting the position of Turkish industrialists as being a guiding force in the pipe industry and international recognition. Borusan Mannesmann is investing in the future projects of the Turkish economy.

While exporting products to various countries in America, Europe, and Asia, Borusan Mannesmann contributes to Turkey and it also grows into one of the main driving forces of the Turkish economy due to its assurance for future developments.

Utilizing its experience to the markets overseas, especially in Iran, Algeria, Europe and the U.S., Borusan Mannesmann has successfully ac-

complished producing pipes for numerous major energy, oil, and gas pipeline projects.

The name of Borusan Mannesmann Boru can be found under many great worldwide projects. The company provides products for various international projects such as The Baku-Tbilisi-Ceyhan Pipeline, The NK1 Oil Pipeline, The Şahdeniz, The Blue Stream, The Turkey-GreeceHungary Gas Pipeline and The United States Elba Express Natural Gas Pipeline projects. The Elba Express Project, with a budget of 170 million dollars, has been called one of the greatest projects being achieved by a Turkish manufacturer in the U.S.

Endüstriyel EndüstriyelYazılım Borulma / Makale / Haber

Hayatta her gün karşımıza çıkan her şeyde ve her yerde; Borusan Mannesmann’nın imzası var... Üzerinden geçtiğimiz yollarda, kullandığımız doğalgaz ve suyun bize taşınmasında, her gün güvenle kullandığımız motorlu taşıtlarda, içinde yaşadığımız binalarda, çevremizde gördüğümüz makine ve araçlarda ve bizi kuşatan tüm sistem ve yapılarda…

www.borusanmannesmann.com

Borusan Mannesmann; hayatın yükünü ve sorumluluğunu üzerinde taşıyor; hayatın kendisini emanet edebileceğiniz güvenlikte ürün ve hizmetler sunuyor.

EndüstriyelBorulama Borulama- -Mekanik MekanikTesisat Tesisat- -Basınçlı BasınçlıKaplar Kaplar2015 2016/ /13 Endüstriyel

11 7

Basınçlı Kaplar - Ayın Firması

Erensan Şirketler Grubu Murahhas Aza’sı Ali Eren:

“YARIM ASIRDIR YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRETİMLER GERÇEKLEŞTİRİYORUZ”

Erensan Şirketler Grubu Murahhas Aza’sı Ali Eren aynı zamanda; İSO, MİB ve Basınçlı Kaplar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi. Ali Eren ile sektörün köklü firması Erensan ve genel olarak basınçlı kaplar sektörünü değerlendirdik. Sohbetimizde öne çıkan unsur; Erensan’ın sektörde yarım asırdır yüksek katma değerli üretimler gerçekleştirdiğiydi.

14 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Basınçlı Kaplar - Ayın Firması

Erensan’ın kuruluşu, gelişimi ve yapılanmasından biraz bahseder misiniz?

Erensan Şirketler Grubu, 1966 yılında Türkiye’de kurulan, endüstriyel ve konut tipi kazan üreten ve pazarlayan bir sanayi girişimidir.

Erensan grup şirketi olan Isı Sanayi A.Ş’nin uzmanlık alanı endüstriyel kazanlardır. Üretim aralığı; 70 KW’tan 23 MW’a kadar uzanır. Üretim programı kazan, eşanjör, basınçlı kap ve reaktörleri de kapsamaktadır. İstanbul’da kurulu modern üretim tesisleri, 8.000 m² ‘si kapalı 15.000 m² alana, Yozgat’taki üretim tesisleri ise 14,000 m2 kapalı, 40,000m2 alana sahiptir. Erensan, toplam 380 çalışanı ile Avrupa gereksinimlere uygun kalite standartlarında dizayn ve imalat yapmaktadır.

AR-GE departmanında çalışan 8 kişilik bir ekip her gün müşteri ihtiyaçlarını, cevre sorunlarını, maliyet yapılarını inceleyerek “sürekli iyileştirme” doğrultusunda araştırmalar yaparak yeni yöntem ve ürünler geliştirmekte ve var olan ürünleri yenilemektedir.

Erensan olarak diğer sanayi kuruluşlarından farklılığınız neler?

Erensan Şirketler Grubu kurulduğu dönemden itibaren katma

değerli sanayi üretimi yaparak işe başlamıştır. Bu olağan bir durum değildir. Gelişmekte olan ülkelerdeki normal sınai teamül, montaj sanayisidir. En azından sanayinin başlangıcı orasıdır. Uzun yıllar sonra yaratılan tecrübe ve bilgi ile ve sınai altyapının ve tamamlayıcı sanayilerin gelişmesi ile imalatın derinliği artarak “katma değerli üretimler başlar. Ancak biz montaj sanayi evresini atlayarak direkt yüksek katma değerli üretim yapmakla işe başlamışız. Hammaddeyi çelikhaneden alarak, güncel ve modern tüm üretim teknolojilerini kullanarak ve özgün hesap kitap ve dizaynımızı kullanarak tüm üretimi kendi imkanlarımızla gerçekleştirip, son kullanıcıya ulaştırıyoruz. Aradaki bütün değer katmanları bize ait oluyor. Bizi diğer sanayi kuruluşlarından ayıran özelliklerimizden biri de yaklaşık yarım asırdır ayakta kalarak faaliyetlerimizi sürdürebilmemiz. Yarım asır bir çok kuruluş için maalesef erişilemeyen bir zaman.

Bu istatistik olarak böyle. Kurulan firmaların ancak yüzde 6’sı yarım asır ayakta kalıyor. Biz de onlardan biriyiz.

Türkiye’deki basınçlı kaplar sektörünü değerlendirdiğinizde nasıl

bir tablo görüyorsunuz?

Basınçlı kaplar sektörü Türkiye için çok önemli bir sektör ve dünyada da çok önem verilen bir sektör. Bunu şuradan anlıyoruz: Dünyanın hemen her ülkesinde basınçlı kaplar ile ilgili düzenlemeler yapılarak bunların üretimi ve montajı denetim altına alınmış. Bunun sebebi bu sektörü ürettiği cihazların ve makinelerin hem insan hayatı hem insan hayvan ve bitki sağlığı açısından önemli olması ve enerji dönüşümü yaptıkları için verimli ve ekonomik olmalarının ülkelerin ekonomisi acısından önem taşıması.

Türkiye’nin sektörün gelişmesi açısından avantajları var.

Teknik elemanlarımız mevcut. Nitelikli işgücü sayıca yeterli olmasa da nitelik olarak yeterli düzeyde. Ancak bu güne kadar gelen hükümetler; bu sektöre çok fazla önem vermediler.

Tabii olarak daha geniş kitlelere hitap eden sektörlere ağırlık verdiler; inşaat otomotiv, tekstil gibi… Ancak Türkiye’nin bu sektörlerde geldiğimiz noktadan çok daha ileriye yol alma şansı yok. Buralarda rekabet şansımız gitgide daralmakta ve gelişme ancak daha fazla yabancı sermaye ile sağlanabilir. Gelişme ve verimlilik sağlandıkça bu sektörlerin yatırım

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

15

Basınçlı Kaplar - Ayın Firması

doları başına yarattıkları istihdam da düşüyor. En az sermaye ile en çok istihdamı sağlayabileceğiniz sektörlerden birisi de basınçlı kaplar sektörü. Dolayısı ile sermaye birikimimizin ve tasarruflarımızın kısıtlı olduğu malumken eldeki imkanlarla

16 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

yatırımın istihdama dönüşünü en verimli sağlayabileceğimiz sektörlerden birisinden bahsediyoruz. Bizim ülke olarak dünyada, yukarıda bahsettiğimiz sektörlerde ilk 10’a girme şansımız da yok denecek kadar az. Ancak basınçlı kaplar sektöründe

bu hayata geçebilir. Çünkü bu sektör yari - konvansiyonel veya yari teknolojik bir sektör.

Hammaddesinden, dizaynına, üretim bilgisine, işgücünden, pazarına kadar bu sektörde önemli bir yerdeyiz, önemli bir potansiyele sahibiz.

Basınçlı Kaplar - Ayın Firması

Peki daha da somut konuşursak basınçlı kaplar sektörüne dair kamu yöneticilerinin ne yapması gerekiyor?

Bu çok basit. Binlerce km uzaktan kazan ve basınçlı kapları ithal edeceklerine; ürünlerini bizden alsınlar. Biz kalorifer kazanlarının en iyisini yapıyoruz. Cambridge Üniversitesi’nin Kampusunu bizim merkezi ısıtma kazanlarımız ısıtıyor.

Rize Üniversitesi’ne ve Kartal Adliyesi’ne Almanya dan kazan alınıyor. Bunu gündeme

getirdiğimizde bürokratlarımız “sizinkilerde kalite sorunu var” dediler. İngiltere’nin en prestijli binalarına, Arsenal kulübünün Emirates Stadına, Manchester Üniversitesi Kampüs’üne kazan satıyorum, onlar “kalite sorunu var” demiyorlar. Bizim bürokratlarımıza beğendiremiyoruz. Şimdi bir hesap yapalım. 2023 hedefiniz 500 milyar dolar. Bunun 100 milyar doları makine sektörüne ve 5 milyarı da basınçlı kaplar üreticilerine düşüyor. Şimdi devletimiz dünyaya 5 milyar dolarlık ürün satın diyor. Simdi benim de sor-

mam lazım kalitesiz dediğiniz ve tercih etmediğiniz bu ürünleri kime satmamızı bekliyorsunuz? hem de 5 milyar dolarlık kalitesiz mali alacak potansiyel var mı dünyada ? Dolayısı ile devlet bize ya güvendiğini göstersin, veya bu hedefleri koymasın. Biz de bu hedefleri gözden geçirmek zorunda kalıyoruz. Yatırımlarımızı ona göre şekillendiriyoruz.

Sizce sektörün yaşadığı sıkıntılar neler? Öncelikle Devletin sektöre bakış açısı

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

17

Basınçlı Kaplar - Ayın Firması

değişmesi lazım. Basınçlı kaplar sektörü Türkiye’nin enerji açığını azaltacak bir yapıya sahip. Bizim ürettiğimiz ürünler verimli kullanıldığında enerji tasarrufu sağlıyor. Örneğin bir apartmanda kombi sistemi yerine merkezi sistem kazan olsa, ülke olarak 3 milyar dolar doğalgaz tasarrufu sağlanıyor. Yılda ortalama bir milyon kombi satılıyor. Artık merkezi sistemde de ‘pay ölçer’ sistemiyle yaktığınız kadar doğalgaz ücreti ödüyorsunuz.

Bizim dernek olarak gerçekleştirdiğimiz çalışmalar sonucunda; 2 bin m2 üzerindeki toplu konutlarda merkezi ısıtma sistemi zorunlu hale geldi. Bu kanun eksik oldu. Madem ki devletimiz merkezi ısıtmanın kombiye nazaran daha verimli olduğunu kabul etti, o zaman mevcutları neden değiştirmiyoruz? Sadece yeni yapılanları kısıtlıyoruz? Biz ısı sektörüyüz ve hükümetten düzenleme bekliyoruz.

Merkezi sistem için hüküme18 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 /4

tin mutlaka bir adım daha atması gerekiyor.

Bütün dünyada merkezi sistem teşvik ediliyor. Çünkü herkesin tasarruf etmeye ihtiyacı var. Türkiye’nin de cari açığını kapatmak için bu tarz düzenlemelere ihtiyacı var. Bu yolla yılda üç milyar dolar tasarruf etmek mümkün. Bir sonraki merhale merkezi sistemden daha karlı olan mahali ısıtma sistemi. Onda tasarruf iyice artıyor. Enerji bütçemizi oluştururken bunları dikkate almak lazım. Bu da devletin görevi. Bizim yapacağımız bir şey değil. Yasama yetkimiz yok. Bizim vazifemiz uyarmak ve açıklamak.

Birazda sanayi üretiminde kullanılan kazanlarınıza değinelim isterseniz?

Biz buhar ve kızgın yağ kazanlarını yapıyoruz ve bu üretimlerimizi ihraç ediyoruz. Termik ve nükleer santral kazanlarının yapımı konusunda da çalışmalarımıza devam

ediyoruz. Şu anda bu kazanlar ithal ediliyor. Bu sektörlere de kazan üretimi için gerekli teknolojik birikimimiz var.

Bunu hayata geçirmek için de adım atıyoruz. Bu konularda devletin yerli sanayiye biraz daha olumlu bakması lazım.

Bizim sorularımız bitti sizin son olarak eklemek istedikleriniz var mı ?

Biz firma olarak kendi sorunlarımızı içimizde hallediyoruz. Ancak sektöre ve ekonomiye mal olmuş sorunları derneğimiz KBSB vasıtasıyla da dile getiriyoruz. Sektörün sorunları kamuda yersiz ithalat, mevcut sistemlerin de merkezi ısıtmaya dönüştürülmesi, mahali ısınma konusunun planlanmasıdır.

Ayrıca ısıtma sistemlerinin verimli kullanılması ve emniyeti için yıllık servis ve bakım zorunluluğu getirilmesini çok önemsiyoruz.

Basınçlı Kaplar - Ayın Firması

Erensan’ın Tarihçesi

Erensan 1966 yılında Makina Yüksek Mühendisi Mesut EREN tarafından kuruldu. İstanbul Çağlayan’daki atölyede kazan imalatı başladı. 1970 İstanbul Yenibosna fabrikası kuruldu. Fabrika, Çağlayan’dan Yenibosna’ya taşındı. 1978 Türkiye’de ilk su soğutmalı çelik ızgaralı, hava üflemeli, yüksek verimli katı yakıtlı sıcak su kazanları geliştirilerek üretime başladı. 1998 Yozgat Fabrikası kuruldu.

Sıcak su kazanları üretimi, endüstri kazanlarından ayrılarak yeni ve modern bir tesiste hat üretimi olarak başladı. 1999 ISO 9001 Kalite Yönetim Belgesi alındı. 2003 Avrupa Birliği basınçlı kaplar direktifine göre uygunluk değerlendirmesi prosedürleri tamamlanarak kazanlarda CE işareti kullanımına Türkiye’deki ilk kazan üreticisi olarak hak kazandı. 2004 EN 303 ve EN 304’e göre kazan, brülör ve gaz yakan cihazların kapasite, verim, baca gazı emisyon tespitini yapabilecek Türkiye’deki ilk ve tek laboratuar olan ISILAB kuruldu. 2007 Yozgat Fabrika’da üretim ve kapasite artımı gerçekleştirildi. 2010 Erensan Romanya ERENSAN ECHIPAMENTE TERMICE S.R.L şirketi açıldı. 2011 Yozgat Fabrika 4. ve 5. üretim holü eklendi. Groupe Atlantic ile stratejik ortaklık gerçekleştirildi.

Erensan’ın Faaliyet Alanları Grup şirketleri Erensan Isı Cihazları Pazarlama ve Servis A.Ş. - Erensan ürünlerinin pazarlanması, satış ve satış sonrası hizmetlerini ve dış ticaret işlemlerini yürütmektedir.

Erensan Isı Tekniği Sanayi ve Ticaret A.Ş. – Sıcak su,kızgın su,buhar,kızgın yağ ve atık ısı kazanları ,buhar jenaratörleri, eşanjörle, ekonomizörler, bacalar ve basınçlı kap üretmektedir. 1. Domestik Isıtma Bölümü (RHD) RHD; merkezi ısıtma kazanı, brülör, pompa ve kontrolleri üretmekte ve pazarlamaktadır. 2. Proses Isıtma Bölümü (PHD) PHD; endüstriyel buhar, kızgın su ve kızgın yağ kazanları ile endüstriyel kazan dairesinin aksamları olan pompa, kontroller ve diğer ikincil aksamları pazarlamaktadır. Taahhüt grubu ise endüstriyel müşteriler için anahtar teslimi kazan dairesi kurmaktadır.

Grup iki üretim tesisine sahiptir. Atatürk Havalanı yakınındaki İstanbul / Yenibosna fabrikası, endüstriyel kazan ve basınçlı kap üretimine yönelik olarak 8.000 m² ‘si kapalı olmak üzere 15.000 m² alanda kurulmuştur. Yozgat fabrikası ise merkezi ısıtma kazanı ve buhar kazanı

üretmektedir. Yozgat, Ankara’nın 200 km. doğusunda yer alan ve özel yatırım teşvikleri olan bir ildir. Yozgat, konum olarak Anadolu’nun merkezinde yer almakta ve doğudan, batıdan ve kuzeyden uzanan doğalgaz borularına stratejik olarak yakın bulunmaktadır. Yozgat fabrikası 40.000 m² açık alana ve 14.000 m² kapalı alana sahiptir.

