Gazeta Parkowa - czerwiec 2019

28 czerwca 2019

Bezpłatny miesięcznik Parku Śląskiego w Chorzowie NOWOŚĆ!

DODATEK KULTURALNY

SZTUKA

Teraz czas na park!

Okrągły Stół dla Parku Śląskiego, który zebrał się z inicjatywy Jakuba Chełstowskiego, marszałka województwa śląskiego, to wydarzenie bez precedensu. To impuls, który pozwala powiedzieć, że wszyscy, którzy park mają w sercu, rozpoczęli intensywną pracę, by przywrócić mu dawny blask.

Stanie się to dzięki współpracy samorządowców, społeczników, miłośników tego miejsca, ale także funduszom, jakie Park Śląski pozyskał na modernizację. Teraz: do roboty!

2

Modernizacja Parku Śląskiego

gazetaParkowa nr 6/2019

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

TO DLA WAS MODERNIZUJEMY PARK! Park Śląski

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

TE INFORMACJE Z PEWNOŚCIĄ UCIESZĄ KAŻDEGO MIŁOŚNIKA PARKU ŚLĄSKIEGO. MODERNIZACJA TEJ PRZESTRZENI WŁAŚNIE STARTUJE. CO NAS CZEKA W NAJBLIŻSZYCH TYGODNIACH? SPRAWDŹCIE! Łukasz Buszman ończymy okres przygotowawczy w kilku kluczowych tematach, które najpierw musiały przejść swoje procedury formalne. Prace nareszcie przenoszą się w teren.

Zachęcamy Was do kibicowania temu procesowi.

K

Na pierwszy ogień pójdą alejki – wyłonieni są już wykonawcy prac remontowych, które odbywać się będą w centralnej części parku (okolice restauracji Zielona Dolina i Róża) oraz na alei Harcerskiej. Znamy także wykonawcę nowego ogrodzenia Rosarium. Swoje drugie życie otrzyma rzeźba „Karolinki” przy wjeździe do parku.

Aktualnie trwa przetarg na wykonanie kolejnej figury – repliki „Kobiety z dzbanem”, która stanie przy Dużym Stawie.

To tylko początek, bo park uzyskał już wszelkie pozwolenia budowlane konieczne przy remoncie Świątyni Petrycha i jej otoczenia. Prowadzona jest również inwentaryzacja architekto-

niczno-budowlana terenu wokół Kręgów Tanecznych, a Duży Krąg Taneczny posiada już dokumentację kosztorysową. Kończą się także prace nad dokumentacją techniczną terenu w rejonie bulwarów alei Klonowej. To piękne nabrzeże Dużego Stawu – kolejna lokalizacja, gdzie niedługo będzie można spotkać ekipy budowlane.

W kolejce czekają następne projekty – Ogród Japoński (ma zostać dostosowany do potrzeb niepełnosprawnych), uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej parkowych obiektów czy renowacja pozostałych alejek. ■

Goście Parku Śląskiego w najbliższym czasie zobaczą pierwsze efekty jego modernizacji

POD FACHOWĄ OPIEKĄ Za bezpieczeństwo startującej właśnie modernizacji odpowiada Komitet Sterujący ds. Parku Śląskiego.

Został on powołany 16 sierpnia 2018 roku i jest odpowiedzialny przede wszystkim za nadzór nad realizacją całego przedsięwzięcia – jego bezpieczeństwo w każdym z aspektów. Do dnia dzisiejszego odbyło się 7

posiedzeń Komitetu Sterującego ds. Modernizacji Parku Śląskiego.

Podczas spotkań omawiano nie tylko bieżący stan realizacji projektu, ale także analizowano ryzyko i ewentualne zagrożenia w poszczególnych zadaniach. Przedstawiana była również koncepcja rozwoju parku.

Kolejne posiedzenie Komitetu odbędzie się 4 lipca 2019 r.

PARK ŚLĄSKI WSPÓLNYM DOBREM ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Z INICJATYWY MARSZAŁKA CHEŁSTOWSKIEGO, PODCZAS SESJI SEJMIKU 24 CZERWCA, RADNI PRZYJĘLI WAŻNY APEL W SPRAWIE PARKU ŚLĄSKIEGO. INTENCJĄ BYŁO WYRAŻENIE JASNEGO STANOWISKA, GŁOSZĄCEGO, ŻE NIE MOŻE BYĆ ZGODY NA JAKĄKOLWIEK INGERENCJĘ W GRANICE TEGO SZCZEGÓLNEGO MIEJSCA NA MAPIE WOJEWÓDZTWA. Warto zaznaczyć, że głosowanie nie było jednomyślne. Zatreścią apelu opowiedziało się 22 radnych, dwóch było przeciw, a 14 wstrzymało się od głosu. Rodzi się pytanie, czy wszyscy są zainteresowani dobrem parku? Podczas sesji, radny zPlatformy Obywatelskiej, Marek Kopel, opowiadał się za budową wieżowców przyparkowych terenach. Przekonywał, że to rozwiązanie wżaden sposób nie wpłynie na bogactwo tego zielonego obszaru, a wręcz stanie się jego atutem. Innego zdania są władze województwa, dlatego26 czerwca zorganizowany został Okrągły Stół dla Parku Śląskiego (przeczytacie onim nanastępnej stronie). To kolejna propozycja marszałka Chełstowskiego, której celem jest szeroka debata dotycząca przyszłości parku.

– Oprzywiązaniu mieszkańców województwa doParku Śląskiego, może świadczyć liczba gości codziennie go odwiedzających i wypoczywających w tym wyjątkowym miejscu. W skali roku to ponad3 mln. osób. Dla wielu stanowi on symboliczną iemocjonalną wartość. Natym obszarze, poza unikatowymi terenami zielonymi, mieszczą się także ważne irozpoznawalne obiekty architektoniczne, jak Planetarium Śląskie, które zyskały uznanie wPolsce izagranicą oraz stały się ikonami śląskiej architektury. Wzwiązku zpowyższym, zasadne jest przeprowadzenie wszelkich możliwych działań, by zapobiec niszczeniu i„okrajaniu” parku zterenów zielonych – skomentował marszałek Jakub Chełstowski. ■

TREŚĆ APELU Park to unikatowa „oaza zieleni” pośrodku kilkumilionowej aglomeracji górnośląskiej, w najbardziej uprzemysłowionym regionie kraju. To największy park miejski w tej części Europy. Od ponad 60 lat służy ogromnej liczbie mieszkańców województwa śląskiego, spacerowiczom, turystom, uczestnikom imprez masowych, a także miłośnikom różnego rodzaju sportów. Ostatnie lata pokazują, że formuła funkcjonowania obiektu nie jest zamknięta i cały czas pojawiają się pomysły na nowe aktywności. Znajdujący się na pograniczu Siemianowic Śląskich, Chorzowa i Katowic Park Śląski, zajmuje aż 620 hektarów, z czego 250 ha to tereny leśne, a 100 ha pielęgnowane stale powierzchnie parkowe. Stawy, sadzawki, strumyki, rozliczne gatunki drzew i krzewów oraz rozległe łąki, stanowią w parku przyjazną ostoję dla dzikiej fauny, która żyje tu w sąsiedztwie Śląskiego Ogrodu Zoologicznego.

Z uwagi na wyjątkową rolę Parku Śląskiego, powinien on być przedmiotem szczególnej ochrony, co uwzględniać muszą wszystkie podmioty i instytucje publiczne z terenu województwa śląskiego. Szczególna rola przypada w tym zakresie jednostkom samorządu terytorialnego, na terenie których położony jest park oraz sąsiadującym samorządom. Miasta Chorzów, Katowice, Siemianowice Śląskie, realizując zadania własne, jak i zlecone, powinny dbać o należytą ochronę tego miejsca. Ma to szczególne znaczenie w kontekście tworzenia planów zagospodarowania przestrzennego oraz projektowania zabudowy w otoczeniu parku. Także inne podmioty i instytucje publiczne, w kompetencjach których leżą rozstrzygnięcia wpływające na sytuację kompleksu oraz jego bezpośredniego sąsiedztwa, powinny zwrócić szczególną uwagę na jego wyjątkowy charakter.

Tylko wspólna inicjatywa może doprowadzić do tego, by działania podmiotów o charakterze komercyjnym, nie były realizowane kosztem tego wyjątkowego miejsca, ale prowadzone w sposób społecznie odpowiedzialny. W szczególności niepokój budzić muszą plany dużych inwestycji mieszkaniowych i usługowych, oddziałujących na park i jego bezpośrednie sąsiedztwo.

Mając na uwadze powyższe, wzywa się wszystkie podmioty i instytucje publiczne z terenu województwa śląskiego, by podejmowały wszelkie niezbędne działania dla ochrony Parku Śląskiego, dbając zarówno o zachowanie samego parku, jak i terenów położonych na jego obrzeżach oraz w sąsiedztwie.

Modernizacja Parku Śląskiego ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 6/2019

gazetaParkowa

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

3

OKRĄGŁY STÓŁ DLA PARKU ŚLĄSKIEGO /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

TO BYŁO WYJĄTKOWE POPOŁUDNIE. MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO, JAKUB CHEŁSTOWSKI, W TROSCE O ROZWÓJ PARKU ŚLĄSKIEGO, ZAPROSIŁ RÓŻNE ŚRODOWISKA DO WSPÓLNYCH DZIAŁAŃ NA RZECZ OCHRONY TEGO WYJĄTKOWEGO MIEJSCA. W SALI SEJMU ŚLĄSKIEGO, 26 CZERWCA, ODBYŁ SIĘ OKRĄGŁY STÓŁ DLA PARKU ŚLĄSKIEGO – SZEROKA DEBATA O PRZYSZŁOŚCI PARKU ORAZ PRÓBA WYPRACOWANIA WSPÓLNYCH REKOMENDACJI, DOTYCZĄCYCH PLANOWANYCH INWESTYCJI NA JEGO OBSZARZE.

województwa śląskiego. Podczas obrad Okrągłego Stołu, zaprezentowano film dotyczący kompleksu, następnie odbyła się dyskusja z udziałem przedstawicieli zaproszonych instytucji. Wśród nich znaleźli się: Mariusz Skiba, wiceprezydent Miasta Katowice; Kazimierz Karolczak, przewodniczący Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii; Marek Wolski, przewodniczący Rady Jednostki Pomocniczej nr 10 Dąb; Mateusz Bromboszcz, wiceprezes Zarządu ATAL S.A.; Piotr Skubała z Rady ds. Bioróżnorodności Parku ŚląskiePark Śląski

Joanna Wójcik skali roku odwiedza go ponad 3 mln. osób. Tutaj znajduje się wiele rozpoznawalnych, cenionych naskalę krajową, anawet światową, obiektów architektonicznych. To miejsce wielkich wydarzeń muzycznych oraz sportowych. Zielone serce Śląska, dla mieszkańców województwa stanowi wartość niemierzalną. Dla wielu pokoleń Ślązaków, szczególnie ważne jest zachowanie wyjątkowych terenów zielonych kompleksu, ochrona jego zasobów przyrodniczych. – Wymiar ekologiczny to bardzo ważny czynnik postrzegania parku itraktowania go jako zielonych płuc Śląska. Naszym samorządowym zadaniem jest wypracowanie wspólnych rekomendacji na rzecz ochrony i przyszłości Parku Śląskiego – mówił podczas swojego wystąpienia marszałek, Jakub Chełstowski.

Wystąpienie wygłosił także Tomasz Papaj, prezes Parku Śląskiego, który wskazał na zagrożenia wynikające z planowania przestrzennego oraz omówił stan realizacji projektu Jessica. Zaznaczył także, że Park Śląski to unikatowa wartość w skali kraju i Europy oraz miejsce, w którym bije serce

W

Okrągły Stół dla Parku Śląskiego to szeroka debata o przyszłości parku oraz próba wypracowania wspólnych rekomendacji dotyczących planowanych inwestycji na jego obszarze

go oraz Lena Brodzik z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego.

Panel ekspercki „Park Śląski w przyszłości” poprowadziła Iwona Nowak, wiceprezes Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Bona Fides. Wśród ekspertów zasiedli: Izabela Domogała, członek Zarządu Województwa Śląskiego; Elżbieta Mądry, przewodnicząca Wojewódzkiej Rady Społecznej ds.

Parku Śląskiego; mgr inż. arch. Piotr Franta, architekt Parku Śląskiego; dr hab. inż. arch. Krzysztof Rostański, prof. PŚ, architekt krajobrazu i urbanista, członek Rady ds. Bioróżnorodności Parku Śląskiego oraz pracownik naukowy Politechniki Śląskiej; dr inż. arch. krajobrazu Beata Fortuna-Antoszkiewicz, adiunkt wKatedrze Architektury Krajobrazu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego wWarszawie; dr hab. inż. Jan Skowronek, dyrektor Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych; dr hab.

Agnieszka Turska-Kawa, pracownik naukowy Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego.

W trakcie panelu Izabela Domogała wskazała, że Park Śląski stanowi wartość w obszarze bioróżnorodności. Zaznaczyła także, że aktualnym problemem jest znalezienie dodatkowych źródeł finansowania dla parku oraz stworzenie warunków do wzrostu konkurencyjności obiektu.

Dr hab. Agnieszka Turska-Kawa z Uniwersytetu Śląskiego zwróciła natomiast uwagę na preferencje mieszkańców i osób odwiedzających park w zakresie jego planowanego rozwoju. Przedstawiła także wnioski z badań dotyczących odbioru społecznego kompleksu. Po wybrzmieniu wolnych wniosków, spotkanie podsumowała Izabela Domogała, zapowiadając dalszą debatę na rzecz przyszłości Parku Śląskiego. ■

SPOŁECZNICY W SPRAWIE ZIELONYCH PŁUC ŚLĄSKA ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

W GMACHU SEJMU ŚLĄSKIEGO ODBYŁO SIĘ PIERWSZE POSIEDZENIE MERYTORYCZNE WOJEWÓDZKIEJ RADY SPOŁECZNEJ DS. PARKU ŚLĄSKIEGO. Tomasz Żak/UMWŚ

W spotkaniu udział wzięli marszałek województwa Jakub Chełstowski oraz członkowie Rady – przedstawiciele stowarzyszeń i środowisk skupionych wokół Parku Śląskiego. Są wśrod nich: Elżbieta Mądry – Prezes Zarządu Stowarzyszenie Nasz Park, Łukasz Korsak – Społeczność Ratujmy Park Śląski, Dariusz Olejniczak – prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Parku Śląskiego, Anna Poraj – Prezes Zarządu Fundacja Park Śląski, Anna Peterko – Komendant Śląskiej Chorągwi ZHP, Grzegorz Wójkowski – Prezes Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Bona Fides.

Warto przypomnieć, że pod koniec maja br. odbyło się posiedzenie konstytuujące Radę, podczas którego wybrano Elżbietę Mądry na przewodniczącą, a Łukasza Korsaka na wiceprzewodniczącego Rady. Spotkanie dotyczyło w szczególności kwestii postępów w przebudowie Parku Śląskiego oraz ochrony prawnej parku. Debatowano w tym kontekście także nad postępami w realizacji inwestycji z programu Jessica w ramach rewitalizacji Parku Śląskiego.

– Park Śląski jest dla nas bardzo ważny, co widać w naszych działaniach. Jego potencjał nie został do końca rozpoznany i wykorzystany, dlatego postanowiliśmy podjąć dialog ze stronami zaangażowanymi w sprawy województwa. Rada ds.

Parku ma służyć zachowaniu i jednocześnie rozwinięciu funkcji Parku Śląskiego, z których czerpać będą mieszkańcy naszego województwa i odwiedzający – powiedział marszałek Jakub Chełstowski.

