Miesięcznik "Dwa Kwadranse" wydanie kwiecień 2021 by Park Śląski

j a l ny ! c e p s k e t a d o d

Wszystko, ie co powinniśceć zi d ie w h o powstaniac h śląskic

kwiecień 2021 | wydanie nr 14

GAZETA BEZPŁATNA

Lekkoatletyczna uczta

w gwiazdorskiej obsadzie

To będzie wyjątkowy maj na Stadionie Śląskim. 1 i 2 maja zawładną nim mistrzostwa świata sztafet World Athletics Relays Silesia21. Start w imprezie potwierdziło 36 reprezentacji, w składach których nie zabraknie medalistów olimpijskich i rekordzistów świata. W ostatni weekend maja przeżyjemy w Kotle Czarownic kolejne wielkie emocje za sprawą Drużynowych Mistrzostw Europy w lekkoatletyce.

udziału w mistrzostwach świata zgłoszono ponad 650 zawodników, którzy mają utworzyć 154 zespoły sztafetowe. Na listach zgłoszonych można odnaleźć nazwiska światowych sław lekkoatletyki. W drużynie Republiki Południowej Afryki zobaczymy rekordzistę świata i mistrza olimpijskiego w biegu na 400 metrów Wayde van Niekerka. Sprinterską sztafetę Jamajki wesprze złota medalistka igrzysk w Rio de Janeiro w biegach na 100 i 200 metrów Elaine Thompson. W ekipie Czech nie zabraknie trzykrotnego halowego mistrza świata Pavla Masláka. Mocny skład przysyłają Holendrzy – na Stadion Śląski wróci znana ze startu w ubiegłorocznym Memoriale Kamili Skolimowskiej mistrzyni świata i wicemistrzyni olimpijska w sprincie na 200 metrów Dafne Schippers. Do Polski ponownie przybędzie także wschodząca gwiazda niderlandzkiej lekkoatle-

tyki, dwukrotna halowa mistrzyni Europy z Torunia w biegu na 400 metrów oraz sztafecie Femke Bol. Mistrzyni Europy w biegu na 400 metrów z hali w Glasgow Léa Sprunger będzie podporą sztafety szwajcarskiej. – Jestem dumny, że gospodarzem takiego wydarzenia jest Województwo Śląskie. Narodowy Stadion Lekkoatletyczny – Stadion Śląski – to niewątpliwe wyjątkowe miejsce – zaznacza marszałek Jakub Chełstowski. W ogłoszonej przez Polski Związek Lekkiej Atletyki ekipie biało-czerwonych znaleźli się m.in. halowy mistrz Europy w biegu na 800 metrów Patryk Dobek oraz wicemistrzyni kontynentu w tej konkurencji Joanna Jóźwik. Oboje mają się zaprezentować w sztafecie 2 × 2 × 400 metrów. W biegu rozstawnym 4 × 400 metrów o awans na igrzyska olimpijskie

powalczą panowie z Jakubem Krzewiną na czele – halowym rekordzistą świata w sztafecie. W sumie reprezentacja Polski na World Athletics Relays Silesia21 liczy 44 zawodników. – Reprezentacja przyjedzie na Śląsk po dobrze przepracowanym zgrupowaniu na Teneryfie. Liczymy na udany start. Stawką są przecież olimpijskie przepustki – mówi dyrektor sportowy PZLA Krzysztof Kęcki. Zawody odbędą się w zaostrzonym reżimie sanitarnym. Jednak jak podkreśla prezydent światowej federacji lekkoatletycznej Lord Sebastian Coe, nie przysłoni to najważniejszych celów, z jakimi przyjadą na Śląsk reprezentacje. – Najlepsze sztafety świata będą walczyć o prestiżowe zwycięstwo oraz przepustki na igrzyska olim-

pijskie w Tokio. W programie nie zabraknie także widowiskowych sztafet płotkarskiej oraz 2 × 2 × 400 metrów – podkreśla prezydent World Athletics. World Athletics Relays – Mistrzostwa Świata Sztafet to impreza organizowana pod egidą World Athletics (dawny IAAF) od 2014 roku. Pierwsze trzy edycje odbyły się na Bahamach, w 2019 roku zawody organizowała Japonia. W 2021 roku sztafetowe mistrzostwa świata pierwszy raz odbędą się w Europie, na Stadionie Śląskim w Chorzowie. Najlepsze zespoły uzyskają tutaj awans do Igrzysk Olimpijskich w Tokio oraz planowanych na rok 2022 lekkoatletycznych mistrzostw świata w Stanach Zjednoczonych. W ostatni weekend maja w Kotle Czarownic zobaczymy osiem lekkoatletycznych reprezentacji. W Chorzowie rywalizować będą ekipy z Francji, Wielkiej Brytanii,

KORFA N TÓWKA dodatek specjalny!

Wszystko, co powinniście wiedzieć o Powstaniach Śląskich

Niemiec, Włoch, Ukrainy, Hiszpanii, Portugalii oraz broniącej złotego medalu sprzed dwóch lat Polski. W sierpniu 2019 roku polscy lekkoatleci po raz pierwszy w historii zwyciężyli w DME. Biało-czerwoni zdobyli wtedy w Bydgoszczy 345 punktów. Drugie miejsce zajęli Niemcy – 317,5, a trzecie Francuzi – 316,5. Były to ostatnie zawody w formule dwunastozespołowej. Z superligi spadły reprezentacje Czech, Szwecji, Grecji, Finlandii i Szwajcarii. Awansowała Portugalia.

MARCIN KRÓL

O superbohaterach rodzimej lekkoatletki piszemy także na stronach 4--5

KURIEREM PRZEZ #ŚLĄSKIE

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Asfalt jak z obrazka!

KATOWICE

Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach jako pierwszy przedstawiciel strony samorządowej otrzymał tytuł Ambasadora w programie Innowacyjne Drogi Samorządowe, uruchomionym i prowadzonym przez ORLEN Asfalt.

elem projektu jest popularyzacja innowacyjnych technologii budowy dróg, które przełożą się na ich trwałość. W listopadzie ubiegłego roku Orlen Asfalt ogłosił uruchomienie programu Innowacyjne Drogi Samorządowe, który ma pomóc w promocji innowacyjności w samorządach oraz poprawić jakość dróg w Polsce. Dla jednostek samorządu terytorialnego objętych programem spółka przygotowała szereg szkoleń oraz możliwość współpracy przy realizacji inwestycji drogowej. – Zarząd Dróg Wojewódzkich stosuje najnowocześniejsze rozwiązania w budowie dróg, co przekłada się na ich jakość i trwałość. Naszym priorytetem jest bezpieczeństwo użytkowników dróg i komfort kierowców, dzięki czemu region ma jedną z najlepszych sieci drogowych w Polsce. Mimo trudnej sytuacji związanej z pandemią koronawirusa nie rezygnujemy z nowych inwestycji, poprawiając sieć komunikacyjną w regionie – akcentuje marszałek województwa, Jakub Chełstowski.

Technologia asfaltów wysokomodyfikowanych polega na stosowaniu lepiszcza asfaltowego, w którym objętościową przewagę ma sieć elastomerowa, co sprawia, że lepiszcze prezentuje szereg cech typowych dla polimeru i wyraźnie poprawia właściwości funkcjonalne nawierzchni. Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach już w 2013 roku zastosował to rozwiązanie. Był to pierwszy w Polsce i czwarty w Europie odcinek wykonany w tej technologii. Trzy lata później po raz pierwszy na świecie wykonano drogę tzw. perpetual pavement (nawierzchnię długowieczną), tzn. z zastosowaniem asfaltów wysokomodyfikowanych w pełnym pakiecie warstw drogowych. Od 2017 roku wszystkie nawierzchnie nowo

powstałych dróg w technologii asfaltowej są wykonywane właśnie w taki sposób. – Zastosowanie nowej technologii, kiedy robi się to po raz pierwszy nie tylko w Polsce, ale i Europie, jest ogromnym wyzwaniem – mówi Zbigniew Tabor, dyrektor ZDW w Katowicach. – Drogowcy z Niemiec, doceniając nasze doświadczenia, również zainteresowali się tym lepiszczem i w tym roku wykonają pierwszy odcinek z zastosowaniem asfaltu wysokomodyfikowanego. O tytuł Ambasadora w Programie Innowacyjne Drogi Samorządowe ubiegać się mogą jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostki organizacyjne podległe jednostkom samorządu terytorialnego, które

chcą wdrażać innowacyjne rozwiązania w obszarze budowy dróg. Podstawą jest prawidłowo złożony wniosek, który należy przesłać poprzez stronę innowacyjnedrogi.pl lub za pośrednictwem poczty tradycyjnej. Każdy wniosek jest rozpatrywany indywidualnie przez kapitułę, powołaną przez zarząd ORLEN Asfalt. Na podstawie przeprowadzonej analizy pod kątem kryteriów określonych w Regulaminie, Kapituła zdecyduje o przystąpieniu danej jednostki do programu. Samorządy objęte programem będą mogły wziąć udział w serii szkoleń i warsztatów związanych z zapewnieniem jakości dróg, a także nawiązać relacje biznesowe na preferencyjnych warunkach. /MAR/

SUCHA BESKIDZKA / ŻYWIEC

Wspólnie zrewitalizują linię kolejową

Śląskie i Małopolskie podpisały list intencyjny dotyczący nawiązania współpracy w celu rewitalizacji linii kolejowej nr 97 na odcinku Sucha Beskidzka–Żywiec. – To ważny dzień dla obu województw. List intencyjny dotyczy naszej współpracy w ramach programu Kolej Plus. Jestem przekonany, że realizacja tego projektu poprawi komunikację między naszymi regionami, a przede wszystkim ułatwi życie mieszkańcom – powiedział marszałek województwa małopolskiego, Witold Kozłowski. Strony zadeklarowały podjęcie wspólnych działań na rzecz rewitalizacji odcinka linii kolejowej Sucha Beskidzka–Żywiec (wraz z odtworzeniem mijanki w Hucisku) o łącznej długości ok. 35 km, obejmującego miejscowości powiatu suskiego (woj. małopolskie): Sucha Beskidzka, Stryszawa, Lachowice, Kurów, Hucisko oraz powiatu żywieckiego (woj. śląskie): Pewel Wielka, Jeleśnia, Pewel Mała, Świnna, Żywiec.

– To połączenie jest bardzo ważne nie tylko dla subregionu południowego, ale także ze względów gospodarczych i turystycznych. Dzisiaj ta linia jest niewykorzystana i chcemy przywrócić jej funkcjonalność. Po rewitalizacji planowane są na niej cztery pary pociągów dziennie, co pokazuje zakres tej inwestycji – podkreśla wicemarszałek Województwa Śląskiego, Dariusz Starzycki. Szczegółowe zasady współpracy na rzecz realizacji przedsięwzięcia, w szczególności kwestie związane z jego finansowaniem, a także kwestie organizacji regionalnego transportu kolejowego (zapewnienie przewozów w relacji Kraków Główny–Żywiec w co najmniej minimalnych wymaganiach Programu Kolej Plus) będą przedmiotem ustaleń między Stronami.

Strony zadeklarowały podjęcie wspólnych działań na rzecz rewitalizacji odcinka linii kolejowej Sucha Beskidzka – Żywiec (wraz z odtworzeniem mijanki w Hucisku) o łącznej długości ok. 35 km. | Fot. Stowarzyszenie Kolej Beskidzka. Przedstawiciele obu regionów podkreślali zgodnie, że ten projekt jest efektem udanej współpracy województw śląskiego i małopolskiego. – To rewitalizacja linii kolejowej, która powstała pod koniec XIX wieku, żeby zaktywizować tereny górskie. Wierzę, że ta inwe-

DWA KWADRANSE wydanie nr 14 Wydawca: Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku S.A. w Chorzowie Redakcja: aleja Różana 2, 41-501 Chorzów Tel. 694 594 633 E-mail: dwakwadranse@parkslaski.pl

stycja pomoże również dzisiaj osiągnąć ten cel, pobudzić rozwój gospodarczy i ważną na tych terenach turystykę. Współpraca obu województw jest bardzo dobra, o czym świadczą właśnie takie projekty, które służą mieszkańcom – tłumaczyła Beata Białowąs, członek zarządu Województwa Śląskiego. /MAR/

Redaktor naczelny: Marcin Król Dział reporterski: Przemysław Malisz, Łukasz Pulnar Redaguje: Zespół Reklama: Dagmara Piskorz Projekt: Marcin Król/KaT-Graphic

Drukarnia: POLSKA PRESS sp. z o.o. Oddział Poligrafia Drukarnia Sosnowiec Nakład: 150 000 egzemplarzy

o tym się mówi

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

POKONAĆ KRYZYS W BRANŻY

Nadchodzi odsiecz dla

turystyki

Wojciech Kałuża

wicemarszałek województwa

– Rok temu, kiedy na całym świecie nastąpił paraliż związany z pandemią, nasze województwo jako pierwsze podjęło działania wspierające sektor przedsiębiorstw w tym trudnym i bardzo niepewnym czasie. Opracowaliśmy pakiet pomocowy, obejmujący m.in. dotacje na inwestycje oraz utrzymanie miejsc pracy. Śląskie to region, w którym turystyka odgrywa szczególną rolę, a firmy działające w tej branży przeżywają prawdziwą zapaść, dlatego też został opracowany nowy program dedykowany temu sektorowi. VII Filar Śląskiego Pakietu dla Turystyki to możliwość doinwestowania, przeprowadzenia prac modernizacyjnych czy dostosowania oferty do wymogów sanitarnych.

Od 30 kwietnia do 18 maja 2021 przedsiębiorcy z regionu mogą składać wnioski w konkursie „Inwestycje w MŚP”. To realna kontynuacja Śląskiego Pakietu dla Turystyki, który w sumie wyniesie 87,5 mln zł.

ubiegłym roku była to kwota 3,5 mln zł. Z pomocy skorzystało 405 podmiotów, województwo dofinansowało 477 wydarzeń, a kampanie społeczne promujące turystykę uzyskały blisko 30 mln odsłon. Jednak druga fala pandemii spowodowała kolejny kryzys branży. Blisko 90 proc. hoteli odnotowało po wprowadzeniu rządowych obostrzeń średnią frekwencję poniżej 20 proc., z czego prawie 6 na 10 hoteli poniżej 10 proc. W lutym 12 gmin otrzymało od województwa finansowe wsparcie w odbudowie ruchu turystycznego, który mocno ucierpiał wskutek pandemii koronawirusa. Do ich budżetów trafi w sumie 8 mln zł. Symboliczne czeki wręczono w Szczyrku. Pomoc ma formę rekompensat dla gmin objętych pomocą za utracone dochody budżetowe. W efekcie gminy mają podjąć inicjatywy na rzecz przedsiębiorców z branży turystycznej. Będą to zwolnienia z podatków czy też umorzenia opłat lokalnych. Wysokość wsparcia wyniesie do 125 procent utraconych w 2021 roku dochodów budżetowych z tytułu decyzji podjętych przez organy gmin na rzecz przedsiębiorców z branży turystycznej. Wysokość wnioskowanej pomocy na jedną gminę wynosi nie więcej niż 2 mln zł (dotyczy gmin, w których stosunek ilości miejsc noclegowych w gminie liczonej do ilości mieszkańców w gminie przekracza wskaźnik 0,5) i po 500 tys. zł w przypadku pozostałych. – Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. Budżety naszych gmin, często oparte na turystyce, mocno ucierpiały. Pomoc nadeszła z województwa, za co jesteśmy bardzo wdzięczni – akcentował w rozmowie z miesięcznikiem Dwa Kwadranse Antoni Byrdy, burmistrz Szczyrku. Szczyrk jest klasycznym przykładem gminy żyjącej z turystyki. Aż 90 procent przychodów Szczyrku pochodzi z podatków firm turystycznych, zaś 60-70 proc. z nich generowanych jest właśnie zimą.

W styczniu Sejmik województwa przyjął uchwałę o wsparciu gmin, dla których turystyka jest jedną z kluczowych branż gwarantujących wpływy do budżetu. Wzorem ubiegłego roku branża otrzyma zastrzyk, ale kwota pomocy będzie znacznie wyższa niż w ubiegłym roku (było to 3,5 mln zł – dop. red.), bo wyniesie aż 84 mln zł. Na początek pomiędzy gminy została rozdzielona kwota 8 mln zł. Szczyrk zostanie wsparty kwotą 2 mln zł. Pomoc tej samej wielkości otrzyma również Wisła, 1 mln zł dostanie Ustroń, po 500 tys. zł gminy Istebna, Jeleśnia i Bielsko-Biała, 477 tys. zł otrzymają Wilkowice, 300 tys. zł Węgierska Górka, 298 tys. zł zasili budżet gminy Brenna, 200 tys. zł trafi do gminy Jaworze, 125 tys. zł do Rajczy i 100 tys. zł do Gilowic.

– Konkurs ma na celu wsparcie przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych skutkami pandemii, których działalność była mocno ograniczona w wyniku wprowadzonych obostrzeń. Postawiliśmy na sektor turystyczny, gastronomię i tzw. przemysł czasu wolnego, opracowując katalog z kodami PKD obejmujący działalność związaną z prowadzeniem bazy noclegowej (hotele, pola kempingowe), bazy gastronomicznej (także tzw. ruchome placówki gastronomiczne), wyciągi narciarskie, wypożyczalnie sprzętu rekreacyjnego i sportowego, działalność dotyczącą organizacji wypoczynku – agencje turystyczne, przewodnicy oraz tzw. turystykę biznesową bardzo prężnie rozwijająca się w naszym regionie, związaną z obsługą imprez targowych, kongresów. Warto podkreślić, że

W styczniu Sejmik województwa przyjął uchwałę o wsparciu gmin, dla których turystyka jest jedną z kluczowych branż gwarantujących wpływy do budżetu. Od 30 kwietnia do 18 maja przedsiębiorcy z regionu mogą składać wnioski w przeznaczonym dla branży turystycznej konkursie „Inwestycje w MŚP”, którego alokacja wynosi 76 mln złotych. Maksymalna kwota dofinansowania przewidziana w tym naborze wynosi 500 tys. złotych, minimalna 50 tys. zł, natomiast zakres pomocy sięga 85 procent kosztów kwalifikowalnych. Przedsiębiorstwa będą mogły przeznaczyć dotacje m.in. na: nakłady na inwestycje przyczyniające się do rozbudowy posiadanych aktywów niezbędnych do utrzymania działalności, podniesienia atrakcyjności oferowanych usług oraz przeprowadzenie prac modernizacyjnych podwyższających standardy bazy noclegowej czy gastronomicznej.

opracowanie zasad konkursu oraz wyznaczenie branż podlegających wsparciu było poprzedzone szeroką analizą sektora turystycznego – informuje Krzysztof Spyra, dyrektor Śląskiego Centrum Przedsiębiorczości, które po raz kolejny realizuje konkurs przeznaczony dla przedsiębiorstw dotkniętych skutkami kryzysu zdrowia publicznego. Weryfikacji podlegał również katalog kosztów kwalifikowalnych, który poza standardowymi inwestycjami dotyczącymi zakupu urządzeń czy prac budowlanych, przewiduje także zupełnie nowe możliwości np. nabycie specjalistycznych środków transportu uzupełniających ofertę branży turystycznej. Przedsiębiorcy mogą zatem zakupić hulajnogi

i rowery (także z napędem elektrycznym), kajaki, rowery wodne, łodzie żaglowe, bryczki, sanie, a nawet balony, paralotnie czy szybowce. Bonusem w naborze jest także możliwość promocji nowych usług, na którą firmy mogą przeznaczyć 30 tys. złotych. Dodatkowym kryterium dostępu będzie spadek przychodów o min. 50 proc. w 2020 roku, w porównaniu z rokiem 2019. W celu zapewnienia, że udzielona pomoc będzie służyła rozwojowi regionu, przedsiębiorstwo musi prowadzić działalność gospodarczą związaną z projektem. – Kończąca się perspektywa finansowa na lata 2014–2020 oznacza niewielkie środki do dyspozycji, które obecnie pochodzą głównie z oszczędności na różnych działaniach w ramach RPO WSL. Tym bardziej cieszy, że dzięki staraniom zarządu województwa udało się uruchomić wsparcie dla przedsiębiorstw z branży turystycznej na poziomie 76 mln złotych – podsumowuje Krzysztof Spyra.