Grubun; İstanbul Merkez, Ankara Bölge Ofisi ve Yozgat Fabrikasında toplam 380 personel çalışmaktadır.

İhracat - Pazarlar : Kurulduğu günden bugüne, 100.000’nin üzerinde kazan satışı ile Erensan Grubu, Türkiye endüstriyel ve merkezi ısıtma kazan sektörünün lideridir. Grup tüm faaliyet alanlarında; başta Fransa, İtalya, İngiltere, Rusya, İspanya olmak üzere, Avrupa, Afrika ve Ortadoğu’yu kapsayan 70 ülkede faaliyet göstermektedir. Erensan’ın, Dünyanın önde gelen kazan imalatçıları ile de fason üretim anlaşmaları bulunmaktadır.

Bilgi ve teknoloji : Grubun, İsviçreli YGNIS markası ile 1966 yılından beri süren, kazan tasarım ve know-how lisans anlaşması bulunmaktadır.

Bunun yanında, Grup ARGE departmanında kendi mühendis ekibi ile kazan, basınçlı kap ve eşanjör tasarımları yapmakta, farklı uygulamalar için ürünler geliştirmektedir. Sertifikalar: Bureau Veritas, TSE, TSEK, GOST ve GOSGORTECHNADZOR, UKRPRO TÜVSÜD, DVGW, BUREAU VERITAS, ADVANTICA, SZUTEST ve TECHNIGAS gibi Avrupa’lı onaylanmış kuruluşlar tarafından ürünler CE Sertifikası ile belgelendirilmiştir. ISO 9001 : 2008 Kalite Yönetim Sistem Belgesi Bureau Veritas’tan alınmıştır. Isılab: 3 MW kapasitesi ile sadece Türkiye’nin değil Avrupa’nın da en büyük ısı laboratuarıdır. 92/42/AT Yeni Sıcak Su Kazanları ve 2009/142/AT Gaz Yakan Cihazlar Yönetmeliklerine göre CE işaretlemesine ilişkin kapasite, verim ve baca gazı emisyonlarının ölçümleri ile gerek diğer tüm ölçümler eğitimli ve uzman personel tarafından onaylanmış kuruluş nezaretinde yapılabilmektedir. Tüm ölçüm ve kayıt cihazları ilgili standartlara ve yönetmeliklere uygundur.

Ali Eren Kimdir?

Ali Eren, 1956 yılında İstanbul’da doğdu. Evli ve iki çocuk babası olan Eren’in bir hayli yoğun bir eğitim yaşamı var. 1967-1975 yılları arasında İstanbul Alman Lisesi’nde eğitim aldıktan sonra, Boğaziçi Üniversitesi Makine Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu.

Florida Atlantik Üniversitesi’nde Ekonomi üzerine ihtisas yaptı. İyi derecede İngilizce ve Almanca konuşan Ali Eren; aynı zamanda İtalyanca ve Fransızca biliyor. İş yaşamına 1984 yılında Erensan Grup’ta başlayan ve değişik yönetim kademelerinde görev alan Ali Eren; şu anda Erensan Grup Murahhas Aza’sı olarak görev yapıyor. Eren aynı zamanda; İstanbul Sanayi Odası, Makina İmalatçıları Birliği ve Basınçlı kaplar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi…

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4 19

Otomasyon - Ayın Firması

Emas Yönetim Kurulu Başkanı Gazanfer Sanlıtop

“TARİHE IŞIK TUTUYORUZ” Yılların deneyimiyle birlikte Türk yazın hayatında önemli bir yere sahip olan ve 20’nin üzerinde kitap yazan, EMAS Yönetim Kurulu Başkanı Gazanfer Sanlıtop ile güzel bir söyleşi gerçekleştirdik. Sanlıtop’un mühendis kimliğinin yanı sıra; araştırmacı yazar kimliğinin ön plana çıktığı söyleşimiz; tarihte yanlış bildiğimiz olaylara da ışık tutacak.

Her sayımızda bir firmamızın makine ve otomasyon sektörü dışında gerçekleştirdiği çalışmalara değineceğiz ve farklı uğraşlara değineceğiz. Bu sayımızda Emas Yönetim Kurulu Başkanı Gazanfer Sanlıtop konuğumuz.

Sanlıtop’un yazar kişiliği ve kitapları üzerine konuşacağız.

Sönce,ohbetimize başlamadan EMAS`ın kuruluşu ve

EMAS

gelişiminden bahseder misiniz?

1969 yılı Ocak ayında “Sanlıtop Mühendislik Bürosu” adı altında açılış yapmıştık. Kısa süre içinde üretimle ilgili ilk adımımızı attık. Böylece EMAS, 1969 yılının Nisan ayında fiilen faaliyete geçmiş oldu. Aynı yılın Ekim ayında ilk ürünümüz olan kumanda butonunu çıkarmayı başardık. İlk üretime geçtiğimiz tarihten itibaren Türkiye`de yapılmayan veya kaliteli üretilmeyen ürünlere göz diktik. Eğer bir ürün Türkiye`de hakkıyla üretiliyorsa, o işe girmedik. Butondan sonra sinyal armatürlerinin de üretimine geçtik. Bu alanda dönemin zorlukları nedeniyle basit buluşlarla (kontak üretimi, yerli olarak üretilen

20 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

telli neon ampul kullanmak gibi) ekonomik çözümler de gerçekleştirdik. Üretim yelpazemiz birkaç ürünle sınırlı kalmamalıydı.

O sırada bizi İtalyan kökenli bir Traktör firması keşfetti.

Kendilerine marş kontak anahtarı ürettik. O firmanın satın alma elemanlarından başkanına kadar herkesin iyi niyetli ve samimi olduğunu gördük. Bizi ve bizim gibi üreticileri Türkiye`ye kazandırdılar. Hâlâ o firmaya çalışıyoruz. Ancak miktarlar ne yazık ki, istediğimiz düzeylere çıkamadı.

Bu konuda bir seçim yapmalıydık. Elektrik sektöründeki hızlı büyüme bizi elektrik ve elektronik konularına ağırlık vermeye yöneltti ve hızlı bir büyüme yakaladık.

Ardından, İkitelli`deki şimdiki

binamıza taşındık ve yeni yatırımlar gerçekleştirdik.

Bugün dünyada 65 ülkeye mal satıyorsak ve birçok üründe favoriysek eğer, 8 yıl önce stratejik bir kararla almış olduğumuz kontak makinasının da bunda büyük payı var diyebilirim. Çünkü o sayede kontaklarımızın kalitesi tartışılmaz şekilde yükseldi. Çok sevdiğim ve sıkça söylediğim “Kalite cömertliktir!” diye bir söz var: Kaliteyi gerçekten hedefliyorsanız, masraftan kaçınmayacaksınız. Bu konu üretimin her kademesinde geçerlidir. 3 kuruş ucuz diye kalitesiz hammadde kullanamazsınız, ürünü işlerken 5 saniye daha çabuk olsun diye çalışanınızı zorlayamazsınız. Masraf olur düşüncesiyle kaliteyi kontrol etmeyeyim diyemezsiniz…

EMAS`ta üretilen tüm ürünlerin yüzde 100 devre kontrolü yapılır. Özetle; biz nerede olduğumuzu biliyoruz. Sadece teknik bilgi yeterli değildir. Kendinize bir yol seçmeli ve o yolda ilerlemelisiniz. Bizim seçimimiz, başlangıçtan bu yana Avrupa kalitesine ulaşmak şeklindeydi. Gururla söyleyebilirim ki bunu başardık…Şu anda fiyatlarımız, oldukça makul düzeyde ve kalitemiz olabildiğince yüksek. Ürün yelpazemiz de hayli genişlemiş durumda. Her yıl yepyeni ürünler çıkarıyoruz. Sonuç olarak, Çin ve Uzakdoğu ile hiç mukayese edilmiyoruz. Bu konuda, Ar-Ge kadromuzun payı da büyük. Çünkü elektroteknik ve elektronik konularında uğraş veren ekibimiz, çoğunluğu mühendis olmak üzere 20’yi aşkın kişiden oluşmakta. Bu sayıyı kısa bir sürede 30’ların üzerine çıkarmayı amaçlıyoruz.

Sizce başarılı bir yöneticinin sahip olması gereken başlıca vasıflar hangileri? Bu konudaki ilkeleriniz nelerdir?

Başarılı bir yöneticiyi kuklacıya benzetebiliriz. Çünkü kuklacı, hangi parmağını oynatınca kuklasının hangi uzvunun nasıl hareket edeceğini çok iyi bilir. Başarılı bir yönetici de aynı durumdadır. Firmasında hangi düzenlemeyi yapınca ne gibi sonuçlarla karşılaşacağının farkındadır. Önem derecesi yönünden ele aldığımızda bazı değişiklikler olsa da genelde konular bellidir. Önce kalite dersek, hemen arkasından verimlilik ve maliyetlerin piyasa koşullarına uyumluluğu ön plâna çıkar. Aslında maliyet konusunun daha öncelikli olduğu da söylenebilir. Çünkü günümüzde fiyatları piyasa belirliyor.

Girişimcinin bu konuda titiz olması kaçınılmazdır. Aksi hâlde, başarı hayal olmaktan öteye gidemez.

doğru hesaplayabilmiş olmamızdır diye düşünüyorum. Çünkü piyasa şartlarına uyamazsanız, bu işin içinden çıkamazsınız. Ya yüksek fiyatlar nedeniyle satışlarınız düşer, ya da zararına satış sonucu batarsınız.

Aslında bizim yaptığımız çok basit bir uygulamaydı. Örneğin, 1980`lerin 100 lirasına 100 “EL”(Enflasyon Lirası) dedik ve o değeri temel kabul ettik. Satın aldığımız, ya da ürettiğimiz her ürünün değerini enflasyona endeksleyerek EL cinsinden belirledik ve stoklarımıza EL cinsinden girdik. Bazı ürünler 1 ay önce, bazısı 2 ya da 3 ay, hatta 1 yıl önce alınmış olsun. Herhangi bir zaman diliminde güncel fiyatları görmek istediğimizde, bulduğumuz EL değerini başlangıç yılının enflasyon katsayısı ile çarptığımızda, o ürünün güncel fiyatını derhal görebiliyorduk. O sayede, özellikle maliyetler yönünden ne durumda olduğumuzu anlamamız çok kolay oluyordu. Bu hesabı döviz cinsinden yapmak da bir yol gibi görülebilir belki ama aynı şey değil. Çünkü dövizin hep aynı paritede kalması söz konusu değil. Beklenmedik iniş ve çıkışlarla karşılaşabiliyorsunuz. Oysa enflasyon hiç şaşmadan, az ya da çok ama mutlaka artıyor.

Maliyetleri hesaplarken, finansman konusu da çok önemli… Bize göre, finansmana toptan bir yüzde koyarak maliyete eklemek doğru değil.Çünkü her girdinin nakde dönüş süresi farklı.

Otomasyon - Ayın Firması Hammaddeninki çok uzun, parçanın orta seviyede, yarı mamulün ise daha kısa. İşçilikler de cinslerine göre farklı sürelerde nakde dönüşüyor.

Sabit giderlerin ürüne yüklenmesi de başlı başına bir sorun. Bütün mesele, maliyetleri doğru yapmakta… Çünkü yanlış hesap Bağdat’tan dönmüyor.

O yüzden müşterinizi bile kaybedebiliyorsunuz.

Üretimini yapmış olduğumuz şu an 14 binin üzerinde aktif parçamız ve 3 bin 600 civarında ürün reçetemiz bulunuyor. Her birini doğru plânlamak ve hazır tutmak çok zor. Küreselleşme ile birlikte, kimin ne zaman, hangi üründen, ne kadar alacağı da belli değil. Yok demenin ağır bir bedeli var. Artık arzlar çoğaldı. Vaktinde siparişini alamayan müşteri, hemen başka tarafa dönebiliyor. Üstelik bir daha size dönmemesi bile olası.

Bir de firmanın öncelikle bir kurumsal kültüre ve başta dürüstlük olmak üzere belli ilkelere ulaşmış olması söz konusu. Bir şirkete gelen eleman ya kurum ilkelerine uyacak ya da gidecektir. Bize gelen yeni çalışanımızı arkadaşları ya kabullenmiş ya da reddetmişlerdir. Çünkü kötü bir eleman iyi bir ortamda barınamaz. Ya düzelecek, ya da gidecektir. Yıllar ilerledikçe, köklü bir firma kültürü oluşur. O kültür dürüstlüktür, çalışkanlıktır, gayrettir, sorumluluktur. Firma ne kadar eskiyse, taşlar daha bir yerine oturmuştur.

EMAS olarak, başta aşırı yüksek enflasyon olmak üzere, geçtiğimiz yıllarda ülkemizin yaşadığı tüm badireleri atlatarak bugünlere gelmemizin en önemli nedenlerinden biri, kendi para tarifimizi yapabilmiş ve maliyetleri ona göre Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

21

Otomasyon - Ayın Firması Sık sık eleman değiştiren kuruluşların ömürleri kısa olur, yıllara meydan okumaları mümkün değildir.

Yarım asra yakın bir süredir faaliyetini başarıyla devam ettiren EMAS, bu yönden çok şanslıdır. Çünkü elemanlarımızın hepsi de bizim için çok değerlidir. Onlar her şeyin farkında ve bilinçlidirler. Geçmişte olanları, yaşanılan zorlukları bilirler. Olur-olmaz nedenlerle tepkili davranmazlar… Hiç unutmam, bir dönem “kısıtlı çalışma” mecburiyetinde kalmıştık. Çalışanlarımıza bu kararı açıkladığımızda hemen ve hatta teşekkürle kabul ettiler. Çünkü eski krizlerden dolayı deneyimleri vardı ve hiçbir arkadaşlarının işinden olmasını istememişlerdi.

Başarı ayrıntılarda gizlidir. Ama o ayrıntılarda boğulmamak şartıyla!

Her şeyden önce çalışanlarınızın sizin işi iyi bildiğinize inanmaları gerekiyor... Sizin herhangi bir soruna çözüm bulabileceğinize kanaat getirmiş olmaları ise işin olmazsa olmazı gibidir.

Sektörde yarım asra doğru ilerlerken, biz sizi yazar kişiliğinizle de tanıyoruz. Kitap çalışmalarınıza da çok önem veriyorsunuz?

Bana yönelttiğiniz en zor soru bu olsa gerek. Yılların alışkanlığı ve hâlâ bir şeyler yapma arzusu taşımam; beni 70 yaşından sonra deneyimli ekibimizle birlikte böyle bir girişimde bulunmaya zorladı. Ama bir taraftan da edebiyat çalışmalarım devam ediyor. Yıllar önce kötü bir hastalık sonucu heyecanlanarak, kalıcı bir iz bırakmak adına çıkardığım “Bir

Katre Sevgi” adlı ilk şiir kitabımdan sonra başlayan serüven, çeşitli konularda yazılmış 20’nin üzerinde kitapla sürüp gidiyor. Sırada yeni çalışmalar da var ve ben, bu uğraşlardan büyük bir zevk alıyorum. Çünkü birinden yorulunca, ötekinde dinleniyorum. Ayrıca güzel şeyler de oluyor. Örneğin, Şu Çılgın Türkler adlı romanı okumak, bana Çanakkale Geçilmedi kitabını kazandırmıştı. Sonra da Turgut Özakman’ın Diriliş-Çanakkale 1915 isimli eserinin 7 yerinde kitabımdan söz edilmesi heyecan verici bir olaydı. Değişik nedenlerle kitaplarımdan alıntılar yapılması da beni mutlu ediyor. Yıllar önce, günlük gazetelerden birinde bulmaca çözerken kendi şiirimle karşılaşmak beni anlatılamaz biçimde etkilemiş, mutluluktan sevinç gözyaşları bile dökmüştüm. Kitaplarımın telif gelirleri yakın zamana kadar Cerrahpaşa Çocuk Sağlığı Vakfı’na bağışlanıyordu. Sonrasında da rahmetli ağabeyim Ertuğrul Sanlıtop ile birlikte babamız adına yaptırdığımız Gölmarmara Hulki Sanlıtop Anadolu Lisesi’ne bağışlandı. Kitaplarımdan elde ettiğimiz geliri gençlerimizin eğitimine ayırıyoruz. Bugüne değin yaptığım hemen bütün işlerden büyük keyif aldım. Ulaştığım her güzellik, beni yeni bir şeyler üretmeye yöneltti. Zaten başka türlüsü de düşünülemez.