Wojewódzka Rada Społeczna ds. Parku Śląskiego została powołana przez marszałka Jakuba Chełstowskiego w maju br. Jest ona organem opiniodawczo-doradczym, działającym przy marszałku województwa. Do jej zadań należy rozpoznawanie potrzeb i doradzanie działań rozwojowych parku, opiniowanie i wspieranie inicjatyw realizowanych na obszarze kompleksu oraz organizowanie płaszczyzny współpracy i wymiany doświadczeń pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz wzmocnienia oferty edukacyjnej, sportowej i rozrywkowej Parku Śląskiego. ■

Rada Społeczna ds. Parku Śląskiego ma służyć zachowaniu i jednocześnie rozwinięciu funkcji Parku Śląskiego, z których czerpać będą mieszkańcy naszego województwa – zapowiedział marszałek Jakub Chełstowski

4

Stadion śląski

gazetaParkowa nr 6/2019 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Rafał Zduńczyk

DŹWIĘKI NA ŻYWO, BEZ ULEPSZACZY Śląsk to dla mnie muzycznie bardzo ważne miejsce – przekonuje Jimek

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

JEDNYM Z GŁÓWNYCH „ARCHITEKTÓW” KONCERTU SCENOZSTĄPIENIE NA STADIONIE ŚLĄSKIM, BYŁ RADZIMIR „JIMEK” DĘBSKI, KOMPOZY TOR MUZYKI FILMOWEJ I ROZRYWKOWEJ, DYRYGENT I PRODUCENT MUZYCZNY. PY TAMY GO O WRAŻENIA Z SAMEGO WYSTĘPU ORAZ O AKUSTYKĘ NA CHORZOWSKIM GIGANCIE. Rozmawiał: Łukasz Respondek – Publiczność, wychodząc ze Stadionu Śląskiego, zgodnie podkreślała, że ze zróżnicowanych gatunków muzycznych udało Wam się stworzyć niezapomniane show. Jak tego dokonaliście?

– Mo gę oczy wi ście mó wić tyl ko o swo jej części koncertu. W moim przekonaniu, zaletą tego przedsięwzięcia, jego swoistym DNA, była naturalność. Brak kabli czy laptopowych dźwięków. Czysta muzyka, w której nie chodzi o to, aby głośnością zelektryzować włosy pu blicz no ści. Każdy naj drob niej szy dźwięk

był wy two rem mu zy ki two rzo nej na ży wo.

Absolutnie nic nie odgrywaliśmy. Nawet, jeśli tworzy się muzykę rozrywkową, należy to robić tak, jak by gra ło się kon cert mu zy ki kla sycznej.

– Z Miuoshem zazwyczaj można było Was oglądać w salach koncertowych. Szczególnie w siedzibie Narodowej Orkiestry Polskiego Radia. Tym razem mieliście do dyspozycji znacznie większą przestrzeń i podziwiała Was jeszcze szersza publiczność. Jak oceniasz atmosferę i akustykę na śląskim obiekcie?

– Nie każdy muzyk ma możliwość występowania w takich warunkach. Na Stadionie Śląskim pogłos, w zależności od miejsca, trwa od kilku, do nawet kilkunastu sekund. To coś absolutnie magicznego. Kiedy zadasz publiczności jakieś pytanie w sali koncertowej, wiesz lub zazwyczaj możesz się domyślać, co odpowiedziała. Tu odpowiedzią jest dźwięk wydany z kilkudziesięciu tysięcy gardeł. Dla artysty możliwość występu przed tak liczną publicznością, to niesamowita satysfakcja.

– Weekend, kiedy graliście na Stadionie Śląskim, był dla Ciebie dość symboliczny. Jeden projekt

zakończyłeś, w kolejny wchodzisz. Mam tu na myśli H&M Loves Music.

–Muzyka to całe moje życie. Jestem bez przerwy zaangażowany w rozmaite projekty w różnych dziedzinach: filmie, w telewizji, w elektronice.

W H&MLoves Music wystąpiliśmy z sześćdziesięcioosobowym składem orkiestry oraz z gośćmi.

W weekend Scenozstąpienia rzeczywiście mieliśmy bardzo dużo pracy, ponieważcoś inaugurowaliśmy w Warszawie, awChorzowie coś innego kończyliśmy. Dwie z licznych prób odbyły się w zasadzie wjeden dzień. Logistycznie było to dosyć trudne, ale lubię takie wyzwania. ■

SCENOZSTĄPIENIE – ARTYSTYCZNE ŁAMANIE SCHEMATÓW Rafał Zduńczyk

Przed tak liczną publicznością, nawet najbardziej doceniani artyści, jak Miuosh, Jimek, Smolik i muzycy Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, nie występują zbyt często. Na koncert Scenozstąpienie, który 9 czerwca odbył się na Stadionie Śląskim, przyszło 43 tysiące osób.

Niezwykle emocjonalny koncert zdecydowanie spodobał się zgromadzonej na chorzowskim gigancie publiczności. Miuosh, który zaplanował przedsięwzięcie, po raz kolejny udowodnił, że jako raper, z sukcesem łamie schematy. Wraz ze wspomnianymi artystami, nascenie pojawili się również goście, m.in. Katarzyna Nosowska, Piotr Rogucki, Paluch, Kev Fox, Natalia Grosiak, Katarzyna Kurzawska oraz Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny. Wszyscy stworzyli prawdziwe show, pełne ciekawych interpretacji tekstów i aranżacji muzycznych. To była dobra porcja rapu, z mocnymi, elektrycznymi, a czasem nawet rockowymi elementami. W pamięci publiczności na długo zostanie utwór „Perseidy”, podczas którego Stadion Śląski rozbłysnął ponad 40 tysiącami telefonów. Trwały ślad w ludzkiej wrażliwości odcisnął też finałowy kawałek Miuosha „Piąta strona świata” i wspomnienie Jana Kyksa Skrzeka. (luk)

43 tysiące osób na Śląskim wspiera polskich artystów – to najlepsze podsumowanie Scenozstąpienia

GAZETA PARKOWA wyd. 5/2019 Wydawca: Park Śląski w Chorzowie Redakcja: aleja Różana 2, 41-501 Chorzów Tel. 601 472 618, fax. 032 790 53 76

Rafał Zduńczyk

E – mail: gazeta@parkslaski.pl Redaktor naczelny: Łukasz Buszman Sekretarz redakcji: Łukasz Respondek Zespół: Michał Tabaka, Wojciech Zamorski Redakcja i korekta: Aneta Bergieł

Projekt: EMILDESIGN Redakcja graficzna: Marek Michalski Dział sprzedaży reklam: Katarzyna Zazgórnik-Sitz, tel. 666 031 465

Miesięcznik w nakładzie: 100 tys.egzemplarzy Gazeta Parkowa także w internecie na: www.parkslaski.pl Kolejny numer Gazety Parkowej ukaże się: 26 lipca 2019 r.

Zdjęcie na okładce: Dawid Markysz/EDYTOR.net

stadion śląski //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 6/2019

gazetaParkowa

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

5 UMWŚ

GWIAZDY NIE ZAWIODŁY //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

NA 65. ORLEN MEMORIALE JANUSZA KUSOCIŃSKIEGO POSYPAŁ SIĘ GRAD ŚWIETNYCH WYNIKÓW. TO BYŁA WSPANIAŁA IMPREZA. Rafal Zduńczyk

Łukasz Respondek istrzowie nie zawiedli – najlepsi lekkoatleci świata uzyskali na Stadionie Śląskim wiele wartościowych rezultatów. Błyszczały także polskie gwiazdy – Karolina Kołeczek, Justyna Święty-Ersetic i Michał Haratyk uzyskali najlepsze w tym sezonie wyniki w Europie, Paweł Fajdek odebrał Wojciechowi Nowickiemu przodownictwo w europejskich tabelach. Na trybunach usiadło 14 125 sympatyków sportu. W uroczystym otwarciu zawodów uczestniczyli marszałek Jakub Chełstowski oraz minister sportu i turystyki, Witold Bańka.

– Stadion Śląski udowadnia, że jest najlepszym obiektem lekkoatletycznym w Polsce. Dysponujemy najlepszą infrastrukturą, a tysiące kibiców, dopingujących gwiazdy światowej lekkoatletyki, tworzy wyjątkowy klimat. To znakomita okazja, by zobaczyć utytułowanych lekkoatletów na żywo, ale także zaszczepić wśród najmłodszych sportową pasję, wczym wspierają nas sportowe ambasadorki Stadionu Śląskiego – Anita Włodarczyk, Justyna Święty-Ersetic i Ewa Swoboda – podkreślał marszałek Jakub Chełstowski.

Gorącą atmosferę na trybunach doceniał także minister sportu i turystyki.

– Kolejne, wielkie wydarzenie sportowe mogło się odbyć w województwie śląskim dzięki temu, że jest tutaj piękny i funkcjonalny obiekt. Stadion Śląski szybko wypracował markę areny, na której organizowane są światowej rangi zawody sportowe. Najlepsi lekkoatleci, w połączeniu z gorącym dopingiem kibiców, to świetna promocja Memoriału Janusza Kusocińskiego i Stadionu Śląskiego – świątyni królowej sportu – oceniał minister Witold Bańka.

M

ŚWIETNE WYNIKI POLEK

Niesiona dopingiem płynącym z trybun, Ewa Swoboda w imponującym stylu zrewanżowała się Amerykance Morolake Akinosun za środową porażkę na 1. Memoriale Ireny Szewińskiej.

Polka uzyskała czas 11.18, bijąc rekord Polski

Gościem honorowym Memoriału był Witold Bańka, minister sportu i turystyki

Zawodników gorąco dopingowali kibice wśród których był Jakub Chełstowski, marszałek województwa śląskiego, a także bardzo liczna reprezentacja młodzieży z grup SKS Rafal Zduńczyk

Rafal Zduńczyk

ANITA BYŁA DRUGA

Najlepszym lekkoatletom świata kibicowało na Stadionie Śląskim ponad 14 tysięcy osób U23 Ireny Szewińskiej. Wynik ten jest nie tylko lepszy niż minimum na mistrzostwa świata, ale także daje podopiecznej Iwony Krupy prowadzenie w tabelach europejskich do lat 23. Swoboda będzie zdecydowaną faworytką mistrzostw Europy U23, które za miesiąc odbędą

Impreza była doskonałą okazją do podziwiania sportowców całymi rodzinami

się w Szwecji. Akinosun finiszowała jako druga – 11.26.

– Bardzo lubię startować u siebie, szczególnie, gdy na trybunach są moi rodzice. To pomaga. Cieszę się, że wygrałam na stadionie, którego jestem ambasadorką – przyznała Ewa Swoboda.

Podobnie jak rok temu, w konkursie rzutu młotem pań, Amerykanka Gwen Berry pokonała Anitę Włodarczyk. Rekordzistka Ameryki Północnej w trzeciej próbie posłała młot na 75.79.

Po słabszym początku konkursu, wynikającym z drobnego skurczu, Anita Włodarczyk uzyskała 75.12 i 75.11 – to pozwoliło Polce zająć drugie miejsce. Trzecia Aleksandra Tavernier, wynikiem 74.84 poprawiła rekord Francji. Czwarte miejsce wywalczyła, rzucając 73.40, Joanna Fiodorow.

Swój korespondencyjny pojedynek kontynuowała nasza eksportowa para młociarzy.

W Chorzowie lepszy był Paweł Fajdek. Zawodnik Agrosu Zamość, rzucając 80.87, odebrał Wojciechowi Nowickiemu prowadzenie w światowych tabelach. Brązowy medalista olimpijski z Rio de Janeiro, osiągnął 79.52 i musiał uznać wyższość kolegi z reprezentacji.

To nie koniec tegorocznych emocji na najwyższym światowym poziomie. We wrześniu czeka nas Memoriał Kamili Skolimowskiej. Już dzisiaj zapraszamy. ■

CZEKAMY NA TOUR DE POLOGNE

WAKACJE OTWARTYCH BOISK

Największy wyścig kolarski w kraju, czyli 76. edycja wyścigu Tour de Pologne, rozpocznie się 3, a zakończy 9 sierpnia. Województwo śląskie jest partnerem startu etapu 3, jaki wyruszy ze Stadionu Śląskiego oraz mety etapu4, która odbywać się będzie podhasłem100-lecia Powstań Śląskich itakże wystartuje zKotła Czarownic.

–Tour de Pologne to największe wydarzenie sportowe wPolsce. Jesteśmy dumni, że województwo śląskie jest partnerem tak prestiżowego wyścigu kolarskiego, którego4-ty etap odbywać się będzie podhasłem100-lecia Powstań Śląskich. Wtym roku obchodzimy setną rocznicę wybuchu I powstania śląskiego i chcemy aby temat ten zaistniał

Stadion Śląski przygotował moc atrakcji dla najmłodszych. Będzie można z nich korzystać podczas wakacji.

Wszyscy organizatorzy półkolonii oraz placówki organizujące czas wolny dla dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 16 lat, są zaproszeni do kolejnej edycji akcji „Lato otwartych boisk”. Cykl już ruszył, a w jego ramach zaplanowane są m.in. zajęcia sportowe, kulturalne oraz plastyczne dla grup zorganizowanych. Liczba miejsc jest ograniczona, zgłoszenia przyjmowane są mailowo: rezerwacje@stadionslaski.pl oraz pod numerem telefonu 500 006 415. (luk)

szeroko w przestrzeni publicznej. Liczymy na sportową rywalizację nanajwyższym poziomie itrzymamy kciuki zanaszych zawodników – podkreślał Wojciech Kałuża, wicemarszałek województwa śląskiego.

Tegoroczna trasa TdP UCI World Tour ma 7 etapów. Wyścig jest nie tylko wydarzeniem sportowym, ale też społecznym, promocyjnym oraz ogromnym przedsięwzięciem logistycznym. Od lat znajduje uznanie wielu instytucji, które doceniają jego profesjonalną organizację i rangę w budowaniu wizerunku Polski. Trzeci etap (start na Śląskim) zaplanowano na 5 sierpnia, czwarty rusza dzień później, 6 sierpnia. (luk)

6

wydarzenia

gazetaParkowa nr 6/2019 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

NOWY ZARZĄD PARKU ŚLĄSKIEGO /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

DECYZJĄ RADY NADZORCZEJ WPKiW, 4 CZERWCA 2019 ROKU, TOMASZ PAPAJ ZOSTAŁ POWOŁANY NA STANOWISKO PREZESA, A MACIEJ GABRYŚ OBJĄŁ POSADĘ WICEPREZESA PARKU ŚLĄSKIEGO. Zdjęcia: Park Śląski

ROZMOWA Z TOMASZEM PAPAJEM, PREZESEM PARKU ŚLĄSKIEGO

Łukasz Buszman omasz Papaj jest doktorem habilitowanym nauk ekonomicznych ipracownikiem naukowym Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

Jako ekspert wdziedzinie zarządzania, e-administracji i zarządzania jakością, współpracował zlicznymi podmiotami zsektora publicznego iprywatnego. Pełnił funkcje kierownicze, wykorzystywał swoje kompetencje w działalności konsultingowej. Posiada duże doświadczenie w realizacji projektów. Promotor zmian wterytorialnej administracji publicznej, od20 lat zaangażowany w działalność samorządową. Od 1999 roku działa wzarządzie ogólnopolskiej organizacji charytatywnej.

Maciej Gabryś z wykształcenia jest inżynierem budownictwa i z tą branżą jest związany od prawie 30 lat.

Inwestycje realizował również jako pracownik samorządu terytorialnego. Ostatnio – jako dyrektor ds. inwestycji w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego – odpowiadał zaprzygotowanie oraz wdrożenie działań związanych z modernizacją i rozbudową Planetarium Śląskiego. To jeden znajważniejszych projektów, jakie realizowane są aktualnie na terenie parku.

T

REKLAMA

Tomasz Papaj, prezes Parku Śląskiego

Maciej Gabryś, wiceprezes Parku Śląskiego

– Jaka jest Pana wizja Parku Śląskiego?

– Park Śląski stanowi dobro społeczności Śląska. Łączy pokolenia Ślązaków i kultywuje nasze tradycje.