MARCIN KRÓL

SUPERBOHATEROWIE

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Justyna Święty-Ersetic

Kobieta,

która zawsze stawia na swoim

O sobie mówi, że ma ciężki charakter i jest bardzo uparta. Lubi stawiać na swoim. Dzięki temu i ciężkiej pracy w sporcie osiągnęła już bardzo dużo. Przed nami superbohaterka – Justyna Święty-Ersetic, ambasadorka Stadionu Śląskiego i marki #Śląskie, podwójna złota medalistka Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce w Berlinie w 2018 roku. Podczas Mistrzostw Sztafet będzie wielką nieobecną.

starcie zaplanowanych na 1 i 2 maja zawodów nie zobaczymy naszej najlepszej sprinterki. Zawodniczce zalecany jest odpoczynek. Trzeba bowiem pamiętać, że podczas marcowych Halowych Mistrzostw Europy w Toruniu doznała naciągnięcia mięśnia czworogłowego, który już wcześniej jej doskwierał, dlatego nie wystąpiła w finale biegu sztafetowego. Trzymamy kciuki, by do igrzysk w Tokio w pełni wydobrzała. Sprinterka słynie z iście żelaznego charakteru. Już od dziecka uwielbiała sport. Wychowanie fizyczne było jej przedmiotem numer jeden. Przygodę z bieganiem na poważnie zaczęła pod koniec podstawówki. Na zawodach rejonowych biegała 400 metrów w systemie wahadłowym (8×50 metrów). Odnosiła pierwsze sukcesy, a to napędzało ją do dalszej pracy. Za młodu lubiła rywalizację w grupie, stawała też w szranki na bieżni z chłopakami, zostawiając ich daleko w tyle… Dziś jest najszybszą polką na dystansie 400 metrów od czasów legendy – Ireny Szewińskiej. Dojście do takiego etapu kosztowało ją wiele cierpienia i przelanego potu.

– Do treningów trzeba dużo cierpliwości, siły i mobilizacji wewnętrznej. Pomimo zmęczenia, które odczuwamy w nogach, trzeba się przemóc i skończyć trening – powiedziała w reportażu „Śląskie 4 You” lekkoatletka. Ten cykl dokumentów z ciekawymi osobowościami udało się zrealizować dzięki dofinansowaniu z budżetu Województwa Śląskiego. – To miesiące, lata przygotowań. I to jest ten najtrudniejszy moment, kiedy robi się katorżnicze treningi. Nieraz Justyna kończyła treningi na kolanach i nie miała siły wstać – dodawał w reportażu Aleksander Matusiński, trener kobiecej sztafety 4 ×400 metrów. Po męczących treningach ukojenia i odpoczynku szuka w ukochanym Raciborzu, skąd pochodzi. Z rodzinnym miastem ma same dobre wspomnienia. Pamięta, jak wróciła tutaj z Berlina. – Miasto przywitało mnie w tak fantastyczny sposób. Pod szkołę podstawową, do której uczęszczałam, przyszło mnóstwo

Do treningów trzeba dużo cierpliwości, siły i mobilizacji wewnętrznej. Pomimo zmęczenia, które odczuwamy w nogach, trzeba się przemóc i skończyć trening – powiedziała w reportażu „Śląskie 4 You” lekkoatletka. Ten cykl dokumentów z ciekawymi osobowościami udało się zrealizować dzięki dofinansowaniu z budżetu Województwa Śląskiego. kibiców, mnóstwo osób z transparentami, ludzie w domach, na płotach wywieszali cudowne rzeczy. Było to fantastyczne przeżycie, powiedziałam, że mam nadzieję, że po Igrzyskach Olimpijskich w Tokio również się w tym samym miejscu spotkamy – wspominała nasza superbohaterka. W pieleszach domowych lubi oddać się pieczeniu i czytaniu książek. W przerwach między treningami i zgrupowaniami udało się jej zdobyć stopień szeregowego. Pani

Justyna jest zawodowym żołnierzem, ukończyła kurs w 36 Dywizjonie Rakietowym Obrony Powietrznej. Nie wyklucza, że w przyszłości sportowy strój, po zakończeniu kariery lekkoatletycznej, zamieni na mundur. O czym marzy? Jak większość sportowców w kolekcji medali chciałby mieć ten najważniejszy. Wierzymy, że w Tokio uda się po niego sięgnąć. ŁUKASZ PULNAR

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

e i t n r m o ł y p S aucz ć SUPERBOHATEROWIE

a w o n a p ą b o s d na

Marzenie ma od lat jedno – skoczyć sześć metrów na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio. W marcu zdobył brąz podczas halowych mistrzostw Europy, dzięki wynikowi 5,80 m. Jest wiecznym optymistą, a kibice nazywają go ambasadorem uśmiechu.

odczas marcowych zawodów, jednych z kluczowych przed Tokio, Piotr Lisek w trzeciej próbie zaliczył wysokość 5,80 i już wtedy było wiadomo, że ma co najmniej brązowy medal, bo w rywalizacji liczyło się już tylko trzech zawodników. Poza Polakiem jeszcze rekordzista świata Szwed Armand Duplantis oraz Francuz Valentin Lavillenie. Obaj sięgnęli odpowiednio po złoto i srebro. Młodszy z braci Lavillenie wywalczył drugie miejsce, zaliczając skok na wysokość 5,80 m już za pierwszym razem i to jego rekord życiowy. Duplantis w ostatnich próbach walczył o rekord świata, ale trzykrotnie nie udało mu się przeskoczyć tyczki na wysokości 6,19 m. Szwed ostatecznie wygrał z wynikiem 6,05 m i jako jedyny w niedzielnym konkursie przekroczył barierę sześciu metrów. – Zrobiłem, co mogłem. W tym sezonie już skakałem 5,80 m, więc to było moje maksimum. Czułem się dobrze, ale trudno jest rywalizować z takimi chłopakami jak Duplantis i Lavillenie. Jestem zadowolony z mojego wyniku. Zawsze staram się robić, co w mojej mocy, by trafiać z formą na imprezę docelową. Teraz chwila oddechu i ostatnia prosta do igrzysk – mówi Lisek.

Piotr Lisek – Rekordy

 Skok o tyczce (stadion) – 5,94 (1 sierpnia 2018, Wittenberg) – nieoficjalny rekord Polski na otwartym stadionie  Skok o tyczce (hala) – 6,00 (4 lutego 2017, Poczdam) – absolutny rekord Polski

Jak zawsze, do wszystkiego podchodzi z optymizmem. Uśmiech nie znika z jego twarzy. – Sport nauczył mnie panować nad sobą. Człowiek osiąga pewną równowagę. Potyczka toczy się z własnymi słabościami. Skaczemy, stajemy na rozbiegu sami. Patrzymy na poprzeczkę, mam nadzieję zawieszoną na wysokości sześciu metrów, i musimy dokładnie wiedzieć, co chcemy zrobić. Tak mocno się skoncentrować na naszych zadaniach, a nie rywalach. Nie przeszkadzamy sobie jak w boksie czy siatkówce. Oczywiście, między skokami dwa-trzy słowa mogą wyprowadzić z równowagi, ale na szczęście jesteśmy jedną, wielką, tyczkarską rodziną. Wszyscy się lubimy i ta atmosfera jest świetna – podkreśla Piotr Lisek, nawiązując przy okazji do sytuacji w lekkoatletycznej kadrze. Jeden z jego pokoi, w którym spędza czas, jest wytapetowany… superbohaterami z komiksów i kreskówek. – To naprawdę fajnie na mnie działa! Mają przecież w sobie wielką moc – śmieje się reprezentant Polski. Ten rok będzie generalnym sprawdzianem jego możliwości. Poprzedni nie był łaskawy. – Najpierw trzeba szukać plusów. Na pewno więcej czasu spędziłem z rodziną. To mogę wynieść z tego sezonu sportowego. Gdyby był normalny, w domu bywałbym rzadziej. W sierpniu 2019 zostałem tatą, żona wychowywała córkę właściwie sama, bo ja ciągle byłem przecież poza domem. A nagle choć trochę mogłem posiedzieć z moimi dziewczynami. Wracając do poprzedniego sezonu – był trudny, nie mieliśmy zbyt wiele startów, musieliśmy się spiąć, żeby gdzieś wystartować. Są osoby, które stwierdziły,

Piotr Lisek – Osiągnięcia

 Srebrny medal mistrzostw świata – Londyn 2017 (5,89 m)  Brązowy medal mistrzostw świata – Pekin 2015 (5,80 m)  Brązowy medal halowych mistrzostw świata – Portland 2016 (5,75 m)  Brązowy medal halowych mistrzostw świata – Birmingham 2018 (5,85 m)  Złoty medal halowych mistrzostw Europy – Belgrad 2017 (5,85 m)  Brązowy medal halowych mistrzostw Europy – Praga 2015 (5,85 m)  III miejsce w superlidze drużynowych mistrzostw Europy – Czeboksary 2015 (5,80 m)  IV miejsce w Mistrzostwach Europy – Amsterdam 2016 (5,50 m)  IV miejsce w igrzyskach olimpijskich – Rio de Janeiro (5,75 m) że odpoczynek to dobre rozwiązanie. Ja stwierdziłem, że dla mojego ciała, zdrowia psychicznego, taki odpoczynek nie byłby sprzyjający – podkreśla zawodnik. Rywalizacja z Duplantisem to jego wielkie sportowe wyzwanie. – Mamy Armanda Duplantisa, rekordzistę świata, z którym naprawdę ciężko walczyć. To koleś, który jako pierwszy od 20 czy 22 lat wspiął się na wyżyny, na wysokość rekordu świata. Konkurencja jest bardzo mocna. Myślę, że gdybym

urodził się trochę wcześniej albo trochę później, może miałbym zdecydowanie łatwiej? – zastanawia się Piotr Lisek. – Ale Duplantis jest niesamowity. Chwała mu na to, że rozpowszechnia konkurencję skoku o tyczce na całym świecie. Dla nas to też plus. Od jakiegoś czasu motywujemy się, choćby jak ja z Pawłem Wojciechowskim, skacząc coraz wyżej. Mondo dał nam kolejnego kopa, żebyśmy jeszcze mocniej trenowali – przyznaje. Co ciekawe, prócz „klasycznych” przygotowań np. w ośrodku w Spale, Piotr Lisek trenuje… w ogrodzie przed domem swojej mamy – Mogę domowo zorganizować naprawdę dobre zawody! Oczywiście, nigdy tak nie będzie, bo za dużo osób na ten ogródek nie wejdzie. Ale fajne, że mogą przyjść moi bliscy, możemy zrobić sobie piknik, pogadać, puścić muzykę, a ja skaczę. To coś, o czym marzyłem, od kiedy zobaczyłem, że Renaud Lavillenie ma u siebie zeskok. Cieszę się, że to zaplecze do treningów powstało, to było jedno z moich marzeń. Mama przygotowuje dobry obiadek, potem trochę odpoczywam i ruszam do ćwiczeń. Super, prawda? – podsumowuje Piotr Lisek.

MARCIN KRÓL

Żoną Piotra Liska jest Aleksandra Wiśnik, polska lekkoatletka, tyczkarka. Halowa mistrzyni i wicemistrzyni Polski. Srebrna i brązowa medalistka mistrzostw Polski na stadionie. Para pobrała się w październiku 2016 roku.

puls regionu

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

MARSZAŁKOWSKI BUDŻET OBYWATELSKI Tężnia solankowa - źródło zdrowia i miejsce wypoczynku dla mieszkańców Raciborza. Inwestycja zrealizowana w ramach I edycji MBO. Wartość zadania: 312 999,99 zł. | Fot. materiały organizatora

Zdecyduj o tym,

jak wyglądać będzie #Śląskie Park na tak! Plac zabaw w Parku Śląskim. Inwestycja zrealizowana w ramach I edycji MBO. Wartość zadania: 224 tys. zł. | Fot. R. Zduńczyk

Wystartowała III edycja Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego. Mieszkańcy Województwa Śląskiego mogą do 16 maja zgłaszać propozycje zadań do zrealizowania w tegorocznej edycji. Na realizację przeznaczonych zostanie aż 10 mln zł!

odobnie jak w minionych edycjach MBO środki zostaną rozdysponowane na dwie pule. 5 mln zł trafi na zadania EKO, kolejne 5 mln zł przeznaczone będzie na zadania REGIO. – Przyjmując Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego „Zielone Śląskie 2030”, nakreśliliśmy kierunek, w którym zmierzamy. Projekty ekologiczne i przedsięwzięcia wpływające na poprawę środowiska naturalnego będą priorytetowe. Kolejna edycja Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego wpisuje się w te działania. Pulę 10 milionów złotych podzieliliśmy na pół. Mocny akcent stawiamy na wspieranie projektów służących ekologii. Zachęcam

mieszkańców do aktywności i realizowania pomysłów, które wpłyną na rozwój regionu – namawia marszałek Jakub Chełstowski. Ekologia, zdrowie, turystyka, sport, kultura, edukacja – to kierunki, które powinniśmy brać pod uwagę przy składaniu wniosków. W ramach puli EKO mogą być zgłaszane zadania spełniające łącznie trzy warunki: mają dominujący charakter ekologiczny, wpływają na poprawę środowiska naturalnego, służą rozwojowi całego województwa. Obowiązujące na terenie kraju obostrzenia wymagają rozwagi, stąd wprowadzone przez zarząd Województwa Śląskiego modyfikacje w zakresie dostarczania

dokumentacji w oryginale do dnia 2 lipca, pozwalające w sposób bezpieczny zachować ciągłość działań w zakresie całego mechanizmu. Pula REGIO podzielona będzie na 7 podregionów. Ile środków do rozdysponowania będzie dla każdego z nich? Zgodnie z uchwałą zarządu Województwa Śląskiego podział przedstawia się następująco:  Podregion nr 1 – powiaty: bielski, cieszyński, żywiecki oraz miasto na prawach powiatu Bielsko-Biała: 15 proc. – 750 000 zł;  Podregion nr 2 – powiaty: bieruńsko-lędziński, pszczyński oraz miasta na

HARMONOGRAM III EDYCJI MBO:  Do 16 maja – zgłaszanie zadań przez mieszkańców województwa śląskiego;  do 2 czerwca – udostępnienie na portalu obsługującym Marszałkowski Budżet Obywatelski oraz wywieszenie w siedzibie Urzędu i jego komórek zamiejscowych wykazu zgłoszonych zadań, które spełniają warunki formalne, określone w Regulaminie Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego Województwa Śląskiego;  do 2 lipca – uzupełnienie przez wnioskodawców podpisu na formularzu wniosku, kompletnej i prawidłowo wypełnionej listy poparcia zadania oraz wymaganej zgody władającego obiektem/terenem w oryginale;  do 16 lipca – udostępnienie na portalu obsługującym Marszałkowski Budżet Obywatelski listy zadań dopuszczonych i listy zadań niedopuszczonych do głosowania (7 dni na odwołanie, 30 dni na rozpatrzenie);  1 września – 15 września – głosowanie mieszkańców REGIONU;  do 24 września – ogłoszenie wyników głosowania oraz podjęcie przez zarząd województwa uchwały w sprawie zatwierdzenia listy zadań do realizacji na podstawie wyników głosowania mieszkańców województwa śląskiego.



prawach powiatu: Katowice, Mysłowice, Tychy: 15 proc. – 750 000 zł; Podregion nr 3 – powiaty: mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski oraz miasta na prawach powiatu: Jastrzębie-Zdrój, Rybnik, Żory: 16 proc. – 800 000 zł; Podregion nr 4 – powiaty: gliwicki, lubliniecki, tarnogórski oraz miasta na prawach powiatu: Bytom, Gliwice: 15 proc. 750 000 zł; Podregion nr 5 – miasta na prawach powiatu: Chorzów, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Zabrze: 13 proc. – 650 000 zł; Podregion nr 6 – powiaty: częstochowski, kłobucki, myszkowski oraz miasto na prawach powiatu Częstochowa: 11 proc. – 550 000 zł; Podregion nr 7 – powiaty: będziński, zawierciański oraz miasta na prawach powiatu: Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Sosnowiec: 15 proc. – 750 000 zł.

Aby zgłosić zadanie, należy wypełnić formularz, używając generatora eBO. Znajdziecie go na stronie: bo.slaskie.pl, gdzie podane są wszystkie informacje dotyczące III edycji MBO. Zadaniom, które zakwalifikują się do głosowania, będziemy mogli przyznawać punkty od 1 do 15 września. Do 24 września ogłoszone zostaną wyniki.

ŁUKASZ PULNAR

puls regionu

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Fundusze zastąpią Program Operacyjny FINANSE

Zarząd województwa przyjął wstępny projekt dokumentu „Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021–2027”.

pierwsza wersja regionalnego programu na lata 2021–2027. – Śląskie jest największym beneficjentem środków unijnych w ramach nowej perspektywy. Łącznie, wraz ze środkami z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, do regionu ma trafić blisko 4,4 mld euro. Myślę, że to pozwoli nam zmienić wizerunek województwa, a przede wszystkim poprawić jakość życia mieszkańców i dać nowy impuls gospodarce regionu – podkreśla marszałek Jakub Chełstowski.

związane z przygotowaniem wstępnej wersji Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021–2027. Co to oznacza w praktyce? Otóż, zgodnie z decyzją ministerstwa, w nowym okresie odchodzimy od dotychczasowego nazewnictwa programów regionalnych. Tym samym w przyszłej perspektywie nie będziemy już mówić o „Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Śląskiego”, a o „Funduszach Europejskich dla Śląskiego”.

W tej chwili trwają przygotowywania kluczowych dokumentów strategicznych, określających sposób i jakość wydatkowania środków unijnych w nowej perspektywie europejskiego finansowania. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej prowadzi konsultacje projektu Umowy Partnerstwa, a w Urzędzie Marszałkowskim trwają prace

Warto zaznaczyć, że podobnie jak w perspektywie na lata 2014–2020, również teraz około 40 procent środków na realizację polityki spójności UE otrzymają programy regionalne zarządzane przez marszałków województw. Przedmiotem będą inwestycje między innymi obejmujące: działalność badawczo-rozwojową przedsiębiorstw, rozwój sektora MŚP,

Łącznie, wraz ze środkami z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, do regionu ma trafić blisko 4,4 mld euro. | Fot. freepik

e-usługi publiczne, rozwój OZE i efektywności energetycznej, przystosowanie regionu do zmian klimatu, ochronę terenów cennych pod względem przyrodniczym, gospodarkę wodno-ściekową i odpadową, regionalną infrastrukturę transportową, infrastrukturę kulturalną i turystyczną, aktywizację

zawodową oraz podnoszenie kwalifikacji mieszkańców, usługi środowiskowe (usługi społeczne, opieka długookresowa i psychiatryczna, e-usługi, integracja społeczna), wsparcie podmiotów ekonomii społecznej, edukację na potrzeby rynku pracy, profilaktykę w ochronie zdrowia. /MAR/

KONTYNUACJA PROGRAMU KLUB

Na sprzęt, na obozy, na dobrą kondycję Milion złotych trafi do klubów sportowych z regionu w ramach Śląskiego Programu KLUB 2021. To kolejna już odsłona tego programu.