Sizin yazdığınız kitapları ilgiyle takip ediyoruz. Kitaplarınızda tarihte yanlış bildiğimiz olayları da belgeleriyle anlatıyorsunuz. Biraz da kitaplarınızdan bahsedelim isterseniz?

22 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Yirminin üzerinde kitap yazdım ve insanlarımıza gerçekleri aktarma konusunda çalışmalarımı yoğun bir şekilde sürdürüyorum. Son kitaplarımdan birisi olan “Çanakkale Geçilmedi” belgesel roman tarzında…Burada; Çanakkale Savaşında Yüzbaşı Mehmet Hilmi Bey ile ilgili tarihe not düşmek istedim. Yüzbaşı Mehmet Hilmi Bey aynı zamanda bizim aile büyüğümüz ve ondan bize aktarılan belgeler ışığında yazdığım bu belgesel romanda; Çanakkale savaşında ‘Seyit Onbaşı’ olayının tam anlamıyla gerçekleri yansıtmadığını, askeri motive etmek için böyle bir efsane yayıldığını anlatmaya çalışıyorum. Hepimizin bildiği hikaye; Seyit Onbaşı’nın 275 kg top mermisini kaldırıp topa yerleştirmesi ve İngiliz zırhlısını bu top mermisiyle vurmasıdır.

Bilimsel olarak bu olayın yukarıda anlatıldığı gibi gerçekleşme ihtimali yok denecek kadar az. Çünkü o zaman bir zırhlının vurulması öyle tek atışta yapılamaz. Bunu yapabilmeniz için yanınızdabilimsel eğitim almış ve koordinathesaplarını yapabilecek birinin olması gerekir. O hesapları;Rumeli Mecidiye, Hamidiye ve Namazgâh tabyaları grup komutanı Topçu Yüzbaşı Mehmet Hilmi Bey yaptı. Fakat ne yazıktır ki olaya hamasi bir hava vermek adına Seyit Onbaşı efsanesi gündeme getiriliyor. Ancak tarihe objektif bir şekilde bakmak gerekiyor. Aksi takdirde günümüz gençlerine o hamasi hikâyeleri anlatamazsınız.

www.worldmedyatv.com Ekonomi, Sanayi, Otomotiv sektörünün internet televizyonu...Yakında ...

www.ekonomiknokta.com Ekonomi ve Sanayi sektörünün haftalık internet gazetesi...

www.makineotomasyondergisi.com Makine Otomasyon ve Sanayi sektörünün aylık dergisi...

www.tuningworld.com.tr Otomobil, otomobil yan sanayi ve tuning sektörünün dergisi...

Basınçlı Kaplar - Makale

BASINÇLI KAPLAR İLE YAPILAN ÇALIŞMALARDA GÜVENLİK I. Tanımlar:

K

ap: İçine akışkan doldur-

mak için tasarlanmış ve imal edilmiş hazneye denir. Bir kap birden fazla hazneden oluşabilir.

Basınçlı kap: İç basıncı 0.5 bardan büyük olan kap ve ekipmanlara denir.

Basınçlı ekipman: Her türlü basınçlı kap ile bunlar ile bağlantılı boru donanımı, emniyet donanımları ve basınçlı aksesuarlar anlamına gelmektedir.

Eğer; varsa basınçlı ekipman üzerindeki flanş, nozul, kaplin, destekler, kaldırma

mapası vb. basınçlı kısımlara bağlı elemanlar da buna tanıma dahildir.

Emniyet aksesuarları: Basınçlı kabın emniyetle işletilmesini sağlamak için gerekli olan cihazlardır.

1-Basınç düşürme cihazları İzin verilen limit aşıldığında devreye girerek basıncı tamamen veya limit içinde kalacak şekilde düşüren cihazlardır. Örnek: • Emniyet valfleri, • Patlama diski, • Bel verme çubukları, • Kontrollü basınç düşürme sistemleri, gibi 2- Otomatik sistemler: Ayarlanan limit aşıldığında devreye girerek hata düzeltme imkânlarını faaliyete geçiren, tesisi kısmen veya

tamamen kapatan ya da durduran sistemlerdir. Örnek: • Basınç ve sıcaklık şalterleri, • Akışkan seviye swiçleri • Emniyetle ilgili her türlü ölçme kontrol ve düzenleme cihazları.

II. Basınçlı kap çeşitleri • Kazanlar, • Gaz tüpleri, • Hava tankları, • LPG tankları, • Kompresörler, • Boru hatları, • Sınai gaz tankları.

• Kriojenik tanklar, • Otoklavlar, • Hidrolik akışkan devreleri, • Pnomatik akışkan devreleri, • Soğutma üniteleri, • Hidrofor vb.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünde adı geçen emniyet cihazları

Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Cinsi Adı Madde nu Basınç göstergesi Manometre/presostad 204/1 Sıcaklık göstergesi, Termometre/termo kupl 204/2 Besi pomp./seviye göst Tağdiye cihazı 204/3 Basınç emniyeti Emniyet valfi ağırlıklı/yaylı 205 Boşaltma sistemi Tahliye vanası 215 Blöf donanımı Blöf valfi 211 Gaz yakıt yangın em.sistemi Sulu emniyet kabı 216 Gaz patlama emniyeti Patlama kapağı 217/1 Su ısıl genleşme emniyet Nefeslik/genleşme Valfi 218/2

24 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Basınçlı Kaplar - Makale

Basınçlı Kaplardan Kaynaklanan İSG Tehlikeleri 1. İnfilak Tehlikesi 2. Parçalanma Tehlikesi 3. Boğulma – zehirlenme 4. Yangın – patlama 5. Kimyevi ve termal yanıklar 1. İnfilak Tehlikesinden Korunma Tedbirleri • Tasarım ve imalat yetkili teknik elemanlarca yapılmalıdır.

Tasarım ve imalatta gerekli tedbirler alınmalıdır • Kaplar gerekli emniyet cihazları ile donatılmalıdır.

• Uygun yerleşimi sağlanmalıdır.

• Ehliyetli elemanlarca işletme ve bakımı sağlanmalıdır.

• Periyodik bakım ve deneyleri yapılarak belgelendirilmelidir.

• Maruziyet alanı belirlenmeli ve ilgisizlerin girmesi önlenmelidir.

• Çalışmalar en az elemanla yürütülmelidir.

• Düzenli olarak sicil kayıtları tutulmalıdır.

• İşletme-bakım talimatları hazırlanmalıdır.

• Elektrik tesisatı exproof olmalı ve paratoner bulundurulmalıdır.

2. Parçalanma Tehlikesinden Korunma Tedbirleri (Şarapnel etkisi) • Tasarımda parça fırlama risk azaltıcı tedbirler alınmalıdır.

• İmal usullerinde uygun teknikler seçilmelidir.

• Basınçlı kabın yer seçiminde dikkatli olunmalıdır.

• Gerekli hallerde sütre yapılarak parça yayılımı önlenmelidir.

• Periyodik basınç testleri yapılarak rapora bağlanmalıdır.

• Tehlikeli alanlara giriş çıkışlar kontrol altına alınmalıdır.

• Bakımlar ehliyetli elemanlarca yapılıp belge ve kayıtlar uygun tutulmalıdır.

3. Boğulma ve Zehirlenme Tehlikesinden Korunma Tedbirleri • İmalatta ve yer seçiminde çalışılan maddeler dikkate alınmalıdır.

• Genel veya mevzi havalandırma tesis edilmelidir.

• Gaz detektörü ve alarm cihazları bulundurulmalıdır.

• Çalışanlar eğitilerek dosyalarına belge konulmalıdır.

• Kişisel koruyucu donanımlar temin edilerek kullanımı sağlanmalıdır.

• Riskli alanlarda en az eleman ile çalışılmalıdır.

• Gerekli yerlere ikaz levhaları asılmalıdır.

4.Yangın ve Patlama Tehlikesinden Korunma Tedbirleri • Yanıcı ve patlayıcı ortamlarda sıcak işler özel izinle yürütülmelidir.

• Bu bölümlerde çalışanlar ve bakım onarımcılar yangın konusunda eğitilmelidir.

• Geç tutuşan yanıcı maddeler yakınında sıcak çalışma sonrası yeterli bir süre yangın kontrolleri sürdürülmelidir.

• Yakıt deposu vb. parlayıcı madde bulaşıkları bulunan kaplarda kaynak çalışması yapmaktan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

5. Kimyevi ve Termal Yanıklar.

• Kimyevi ve termal yanıklara sebep olan maddeler bunlardan korunma ve ilk yardım konusunda çalışanlar eğitilmelidir.

• İş bitiminde son kontrol ve testler yapılmalıdır.

• Termal yanıklar için; maske, bot, tozluk, iş elbisesi, deri önlük vb. kişisel koruyucu donanımlar

26 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

kullanılmalıdır.

• Bu işlerde çalışmalar özel izinle, yetkililer nezaretinde yapılmalıdır.

Tehlikeleri Önlenme ve Kazalardan Korunma Metodu (6. Henrich perensibi) 1.Mühendislik ve revizyon, 2.İkna ve teşvik, 3.Ergonomi kurallarından yararlanma, 4.Disiplin tedbirlerini uygulama, Çalışma hayatında tehlikelerin önlenmesi ancak tehlikeli durumların önlenmesi ve tehlikeli davranışların önlenmesi ile mümkündür.

I. Tehlikeli Durumların Önlenmesi

• Güvenli teknoloji seçimi: Kuruluş aşamasında güvenli teknolojinin seçilmesi ve gelişmelerin sürekli izlenmesi güvenli çalışma ortamının ilk şartıdır.

• İş organizasyonu: Uygun Hiyerarşik yapı kurularak çalışanlar, çalışmalar ve işyeri sürekli olarak, gözetim, denetim ve kontrol altında tutulmalıdır.

• İkame: Tehlikelilerin yerine tehlikesizler ya da daha az tehlikeliler kullanılmalıdır. (değiştirme) • Tecrit: Tehlike kaynakları uygun bölümlere alınarak çalışanlardan ayrılmalıdır. (ayırma) • Örtme: Hareketli parçalar uygun koruyucular ile kapatılmalıdır. (kapatma) • Havalandırma: İşyeri havasının çalışanlar için tehlikeli hal almaması için genel olarak havalandırılmalı ve gaz, koku duman vb. kaynağından emilerek dışarı atılmalıdır.

Basınçlı Kaplar - Makale a) Genel havalandırma b) Lokal havalandırma • Maruziyet süresini azaltma: Tehlikeli işlerde çalışanlar uygun değişim ve sınırlama teknikleri ile maruziyetten korunmalıdır. (sınırlama) Tehlikeli Davranışların Önlenmesi 1. Eğitim ve öğretim çalışmaları: Eğitim yönetmeliği gereği çalışanlar işe girişlerde, iş değişimlerinde ve periyodik olarak eğitilerek doğru davranış göstermeleri sağlanmalıdır.

2. İkna ve teşvik uygulamaları: Çalışanlar uygun şekilde motive edilmelidir.

3. İş - işçi arası uyum: İşin çalışana uygun hale getirilmesi için gerekli çalışmalar yürütülmelidir.

4. Vardiya değişimi: Vardiya değişim süreleri, ekip oluşumu ve uyumu dikkate alınmalıdır.

5. Monoton iş yükünün irdelenmesi: Gerekli düzenlemeler yapılarak monoton iş yükünün çalışan üzerindeki olumsuz etkileri azaltılmalıdır.

6. Kişisel koruyucu: İş etüt edilerek iş ekipmanı ihtiyacı belirlenmeli ve uygun kişisel koruyucu donanım temin edilerek kullanımı sağlanmalıdır.

7. Disiplin uygulanması: İşletmede gerekli iş disiplini sağlanmalıdır.

BASINÇLI KAPLARDA TEST TEKNİKLERİ I. Zorlayıcı testler (deformatif) : Basınçlı kap üzerinde bulunan her noktanın belirli bir kuvvetle zorlanmasıdır.

II. Zorlayıcı olmayan testler (non deformatif): Basınçlı kabın hassas yerlerinin özel yöntemlerle incelenmesidir.

I. Zorlayıcı test teknikleri a) Hidrolik test: Basınçlı kabın tamamı veya bir kısmının uygun şartlarda bir sıvı ile doldurulup basınçlandırılması, izlenmesi ve boşaltılarak sonuçlarının irdelenmesi tekniğidir.

b) Pnömatik test: Basınçlı kabın tamamı veya bir kısmının uygun şartlarda bir gaz ile doldurulup sıkıştırılması, izlenmesi ve boşaltılarak sonuçlarının irdelenmesi tekniğidir.

II. Zorlayıcı olmayan test teknikleri (non deformatif): Basınçlı kaba zorlayıcı test tekniklerinin uygulanmasında güvenlik yönünden sakınca görülmesi halinde uygulanırlar.

1. Gözle muayene testi 2. Sıvı sızdırma testi (Penetrasyon testi) 3. Manyetik partiküler testi 3.a. Islak floor ışığı testi 4.

Radyografi testi (gamma ve xray) 5. Ultrasonik test 1. Gözle muayene testi: Malzeme üzerindeki süreksizlik muayenesinin gözle yapılması işlemidir.

Uygulanması: 1. Önce yüzey temizliği yapılır.

2. Yüzeyler koordinatlara ayrılır.

3. Uzmanlarca çıplak gözle veya mercek altında göz muayeneleri yapılır.

4. Hassas noktalar ve riskli bölgeler tekrar muayene edilir.

Not: Zorlayıcı testlerden sonra bu test tekrar uygulanmalıdır.

2. Sıvı sızdırma testi Özel hazırlanmış bir sıvının muayene yüzeyine sürülmesi ve siyah (UV) ışını altında yüzeyin incelenmesi tekniğidir.

Testin uygulanması: 1. Önce yüzey belirlenir ve temizliği yapılır.

2. Yüzeye penetrasyon sıvısı sürülür.

3. Sonra yüzey temizlenerek normal veya siyah UV ışını altında göz muayeneleri yapılır.

Not: Bu teknik süreksizliğin yüzeyde ve açık olması halinde iyi netice

28 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

verir.

3. Manyetik partikül testi 3. a)Islak flor ışığı M. P. T. Bu metot süreksizliklerin manyetik kuvvet çizgilerini bozması esası üzerine kurulmuştur.

Uygulanması: • Kabaca yüzey temizliği yapılır.

• Problarla manyetik alan oluşturulur.

• Alana manyetik tozlar dökülür.

• Manyetik akı çizgilerinde sapmalar gözlenir.

• Manyetik alanın yönü değiştirilerek test tekrarlanır.

Not: 1. Bu test yalnızca manyetik malzemelere uygulanabilir.

2. Köşelerde ve kaynak yerlerinde yanıltıcı netice verebilir.

4. Radyografi testi Bu metot; “X” ışınlarının, malzemede ki süreksizlik durumunda film negatifleri üzerinde daha koyu alanlar oluşturması tekniğine dayanılarak geliştirilmiştir.

Uygulanması: 1. Test yapılacak alanda gerekli radyasyon güvenlik önlemleri alınmalıdır.

2. Uygulama uzman elemanlarca yapılmalıdır.

3. Kalınlık değişim yerlerinde olan süreksizliklerde tesbit zorluğu vardır.

4. Süreksizlik derinliğinin belirlenmesi güçtür.

5. Sıkıca kapalı süreksizliklerin belirlenmesi uzmanlık gerektirir.

5. Ultrasonik test: Malzeme üzerine yönlendirilen (ultrasonik) ses dalgalarının, malzemedeki süreksizliklerden farklı yansıması temeli üzerine kurulmuştur. Üç parçadan oluşur: 1. Elektronik sinyal üreteci 2. Sinyalleri mekanik titreşimlere dönüştürme sistemi 3. Geri dönüş sinyallerini algılayıp geliştiren ve görüntüleyen sistem

Pompa - Vana - Makale

Bir pompalama sisteminin tasarımı, tesisatın boyutlandırılması, yardımcı ekipmanların seçimi, boruların montajı ve devreye alınması sırasında doğru adımları atmak sistemin sürekli faal kalabilmesi, işletilmesi ve bakımı açısından önem arz etmektedir.

Günümüzde özellikle enerji verimliliğinin kritik hale gelmesi nedeniyle tesisat tasarımının en doğru şeklide yapılması büyük önem kazanmıştır.

POMPA TESİSATININ TASARIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ HUSUSLAR

Bu yazıda pompa tesisatının tasarımı ve montajı sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar genel olarak özetlenecektir.