Pragnę, aby coraz więcej mieszkańców województwa śląskiego odwiedzało park i odnajdywało w nim wartości, jakich poszukują wżyciu. Rodzi to potrzebę iwolę silnej współpracy ze społeczeństwem. Partycypacja społeczna jest jednym ze sposobów odpowiedzi napotrzeby wszystkich zainteresowanych przyszłością Parku Śląskiego. Chciałbym, aby park był miejscem spotkań wielu pokoleń, przyjaznym dla osób niepełnosprawnych. Miejscem, które łączy tradycję znowoczesnością. Przestrzenią, gdzie wykorzystywane są nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne oraz odnawialne źródła energii. Moim zamierzeniem jest skuteczna i efektywna realizacja modernizacji parku w ramach projektu Jessica.

– Jak przedstawia się zakres projektu Jessica w odniesieniu do Parku Śląskiego?

– Na projekt Jessica (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas), dotyczący modernizacji Parku Śląskiego, przeznaczono budżet 226,2 mln zł. W ramach prac modernizacyjnych zaplanowano realizację 20 przedsięwzięć, które obejmują kilka grup tematycznych, między innymi: dbałość o zachowanie przyrody parku, np. budowę centrum bioróżnorodności, rewitalizację Rosarium; prace remontowo-budowlane, np. regulację gospodarki wodnej, modernizację ciągów komunikacyjnych, modernizację otoczenia Planetarium Śląskiego, budowę kąpieliska; w obszarze komunikacji społecznej przewidziano m.in. budowę systemu informacji przestrzennej. Po zakończeniu kompleksowej modernizacji, Park Śląski stanie się jeszcze bardziej przyjazną przestrzenią dla mieszkańców województwa śląskiego oraz gości z całego kraju i zagranicy. ■

wydarzenia ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 6/2019

gazetaParkowa

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

7

Rafał Zduńczyk

FILMY, GRA TERENOWA ORAZ MULTIMEDIALNE SŁUCHOWISKO //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

PARK ŚLĄSKI POD SZYLDEM „POSZLI ZA POLSKĘ”, WE WSPÓŁPRACY Z INNYMI INSTYTUCJAMI KULTURY, PRZYGOTOWAŁ KILKA WYDARZEŃ Z OKAZJI 100-LECIA WYBUCHU I POWSTANIA ŚLĄSKIEGO. TO ELEMENT WOJEWÓDZKICH OBCHODÓW TEJ ROCZNICY, KTÓRYCH WYJĄTKOWYM MOMENTEM BĘDZIE WIELKA DEFILADA WOJSKOWA W KATOWICACH, 15 SIERPNIA. Łukasz Respondek ależy nam na tym, aby 100-lecie wybuchu I Powstania Śląskiego ściągnęło do parku osoby w różnym wieku i o różnorodnych zainteresowaniach – tłumaczy Łukasz Buszman, rzecznik prasowy Parku Śląskiego. – Mamy nadzieję, że takie bardzo bezpośrednie pokazywanie historii, spodoba się odbiorcom.

Z

POKAZY FILMÓW

Z imprezą, która odbędzie się w skansenie, ma związek pierwsza część obchodów pod hasłem „Poszli za Polskę”. Będą to pokazy dwóch części Tryptyku Śląskiego Kazimierza Kutza na Dużym Kręgu Tanecznym. „Perłę w koronie” zobaczymy 6 lipca, a „Paciorki jednego różańca” 3 sierpnia. Tematyka filmów nawiązuje do kultury regionu, dając obraz społeczeństwa Śląska, które nie tylko zdecydowało się na trzy powstańcze zrywy, ale również w późniejszych latach wielokrotnie udowadniało przywiązanie do tradycji,

wartości rodzinnych i dbałości o tożsamość swojej małej ojczyzny.

Obie projekcje rozpoczną się o godzinie 20.30.

Rodzinna gra terenowa ma być okazją do przeżycia historycznej przygody

GRA TERENOWA

Jedną z form przypominania o wydarzeniach z 1919 roku jest specjalna gra terenowa – „Duch Powstańczej Walki”. Będzie ona niesamowitą okazją na przeżycie historycznej przygody i stania się częścią wydarzeń, które miały miejsce sto lat temu. Rodzinnie, w gronie przyjaciół czy znajomych, uczestnicy będą mieli szansę wcielić się w rolę powstańczych bohaterów i stawić czoło wyzwaniom, które były codziennością ludności w czasie Powstań Śląskich i Plebiscytu.

Dla uczestników zostaną przygotowane wyzwania podobne do tych, z jakimi musieli radzić sobie zarówno powstańcy, jak również ich rodziny. Będzie więc musztra, strzelanie z procy, składanie meldunków i tworzenie portretów pamięciowych. Gra rozpocznie się 18 sierpnia o godz. 11 przy Hali Widowiskowej „Kapelusz”. Zapisy prowadzone będą poprzez stronę evenea.pl/event/gra-powstancza dla grup od 2 do 5 osób, od 28 czerwca do 17 sierpnia.

NIEZWYKŁA KOMPOZYCJA NA FINAŁ

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

KULMINACJA OBCHODÓW 100-LECIA POWSTAŃ ŚLĄSKICH ODBĘDZIE SIĘ NA STADIONIE ŚLĄSKIM. W Kotle Czarownic szykuje się niezwykłe widowisko multimedialne, połączone z premierą utworu, który specjalnie na tę okazję skomponuje Jan A. P. Kaczmarek, laureat Oscara za muzykę do filmu „Marzyciel”. Będzie to światowa premiera tej kompozycji. Wydarzenie zaplanowano na 31 sierpnia. Ma być transmitowane przez ogólnopolską telewizję oraz prezentowane w innych miastach. Do współpracy zaproszono Filharmonię Śląską oraz Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”. W kolejnym wydaniu „Gazety Parkowej” będziecie mogli przeczytać więcej na ten temat. (luk)

REKLAMA

SŁUCHOWISKO MULTIMEDIALNE

W ramach obchodów 100-lecia wybuchu I Powstania Śląskiego, Teatr Śląski organizuje plenerowe słuchowisko multimedialne pod nazwą „Za Wolny Śląsk”, które zostanie zaprezentowane 18 sierpnia 2019 r. o godz. 20.30 na terenie Śląskiej Galerii Rzeźby w Parku Śląskim. Spektakl jest inspirowany fabularyzowanym filmem dokumentalnym „Franek”, którego projekcje stanowią jedną z głównych, historycznych atrakcji stałej ekspozycji w Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach. Przygotowywane przez Teatr Śląski słuchowisko otrzyma spektakularną oprawę świetlną, a elementy nagłośnienia zostaną ukryte w parkowych drzewach i krzewach, zaś malowniczy plener nieopodal restauracji Łania, posłuży jako scenografia dla spektaklu, jakiego Park Śląski jeszcze nie widział. ■

8

Śląskie społeczne

gazetaParkowa nr 6/2019 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

RUSZA MARSZAŁKOWSKI BUDŻET OBYWATELSKI – TY DECYDUJESZ NA CO ZOSTANIE PRZEZNACZONY /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

10 MLN ZŁ JEST DO ROZDYSPONOWANIA W RAMACH PIERWSZEJ EDYCJI MARSZAŁKOWSKIEGO BUDŻETU OBYWATELSKIEGO. W TRAKCIE KONFERENCJI JĄ INAUGURUJĄCEJ, W MUZEUM ŚLĄSKIM ZAPREZENTOWANO ZAŁOŻENIA PROGRAMU. spotkaniu z przedstawicielami samorządów i organizacjami pozarządowymi, wziął udział marszałek Jakub Chełstowski, a także członek Zarządu Województwa Śląskiego, Izabela Domogała i przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego, Jan Kawulok.

– Jestem przekonany, że te doświadczenia zaprocentują. Na niższych szczeblach samorządu, budżet obywatelski sprawdza się od lat, chcemy stworzyć przestrzeń dla tego rozwiązania również w skali województwa. Zapraszamy wszystkich do tworzenia projektów, przekonywania

W

do nich i głosowania na najlepsze. Chcemy wspólnie edukować i wspierać, ale też dzielić się środkami i uczyć od mieszkańców, bo dla nas to również lekcja – mówił w trakcie konferencji marszałek Jakub Chełstowski.

10 czerwca rozpoczął się cykl spotkań informacyjnych z mieszkańcami. Wezmą w nich udział eksperci i pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, którzy przybliżą założenia programu, przedstawią wzory dokumentów, które będą obowiązywały w pierwszej edycji i zaprezentują przykładowe zadania. Spotkania potrwają do 19 lipca. Sami mieszkańcy będą mogli

składać propozycje w dniach 1-26 lipca. Głosowanie odbywać się ma w okresie od 12 do 30 listopada 2019 roku, a do 31 grudnia poznamy listę zadań do zrealizowania w ramach pierwszej edycji przedsięwzięcia. Regulamin Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego zakłada, że pula środków będzie podzielona na zadania wojewódzkie – 2,5 mln zł oraz podregionalne – 7,5 mln zł. Zadania o charakterze wojewódzkim powinny służyć rozwojowi całego województwa, podregionalne mieć wpływ i dotyczyć minimum dwóch powiatów z danego podregionu. Co ważne, osobami uprawnionymi do składania wniosków są wszy-

scy mieszkańcy województwa śląskiego. Istotne jest również, że regulamin budżetu reguluje także wartość poszczególnych projektów. W przypadku zadań wojewódzkich nie może być ona niższa niż 100 000 zł, jednak nie wyższa niż 50% dostępnych w puli środków (czyli w I edycji: 1 250 000,00 zł). Z kolei w przypadku zadań podregionalnych, wartość nie może być niższa niż 50 000 zł, ale nie wyższa niż 50% dostępnych w puli środków dla danego podregionu.

Wszystkie informacje dotyczące Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego można znaleźć na stronie internetowej projektu: bo.slaskie.pl. ■

Park Śląski

SPOTKANIA INFORMACYJNE Od 12 czerwca do 10 lipca zaplanowano kilkanaście spotkań na terenie całego województwa. Odbędą się one w godzinach popołudniowych i będą miały charakter warsztatowy. Uczestnicy – potencjalni zainteresowani złożeniem wniosku w ramach I edycji Marszałkowskiego Budżetu – poznają zasady funkcjonowania budżetu obywatelskiego w województwie śląskim oraz poszczególne etapy jego wdrażania w 2019 i 2020 roku. W części warsztatowej będą omawiane przykłady zadań, które mogą być realizowane w ramach budżetu obywatelskiego województwa. Mieszkańcy mogą porozmawiać z ekspertami o swoich pomysłach i informacjach, które powinni uwzględnić w formularzu wniosku.

Najbliższe spotkania:

Wszyscy mieszkańcy województwa mogą zdecydować na co przeznaczone zostaną środki z budżetu obywatelskiego

PODZIAŁ ŚRODKÓW DLA POSZCZEGÓLNYCH PODREGIONÓW – nr 1 – bielski, cieszyński, żywiecki oraz miasto na prawach powiatu Bielsko-Biała: 15% (1 125 000,00 zł) – nr 2 – powiaty bieruńsko-lędziński, pszczyński oraz miasta na prawach powiatu: Katowice, Mysłowice, Tychy: 15% (1 125 000,00 zł) – nr 3 – powiaty: mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski oraz miasta na prawach powiatu: Jastrzębie Zdrój, Rybnik, Żory: 16% (1 200 000,00 zł) – nr 4 – powiaty: gliwicki, lubliniecki, tarnogórski oraz miasta na prawach powiatu: Bytom, Gliwice: 15% (1 125 000,00 zł) – nr 5 – miasta na prawach powiatu: Chorzów, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Zabrze: 13% (925 000,00 zł) – nr 6 – powiaty: częstochowski, kłobucki, myszkowski oraz miasto na prawach powiatu Częstochowa: 11% (875 000,00 zł) – nr 7 – powiaty: będziński, zawierciański oraz miasta na prawach powiatu: Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Sosnowiec: 15% (1 125 000,00 zł)

Jaworzno – 1 lipca 2019 r., godzina 17, Geosfera (ul. św. Wojciecha 100); Bytom – 4 lipca 2019 r., godzina 17, sala sesyjna Urzędu Miasta w Bytomiu (ul. Parkowa 2); Tarnowskie Góry – 8 lipca 2019 r., godzina 17, sala konferencyjna w Starostwie Powiatowym (ul. Karłuszowiec 5); Katowice – 10 lipca 2019 r., godzina 17, Sala Kolumnowa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego (ul. Dąbrowskiego 23).

SZT UK A W

Y

B

O

R

magazyn instytucji kultury Samorządu Województwa Śląskiego

№ 01 | LIPIEC 2019

U KULTURA OD RĘKI sprawdź dziesiątki wydarzeń, na które warto się wybrać

CZYM ZASKOCZY CIĘ CIESZYN? zaplanuj kulturalną wycieczkę po regionie

MIĘDZY ŚLĄSKIEM A HOLLYWOOD przeczytaj rozmowę z Marcelem Sławińskim

SZTUKA w y b o r u | № 01

z Marcelem Sławińskim rozmawia Iwona Sobczyk

SCENOGRAF: ZAWÓD WĘDROWNY To nie jest tak, że liczą się tylko miasta genetycznie związane z kulturą, jak Kraków, Warszawa czy Wrocław, gdzie całe pokolenia pracowały na pewien kulturowy zasób. Już nie.

Przed naszą rozmową powiedziałeś przez telefon, że jesteś na wydmach i nie masz zasięgu.

Czego scenograf szuka na wydmach?

Inspiracji w związku z nowym projektem Tomka Wasilewskiego. Pola do gry dla aktora. Przestrzeni, w której zabrzmi tekst. Tym się zajmuje scenograf.

Na początku jest literatura. Naszym zadaniem jest sprawić, żeby widz daną historię zobaczył. Mamy uruchomić jego wyobraźnię i emocje. Emocje, emocje, emocje – to jest kino Tomka! W tym przypadku plenery odzwierciedlają stany emocjonalne bohaterów. Dlatego wydmy.

Wydmy to też scenografia?

Oczywiście, choć przeciętny widz na hasło „scenografia” myśli najczęściej o wnętrzu. Plener to też scenografia, okupiona zresztą często tysiącami przejechanych kilometrów. Poszukiwania dokumentacyjne potrafią trwać w nieskończoność.

Scenograf to chyba zawód wędrowny?

Ciężki temat.

Dlaczego?

To kwestia kompromisów. Wraca się do domu po miesiącach nieobecności, wrzuca brudne rzeczy do pralki i znów pakuje walizkę. Jest w tej pracy intensywność, która nie jest dla każdego. Widzimy film, który trwa średnio 1,5 godziny. Mało kto wie, że dla nas to są czasem dwa lata starań, jak w przypadku „Zimnej wojny”. To zawód, w który wpisane jest życie na walizkach. Walizka to stały rekwizyt naszego życia. Coś więcej niż zwykły przedmiot.

Masz ten gen wędrowca?

Widocznie mam. Ale wszystko jest kwestią proporcji.

A jak myślisz „dom”, to myślisz o czym?

O Śląsku, o Warszawie?

Dom jest dla mnie ważny, chociaż bywa, że jest wszędzie. Nie mam swojego miejsca na mapie, jednak moje życie jest związane przede wszystkim ze Śląskiem i z Warszawą. Na Śląsku bywam z powodów osobistych, rodzinnych i zawodowych, m.in. dlatego, że uczę scenografii na naszej ASP w Katowicach. Mieszkam obecnie w Warszawie i Katowicach, ale jakby policzyć dni, to wyszłoby, że mój dom jest w pociągu, samochodzie, samolocie, na planie… Generalnie w podróży.

Urodziłeś się tutaj?

W Bytomiu. A właściwie to w Rudzie Śląskiej. Moja mama twierdzi, że w Goduli była wtedy najlepsza porodówka.

fot. P. Jendroska

Rodzina śląska?

Pomieszana. Rdzennym Ślązakiem był mój dziadek, śpiewak operowy.