– Aktywność fizyczna i zdrowy styl życia, szczególnie w przypadku najmłodszych, są niezwykle istotne, szczególnie teraz, w okresie pandemii. Chcemy pomóc klubom sportowym z regionu przetrwać te trudne chwile, dlatego zdecydowaliśmy się uruchomić kolejną edycję Śląskiego Programu Klub, który pozwala im realizować wiele interesujących projektów – tłumaczy marszałek Jakub Chełstowski. Podmiotami uprawnionymi do złożenia oferty są kluby sportowe, których podstawowym celem jest upowszechnianie kultury fizycznej w regionie. Oferty należy składać do 7 maja. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi

do 30 czerwca. Otwarty konkurs ofert dotyczy zadań realizowanych od 1 lipca do 17 grudnia br. Celem konkursu jest wsparcie klubów sportowych z terenu województwa. Dofinansowanie będzie można przeznaczyć m.in. na zakup sprzętu sportowego, wynagrodzenie trenerów oraz organizację obozów sportowych. Warto przypomnieć, że w ubiegłym roku program cieszył się ogromnym zainteresowaniem, wpłynęło 445 ofert, z czego 73 otrzymały dofinansowanie w łącznej wysokości 800 tys. zł. Wsparcie otrzymały 73 kluby. /MAR/

Celem konkursu jest wsparcie klubów sportowych z terenu województwa.

debata historyczna

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

NASZA DROGA DO MACIERZY – Wiele wydarzeń historycznych, choć bardzo istotnych dla losów Polski, zostało pokrytych kurzem zapomnienia. Pamięć o Powstaniach Śląskich jest bardzo mocna, ale też stanowi ważną część opowieści o trudnej historii naszego regionu – zaakcentowano podczas debaty poświęconej śląskim zrywom narodowowyzwoleńczym. W dyskusji wzięli udział: marszałek województwa, Jakub Chełstowski; prof. Zygmunt Woźniczka, dyrektor Instytutu Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego; dziennikarz i publicysta Gazety Polskiej Tomasz Sakiewicz; historyk i publicysta dr Andrzej Krzystyniak oraz dyrektor Biblioteki Śląskiej, prof. Zbigniew Kadłubek. Współgospodarzami debaty byli Urząd Marszałkowski oraz Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego.

prof. Zygmunt Woźniczka dyrektor Instytutu Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego

– Pamiętajmy, że wciąż toczy się w wielu gremiach dyskusja, czy był to zryw przeciwko Niemcom, czy też w jakimś sensie wojna domowa. Wywołano powstania przeciwko mocarnemu państwu, które wojnę przegrało, ale nadal było potężne. Tymczasem tamta Polska dopiero się rodziła, była wielką niewiadomą, Śląska w jej granicach nie było przecież od średniowiecza. Trzeba było wieki czekać aż Śląsk do Polski wróci. Na Śląsk trzeba patrzeć przez pryzmat tych powstań, zaś wspólnym mianownikiem tych wszystkich wartości jest osoba Wojciecha Korfantego.

Przez Powstania Śląskie do Polski

rowadzący debatę, prof. Zygmunt Woźniczka zaznaczył, że mimo upływu stu lat od wydarzeń, które przywróciły Śląsk w granice Polski, należy wciąż o nich mówić, bo tylko w ten sposób jesteśmy w stanie wytłumaczyć skomplikowaną historię regionu. W ocenie marszałka Jakuba Chełstowskiego powstania były wyrazem poczucia polskości. Jednak nie zawsze w przeszłości nawiązywano do ich znaczenia. – Przypominany historię niepodległościowych zrywów Ślązaków trochę na nowo, bo poprzednie elity przez minione lata nieco o powstaniach zapomniały. Być może nie było za bardzo woli politycznej, by tę historię pokazywać. Powstania Śląskie były historycznymi wyzwaniami – mówił marszałek województwa. Jak dziś postrzegany jest Śląsk w innych częściach kraju? Czy przypominanie o powstaniach, które otworzyły Ślązakom drogę do macierzy, definitywnie odrywa

myślenie o Śląsku od stereotypu szukania odrębności? Na to pytanie odpowiedzi szukał publicysta Tomasz Sakiewicz. Jego zdaniem historia walki o Śląsk dobrze broni się w świadomości Polaków. – W starszym pokoleniu obraz Śląska był utrwalony przez pryzmat propagandy komunistycznej. I charakterem rzeczywiście pasował do tego wizerunku. Legendy Powstań Śląskich nie były przez komunistów deprecjonowane tak jak na przykład Powstanie Warszawskie. Ale wiele rzeczy wymazywano, jak choćby fakt, że Wojciech Korfanty bardzo dobrze służył propagowaniu postaw bardzo ważnych dla Kościoła. Ofiara, którą złożyli śląscy powstańcy, się opłaciła. Referendum mogło skazać nas na utratę Śląska. Z dzisiejszej perspektywy Śląsk wciąż ma swoją wagę. Już sam fakt, że obecny premier startował w wyborach do parlamentu właśnie z tego regionu, ma swoje znaczenie. Na zewnątrz nie postrzegamy już Śląska jako odrębnego bytu. Poza tym okazało się, ruchy na rzecz oderwania Śląska nie mają nawet na

Jakub Chełstowski marszałek województwa

– Duch patriotyczny w Ślązakach był bardzo mocny, Śląsk był pracowity i nieustępliwy. Tak budowaliśmy polskość. Tradycję przekazywano w domach dzieciom. Pamiętajmy, że ówczesny Śląsk był traktowany jako kolonia wydobywcza, a Wojciech Korfanty trafił do serc Ślązaków. Powrót Śląska do Macierzy był czymś najlepszym, co mogło nas spotkać. Polskość Śląska została wywalczona krwią. Dziś dzięki temu możemy myśleć po polsku i działać po polsku, żyć w bezpiecznych czasach.

debata historyczna

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

dr Andrzej Krzystyniak historyk i publicysta

– Polska podniosła się z trzech zaborów, uformowała armię, która pobiła bolszewików. Mieliśmy poparcie Francuzów i nie byłbym pewien, czy Reichswehra miała siłę by to stłumić, bo armia Niemiec, po I wojnie światowej była w rozsypce. Polska dla Ślązaków była atrakcyjniejsza niż pobite w I wojnie Niemcy.

Śląsku poparcia, zaś w Polsce odbierane są jako dziwaczne. Powstania Śląskie to tak naprawdę powstania polskie. Dlatego czujemy się z dokonań Śląska dumni. Poprzez Śląsk możemy spojrzeć na historię całego kraju. Słuchanie gwary jest przyjemnością, a nie odrębnością – przekonywał Tomasz Sakiewicz.

świadomość narodowa. Poczuli się Polakami. Kultura niemiecka była wciąż bardzo silna, jednak trzeba brać pod uwagę, że była to kultura Ślązakom narzucona. Biała Księga współredagowana przez Korfantego we Francji mówiła o polskiej racji na Śląsku i represjach, jakie z tego powodu ludność spotykały – mówił prof. Woźniczka.

Odpowiadając zaś na pytanie, czy Wojciecha Korfantego można stawiać na równi z takimi postaciami jak Ignacy Paderewski, Józef Piłsudski czy Roman Dmowski, Tomasz Sakiewicz zaznaczył, że wielki śląski przywódca bardzo mocno awansował w historii. Jednak w jego opinii istnieje problem w rozumieniu jego zasług w znaczeniu globalnym. Stanowi doskonały wzorzec dla młodych pokoleń. Dr Andrzej Krzystyniak w swoim wystąpieniu podkreślił, że historycznie patrzy się na tamtą Polskę jak na państwo bardzo młode, stanowiące niewiadomą, a na Niemcy jak na mocarstwo. Analizując historię, należałoby nieco te proporcje odwrócić.

– W tej dyskusji w odniesieniu do lat powstań, zabrakło mi jednego słowa: entuzjazmu. Entuzjazmu powitania nowej Polski. Polska była nową przygodą. Pewną strefą wolności i inności, do której należy zmierzać – dodał prof. Zbigniew Kadłubek.

Jego zdanie podzielił prof. Zygmunt Woźniczka, nawiązując do nadziei, jaką Niemcy wiązali z marszem Armii Czerwonej do Warszawy. – Niemcy wiele sobie po tym obiecywały. Kiedy jednak okazało się, że Armia Czerwona została pokonana, Reichswehra nieco się uspokoiła. W Ślązakach obudziła się

Podsumowując debatę, prof. Zygmunt Woźniczka ponownie nawiązał do znaczenia postaci Wojciecha Korfantego. – Korfanty przyprowadził do Polski zachodni styl myślenia. Śląsk dzięki powstaniom dwa razy odbudował Polskę – zaakcentował prof. Woźniczka. Debata zorganizowana w Sali Kolumnowej Urzędu Marszałkowskiego była częścią zaplanowanych na ten rok obchodów wybuchu III Powstania Śląskiego. Wiadomo już, że dla upamiętnienia wydarzeń sprzed stu lat zostanie zrealizowany serial telewizyjny, zaś w Parku Śląskim będzie można zwiedzić multimedialne Muzeum Powstań Śląskich. przygotował MARCIN KRÓL

Tomasz Sakiewicz publicysta

– Nie mam wątpliwości, że Korfanty powinien stać obok najwybitniejszych postaci historycznych. Ale nie wiem, czy taki jest szerszy odbiór. Korfanty takich emocji jak Piłsudski czy Dmowski w zbiorowej świadomości nie wywołuje. Tymczasem on może być bardzo ciekawym wzorcem dla młodych pokoleń. Dyskusja o tym dziś może dać mu drugie życie polityczne. I to może się stać. Pamiętajmy, że Paderewski był popularniejszy od Piłsudskiego, ale to o Piłsudskim dziś mówimy znacznie częściej.

LOKALNE #ŚLĄSKIE

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Prawie 200 mln zł dla Śląska!

Potężna inwestycyjna kroplówka Rząd premiera Mateusza Morawieckiego rozstrzygnął kolejny nabór w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych – do jednostek samorządu terytorialnego w województwie trafi ponad 191 mln zł.

liście przedsięwzięć, którym przyznano wsparcie, jest aż 108 pozycji z naszego regionu.

– Jako rząd wspieramy nie tylko duże, strategiczne dla państwa polskiego inwestycje, ale również te lokalne – strategiczne z punktu widzenia każdego z nas – zaznacza premier Mateusz Morawiecki. – To przebudowa drogi, doposażenie szpitala, budowa żłobka czy remont biblioteki. Dzięki tym inwestycjom dajemy impuls do rozwoju regionów i do walki ze skutkami epidemii. Zrywamy z logiką Polski A i Polski B. Właśnie temu służy Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych, program bezzwrotnego wsparcia dla samorządów, których przychody zostały uszczuplone przez pandemię COVID-19. Dotacje będą skierowane na inwestycje o bardzo zróżnicowanych charakterach. Wiele z nich dotyczy poprawy jakości infrastruktury drogowej, a także budowy sieci sanitarnej, inne to wnioski o wsparcie remontów bądź budowy szkół. Jeszcze inne dotyczą wsparcia kultury, choćby poprzez budowę domów młodzieżowych. Nie pominięto sportu, dzieci i młodzież w wielu miejscach doczekają się nowych boisk wraz z potrzebnym zapleczem. Pieniądze trafią zarówno na wsparcie zadań, które są dopiero w trakcie projektowania i planowania, jak również tych, które już się toczą, ale wymagają zastrzyku gotówki, aby mogły doczekać się realizacji. Dzięki wsparciu będzie można zrealizować planowane inwestycje, m.in. modernizację linii tramwajowej nr 14 w Mysłowicach, budowę i wyposażenie obiektu Raciborskiego Centrum Aktywnej Integracji Społecznej czy zakup autobusu szkolnego do przewozu dzieci w gminie Kuźnia Raciborska. Z kolei w Świętochłowicach dotacja zostanie przeznaczona na remont zasobów komunalnych. Jest również wsparcie dla Opery Śląskiej w Bytomiu, celem jest modernizacja sceny oraz dostosowanie budynku do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z kolei Muzeum Górnośląskie w Bytomiu otrzyma pieniądze na pomoc w realizacji inwestycji polegającej na termomodernizacji budynku wraz z podniesieniem bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Dzięki kwocie 531 695 686,35 zł przyznanej w ramach pierwszego rozstrzygnięcia Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych, w naszym województwie realizowana jest m.in. budowa przedszkola przy ul. Szkolnej w Suszcu, przebudowa DW 941 od obwodnicy m. Ustroń do DW 942, budowa hospicjum stacjonarnego w Rybniku. W sumie Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych wypłaci jednostkom samorządu terytorialnego ponad 13 mld złotych: 6 mld zł – środki, które trafiły latem 2020 roku do wszystkich gmin i powiatów w całej Polsce, 4,35 mld zł – środki przyznane jednostkom samorządu tery-

torialnego w ramach konkursu w grudniu 2020 roku, 1,65 mld zł – środki przyznawane jednostkom samorządu terytorialnego w ramach drugiego konkursu – przyznany właśnie teraz 1 mld zł – skierowany do gmin górskich z przeznaczeniem na zakupy inwestycyjne lub inwestycje w ogólnodostępną infrastrukturę turystyczną oraz w infrastrukturę komunalną związaną z usługami turystycznymi (nabór wniosków zakończył się 12 lutego 2021 r.). Śląskie samorządy wykorzystały już w 2020 roku środki w wysokości 182 852 316,29 zł. Dzięki rządowym środkom realizowane są potrzebne nam wszystkim inwestycje. Wśród nich są: poprawa zaopatrzenia w wodę pitną dla południowej części gminy Przystajń poprzez rozbudowę istniejącego ujęcia wody w Borze Zajacińskim oraz budowę odcinków transferowych wodociągu w kierunku miejscowości Kamińsko wraz z budową stacji podnoszenia ciśnienia. Przewidziany jest też zakup i montaż wysokospecjalistycznego tomografu dla SP ZOZ w Myszkowie w celu przeprowadzania diagnostyki obrazowej pacjentów: oddziałów i rejonu obsługiwanego przez szpital oraz zespołów ratownictwa medycznego w stanach zagrożenia zdrowia i życia. W ramach inwestycji planowane jest skomunikowanie przestrzeni publicznej zdefiniowanej w planie zagospodarowania Olsztyna jako usługi kultury pod ruinami XIV-wiecznego zamku w Olsztynie (największego na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej) poprzez budowę drogi dojazdowej łączącej Zamek z centrum Olsztyna, miejsc parkingowych, montaż elementów małej architektury i oświetlenia solarnego, nasadzenie roślinności oraz wykonanie systemu odprowadzania wody deszczowej.

PRZEMYSŁAW MALISZ

Myszków: 10 592 064 zł (ponad 10,5 mln zł) na budowę sieci sanitarnej, wodociągowej i oświetlenia ulicznego na odcinku prawie 4 km (ul. Wolności i Krasickiego). Wodzisław Śląski: 5 mln zł Dostosowanie do działalności medycznej wolnostojącego budynku dawnego Oddziału Internistycznego (wewnętrznego) w Wodzisławiu Śląskim (dziś budynek nieużytkowany) obejmuje wykonanie prac budowlanych, instalacji sanitarnej, elektrycznej oraz gazów medycznych. Piekary Śląskie: 5 mln zł Termomodernizacja i przebudowa Młodzieżowego Domu Kultury nr 2 w Piekarach Śląskich przy ul. Bytomskiej 152. Po przeprowadzeniu termomodernizacji oraz modernizacji wnętrz budynku będzie możliwe prowadzenie zajęć o charakterze artystycznym, sportowym oraz językowym dla dzieci i młodzieży. Czerwionka-Leszczyny: 4,6 mln zł Odbudowa parku im. Piotra Furgoła w Czerwionce–Leszczynach. Projekt zakłada stworzenie miniparku botanicznego wraz z oświetleniem, placem zabaw, górką saneczkową, małą architekturą oraz ścieżką edukacyjną. Ruda Śląska: 4 mln zł Budowa nowego zespołu szkolno-przedszkolnego, który ma zastąpić istniejącą SP nr 17, przeznaczoną do wyburzenia z powodu szkód górniczych. Tarnowskie Góry: 4 mln zł Budowa boisk treningowych TS Gwarek Tarnowskie Góry Racibórz: 4 mln zł Budowa obiektu z wyposażeniem – Raciborskiego Centrum Aktywnej Integracji Społecznej. Żywiec: 3,5 mln zł i 3 mln zł Przebudowa i rozbudowa siedziby Ochotniczej Straży Pożarnej w dzielnicy Moszczanica w Żywcu. Przedmiotem inwestycji jest budowa sali gimnastycznej przy I LO w Żywcu. Tychy: 3 mln zł Rozbudowa ul. Jaroszowickiej na odcinku od ul. Wspólnej do posesji nr 192. Zakłada

on poszerzenie drogi na dł. 1 km, budowę chodnika o szer. 2 m, zjazdów i oświetlenia dla uspokojenia ruchu. Koniecpol: 2,3 mln zł Przebudowa i rozbudowa jezdni oraz chodników od ulicy Fredry do ulicy Krasińskiego w Koniecpolu. Myszków: 2,15 mln Budowa mostu w ciągu ul. Mrzygłodzkiej. Rybnik: 2,04 mln zł Kompleksowa termomodernizacja budynku SP nr 24 oraz sali gimnastycznej w dzielnicy Radziejów. Istebna: 2 mln zł Przebudowa budynku Gminnego Ośrodka Kultury (GOK) w centrum Istebnej wraz z układem komunikacyjnym. Dąbrowa Górnicza: 2 mln zł Budowa drogi łączącej ul. Fabryczną z ulicą Szklanych Domów w Dąbrowie Górniczej – Strzemieszycach Wielkich. Bielsko-Biała: 2 mln zł Budowa oraz wyposażenie przedszkola przy ul.Janowickiej/ul. Jasińskiego w Bielsku-Białej. Knurów: 1,85 mln zł Przebudowa, dostosowanie i utworzenie w budynku należącym do Gminy Knurów, znajdującym się przy ul. Witosa 6, nowoczesnego Domu Kultury. Chełm Śląski: 1 640 270 zł Rozbudowa publicznej drogi gminnej ul. Orkana od skrzyżowania z ul. Wiosenną do skrzyżowania z ul. Kolberga w Chełmie Śląskim. Krzyżanowice: 1,15 mln zł Inwestycja zakłada utworzenie centrum przesiadkowego w miejscowości Bieńkowice, składającego się z przystanku autobusowego z zatokami postojowymi i wiatą, parkingu dla 58 miejsc postojowych, w tym miejsc parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami. Świętochłowice: 1 mln zł Modernizacja zasobów mieszkaniowych gminy poprzez likwidację archaicznych rozwiązań sanitarnych w 75 mieszkaniach znajdujących się w zasobie komunalnym (wspólnych toalet na klat-

kach schodowych) i instalację nowych sanitariatów bezpośrednio w mieszkaniach. Ogrodzieniec: 950 tys. zł „Ogrodzieniec – serce jurajskiej rekreacji” – utworzenie strefy naturalnego relaksu i aromaterapii w położonym wśród kompleksu leśnego zdewastowanym ośrodku rekreacyjnym Krępa. Ornontowice: 800 tys. zł Budowa chodnika przy ul. Zwycięstwa na odcinku od ul. Bankowej do ul. Cichej (chodnik po wschodniej stronie ulicy Zwycięstwa). Jaworzno: 2,7 mln zł Projekt polega modernizacji budynków jednostek oświatowych w Jaworznie. Wykonane zostaną roboty budowlane m.in. w 6 budynkach oświatowych (SP7, SP14, SP15, SP22, PM4, PM15). Mikołów: 500 tys. zł Zaprojektowanie i budowa skateparku w Mikołowie przy ul. Grażyńskiego. Irządze: (pow. zawierciański) 400 tys. zł Przebudowa drogi gminnej Mikołajewice-Wilków, gmina Irządze. Bytom: 1,85 mln zł Zakres obejmuje przebudowę drogi przy ul. Węglowej, budowę ciągu pieszo-rowerowego oraz wykonanie oświetlenia, w celu udostępnienia terenów inwestycyjnych. Sosnowiec: 1 mln zł Budowa infrastruktury sportowej przy SP nr 35 w Sosnowcu. Mstów: (pow. częstochowski) 700 tys. zł Wykonanie drogi pieszo-rowerowej oraz kładki przez rzekę Wartę jako atrakcji turystycznej Subregionu Północnego. Inwestycja połączy tereny rekreacyjne na prawym (stadion sportowy, pole biwakowe, przystań kajakowa) i lewym (zalew, altany, plac zabaw, ścieżki zdrowia, Góra Szwejcera, Skała Miłości) brzegu rzeki.