Kaynaklar 1. Karassik I., Pump Handbook, 3. Baskı, McGraw Hill, 2001.

2. Bloch H.P., Budris A.R., Pump User’s Handbook, Fairmont Press, 2005.

3. CEN/TC 197 Teknik Komitesi, CEN/TR 13932:Rotodynamic Pumps-Recommendations for fitting of inlet and outlet piping, Avrupa Standartlar Komitesi, 2009.

4. Tural H.N., Pompalar, Seçim Kriterleri, Tesisatta Bağlantıları, Seminer Notları, 2008.

Pompa Emme Tesisatı

Borulama hava ceplerinin

oluşmasını önleyecek şekilde yapılmalıdır. Özellikle emme borusunda kesinlikle hava cebi oluşmamalıdır. Bunu sağlamak için emme boru hattı pompaya doğru yükselen eğimde olmalıdır.

Pompanın emmesinde redüksiyon kullanmak gerekiyorsa bu redüksiyon eksantrik tipte olmalı ve düz kısmı üste gelmelidir.

Pompa asla boru donanımı için bir taşıyıcı veya destek

30 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

noktası gibi kullanılmamalıdır.

Boru sistemi pompaya yakın noktalarda desteklenmelidir. Boru sistemindeki gerilme ve kasılmaların ve sistem ağırlığının pompayı etkilemediği kontrol edilmelidir.

Bunun için boru donanımı tamamen bittikten sonra pompa emme ve basma flanş cıvataları gevşetilerek boru sisteminde kasılma olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Pompa - Vana - Makale

Tesisatın Boyutlandırılması Pompanın emme ve basma flanşlarının nominal çapları emme ve basma borularının doğru büyüklükleri için kesinlikle bir gösterge değildir.

Kullanılan boru ve aksesuarların nominal çapı en az pompa ağız çaplarına eşit veya daha büyük olmalıdır. Pompa ağız çaplarından daha küçük çapta boru ve aksesuar kesinlikle kullanılmamalıdır. Özellikle dip klapesi, süzgeç, pislik tutucu filtre ve çekvalf gibi elemanların serbest geçiş alanı büyük olanları tercih edilmelidir. Genellikle akış hızları emme borusunda 1.5 m/s ve basma borusunda 3 m/s değerlerini geçmemelidir. Yüksek hızlar yüksek basınç düşümlerine neden olur ki bu da emme borularında kavitasyon koşullarının oluşmasına, basma borularında ise aşırı sürtünme kayıplarına neden olur. Sıcak sıvılarla çalışan sistemlerde ısıl genleşmeleri pompaya intikal ettirmeyecek genleşme parçaları (kompansatör, vb.) kullanılmalıdır. Emme borusu kesinlikle sızdırmaz olmalı ve hava ceplerinin oluşmasına neden olacak şekilde tertip edilmemelidir. Yani, pompa kendinden daha yüksekte bulunan bir depodan besleniyorsa (emme yükseklikli/beslemeli tesisat) emme borusu pompaya doğru hafifçe alçalan eğimli (Şekil 2b),

pompa kendinden daha aşağıdaki bir depodan besleniyorsa (emme derinlikli tesisat) emme borusu pompaya doğru hafifçe artan eğimli olmalıdır (Şekil 2a).

Boru sürtünme kayıplarını mümkün olduğunca küçük tutabilmek için keskin dirsekler kullanılmamalı, ani yön ve kesit değişimlerinden kaçınılmalı ve emme borusu olanaklar ölçüsünde kısa yapılmalıdır.

Yatay bir emme borusunda kesit değişikliği yapmak gerekiyorsa düz kenarı üstte olan eksantrik konik ara parça kullanılmalıdır. Boru sisteminin imalatı sırasında meydana gelebilecek kaynak çapağı, metal parçacıklar, kum, üstüpü gibi maddelerin boru içinde kalıp pompaya (varsa mekanik salmastraya) zarar vermesi önlenmelidir. Bu maddelerin montaj işlemleri sırasında pompaya girmesini önlemek için emme ve basma flanşları deliksiz contalarla kapatılmalı montaj sonunda tüm boru parçaları sökülerek temizlenip boyandıktan sonra yeniden monte edilmelidir. Pompa emme tarafında pislik tutucu kullanılıyorsa ilk birkaç günlük çalışma sonunda pislik tutucu temizlenmelidir. Bu işlem aşın pislik gelmediğine emin oluncaya kadar gerekli sıklıkta tekrarlanmalıdır.

Yardımcı Ekipmanlar

32 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Her pompanın gövdesinde pompayı boşaltmak ve yatağında salmastra kaçaklarını uzaklaştırmak için bağlantı yerleri vardır. İstenirse bu bağlantılar bir tahliye deposuna borularla bağlanabilir. Pompa sistemi için gerekli soğutma suyu, drenaj v.s. gibi yardımcı boru bağlantıları yapılmalıdır. Pompanın yerleştirilmesinde, bakım veya arıza halinde pompanın yerinden sökülmesini zorlaştıran hususlar olup olmadığı incelenmeli ve gerekli tedbirler alınmalı veya düzeltmeler proje safhasında yapılmalıdır.

Pompanın, basma vanası tamamen (yani sıfır debide) veya hemen hemen kapalı olarak (yani çok küçük debide) çalışma ihtimali varsa pompanın çıkış flanşına veya pompadan hemen sonra fakat kontrol vanasından önce basma borusu üzerine bir minimum akış vanası (bay-pas vanası) kullanılmalıdır. Eğer böyle bir vana kullanılmaz ve pompa uzun süre kapalı vana ile çalışırsa, motorun verdiği gücün hemen hemen tamamı ısı enerjisine dönüşür ve basılan sıvıya geçer. Bu durum pompada aşırı ısınmaya ve dolayısı ile önemli arızalara neden olabilir.

Endüstriyel Borulama - Makale

BORU HATLARI TASARIMI 1. NEDEN BORU TAŞIMACILIĞI

HATTI

Boru hattıyla zayıflıkları:

taşımanın

İlk yatırımı yüksek

Ham petrol, ham su ve içme Boru hattı taşımacılığının nedenleri, maliyet analizi, ham petrol, içme suyu, atık su, doğal gaz, hidroelektrik santral, cevher taşıma, proses hatları, endüstriyel borulama konularına değinilip, boruların fiziksel özellikleri, boru seçimi ve tasarım felsefesi, boru hidroliği, boru et kalınlığı ve ekonomik çapın saptanması, su darbeleri, hidromekanik elemanlar, konularına bilgi aktarılacaktır.

suyu ile doğalgazın taşınması amacıyla Türkiye’nin her yöresinden geçen boru hatlarından oluşan bir ağ ortaya çıkması beklenmektedir.

Buna hidroelektrik tesislerin basınçlı borularını ve cevher taşımakta kullanılan hatlarla proses hatlarını da eklemek gerekir.

Tüm boru hatları düşünüldüğünde gerek tasarım, gerek üretim ve de gerekse işletme aşamalarında yurt içi mühendislik – müşavirlik – yüklenicilik firmalarına, kamu kuruluşlarına görev düşmektedir. Boru hattıyla taşımanın üstünlükleri: Ekonomik Taşıma fiyatları değişken değil İşletmesi kolay, bazen otomatik Gömülü hat çevreyi rahatsız etmez.

Gömülü hat sabotaja karşı daha güvenli Boş konteynerleri geri göndermek gibi bir sorun yok Hat kapasitesini artırmak mümkün Gömülü hat trafik ve benzer servisleri engellemez Rota seçmek karayolu ve demiryolundan kolay Kaza/ton-km oranı düşük Araçların geçemeyeceği yerden geçmesi mümkün.

34 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Hattın doldurulma maliyeti yüksek Tıkanma, durma/kalkma sorunları var Kaçak sorunu 2. MALİYET ANALİZİ Çelik bir boru hattının maliyetinin genel olarak hangi bileşenlerden oluştuğu aşağıda gösterilmiştir: Boru %40 Kazı %20 Döşeme+kaynak %14 Mühendislik % 5 Nakliye % 6 İzolasyon % 2 Koruma % 2 Su darbesi önleme % 1 Kamulaştırma+diğer %10 3. BORU HATTI TÜRLERİ Ham petrol, içme suyu, atık su, doğal gaz, hidroelektrik santral, cevher taşıma, proses Hatları, endüstriyel borulama olarak

çeşitlendirilen boru hatları, genel olarak, iletim (isale), dağıtım (şebeke) ve bina bazlı olarak üç farklı ölçekte adlandırılmaktadır.

4. BORULARIN ÖZELLİKLERİ

FİZİKSEL

Mühendisleri ilgilendiren fiziksel özellikler dayanıklılık, kırılmadan bükülebilme, darbelere karşı dayanımdır.

Aşağıda listelenen bazı malzemelerin fiziksel özellikleri birbirinden farklıdır. Çelik Döküm Düktil PE PVC CPVC CTP Beton Diğer En önemli olan malzemenin gerilme altında uzama özelliğidir.

5. BORU SEÇİMİ / TASARIM FELSEFESİ Çelik boru : Yüksek dayanımlı / kırılma emniyetli / hafif / ekonomik ama özel koruyucu kaplama gerektirir.

Font boru : Korozyona dayanıklı / orta dayanımda / uzun ömürlü / ağır / et kalınlığı fazla / darbeye hassas Düktil boru : Yüksek dayanımlı / az kırılgan ama Hüyük miktarda ithal Plastik boru : PE ve PVC ama

Endüstriyel Borulama - Makale dayanımı az / büyük çaplarda ekonomik değil. (PVC bükülmez)

CTP boru : Dayanımı iyi, korozyona dayanımlı ama ekonomik değil Beton boru : Az dayanımlı / kırılgan / ağır Diğerleri : Tartışılmalı.

Boru malzemesi seçilirken taşınacak akışkanın özellikleri, boru hattı güzergahı, ekonomiklik vb pek çok parametre gözden geçirilip öyle karar verilmelidir.

Boru et kalınlığı seçilirken su darbelerine göre alınacak önlemler düşünülerek ve değişken et kalınlığı veya değişken çap ve de ara pompa istasyonları kullanma seçenekleri ayrıntılı olarak tartışılmalıdır. Olabilecek teknik çözümler içinde en ekonomik olanı bulup çıkarmak ciddi bir mühendislik işidir.

a = 1.05 türbülanslı akışta a=2 z = zsürekli + zevsel LV2 zsürekli – l —— D2g l = f(a.Re) k e = — Æ MOODY Diyagramı

Tablo 1. Boruların Ortalama Pürüz Yükseklikleri

Boru çapı seçilirken aşağıdaki faktörler göz önüne alınır: Taleplerdeki büyüme İşletme faktörü (q / qmax.) Kapasite faktörü (Q / Qtasarım) Toplam yatırımın zamanla değişimi Eldeki sermaye ve faiz oranları Gerektiğinde ikinci bir hattın döşenme güçlüğü Yıllık Yatırım Maliyeti (yıllık değer kaybı maliyeti) [D]: C(i + a) D = ——— 100 Ci : ilk yatırım maliyeti i : faiz oranı a : amortisman oranı Yıllık İşletme Maliyeti [E] : E=p.b.r P : kullanılan güç b : yıllık kullanma süresi r : birim enerji maliyeti Yıllık Toplam Maliyet YTM = D + E 9. POMPA SEÇİMİ VE İŞLETİMİ

Şekil 3. İki Pompalı ve Tek Pompalı Halde Yük Çizgisi Değişimi

7. BORU ET KALINLIĞI VE EKONOMİK ÇAPININ SAPTANMASI

Talep dalgalanmasına en uygun / ekonomik cevabı verebilmelidir. Pompalar ortalama debi değiştiğinde de verimden çok fedakârlık yapmamalı, kavitasyonsuz çalışmalı ve titreşime girmemelidir. Pompaların en verimli noktaları civarında, özgül enerji tüketimi [kWh/ m3] en az olacak şekilde, yıllık toplam maliyeti en küçük olan, kavitasyonsuz, titreşimsiz çalışabilen şekilde seçilmesi bir mühendislik işidir..Arıza durumunda servis süresinin ve maliyetinin ne olacağı kestirilebilmelidir.

2E Sa 3 n x Pç = ———— x —– (1 – M2) da

Pompalarda Özgül Hız: n2 ns = —— H1/4 Özgül hız büyüdükçe en ekonomik pompalar aşağıdaki gibi değişim gösterirler: Radyal Karışık akımlı

Şekil 2. Boru Hatlarında Yük Çizgileri

Şekil 4. En Ekonomik Boru Çapının Bulunması

6. BORU HİDROLİĞİ Süreklilik denklemi (kütlenin korunumu) r2 . V2 . A2 = r2 . V2 . A2 Momentum Denklemi (momentumun korunumu) ΔF = r . Q . ΔV Enerji Denklemi(Enerjinin Korunumu) F1 V1 1 F2 V2 2 z1 + —— + a1—— = z2 + —— + a2—— + z1–2 rg 2g rg 2g Varsayımlar: Daimi Sıkıştırılamaz Bir boyutlu Eksendeki akım çizgisi boyunca

Pç : Çökme basıncı (üstü açık boruda 1 bar, Üstü dolgulu boruda 1 bar + dolgu yükü) E : Çeliğin elastisite modülü M : Poisson oranı Sa : Boru et kalınlığı N : Emniyet faktörü 8. EKONOMİK ÇAPIN SAPTANMASI

36 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Endüstriyel Borulama - Makale

Şekil 5. Pompaların Paralel ve Seri Bağlanması 10. SU DARBELERİ

ursa:

SONUÇ

Elektrik kesilmeleri, ani manevralar, kısmi işletmeler, boru kırılmaları vb. durumlarda ortaya çıkan hareketli sıvının durma/ kalkma momentumundaki değişmeler basınç kuvvetinde büyük değişimlere yol açarlar.

Kontrol vanaları Akış kontrol vanaları Seviye kontrol vanaları Vantuzlar Drenaj vanaları Debi ölçerler Basınç ölçerler Seviye ölçerler Pompa istasyonu ölçü ve kontrol elemanları Genleşme parçaları Sökme takma parçaları vb.

Tüm hidromekanik elemanların seçiminde bu elemanların karakteristikleri kullanılarak ve her boru hattı için ayrı hesap yapılarak karar verilmelidir.

Boru hatlarının Türkiye’de yapılabilirlik oranları aşağıda belirtilmiştir.

Bunun sonucunda, eğer boru hattı tasarımında su darbesine karşı hava kazanı, denge bacası, volan vb. önlemler alınmamışsa borunun kırılmasına/çökmesinwe yol açabilir. Bu konu tek başına incelenebilecek bir konudur. Kapsam dışında tutulmuştur.

11. HİDROMEKANİK ELEMANLAR Boru hattının işletiminin mühendisçe ve ekonomik bir şekilde yapılabilmesi için uygun seçilmiş ve çalışır tutulabilen ölçü ve kontrol cihazlarına ihtiyaç bulunmaktadır. Kabaca sıralanacak ol-

Uygun kapasitede seçilmeyen hidromekanik elemanlar hattın işlevini normal olarak yerine getirmesine engel olurlar.

38 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

boru ...................................% 90 inşaat işçiliği.................% 100 nakliye .............................% 80-90 proje yönetimi..............% 50-60 pompalar .........................%10-50 vanalar .............................% 10-50 müşavirlik ......................% 30-40 izolasyon.........................% 100 tanklar ..............................% 90 kontrol/haberleşme ....% 70 Boru hattı toplam yatırımının % 25’i işçilik, yurt içinde kalabilecek bir katma değerdir. Boru üreten çok fabrikamız, ayrıca demir çelik fabrikalarımız vardır. mühendislik/müşavirlik hizmetleri yurt içinden karşılanabilecektir.

Yeni Firma Röportaj

DCB Makine Finans CEO’su İbrahim Harman:

“ADALET HERKESE ADALET, KURAL HERKESE KURALDIR”

DCB

DCB Makine Finans CEO’su İbrahim Harman ile gerçekleştirdiğimiz görüşme ağırlıklı olarak şirketin hedefleri ve firma prensipleri ile ilkeleri oldu. Harman: “Kurallar olmadan hayat devam ettirilemez. Kuralları ve usulleri belli olmayan bir işyerinde çalışmak, herkesi rahatsız eder.

Güzel bir söz vardır: Adalet herkese adalet, kural herkese kuraldır” dedi.

Şirketinizin

politikasına değinebilir misiniz?