2

O, to stąd się wzięła w twoim życiu opera?

Tak myślę! Dziadek sadzał mnie u siebie w pokoju i puszczał mi najlepszych światowych śpiewaków operowych. Ten pokój to w ogóle było niesamowite miejsce. Dziadek miał tam swój warsztat metaloplastyczny. Dobrze rysował. Był introwertykiem

№ 01 | SZTUKA w y b o r u z pokolenia traumy powojennej, ten pokój to był jego bezpieczny świat. On i babcia to było to stracone wojenne pokolenie. W czasie wojny dziadek uciekł przed poborem do Wehrmachtu, cudem się uratował. Potem w czasach komunizmu był torturowany. Sam nigdy o tym nie opowiadał, dowiedziałem się od babci i mamy. Babcia z kolei w czasie wojny cudem uciekła z getta.

Uciekinier z Wehrmachtu i uciekinierka z getta. Historia na film.

Poczułem to na planie filmu „W ciemności”.

Pojechaliśmy do Lwowa robić dokumentację.

Musiałem wejść w tę historię mentalnie i poczułem, że ona dla mnie znaczy coś więcej. Uruchomiła się jakaś genetyczna pamięć. Poczułem część tego, co mogli czuć tamci ludzie. Dzięki temu, że pracuję w tak cudownej profesji jak film, mogę sobie na własne potrzeby odtworzyć fragment świata, choćby taki, który wiąże się z czymś bardzo bolesnym.

Lubisz wracać na Śląsk z tych planów?

Wracam na Śląsk jak do siebie. Jest coś takiego, że ten heimat, mała ojczyzna, z wiekiem zaczyna zyskiwać na znaczeniu. Przyjeżdżam tu z powodów rodzinnych, bo moi rodzice nadal tu mieszkają, z sentymentu, z miłości do Magdy, z powodu uczelni i dlatego, że chcę coś zrobić dla tego miejsca.

Przyjeżdżam też często z powodów zawodowych i to cieszy, bo to kolejny pretekst do odkrywania Śląska na nowo. Okazja, by wracać do miejsc z dzieciństwa. To niesie jednak pewne ryzyko. Smutno mi się zrobiło, że nie ma już hałd, które pamiętam z dzieciństwa. Wtedy ich nie znosiliśmy, choć były to często nasze zastępcze place zabaw. Teraz do nich tęsknię, bo znikają z krajobrazu. Z drugiej strony jednak bardzo kibicuję tej przemianie, którą przechodzi Śląsk. Wierzę, że będzie służyła temu miejscu, na nowo je wykreuje.

Coś cię irytuje w tym miejscu?

Nie chciałbym popadać w defetyzm. Wolę myśleć, że szklanka jest do połowy pełna.

Przestrzeń? Życie kulturalne?

Przeciwnie. Fantastycznym przykładem jest Teatr Śląski, który ma teraz dobry moment. I mówię to z perspektywy kogoś, kto patrzy jednak z dystansu. Spektakl „Pod presją” odniósł sukces w całej Polsce – posypały się nagrody za spektakl, za reżyserię, główną rolę i inne. Wiele innych przedstawień również, wymieniam „Pod presją”, bo przy nim akurat pracowałem, jest dla mnie szczególny.

To nie jest tak, że liczą się tylko miasta genetycznie związane z kulturą, jak Kraków, Warszawa czy Wrocław, gdzie całe pokolenia pracowały na pewien kulturowy zasób. Już nie. Oczywiście są rzeczy, które mnie irytują, ale nie są one w jakiś szczególny sposób związane ze Śląskiem. Polityka mnie wkurza. Brak kultury mnie wkurza. To, czym jest kultura w dzisiejszych czasach, mnie wkurza. Czemu cały czas musimy powtarzać i wbijać wszystkim do głowy, że to dzięki kulturze cywilizacja idzie do przodu? Że liczy się nie tylko merkantylne myślenie?

Artyści stąd to często twoi przyjaciele. Wiem, że szczególnie cenisz architektów, prawda?

Mamy wspaniałych architektów! Z Przemkiem Łukasikiem chodziłem do szkoły, jesteśmy po tym samym technikum budowlanym, on był rok wyżej.

On, Robert Konieczny, Tomek Konior to wizytówka Śląska. Gdziekolwiek pojadę i rozmawiam z kimś, kto się interesuje polską architekturą, to są nazwiska, które padają na dzień dobry. Mamy wielu innych wspaniałych twórców, świetne uczelnie artystyczne. I to jest rzecz, która mnie rzeczywiście na Śląsku zadziwia, że za mało korzystamy z naszego rdzennego potencjału ludzi, którzy mają osiągnięcia wykraczające często daleko poza Śląsk, a także i poza Polskę. Wyjątkową postacią jest też dla mnie Artur Rojek, którego OFF Festival jest na najwyższym poziomie artystycznym jeśli chodzi o muzykę, na którym można zobaczyć zespoły z całego świata, a publiczność ciągnie z Polski i spoza Polski specjalnie na ten festiwal.

Podobno będziesz budować arkę na Śląsku.

Tak, mamy z Robertem Koniecznym wspólny projekt „Arka Sztuki”. Pomysł powstał jakiś czas temu, teraz chcemy do niego wrócić, ale nie bez wsparcia samorządu, polityków! Bez pomocy z zewnątrz „Arka Sztuki” nie zaistnieje, a to nie jest jakaś snobistyczna wizja! „Arka” ma być miejscem dla przeciętnego widza, w którym kultura będzie na wyciągnięcie ręki. Takim, w którym będzie się można poczuć swobodnie, przyjść z rodziną, dowiedzieć się, czym w ogóle jest kultura, co się dzieje w niej ciekawego, nauczyć się czegoś.

Uważasz, że jest dla kogo robić takie miejsce?

Gdybym w to nie wierzył, nie rozmawialibyśmy.

Masz na to czas?

To jest jedyny problem, ale jeśli się w jakiś projekt wchodzi głęboko i całym sercem, to czas staje się pojęciem względnym.

Co sprawia, że spośród różnych propozycji wybierasz konkretną?

Zazwyczaj decydujące znaczenie ma temat.

Następnie w reżyserze i operatorze szukam partnera. Musi być chemia.

Z kim jest?

Jest kilku takich. Paweł Pawlikowski, wyjątkowy twórca, poeta obrazu, jak o nim mówią.

Pawlikowski, Wasilewski – to są reżyserzy, dla których plastyczna wartość obrazu ma kolosalne znaczenie. Idealni partnerzy dla nas. Projekt marzenie zaproponował nam ostatnio Leszek Dawid – szykujemy się do filmu o Komedzie. Moje ukochane klimaty! Literatura, poezja, jazz, wszystko spowite dymem z papierosów – wiesz, musi być w tym sensualność. Bez sensualności nie ma metafizyki, jest tylko estetyzacja rzeczywistości. Dlaczego zachwycamy się spektaklami Warlikowskiego czy Lupy? Bo jest w nich głębia i jakaś bolesna prawda o nas samych, o naszych słabościach, ułomnościach czy pragnieniach! Przyjechałem wczoraj z Warszawy na Śląsk, wchodzę do domu, a mama od progu opowiada, że nagrała mi dokument o Warlikowskim. „Siadaj, oglądaj!”. Moja fascynacja teatrem, kinem, literaturą to jest jej zasługa.

U Warlikowskiego jest ta organiczność, prawda.

Nie ma surfowania po trudnych tematach, jest wchodzenie w wielki błękit. Czuć ciśnienie, które nas zgniata.

Nie jesteś zmęczony pytaniem, dlaczego jeszcze nie robisz kariery w Hollywood?

Nie słyszę go wcale tak często.

Nie? Dlaczego?

Bo to nie jest takie proste, ale to temat na osobny wywiad. Poza tym ja po prostu chcę robić dobre filmy i na razie nie narzekam na brak okazji ku temu.

Czuję się spełniony artystycznie. A w kwestii pracy w Hollywood, czas to zweryfikuje...

M ARCE L SŁ AWIŃSK I To jeden z najbardziej znanych i cenionych polskich scenografów. Studiował na Wydziale Scenografii ASP w Krakowie, jest absolwentem katowickiej ASP, gdzie od lat wraz z Katarzyną Sobańską prowadzi autorską Pracownię Sce­nografii. Jest również wykładowcą warszawskiej akademii. Pracuje dla kina, teatru dramatycznego (m.in. Teatru Śląskiego), opery (w tym dla Opery Śląskiej) i telewizji, zwykle w duecie z Katarzyną Sobańską. Wspólnie przygotowali dekoracje m.in. do musicalu „Oliver!” w reż. M. Piekorz w Teatrze Rozrywki (Złota Maska 2010), a ostatnio do spektaklu M. Kleczewskiej „Pod presją” w Teatrze Śląskim.

Sławiński ma również w dorobku teatralną współpracę m.in. z G. Jarzyną, M. Szumowską czy I. Villqistem. Najwięcej nagród przyniosły mu realizacje scenografii do filmów: „Młyn i krzyż” L. Majewskiego, „W ciemności” A. Holland (m.in. nagrody w Gdyni), „Jesteś Bogiem” L. Dawida, „Zjednoczone stany miłości” T. Wasilewskiego, „Ida” (film nagrodzony Oskarem) czy „Zimna wojna” P. Pawlikowskiego. Niebawem do kin mają trafić kolejne filmy ze scenografią Sławińskiego i Sobańskiej, m.in. „Głupcy” T. Wasilewskiego i „Hejter” J. Komasy, kontynuacja głośnej „Sali samobójców”.

3

SZTUKA w y b o r u | № 01

DO 3 RAZY SZTUKA!

Oglądaj! Zwiedzaj! Czytaj! Słuchaj!

BIELSKO-BIAŁA Muzeum Historyczne ul. Wzgórze 16

PIKNIK URODZINOWY U FAŁATA

27.07 o 16.00 miłośnicy sztuki zbiorą się, by oddać cześć Fałatowi. Dodatkowymi atrakcjami będą promocja przewodnika „Fałatówka – wielowątkowa opowieść” i wernisaż wystawy „Notatki z podróży” Ryszarda Rogali (ul. Juliana Fałata 34, Bystra).

PROSTE FORMY Wystawa prac Wal-

demara Lesiaka, autora realizacji przestrzeni użyteczności publicznej, obecnie zajmującego się głównie projektowaniem prototypów mebli. Wystawa czynna do 29.09 (pl. Żwirki i Wigury 8).

52. WOJEWÓDZKI PRZEGLĄD WIEJSKICH ZESPOŁÓW ARTYSTYCZNYCH 13 i 14.07 w Brennej w konkursowe szranki staną grupy śpiewacze, kapele i zespoły regionalne działające na wsiach w województwie śląskim.

CHORZÓW

CIESZYN

Górnośląski Park Etnograficzny

Zamek Cieszyn

ul. Parkowa 25

ul. Zamkowa 3 a, b, c

DZIEŃ MIODU Prezentacja tradycyj-

WAKACYJNE SPACERY TEMATYCZNE

nych sposobów pozyskiwania miodu.

Historia pszczelarstwa, „żywa pasieka”, prelekcje, pokazy i pszczoły w roli głównej. Współorganizatorem jest Śląski Związek Pszczelarzy w Katowicach.

7.07, 7 zł / 10 zł.

PEŁNE ODPRĘŻENIE W CHORZOWSKIM SKANSENIE Impreza promująca zdrowy

tryb życia pozwalająca „zwolnić, zatrzymać się na chwilę” i odprężyć na łonie natury. Śniadanie na trawie, warsztaty i porady żywieniowe. 21.07, 7 zł / 10 zł.

JARMARK PRODUKTÓW TRADYCYJNYCH

pl. Jana III Sobieskiego 2

Promocja produktów regionalnych połączona z degustacją. Pokazy warzenia piwa i zmagania piwowarów. Konkurs „Nasze kulinarne dziedzictwo – Smaki Regionów”. 28.07, 7 zł / 10 zł.

REWIZJE 2. STRATEGIE OBRONNOŚCI

Teatr Rozrywki

B Y TO M Muzeum Górnośląskie

Urszula Mikoś opowie o drugiej odsłonie cyklu pokazów prac z kolekcji sztuki Muzeum Górnośląskiego po 1945 r., tym razem w autorskiej reinterpretacji Doroty Hadrian. 21.07, godz. 12.30. Bilety w cenie wstępu na wystawy czasowe.

Z MIŁOŚCI DO… SZTUKA NIEPROFESJONALNA ZE ZBIORÓW MUZEUM GÓRNOŚLĄSKIEGO W BYTOMIU Opowieść kuratorki, Urszuli Batko, o sztuce naiwnej (malarstwie i rzeźbie) tworzonej przez Teofila Ociepkę czy Ewalda Gawlika. 28.07, godz. 16.00.

Bilety w cenie wstępu na wystawy czasowe.

GMACHY MUZEUM Opowieść o niezwy-

Zapraszamy do odkrywania Cieszyna i okolic. W lipcu proponujemy spacery historyczne: Cieszyn w średniowieczu (6.07), Architektura sakralna Cieszyna (20.07), spacer ornitologiczny po rejonie stawów w Ochabach (13.07), spacery po Wzgórzu Zamkowym: szlakiem ziół (14.07) oraz szlakiem dizajnu (27.07). Udział bezpłatny, szczegóły: zamekcieszyn.pl.

ul. Konopnickiej 1

SEKCJA MUZYCZNA KOŁŁĄTAJOWSKIEJ KUŹNI PRAWDZIWYCH MĘŻCZYZN

Muzyka w komediowym wydaniu, pełna poczucia humoru i niekontrolowanej nostalgii. 5.07, godz. 19.00 | 45 zł / 50 zł.

SZYMON MAJEWSKI ONE MĄŻ SHOW

Majewski opowiada o kłopotach i radościach współczesnego związku.

Będzie to bliski wszystkim, bardzo zabawny i oczyszczający wieczór, podczas którego widzowie staną się partnerami i świadkami zwierzeń niepoprawnie zakochanego człowieka.

6.07, godz. 19.00 | 100 zł / 130 zł.

kłej historii i wyjątkowej architekturze dwóch budynków. Oprowadzanie Macieja Dronia i Iwony Mohl to wstęp do sierpniowych warsztatów fotografowania architektury. 27.07, godz. 16.00.

Wstęp wolny.

C Z Ę S TO C H O WA Regionalny Ośrodek Kultury ul. Ogińskiego 13A

JURAJSKI FESTIWAL SZTUKI I WINA

Na wydarzenie łączące dobrą zabawę z muzyką, sztuką i degustacjami zapraszamy całe rodziny. Całość uświetnią koncerty, m.in. Czesław Śpiewa, Forsal, Need For Strings, Wrzosowianie, Wiyrchowianie. Imprezie towarzyszą III Jurajskie Zawody Balonowe. Olsztyn 20 – 21.07. Wstęp wolny.

PRZEGLĄD AMATORSKICH ZESPOŁÓW TEATRALNYCH Czekamy na zgłoszenia

na przegląd „Zezowate Oko”. Impreza adresowana jest do nieprofesjonalnych grup teatralnych (młodzież 15+ i dorośli). Zgłoszenia do 11.08. Prezentacje 6 – 7.09 w Częstochowie.

WYSTAWA MALARSTWA Transpozy-

cja plenerów organizowanych przez częstochowski ROK w czeskiej Pradze, we Vrbovie na Słowacji, w Egerze na Węgrzech, w Bojnicach na Słowacji, w Esztergomie na Węgrzech oraz na Mazurach. Zapraszamy do oglądania i kupowania prac. Ekspozycja w Galerii ART-FOTO ROK, 8.07 – 20.08. Więcej na rok.czestochowa.pl.

Regionalny Ośrodek Kultury ul. 1 Maja 8

56. TYDZIEŃ KULTURY BESKIDZKIEJ

27.07 rozpocznie się największa w kraju i jedna z największych na świecie imprez folklorystycznych. Dziewięć dni, 100 zespołów z różnych państw, cztery tysiące tancerzy, śpiewaków, muzyków oraz ponad 50 koncertów.