Nową drogą

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

#LOKALNE ŚLĄSKIE

RUDYSZWAŁD / KRZYŻANOWICE

do południowego sąsiada

W Rudyszwałdzie oddano do użytku przebudowaną drogę łączącą powiat raciborski z Republiką Czeską.

– Widzimy, jak dobrze pracują środki europejskie w regionie i jakie efekty przynosi współpraca na wielu szczeblach. Ta droga ma służyć mieszkańcom i naszym gościom z Czech. Wierzę, że ten ruch turystyczny odżyje i wróci do normalności, a nowa infrastruktura na pewno to ułatwi – przekonuje wicemarszałek Wojciech Kałuża. Przedmiotem inwestycji była przebudowa drogi powiatowej nr 3532S w Rudyszwałdzie (gmina Krzyżanowice), w ciągu ulic Wiejskiej, Głównej i Rakowiec tj. od skrzyżowania ul. Wiejskiej z ul. Zabełkowską (DK45), do skrzyżowania ul. Rakowiec z ul. Wojsk Ochrony Pogranicza, tj. przejścia granicznego Chałupki – Šilheřovice. – Zależy nam na rozbudowie sieci infrastruktury drogowej. Dziś finalizujemy ważną inwestycję na terenie powiatu, znaczącą drogę, która służy mieszkańcom całego pogranicza i wpływa na rozwój powiatu – tłumaczył Grzegorz Swoboda, starosta raciborski.

W uroczystym otwarciu inwestycji pn. „Przebudowa ulic Rakowca, Głównej i Wiejskiej w Rudyszwałdzie w ramach połączenia komunikacyjnego z przejściami granicznymi na teren Republiki Czeskiej” uczestniczył wicemarszałek Wojciech Kałuża oraz starosta raciborski Grzegorz Swoboda i wójt gminy Krzyżanowice, Grzegorz Utracki.

łem środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014–2020, a dofinansowanie wyniosło prawie 2,2 mln zł.

Przebudowany odcinek ma długość ok. 3,3 km. Droga powiatowa nr 3532S w Rudyszwałdzie zapewnia bezpośrednie połączenie z przejściem granicznym z Republiką Czeską Chałupki – Šilheřovice. Objęty projektem odcinek ul. Rakowiec o długości 0,9 km stanowi granicę państwa z Republiką Czeską i prowadzi bezpośrednio do przejścia granicznego.

Zastosowane w projekcie elementy poprawiające bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego to: zatoka autobusowa, chodniki, oświetlenie przejść dla pieszych, progi akustyczne, poręcze ochronne, dostosowanie skrzyżowań do parametrów poruszających się pojazdów. Zakres inwestycji objął także: przebudowę nawierzchni jezdni ul. Wiejskiej wraz z poszerzeniem jej do 5,5 m, wykonanie nakładki asfaltowej istniejącej nawierzchni

Całkowita wartość inwestycji wyniosła prawie 4,3 mln zł. Projekt został zrealizowany z udzia-

ul. Głównej wraz z poszerzeniem jej do szerokości 5,0–5,5 m, przebudowę istniejącego odwodnienia i budowę nowego, przebudowę zjazdów indywidualnych i wlotów skrzyżowań z drogami gminnymi, utwardzenie poboczy, przebudowę kolidującej infrastruktury elektrycznej i teletechnicznej, wykonanie elementów bezpieczeństwa ruchu. Powiat raciborski zrealizował projekt w ścisłej współpracy z gminą Krzyżanowice oraz ze stroną czeską – gminą Šilheřovice. Oddany do użytku odcinek stanowi przykład wspólnej realizacji inwestycji przez stronę polską i czeską. /MAR/

Kasa na wymianę źródeł ciepła PSZCZYNA

Gmina boryka się z jednym z najgorszych wskaźników pod względem zanieczyszczonego powietrza. Konieczne są środki na poprawę jego jakości. Pszczyna otrzyma na ten cel 1,8 mln zł.

ramach projektu planowane jest dofinansowanie wymiany 83 źródeł ciepła. – Poprawa jakości powietrza to jedno z największych wyzwań, jakie stoją przed regionem w związku z realizacją programu „Zielone Śląskie 2030”. Pomagamy gminom, które chcą wesprzeć mieszkańców w wymianie wysokoemisyjnych źródeł ciepła, bo to inwestycja nie tylko w ekologię, ale przede wszystkim w zdrowie i życie lokalnej ludności – akcentuje marszałek Jakub Chełstowski. Celem projektu jest poprawa jakości powietrza na terenie gminy Pszczyna poprzez wymianę wysokoemisyjnych (starych i o niskiej sprawności) źródeł ciepła na źródła ciepła niskoemisyjne w budynkach objętych programem STOP SMOG w gminie Pszczyna.

– Z naszych danych wynika, że z 9 tysięcy starych pieców pozostało nam do wymiany 7,5 tysiąca i robimy wszystko, żeby jak najszybciej te programy uruchomić. Postaramy się, by w najbliższych trzech latach co najmniej połowę z tych starych źródeł ciepła wymienić – podkreśla burmistrz Pszczyny, Dariusz Skrobol. Projekt „Program STOP SMOG w gminie Pszczyna” będzie realizowany do 31 grudnia br. Całkowita wartość projektu to ponad 1,8 mln zł, w tym dofinansowanie ze środków UE to 1,56 mln zł. W ramach projektu planowane jest dofinansowanie wymiany 83 źródeł ciepła.

Celem wsparcia ma być poprawa jakości powietrza przez ograniczenie emisji do atmosfery pyłów PM10, PM2,5 oraz benzo(alfa)pirenu,

a także wspieranie rodzin, które doświadczają tzw. ubóstwa energetycznego.

/MAR/

RAPORT MEDYCZNY

nie Doposażeni uspraw becnie szy o i przyspieone w laboprowadz rocesy diagp ratorium e – zwiększy nostyczntowość oraz przepus walność wykry -19 COVID

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

WALCZYMY Z PANDEMIĄ

Z tej batalii musimy

wyjść zwycięsko!

Koronawirus nie odpuszcza. Trzecia fala tej niezmiernie groźnej, zbierającej śmiertelne żniwo choroby okazała się jak dotąd najpoważniejszym jej atakiem. Województwo przekazuje kolejne środki na walkę z jej skutkami. W sprzęt wyposażano szpitale, kupowane są karetki, trwają też badania nad mutacjami wirusa na Śląsku. Licząc od początku pandemii, nasze województwo przekazało na ten cel aż 300 mln zł. To najwięcej w skali całego kraju.

ajświeższy przykład wsparcia placówki służby zdrowia to pomoc adresowana do Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego Nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju. Powstało 127 miejsc, w tym 10 łóżek dla dzieci, a do szpitala są przyjmowani wyłącznie pacjenci covidowi. Szpital otrzymał 1,2 mln zł z budżetu województwa. Dzięki wsparciu zrealizowano m.in.: zakup aparatu RTG z ramieniem C dla potrzeb Bloku Operacyjnego – Oddziału Chirurgii Urazowej-Ortopedycznej – 264 tys. zł, wymianę odcinka kanalizacji wraz z zabudową nowej studni kanalizacyjnej – 46,5 tys. zł, modernizację dźwigów osobowo-towarowych w bloku łóżkowym – 60 tys. zł, budowę instalacji wysokosprawnej kogeneracji w ramach RPO WSL 2014–2020 – wkład własny do projektu wyniósł 196 tys. zł, poprawę efektywności energetycznej infrastruktury w ramach RPO WSL na lata 2014–2020 – wkład własny do projektu wyniósł 319 tys. zł. Całkowita wartość projektu to 7,6 mln zł, z czego prawie 6,5 mln zł to środki pochodzące z Unii Europejskiej. Przedmiotem projektu było stworzenie w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycz-

nym Nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju warunków do zapobiegania i skutecznego leczenia choroby COVID-19 wywołanej przez koronawirusa SARS-CoV-2. Projekt zakładał stworzenie 18 stanowisk intensywnej opieki medycznej dla pacjentów zainfekowanych koronawirusem w dwóch wydzielonych strefach z wejściem przez śluzę, wyposażonych w urządzenia i sprzęt medyczny (m.in. respiratory, kardiomonitory, wózki reanimacyjne, defibrylatory, pompy infuzyjne, przewoźne aparaty EKG, RTG). W ramach projektu Centralna Sterylizatornia Szpitala została wyposażona w urządzenia do mycia i dezynfekcji narzędzi. Zakupione zostały również środki dezynfekcyjne.

Pomoc od razu Pierwsze pieniądze z budżetu województwa trafiły do szpitali już w marcu ubiegłego roku. W efekcie nigdzie nie zabrakło łóżek dla pacjentów zakażonych COVID-19, nie było też problemów ze sprzętem niezbędnym do leczenia. W przypadku szpitali natychmiast zakupiono potrzebny sprzęt – respiratory, mobilne EKG, defibrylatory,

pompy infuzyjne, laryngoskopy, bronchofiberoskop, zestaw ultrasonograficzny, aparaty do gazometrii, RTG przyłóżkowe, USG mobilne, lampy bakteriobójcze, urządzenia do dezynfekcji suchą mgłą, nie wspominając już o środkach bezpośredniej ochrony. Wiosną ubiegłego roku zarząd województwa uchwalił zmiany w Regionalnym Programie Operacyjnym rozpisanym na lata 2014-2020. Dokument w trybie pilnym trafił do Komisji Europejskiej, zyskując akceptację. Dzięki temu możliwe było przekierowanie 75 mln euro właśnie na walkę z epidemią koronawirusa! W ten sposób realne stało się dofinansowanie szpitali na poziomie prawie 95 procent kosztów kwalifikowanych. Łączna kwota dofinansowania to ok. 117,5 mln zł, w tym ponad 12 mln zł to wkład budżetu państwa. Środki unijne z Europejskiego Funduszu Społecznego – również przekazywane w trybie nadzwyczajnym – pozwoliły na zakup środków ochrony osobistej, urządzeń do dezynfekcji, testów i odczynników do badania próbek. Te zakupy uzyskają 100 proc. wsparcia, a kwota jaka jest przeznaczona na ich sfinansowanie to prawie 88 mln zł. W naszym regionie na walkę z COVID-19 pomiędzy szpitale na początek podzielono ogółem aż 123 mln zł,

które trafiły do kilkudziesięciu placówek medycznych. Kwota 105 mln zł pochodziła z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. 12 mln zł to środki z budżetu państwa, z kolei 6 mln zł to wkład beneficjentów. Było to możliwe nie tylko dzięki współpracy z Komisją Europejską, ale także z rządem premiera Mateusza Morawieckiego. To nie wszystko. Zdecydowano, by na służbę zdrowia przekazać dodatkowe pieniądze z budżetu województwa. Radni Sejmiku pozytywnie zaopiniowali wniosek, na mocy którego przyjęto 20 kwietnia uchwałę o przekazaniu 62 mln zł. Środki te zostały odpowiednio podzielone: 27 mln zł rozdysponowano na ustabilizowanie finansów szpitali, 21 mln zł na inwestycje, a 12 mln zł na przeciwdziałanie związane z epidemią. Zarząd województwa zdecydował również o uruchomieniu środków – aż 13 mln zł przeznaczonych dla placówek sprawujących całodobową opiekę nad seniorami. Dzięki tym pieniądzom możliwe jest finansowanie zatrudnienia nowych pracowników, specjalistów ds. opieki i pielęgnacji podopiecznych, zakupu środków ochrony indywidualnej dla pracowników instytucji całodobowej a także doposażenie placówek

RAPORT MEDYCZNY

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

w sprzęt niezbędny do walki z COVID-19. 65 mln zł przeznaczono na zakup środków ochrony osobistej dla 26 szpitali. Na ten cel 55 mln zł pozyskaliśmy z funduszy europejskich. Z inicjatywy marszałka Sejmik Województwa Śląskiego przyjął uchwałę intencyjną w sprawie woli powołania Solidarnościowego Funduszu Wsparcia dla szpitali powiatowych. Jak zaznacza Jakub Chełstowski, to właśnie powiatowe placówki służby zdrowia są pierwszą linią frontu walki o zdrowie pacjentów zarażonych koronawirusem, a wymagających hospitalizacji.

sa czy identyfikacji ewentualnej koinfekcji – podsumowuje Emilia Morawiec.

Pandemia nie wstrzymała inwestycji

Na sygnale W ramach pomocy w walce z COVID-19 flotę Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego w Katowicach zasiliło 10 ultranowoczesnych ambulansów typu C marki Renault. Karetki kosztowały w sumie 4,4 mln zł i będą obsługiwały stacje pogotowia w kilku miastach aglomeracji. Trzy ambulanse otrzymało także pogotowie w Cieszynie. – Jest to najbardziej zaawansowany rodzaj ambulansu – ruchoma jednostka intensywnej opieki. Został skonstruowany i wyposażony do transportu, zaawansowanego leczenia i monitorowania pacjentów – wyjaśnia Łukasz Pach, dyrektor WPR w Katowicach. Nowe karetki obsługują: Katowice, Gliwice, Bytom, Tychy, Świętochłowice i Żory. Nowoczesne pojazdy z wyposażeniem są przeznaczone dla zespołów ratownictwa medycznego. Wyjeżdżają do pacjentów w stanach zagrożenia życia: z dusznościami, bólami w klatce piersiowej, a także do wypadków drogowych. To ambulanse reanimacyjne z pełnym wyposażeniem: noszami, pompą infuzyjną, defibrylatorem. Pieniądze na zakup nowych karetek pochodzą ze środków unijnych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (85 procent). Część środków pochodzi z budżetu województwa (10 procent) i Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego w Katowicach (5 procent). WPR w Katowicach posiada obecnie 130 ambulansów, w tym 78 systemowych. Ambulanse zmienia się średnio co 5–6 lat, albo po przejechaniu 200 tys. kilometrów. Trzy ultranowoczesne karetki trafiły także do Cieszyńskiego Pogotowia Ratunkowego. Tam również zastąpią wysłużone pojazdy ratunkowe. Dwie trafiły bezpośrednio do cieszyńskiej stacji pogotowia, jedna obsługuje Zebrzydowice. Prócz karetek zakupiono trzy defibrylatory, odzież ochronną, środki dezynfekujące, dostosowano pomieszczenia do przeprowadzania dekontaminacji pracowników zespołów ratownictwa medycznego, zmodernizowano także węzły sanitarne. Na inwestycje w cieszyńskim pogotowiu przeznaczono ogółem ponad 2,7 mln zł. Aż 85 procent tej kwoty to środki z RPO, 10 proc. pomoc rządu, pozostała część to wkład CPR.

Ciągłe badania nad wirusem Istotną rolę w pracach nad COVID-19 pełnią naukowcy z Laboratorium Genetycznego Gyncentrum, którzy zajmują się wyizolowaniem i sekwencjonowaniem genomu wirusa SARS-CoV-2. Przedsięwzięcie otrzymało wsparcie województwa. Laboratorium otrzyma z funduszy unijnych 2,5 mln zł na zakup sprzętu oraz adaptację pomieszczeń, w tym budowę obiektów kubaturowych. Po

Do szpitali trafia ciągle nowy sprzęt dzięki wsparciu województwa.

podpisaniu aneksu do umowy o dofinansowanie wartość całkowita projektu wyniosła ponad 5,2 mln zł. Badania laboratoryjne wykażą też występowanie w próbkach innych patogenów, w tym wirusów grypy. To pierwsze tak dokładne i wieloparametrowe badanie populacji zamieszkującej konkretny rejon Polski.

reprezentują mieszkańcy Śląska. Uzyskane w toku badania dane umożliwią identyfikację ewentualnych nowo powstałych genotypów wirusa SARS-CoV-2 w populacji województwa oraz ustalenie przebiegu COVID-19 na badanym terenie.