çalışma kısaca

Öncelikli hedefimiz Türk sanayicisine ve Türk insanına daha iyi hizmetler sunmakve 40 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

dünya pazarında daha iyi yerlere gelmektir. Sektördeki uzun erimli başarı öykümüze kendi firmamızda yenilerini de ekleyerek yazmaya devam etmek için uğraşıyoruz.

En iyi, en üst seviyede kaliteyi elde etmek için yıllarca

taviz vermeden çalıştık.

Gerçekleştireceğimiz ilklerle hep alanımızın öncüsü olmak çalışma heyecanımızı perçinleyen bir hedef.

Markalarımız ile birlikte her zaman yenilikçilik, çağdaş ve güvenilirliğin temsilcisi olarak

geleceğe emin adımlarla ilerlemeye devam edeceğiz. İbrahim Bey, makine sektörünün Türkiye’de geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz? Ne gibi sorunlar mevcut?

Genel sorun firmalara ait bir sorun değil, Türkiye’nin marka yaratma sorunudur. Bu her sektörde olduğu gibi makine sektöründe de mevcuttur. Markaların kendilerini dünya pazarlarına kabul ettirmeleri her zaman kolay olmuyor. Markanın kabullenilmesi verdiği hizmet ve yaşam süresiyle alakalıdır.

Size göre bir yöneticinin sahip olması gereken vasıflar nelerdir? Örneğin siz kendinizi disiplinli bir yönetici olarak görüyor musunuz?

Kurallar olmadan hayat devam ettirilemez. Kuralları ve usulleri belli olmayan bir işyerinde çalışmak, herkesi rahatsız eder. Güzel bir söz vardır: Adalet herkese adalet, kural herkese kuraldır. Bu nedenle, disiplinli bir yöneticiyim. Disiplinli olduğum kadar personelimlebelli bir mesafeyi korumak şartı ile arkadaş gibiyimdir de... Fakat iyi niyetim su-i istimal ediliyorsa kolay kolay affetme olasılığım yoktur. Bir yönetici öncelikle adaletli olmalı, ekip ruhuna inanmalı, çalışma arkadaşlarının tamamıyla seviyeli ilişkiler geliştirmeli. Bunun yanında alacağı kararları yerinde ve zamanında almalı ve isabetli davranmalı.

Sizin çalışma hayatınızda olmazsa olmaz dediğiniz kurallarınız var mı?

Benim ilk kuralım, iş disiplinidir. Niyetimi su istimal eden çalışan yada yöneticiyi asla affetmem. Personelimiz, çalışma saatleri içerisindeişin

gerektirdiği her şeyi yapmalı ve bunları yaparken karşısındakine saygısını yitirmeden davranmalıdır.

Bunun dışında, bir işyerinde öncelikle barışın olmasına özen gösteririm. Çünkü huzurun olmadığı bir yerde çalışma hayatından bahsedilemez.

Güven ve işe gösterilen özen, önemli hususlardır. Çalışma hayatında kimsenin bir mazereti olmamalı. Ben hikâye dinlemek istemiyorum. Çünkü sonuç odaklı çalışan bir yöneticiyim.

Bir iş yapılmamışsa karşımdaki bana “olmuyor” cevabıyla gelmemeli. Net bir şekilde, “yapılabilir şekli ve alternatifleriyle gelmeli bu yoksa bana göre başarız bir çalışmadır. Birde işin yapılma zamanı ve süresi olmalıdır, bir işte ucu açık zaman olmaz. Hepimizin birilerine karşı sorumlu olduğu kişiler vardır bu nedenle işi yaparak sonuç sunmalıyız. Bunun dışında personelin yetersiz kaldığı durumlarda bizim destek olmamız gerekiyor. Çalışma arkadaşlarınızın size bakış açısı nasıldır? Çalışma arkadaşlarım benim rakamlarla konuşan bir yönetici olduğumu söylerler. Bu, özellikle dikkat ettiğim bir husustur. Çünkü başarı anlayışı, kişiye göre değişebilir ama rakamlar ve matematiksel veriler asla yanılmaz. Bu yüzden, benim için başarı matematiğin gösterdiği yöndür. Bunu söyleyen biri olarak, adaletli olduğuma ve bu dünyada yaptığım her şeyin bu dünyada karşıma çıktığına inanırım. İş hayatınız dışında sosyal hayatınıza zaman ayırabiliyor musunuz? İş hayatınızda belirli hedefler üzerinde çalıştığınızda sosyal hayatınızda mutlaka ödün vermek zorunda kalıyorsunuz. Bende iş hayatımla sosyal hayatımı aynı düzeyde yürüt-

Yeni Firma - Röportaj emiyorum. İş hayatım daha baskın fakat onun dışında kalan zamanımı eşim ve çocuklarımla geçiriyorum.

Haftada bir gün ise arkadaşlarımla bir araya gelip bir takım faaliyetler gerçekleştiriyorum.

Son olarak, çalışan personele iş hayatında başarılı olmaları için ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?

Almanların bir atasözü vardır: “Siz İşinize ihanet etmediğiniz sürece, işiniz size ihanet etmez.”O yüzden çalışan herkes, bütün öz verisiyle kendisini işine vermeli ve işinde bir farklılık yaratmalıdır. Var olan düzen içerisinde yer aldığınız sürece yaptığınız işi yeterli görüyorsanız orada takılıp kalırsınız. Bir personel farklı olmak istiyorsa sahip olduğu değerlerden daha fazlasını elde etmek için uğraşmalı, yani bir farkındalık yaratmalı. Bu,bir torna işçisi içinde geçerlidir, bir satış personeli, bir yönetici için de…Siz bir değişim gösteremiyorsanız zamanı geldiğinde onu başaranla yer değiştirirsiniz. Bu yüzden verimlilik oluşturarak bir fark yaratın. İbrahim HARMAN / Finansal CEO 1996 yılında danışmanlığını yaptığı Akyapak Makina Firmasına; • 1998 yılında Gerhard Karsten Knuth (KNUTH Gmbh / Almanya ) ile birlikte ortak oldu ve 2000 yılına kadar CEOF olarak çalıştı.

• 2000 ve 2011 yılları arasında Knuth Gmbh Firması ve Akyapak Firmasının Türkiye de danışmanlığını yaptı.

• 2011 yılında Akyapak Firmasına CEO olarak atandı.

• 2014 yılında Satış Direktörlüğü görevine getirildi.

• 2015 Aralık dönemine kadar SATIŞ DIREKTORÜ olarak görev aldı.

• 2012 yılından bu tarafa Çelik Konferansları ve piyasa toplantılarında Panalist olarak görev yapmış. 40 fazla makale ve haberi yayınlanmıştır.

• 2012 yılı BUTİVAK yılın Profesyonel Yönetici ödülünü almıştır.

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

41

Fuar - Röportaj

AMB 2016: TAKIM TEZGAHLARI DİJİTALLEŞİYOR

AMB

Sayın Prof. Dr.-Ing. Christian Brecher ile yapılan röportaj / Geleceğin makinesi AMB Stuttgart fuarının ana konusu

Prof. Dr.-Ing. Christian Brecher, RWTH Aachen Üniversitesi takım tezgahları laboratuvarı müdürü ve takım tezgahları kürsüsünün sahibidir; kendisi AMB 2016 fuarından takım tezgahlarının dijitalleşmesi ve ağ sisteminde çalışması ile ilgili yenilikler beklemektedir.

AMB fuarı hakkında Stuttgart şehrinde 13 - 17 Eylül tarihleri arasında düzenlenecek AMB 2016 fuarına, 90.000 ziyaretçi ve 1.300 katılımcı firmanın geleceği beklenmektedir. Katılımcılar brüt 105.000 metrekare büyüklüğündeki fuar alanında talaş kaldırmalı ve aşındırıcı takım tezgahları, hassas aletler, ölçüm teknolojisi ve kalite güvenliği, iş parçası ve takım kullanım teknolojisi, robotbilim, Industrial yazılım & mühendislik hizmetleri, parça ve aksesuarları alanındaki yeni ürünlerini ve inovasyonlarını tanıtacaktır.

Thassas, akım tezgahları daha daha hızlı, daha iyi

oluyor. 13 - 17 Eylül tarihleri arasında Stuttgart şehrinde düzenlenecek olan ve 90.000 ziyaretçinin beklendiği AMB 42 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Uluslararası Metal İşleme Fuarında bu gelişme görülecektir. Talaş kaldırmalı makinelerin temel çalışma prensibinde çok fazla bir değişiklik olmayacaktır. Birden fazla rotasyon ve doğrusal

yönde hareket eden eksenler bir kapalı gövde içinde farklı şekilde kombine edilmiştir.

Aynı şekilde kumanda sistemlerine erişim de o kadar kolay olmayacaktır. Sadece „ağ sisteminin“ farklı bir tanımı

olan “Industrie 4.0“ çağında takım tezgahı açılmalıdır. Geleceğin makineleri nasıl olacaktır? Bu sorunun cevabını RWTH Aachen Üniversitesi takım tezgahları laboratuvarı müdürü ve takım tezgahları kürsüsünün sahibi Sayın Prof. Dr.-Ing. Christian Brecher veriyor.

Sayın Profesör Brecher, geleceğin takım tezgahı Industrie 4.0 sisteminde nasıl bir değişikliğe uğrayacaktır?

Kanımca iki kriter ön plana çıkacaktır. Bunlar takım tezgahının dijitalleşmesi ve sanallaşması ile tüm bunların ağ sisteminde birleşmesidir. İlk etapta mühendislik çalışmaları mekanik ve kumanda teknolojisi özellikleri açısından optimize edilecektir. Bu çalışmalarda statik, dinamik ve ısıl özellikler ile tahrik sistemi veya regülasyon modelleri üzerinde geliştirmeler yapılacaktır.

Bu çalışmalardaki amaç geleceğin makinesini proses sürecine kadar simülasyonunu gerçekleştirmek ve baş edilmesi gereken konuları zamanında tespit etmektir.

hücrelerin (robot, takım tezgahı, depo) ekonomik olarak işletilmesi konusunda büyük sorunların olduğunu tespit ettik. Bu tür üretim, küçük ve orta ölçekli işletmelerde gerçekleşen tipik bir üretim şeklidir. Burada prosesler ana üretim zamanına paralel olarak işletmeye alınamaz veya bunun için gerekli araştırmalar daha hazır değildir. Ayrıca bugüne kadar takım tezgahı ve robot arasında CAD/CAM-NC veya RC zincirine kadar entegre edilebilecek kapsamlı bir arayüz tanımlama çalışmaları da çok az yapıldı. Özellikle işbirlikçi robot sistemleri örneğinde olduğu gibi esnek otomasyon sistemlerinin geliştirilmesi çok faydalı olacaktır. Burada küçük ve orta ölçekli işletmeler ile küçük seri imalatları için büyük potansiyel olduğunu düşünüyoruz. Şu anda bu konuları hem araştırma açısından hem de sanayi ile direkt işbirliği yapacak bir çalışma gurubunu kuruyoruz.

Özellikle robot kullanımı ile gerçekleşen proses otomasyonunda yaşanan artış takım tezgahlarının tasarımı üzerinde nasıl bir etkiye sahip olacak?

Bir zamanlar büyük bir gelecek vaad edilen ve yepyeni bir takım tezgahı yapısına sahip olan heksapod konseptinde son durum nedir?

Paralel kinematik konsepti ve hibrit çözümleri çeşitli sebeplerden dolayı çok az alanda başarılı bir şekilde kullanılabildi. Elleçleme ve montaj alanı dışında örneğin özel konseptlerin yüksek dinamiğini uygulayan ve bu avantajları çok başarılı şekilde kullanan takım tezgahları da bulunmaktadır. Buna örnek olarak Dörries Scharmann firmasının geliştirdiği ve uçak ve uzay teknolojilerinde alüminyum işleme alanında yüksek verimlilikte çalışan süper dinamik Ecospeed makinesi gösterilebilir. Özel uygulamalar için gelecekte takım tezgahları alanında spesyal konseptlerin geliştirileceği kesindir.

Şu anda otomasyonlu üretim hücreleri mevcuttur. Buna örnek olarak kalıp ve model imalatını gösterebiliriz. Fakat çok varyasyonlu küçük serilerin üretiminde bu tür

Makineler gittikçe karmaşık bir yapıya sahip oluyor ve gençler artık uygulamalar ile düşünüyor, sizce geleceğin kumanda sistemleri nasıl olacak?

Ağ sistemi müteakip işletim safhasını çok daha fazla ilgilendirmektedir.

Geleceğin takım tezgahlarında anlam bilimsel arayüzler bulunmalıdır.

Bu arayüzler ile örneğin, mümkün olduğunca gerçek zamanlı genişletilmiş analizlerde kullanılmak üzere yüksek çözünürlükteki proses verileri sunulacak veya fonksiyonel olarak ağ sistemlerine entegre edilecektir.

Fuar - Röportaj Yeni, yenilikçi insan-makine konseptlerinin geliştirilmesi takım tezgahları kürsüsünde uzun bir geçmişe sahiptir. Günümüz akıllı telefonlarından esinlenerek geliştirilen, çok fonksiyonlu, uygulama odaklı kumanda konsepti başarılı bir şekilde uygulamaya alındı ve günümüz Human Maschine Interfaces karmaşıklığını belirgin şekilde azaltarak yalınlaştırdı. DMG Mori tarafından geliştirilen Celos, bu konuda benzer uygulamalar geliştirdi.

Güncel olarak MaxiMMI projesinde lider takım tezgahı üreticileri ve tedarikçilerinin katılımıyla örneğin Smart Watch, tablet veya multi medya gözlüğü gibi yeni kumanda aygıtlarının entegrasyonu ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Bu alandaki potansiyeller çok yönlüdür, fakat bu çalışmalar sadece araştırma amaçlı yapılmamalı ve gerçek uygulama temelinde yapılmalıdır.

Enerji verimliliği konusu uzun yıllardan beri takım tezgahlarını da ilgilendiren bir konudur. Bu konudaki son durum nedir?

Enerji verimliliği halen güncel teşvik projelerinin ana konusudur.

Başlangıçta fiziksel modelleri dikkate alarak ana ünitelerde örneğin mil gibi elemanları daha verimli şekilde tasarladık fakat güncel çalışmaların odak noktası daha çok yan üniteler ve akıllı ısı yönetimi alanında yoğunlaşmaktadır. Takım tezgahları kürsüsünde devam eden güncel çalışmalar, verimsiz ısınma süresinin azaltılması yönünde gerçekleşmektedir. Bu çalışmalarda, kısa üretim molalarında dahi makinenin kısa süreli ve esnek olarak kapatılması ile ilgili araştırmalar yapılmaktadır.

Bütünsel bir değerlendirme yapılacağında parça başına olan enerji tüketimini azaltmak amacıyla enerji verimliliği konusu, üretim verimliliği ile birlikte değerlendirilmelidir.

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

43

Fair - İnterviev

AMB 2016: THE MACHİNE TOOL GOES DİGİTAL

AMB

Expert interview with Prof. Dr.-Ing. Christian Brecher / Machine of the future the key topic at AMB in Stuttgart

Professor Dr.-Ing. Christian Brecher is Head of the Machine Tool Laboratory at RWTH Aachen University and holds the Chair for Machine Tools; he is anticipating innovations in the area of digitalisation and networking of machine tools at AMB 2016. ************** About AMB More than 90,000 visitors and over 1,300 exhibitors are expected at AMB 2016 in Stuttgart, which takes place from 13 to 17 September. On approximately 105,000 square metres of exhibition space, the exhibitors showcase innovations and further developments for metal-cutting machine tools, precision tools, measurement technology and quality assurance, robots, workpiece and tool handling technology, industrial software & engineering, components, assemblies and accessories. AMB 2016 is backed by the professional and conceptual sponsors, the VDMA Precision Tools Association, the VDMA Software Association and the Association of German Machine Tool Manufacturers (VDW).

M achine tools are becoming increasingly more precise, quicker and better. This will also be demonstrated during the forthcoming AMB, Inter-

44 İndustrial Piping - Mechanical İnstallation - Pressure Vessels 2016 / 4

national Exhibition for Metal Working in Stuttgart from 13 to 17 September 2016, which is expected to attract 90,000 visitors. However, the basic principle of the metal cutting

machine is changing very little. Several rotatory and linear axes are combined differently in a closed housing.