TAJEMNICA S/TWORZENIA 11.07 w Gale-

rii Sztuki Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej otwarta zostanie wystawa prezentująca bogaty i różnorodny dorobek twórczy Stanisława Kwaśnego – rzeźbę w drewnie i kamieniu oraz plastykę obrzędową.

4

K ATO W I C E Opera Śląska

Biblioteka Śląska

ul. Moniuszki 21-23

pl. Rady Europy 1

LETNIE STUDIO BALETOWE W ramach

warsztatów dla dzieci w wieku 7 – 13 lat odbędą się zajęcia taneczne, teatralne i wokalne, wycieczka, gry oraz zabawy w plenerze. Zapewniamy opiekę profesjonalnych instruktorów i pedagogów.

Terminy: 1–5.07 oraz 8–12.07.

SZYMON MAJEWSKI – MAMINSZYMEK

(PREMIERA ŚLĄSKA) Wyjątkowe spotkanie z Majewskim poruszające temat relacji z jego ukochaną Mamą.

Jest to rodzaj intymnego, ale też pełnego humoru i inteligencji pożegnania. 7.07, godz. 19.00 | 100 zł / 130 zł.

WYŚCIG NA KSIĘŻYC Kosmiczna wysta-

wa Planetarium Śląskiego i Biblioteki Śląskiej z okazji 50. rocznicy pierwszego lądowania ludzi na Księżycu. W programie kuratorskie oprowadzanie i spotkanie z twórcami makiet. 19.07, godz. 17.00.

№ 01 | SZTUKA w y b o r u

STREFA OTWARTA BIBLIOTEKI ŚLĄSKIEJ

to przestrzeń, w której bez karty bibliotecznej można sięgnąć po nowości wydawnicze: książki, komiksy i czasopisma, a także obejrzeć film i posłuchać audiobooków. Znajduje się w niej też kącik dla dzieci i miejsce do pracy grupowej.

Instytucja Filmowa SILESIA FILM ul. Górnicza 5

LATO Z HITCHCOCKIEM Wakacyjny prze-

gląd twórczości mistrza suspensu. Kto by pomyślał, że kiedyś krytycy nie traktowali poważnie filmów Hitcha…

W Kinie Kosmos w programie 10 jego filmów, m.in.: kultowe „Ptaki” oraz „Psychoza”, a także prelekcje w wykonaniu filmoznawców. Pokazy w czwartki o godz. 18.00. Kino Kosmos, Sokolska 66.

NIEOCZYWISTOŚĆ IMPRESJONIZMU. O MALARSTWIE ŚWIATŁA W XIX I XX STULECIU Oprowadzanie kuratorskie po Galerii sztuki polskiej, w której prezentowane są płótna Władysława Podkowińskiego, Józefa Pankiewicza, Leona Wyczółkowskiego i Zbysława Marka Maciejewskiego. Spotkanie będzie okazją do rozmowy o istocie i przemianach impresjonizmu. Prowadzenie: dr Michał Burdziński. Spotkanie przy kasach 27.07, godz. 14.00 | 7 zł.

Regionalny Instytut Kultury ul. Teatralna 4

STARTUJE SCENA BALKONOWA Gabriela Silva i jej goście zaśpiewają z balkonu RIK-u. Usłyszymy klasyki operetki, m.in. „Czardasz” z „Księżniczki czardasza”. 12 i 26.07 oraz 9 i 23.08 o godz. 19.00.

WYSTAWA O POWSTANIU Główną część

ekspozycji upamiętniającej 100. rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego stanowią po raz pierwszy prezentowane artykuły z gazet z lat 1919–1939 pochodzące ze zbiorów Biblioteki Śląskiej. W holu biblioteki zaprezentowano również opracowania naukowe i popularnonaukowe, wspomnienia, utwory literackie oraz fotografie związane z tematem.

Filharmonia Śląska ul. Sokolska 2

KINO LATO – NADRABIAMY ZALEGŁOŚCI

i Chór Filharmonii Śląskiej pod batutą Marka Wroniszewskiego wykonają koncert muzyki Wojciecha Kilara.

W programie m.in. „Krzesany”, „Orawa” i suita z filmu „Dracula” 5.07, godz. 19.00, 35 – 60 zł.

W lipcu i sierpniu w Kinie Kosmos po raz piąty powtórki najlepszych filmów minionego sezonu! W programie filmy, które już raz zachwyciły polską widownię. m.in. „Narodziny gwiazdy”, „Bohemian Rhapsody” czy „Córka trenera”.

Kino Kosmos, Sokolska 66.

Muzeum Śląskie ul. Tadeusza Dobrowolskiego 1

SZTUKA CZYTANIA – PROMOCJA KATALOGU DO WYSTAWY „ZAJAWKA. ŚLĄSKI HIP-HOP 1993–2003"

W promocji wyjątkowego katalogu udział wezmą Michał Lutostański, Marcin Misztalski i Olga Drenda. Prowadzący: dr Szymon Kobylarz, kurator wystawy. 3.07, godz. 18.00 (poziom -4, przestrzeń wystaw czasowych), 1 zł.

ODRAzu WIDAĆ! Zmień oblicze rzeki

Odry i weź udział w konkursie fotograficznym. Na prace ukazujące piękno krajobrazu przyrodniczego i kulturowego rzeki czekamy do 16 września.

Atrakcyjne nagrody czekają. Regulamin na rik.katowice.pl/odrazu-widac.

DOTACJE NA EDUKACJĘ! Ruszył pro-

gram Bardzo Młoda Kultura – województwo śląskie! Do 8 lipca można składać wnioski na dotacje. Do udziału zapraszamy nauczycieli i animatorów, którzy chcą rozwijać edukację kulturową! Więcej: rik.katowice.pl/bmk-slaskie.

Teatr Śląski Rynek 10

ZA WOLNY ŚLĄSK Plenerowe słuchowi-

sko w Parku Śląskim połączone z artystyczną iluminacją w reż. R. Talarczyka.

Projekt jest częścią obchodów Roku Powstań Śląskich. 18.08, godz. 20.00, Galeria Rzeźby Śląskiej, wstęp wolny.

MARATON Z MUMIO Artyści kultowego

MUMIO zamieszkają w teatrze na 3 dni i będą co wieczór grać inny program.

Bilety i karnety na ten maraton będą dostępne w kasie oraz online od sierpnia.

Mumio zagra 6, 7 i 8.09 na Dużej Scenie.

MUZYKA FILMOWA Maciej Zakościelny

(którego zobaczymy w dwóch rolach: recytatora oraz skrzypka), Roman Widaszek, Grzegorz Biegas oraz Śląska Orkiestra Kameralna wykonają znane utwory wprost z wielkiego ekranu.

7.07 godz. 17.00 | 35 – 50 zł.

KOREAŃSCY GOŚCIE Fragmenty z naj-

słynniejszych musicali A.L. Webbera, muzykę filmową J. Williamsa, J. Hornera, K. Badelta oraz muzykę koreańską usłyszymy w wykonaniu Jingu Dabyot Symphony Youth Orchestra.

19.07, godz. 19.00 | 25 zł.

się próby do „Kosztu życia” – sztuki nagrodzonej Pulitzerem bytomianki M. Majok, która mieszka i pisze w USA. Od sierpnia można kupować bilety na prapremierę inaugurującą festiwal Open The Door 20 września.

PSZCZYNA Muzeum Zamkowe ul. Brama Wybrańców 1

KSIĄŻĘCY DWÓR W PSZCZYNIE W OBIEKTYWIE Na wystawie zgroma-

dzono ponad 300 archiwalnych fotografii arystokratycznej posiadłości z okresu od początku XX w. aż po lata 40. Wystawę można oglądać do 30 listopada na terenie Stajni Książęcych w Pszczynie.

ULUBIONE FILMY KUTZA Widzowie znają jego filmy, ale czy wiedzą, jakie filmy lubił oglądać? W lipcu na ekranie Kina Kosmos „trzy razy naj” K. Kutza: dzieło Charliego Chaplina „Gorączka złota” (10.07), western „Siedmiu wspaniałych” (17.07) oraz kultowy „Ojciec chrzestny” (24.07). Kino Kosmos, Sokolska 66.

KILAR LATEM Orkiestra Symfoniczna

PRAPREMIERA W czerwcu rozpoczęły

EDMUND MONSIEL. WIECZNA ZAGADKA – ZNAK ROZPOZNAWCZY: HORROR VACUI Oprowadzanie kuratorskie po wystawie czasowej w przestrzeni Galerii plastyki nieprofesjonalnej pt. „Artysta i historia odkrycia jego twórczości”. Prowadzenie: Sonia Wilk. Spotkanie przy kasach 17.07, godz. 18.00, 7 zł.

ŚPIEWACY OPEROWI W SALI LUSTRZANEJ Solista Kaludi Kaludow

oraz uczestnicy kursów mistrzowskich dadzą finałowy koncert w Sali Lustrzanej Muzeum Zamkowego 11.08 o 18.00. Rezerwacja biletów od 1.07 od 17.00 poprzez system rezerwacji: rezerwacja.zamek-pszczyna.pl.

BEFORE 5. JAZZ&LITERATURA FESTIWAL 2019 Od 1.07 można rezer-

wować bilety online w systemie rezerwacja.zamek-pszczyna.pl na koncert wybitnego argentyńskiego pianisty i kompozytora Julio Mazziottiego. Artysta zagra w Sali Lustrzanej 7.09 o 18.00.

ZABRZE Muzeum Górnictwa Węglowego ul. Jodłowa 59

Sztolnia Królowa Luiza ul. Sienkiewicza 43

KINO NA PLAŻY Z ANTYRADIEM

Zapraszamy w każdą niedzielę lipca na wieczorne plenerowe projekcje filmowe na plaży w Parku 12C w Zabrzu. W ciągu dnia animacje dla dzieci.

WYSTAWA POKONKURSOWA X KONKURSU SZTUKI INTUICYJNEJ Ponad 200 prac 126 malarzy nieprofesjonalnych zaprezentowanych w niezwykłych przestrzeniach zabytkowej Łaźni Łańcuszkowej w Zabrzu. Czas trwania: do 31.07.

KONCERT ZESPOŁU MY3 Koncert 3.08

na terenie Parku 12C w Zabrzu połączony z całodziennymi atrakcjami i animacjami. Szczegóły dotyczące biletów wkrótce na stronie sztolnialuiza.pl.

5

SZTUKA w y b o r u | № 01

KULTURALNA WYCIECZKA

Zwiedzaj Cieszyn!

Co łączy cesarza Franciszka Józefa, kompozytora Franciszka Liszta, Stanisława Hadynę, reżysera Andrzeja Wajdę oraz Kalinę Jędrusik i Daniela Olbrychskiego?

Zostawili swoje ślady w Cieszynie!

PROPOZYCJE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

WODNA INSTALACJA Przed Zamkiem Cieszyn pojawiła się

konstrukcja, która pozwala obserwować obieg wody: żeby wprawić ją w ruch, trzeba się np. pohuśtać. Chodzi jednak nie tylko o zabawę, co o uzmysławianie, jak ważnym skarbem jest woda. Instalacja towarzyszy wystawie „Dizajn w przestrzeni publicznej. Woda” | Zamek Cieszyn, plac przed budynkiem | Instalacja: LUDZIE_WODZIE projekt: J. Gałązka | wstęp wolny

RAP GRA – ŚLĄSK. HIP-HOPOWE WARSZTATY PLASYCZNE

Lubisz hip-hop? Lubisz grać w gry? Zrób swoją grę i zadbaj, aby twoi zawodnicy zostali legendami śląskiej sceny.

Weź kolegów, zabierz ziomków albo wpadnij po prostu z mamą czy dziadkiem. Będziemy wycinać, rysować, a nawet rymować, a wszystko to w klimacie czasów, kiedy na podwórkach grano rap jeszcze z kaset. Prowadzenie: A. Rajewski | Muzeum Śląskie w Katowicach | 6.07, godz. 11.00 | poziom -4 | 9 zł (opiekun bezpłatnie)

WAKACYJNE BUSZOWANIE PO ZAMKU Letnia oferta dla

fot. 3D Heritage, Interreg Polska-Słowacja

dzieci. Wśród tematów spotkań m.in. „Zamek od kuchni”, „Książęce przysmaki” czy „Zielskiem malowane”.

Buszowanie po Zamku zaplanowano od 29.07 do 2.08 (10.00 – 14.00). Szczegółów udziela Dział Edukacji | Muzeum Zamkowe w Pszczynie (gmach główny) | zajęcia Wakacyjne Buszowanie | 29.07 – 2.08 | 5 zł / dzień

Dzieje leżącego na prawym brzegu Olzy miasta według legendy o Trzech Braciach sięgają 810 r. Jego najstarsza część to Góra Zamkowa, a jej historia związana jest z Piastami i Habsburgami. Do naszych czasów dotrwały: znana z banknotu dwudziestozłotowego romańska rotunda p.w. św. Mikołaja i św. Wacława (XI w.) – najcenniejszy zabytek Śląska; mierząca 29 m Wieża Piastowska (XIV w.) – wspaniały punkt widokowy; Pałac Myśliwski Habsburgów – w jednej części mieści szkołę muzyczną (uczył się tu Stanisław Hadyna – założyciel Zespołu „Śląsk”), a druga, wraz z odbudowaną oranżerią (koncertował tam F. Liszt), należy do Zamku Cieszyn – centrum designu. Gości wita charakterystyczny różowy jelonek (Miejski Projekt Rozweselający), który idealnie wkomponuje się w każde selfie!

Na trasie wycieczki powinno się koniecznie znaleźć Muzeum Drukarstwa – to jedna z najlepiej zachowanych typograficznych drukarni z czcionkami oraz maszynami drukującymi i introligatorskimi. U podnóża Góry Zamkowej czeka założony przez Habsburgów Browar Zamkowy Cieszyn, w którym nadal warzy się piwo metodami tradycyjnymi.

Warto odwiedzić także Muzeum Śląska Cieszyńskiego – najstarsze nieprzerwanie działające muzeum w Europie Środkowej, które posiada tak nietypowe eksponaty jak

6

WARSZTATY TANECZNE W wakacje w siedzibie Zespołu

„Śląsk” odbędą się warsztaty dla dzieci od 5. roku życia obejmujące zajęcia ruchowe z elementami tańca ludowego, rytmiki, baletu oraz teatru. Zapisy: tel. 34 310 64 03, e-mail: centrum.edukacji@zespolslask.pl | Śląskie Centrum Edukacji Regionalnej, Koszęcin | każdy wtorek wakacji 13.15 – 14.30 | wstęp wolny

WAKACJE Z BEBOKAMI I TAJEMNICE SKARBU SZTOLNI

ręka mumii czy głowa… jednorożca. Trzeba też zajrzeć do Teatru im. A. Mickiewicza, którego przestrzeń była scenerią filmu „Ziemia obiecana”, a na widowni liczącej 630 miejsc siedzieli Daniel Olbrychski i Kalina Jędrusik. Przyciąga też Szlak Cieszyńskiej Moderny, który na tle moderny katowickiej wyróżnia się własnym stylem.

W mieście kultywuje się rzadkie rzemiosło. Rusznikarz Jerzy Wałga wytwarza cieszynki, znane już w XVI w. ozdobne strzelby myśliwskie, które trafiają do kolekcjonerów w Skandynawii i Stanach Zjednoczonych. Marką jest też cieszyński filigran – misterna srebrna biżuteria niegdyś noszona do bogatego stroju cieszyńskiego, a mistrzami tej sztuki jubilerskiej są m.in. członkowie rodziny Pieczonków. Po więcej warto zajrzeć do Izby Cieszyńskich Mistrzów ukazującej ten wyjątkowy dorobek.

Jak smakuje Cieszyn? Hitem jest kanapka ze śledziem, do tego słynny strudel i drobne cieszyńskie ciasteczka (np. charakterystyczne ule). Tu produkuje się kultowy wafelek w czekoladzie, czyli Prince Polo, który zyskał ogromną popularność nawet wśród Islandczyków!