Z próbek wymazowych, pochodzących od pacjentów z rozpoznanym COVID-19, eksperci Gyncentrum wyizolują, a następnie szczegółowo przeanalizują genom wirusa – Jest to najbardziej reprezentatywne SARS-CoV-2. Pozwoli to określić liczbę badanie w skali całego kraju. Wyniki wariantów genetycznych wirusa oraz ocebadań przeprowadzonych w Gyncentrum nić stopień jego zmienności w badanej stanowić będą cenne źródło wiedzy na populacji. W projekcie zbadana zostanie temat przebiegu, charakteru i dynamiki każda sekwencja materiału genetycznego zakażeń wirusem SARS-CoV-2 na terenie wirusa SARS-CoV-2. Poznanie tych sekŚląska. Zasilą także międzynarodowe bazy wencji, być może różnych, bo izolowanych danych, takie jak GISAID, Global Alliance od pacjentów z różnych obszarów regionu for Genomics and Health (GA4GH), ELIXIR, z dodatnim wynikiem, pozwoli porównać czy Europejskie Archiwum Nukleotydów sekwencję wyizolowanego od nich wirusa, (ENA), które monitorują występowanie z sekwencją referencyjną, czyli wyjściową. różnych wariantów genetycznych wirusa W zależności od ilości i rozległości zmian w tej budowie laboratorium będzie mogło SARS-CoV-2 i grypy na świecie – wyjaśnia wnioskować, skąd dotarły na teren Śląska Emilia Morawiec, diagnosta laboratoryjny Laboratorium Genetycznego Gyncentrum, różne warianty wirusa, a także, w jaki spokoordynator projektu. sób oraz z jakimi sekwencjami się wymieszały. Określenie wariantów genetycznych Realizacja projektu ma zakończyć się pod SARS-CoV-2 dla populacji Śląska umożliwi koniec sierpnia br. Laboratorium również w dalszych etapach ocenę zakupi dodatkowe urząskuteczności dostępnych na dzenia i odczynniki do rynku szczepionek. Probadań pozwalających jekt zakłada również sekwencjonowanie na ocenę różnorodwspółwystępująności występowania wariantów cych w badanym COVID-19.Będzie materiale, okoto urządzenie ło 40 innych patogenów do przeprowawywołujących dzania automatycznej zakażenia ukłaelektroforezy du oddechokapilarnej, wego, w tym w y s o ko p r z e wirusów grypy A i B wraz z ich pustowy sekFlotę WPR zasiliły ultranowowenator nowej wariantami, ludzczesne karetki przystosowane generacji NGS, kich koronawirusów, do transportu pacjentów z COVID-19. zestaw odczynników adenowirusów, rinowido izolacji wirusowerusów, wirusów paragrypy go RNA z badanych próczy RSV. Prowadzone analizy bek, stosowanych w systemach dadzą nam odpowiedź na pytanie – czy i jaki wpływ na przebieg COVID-19 zamkniętych i odczynniki do wykonywania oznaczeń na aparacie Fragment mają towarzyszące infekcje wirusowe, tzw. Analyser oraz termocykler. Doposażenie koinfekcje. zwiększy przepustowość oraz wykrywalność COVID-19 – z 5-6 tysięcy testów – Zweryfikujemy, jak wyglądają parametry na dobę nawet do 12 tysięcy! Mimo że kliniczne i wyniki badań pacjenta w zależwirus SARS-CoV-2 mutuje wolniej niż ności od wariantu SARS-CoV-2, jakim się inne wirusy np. grypy to, jak pokazują zakaził, oraz czy przebieg infekcji jest ostatnie wydarzenia z Wielkiej Brytanii zależny od występowania ewentualnych czy ostatnio Indii, pojawianie się nowych innych wirusów u tego pacjenta. Przy odmian koronawirusa jest nieuniknione. współpracy z klinicystami efektem badań Prawdopodobieństwo wykrycia różnych może być ustalenie algorytmu, pozwalająwariantów wirusa jest szczególnie wysocego leczyć pacjentów szybciej i bardziej kie w tak różnorodnej i dużej grupie, jaką wydajnie, w zależności od wariantu wiru-

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Częstochowie został wyposażony w unikalny zestaw video-echoendoskopowy EBUS. Dzięki temu poszerzy zakres świadczonych usług. Diagnostyka przy pomocy tego urządzenia jest niezbędna dla pacjentów z nowotworami, jak również chorych z powiększonymi węzłami chłonnymi śródpiersia. Przy wyborze tej metody diagnostycznej lekarz może określić rodzaj patologicznej zmiany oraz określić jej zasięg i zaawansowanie. Badanie polega na wykonaniu biopsji pod kontrolą USG, jednakże największą zaletą diagnostyki przy użyciu przedmiotowego sprzętu jest możliwość oceny struktur zlokalizowanych poza obrębem drzewa oskrzelowego, co stanowi przewagę nad tradycyjną bronchoskopią. Sprzęt kosztował blisko 760 tys. zł, środki z budżetu województwa to ponad 745 tys. zł. Szpital dysponuje również gruntownie zmodernizowanym blokiem operacyjnym oraz wyremontowanymi pomieszczeniami. Blok operacyjny został wyposażony w nowy system wentylacji (filtry hepa), nowe posadzki – podłogi wykonane zostały w systemie wykładziny o podwyższonych parametrach antyelektrostatycznych i sanitarnych. Wartość inwestycji przekroczyła 1,3 mln, a wysokość dofinansowania z budżetu Województwa Śląskiego to łącznie 1 311 083 zł. Szpital został także wyposażony w nowy angiograf. Wartość zadania to ponad 2,8 mln zł, z czego środki województwa to 2,7 mln zł. Szpital Śląski w Cieszynie został doposażony w sprzęt medyczny, środki ochrony osobistej, testy i materiały do diagnostyki niezbędne do leczenia pacjentów w związku z zakażeniem koronawirusem. Przy szpitalu uruchomiono kontenerową pracownię diagnostyki obrazowej. Samorząd województwa przekazał powiatowi cieszyńskiemu 6 mln zł na utworzenie kompleksu leczenia chorób zakaźnych i chorób płuc. Szpital Śląski realizuje ponadto działania z zakresu walki z koronawirusem, na które otrzymał 6,8 mln zł z RPO. Województwo przeznaczyło także znaczące środki na doposażenie w sprzęt medyczny bloku operacyjnego neurochirurgii w Szpitalu Wojewódzkim św. Barbary w Sosnowcu. Zadanie inwestycyjne ujęte jest w Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Śląskiego z okresem realizacji w latach 2020–2022. Planowane w tym okresie wydatki wynoszą ponad 18 mln zł. Blok wykorzystywany jest przez Kliniczny Oddział Neurochirurgii, który jest jedną z największych tego rodzaju jednostek w kraju. Dzięki planowanym zakupom będzie posiadał trzy sale operacyjne. Zakup sprzętu pozwoli na nowatorskie rozwiązania w postaci śródoperacyjnych badań radiologicznych, takich jak tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Aktualnie na Bloku Operacyjnym Neurochirurgii wykonuje się około 700 operacji onkologicznych rocznie. Zakup sprzętu umożliwi zwiększenie liczby wykonywanych operacji, poprawi ich jakość oraz skróci czas oczekiwania na leczenie. Ponad 977 tysięcy złotych kosztował remont Klinicznego Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii sosnowieckiego szpitala. Kwotą 447 tysięcy 120 złotych inwestycję dofinansowało województwo.

MARCIN KRÓL

parkowe wieści

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

ŚWIAT KWIATÓW

Eksplozja tysiąca kolorów

Wiosna na dobre zawitała do Parku Śląskiego. Trwają nasadzenia, by już wkrótce pojawiły się tu przepiękne dywany kwiatów. W sumie będzie ich kilkadziesiąt tysięcy sztuk!

ratki, niezapominajki i stokrotki – te gatunki będą dominowały w kwietnikach i wazach kwietnych. Bratki posadzone zostaną również na kółkach kwiatowych pomiędzy tulipanami przy rzeźbie żyrafy (al. Żyrafy), przy głównej bramie wjazdowej zaplanowano posadzenie w wazach betonowych bratków w kolorach niebieskich i żółtych. W 17 wazach stalowych usytuowanych na stacjach Elki zaplanowano posadzenie białych i niebieskich niezapominajek oraz różowoczerwonych stokrotek. Łącznie na terenie parku posadzonych zostanie 1900 sztuk kwiatów wiosennych, które powinny być ozdobą do końca maja. Po przekwitnięciu zostaną one wymienione na letnie kwiaty rabatowe – 17 156 sztuk. Równocześnie z kwietnikami letnimi płaskimi obsadzonych zostanie 10 kwietników przestrzennych (wiewiórka, miś, słoń, 3 kaczki, żaba, serce i 2 żółwie). Kwietniki przestrzenne są obsadzane bardzo gęsto nieco mniejszymi roślinami w liczbie 19 172 sztuk.

Już za kilka dni powinny kwitnąć białe i czerwone tulipany na skwerze 100-lecia Powstań Śląskich. Na promenadzie gen. Jerzego Ziętka (na odcinku miedzy al. Harcerską a fontanną Pelikany) zakwitło już kilka tysięcy żonkili. Także na promenadzie – na odcinku od alei Harcerskiej do Wiązowej – prowadzone są prace związane z rewitalizacją zieleni. Celem tego przedsięwzięcia jest wymiana starego, schorowanego drzewostanu, który mógł zagrażać bezpieczeństwu użytkowników parku. W miejsce starych drzew zostaną nasadzone nowe. Początkowo będą one miały około 4 metrów wysokości. Nasadzone drzewa zostaną odpowiednio zabezpieczone i opalikowane.

Łącznie na terenie parku posadzonych zostanie 1900 sztuk kwiatów wiosennych, które powinny być ozdobą do końca maja. Dodatkowo w ramach zadania zostaną wysiane trawniki oraz zamontowane ekrany zapobiegające przerastaniu korzeni. – Topole z alei Ziętka (te przy Stadionie Śląskim – dop. red.) osiągnęły już sędziwy wiek. Spełniły już również swą rolę, do której zostały powołane. Zasadzono je po to, aby przygotowały glebę pod nowe, trwalsze nasadzenia, pozbawiając ją nadmiaru bio-

genów, czyli zbyt dużej ilości azotu, potasu i fosforu – mówi dr Waldemar Szendera, botanik, dendrolog. – Czas, aby dla dobra całego ekosystemu powstały tu nowe nasadzenia, które zostaną z nami przez kolejne dziesięciolecia. Całość prac przy wymianie nasadzeń na promenadzie Ziętka powinna zakończyć się w połowie czerwca. /PM/

parkowe wieści

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Polder ochroni przed podtopieniami W kulminacyjną fazę wkroczyła budowa polderu przeciwpowodziowego w Parku Śląskim. Celem jest całościowe uregulowanie gospodarki wodnej na tym obszarze.

race przy realizacji tej inwestycji rozpoczęły się w minione wakacje. Dziś już na ukończeniu jest przepompownia, która powstała przy Dużym Stawie nieopodal Dużych Kręgów Tanecznych. To, czego nie widać gołym okiem, schowano pod ziemią, a dokładnie al. Klonową, gdzie poprowadzono dwa rurociągi – o większym i mniejszym przekroju. To właśnie nimi uchodzić będzie woda z Dużego Stawu i Kanału Regatowego. System rur poprowadzony jest aż do wysokości stawu Hutnik, tutaj rurociągi znajdą upust w tzw. meandrze cieku Michałkowickiego II, który przetnie polder, rozdzielony dwoma groblami.

Agnieszka Bożek prezes Parku Śląskiego

Cały system ma działać dwutorowo. Na co dzień zachowana będzie naturalna cyrkulacja wody: od Dużego Stawu i Kanału Regatowego, rurociągiem do cieku, przez malowniczy staw Perkoz, Cichy Zakątek, do miejsca początkowego. W ten sposób zachowana zostanie naturalna bioróżnorodność tego miejsca oraz ekosystem.

tyczną w razie nagłych, nieprzewidzianych sytuacji.

W razie zagrożenia powodziowego woda spuszczana będzie rurą o większym przekroju. Przepompownia umożliwiać będzie regulację ręczną oraz automa-

Obecnie w ramach tego zadania trwa uzupełnianie al. Klonowej cegłą, która wpisała się już w charakter tego miejsca. Ostatniej szlify widoczne są też przy przepompowni.

Front robót przeniósł się w miejsce, gdzie powstaje polder i dzielące go groble.

Front robót przeniósł się w miejsce, gdzie powstaje polder i dzielące go groble. Finał prac zaplanowano na koniec maja. Zadanie zamknie się w kwocie 3 mln zł, realizowane jest w ramach unijnego programy JESSICA. ŁUKASZ PULNAR

– Inwestycja ta ma strategiczny charakter. Pozwoli uniknąć podtopień i zabezpieczy cały park. W przyszłości w miejscu polderu i przecinających go grobli planujemy stworzenie ścieżki dydaktycznej i miejsca odpoczynku. Przedsięwzięcie konsultowane jest z Radą ds. Różnorodności Biologicznej, z którą ściśle współpracujemy.

„Perkoz” powrócił do Ogrodu Bylinowego

Park Śląski to miejsce, które od dziesięcioleci upodobali sobie artyści. To za ich sprawą powstały tu kultowe rzeźby, które można podziwiać na otwartej przestrzeni. Nie każdy zna ich historię, dlatego postanowiliśmy ruszyć z cyklem materiałów, który przybliży każdą z nich. Zaczynamy od „Perkoza”. Nieprzypadkowo, bo ta rzeźba po wielomiesięcznej konserwacji powróciła właśnie nad staw w Ogrodzie Bylinowym.

czerwcu 2016 roku rzeźba została uszkodzona przez konar odłamany z pobliskiej wierzby i nie mogła być dłużej eksponowana. W tym roku nareszcie udało się ją nie tylko przywrócić na swoje miejsce, ale także poddać fachowym pracom konserwatorskim. Wykonawca – konserwator zabytków Katarzyna Sułkowska – została wyłoniona w postępowaniu przetargowym. Zamówienie stanowi cześć zadania pn. „Remont i konserwacja rzeźb w Parku” realizowanego w ramach Umowy o dofinansowanie Projektu Miejskiego pn. „Modernizacja Parku Śląskiego” finansowanego w ramach drugiego obrotu środkami wracającymi z Inicjatywy JESSICA Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007–2013”. Każdy, kto zna tę rzeźbę, zapewne zauważy zmiany w jej wyglądzie. Podczas prac zdjęto wszystkie wtórne reperacje z wykorzystaniem zapraw, którymi przed laty różne służby techniczne próbowały przedłużyć żywot „Perkoza”. Stwierdzono również, że rzeźba była kilkukrotnie przemalowana.

Teraz „Perkoz” jest smuklejszy i ma inny dziób niż ostatnio, ale najbardziej jak to było możliwe przypomina pierwotną rzeźbę. Zrekonstruowano charakterystyczny czub i bokobrody oraz dokładnie odtworzono skrzydła i krótki ogon. Przeprowadzone analizy porównawcze z innymi rzeźbami artystów tworzących dla parku wskazują na podobieństwo z twórczością Tadeusza Sadowskiego – artysty urodzonego 19 kwietnia 1915 r. w Białymstoku, po wojnie mieszkającego w Bytomiu. Figura na pewno została wykonana na zamówienie WPKiW około 1965 roku. Niestety nie zachował się dokument potwierdzający jej autorstwo. Na etapie wpisu do rejestru zabytków przypuszczano, że autorką jest znana animalistka, która w tym okresie tworzyła rzeźby także dla Parku – Anna Dębska. Jednak sama rzeźbiarka w kontaktach i korespondencji z WPKiW nigdy o tej rzeźbie nie wspo-

Każdy, kto zna tę rzeźbę, zapewne zauważy zmiany w jej wyglądzie. Podczas prac zdjęto wszystkie wtórne reperacje z wykorzystaniem zapraw, którymi przed laty różne służby techniczne próbowały przedłużyć żywot Perkoza.

Figura na pewno została wykonana na zamówienie WPKiW około 1965 roku. Niestety nie zachował się dokument potwierdzający jej autorstwo.

mniała. Pracujący przy rzeźbie konserwatorzy, którzy również prowadzą prace przy rzeźbach Dębskiej, nie dopatrzyli się w „Perkozie” technik stosowanych przez tę artystkę. Sadowski jest autorem aż 621 prac rzeźbiarskich. Był wszechstronnie uzdolniony plastycznie. Przygotowywał scenografie do kilku spektakli operowych. Tworzył także obrazy i grafiki. Interesował się również aranżacją wnętrz, przestrzeni publicznej, urbanistyką. Realizował wnętrza w bytomskich hotelach „Pionier” i „Bristol”. Był laureatem licznych

nagród, wyróżnień i medali dla działacza w zakresie kultury. W regionie wykonał wiele rzeźb, a dla Parku Śląskiego rzeźby fontannowe „Foki”, „Pelikany” i „Ryby” oraz „Dziewczynę z kwiatem” znajdującą się w okolicy alei Różanej. Prace artysty znajdują się w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, a także w Szwajcarii, Kijowie i Charkowie. PRZEMYSŁAW MALISZ

nasza historia

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Kontynuujemy naszą nieco szaloną przejażdżkę wehikułem czasu po parkowych archiwach. A działo się przez te siedem dekad bardzo wiele. W niektóre historie wręcz trudno uwierzyć, choć wydarzyły się naprawdę. Park Śląski to nie tylko kilometry alejek tak uwielbianych przez spacerowiczów. To także śląskie zoo, Planetarium czy Stadion Śląski. Dlatego zaglądamy również do zakamarków ich przeszłości, odkurzając wspomnienia.

Wehikułem czasu przez 1

parkowe dekady

Dom Turysty zaprasza!

iedyś w parku działał jeden z najlepszych hoteli na Śląsku. Do Domu Turysty PTTK przyjeżdżały wycieczki z całej Polski. W latach 60. zakłady przemysłowe i handlowe organizowały dla pracowników kilkudniowe pobyty w parku. Chorzowscy przewodnicy oprowadzali rocznie nawet tysiąc wycieczek z całej Polski, ale również gości zagranicznych, głównie z dawnego bloku wschodniego. Zapotrzebowanie i marka parku ciągłe rosły. Uroczysta inauguracja Ośrodka PTTK odbyła się 15 grudnia 1962 roku. Lokalizacja ośrodka była bardzo dogodna – przy jednym z głównych traktów komunikacyjnych, obecnej alei Harcerskiej. Kompleks składał się z pięciu pawilonów. W czterech znajdował się hotel, w którym mogło nocować ponad 300 osób. W pawilonie piątym umieszczono restaurację, kawiarnię i bar samoobsługowy. Z części hotelowej do gastronomicznej prowadził olbrzymi hol. Dwuosobowe lub wieloosobowe pokoje były wyposażone w umywalkę oraz estetyczne i solidne meble. Dla gości urządzono również łazienki z wannami i prysznicami. Część hotelowa odpowiadała ówczesnym standardom dobrej klasy hoteli europejskich. Natomiast część gastronomiczna prezentowała się jeszcze bardziej okazale. Poszczególne sale były bardzo przestronne, z dużą ilością światła oraz dyskretnych akcentów dekoracyjnych, które wykonali plastycy, między innymi Marian Malina i Stefan Suberlak. W kawiarni, restauracji i barze samoobsługowym znajdowało się łącznie 277 miejsc, natomiast kuchnię ośrodka wyposażono w bardzo nowoczesne sprzęty. Obiekt zaprojektował słynny duet Henryk Buszko – Aleksander Franta. Architekci nie zapomnieli o rozrywkach kulturalnych. Zaplanowali salę kinową, w której wyświetlano filmy turystyczne i długometrażowe filmy fabularne. Uruchomiono także kiosk z pamiątkami oraz centralę telefoniczną. Ostatecznie w 1968 roku ośrodek

miał 400 miejsc hotelowych. Dom Turysty działał do początku lat 90. Otwarcie granic przypieczętowało jego los – zainteresowanie kilkudniowymi wypadami na Śląsk zdecydowanie osłabło. Obiekt zaczął przynosić straty, pogarszał się też jego stan techniczny. Ostatecznie budynek został zburzony w 2004 roku.