The control units are also not readily accessible. In times of

“Industry 4.0”, actually only another term for “networking”, the machine tool must be opened up. What will it look like in future? Answers to this question are provided by Professor Dr.-Ing. Christian Brecher, one of the Heads of the renowned Machine Tool Laboratory at RWTH Aachen University and holder of the Chair for Machine Tools.

Professor Brecher, how must the machine tool of the future change for Industry 4.0?

In our opinion, two aspects are crucial: digitalisation or virtualisation of machine tools and their networking.

In the first case engineering will be substantially optimised both through meaningful models of mechanical - i.e. static, dynamic and thermal behaviour - and control technology behaviour (e.g. the drive train or control models). The objective here is to simulate the subsequent machine as far as the process and detect challenges at an early stage.

Networking will have more of an effect on the following operating phase. Future machine tools must contain semantic interfaces in order to provide, for example, process data in high resolution for more indepth analyses, if possible in real time, or be functionally integrated in networked systems.

What effect will increasing automation of processes, especially through robots, have on the design of a machine tool?

Automated production cells already exist in tool construction and mouldmaking for example. However, we have identified major challenges relating to cost-effective operation of these cells (robots, machine tools, bearings) in multi-variant small series - i.e. the typical product range of small and medium-sized enter-

prises (SMUs). Processes often cannot come on stream in parallel with production time, or the expertise required in this case is not available.

To date, there have only been a few approaches to define a functionally extensive interface between a machine tool and a robot that can be integrated into the CAD/CAM-NC chain or the RC chain. This becomes very exciting when we consider flexible automation, e.g. by means of collaborative robotics. We also see great potential here for SMUs and small series.

We are currently establishing a working party which will examine this question both on the research side and during direct industrial cooperation.

What has actually become of the concept of hexapods, i.e. a completely new design of machine tools, for which a great future was once predicted?

Due to various reasons, the concept of parallel kinematics or hybrid solutions could only be successfully established in a few areas. In addition to the area of handling and installation, there are also machine tools in which the advantages, e.g. the high feasible dynamics of special concepts, are used very successfully.

One example is the highly dynamic Ecospeed machine from Dörries Scharmann for highly productive aluminium machining in the aerospace industry. In future, there will certainly also be special concepts for specific applications in the machine tool industry.

Machines are becoming increasingly more complex, young people are thinking in apps - how will machines be operated in future?

Fair - İnterviev The development of new, innovative man-machine concepts has a long history in the Machine Tool Laboratory at RWTH Aachen University.

For example, the approach of an action-based operating concept - motivated by modern smartphones - has been successfully validated with multi-modal interfaces, thereby significantly reducing the complexity of current human-machine interfaces.

Celos from DMG Mori is pursuing an entirely similar approach in this respect. In the MaxiMMI Project, whose participants include leading machine tool manufacturers and suppliers, we are also currently observing the integration of new operating devices such as smart watches, tablets or multimedia glasses in the machine tool environment. Although these approaches offer great potential, they should not be pursued just for their own sake, but should always create a realistic practical application.

Energy efficiency has also been a recurring topic in the machine tool industry for some years. What is the situation at present?

The topic area of energy efficiency is still the subject of current research funding tenders. Whereas we were initially able to design the main units, e.g. spindles, more efficiently after taking account of physical models, more emphasis is now placed on auxiliary units and intelligent thermal management as a whole. Current activities in the Machine Tool Laboratory involve reducing nonproductive warm-up times in order to also switch off machines quickly in a flexible way during short breaks in production. From an overall viewpoint, the topic of energy efficiency must be broadly considered in the context of productivity in order to reduce the amount of energy consumption per component.

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

45

Fuar - Haber

EURO BLECH

İki yılda bir Almanya’nın Hannover şehrinde düzenlenen, Sac levha işleme teknolojisine ait en son yeniliklerinin sergilendiği EuroBLECH fuarı bu yıl 24. kez 25-29 Ekim 2016 tarihleri arasında kapılarını açacak.Türkiye’nin ilk on katılımcı ülke arasında yer aldığı fuarda, geçtiğimiz yıllara göre stant alanını genişleten ülkelerden biri yine Türkiye oldu.

EUROBLECH 2016’DA TÜRKİYE DÖRDÜNCÜ SIRADA YERİNİ ALDI

İrusstanbul’da (Park BosphoOtel) düzenlenen basın

toplantısında EuroBLECH 2016 fuarı hakkında güncel bilgilerve trendler kamuoyuyla paylaşıldı.

Hannover Fairs Turkey Fuarcılık Genel Müdürü Sn. Alexander Kühnel’in moderatörlüğünde gerçekleşen toplantıya EuroBLECH Fuar Müdürü Evelyn Warwick ve Halkla İlişkiler ve Pazarlama Müdürü Melanie Kaufmann konuşmacı olarak katıldı. 25-29 Ekim 2016 tarihleri arasında kapılarını profesyonel ziyaretçilere açmaya hazırlanan fuarın trendleri Endüstri 4.0, Otomizasyon ve Dijitalizasyon, Maliyetten tasarruf, esneklik ve daha yüksek kalite, hibrit yapıların işlenmesi ve hafif tasarım olarak açıklandı.

Türkiye İlk On Katılımcı Ülke Arasında EuroBLECH Fuar Müdürü Evelyn Warwick, fuar ile ilgili şunları aktardı: “Bu yıl fuarda 40 ülkeden 1.600’ün üzerinde katılımcı yer alacak ve bu firmalar 89.000 metrekarelik alanda yeniliklerini ziyaretçilerle buluşturacaklar. Fuar bir kez daha dünyanın her bölgesinden gelişmiş makine ve yenilikçi üretim çözümleri arayan sac levha işleme uzmanlarının buluşma yeri niteliğinde olacak. Düzenli katılımcılarımızın dikkat çekecek şekilde daha fazla alan için rezervasyon yapmış olmaları ve yeni katılımcıların varlığı EuroBLECH 2016 açısından oldukça olumlu bir tablo ortaya koyuyor.”

Bu yıl fuara Almanya dışında

46 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

sırasıyla, İtalya, Çin, Türkiye, Hollanda, İsviçre, İspanya, Avusturya, Tayvan ve İngiltere’den katılım gerçekleştiğini ve Türk firmalarının katılımlarının her yıl artış göstermesinden mutluluk duyduklarını belirten Halkla İlişkiler ve Pazarlama Müdürü Melanie Kaufmann ise sözlerine şöyle devam etti: “Bu yıl 100’ün üzerinde katılımcıyla toplam 7500 m2 alanda temsil edilecek olan Türkiye, geçtiğimiz fuara göre stand alanı olarak en çok büyüme gösteren ülkeler arasında yer alıyor. Türkiye’den katılım gösteren firmalar sac levha işleme konularındaki yenilikçi ürünlerini EuroBLECH’DE uluslararası ziyaretçiyle buluşturma fırsatını yakalıyorlar.”

Yeni Nesil Sac Levha İşleme Günümüzde üretim önemli değişimler geçiriyor. Otomatik üretim, makineler arası iletişim, akıllı süreç zincirleri ile akıllı üretim artık sac levha işlemenin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Veri alışverişi ise tüm üretim değerleri zinciri içerisinde en iyi üretim işlemleri, gelişmiş planlama güvenilirliği, daha esnek ve daha yüksek ürün kalitesi noktalarında gelişme kaydediyor. Ürün çeşitliliği arttıkça ve iş büyüklüğüazaldıkça sac levha işlemedeki üretim süreçleri daha da karmaşık bir hale geliyor ve daha verimli ve esnek çözümler gerektiriyor.

Endüstride yer alan şirketler bu sebeple üretim süreçlerinde uzun vadeli bir uyumluluk

için hayati kararlar gerektiren değişen bir ortam ile karşı karşıya.

EuroBLECH, bu yılın “Yeni Nesil Sac Levha İşleme” temasıyla birlikte üretim teknolojilerinde rağbet gören adeta devrim niteliğindeki gelişmeleri yansıtıyor. Sac Levha İşleme Endüstrisi’ndeki küresel iş göstergesi ve lider endüstri platformu niteliğindeki EuroBLECH, üretim süreçlerindeki modernleşme ve iyileştirmelere yönelik geniş bir çeşitliliğe sahip özel çözümler sunacak. Katılımcı şirketler, sac levha işleme ile ilgili tüm değer zincirine yönelik geniş kapsamlı makineleri, araçları ve sistemleri gösterime sunacak. Fuar profilinde sac levha, yarı işlenmiş ve nihai ürünler, taşıma, ayırma, şekil verme, esnek sac levha işleme, birleştirme, ek üretim, kaynak ve yüzey işleme, hibrit yapıların işlenmesi, araçlar, kalie kontrolü, CAD/CAM/CIM ve Ar&Ge sistemleri yer alıyor.

Ziyaretçiler makine ve sistemlerin geniş ölçekte canlı sunumlarını izleyebilecek ve sektörün üst düzey uzmanları ile uygulamaları hakkında görüşme yapabilecekler. Etkinlik küçük veya orta ölçekteki şirketlerden büyük işletmelere kadar herbir yönetim kademesinde yer alan tüm sac levha işleme uzmanlarını hedefliyor. Ziyaretçiler arasında tasarım mühendisleri, üretim müdürleri, kalite yöneticileri, satın almacılar, üreticiler, Ar-Ge ve birliklerdeki teknik yöneticiler ve uzmanlar bulunuyor.

Mack Brooks Exhibitions Ltd Romeland House, Romeland Hill, St Albans, Herts AL3 4ET, Great Britain Tel: +44 (0)1727 814400, Fax: +44 (0)1727 814501, Email: press@mackbrooks.co.uk

Fair - News

EUROBLECH 2016 PRESENTS ONLINE COMPETITION “THE NEW GENERATION OF SHEET METAL WORKING”

After the great success of the first online competition in 2014, EuroBLECH 2016 is presenting ollowing this year’s main this year “The New Generation of Sheet theme at EuroBLECH, “The Metal Working”. The online competition New Generation of Sheet Metwill reward six organ- al Working”, the competition isations or individu- categories are focussing on reals in the sheet metal cent developments and trends working industry for best practice, in- in the sheet metal working novation, excellence industry. The first category, and outstanding “Factory of the Future”, will performance in six reward organisations or indicategories. viduals for the clever implementation of smart manufacturing methods. The second category,“Women and Innovations”, is focussing on cuttingedge projects and accomplishments initiated by women in sheet metal working.The best university projects in science and engineering involving sheet metal technology can compete in the category “Academic Excellence”.The category “Original Design” is open to companies producing unusual products made from sheet metal. Finally, “The Young Generation” is seeking for outstanding performance of junior employees and young inventors, and “Clean Technology” will rewardeco-friendly solutions and sustainable manufacturing methods.

EURO BLECH

F

The six winners will be formally presented with an award during a ceremony held at EuroBLECH 2016, 24th International Sheet Metal Working Technology Exhibition, which will take place from 25 – 29 October 2016 at the Hanover Exhibition Grounds in Germany.

48 İndustrial Piping - Mechanical İnstallation - Pressure Vessels 2016 / 4

Detailed information about the competition and the entry requirements are nowavailable on the show website www. euroblech.com/english/competition. All organisations and individuals in the sheet metal working industry are invited to enter if their company or project is setting an extraordinary example in one of the categories. Closing date for entries is 31 August 2016. Subsequently, all entries of the participants will go live on the website on 1 September, when the online voting to elect the winners commences. The sheet metal working community will then be able tovote for their favourite candidates in each category and determine the winners of the online competition.

EuroBLECH is renowned as a worldwide industry barometer and marketplace for the latest sheet metal working technology. Live demonstrations of machinery are a main attraction of the exhibition.

Currently, a total of 1,418 exhibitors from 40 countries have booked their spaces at EuroBLECH 2016 and will present an impressive range of machines, tools and systems on a net exhibition space of some 90,000 square metres across eight halls. The exhibition covers the entire sheet metal working technology chain: sheet metal, semi-finished and finished products,

handling, separation, forming, flexible sheet metal working, joining, additive manufacturing, welding and surface treatment, processing of hybrid structures, tools, quality control, CAD/CAM/CIM systems and R&D. The show targets all sheet metal working specialists at every management level in small and medium-sized companies as well as large enterprises. Visitors include engineers, production managers, quality managers, buyers, manufacturers, technical directors and experts in associations and R&D. Further information on the exhibition is available on the EuroBLECH websitewww.euroblech.com.

Haber

HOLLANDA BU SEKTÖRLERE YEŞİL IŞIK GÖSTERİYOR

Şimdiye kadar 3 bin 300’den fazla şirketin Hollanda’da uluslararası faaliyetlerini başlatmasına ve yaygınlaştırmasına destek veren Hollanda Dış Yatırım Ajansı (NFIA), küresel pazara açılmayı hedefleyen Türk yatırımcılar için en avantajlı sektörleri belirledi 50 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Haber

3 5 yıl önce kurulan ve Ekonomik İşler Bakanlığı bünyesinde faaliyet

gösteren Hollanda Dış Yatırım Ajansı (NFIA), Türk yatırımcıların Avrupa pazarına Hollanda üzerinden giriş yapmaları yönünde destek ve danışmanlık hizmeti veriyor. Avrupa pazarına girerken dikkat etmeleri gereken prosedürlerin yanı sıra, şirket kurulumu gibi konularda da girişimcilere ve yatırımcılara destek veren NFIA, Hollanda´nın stratejik bir üs olarak Türk şirketlerince kullanımını güçlendirmeyi hedefliyor.

Girişimciler için Hollanda’daki gelişmiş vergi düzenlemeleri, şirket kurulumu, teknoloji teşvikleri, lojistik avantajlar ve sosyal güvenlik gibi fırsatların yanı sıra Hollanda’nın hangi faaliyet alanlarında daha güçlü olduğu da büyük önem taşıyor.

Merkez Bankası verilerine göre 2001-

2014 yılları arasında yerleşiklerin en çok yatırım yaptığı ülke olan Hollanda, özellikle lojistikte ve ulaşımda Avrupa ülkeleri arasında en güçlü konuma sahip. Şimdiye kadar Türkiye’deki pek çok farklı sektörden yatırımcıya kucak açan Hollanda, aynı zamanda tarım, gıda, enerji, Ar-Ge, teknoloji ve yaşam bilimleri ve sağlık sektörü alanlarında da yabancı yatırımcıların ilgisini çekiyor.

için ideal bir ülke. Bu nedenle yatırımcılar Hollanda’da büyük fırsatlar görüyorlar. Özellikle tarım, gıda, kimya, enerji, yüksek teknoloji, bahçecilik, lojistik, tasarım ve yaşam bilimleri ve sağlık sektöründeki gücüyle Hollanda, uzun yıllardır yabancı yatırımcıların gözdesi konumunda”.

Hollanda, uzun yıllardır yabancı yatırımcıların gözdesi konumunda Hollanda’nın sürdürülebilir ve etkili bir finans pazarına sahip olduğunu belirten NFIA Ülke Müdürü Arife Karaosmanoğlu, Türk şirketleri için Hollanda’nın global pazarda yer almada çok iyi bir sıçrama tahtası olduğunun da altını çiziyor ve şöyle devam ediyor: “Hollanda, çok uluslu şirketlerin yatırım yapması

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

51

Makale

DAMITMA PROSESİNDE YOĞUNLUK TESPİTİ VE ETANOL ÜRETİMİ Üretim Sürecinin Tarihçesi

Ulaşım yakıtı olarak etanol kullanımınızı, Henry Ford ve diğer eski otomobil öncülerine kadar uzanır. Etanol, yağ bazlı yakıtlarda takviye maddesi olarak kullanılmaktadır.

1990’lardaki temiz hava programları çerçevesinde 20 yıl önce 750 milyon litre olan etanol üretimi 2004 yılında 36 milyar litreye Çeviren Esra Ertani Anton Paar Türkiye, Satış çıkmıştır.

Mühendisi Yüksek oktanlı yenilenebilir yakıtlarda kullanılan “içilebilir alkol” olan etanol, mısır ve diğer tahıl ürünlerinin fermantasyonu yoluyla üretilmektedir.

Gelecekte biyokütle ve ya tarımsal atıklardan etanol üretimi daha ekonomik olabilecektir.

Etanol üretimi tahıl (mısır, arpa ve ya darı), selüloz ve ya şekerli atığın bir kırıcı vasıtasıyla öğütülmesi ile başlar. Sonrasında öğütülen

Şekil 1. 190 Proof için damıtma kolonunda Alkol Monitörü

52 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

malzeme pişirilir ve içerisine maya ilave edilir.

Karışım fermente edilir.