Jak dotrzeć do Cieszyna? Chociażby Kolejami Śląskimi i składami o wdzięcznej nazwie „Trzej Bracia”.

Agnieszka Woszczyńska

Pełne magii zwiedzanie podziemi Sztolni Królowa Luiza dla najmłodszych, po którym zaplanowano warsztaty plastyczne. Dostępne dla grup i turystów indywidualnych, w dwóch wariantach | Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu | informacje: tel. 32 271 40 77 | 25 zł

WAKACJE W SKANSENIE W każdy poniedziałek lipca od

10.00 do 13.00 zapraszamy dzieci z opiekunami na imprezy edukacyjno-rekreacyjne. Zaplanowano m.in. zabawy z animatorami, grę terenową | Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie | wstęp bezpłatny

SOBOTA DLA NAJMŁODSZYCH Warsztaty i gry terenowe,

podczas których dzieci stają się artystami, konstruktorami lub odkrywcami przyrody. To nie tylko wiedza ukryta w formie zabawy, ale też możliwość wykonania unikatowych prac, np. malowanych piaskiem | Muzeum Górnośląskie w Bytomiu | 6, 13, 20 i 27.07, godz. 12.30 | 10 zł

DLA DZIECI Do wypożyczenia w Bibliotece Śląskiej

m.in. „Gołąbek niepokoju” Kazimierza Szymeczko. Opowieść o Gustliku z Bytomia przybliża tematykę powstań śląskich. Historia chłopca i regionu pełna jest trudów, ale też radości, takich jak hodowanie gołębi i czas spędzony z rodziną. Książka objęta patronatem Biblioteki Śląskiej | Biblioteka Śląska w Katowicach | Strefa Otwarta | pon. 12.00 – 20.00, wt. – pt. 8.00 – 20.00, sob. 8.00 – 15.00

POZNAJ HISTORIĘ ŚLĄSKIEGO KOPCIUSZKA „Joanna

i spółka” to zbiór komiksów z interpretacją ludowych mitologii oraz motywem walki dobra i zła. Tworzy uniwersalną opowieść o lokalnych bohaterach, a przede wszystkim o Joannie Gryzik, śląskim Kopciuszku.

Sklep Regionalnego Instytutu Kultury w Katowicach rik.katowice.pl/sklep | 19 zł

№ 01 | SZTUKA w y b o r u

DEBIUT Z WIERSZEM Ogólnopolski Konkurs Poetycki

SKOCZ Z BAJTLEM DO KINA Cykl w Kinie Światowid stwo-

PODZIEMNA PODRÓŻ W CZASIE Oferta dla grup

proponujemy ofertę koncertów i audycji edukacyjnych organizowanych w siedzibie Filharmonii, jak i wyjazdowo. Dzieciom i młodzieży szkolnej przysługują zniżki na bilety. Zapraszamy z rodzicami i z klasą | Filharmonia Śląska w Katowicach | szczegóły w kasie

RÓBCIE ZDJĘCIA! Trwa konkurs fotograficzny „Balono-

DRAPIEŻNE, DZIKIE, OSWOJONE. SYMBOLIKA ZWIERZĄT W SZTUCE Podczas wykładu dowiemy się, dlaczego od

WAKACJE W KINIE Żywieckie Kino Janosik zaprasza na

TANIE ZWIEDZANIE Na zniżkowe bilety w Skansenie

im. H. Poświatowskiej jest adresowany do twórców po debiucie oraz debiutujących. W konkursie mogą brać udział poeci 16+ piszący po polsku. Czekamy na zestaw wierszy zawierający do 5 własnych utworów o dowolnej tematyce | Regionalny Ośrodek Kultury w Częstochowie | konkurs | zgłoszenia do 30.08

FILHARMONIA DZIECIOM Najmłodszym melomanom

pokazy bajek z udziałem m.in. Bolka i Lolka oraz Reksia. W Kinie Kosmos w lipcowe niedziele dla najmłodszych o godz. 15.00 „Filmowe Popołudnie dla Dzieci” i o 16.00 dla nieco starszych „Rodzina w kinie”, czyli pełnometrażowe filmy, m.in. animowana „Balerina” czy familijny „Był sobie pies” | Kino Janosik w Żywcu – „Janosik Szkrabom” | 7.07, godz. 16.45 | 5 zł | Kino Kosmos w Katowicach – „Filmowe Popołudnie dla Dzieci” | 8 zł | „Rodzina w kinie” | 15 zł / 17 zł

CZAS DLA RODZINY RODZINNY PRZEWODNIK Polecamy książkę Barbary Sa-

lamon-Szympruch „Dzieci odkrywają Śląskie”. Autorzy bloga „Podróże z Hanią” przedstawiają stworzony na podstawie własnych wypraw przewodnik po Śląsku dla rodzin. To 21 rozdziałów pełnych ciekawostek i propozycji wycieczek po naszym pełnym atrakcji regionie.

Biblioteka Śląska w Katowicach | wypożyczalnia pon. 12.00 – 20.00 | wt. – pt. 8.00 – 20.00, sob. 8.00 – 15.00

SPOTKANIA Z TRADYCJĄ 2 wycieczki i 4 war­sztaty sztuki ludowej podczas 56. Tygodnia Kultury Beskidzkiej dla dzieci z opiekunami w ramach mikroprojektu „TransEtno – spotkania z tradycją polsko-słowackiego pogra­nicza” współfinansowanego ze środków EFRR Program Interreg V-A Polska – Słowacja 2014 – 2020 i budżetu państwa | Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej | 29.07 – 3.08 | udział bezpłatny

rzony z myślą o rodzicach i opiekunach z niemowlakami.

Na ekranie filmy dla dorosłego widza, a na sali klimat sprzyjający maluchom. W programie: „Ja teraz kłamię” – polski dramat z udziałem A. Buzek i M. Ostaszewskiej, komedia muzyczna „Yesterday” oraz francuskie „I znów zgrzeszyliśmy, dobry Boże” | Kino Światowid w Katowicach | 11, 18, 25.07, godz. 12.00 | 15 zł / 18 zł

wa Jura Janów-Olsztyn 2019”, który jest częścią lipcowych III Jurajskich Zawodów Balonowych w gminach Janów i Olsztyn. Termin nadsyłania prac: 28.07 do godz. 12.00. Więcej na rok.czestochowa.pl | Regionalny Ośrodek Kultury w Częstochowie | konkurs | 18 – 28.07

WAKACYJNE SPORTOWE SOBOTY I RODZINNE ZWIEDZANIE W soboty lipca na terenie Parku 12C cze-

kają gry i zabawy ruchowe oraz spotkania z gwiazdami sportu. Do tego zapraszamy rodziny w magiczne podziemia Sztolni Królowa Luiza na wycieczkę | Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu | informacje: tel. 32 271 40 77 | od 25 zł

BAJTEL PLAC Miejsce, dzięki któremu powrócą gry

i zabawy z dawnych czasów. Przez wakacje można zagrać tu w klasy, w gumę, w pajacyka i w kapsle. W każdy czwartek przypominamy klasyczne podwórkowe zabawy. Muzeum Górnośląskie w Bytomiu | zabawy na Bajtel Placu przed gmachem na pl. Jana III Sobieskiego 2 | 4, 11, 18 i 25.07, godz. 11.00 | wstęp wolny

najdawniejszych czasów tak chętnie odwoływano się do świata fauny w malarstwie i rzeźbie. Spotkanie towarzyszy wystawie „Bliskie, lecz z dalekiego świata. Historia udomowienia ssaków”. Prowadzący: dr S. Kuter.

Muzeum Śląskie w Katowicach | wykład | 5.07, godz. 18.00 | poziom -3, sala A | 1 zł

mogą liczyć posiadacze Karty Dużej Rodziny. Bilet normalny kupimy za 5 zł, a ulgowy za 3,50 zł. Zniżka uprawnia do zwiedzania Muzeum oraz uczestnictwa w imprezach plenerowych | Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie | zniżkowe bilety dla rodzin | oferta dostępna w godzinach zwiedzania

SENIOR W SKANSENIE Muzeum oferuje bilety dla uczest-

STAJNIE KSIĄŻĘCE W PSZCZYNIE – SZTUKA MŁODYCH

FILHARMONIA SENIORA Osobom powyżej 65. roku życia

Wystawa Międzynarodowych Spotkań Artystycznych dla Dzieci i Młodzieży „Moja przygoda w muzeum”. Na wystawie można oglądać prace konkursowe dzieci od 6. roku życia po nastoletnich artystów. Więcej informacji na stajnieksiazece.pl | Muzeum Zamkowe w Pszczynie (Stajnie Książęce) | wystawa czasowa | do 31.08 | 5 zł / 7 zł

WODNE PROJEKTY Wydaje nam się, że woda jest łatwo

dostępna, odkręcamy kran i już. Niestety, jej zapasy kurczą się dramatycznie. Wystawa prezentuje różnorodne projekty, które pokazują, jak dbać o wodne zasoby, mądrze je wykorzystywać oraz używać wyobraźni w myśleniu o wodzie | Zamek Cieszyn | wystawa „Dizajn w przestrzeni publicznej. Woda” 12.06 – 1.09.2019 | codziennie od 9.00 do 17.00 | wstęp wolny

FILHARMONIA RODZINNIE Zapraszamy do odwiedzania

Filharmonii całą rodziną! Oferujemy zniżki w ramach biletu rodzinnego na koncerty z cyklu „Młoda Filharmonia” oraz „Akademia Muzycznego Smaku”, honorujemy także Kartę Dużej Rodziny. Regulamin oraz repertuar na stronie filharmonia-slaska.eu | Filharmonia Śląska w Katowicach | wydarzenia wakacyjne | szczegóły w kasie

TAJEMNICE PSZCZELEGO ULA Warsztaty ekologiczne

dla rodzin z dziećmi od 5. roku życia. Zajęcia odbywają przy otwartych ulach, uczestnicy biorą udział w pracach pszczelarskich z udziałem żywych owadów | Muzeum Śląskie w Katowicach | 6 i 20.07 godz. 12.30 | spotkanie przy kasach | 12 zł

(min. 15 os.). Zapraszamy seniorów do wyjątkowych podziemi Sztolni Królowa Luiza – warianty z trasą wodną i turystyczną. Wszystko okraszone opowieściami przewodnika oraz wspólnym grillem lub obiadem | Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu | informacje: tel. 32 271 40 77 | 30 – 85 zł / os. w zależności od wariantu

KULTURA DLA SENIORÓW

CYKLE DLA SENIORÓW „Południowe Seanse Seniorów”

w Kinie Światowid oraz „Pora dla Seniora” w Kinie Kosmos. W programie pierwszego cyklu pokazany zostanie austriacki dramat „Trafikant”, a w ramach drugiego melodramat „W domu innego” oraz kultowa „Casablanca” | Kino Światowid w Katowicach | 16.07, godz. 12.00 | Kino Kosmos w Katowicach | 17 i 31.07, godz. 11.00 | 10 zł

TWÓRCZE POKOLENIA Projekt warsztatów plastyczno-

-komputerowych dla seniorów, dzieci do lat 12 oraz osób niepełnosprawnych. Warsztaty odbywają się w ośrodkach kultury w Konopiskach, Kłomnicach, Kochanowicach, Niegowie, Koziegłowach i Dąbrowie Zielonej. Więcej informacji na rok.czestochowa.pl | Regionalny Ośrodek Kultury w Częstochowie | zajęcia dla seniorów | wstęp bezpłatny

ników programu „Śląskie dla Seniora – Śląska Karta Seniora” w cenie 3,50 zł oraz dla uczestników programu „Babcia, Dziadek i ja w Katowicach” w cenie 3 zł | Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie | bilety w specjalnej cenie | szczegóły w kasie

oferujemy stałe zniżki na bilety. W trakcie sezonu oprócz koncertów organizujemy także zajęcia z muzykoterapii dla seniorów. Niebawem przedstawimy repertuar na sezon 2019/2020. Bilety na przyszłe oraz wakacyjne koncerty do nabycia w kasie i online | Filharmonia Śląska w Katowicach | zniżkowe bilety na wydarzenia | szczegóły w kasie

MALARSKI DESER Spotkanie z twórczością Artura

Nacht-Samborskiego, który w codzienności dostrzegał symptomy niezwykłości. Bohaterem będzie jeden z soczyście zielonych obrazów z wizerunkami roślin | Muzeum Górnośląskie w Bytomiu | spotkanie | 7.07, godz. 12.30 | wstęp wolny

KUP INDUPRZEWODNIK Najnowszy „Przewodnik po

Szlaku Zabytków Techniki województwa śląskiego” to kompendium wiedzy o 42 obiektach dawnego przemysłu z 26 miejscowości naszego regionu. Publikacji szukaj w sklepie Regionalnego Instytutu Kultury w Katowicach (ul. Teatralna 4) i na rik.katowice.pl/sklep | 7 zł

WZGÓRZE ZAMKOWE Wymarzone miejsce na letnie

spacery w otoczeniu zielni parku sąsiadującego z najcenniejszymi zabytkami Śląska Cieszyńskiego: Rotundą św. Mikołaja i św. Wacława oraz Wieżą Piastowską, która jest dzisiaj miejscem widokowym. Z biletem Kolei Śląskich można zwiedzić zabytki za pół ceny | Wieża Piastowska i Rotunda św. Mikołaja i św. Wacława w Cieszynie | lipiec i sierpień, godz. 9.00 – 19.00 | 3 zł / 6 zł / 15 zł (rodzinny)

WODECKI. TAK MI WYSZŁO Wypożyczaj książki z Biblio-

teki Śląskiej! Na lipiec polecamy lekturę biografii i reportażu o Wodeckim. „Pokaż, Zbyszek, jak się śpiewa! Dawno mi się już znudził Połomski ze swoim «Nie zapomnisz nigdy»” – pisała na początku lat 70. XX w. do Wodeckiego studentka z Zabrza. Debiutował w Opolu. Jego rodzina pochodziła ze Śląska. Piosenkarz, skrzypek… niezapomniany artysta | Biblioteka Śląska w Katowicach, wypożyczalnia | pon. 12.00 – 20.00, wt .– pt. 8.00 – 20.00, sob. 8.00 – 15.00

MUZEUM ZAMKOWE W PSZCZYNIE Obiekt urzeka

autentyzmem, przenosząc zwiedzających w klimat arystokratycznej rezydencji z przełomu XIX i XX w., której wygląd nie zmienił się po dziś dzień. Więcej informacji: zamek-pszczyna.pl oraz na portalach społecznościowych.

Muzeum oferuje zniżki dla seniorów | Muzeum Zamkowe w Pszczynie (gmach główny) | zwiedzanie: pon. 11.00 – 14.00 / wt. – pt. 9.00 – 16.00 / sob. 10.00 – 16.00 / nd. 10.00 – 17.00 | 11 zł

7

CIĄG DALSZY NASTĄPI

OKO NA KULTURĘ

Tam, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością

Na zdjęciu autorstwa Jacka Durskiego, fotografa obiektów postindustrialnych, wieża ciśnień w Świętochłowicach przy ul. Katowickiej – neobarokowy obiekt z 1909 roku projektu Richarda Lummerta.

Niemal sto zespołów folklorystycznych oraz 200 000 widzów – 27 lipca inaugurujemy ydzień Kultury Beskidzkiej, święto folkloru, 56. Tydzień które potrwa dziewięć dni.

Głęboki dźwięk pasterskiej trombity od lat obwieszcza początek festiwalowego wieczoru. Na każdej z pięciu głównych estrad (w Wiśle, Szczyrku, Żywcu, Makowie Podhalańskim i Oświęcimiu) odbędą się kilkugodzinne koncerty zaskakujące przepychem strojów, bogactwem oryginalnych instrumentów, pięknem surowego śpiewu oraz porywającymi tańcami. Podczas Tygodnia Kultury Beskidzkiej, który jest szczególną okazją do poznania kultury lokalnych górali, występują niemal wszystkie działające w Beskidach zespoły. Spotykają się z gośćmi z innych regionów Polski oraz z tymi, którzy przyjeżdżają z najdalszych zakątków świata.