Imprezy na Kanale Regatowym

latach 60. i 70. wyspa na Kanale Regatowym była głównym miejscem imprezowym w Parku Śląskim. Dopiero potem najważniejsze wydarzenia muzyczne przeniosły się do „Kapelusza”, na Pola Marsowe i przede

nasza HISTORIA

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

nek spłonął. Ocalały jedynie baseny, fontanny, rzeźby zwierząt, Pałac Kawalera i kościół, a także brama, którą podczas budowy zoo postanowiono przenieść do Parku. Ten potężny portal zwieńczony rzeźbą stojącego na tylnych łapach lwa, która nawiązuje do herbu rodowego Donnersmarcków, trafił do Chorzowa w 1954 roku. Został zamontowany dopiero 30 października 1955 roku, w szczerym polu – zoo zostało otwarte w tym miejscu dopiero trzy lata później. Samotna budowla sprawiała dość surrealistyczne wrażenie. Z biegiem lat portal stracił dawną barwę i blask, dlatego ponad 140-letnia brama przeszła renowację.

wszystkim na Stadion Śląski. W miesiącach letnich niemal co tydzień na wyspie odbywały się potańcówki, a także koncerty czołowych śląskich i krajowych zespołów z pogranicza bluesa i rocka. Często zdarzało się, że fani dostawali się na koncert wpław, aby uniknąć płacenia za bilet. „Fajfy” i „non stopy” – tak nazywano główne wydarzenia na wyspie. Pierwsza nazwa pochodziła od godziny rozpoczęcia wydarzeń, a druga – od sopockiego klubu tanecznego Non Stop, który był wówczas prawdopodobnie najmodniejszym polskim miejscem z muzyką na żywo. Oprócz śląskich kapel na wyspie bardzo często występowali muzycy wrocławscy – między zespołami z naszego regionu i Dolnego Śląska panowały bardzo dobre relacje. Koncerty zagrali wówczas między innymi Romuald i Roman, Nurt, Pak, Twarze, Hokus, a także Wiślanie. Wyspa była również jedną z estrad podczas słynnych Świąt „Trybuny Robotniczej”, w trakcie których w Parku Śląskim wystąpiły muzyczne gwiazdy, jak Czerwono-Czarni, Czerwone Gitary, Niebiesko-Czarni, Budka Suflera, Kombi, Skaldowie, Jerzy Połomski, Hanna Banaszak, Krystyna Prońko, Irena Santor, Maryla Rodowicz, Urszula Sipińska, Anna Jantar, Piotr Szczepanik, Krzysztof Krawczyk, a także Mieczysław Fogg Po przebudowie „Kapelusza” w połowie lat 80. część koncertów przeniosła się właśnie do hali. Jednak akustyka pozostawiała sporo do życzenia, dlatego w XXI wieku duże imprezy muzyczne przeniosły się na Pola Marsowe. Natomiast wyspa gościła wydarzenia bardziej kameralne, skierowane do określonych odbiorców.

Zasypany krąg i antyczna altana

ark Śląski skrywa pewną tajemnicę. Pod ziemią kryje stylizowaną na epokę antyku, zadaszoną altanę oraz jeden z kręgów tanecznych. Kamienna altana była częścią terenów festynowych zaprojektowanych przez profesora Władysława Niemirskiego i jednym z pierwszych obiektów, które powstały na terenie WPKiW. Cały kompleks składał się z kilku altan wypoczynkowych oraz pijalni wód, a także z tzw. kręgów tanecznych. Wszyscy znają Duży Krąg Taneczny. To jedno z najatrakcyjniejszych i najstarszych miejsc w Parku Śląskim. Jest częścią większego kompleksu, który został wybudowany w pierwszej połowie lat 50. ubiegłego wieku i – zgodnie z duchem socrealizmu – w całości nawiązywał do greckiego antyku. Tuż za Dużym Kręgiem znajdują się trzy Małe Kręgi Taneczne, do których prowadzą kamienne schody. Nad każdym kręgiem górują rzeźby tancerzy w strojach ludowych. Niegdyś odbywały się tu dancingi i niewielkie koncerty. Obecnie małe kręgi są jednym z najbardziej zacisznych i ustronnych

miejsc w Parku Śląskim. W 1999 roku podjęto decyzję, aby w okolicy kompleksu stworzyć nasyp i zbudować na nim sankodrom. W przypływie twórczej weny – prawdopodobnie, aby stworzyć lepszy spad – postanowiono zasypać altanę i jeden z kręgów. Parkowy sankodrom nie działa już od kilku lat, a altana i krąg pozostały pod ziemią. W 2016 roku podjęto próbę odnalezienia altany. Geolodzy i geofizycy użyli radaru, który prześwietlił cały nasyp. Wyniki badań pokazały, że altana nadal znajduje się pod ziemią, ale nie zachowała się w całości.

Wiekowa brama śląskiego ZOO

ednym z najstarszych obiektów w Parku Śląskim jest brama Śląskiego Ogrodu Zoologicznego pochodząca z 1876 roku. Bardziej wiekowe są tylko niektóre obiekty w skansenie. Zabytkowa brama zdobiła niegdyś wejście do kompleksu pałacowego Donnersmarcków w Świerklańcu. Obiekt został zaprojektowany przez francuskiego architekta Hectora Lefuela (między innymi kończył budowę Luwru) i urządzony w stylu Ludwika IV. Bogato zdobiony kompleks był przez wielu nazywany „małym Wersalem”, a odwiedzających wprawiał w zachwyt. Pałac był prezentem ślubnym hrabiego Guido Henckel von Donnersmarcka dla przyszłej żony Blanki de Paiva. Niestety w 1945 roku budy-

Konserwatorzy przywrócili jej pierwotne walory, a także powstrzymali postępujące procesy degradacyjne. Zlikwidowano grubą warstwę powierzchniowych zabrudzeń i tzw. fałszywej czarnej patyny, która powstaje w wyniku emisji gazów i pyłów do atmosfery. Odnowiono również żeliwnego lwa, który został oczyszczony metodą strumieniową. Prace zakończyły się w 2013 roku. Dzięki zabiegom lwia brama, wraz z wrotami i furtkami, odzyskała wygląd z czasów największej świetności. Obiekt, który od ponad 60 lat zdobi wejście do śląskiego zoo, znajduje się w rejestrze zabytków.

/SAD/

PARK ŚLĄSKI POLECA

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

[KR 01]

ARS CAMERALIS PRZEDSTAWIA

Powraca mobilna wystawa

na stulecie Powstań Śląskich

Przed wiekami złoty orzeł na niebieskim tle stał się herbem Piastów Górnośląskich. W setną rocznicę Powstań Śląskich złote kontenery przypominają o zmaganiach, które zdecydowały o dalszych losach naszego regionu.

Fot. Radosław Kaźmierczak

IN MEMORIAM

Krzysztof Krawczyk – „Horyzont” Krzysztof Krawczyk zmarł w wieku 74 lat. W ubiegłym roku wokalista wydał album „Horyzont”, który był zapowiadany jako ostatni w karierze... Jak przyznał sam artysta, praca nad krążkiem trwała trzy lata, a podczas przygotowań do premiery Krawczyk i jego ekipa czuli, „jakby coś wisiało w powietrzu”. I faktycznie, album pojawił się na rynku w dziwnych czasach. Trzeba też jednak zaznaczyć, że nie jest to smutna i nostalgiczna opowieść kogoś, kto chce się już ze wszystkimi pożegnać. Album traktuje o tym, czego jako artysta doświadczył i czego się nauczył w trakcie swojego życia. Nie bez znaczenia jest to, że pierwotnie krążek nosił tytuł „Ja już nic nie muszę”. Krzysztof Krawczyk w piosenkach opowiada o tym, że osiągnął, co chciał – zadowolenie z życia, spokój, spełnienie artystyczne. „Ale to nic, jakoś to przeczekam/ Zrobię ten gest i obrócę się/ Mam taki plan, żeby nie narzekać/ Jutro też jest dzień” – śpiewa na płycie, prezentując optymistyczne podejście do życia w piosence, która miała być tytułową. Co prawda dodaje „Ty sobie walcz, ja już nic nie muszę/ Mogę chcieć albo nie – czy to ważne jest?”. W słowach i muzyce „Horyzontu” przebija zadowolenie z życia. W „Dzień dobry Polsko” wchodzi w rolę artysty-obieżyświata, który wspomina odwiedzone kraje, zaznaczając, że w ojczyźnie czuje się najlepiej. W „Z tobą Ameryko” nawiązuje

Po do czasów, gdy mieszkał i pracował w Stanach Zjednoczonych – wciąż ten kraj ma specjalne miejsce w jego życiu, co chciał podkreślić nagraniem. Wpływ amerykańskiej kultury zresztą widać w twórczości Krawczyka, wystarczy wspomnieć jego interpretacje utworów Boba Dylana czy Leonarda Cohena. Wspomina Krawczyk różne wątki swojej twórczości, wraca pamięcią do wojaży, deklaruje niezależność – ale przy tym wszystkim daje słuchaczom to, na co czekali. W „Miękko i czule” śpiewa swoim charakterystycznym barytonem słowa Wojciecha Młynarskiego, dając możliwość ochłonięcia, odpoczynku i chwilowego zapomnienia o problemach. „Miękko i czule, czule i miękko/ Prędko otulę marny Twój czas tą moją piosenką”, słyszymy w tekście. Do takich piosenek chce się wracać. Muzyka została… /MAR/

ubiegłorocznym tournée, które okazało się sukcesem frekwencyjnym, mobilna wystawa „Ex Silesia Lux”, zrealizowana przez Instytucję Kultury Ars Cameralis, powraca do śląskich miejscowości. Pomysł na wystawę zrodził się z potrzeby powrotu do przeszłości i stworzenia swoistej relacji z mieszkańcami Górnego Śląska, którzy sto lat temu zdecydowali się zaryzykować i podjęli walkę o własną tożsamość. Ekspozycja przybliża trudną i burzliwą historię regionu w niestandardowy sposób – wystawa jest bowiem prezentowana w dwóch specjalnie zaprojektowanych kontenerach. W jednym z nich zaaranżowano minikino, a w drugim znajduje się multimedialna wystawa. Kontenery wystawowe zostały zaprojektowane przez cenione biuro architektoniczne OVO Grąbczewscy Architekci. Jak mówią projektanci, wyrazem idei zrywu społecznego jest promieniejąca

złotym światłem struktura nawiązująca do struktury węgla – „czarnego złota”, w której widzimy przebłyski i powidoki powstańczej epopei. Nieregularna geometria, przywołująca nastrój podziemnego kopalnianego chodnika, otacza widza i sprawia, że okruchy przeszłości pojawiające się w formie projekcji i grafik tworzą na moment odrębny, przeniesiony w czasie i przestrzeni świat. Multimedia do wystawy przygotowało studio kreatywne tajny_projekt, natomiast typografią zajęła się Marta Gawin. Premiera ekspozycji „Ex Silesia Lux” odbyła się w październiku 2019 roku na katowickim rynku, a rok później wystawa była prezentowana m.in. w Żorach, Tychach czy Zabrzu. W maju 2021 roku kontenery zawitają do Chorzowa, by później odwiedzić kolejne śląskie miejscowości. Szczegóły można znaleźć na stronie: www.powstania.slaskie.pl.

TOMASZ KULASTY

Wystawa dostępna od maja do lipca w Parku Śląskim

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

19 [KR 02]

WIOSNA W MUZEUM ŚLĄSKIM – ZAPOWIEDZI

Wystawa „Hołd i podziw walczącym Górnoślązakom” –

echa III powstania śląskiego na terenie Polski

Z okazji zbliżającej się 100. rocznicy wybuchu III powstania śląskiego Muzeum Śląskie w Katowicach zaprasza od 7 maja do 11 lipca 2021 na wystawę plenerową pod tytułem „Hołd i podziw walczącym Górnoślązakom” – echa III powstania śląskiego na terenie Polski prezentowaną na terenie Muzeum Śląskiego w Katowicach.

ystawa odchodzi od dotychczasowego modelu prezentacji powstania jako wydarzeń politycznych oraz zbrojnych, zajmując się tym zrywem narodowym z perspektywy społeczeństwa ówczesnej Polski. Twórcy chcą przybliżyć, co o powstaniu wiedział i jak na nie reagował przeciętny mieszkaniec Częstochowy, Lwowa, Krakowa i wielu innych miast. Aby to osiągnąć, przeprowadzona została kwerenda dzienników oraz tygodników wydawanych w różnych dzielnicach Polski. Echa górnośląskich zmagań odnaleźć można zarówno w poczytnych tytułach prasowych dużych miast,

jak i na łamach lokalnych wydawnictw w małych prowincjonalnych miejscowościach: śledzono przebieg działań zbrojnych, posunięć politycznych, rozważano różne możliwości biegu wydarzeń na arenie politycznej oraz gorąco zachęcano do wspierania walczących. Wydarzenia górnośląskie stały się głównym tematem doniesień prasowych w dziesiątkach polskich miast. Powszechne były zbiórki pieniężne na rzecz walczących oraz ich rodzin, a młodzi patrioci szukali sposobu dołączenia do powstańców. „Przez kraj przetoczyła się fala manifestacji i wieców poparcia, a do

najważniejszych polityków Polski oraz światowych mocarstw adresowano memoriały poparcia dla walczących Ślązaków” – opowiadają Piotr Rygus i dr Paweł Parys, autorzy wystawy. Wiele lokalnych społeczności przygotowało cenne akcje humanitarne oraz finansowe zapewniające wojskom powstańczym wsparcie. Wydarzenia te skłaniały także społeczeństwo do dyskusji nad przyszłością Ojczyzny, której granice nadal się kształtowały. Duża liczba publikacji prasowych dodatkowo podkreślała wśród Polaków znaczenie zrywu powstańczego oraz poczucie patriotycznego obowiązku jego wsparcia.

Karykatura z lwowskiego czasopisma satyrycznego „Szczutek” przedstawiająca premiera Wincentego Witosa składającego organy symbolizujące Polskę. W rękach trzyma element z podpisem „Górny Śląsk”

Powstańcy-artylerzyści I baterii artylerii polowej „włoskiej” Grupy Południowej Wojsk Powstańczych, dowodzonej przez oficera Ostoję, 26 maja 1921 r., wł: Muzeum Śląskie w Katowicach

Dzięki wystawie mamy rzadką możliwość powrócić na łamy gazet z tego okresu, ukazujących się między innymi w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Lwowie, na Śląsku Cieszyńskim, w Zagłębiu Dąbrowskim, Częstochowie, Kielcach oraz na Pomorzu. Cennym elementem ekspozycji będą cytaty prasowe, które oddają atmosferę panującą w poszczególnych miastach, podejście mieszkańców do decyzji politycznych, euforię poparcia dla walczących oraz ogólne głosy wzywające do wspólnej mobilizacji. Przygotowana panorama pozwala na uchwycenie zapomnianych często inicjatyw wsparcia dla powstańców oraz porównanie opinii i reakcji społeczeństwa poszczególnych dzielnic w momencie tej patriotycznej próby. Wartościowe uzupełnienie stanowić będą wykazy z imionami i nazwiskami polskich

ochotników z podziałem na miejscowości, z których pochodzili. Spis ten przygotowany został na podstawie ewidencji zweryfikowanych uczestników powstań, sporządzony w latach 1936–1939 przez Związek Powstańców Śląskich. Część graficzną wystawy oprócz wizerunków powstańczych i przedruków z prasy stworzy szereg widoków z miast wspominanych w treści ekspozycji. Wystawa ukazuje udokumentowane formy i miejsca, w których wspierano walczących, oraz prezentuje to, skąd napływali polscy ochotnicy przybywający w 1921 roku na Górny Śląsk. Wystawa jest więc okazją, by spojrzeć na III powstanie śląskie jako wydarzenie ważne i mobilizujące Polaków w całej odradzającej się Drugiej Rzeczypospolitej. Muzeum Śląskie w Katowicach

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

[KR 03]

XXVII REGIONALNY PRZEGLĄD PIEŚNI „ŚLĄSKIE ŚPIEWANIE” IM. PROF. ADOLFA DYGACZA Zadaniem przeglądu jest pielęgnowanie tradycji śpiewaczych regionu śląskiego i prezentacja śląskich pieśni ludowych. Jest to jednocześnie zachęta, aby w przeglądzie udział brały całe pokolenia. | Fot. I. Dorożański

Przyłącz się do

„Śląskiego Śpiewania”

Trwa nabór zgłoszeń do kolejnej edycji Regionalnego Przeglądu Pieśni „Śląskie Śpiewanie”. Organizatorzy przeglądu: Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”, Związek Górnośląski, TVS i Pałac Młodzieży w Katowicach, przy współpracy placówek kultury samorządów lokalnych, zapraszają miłośników śląskich tradycji muzycznych do wzięcia udziału w dwudziestej siódmej edycji „Śląskiego Śpiewania”.

adaniem przeglądu jest pielęgnowanie tradycji śpiewaczych regionu śląskiego i prezentacja śląskich pieśni ludowych. Odbywający się od blisko 30 lat Przegląd jest festiwalem różnorodności pod względem doboru repertuaru, kompetencji gwarowej i przygotowania strojów, a uczestników „Śląskiego Śpiewania” niezmiennie jednoczy zainteresowanie pieśnią śląską, chęć podtrzymania tradycji muzycznej, radość ze wspólnego śpiewania i słuchania pieśni. Wszystko to sprzyja umacnianiu więzi młodego pokolenia z Małą Ojczyzną. Do udziału Organizatorzy zapraszają przedszkola, szkoły podstawowe, średnie i dorosłych w kategoriach wykonawczych: soliści, duety, zespoły wokalne i wokalno-instrumentalne, chóry oraz zespoły pieśni i tańca. W tym roku założenia programowe w sposób szczególny odwołują się do 100. rocznicy Powstań Śląskich i upamiętnienia walk o powrót Śląska do Polski w latach 1919–1921. Celem Przeglądu jest utrwalanie dorobku kultury ludowej subregionów Śląska, popularyzowanie śląskich pieśni powstańczych jako elementu tożsamości regionalnej, umacnianie więzi i przynależności młodego pokolenia do regionu, rozwijanie szacunku wobec regionalnego dziedzictwa oraz tworzenie możliwości prezentowania dorobku kultury ludowej regionu, a także promocja regionalnych wykonawców. Prezentacje sceniczne śląskich pieśni powstańczych, wykonywane przez dzieci, młodzież i dorosłych, stanowić będą swoisty hołd dla bohaterów górnośląskich powstań. Przegląd ma charakter trzyetapowy. Ważną zmianą w organizacji tegorocznej edycji Przeglądu jest formuła online pierwszego etapu. Uczestnicy nagrywają swoje prezentacje wokalno-instrumentalne i przesyłają do Organizatora w formie audio-video. Nagrań można dokonać samodzielnie lub skorzystać ze wsparcia placówek kultury samorządów lokalnych, które są organizatorami etapów eliminacyjnych. Wykaz współorganizatorów wraz z regulaminem i kartą zgłoszenia można znaleźć na stronie internetowej Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” www.zespolslask.pl w zakładce Imprezy/Śląskie Śpie-

Przegląd ma charakter trzyetapowy. Ważną zmianą w organizacji tegorocznej edycji Przeglądu jest formuła online pierwszego etapu. Uczestnicy nagrywają swoje prezentacje wokalno-instrumentalne i przesyłają do Organizatora w formie audio-video wanie. Zamieszczony został także wybór pieśni powstańczych oraz „Śpiewnik Adolfa Dygacza”, z których można skorzystać, przygotowując się do eliminacji. Drugi etap – Przegląd Finałowy – odbędzie się od 22 do 23 maja w Pałacu Młodzieży w Katowicach, przy ul. Mikołowskiej 26, z udziałem Jury, w formie rejestrowanego koncertu. Koncert Galowy „Śląskiego Śpiewania” – wraz z ogłoszeniem wyników i wręczeniem nagród – zaplanowany został na czerwiec 2021 roku w Koszęcinie, w siedzibie Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. S. Hadyny, przy ul. Zamkowej 3. Przewidziana jest także emisja koncertu w internecie. Trwa nadsyłanie zgłoszeń. Lista podmiotów zakwalifikowanych do dalszego etapu zostanie opublikowana 10 maja na stronie internetowej Zespołu „Śląsk”. Wszelkich dodatkowych informacji na temat tegorocznego Przeglądu udziela Dział Edukacji Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”: tel. +48 34 310 64 403, e-mail: centrum.edukacji@zespolslask.pl. W związku z dynamicznie rozwijającą się sytuacja epidemiczną w kraju, terminy realizacji poszczególnych etapów „Śląskiego Śpiewania” mogą ulec przesunięciu. Zachęcamy do kontaktu z Działem Edukacji Zespołu „Śląsk”, śledzenia profilu Zespołu na Facebooku oraz odwiedzin strony internetowej www.zespolslask.pl, gdzie informacje będą aktualizowane na bieżąco. /AK/

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

park śląski poleca

TAURON EKO Koncert w Filharmonii Śląskiej [KR 04]

POLECAMY!