Böylece, CO2 ve yaklaşık % 18 etanol içeren bir karışım meydana gelir. Bu karışım etanol yüzdesini % 50 seviyesine yükseltmek için tekrar pişirilir. Elde edilen ürün damıtma kolonuna gönderilere ketanol konsantrasyonu % 95’ e (190 proof) yükseltilir ve son olarak susuzlaştırma (dewatering) prosesi uygulanarak % 100’ e ulaşılır (200 proof). 1 Anton Paar ürünü olan Alkol Monitörü hassas yoğunluk transdüseri ile yoğunluk, % H2O ve alkol konsantrasyonunu kesintisiz ölçebilmektedir.

Sistem DPRn 427 (I) model yoğunluk transdüseri ve mPDS model kontrol ünitesinden oluşmaktadır.

Yüksek hassasiyeti ve güvenilirliği sayesinde bu sistem ile kalite

kontrol ve ürünün sürekli izlenmesi güvenli şekilde sağlanmaktadır.

Alkol Monitörünün üretim prosesinde kullanıldığı noktalar aşağıda açıklanmaktadır: Damıtma kolonu ve kondenserde: 190 Proof; 200 Proof Etanol üreticilerinin kalite kontrol için 190 proof ve 200 proof etanole ait yoğunluk ve H2O içeriğini (%) izlemesi gereklidir.

Bu, etanol üretiminde son aşamada oldukça önemlidir.

Fermantasyondan sonra çok kolonlu destilasyon sistemi ile etanol, kaynatma yoluyla püreden ayrılır. Son kolondan sonra, %95 alkol (190 proof) susuzlaştırma aşamasına geçer. Burada, 200 proof alkol elde etmek üzere prosesin son aşamasında su uzaklaştırılır.

Eğer etanol ciddi miktarda su içeriyorsa (%5 ciddi bir miktardır), moleküler yapısı nedeniyle, etanol benzin gibi hidrokarbon çözeltiler ile karıştırıldığında su gibi davranır.

“Islak” etanol benzinle karışınca tankın dibine çöker, benzin ise üstte kalır. 2 Bu noktada su içeriğinin ölçülmesi oldukça önemlidir.

(%)

Şekil 2. 200 Proof için moleküler eleklerdeki Alkol Monitörü Yoğunluk nasıl ölçülür?

DPRn 427(I) transdüserin içerisinde salınımlı U-tüp sistemi bulunmaktadır.

Bu sistem uyarıldığından iki bobin ve bir elektronik devre tarafından rezonans frekansında titreştirilir. (Şekil 3).Titreşim periyodu ve örnek sıcaklığı ölçülür, veri işleme ve kontrol amacıyla mPDS kontrol ünitesine gönderilir. Şekil 3. Salınımlı U-tüp

Makale

Avantajlarınız Anton Paar Alkol Monitörü size % 0,03 hassasiyet sağlar. Bu değer laboratuar cihazlarındaki hassasiyete eşdeğerdir ve geleneksel akış ölçerler ile sağlanamamaktadır. Bu sistem sayesinde etanol işletmelerinin karlılığı çok kısa sürede artmaktadır.

Anton Paar yoğunluk sistemlerinin hassasiyet, güvenilirlik ve performansı karşılaştırılamaz. Patlamaya dirençli transformatör ve transdüser sistemi sayesinde Anton Paar ölçüm sistemleri Dünya genelindeki etanol işletmelerinde oldukça hızlı bir şekilde kabul görmüştür.

Bir bakışta Alkol Monitörü • Yüksek hassasiyet ve tekrarlanabilirlik: % 0.01 (% 90-100) • Kısa cevap süresi: < 1 saniye • Parça değişimi gerektirmediğinden uzun çalışma ömrü • Zorlu çalışma koşulları altında operasyon için sağlam kaplama • IP65 koruma sınıfı • Yüksek çözünürlüklü sıcaklık ölçümü • Fiziksel ölçümler için German National Metrology Institute (PTB) onayı (opsiyonel) • EExia IIC T6 kendinden güvenlikli (intrinsically safe) (opsiyonel) • Ürünle temas halindeki tüm parçalar Hastelloy C276 malzeme

TeknikÖzellikler Ölçümaralığı: Alkol: % 0 - 100 (v/v) veya (w/w) 0 - 200 Proof

Su: % 0 - 100 Sıcaklık: 25 - 125°C Hassasiyet&tekrarlanabilirlik: Yoğunluk: 0.00005 g/cm3 / 0.00001 g/cm3

Alkol: % 0.05 / 0.02w/w (% 0 - 100) % 0.03 / 0.01 w/w (% 90-100) mPDS 2000V3 kontrolünitesi Girişler / Çıkışlar: • • • • • • •

255 adetürüniçinhariciürün tipi ayrımı 4 analog giriş 3 analog çıkış Limit takibiiçin 2 röle RS 232/RS 485seriarayüz Profibus DP (opsiyonel) Yeniformültanımlamaözelli ği(opsiyonel)

Kaynaklar: 1.

History of Ethanol Production: Haziran 2002; Joshua K. Buchheit; Rural Enterprise and Alternative Agricultural Development Initiative 2.

3.

Ethanol 101- Dr. Scott Kohl, Technical Connections, http://www.ethanol.org/documents/Ethanol101.7.pdf

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

53

Güncel

2023 YILINDA, 10 MİLYAR DOLAR İHRACAT

Türkiye’deki iş ve inşaat makinaları sektörünün yüzde 93’ünü çatısı altında buluşturan İMDER Başkan’ı Halil Tamer Öztoygar, inşaat

İdüzenlenen, MDER’in ev

İMDER

sahipliğinde Bloomberg makineleri alanında 1,2 HT Genel Yayın Yönetmeni milyar dolar civarındaki Cüneyt Başaran, Dünya Gazetesi Genel Yayın Yönetihracatın 2023 yılında meni Hakan Güldağ, Ekono10 milyar doların mist Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu üzerine çıkacağını ve Fortune Genel Yayın Yönetmeni Cüneyt Toros’un vurguladı. katıldığı “Ulusaldan Küresele İş Makineleri Sektörü” panelinde konuşan Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği (İMDER) Yönetim Kurulu Başkanı Halil Tamer Öztoygar “İnşaat makineleri alanında 1,2 milyar dolar civarındaki ihracatımızın, 2023 yılında 10 milyar doların üzerine çıkarılması hedefine inancımız tam” dedi. İş makineleri sektöründe ihracatın artması için çalıştıklarını aktaran Öztoygar, uygun yatırım ortamı ve avantajları ışığında iş ve

54 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

inşaat makineleri alanında doğrudan yabancı yatırımları ve ortaklıkları önemsediklerini dile getirdi. Öztoygar şunları kaydetti: “Yan unsurları ile birlikte iş ve inşaat makineleri alanında 1,2 milyar dolar civarındaki ihracatımızın, 2023 yılında 10 milyar doların üzerine çıkarılması hedefine inancımız tamdır. Bu çerçevede küresel önemi büyük olan bu sektörde uluslararası iş birliklerini geliştirmek amacıyla 2013 yılında 1.

Uluslararası İş Makinaları Kongresi’ni başarı ile gerçekleştirdik. 2. kongreyi ise 20-21 Ekim 2016 tarihlerinde yine İstanbul’da gerçekleştirmek üzere yoğun çalışmalarımız devam ediyor”

Kalkınma için iş ve inşaat makinalarına ihtiyaç var

Bloomberg HT Genel Yayın Yönetmeni Cüneyt Başaran’ın moderasyonuyla düzenlenen “Ulusaldan Küresele İş Makineleri Sektörü” panelinin açılış konuşmasında iş makineleri sektörüne ilişkin değerlendirmeler yapan Öztoygar “Ülkelerin ekonomik ve sosyal alanda kalkınmasını sağlamak için güçlü bir iş ve inşaat makineleri sektörüne gereksinim var” dedi. İş ve inşaat makinaları sektörünün büyüklüğüne değinen Öztoygar “Gelişmişlik ve ekonomi düzeyi göstergeleri arasında yer alan iş ve inşaat makineleri ve ekipmanları sektörü pazar büyüklüğü bakımından ülkemiz, Çin ve Hindistan ardından en hızlı büyüyen

pazar olarak Avrupa’da 4’üncü iken 2023 yılında birinci sıraya dünyada ise altıncı sıraya ulaşmamız beklenmektedir.” bilgisini verdi. Öztoygar, dinamik pazarın yanı sıra imalat sanayisinin de artan teknolojik düzeyi ve kalitesi ile dünyada etkinliğini artırdığına dikkati çekerek, “Ülkemizde üretilen ürün grupları iç pazarda hakim konumda iken dünyada da aranan ürünler haline gelmektedir. Bununla birlikte dünyaca ünlü birçok iş makinesi bünyesinde artık önemli oranda Türk malı bileşen kullanılmaktadır.” dedi.

Dünya Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hakan Güldağ, endüstri 4.0’a ve coğrafi avantajlara dikkat çekerken, Afrika pazarında mutlaka yer edinmenin önemini vurguladı. Fortune Genel Yayın Yönetmeni Cüneyt Toros ise , devletin teşvik sistemi ve eğitim konularına değindi. Eğitime önem verilmesi gerektiğinin altını çizen Toros, devletin teşvik mekanizmasında ne istediğini bilmesi gerektiğini vurguladı.

“Türkiye’nin 2030’a kadar 1,3 trilyon liralık yatırım planı var” Trakya Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu ise Türkiye’nin 2030’a kadar 1,3 trilyon liralık yatırım planı bulunduğunu belirterek, “Altyapı yatırımları için 100 milyar dolar öngörülüyor, enerji projeleri için 100 milyar dolar, ulaşım yatırımları için 350 milyar dolar, konut ve kentsel dönüşüm için 400 milyar dolar ve ticari, eğitim, kültür, sağlık yatırımları için 350 milyar dolar yatırım planlanıyor. Tüm bunların başarıyla yapılabilmesi için siyasi istikrar ve Türkiye’nin bölgesindeki iyileşmeler oldukça önemli.” diye konuştu.

Tamer Öztoygar güven tazeledi Panelin ardından, İMDER 8. Olağan Genel Kurul Toplantısı değerlendirmesi gerçekleştirildi. 8. Olağan Genel Kurulda, 2014 yılından beri başkanlık görevini başarı ile yürüten ve yeni dönem için de başkan seçilen Halil

Tamer Öztoygar’ın açılış konuşması ile başlayan toplantıda,Öztoygar, önümüzdeki 2 yıl boyunca tekrar sektörü temsil edecek olmaktan gurur duyacağını ifade etti. Üyeleri, Türkiye’nin en büyük holdinglerinden ve sektör için önem arz eden firmalardan oluşan İMDER, yeni dönemde de sektöre dair sorunların çözümünde ortak bir platform oluşturma faaliyetlerini hız kesmeden sürdürme çalışmaları içerisinde.

Sektörün temas ettiği tüm bakanlıklar, müsteşarlıklar ve ilgili genel müdürleri ile görüşmelerin gerçekleştirip, sektör açısından önemli konular ile ilgili özel çalışmalarla, üyelerine ve sektöre faydalı olmayı planladıklarını belirten ve gelecek dönem faaliyetlerine konuşmasında yer veren İMDER Başkanı Öztoygar, “Bizlere güvenerek, bu görevi tekrar layık görmenizden ötürü derneğimiz ve yönetim kurulu adına teşekkürlerimizi sunarız” ifadeleri ile konuşmasını sonlandırdı.

Makale

ORTA GERİLİM TESİSLERİNDE İÇ ARK KORUMA SİSTEMLERİ Eplanlamalarındaki lektrik

sistem ana hedef, kaliteli ve sürekli enerjinin sağlanmasıdır. Enerji sürekliliğindeki en önemli tehtidlerden biri de iç arktır. İç ark sonucu önce ışık akabinde ısı, basınç, patlama ve beraberinde zehirli gazlar oluşur.

Fatih AKSEL Bunun sonucunda OG tesis ciddi hasar görebilir, o anda tesis civarında bulunan personel ABB ELEKTRİK yaralanabilir hatta ölebilir.

A.Ş.

Senior Product Marketing and Sales Support Engineer Elektrik Yüksek Mühendisi

Normal koşullarda Orta Gerilim Panoların IEC 62271-200 e göre iç ark testinin yapılması gereklidir. Ancak bu yeterli midir? Beraber bakalım;

ABB

- İç ark testleri 0.2sn, 0,25sn, 0.5sn, 1 sn gibi Son düzenleme: 08/03/2016 değişik zaman süreleri için yapılabilmektedir. Bu sebeple iç ark testlerinin kaç sn. süreli yapıldığı o panonun dayanımı için önemli ipucu verir. (Bkz. şekil 1 ve şekil 2).

Bu uzun sürelerde de aşağıda ayrıntılarını verdiğimiz pekçok hasar oluşur.

- Testlerde başarı ile geçen bir panonun, daha sonraki seri üretimde üretilen pano ile birebir aynı olması gereklidir.

- İç ark testi sırasında pano kapakları tamamen kapalıdır. Ancak istatistiklere göre iç ark arızaları daha çok panolara bakım yapılırken ve ilk devreye almalar sırasında oluştuğunu göstermektedir.

56 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Şekil 1: İç ark ve süresinin malzemeler üzerine etkisi Ark süresi 35ms

Ark süresi 500ms

Şekil 2: Ark süresinin oluşan zarara etkisi Bir panoda iç ark oluştuğunda; - 100.000 – 200.000 lüx yoğunluğunda ışık - Güneş yüzeyi sıcaklığının yaklaşık 5 katı olan 20.000 C sıcaklık - Basınç ve şok dalgaları - Zehirli gazlar ortaya çıkar ve bu yukarıda değindiğimiz gibi hem ekipman hem de personel için çok ciddi tehlike oluşturur.

Bu zararlara ilave olarak bir de en-direkt sonuçlar ortaya çıkmaktadır.

- İç ark olan panonun tekrar kullanılması için önce uzmanlar tarafından incelenenip karar verilmesi gereklidir.

Bu incelemenin mutlaka pano üreticisi tarafından yapılması önerilir.

- Arıza gören ekipmanların değişmesi ciddi süre alacaktır. Örneğin kesici değişimi 3-4 ay sürebilmektedir.

- Arıza gören panonun komple değiştirilmesi gerekiyor ise o panodan önceki panoların sökülmesi gereklidir.

Arızalı pano ortadan çıkarılıp değiştirilemez. Bu da çok uzun zaman kaybına neden olacaktır.

- Arıza geniş bir alanda etki gösterirse OG tesisinin komple yenilenmesi gerekebilir.

- Ortaya çıkabilecek yangın elektrik odasının hatta işletmenin yanmasına neden

olabilir.

Şekil 3:3: a)a) ArkArk opsiyonlu korumalı röleleri röleleri Şekil opsiyonlu korumalı

Makale

İç arkın sebepleri 3 kısımda incelebilir; 1- Personel ve manevra hataları; o Yanlış pano içerisinde çalışma o Yanlış kesici manevrası o Yanlış topraklayıcı manevrası o Bakım bölgesini bakım sonrası topraklanmış bırakma o Çalışma alanında gerilim olup olmadığının kontrolünün unutulması 2- Teknik sebepler; o Ekipmanda ya da panoda arıza olması o Ekipmanın yanlış manevraya izin vermesi (kilitlemenin olmaması ya da arızalanması) o Izolasyonun ve mekanizmaların yaşlanması o Aşırı gerilim o Aşırı ısınma o Nem ve kir 3- Diğer sebepler; o Aşınma o Yabancı cisimler (örn. bakımda unutulan bir alet) veya küçük hayvanların pano içerisine girmesi o Montaj hataları o Kablo bağlamada ya da bara birleştirmelerindeki kötü işçilik Yukarıdaki sebepler sonucunda ortaya çıkan durumlarda zararı ve iç ark süresini minimuma indirmek için işletme hassasiyeti ve bütçeye göre değişik ark koruma sistemleri kullanılır.

b) Özel ark koruma röleleri c) Çok hızlı topraklayıcı

Şekil 4: Ark koruma sistem seçiminin oluşan zarara etkisi

(*) Besleyen kesicinin ortalama açma süresi Şekil 4: Ark koruma sistemleri arıza temizleme süreleri

Günümüzde koruma rölelerine optik ark sensörleri eklenerek ark süresi oldukça düşürülerek ark koruma yapılabilmektedir. Her röleye 3 ark sensörü bağlayarak bu sensörler ana bara, kesici ve kablo bölümlerine yerleştirilmekte, ark ile oluşan ark ışığı algılanarak kesiciye açma sinyali gönderilmektedir.