W tym roku świętowane będą dwa znaczące jubileusze: złote i perłowe gody dwóch TKB-owskich konkursów. Festiwal Folkloru Górali Polskich w Żywcu odbędzie się już po raz pięćdziesiąty, natomiast po raz trzydziesty rozpoczną się – tym razem w Wiśle – Międzynarodowe

Spotkania Folklorystyczne. Z okazji jubileuszy planowane są dwa dodatkowe koncerty. Pierwszy odbędzie się w Żywcu 26 lipca (w przeddzień rozpoczęcia TKB). Widzowie zobaczą widowisko, podczas którego piętnaście góralskich zespołów połączy swoje siły. Swój popis dadzą też beskidzcy dudziarze i heligoniści. Drugim będzie wspólny koncert górali spod Giewontu i Gruzinów spod Kazbeku noszący tytuł „Duch gór”. Quintet Urmuli oraz Trebunie-Tutki wystąpią 31 lipca w wiślańskim amfiteatrze.

TKB to nie tylko koncerty na głównych estradach, ale też Wawrzyńcowe Hudy w Ujsołach, Gorolski Święto w Jabłonkowie na Zaolziu, Festyn Istebniański w Istebnej, korowody, ludowe jarmarki, potańcówki, wystawy sztuki i rzemiosła.

Przybywajcie na to unikatowe beskidzkie święto!

Katarzyna Dąbek

Chcesz, by twoje zdjęcie znalazło się w magazynie? Prześlij je na adres sztukawyboru@teatrslaski.art.pl. Co miesiąc prezentujemy wybrane zdjęcie czytelników dokumentujące kulturę w naszym regionie.

KULTURALNY SŁOWNIK DLA DZIECI Gdy coś jest nowe, lubimy się tym chwalić – i tak dzieje się w muzeach lub galeriach, gdy przygotowywana jest nowa wystawa dzieł sztuki. Planuje się wtedy specjalne uroczyste otwarcie –  . Można także dostać zaproszenie na finisaż – to podobne spotkanie, ale zaplanowane na koniec wystawy.

Poproście rodziców, by pewnego dnia zabrali was na wernisaż lub finisaż – odbywają się one np. w katowickim Muzeum Śląskim (wystawy prezentowane w budynkach ukrytych pod ziemią), w Zamku Książąt Sułkowskich (Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej) czy w Muzeum Górnośląskim, które działa od ponad stu lat w Bytomiu. Pamiętajcie, że nie tylko muzea i galerie organizują wystawy – wernisaże odbywają się np. w holu Biblioteki Śląskiej (głównie wystawy poświęcone książkom i pisarzom) czy w Zamku Cieszyn, gdzie na wystawach zamiast obrazów prezentuje się np. rzemiosło lub przedmioty codziennego użytku. wytnij i przypnij na tablicy nad swoim biurkiem

SZ T U KA w y b o r u sztukawyboru@teatrslaski.art.pl wydawca Park Śląski dodatek do „Gazety Parkowej” nakład 100 000 egzemplarzy

redaktorka prowadząca Aleksandra Czapla-Oslislo redakcja numeru 01/07.2019: Barbara Bajus, Katarzyna Bazgier, Michalina Bieńkowska, Katarzyna Dąbek, Paweł Doś, Rafał Idzik, Jadwiga Lemańska (skład, opracowanie graficzne, ilustracja), Monika Kosielak, Julia Korus (korekta),

Agnieszka Kosmala, Agnieszka Kukuła, Bartłomiej Micherda, Beata Mońka, Magdalena Nowacka-Goik, Angelika Nowicka, Sara Nowicka, Sylwia Pająk-Figura, Maciej Pezdek, Wanda Rajman, Marta Rosół, Michał Sikora, Agnieszka Skrzelowska, Marta Szybiak, Iwona Sobczyk, Agnieszka Woszczyńska, Monika Wieczorek

Zamieszczone zdjęcia pochodzą z materiałów prasowych instytucji kultury | zdjęcie na okładce Przemysław Jendroska ikony (s. 6–7) www.flaticon.com Wersja elektroniczna dostępna na issuu.com

magazyn współtworzony jest przez przedstawicieli instytucji kultury Samorządu Województwa Śląskiego

śląskie dla mieszkańca /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 6/2019

gazetaParkowa

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

9

RZĄDOWY PROGRAM „RODZINA 500 PLUS” TAKŻE NA PIERWSZE DZIECKO /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

OD 1 LIPCA PROGRAM „RODZINA 500 PLUS” OBEJMUJE WSZYSTKIE DZIECI DO 18. ROKU ŻYCIA, RÓWNIEŻ PIERWSZE I JEDYNE W RODZINIE. OD TEGO DNIA MOŻLIWE JEST SKŁADANIE WNIOSKÓW O ŚWIADCZENIE DROGĄ ELEKTRONICZNĄ, A OD 1 SIERPNIA DROGĄ TRADYCYJNĄ. prowadzenie nowości w„500 plus”, było poprzedzone intensywną akcją informacyjną – cyklem konferencji w województwach, podsumowujących stan przygotowań dorealizacji programu.

– Do wszystkich mieszkańców województwa, tych, którzy będą składali wnioski poraz pierwszy, apeluję, aby nie czekali do sierpnia. Wnioski złożone od 1 lipca drogą elektroniczną, to szansa, że już w lipcu pierwsze pieniądze trafią do beneficjentów. Pamiętajmy, że przed nami wakacje, więc na pewno te 500 zł się przyda – mówiła podczas konferencji w Katowicach Bożena Borys-Szopa, minister rodziny.

W

składane poprzez stronę: empatia. mrpips. gov.pl, platformę PUE ZUS lub poprzez bankowość elektroniczną. Warto wnioskować jak najwcześniej, gdyż złożenie wniosku w lipcu, sierpniu bądź we wrześniu skutkuje otrzymaniem świadczenia na nowy okres rozliczeniowy z wyrównaniem od lipca. Jeśli rodzic dziecka złoży wniosek po 30 września, świadczenie będzie przysługiwać

od miesiąca złożenia wniosku (bez wyrównania zapoprzednie miesiące). Narozpatrzenie wniosku i wypłatę świadczenia gmina ma 3 miesiące.

UPROSZCZONE PROCEDURY

– Nie tylko rozszerzyliśmy formułę programu, ale też uprościliśmy procedury. Przyznanie pieniędzy nie będzie wymagało wydawania i doręczania deRafał Zduńczyk

Wsparcie dla rodzin, to główny cel programu „Rodzina 500 plus”

PRAWIE 4,5 MILIONA RODZIN

W nowej odsłonie programu „Rodzina 500 plus” świadczenie wychowawcze trafi do 4,4 mln rodzin i skorzysta z niego ok. 6,8 mln dzieci w całej Polsce. Żeby otrzymać wsparcie, należy złożyć wniosek, co można zrobić na dwa sposoby: od 1 lipca przez internet lub od 1 sierpnia osobiście w urzędzie bądź zapośrednictwem poczty. Wnioski online mogą być

POMARAŃCZOWY KARNAWAŁ U PROGU LATA

cyzji administracyjnej. Rodzic wnioskujący o wypłatę 500 złotych na dziecko, informację o przyznaniu świadczenia otrzyma na adres e-mail. Jeśli nie podał adresu poczty elektronicznej, taką informację będzie mógł odebrać osobiście. Nawet nieodebranie informacji nie będzie miało wpływu nawypłatę przyznanego świadczenia wychowawczego – dodawała minister Bożena Borys-Szopa. – To rozwiązanie, które sprawdziło się w ubiegłym roku, kiedy debiutował program „Dobry start”.

A z dobrych rozwiązań, chwalonych przez samorządy, chcemy korzystać również w innych naszych programach – sumowała Borys-Szopa.

Z danych Centrum Informacyjnego Rządu wynika, że od 1 kwietnia 2016 r., czyli od momentu uruchomienia programu, przeznaczono na niego ok. 70 mld zł (stan na marzec 2019 r.). Obecnie z programu korzysta ponad 3,6 mln beneficjentów, czyli 52 proc. wszystkich dzieci do 18. roku życia. Szacuje się, że po rozszerzeniu programu, skorzysta z niego 6,8 mln dzieci. Po zmianach w 2019 r., na program trzeba będzie przeznaczyć ok. 31 mld zł, a w 2020 r. ok. 41 mld zł. ■ Radosław Kaźmierczak

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

TŁUMY GOŚCI BAWIŁY SIĘ PODCZAS TEGOROCZNEJ EDYCJI INDUSTRIADY. W TYM ROKU ŚWIĘTOWANO AŻ 3 DNI: 7, 8, 9 CZERWCA. BYŁY TO JEDNOCZEŚNIE 10. URODZINY ŚWIĘTA SZLAKU ZABYTKÓW TECHNIKI, ODPRAWIANE W WIELKIM STYLU. UCZESTNICZYŁO W NICH ŁĄCZNIE PONAD 109 TYSIĘCY OSÓB, A WSZYSCY PRZEKONALI SIĘ, JAK FASCYNUJĄCE MOGĄ BYĆ PRZEMYSŁOWE HISTORIE NASZEGO REGIONU. W PORUSZANIU SIĘ POMIĘDZY ZABYTKAMI, POMOGLI ORGANIZATORZY BEZPŁATNEGO TRANSPORTU PUBLICZNEGO: KOLEJE ŚLĄSKIE I ZARZĄD TRANSPORTU METROPOLITALNEGO. Urodziny rozpoczęły się wpiątkowy wieczór7 czerwca, podczas rozruchu maszyn. 13 tysięcy osób bawiło się wówczas podczas koncertów, warsztatów, spektakli ipokazów filmowych. Wydarzenia, które wprowadziły uczestników w nastrój dobrej zabawy i świętowania, odbyły się w 8 zabytkach. Oficjalna inauguracja Industriady miała miejsce na południu województwa, w Starej Fabryce w Bielsku-Białej, która 7 czerwca zamieniła się wfabrykę ruchu ibarw. Wotoczeniu specjalnie przygotowanej pomarańczowej scenografii, można się było zrelaksować watmosferze pikniku. Warsztaty artystyczne były atrakcją dla najmłodszych, a szczudlarze umilili czas w oczekiwaniu na koncert formacji Eabs oraz DJ-ów. W rytm ich muzyki bawiono się i tańczono donocy.

Zakończenie zasadniczej części święta Szlaku Zabytków Techniki miało miejsce8 czerwca wMuzeum Śląskim wKatowicach. Wieża szybu Warszawa II stała się na ten jeden wieczór olbrzymią latarnią dla „Indunautów”, którzy, nawigując w przestrzeni oświetlonych błękitnie kubików, odnaleźli iożywili mechaniczne serce Industriady. Nanie-

bie można było podziwiać jedyny taki w Polsce taniec dronów w powietrzu, dzięki któremu naddawną kopalnią „Katowice” zobaczyliśmy wielkie, świecące, tradycyjne górnicze godło i kask górnika. Ponad 50 muzyków iartystów, adotego instalacje świetlne, oczywiście wkolorze pomarańczowym, wypełniły przestrzeń katowickiego muzeum podczas finału Industriady, który oglądało ponad2000 osób.

–Dziesiąta edycja Industriady pokazała, jak bardzo rozwinął się ten projekt i jak mocno wpisał w kalendarz wydarzeń kulturalnych w naszym województwie. Dziękuję wszystkim, którzy wten weekend świętowali znami okrągły jubileusz święta Szlaku Zabytków Techniki. Zapraszam do podróży po Szlaku przez cały rok. W imieniu Samorządu Województwa Śląskiego, pomysłodawcy i koordynatora festiwalu, dziękuję wszystkim współorganizatorom święta – bez was te 528 wydarzeń nie mogłoby się odbyć! Industriada2019 pokazała swoją moc – przekonywał Jakub Chełstowski, Marszałek Województwa Śląskiego.

Ciekawym deserem, który towarzyszył tegorocznemu świętu, stała się Niedziela u przemysłowca (9 czerwca), czyli wydarzenia

Uczestnicy Industriady doskonale czuli się m.in. w Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie specjalne, przygotowane przez 7 obiektów pałacowych. Historyczne rekonstrukcje, koncerty w niezwykłych przestrzeniach czy fabularyzowane zwiedzania, to tylko część atrakcji, z których skorzystały osoby odwiedzające pałace w Koszęcinie, Nakle Śląskim, Pławniowicach, Pszczynie, Sosnowcu, Świerklańcu i Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach. Frekwencja we wszystkich obiektach wyniosła 6133 osoby.

Dodatkowo, wniedzielę odbył się przejazd pociągu specjalnego Kolei Śląskich. Pasażerowie na dworcu kolejowym w Katowicach przecierali oczy ze zdumienia, widząc natablicy odjazdów pociąg pasażerki wyjeżdżający w kierunku KWK Halemba. W podróż wyruszyło ponad stu pasjonatów kolei iindustrialnych pejzaży.

Największą popularnością cieszyły się wydarzenia przygotowane przez Park Tradycji wSiemianowicach Śląskich, odwiedziło je ponad18 tysięcy osób (7 i8 czerwca). Gratulujemy Radiostacji Gliwice, która osiągnęła największy wzrost frekwencji. Zabytek zwiedziło 3200 więcej osób niż wubiegłym roku. ■

10

wydarzenia

gazetaParkowa nr 6/2019 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

LATO GIBONÓW NA WYSPIE

WYŚCIG NA KSIĘŻYC

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

WALLI DOŁĄCZYŁA DO JANTANA. DZIĘKI TEMU JEST SPORA SZANSA, ŻE ŚLĄSKI OGRÓD ZOOLOGICZNY BĘDZIE MIAŁ POD OPIEKĄ STADO GIBONÓW.

KOSMICZNA WYSTAWA PLANETARIUM ŚLĄSKIEGO I BIBLIOTEKI ŚLĄSKIEJ Z OKAZJI 50. ROCZNICY PIERWSZEGO LĄDOWANIA LUDZI NA SREBRNYM GLOBIE.

Śląskie zoo

Łukasz Respondek antan do Chorzowa przyjechał jesienią 2017 roku z zoo w Zurychu. Wówczas został też oddany do użytku nowy budynek dla gibonów. Mimo komfortowych warunków, gibon czuł się w śląskim ogrodzie samotny. Sprowadzenie dla niego towarzyszki trwało kilkanaście miesięcy. Zakończyło się sukcesem kilka tygodni temu. Samica gibona czapnika o imieniu Walli, pochodzi z ogrodu zoologicznego w Schwerin w Niemczech. Od samca odróżnia ją ubarwienie. Jej sierść jest żółtobrązowa, a na głowie tworzy ciemną „czapkę”, której gatunek zawdzięcza swoją nazwę.

– Czas oczekiwania na przyjazd samicy był bardzo długi, bo zoo w Schwerin, pomimo decyzji koordynatora gatunku, nie chciało rozdzielić sióstr separowanych od rodziców – wyjaśnia Jolanta Kopiec, dyrektor śląskiego zoo. – Na dodatek okazało się, że przed przyjazdem samica musiała

J

REKLAMA

Walli – samica gibona ze śląskiego zoo mieć wykonane kilka badań potwierdzających, że jest zdrowa – dodaje.

Walli musi przejść teraz okres kwarantanny. Może on potrwać około pół roku.

W tym czasie zamieszka we wnętrzu budynku gibonów, a zwiedzający będą mogli obserwować ją przez szybę ekspozycyjną.

– Za kilka tygodni zostanie połączona z samcem. Całe lato przebywać będą razem na wyspie. Już teraz nawiązują kontakt słuchowy, wzajemnie się nawołując i wydaje się, że będą stanowić dobrą parę rodzicielską – przyznaje dyrektor.