Filharmonia Śląska zaprasza słuchaczy na majowy TAURON EKO Koncert – czwartą odsłonę cyklu, którego partnerem jest TAURON Polska Energia. Jest to wspólne przedsięwzięcie, które eksponuje dbałość o środowisko. TAURON wielokrotnie wspierał wielkie wydarzenia kulturalne. Na Wawelu czy w Raciborzu firma była mecenasem wielkich widowisk typu światło-dźwięk. TAURON wspiera w 2021 r. festiwal TAURON Nowa Muzyka, który odbędzie się w Katowicach.

maja o g. 19.00 salę koncertową im. Karola Stryji wypełni muzyka nie z tego świata. W błogi nastrój wprawią słuchaczy kompozycje Oleny Leonovej i Émile’a Deltoura, w których solową partię harfy wykona Agnieszka Kaczmarek-Bialic, a emocjonujące zakończenie wieczoru zapewni Suita symfoniczna „Planety” Gustava Holsta. Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej wystąpi pod batutą swojego Kierownika Artystycznego, Yaroslava Shemeta. Wieczór zapowiada się wyjątkowo, bo rozpoczęty zostanie prawykonaniem „Świtu” na harfę Oleny Leonovej, kompozycji napisanej dla solistki koncertu Agnieszki Kaczmarek-Bialic. Artystka na co dzień gra w filharmonicznej Orkiestrze Symfonicznej, jednak często można ją usłyszeć także w partiach solowych. Zagra ona także wraz z Orkiestrą „Concertino in Jazz” Émile’a Deltoura (znanego także jako Eddie Tower), belgijskiego skrzypka jazzowego i kompozytora. Tego wieczoru melomani wysłuchają także Suitę symfoniczną „Planety” op. 32 Gustava

Holsta. Jest to dzieło widowiskowe, barwne, emocjonujące i ukazujące poprzez dźwięki obraz całego Układu Słonecznego – niepokojącego, tajemniczego i zachwycającego zarazem. Suita składa się z siedmiu części: I „Mars, zwiastun wojny”, II „Wenus, zwiastun pokoju”, III „Merkury, skrzydlaty posłaniec”, IV „Jowisz, zwiastun radości”, V „Saturn, zwiastun starości”, VI „Uran, mag” oraz VII „Neptun, mistyk”. Choć tradycyjnie jest to kompozycja przeznaczona na bardzo duży skład orkiestry, specjalnie na potrzeby wykonania tego wielkiego dzieła zostało przygotowane opracowanie wymagające mniejszej liczby muzyków. Filharmonia Śląska zadbała więc o to, by nawet w czasach pandemii słuchaczy mógł zachwycić ogrom brzmienia „Planet” Holsta. Dwie części Suity z powodzeniem wykonywane były podczas październikowego koncertu z udziałem duetu naukowców Astrohunters, co utwierdziło filharmoników w przekonaniu, iż wykonanie „Planet” w ograniczonym składzie może porwać publiczność swoją wspaniałością. /SAD/

DO POCZYTANIA

DO POSŁUCHANIA

Jeden dom. Dwie rodziny. Trzy ciała. Trudno o bardziej przerażający wstęp, a napięcie w tej powieści nie spada nawet na chwilę.

W 2003 roku podbili listy przebojów hitem „Bring Me To Life", co przekuli na 17-milionową sprzedaż debiutanckiego krążka. Potem było różnie, komercyjnego sukcesu premiery nie dało się powtórzyć. Nowy krążek jest więcej niż przyzwoity. Dość zaznaczyć, że zauważyły go stacje radiowe, co w przypadku rocka wypieranego przez miałki pop, nie jest dziś przecież takie oczywiste.

Lisa Jewell „Idealna rodzina” Evanescence „Bitter Truth”

iedługo po swoich dwudziestych piątych urodzinach Libby Jones dostaje list, na który czekała przez całe życie. Wkrótce poznaje tożsamość swoich biologicznych rodziców oraz dowiaduje się, że jest wyłączną dziedziczką wartej fortunę posiadłości. Dziewczyna zaczyna powoli rozumieć, że w jej życiu odtąd już nic nie będzie takie samo. Z czasem Libby poznaje historię pewnego domu, do którego dwadzieścia pięć lat wcześniej wezwano policję z zawiadomieniem, że z ulicy słychać płaczące w środku dziecko. Funkcjonariusze znaleźli w nim zdrową dziesięciomiesięczną dziewczynkę, gaworzącą radośnie w kołysce. W kuchni na dole leżały zaś trzy ciała, wszystkie ubrane w czerń. W tym samym czasie jeszcze czwórka innych dzieci mieszkających przy tej samej ulicy przepada bez wieści... Wojciech Chmielarz mówi o nowej powieści Lisy Jewell, że to jedna z tych książek, od której nawet na chwilę nie można się oderwać. Nawet jeśli odłożymy ją na chwilę, natychmiast chcemy znać ciąg dalszy. Trudno chyba o lepszą rekomendację. /SAD/

my Lee, co warto nadmienić, jedyna członkini oryginalnego składu grupy, nadal śpiewa o poświęceniu, zgubionych duszach i mroku. Przy czym na płycie znajdziemy także momenty nieco bardziej dojrzałe zahaczające nawet o problemy polityczne. Dobrym przykładem jest „Use My Voice”. – W moim życiu zawsze polegałam na kobietach. Zawsze trafiałam na dobre, silne, wspaniałe kobiety, które są i nie są gwiazdami rocka. Bycie wspieranym przez wspierających mężczyzn jest również ważną, pozytywną rzeczą w moim życiu – ale mam coś do powiedzenia na temat siostrzeństwa. To prawda. Moje siostry i przyjaciele też zaśpiewali w tej piosence. To piękna rzecz, gdy pomyśli się: „Hej, chcę wyrazić, że jest nas wielu, że razem jesteśmy silniejsi” – mówi o tym utworze wokalistka. Popowy refren w połączeniu z mocniejszym brzmieniem sprawia, że kawałek na długo

zostaje w pamięci. Na uwagę zasługuje także „Broken Pieces Shine", świetnie wypada ballada „Far From Heaven”. Czy Evanescence znów staną się wielcy? Na pewno są na dobrej drodze do tego, aby wrócić na właściwe im miejsce w rockowej encyklopedii. /MAR/

#ŚLĄSKIE Z BLISKA

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Wybierzmy najlepszą przestrzeń

ZOBACZ, ILE MOŻE SIĘ ZMIENIĆ

ku W ubiegłym ro r MuAi n pe O ja ac realiz a Piasej Al seum. Cieszyn, wej do ko m Za . towska (od ul ) w Cieszynie, ul. Sportowej na Najlepszą została wybra bliczną Przestrzenią Pu wa zt ód Wojew o. eg ki ąs Śl

Fot. W. Wandzel / OpenAirMuseum.com

To kolejna odsłona tego popularnego konkursu. Jest on organizowany przez samorząd województwa we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich Oddziałem Katowice oraz Towarzystwem Urbanistów Polskich Oddziałem Śląskim.

la przypomnienia: udział w konkursie jest bezpłatny. Zgłaszać można realizacje z terenu województwa, które zostały zakończone w ubiegłym roku kalendarzowym. Zgłoszenie do konkursu w tym roku po raz pierwszy odbywa się poprzez elektroniczny formularz zgłoszeniowy, dostępny: enpp.slaskie.pl. Laureatów wybierze jury składające się z członków Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicz-

nej. Swoich faworytów wybiorą także mieszkańcy, którzy w ramach plebiscytu o specjalną nagrodę publiczności będą mogli głosować na swoje ulubione miejsca. Wszystkie nominowane, nagrodzone i wyróżnione realizacje zostaną zgłoszone do ogólnopolskiego konkursu Towarzystwa Urbanistów Polskich. Na stronie npp.slaskie.pl prezentowane są także informacje o przebiegu dotychcza-

sowych edycji konkursu. Dla wszystkich zainteresowanych dostępne są cyfrowe wersje albumów wydanych z okazji XV-lecia i XX-lecia konkursu oraz relacja z wystawy Dekalog Dobrej Przestrzeni. W ubiegłorocznej XXI edycji konkursu o nagrody walczyły 42 realizacje z obszaru 30 gmin. Zgodnie z werdyktem Jury przyznano dwie równorzędne nagrody marszałka województwa.

W kategorii przestrzeń publiczna tytuł uzyskała realizacja Open Air Museum. Cieszyn, Aleja Piastowska (od ul. Zamkowej do ul. Sportowej) w Cieszynie. W kategorii obiekt użyteczności publicznej Nagrodę Marszałka Województwa uzyskała realizacja Rewitalizacja Zabytkowej Pływalni Miejskiej przy ul. Jana Nepomucena Śniadeckiego 11 w Siemianowicach Śląskich. /SAD/

ZAGLĄDAMY NA LOTNISKO

Lecimy do Norwegii i na Sycylię

Linia lotnicza Ryanair zapowiedziała uruchomienie dwóch nowych połączeń z pyrzowickiego lotniska. Pierwszy rejs na główne lotnisko stolicy Norwegii – do Oslo-Gardermoen, został zaplanowany na 2 lipca br. Kierunek obsługiwany będzie cztery razy w tygodniu, w każdy poniedziałek, środę, piątek i niedzielę. Dzień później – 3 lipca, zainaugurowane zostanie nowe sezonowe połączenie Ryanaira do Trapani na Sycylii, które obsługiwane będzie dwa razy w tygodniu, w każdy wtorek i sobotę. – Ryanair, ogłaszając dwie nowe trasy z Katowice Airport, potwierdził, że ciągle stawia na swoją tutejszą bazę, która oficjalnie została otwarta w październiku 2019 roku i która ze względu na pandemię koronawirusa nie zdążyła dobrze rozwinąć działalności. Mam nadzieję, że już w tym półroczu sytuacja epidemiczna w Europie ustabilizuje się na tyle, że pyrzowicka baza Ryanaira w końcu zacznie funkcjonować na wysokich obrotach, szczególnie, że oferta kierunków irlandzkiej linii z Katowice Airport jest dobrze rozwinięta i zróżnicowana – mówi Artur Tomasik, prezes Zarządu Górnośląskiego Towarzystwa Lotnicze SA. W najbliższych tygodniach Ryanair planuje reaktywować szereg połączeń z Pyrzowic, które zostały zawieszone ze względu na trudną sytuację epidemiczną w Europie. Wracają trasy do Dortmundu, Londynu-Stansted i Kijowa-Boryspolu. Z początkiem maja irlandzki przewoźnik

chciałby przywrócić regularne loty z Katowice Airport do: Aten, Birmingham, Bolonii, Dublina, Edynburga, Kolonii-Bonn, Katanii, Mediolanu-Bergamo, Manchesteru, Odessy i Pafos. W pierwszych dniach czerwca wystartuje połączenie do Alghero na Sardynii. Z kolei takie kierunki Ryanaira jak: Cork, Brindisi i Oslo-Torp mają wrócić do siatki połączeń pyrzowickiego lotniska w rozkładzie ZIMA 2021/2022. Katowice Airport należy do grona największych lotnisk regionalnych w Polsce. W 2019 roku z jego siatki połączeń skorzystało rekordowe 4,84 mln pasażerów, w tym ponad 2 mln w ruchu czarterowym. Prognoza na 2020 rok zakładała przewiezienie 5,5 mln podróżnych. Ostatecznie, ze względu na pandemię koronawirusa, w minionym roku zanotowano 1,44 mln pasażerów. Lotnisko jest krajowym liderem w segmencie przewozów czarterowych i regionalnym w przewozach. /MAR/

W najbliższych tygodniach Ryanair planuje reaktywować szereg połączeń z Pyrzowic, które zostały zawieszone ze względu na trudną sytuację epidemiczną w Europie.

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

PRZYBLIŻENIE STRUKTURY I HISTORII GÓRNOŚLĄSKIEGO PRZEDSIĘBIORSTWA WODOCIĄGÓW S.A.

23 [KR 05]

Jedyna taka spółka w Europie

Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. to oczywiście nie tylko przepiękny zbiornik w Goczałkowicach czy doskonałej jakości woda w śląskich kranach, ale także wiele zaawansowanych technologicznie Oddziałów ze Stacjami i Zakładami Uzdatniania Wody (których strategiczną istotność dla regionu opisywaliśmy w poprzednim numerze). A i to nie wszystko, bowiem GPW S.A. administruje jeszcze paroma niezwykłymi miejscami.

ragniemy zatem na naszych łamach sukcesywnie przybliżać tę unikatową (także w skali Europy) spółkę, dzięki której mamy zapewnione bezpieczeństwo dostaw wody i ochronę przed powodziami. Nasze zwiedzanie oddziałów GPW S.A. zacznijmy od Stacji Kozłowa Góra. Stacja Uzdatniania Wody Kozłowa Góra zlokalizowana jest w miejscowości Wymysłów. Została ona uruchomiona 22 marca 1951 roku i jest zasilana w wodę z jazu upustowego zapory czołowej zbiornika w Świerklańcu. Zbiornik ten został wybudowany w latach 1935–39 dla celów strategicznych, a w latach 1948-51 dokonano jego adaptacji dla celów wodociągowych. W latach 1998–2005 przeprowadzono modernizację Stacji, stosując nowoczesną technologię uzdatniania wody surowej polegającą na koagulacji w komorach szybkiego i wolnego mieszania, filtracji pośpiesznej na filtrach antracytowo-piaskowych, ozonowaniu pośrednim i filtracji przez złoże węgla aktywnego. Obiekty do uzdatniania wody zaprojektowano i zrealizowano w układzie zintegrowanym. Budynek technologiczny podzielono na bloki technologiczne, których pracę nadzoruje centralna sterownia wyposażona w system komputerowy umożliwiający sterowanie pracą całego zakładu. Uzdatniona zdrowa i bezpieczna woda kierowana jest do: Bobrownik, Piekar Śląskich, Bytomia, Rudy Śląskiej i Wojkowic. Z kolei Stację Uzdatniania Wody w Strumieniu oddano do eksploatacji 22 lipca 1954 roku. Może ona być zasilana w wodę z dwóch ujęć: brzegowego – w 21 km lewego brzegu rzeki Wisły oraz z ujęcia na Zbiorniku Goczałkowickim. Z ujęcia na Wiśle woda doprowadzana jest rurociągami do studni zbiorczych, skąd pompami podawana jest do komór ozonowania wstępnego, hali koagulacji oraz na tzw. filtry piaskowe.

Pierwsze ujęcia wody powstały jeszcze pod koniec XIX wieku: 1882 r. – wybudowanie pierwszego ujęcia wody w Zawadzie 1884 r. – wybudowanie ujęcia wody w Reptach Śląskich 1904–1908 r. – dalsza intensywna rozbudowa wodociągów, wybudowanie m.in. ujęcia Rozalia 1930 r. – wybudowanie ujęcia w Maczkach 1949 r. – powstanie Państwowych Zakładów Wodociągowych 1950 r. – przekształcenie Państwowych Zakładów Wodociągowych w Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach 1950–1993 r. – dynamiczny rozwój przemysłu

Stacja Uzdatniania Wody w Kozłowej Górze.

W Strumieniu istnieją dwa ciągi technologiczne: woda ujmowana z rzeki Wisły kierowana jest do komór ozonowania wstępnego, skąd przepływa do hali koagulacji, a po dodaniu siarczanu glinu – jeszcze przez 4 komory szybkiego mieszania, gdzie następuje wymieszanie wody surowej z koagulantem. Dalej przepływa do komór wolnego mieszania i osadników pokoagulacyjnych. Filtry piaskowe płukane są mieszaniną wodno-powietrzną (w kierunku od dołu). Po filtrach piaskowych, przy użyciu pomp pompowni pośredniej, woda kierowana jest rurociągiem do komór ozonowania końcowego o pionowym labiryntowym przepływie. Płukanie złóż węgla aktywne-

go odbywa się mieszanką wody i powietrza w sposób automatyczny (w zależności od temperatury wody). Po filtrach węglowych woda wraz z wodą z chlorem spływa rurociągiem do zbiornika wody czystej pod filtrami piaskowymi. Krystalicznie czysta woda ze Stacji dostarczana jest do Żor, Jastrzębia–Zdroju i Wodzisławia Śląskiego. A teraz kolej na… Gospodarstwo Rybackie w Goczałkowicach, które rozpoczęło swoją działalność w 1956 roku i od tego momentu nieprzerwanie prowadzi gospodarkę rybną na terenie Zbiornika Goczałkowickiego. Stosowana w Gospodarstwie tzw. biomanipulacja poprzez zarybianie i odłowy ma na celu ograniczenie ilości fitoplanktonu i w efekcie zmniejszenie tzw. trofii zbiornika. Zbiornik zarybiany jest rybami

KALENDARIUM

i zwiększająca się liczba mieszkańców spowodowały stały wzrost zapotrzebowania na wodę. Dlatego też dla zaspokojenia wzrastających potrzeb budowano nowe ujęcia i Stacje Uzdatniania Wody (SUW) oraz rozbudowywano sieć magistralną.