Hatalı açmayı engellemek için ışık sinyali akım trafosundan alınan akımdaki artış hızı ile birlikte değerlendirilerek açma sinyali gönderilmektir. Koruma röleleri arasında GOOSE haberleşme ile selektif koruma da yapılabilir.

Röleler arasindaki koordinasyonda IEC 61850 GOOSE kullanılarak fiziksel binary giriş/çıkışları ve kablo tasarrufu saglanabilir ve ayrica haberlesme linkinde “continuous supervision” saglanmis olur.

1- Çok fonsiyonlu akım-gerilim koruma rölelerine ark koruma opsiyonu eklenmesi 2- Koruma rölesinden ayrı ark koruma rölelerinin kullanılması 3- Çok hızlı topraklayıcılar 4- Kombine sistemler

Şekil 5: Koruma rölesine ark opsiyonu eklenmesi ile yapılan ark koruma Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

57

Makale

A R K a rıza sı ışığı a lgıla n d ığın d a b ilgi F id e r R ö le si B d e n G iriş R ö le si A ya d ire kt ka b lo b a ğla n tısı ile ya d a IE C 6 1 8 5 0 G O O S E m e sa j ile gö n d e rilir

İstasyon bus (IE C 61850 -8 -1) 1.

GOOSE

GOOSE

1 . G iriş R ö le si A , A R K ışığıQ 01 b ilgisin i R ö le B d e n a lır ve e ğe r a yn ı a n d a se t e d ile n a kım d e ğe ri a şılırsa Q 0 1 ke sicisin i a çtırır.

Q 02 2. İk ili sin ya l

G iriş R ö le si A

G iriş R ö le si B

1 . F id e r R ö le si B a n a b a ra b ö lü m ünd e A R K a lgıla r ve G iriş R ö le si A ya b ilgi gö n d e rir .

2 . E ğe r A R K ın ka b lo b ö lü m ünde o ld u ğu a lgıla n ırsa G iriş R ö le si B Q 0 2 ke sicin i a çtıra ra k se le ktivite sa ğla r.

Şekil 6: Koruma rölesine ark opsiyonu eklendiğinde yapılan selektif koruma örneği

Koruma rölesinden bağımsız olarak özel ark koruma rölesi kullanıldığında açma süresi daha düşürülerek oluşabilecek hasar ve yaralanma ihtimali daha da düşürülür. Bu sistemlerde genellikle değerlendirici ve karar verici ana modül ve buna bağlı yardımcı modüller bulunur.

Bu sistemlere hem noktasal hem de loop optik algılama sensörleri bağlanabilir. Loop sensörler ile daha geniş bir alan korunabilir. Bununla birlikte sahada montajı daha zordur.

açtırmaktır. Bu da 1.5ms de kapanan UFES ile ark oluşan tesisi besleyen tesiste kısa-devre algılaması yaratarak arkın beslemesi kesilerek yapılır.

Şekil 8: Çok hızlı topraklayıcı ile ark koruması

Bu çok hızlı topraklayıcı panonun içine monte edilebildiği gibi kesici bölümüne çekmeceli olarak da konulabilmektedir.

Şekil 7: Özel ark koruma röleleri bağlantı örneği

Bu sistemler arasında en hızlısı Çok Hızlı Topraklayıcı (UFES) dır. Bu topraklayıcı, arkın algılanması için kullanılan özel ark koruma rölesi ile çalışır. Amaç ark algılanan tesisi besleyen kesiciyi en kısa sürede

Şekil 9: Çok hızlı topraklayıcının OG panoya eklenmesi

Bu sistemlerden bazıları değişik konfigürasyonlarda birlikte kullanılabilir.

58 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Aşağıda görüleceği üzere kablo bölümündeki ark koruması koruma rölesi üzerinden yapılırken, ana baradaki ark koruması özel ark koruma rölesi ile yapılmaktır.

Şekil 10: Kombine ark korumasının kullanılması örneği

Sonuç olarak, iç arkın meydana getirebileceği hasarlar ve çalışan ölümlerine neden olabilen sonuçları düşünüldüğünde bütçe dâhilinde yukarıdaki ark koruma sistemlerinden biri ya da birkaçı birlikte değerlendirilmelidir. Bir panonun içi ark tip testinden geçmiş olması o panonun iç ark durumunda hiç hasar görmeyeceğinin ya da hasar vermeyeceğinin kesin kanıtı değildir.

Birçok ülke şartnamelerinde yer alan bu koruma sitemlerinin artık ülkemizdeki şartnamelerde de yaygın olarak yer alması ekipman, üretim, insan sağlığı ve kesintisiz enerji için artık bir zarurettir.

Röportaj

Emek Makine Model Genel Müdürü Taner Ergen;

“KALİTELİ İNSAN YETİŞTİRMEMİZ LAZIM”

Taner Ergen

Taner Ergen, 1984 yılından bu yana sektörde yer alıyor. Aile şirketinde başladığı çalışmalara; 2005 yılına kadar çırak – kalfa ve usta olarak devam etti. 2005 yılında, üretimde ahşap modelden metal modele döndü, CNC ve CAD/CAM programlarına geçti. Taner Ergen Görüşmemizde: “Teknolojik yatırımların yanında; İnsana da yatırım yapıyoruz. Üretim sektöründe en önemli sorunu kalifiye eleman ihtiyacı. Bu ihtiyacı çözecek adımlar bir an önce atılmalı” dedi.

EKuruluşu rgen Firmanızın ve gelişiminden bahseder misiniz?

1966 Yılında sektöre adım atan; Hulusi ERGEN tarafından 1979 yılında Eyüp’te küçük bir atölyede kurulan firmamız, piyasada kendine güçlü bir yer edinmiştir.

Teknolojik ve ekonomik gelişmeler sonucu önce firmamızın yeri daha sonrada teknolojik yapısında büyük değişimler meydana gelmiştir. 1993 yılında şimdiki yerine geçen firma burada daha 60 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

hızlı bir teknolojik büyüme içine girmiş bu aşamada CNC kontrollü makinalar ve CAD-CAM yazılımları ile tanışmıştır. Günümüze kadar süre gelen dönemde yapısı ve hedeflerini sürekli yenileyen firmamız İSO 9001–2008 belgesi ile ödüllendirilmiştir. Kaliteyi ilke edinmiş firmamız kendini sürekli yenileyen ve öğrenmeye açık kadrosuyla müşterilerine en kısa sürede en iyi bütçeyle en yüksek kaliteyi ürünlerinde sunmayı ana hedefi olarak benimsemiştir.

Toplam kalite yönetimi felsefesi

ile sektöründe lider bir firma olmak isteyen Emek Model. Sırasıyla önce yerel sonrasında uluslar arası pazarda kendisine sağlam bir yer edinme çabası içindedir. Bu hedefine de adım adım ulaşmaya devam etmektedir. Emek Makina Model 1979 yılından beri süre gelen tecrübe ve kalitesini teknolojik gelişmeler ile harmanlayarak her zaman sektöründe öncü olmuştur. Müşterilerimizin memnuniyetini ve kaliteyi ilke edinmiş olan firmamız profesyonel kadrosu ve

alanında uzman tedarikçileri ile her zaman en iyi hizmeti verme çabası içindedir. Üretim sektöründe bir üretici olarak, yaşadığınız en büyük sıkıntı nedir? Öncelikle sektörde; genel anlamıyla ara eleman ve teknik eleman sıkıntısı mevcut. Bu durumun çözümlenmesi için eğitim sisteminin yeniden yapılanması gerekiyor. Biz de bir üretici olarak kalifiye eleman sıkıntısını çok yoğun bir şekilde hissediyoruz. Ülke olarak bu durumu bir an önce aşmamız gerekiyor.

Kalifiye eleman yetiştirmek amacıyla hem okullarda hem de üretim yapılan tüm fabrikalarda atölyelerde, çalışmalar yapmak gerekiyor.

Bunun yanı sıra ülkemizde son iki yıldır nakit akışında bir sıkıntı yaşanıyor.

Piyasada sıcak paranın dönmemesi

üretim sürecindeki işletmeleri etkiliyor. Bizim gibi sağlam temeller üzerine kurulu yapılanmalar varlığını koruyup az da olsa gelişirken; diğer yapılanmalar sıkıntı yaşamaktadır. Bu durumdan da bir an önce çıkmamız gerekmektedir.

Türkiye ile karşılaştırdığınızda sektöründe ne gibi görüyorsunuz?

Avrupa’yı döküm gelişmeler

Bizim çalışma yaptığımız firmalar daha çok yurtdışına çalışıyor. Yüzde doksan dolaylı olarak yurtdışına çalıştığımızı söyleyebilirim.

Bu şekilde değerlendirdiğimizde; Döküm üretiminin Avrupa’dan doğuya kaydığını söyleyebiliriz. Kaliteli üretim Türkiye’ye kayarken, adet bazlı üretimler Çin ve Hindistan’a kaydı.

Avrupa’ya yakın kaliteli üretim yapan

Röportaj en önemli ülke Türkiye diyebiliriz. Biz ağırlıklı olarak Almanya’ya üretiyoruz.

Yurtdışına dönük çalışmalarımızı her zaman genişletmek için çabalıyoruz.

Bizim model üretimlerimizdeki yüzeyler Avrupa’dan daha kalitelidir.

Model konusunda son derece iddialı bir firmayız.

Son olarak, ağırlıklı olarak çalıştığınız sektörler hangileri? Ürün gamınızdan da bahseder misiniz?

Ağırlıklı olarak döküm sektörüne; Otomotiv yan sanayi ve makine sektörüne üretim yapıyoruz.

Otomotiv yedek parçaları, makine sektörüne model kalıplar üretiyoruz.

Müşterilerimizden gelen talepler ve ürün talepleri doğrultusunda model oluşturuyoruz. Yurtiçinde piyasaya girmemiş bir ürünün prototip ve seri üretimlerini yapıyoruz.

Hulusi Ergen

Emek Makine Model Onursal Yönetim Kurulu Başkanı Hulusi Ergen;

KENDİMİZİ SÜREKLİ GELİŞTİRİYORUZ” K endisi de 1966 yılında çıraklıktan mesleğe giren ve Emek Makine

Model Onursal Yönetim Kurulu Başkanı Hulusi Ergen; Çıraklık, Kalfalık ve Ustalık dönemlerinden bahsederken; sektörde geçirdiği yarım asırlık tecrübeyi oğlu Taner Ergen ve Vural Ergen ile paylaşıyor.

Bu günden sonra insan yetiştirmek için çalıştığını belirten Hulusi Ergen şunları söylüyor; “ Sektöre

1966 yılında çırak olarak girdim. Çok büyük zorluklarla yaşadım ve mesleği öğrendim. Benimle birlikte bu sektöre girenlerin bir çoğu kapattı. Şu anda devam edenler de küçülerek devam ediyor. Biz şirket olarak kendimizi sürekli yeniliyoruz ve geliştiriyoruz.”

Karaköy’de çırak olarak başladığı üretim faaliyetlerini adım adım büyüterek bu günlere getiren Hulusi

Ergen; Makine Model üretimi için torununun birini makine mühendisliğine yönlendirmiş. Yarım asırdır sektörde faaliyet yürütürken; bilimsel gelişmeleri de sürekli takip eden bir firma ortaya çıkmış.

Gelecekte de gelişimini sürdürmeye aday bir şirket hayata geçmiş. Hulusi Ergen görüşmemizde Müşteri memnuniyetine de vurgu yapıyor.

Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

61

SEMPOZYUM VE SERGİ

ENDÜSTRİ 4. 0 NEDİR ?

ZİRVE VE SERGİSİ TARİH: 3 - 4 ARALIK 2016 YER : VİALAND PALACE OTEL

12 . YIL ÖDÜL TÖRENİ ÖDÜL KATEGORİLERİ OTOMOTİV SANAYİ

* Ana Sanayi *Jant *Lastik *Amortisör * Chip *Tedarik Sanayi *Vip Dİzayn *Otomotiv Distribütör

*Makine *Otomasyon * Cad Cam Cae PLM *Kesici Takım *Tutucular * Kaynak *Rulman * Lineer

* Aşındırıcılar * İş güvenliği * Metal İşleme * Borulama * Proses * Plastik * Fuar *Organizasyon * *Reklam

ÖDÜL TÖRENİ VE GALA YEMEĞİ TARİH: 3 ARALIK 2016 YER : VİALAND PALACE OTEL SAAT: 19:00 - 22:00

World Media

WORLD MEDİA 2016 FUAR KATILIMLARI World Media olarak 2016 yılının ilk yarısında; yurtiçinde ve yurtdışında bir çok fuara katılarak dergilerimizi sergiledik. Tanıtımımızı yaptık ve dergilerimizin dağıtımlarını gerçekleştirdik. Katılımcı firmalara ve fuar ziyaretçilerine yönelik gerçekleştirdiğimiz dağıtımlarda; dergilerimize ilgi yoğundu.

Auto Mecanika 2016 / İstanbul

Auto Show 2016 / İstanbul

Rolexpo - 2015

/

Win Metal 2015

64 Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

Chine Home Life 2016 / İstanbul

Hannover Messe - 2016 / Hannover - Almanya

World Media

Konmak 2016 / Konya

Mining Expo 2015

Mold Expo 2016 / İstanbul

Tosh Expo 2016 / İstanbul

Win Automation - 2015

Santek 2016 / Kocaeli

Win 2016 / İstanbul Endüstriyel Borulama - Mekanik Tesisat - Basınçlı Kaplar 2016 / 4

65

WORLD MEDİA BÜNYESİNDE YAYINLANAN DERGİLER Reklam İletişim Hatice Karabay WORLD MEDİA Reklam Koordinatörü 0 505 400 94 33 tuningworldmedia@gmail.com

Haber İletişim İlker Kaplan WORLD MEDİA Genel Yayın Yönetmeni 0 505 400 94 34 tuningworldmedia@gmail.com

Dergilerimizde yerinizi ayırtın, hedef kitlenizi ulaşın!...

www.ekonomiknokta.com

www.makineotomasyondergisi.com

www.worldmedyatv.com

www.tuningworld.com.tr

World Media Bünyesinde yayınlanan Dergilere abone olmak için aşağıdaki hesap numaralarına istediğiniz dergilerin Yıllık abone ücretlerini yatırabirsiniz. İsim soyisim ve adresinizi dekont fotokopisiyle birlikte makineotomasyondergisi@gmail.com adresine mail ya da 0 212 427 00 15 numaraya faks’a gönderebilirsiniz.

Ayrıca Aboneliğinizi mail order sistemiyle kredi kartınızdan ödeyerekte yapabilirsiniz.

*Kredi kartınızın ön yüzündeki 16 rakam: .......................................................................... *Kredi kartınızın son kullanma tarihini ay / yıl : ................................................................. *Kredi kartınızın arka yüzündeki üç haneli güvenlik numarası: ..........................................

ABONE FORMU

ABONE FORMU Ad

:...............................................................................................

Soyad

:...............................................................................................

Adres

:...............................................................................................

...............................................................................................

İlçe

:...............................................................................................

Şehir

:...............................................................................................

Posta Kodu

:...............................................................................................

Telefon

:...............................................................................................

Faks

:...............................................................................................

e-mail

:...............................................................................................

Tarih

İmza

Dergi

İsmi

-

Yıllık Abone Ücreti

Ekonomik Nokta : Makine & Otomasyon: Auto Tuning World: Kesici Takımlar Tutucular : Rulman & Lİneer: Endüstriyel Borulama: Cad / Cam / Cae / Plm :

120 100 100 100 60 60 60

TL TL TL TL TL TL TL

+ + + + + + +

KDV KDV KDV KDV KDV KDV KDV

Abonelerimiz ve reklamverenlerimiz abone ve reklam ücretlerini aşağıdaki hesaplara yatırabilirler ; * İlker Kaplan Akbank Perpa Şubesi Şube Kodu: 0633 hesap No: 0063828 iBAN: TR 60 0004 6006 3388 8000 0638 28 *İlker Kaplan İNG Bank Çağlayan Şubesi Şube Kodu: 265 Hesap No: 373 42 71 iBAN: TR 82 0009 9003 7342 7100 1000 02

*İlker Kaplan Denizbank Zİncirlikuyu Şubesi Şube Kodu: 9142 Hesap No : 1777284 ..................................................................... *İlker Kaplan PTT - Posta Çeki Hesap Bilgisi İlker Kaplan Posta Çeki Hesap No : 5775693