Gibony czapniki to zagrożony wyginięciem gatunek, który spotkać można tylko na niewielkim obszarze Kambodży, Laosu i Tajlandii. Obecnie na wolności żyje zaledwie 47 tys. osobników. zwierzęta te zamieszkują gęste lasy, gdzie przebywają głównie w koronach drzew. Są to najmniejsze z małp człekokształtnych – osiągają 40-60 cm długości ciała. Wszystkie gibony zostały wpisane do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych oraz objęte konwencją CITES. Główną przyczyną ich zagrożenia jest wycinka lasów i degradacja ich naturalnego środowiska. ■

Od 1 lipca w Bibliotece Śląskiej oglądać będzie można zdjęcia z autentycznymi podpisami astronautów, modele statków kosmicznych i prezentacje poświęcone najsłynniejszej wyprawie w historii ludzkości. Wernisaż wystawy odbędzie się 19 lipca o godzinie 17.

Zdjęcia pochodzą z kolekcji pana Wincentego Kandzi z Dusznik Zdroju, który przekazał je Planetarium Śląskiemu w Chorzowie. Kolekcja powstawała przez wiele lat i jest efektem korespondencji, którą pan Wincenty prowadził z NASA oraz bezpośrednio z kosmonautami. W ten sposób udało mu się zebrać także oryginalne autografy wszystkich astronautów misji Apollo. Na wystawie będzie można zobaczyć również zdjęcia i autografy kosmonautów biorących udział w radzieckim programie Interkosmos, w ramach którego na orbitę poleciał pierwszy i jedyny jak do tej pory Polak – Mirosław Hermaszewski. Zabrał on w kosmos kopertę adresowaną do Planetarium Śląskiego – ją również będzie można zobaczyć na wystawie.

Dodatkową atrakcję wystawy stanowić będą limitowane modele rakiety kosmicznej Saturn V oraz lądownika księżycowego wyprodukowane przez LEGO. Wystawę w Bibliotece Śląskiej można oglądać do końca lipca. (luk)

śląskie z pasją /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

MATERIAŁ SPONSOROWANY

nr 6/2019

gazetaParkowa

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

11

12

Śląskie w podróży

gazetaParkowa nr 6/2019 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

SPĘDŹ WAKACJE Z KOLEJAMI ŚLĄSKIMI /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

AURA ZA OKNEM CORAZ BARDZIEJ LETNIA, DLATEGO WARTO ZASTANOWIĆ SIĘ, W JAKI SPOSÓB SPĘDZIĆ ZBLIŻAJĄCY SIĘ OKRES WAKACYJNY. NA TĘ OKAZJĘ KOLEJE ŚLĄSKIE PRZYGOTOWAŁY KILKA PROPOZYCJI I UDOGODNIEŃ TAK, ABY PODRÓŻNI MOGLI W TYM CZASIE SPRAWNIEJ PORUSZAĆ SIĘ PO WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM I NIE TYLKO. Zdjęcia: Koleje Śląskie

Magdalena Iwańska ierwszym istotnym punktem wakacyjnego rozkładu jazdy jest zwiększenie częstotliwości połączeń w kierunku Zakopanego. Od 1 lipca miłośnicy polskich Tatr będą mogli podróżować pociągiem Ornak codziennie – zarówno w dni robocze, jak i w weekendy.

W przypadku tego połączenia warto również wspomnieć, iż od początku lipca będzie on przejeżdżał przez Wadowice. Dla osób interesujących się tematyką kolejową z pewnością ciekawostką będzie jeden z punktów na trasie Ornaka – pozwoli on bowiem dotrzeć do Skansenu Taboru Kolejowego w Chabówce, gdzie kolekcja zgromadzonych w skansenie pojazdów jest najliczniejsza w Polsce i prezentuje przeróżne rodzaje maszyn, począwszy od maszyn parowych, poprzez spalinową, a na elektrycznych zespołach kończąc. Miłośników kolei z pewnością będzie tam można spotkać 20 i 21 lipca, gdyż właśnie w tym czasie organizowana jest 15. edycja słynnego festiwalu Parowozjada. Również w tym roku nie zabraknie widowiskowych wystaw i ciekawych konkursów, a przede wszystkim przejazdów zabytkowymi składami, w tym również w kabinie maszynisty.

P

W wakacje trwać będzie także akcja „Kolej na Muzea” Wakacje to odpowiedni czas na piesze wędrówki, dlatego osoby spędzające aktywnie czas wolny, będą mogły wybrać się w Beskidy Śląskie. Tym, którzy planują w tym roku zdobyć najwyższy szczyt polskiej części Śląska Cieszyńskiego, czyli Baranią Górę lub też przejechać się kolejką linową w kierunku Wielkiej Czantorii, z pewnością warto polecić połączenia Kolei Śląskich w kierunku Ustronia i Wisły. Pozostając w temacie górskich wojaży, równie atrakcyjnym kierunkiem są oczywiście Beskidy Żywieckie, gdzie również ciekawie można spędzić czas, nie tylko na wędrówkach, ale także zwiedzając przykładowo Muzeum Miejskie, jak i znane wszystkim Muzeum Browaru w Żywcu. Dodatkowo warto wspomnieć, iż dzięki transgranicznym połączeniom przewoźnika, można wybrać się do Bohumina i zwiedzić krainę śląsko-morawską.

Jednocześnie przypominamy, iż w dalszym ciągu trwa akcja pt. „Kolej na Muzea”, która umożliwia pasażerom Kolei Śląskich skorzystanie ze zniżek w wybranych placówkach kulturowych. Tegoroczna edycja programu „Kolej na Muzea” jest szczególnie istotna, ponieważ śląski przewoźnik obchodzi 2019 rok pod znakiem kultury. Dlatego też, prócz tańszych wejść do takich placówek jak np. Zamek Cieszyn, Industrialne Centrum Kultury w Rybniku-Niewiadomiu, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Muzeum Zamkowe w Pszczynie, Muzeum Zamek w Oświęcimiu czy Parafia Ewangelicko-Augsburska w Cieszynie, podróżni będą mogli spodziewać się kilku niespodzianek kulturalnych, związanych z prowadzoną przez Koleje Śląskie kampanią, czyli właśnie Rokiem Kultury. W drodze na wymarzony odpoczynek, podróżujący pociągami, mogą również liczyć np. na książki, które będą sukcesywnie „uwalniane” w okresie wakacyjnym, w związku z akcją bookcrossingową. ■

KOLEJE ŚLĄSKIE W METROBILECIE! Wszystkim, którzy będą chcieli spędzić ciekawie wakacyjny czas w naszym województwie przypominamy, że 27 czerwca ruszył Metrobilet. To nowa oferta biletowa, dzięki której będzie można korzystać z transportu publicznego w aglomeracji (tramwajów, autobusów i trolejbusów), a także z usług Kolei Śląskich.

Wszystko za sprawą porozumienia Metropolii z samorządem województwa śląskiego, który odpowiada za połączenia kolejowe.

Kolejami Śląskimi dotrzemy w zasadzie do każdej ważnej przestrzeni turystycznej województwa

Istotnym punktem wakacyjnego rozkładu jazdy jest zwiększenie częstotliwości połączeń w kierunku Zakopanego

nr 6/2019 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

gazetaParkowa

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

I

śląskieeko DRZEWO MA SWOJE PRAWA /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH, JUŻ KOLEJNY ROK Z RZĘDU, FINANSUJE EKOSPOTKANIA. TO DZIESIĘĆ TEMATYCZNYCH OTWARTYCH PRELEKCJI, POŁĄCZONYCH Z ZAJĘCIAMI W TERENIE ZE SPECJALISTAMI RÓŻNYCH DZIEDZIN PRZYRODNICZYCH. GOŚCIEM JEDNEGO Z OSTATNICH BYŁ DOKTOR JERZY PARUSEL, DYREKTOR CENTRUM DZIEDZICTWA PRZYRODY GÓRNEGO ŚLĄSKA, KTÓRY MÓWIŁ O PRAWACH DRZEW. Park Śląski

Rozmawiał: Łukasz Respondek

wyższy stan świadomości. Koją nerwy, mają znaczenie krajobrazowe, chłodzą. A betonowe pustynie nie są miejscem do życia człowieka.

– Prawa drzew – to brzmi całkiem ciekawie. Co było inspiracją do wybrania akurat takiego zagadnienia na Eko-spotkanie?

– Bezpośrednim powodem jest proklamowana podczas kolokwium Zgromadzenia Narodowego we Francji 5 kwietnia tego roku „Deklaracja Praw Drzew”. Zapisano w niej m. in., że „drzewo, żywa istota wrażliwa na zmiany w środowisku, musi być szanowane jako takie i nie może być sprowadzone do roli przedmiotu. Ma prawo do przestrzeni powietrznej i podziemnej, której potrzebuje, aby osiągnąć pełny wzrost i wymiar dorosły”. Muszę przyznać, że widząc, co człowiek czyni z drzewami, o podobnych zapisach myślałem już wcześniej. Wymyśliłem więc własną kartę praw drzew. I o niej oraz o tym, jaka powinna być relacja człowieka z drzewem, chcę opowiedzieć.

– Skoro to takie oczywiste, dlaczego drzewa ciągle znikają z naszej przestrzeni?

– Bo są niewygodne. Znikają najczęściej, gdy potrzeby drzewa i człowieka są rozbieżne. W miejscach, które kształtujemy, musimy brać pod uwagę, że drzewo może żyć nawet kilkaset lat i potrzebować dużo przestrzeni. Dlatego, dla własnego dobra, trzeba ją mu zapewnić. ■

EKO-SPOTKANIA PODCZAS „ŚNIADAŃ NA TRAWIE”

– Drzewa powinny mieć swoje prawa?

– Ludzie i zwierzęta mają swoje prawa, które wynikają z fundamentalnych aktów. Mam tu na myśli Deklarację Praw Człowieka oraz Deklarację Praw Zwierząt. Rośliny natomiast są pozbawione jakichkolwiek praw. Są bezbronne. Drzewa w szczególności.

– I taka kodyfikacja, jak ta we Francji, może pomóc?

– Sama deklaracja jest wyłożeniem zasad, jakie człowiek sobie narzuca wobec drzew. Ona może być podstawą szczegółowych regulacji w ustawach, na przykład dotyczących granic ingerencji człowieka w drzewo. Francuska deklaracja została opublikowana i przetłumaczona na wiele języków. Ona mówi o tym, kim i czym jest drzewo. Że ma system korzeniowy zanurzony w glebie, że służy człowiekowi, pochłaniając dwutlenek węgla, ogranicza zanieczyszczenia i hałas. Że drzewa mają wartość kulturową i estetyczną.

Przypomina też o tym, że drzewo nie porusza się, nie ma możliwości ucieczki przed nieodpo-

Drzewa uczą pokory – przekonuje Jerzy Parusel wiednim działaniem człowieka. Deklaracja, w sensie cywilizacyjnym, podsumowuje relację ludzi z drzewami, jako istotami żywymi.

– Czy taki dokument nie jest aby zbyt ortodoksyjny?

– Na ten temat opinie są bardzo podzielone. Niektórzy rzeczywiście uważają, że stawianie drzewa na równi z życiem człowieka jest nadużyciem. Jednak granica przestrzegania praw drzew do życia jest umowna. Wpływają na nią kwestia

kultury, prawa, granic ingerencji. Na pewno warto na ten temat dyskutować.

– Ale nie da się ukryć, że Francuzi zwrócili tą deklaracją uwagę na problem z drzewami. Przypomnieli poniekąd, jak bardzo są one ważne.

– Jestem leśnikiem. Dla mnie drzewo jest kwintesencją mojego życia. Drzewa uczą pokory. Można z nich zbudować dom, ogrzać się. Drzewa w sensie kulturowym pomogły człowiekowi osiągnąć

29 czerwca: „Co nas łączy ze zwierzętami”, prowadzi prof. dr hab. Piotr Skubała, pracownik naukowy Uniwersytetu Śląskiego; 6 lipca: „Tajniki fotografowania przyrody”, prowadzi dr Barbara Bacler-Żbikowska, pracownik naukowy Śląskiego Uniwersytetu Medycznego; 20 lipca: „Tajemnice słodkowodnych bezkręgowców Parku Śląskiego”, prowadzi mgr Klaudia Cebulska, doktorantka Uniwersytetu Śląskiego; 3 sierpnia: „Lecznicze właściwości ziół”, prowadzi mgr Katarzyna Kowalik, doktorantka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego; 10 sierpnia: „Bogactwo ogrodu różanego”, prowadzi mgr inż. Łukasz Drozd, Starszy specjalista ds. zieleni Parku Śląskiego; 24 sierpnia: „Przygotowanie krzewów i kwiatów ogrodowych do jesieni”, prowadzi mgr inż. Krystian Golasz, Specjalista ds. zieleni Parku Śląskiego.

„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”

II

śląskie eko

gazetaParkowa nr 6/2019

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

MILIONY NA EKOPRACOWNIE Zdjęcia: UMWŚ

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

POZNALIŚMY LAUREATÓW KONKURSU „ZIELONA PRACOWNIA”, CZYLI SZKOŁY, W KTÓRYCH DZIĘKI DOFINANSOWANIU WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH, POWSTANĄ EKOPRACOWNIE. FUNDUSZ NA NAGRODY PRZEZNACZYŁ PONAD 3 MLN ZŁ.

Nagrody w konkursie wręczał marszałek Jakub Chełstowski

Łukasz Respondek roczyste rozstrzygnięcie piątej już edycji konkursu „Zielona Pracownia 2019” miało miejsce w Muzeum Śląskim w Katowicach. W gali udział wzięli m.in. Jakub Chełstowski – marszałek województwa śląskiego, wicemarszałek Dariusz Starzycki, Izabela Domogała – Członek Zarządu Województwa, Jan Kawulok – przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego, Tomasz Bednarek – prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach a także radni wojewódzcy, dyrektorzy i nauczyciele szkół oraz młodzież, która od września będzie korzystała z nowoczesnych pracowni.

– Podstawą skutecznego nauczania młodzieży jest stworzenie dobrego i ciekawego programu dydaktycznego. Konieczna jest również atrakcyjna metoda dotarcia z tą wiedzą do współczesnego, młodego człowieka.

Na obydwie te potrzeby odpowiada konkurs Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dzięki niemu w wielu szkołach w naszym regionie przybędzie nowoczesnych sal lekcyjnych, które umożliwią naukę na najwyższym poziomie – tłumaczy marszałek Chełstowski.

Przedmiotem konkursu „Zielona pracownia” jest utworzenie szkolnych pracowni na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, geologicznych czy chemiczno-fizycznych. W tym roku zainteresowanie konkursem było bardzo duże – do WFOŚiGW wpłynęło łącznie 161 wniosków. Spośród wszystkich nadesłanych prac, w tym roku wyłoniono aż 87 laureatów. Na utworzenie zielonych pracowni w tej edycji konkursu, Fundusz przeznaczy ponad 3 000 000 zł.

– W ciągu 5 lat Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Katowicach na modernizację placówek przeznaczył ponad 8,5 mln złotych. Dzięki temu w 111 gminach województwa śląskiego funkcjonują lub będą funkcjonować nowoczesne ekopracownie – wylicza Tomasz Bedarek, prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

Nadesłane wnioski oceniano, biorąc pod uwagę: pomysł na zagospodarowanie pracowni (wykorzystanie przestrzeni, funkcjonalność, estetykę kreatywność, innowacyjność rozwiązań), różnorodność pomocy dydaktycznych, wyposażenia i sprzętu oraz zasadność ich zakupu. ■

U

W czasie gali prowadzone były warsztaty m.in. przez Fundację Park Śląski

Przedmiotem konkursu „Zielona pracownia” jest utworzenie szkolnych pracowni m.in. na potrzeby nauk przyrodniczych

„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”

reklama ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 6/2019

gazetaParkowa

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

13

14

gazetaParkowa nr 6/2019 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

reklama ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////