W ramach programu inwestycyjnego wybudowano i oddano do użytku kolejno: 1. zbiornik wodny w Goczałkowicach na Wiśle i Stację Uzdatniania Wody w Goczałkowicach (pierwszy etap w 1956 r.); 2. ujęcie wody na zbiorniku Czaniec, wykorzystujące zasoby kaskady zbiorników wodnych Tresna–Porąbka–Czaniec ze stacją uzdatniania wody w Kobiernicach, w 1972 r.; 3. rozbudowaną SUW Goczałkowice (tzw. Wodociąg GOCZA II, z przerzutem wody z ujęcia Czaniec na SUW Goczałkowice, w 1984 r.). Zwiększenie ilości

produkowanej wody nie nadążało jednak za wzrostem zapotrzebowania. Dla zapewnienia dostaw na tak wysokim poziomie, zwłaszcza w rejony najbardziej dotknięte deficytem wody, w 1983 roku rozpoczęto realizację największego i najbardziej nowoczesnego kompleksu wodociągowego, pn.: „Wodociąg Grupowy Dziećkowice”. Pierwszy etap tej inwestycji uruchomiono w 1993 roku, zapewniając bardzo dobrej jakości wodę w ilości w pełni pokrywającej potrzeby. Poza wymienionymi inwestycjami wybudowano/zmodernizowano jeszcze w tamtym czasie Stacje Uzdatniania Wody w Bibieli, Strumieniu, Będzinie, Kobiernicach, Łazach, Kozłowej Górze oraz Miedarach. Obecnie długość magistralnej sieci wodociągowej wynosi ponad 900 km, a pompownie i zbiorniki wyrównawcze mają łącznie pojemność około 374 tys. m3.

drapieżnymi (szczupak, sandacz, węgorz), a odławiane są gatunki ryb karpiowatych, zwykle żerujących na dnie. Ryby drapieżne są pierwszymi czyścicielami i naturalnymi sprzymierzeńcami w procesie wstępnego uzdatniania wody. Stanowią pierwszy etap biologicznego uzdatniania wód systemu wodociągowego GPW S.A. Równocześnie, za pomocą stałych zabiegów gospodarczych polegających przede wszystkim na sztucznym zarybianiu zbiornika (obsadzanie narybkiem szlachetnych gatunków ryb produkowanych w specjalnych ośrodkach zarybieniowych), poprawia się jakość i ilość ryb w danym zbiorniku. Co szczególnie doceniają wędkarze, dla których jest udostępnionych łącznie około 30 km linii brzegowej. /SAD/

01.08.1991 r. – utworzenie przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów w Katowicach. 22.12.2005 r. – wpisanie Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. do Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru Przedsiębiorców, pod numerem KRS: 0000247533 01.01.2006 r. – Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów rozpoczęło działalność w nowej formie prawnej – jako Spółka Akcyjna ze stuprocentowym udziałem Skarbu Państwa 08.11.2007 r. – Akcje Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. zostały przejęte przez Samorząd Województwa Śląskiego. O najnowszej historii napiszemy w następnych numerach.

ŚLĄSKIEEKO

PILOTAŻOWY PROGRAM

Pszczyna będzie dawać

przykład innym! Pszczyna, jako jedna z najbardziej zanieczyszczonych gmin w Polsce, została objęta pilotażowym programem antysmogowym. Na wymianę kopciuchów i termomodernizację wielorodzinnych budynków mieszkalnych w Pszczynie zarezerwowano 6 mln zł.

– Stawiamy kolejny ważny krok w stronę poprawy jakości powietrza w regionie. To efekt udanej współpracy strony rządowej i samorządowej. Chcemy być regionem

[KR 06]

JAK ZŁOŻYĆ WNIOSEK

Osoby fizyczne i wspólnoty mieszkaniowe mogą składać wnioski o dofinasowanie za pośrednictwem Generatora Wniosków o Dofinansowanie (GWD), po utworzeniu konta i zalogowaniu, na stronie internetowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pod adresem http://gwd.nfosigw.gov.pl. Wniosek należy wypełnić i przesłać przez GWD, a następnie złożyć w formie: a. elektronicznej – na wyznaczoną skrzynkę podawczą WFOŚiGW Katowice znajdującą się na elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej (ePUAP), po uprzednim opatrzeniu go kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem zaufanym Wnioskodawcy lub w przypadku wspólnoty mieszkaniowej osoby/osób upoważnionej/ upoważnionych do reprezentacji Wnioskodawcy, b. papierowej – przez dostarczenie wraz z załącznikami do WFOŚiGW Katowice, po uprzednim pobraniu PDF wniosku przesłanego przez GWD, wydrukowaniu i opatrzeniu go podpisem własnoręcznym Wnioskodawcy lub w przypadku wspólnoty mieszkaniowej osoby/osób upoważnionej/ upoważnionych do reprezentacji Wnioskodawcy. Dostarczenie może nastąpić:  osobiście albo za pośrednictwem kuriera do WFOŚiGW Katowice,  za pośrednictwem placówki pocztowej,  za pośrednictwem gminy Pszczyna. Szczegółowe informacje dotyczące składania i rozpatrywania wniosków o dofinansowanie zawarte są w Regulaminie naboru wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć w ramach Programu.

nioski o dofinansowanie w ramach programu „Poprawa jakości powietrza w najbardziej zanieczyszczonych gminach – pilotaż” przyjmuje od 16 kwietnia Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Katowicach. Program skierowany jest do osób fizycznych – właścicieli i współwłaścicieli mieszkań oraz do wspólnot mieszkaniowych w budynkach wielorodzinnych mieszczących od 3 do 20 lokali mieszkalnych. Nabór potrwa do 31 stycznia 2022 r. lub do wyczerpania budżetu programu. – Program „Poprawa jakości powietrza w najbardziej zanieczyszczonych gminach – pilotaż” zainaugurowaliśmy w Pszczynie, w mieście, które znalazło się na liście 261 najbardziej zanieczyszczonych gmin w Polsce. Chcemy sprawdzić, na ile nasze dodatkowe wsparcie – razem z wdrażanymi już programami „Czyste Powietrze” i „Stop Smog” – pomoże mieszkańcom w walce ze smogiem – mówił obecny na inauguracji programu minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka.

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

ekologicznym, co znalazło odzwierciedlenie w przyjętej przez Sejmik Strategii Rozwoju Województwa „Śląskie 2030 – Zielone Śląskie”, a jednym z największych wyzwań jest właśnie poprawa jakości powietrza. Wierzę, że w nowej perspektywie unijnej środków na działania związane z ekologią

będzie jeszcze więcej i wspólnie poradzimy sobie z tym problemem – mówił marszałek Jakub Chełstowski. Prof. Maciej Chorowski, prezes NFOŚiGW, podkreślił, że efektem końcowym programu „Poprawa jakości powietrza w naj-

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o dofinansowanie złożonego przez Gminę Pszczyna na realizację działań informacyjno-promocyjnych oraz zawarciu umowy z WFOŚiGW, możliwe będzie uzyskanie dodatkowego wsparcia ze środków Gminy na podstawie przygotowanego przez Gminę regulaminu współfinansowania przedsięwzięć.

bardziej zanieczyszczonych gminach – pilotaż” powinna być poprawa efektywności energetycznej w ok. 20 wielorodzinnych budynkach mieszkalnych i 140 lokalach mieszkalnych. – Liczymy na wymianę minimum 280 nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe. Na ten cel zarezerwowaliśmy 6 mln zł, po które mogą sięgać właściciele lub współwłaściciele lokali mieszkalnych oraz wspólnoty mieszkaniowe – dodał prof. Maciej Chorowski. Pszczyna, jak i inne śląskie miasta, które borykają się z problemem smogu, od dawna są już mocno wspierane w walce z niską emisją. – Od początku funkcjonowania programu „Czyste Powietrze” przyznaliśmy mieszkańcom Pszczyny niemal 8 milionów złotych dofinansowania na wymianę starych kopciuchów i termomodernizację domów jednorodzinnych. Pszczyna jest jednak jedną z najbardziej zanieczyszczonych gmin na Śląsku. Jestem przekonany, że dzięki wdrożeniu tego pilotażowego programu tempo wymiany nieefektywnych kotłów znacząco się zwiększy – wyjaśnia prezes WFOŚiGW w Katowicach Tomasz Bednarek. /PM/

Wojewódzki Fundusz Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Kolumnę dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, używając logotypu znajdującego się na stronie internetowej Funduszu. Za treści przedstawione w programie dofinansowanym ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Wsparcie warte 25

[KR 07]

MAMY REKORD!

miliard

Ponad miliard złotych dofinansowania udzielił w 2020 roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach na działania związane z ochroną środowiska w województwie śląskim.

rekordowy wynik, który w 28-letniej historii działalności Funduszu wcześniej się nie wydarzył. Lwią część z tej kwoty pochłonęła walka ze smogiem. Spore środki przeznaczone zostały także na ochronę wód oraz gospodarkę odpadami. Dla porównania w 2019 roku dofinansowanie wyniosło „tylko” nieco ponad 513 mln zł. Miliard w 2020 r. jest niesamowitym sukcesem! – Ta kwota robi olbrzymie wrażenie. Mogę powiedzieć, że to historyczny wynik. Do tej pory Fundusz tak dużych pieniędzy rocznie na dofinansowania nie przeznaczał. Tym bardziej że przecież ubiegły rok był wyjątkowy. Pojawiła się bowiem pandemia COVID-19 i mieliśmy obawy, czy wiele działań prowadzonych przez beneficjentów nie zostanie sparaliżowanych bądź mocno ograniczonych. Jak widać, tak się nie stało – tłumaczy Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach. Ubiegłoroczne wyniki wyraźnie pokazały, że mocno wzrosły wydatki na poprawę jakości powietrza, w tym szczególnie na

walkę ze smogiem. Z ponad miliarda złotych w ubiegłym roku Fundusz przeznaczył na ten cel aż niemal 873 mln zł. Prawie 65 mln zł – na ochronę wód, adaptację do zmian klimatu i gospodarkę wodną, a ponad 31 mln zł – na gospodarkę odpadami i ochronę powierzchni ziemi. Wśród dofinansowanych zadań są również: zapobieganie poważnym awariom, edukacja ekologiczna, zarządzanie środowiskowe w regionie oraz różnorodność biologiczna. Największe środki pochodzą z zasobów własnych Funduszu. Z nich w ubiegłym roku udzielono dofinansowania na kwotę prawie 395 mln zł. WFOŚiGW w Katowicach aktywnie uczestniczy też we wdrażaniu środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014–2020. Jako Instytucja Wdrażająca dla Działania 1.7 „Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie województwa śląskiego”, udzielił wsparcia w łącznej wysokości 388 mln zł złotych. Z kolei ze środków udostępnionych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – niemal 220 mln zł. /PM/

Wojewódzki Fundusz Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

dbamy o środowisko

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Czyste powietrze? SMOGOWI MÓWIMY STOP!

Właśnie tak!

Powietrze znaczy życie. Ale musimy wiedzieć, czym oddychamy. Od początku obecnej kadencji samorządu – we współpracy z Komisją Europejską i rządem RP – władze województwa podejmują konkretne działania mające na celu pozyskanie funduszy dla samorządów i mieszkańców na odnawialne źródła energii, ekologiczny transport czy wymianę źródeł ciepła.

la przypomnienia, blisko pół miliarda euro w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014–2020 zostało zaprogramowane na szeroki pakiet działań antysmogowych w regionie. Na dofinansowanie mogły liczyć projekty dotyczące budowy i modernizacji instalacji do produkcji energii. Ponadto wspierane były działania w zakresie infrastruktury transportu zbiorowego (np. zintegrowane centra przesiadkowe – w tym dworce autobusowe i kolejowe, parkingi Park&Ride i Bike&Ride, drogi rowerowe), zakup taboru autobusowego i tramwajowego, wdrażanie inteligentnych systemów transportowych ITS – w tym SDIP

Działania antysmogowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014–2020:

 projekty z obszaru efektywności energetycznej, w tym wytwarzanie energii z OZE wraz z podłączeniem do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej – 4306 zmodernizowanych kotłów,  wymiana oświetlenia w gminach na instalacje o wyższej efektywności – ponad 84 tys. zmodernizowanych punktów oświetleniowych,  działania w zakresie infrastruktury transportu zbiorowego, m.in. zintegrowane centra przesiadkowe, w tym dworce autobusowe i kolejowe, parkingi Park&Ride, drogi rowerowe – 130 wybudowanych zintegrowanych węzłów przesiadkowych,  zakup taboru kolejowego, autobusowego i tramwajowego, wdrażanie inteligentnych systemów transportowych ITS – 456 jednostek taboru pasażerskiego.  „MOGĘ! Zatrzymać SMOG” – przekazano 2000 oczyszczaczy powietrza do przedszkoli,  „InfoSMOG-MED” – w ramach projektu powstała platforma cyfrowa i aplikacja Śląskie SMOGSTOP oraz prowadzona jest kampania „Śląskie. Zmieniamy powietrze na dobre”. Jej celem jest zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat negatywnego wpływu zanieczyszczonego powietrza na zdrowie oraz poprawnych zachowań prozdrowotnych i proekologicznych.

oraz wymiana oświetlenia w gminach na instalacje o wyższej efektywności energetycznej. W 2020 roku 972 mln zł w ramach RPO WSL zarząd województwa przeznaczył na projekty związane z efektywnością energetyczną, odnawialnymi źródłami energii i gospodarką niskoemisyjną. Przykładem działań antysmogowych jest realizacja programu „Gepard II”, który w praktyce dotyczy wdrażania niskoemisyjnego transportu. Przedsięwzięcie o wartości ponad 138 mln zł jest realizowane przy współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, w ramach RPO WSL 2014–2020. W zeszłym roku Urząd Marszałkowski przeprowadził proces ewaluacji wdrażania zapisów uchwały antysmogowej. Do wszystkich gmin województwa śląskiego wysłana została ankieta badająca potrzeby samorządów w zakresie prowadzonych przez nich działań ograniczających emisję pyłów i gazów do powietrza. Wpłynęło 118 ankiet. 70 gmin nie oczekuje zmiany uchwały antysmogowej, a 47 jest odmiennego zdania i widzi potrzebę zmiany. Pojawiają się głosy gmin, że terminy wymiany urządzeń grzewczych zapisane w uchwale powinny zostać wydłużone ze względu na możliwości finansowe mieszkańców. Marszałek Jakub Chełstowski powołał zespół do spraw analizy realizacji uchwały Sejmiku Województwa Śląskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Pierwszy termin wymia-

ny najstarszych instalacji przypada na 1 stycznia 2022 r., w związku z powyższym dopiero po tej dacie będzie można analizować skuteczność wdrażania ww. uchwały. Z danych, które otrzymuje Urząd Marszałkowski w postaci sprawozdań z Programu ochrony powietrza (POP) wynika, że w dalszym ciągu utrzymuje się tendencja rosnąca w odniesieniu do liczby zlikwidowanych kotłów. W ramach IV osi priorytetowej Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna ogłoszono łącznie ponad 73 naborów, w których złożono 1477 wniosków. Wybrano do dofinansowania 831 projektów na kwotę 2,72 mld zł. Kolejnym obszarem wsparcia jest modernizacja energetyczna infrastruktury publicznej i mieszkalnej. W wyniku podniesienia alokacji na konkurs możliwe stało się dofinansowanie kolejnych 38 projektów z listy rezerwowej. Pozyskano na ten cel dodatkowo 86 mln zł. Łączne wsparcie przeznaczono na realizację 60 inwestycji na kwotę 173 mln zł. Komisja Europejska zatwierdziła zwiększenie o 164 mln zł puli środków dla projektów dotyczących Odnawialnych Źródeł Energii. Dzięki temu możliwa była realizacja 27 projektów, a nie jak zaprogramowano wcześniej 6. Warto również wskazać projekty edukacyjno-informacyjne podejmowane na rzecz uświadamiania mieszkańcom szkodliwego wpływu smogu na ich zdrowie, promowania działań prozdrowotnych i proekologicznych, ochrony i poprawy stanu zdrowia mieszkańców regionu. /MAR/

Izabela Domogała

członek zarządu województwa

– W ramach konsultacji Umowy Partnerstwa na lata 2021–2027 zarząd województwa stara się o dodatkowe 1,2 mld euro z funduszy UE na walkę z niską emisją. Środki pozwoliłyby samorządom dofinansować wymianę źródeł ciepła u mieszkańców. To realne wyjście naprzeciw wymogom uchwały antysmogowej.

Uzyskane efekty ekologiczne:  Redukcja PM10: 550,12 tony/rok  Szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych:  292 640,10 tony równoważnika CO2  Liczba zmodernizowanych źródeł ciepła: 4306 kotłów  Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków: 1120 budynków  Zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych: 329 110 479,20 kWh/rok  Zmniejszenie zużycia energii końcowej w wyniku realizacji projektu: 1 170 689,92 GJ/rok  Dodatkowa zdolność wytwarzania energii cieplnej ze źródeł odnawialnych:  102,37 MWt  Dodatkowa zdolność wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych:  137,15 MWe  Liczba pojazdów korzystających z miejsc postojowych w wybudowanych obiektach „parkuj  i jedź”: 733 496 miejsc postojowych  Liczba zmodernizowanych energetycznie punktów oświetleniowych:  84 226 punktów  Liczba zakupionych jednostek taboru pasażerskiego w publicznym transporcie zbiorowym komunikacji miejskiej: 444 sztuki  Długość wspartej infrastruktury rowerowej: 162,40 km  Liczba wybudowanych zintegrowanych węzłów przesiadkowych: 130 sztuk  Liczba zainstalowanych systemów ITS: 7 sztuk  Zakup jednostek taboru kolejowego – 12 sztuk  Rewitalizacja linii kolejowych nr 694/157/190/191 Bronów-BieniowiecSkoczów–Goleszów–Cieszyn/Wisła Głębce – 51.99 km (duży projekt)  Opracowanie dokumentacji projektowej dla Rewitalizacji linii kolejowych nr 140/169/179/885/138 połączenia: Orzesze Jaśkowice-Tychy-Baraniec-KWK Piast–Nowy Bieruń–Oświęcim – 1 szt.

SPORT I HISTORIA

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

KULTOWE MECZE NA ŚLĄSKIM Okładka Przeglądu Sportowego po historycznej wygranej nad Anglikami. | Fot. zasoby internetu

Synowie Albionu na kolanach Kilka tygodni temu ekscytowaliśmy się eliminacyjnym meczem polskiej kadry pod wodzą Paulo Sousy w ramach eliminacji do przyszłorocznego mundialu. Wembley nie dało się odczarować, jak stało się to przed kilkudziesięciu laty. Przy tej jednak okazji warto przypomnieć spotkanie z Anglią z 1973 roku. Synowie Albionu po golach Roberta Gadochy i Włodzimierza Lubańskiego musieli zbierać swoją dumę z murawy Śląskiego. Wtedy też naprawdę narodziła się legenda Kotła Czarownic.

ngielscy dziennikarze, będący pod wrażeniem chorzowskiego giganta, nazwali go właśnie w ten sposób. Było to pierwsze i jak dotąd jedyne zwycięstwo biało-czerwonych nad Anglikami. 6 czerwca 1973 roku Polska podejmowała w Chorzowie Anglię w ramach eliminacji do mistrzostw świata. Brytyjczycy, prowadzeni przez słynnego Alfreda Ramseya, byli pewni zwycięstwa w tym meczu. Jakież było ich zaskoczenie, gdy zobaczyli wypełniony po brzegi Stadion Śląski. Był to dzień radości z pokonania tak silnego przeciwnika i dzień bólu dla asa polskiej drużyny, Włodzimierza Lubańskiego. To on zdobył drugą, przesądzającą o zwycięstwie bramkę, ale został też zniesiony z boiska po brutalnym faulu Roya McFarlanda. Kontuzja, której wtedy doznał, wykluczyła go z udziału w następnych meczach, a także z gry w pamiętnych dla Polski finałach MŚ 1974, w RFN, gdzie biało-czerwoni zajęli trzecie miejsce. Jeden z brytyjskich serwisów internetowych zamieścił artykuł poświęcony temu wydarzeniu, który zatytułowano: „Jak McFarland odebrał Polakom mistrzostwo świata”. Sugerowano, że z Lubańskim w składzie biało-czerwoni zajęliby najwyższe miejsce na podium. – To był wyjątkowy mecz, jeśli chodzi o moją osobę. Był ogrom radości ze zdobycia bramki i zwycięstwa nad Anglią, ale też nieszczęśliwy wypadek, ciężka kontuzja, która mnie wyeliminowała na długi czas – wspominał legendarny

napastnik Górnika Zabrze w wywiadzie dla Newsweeka. Pierwszego gola zapisano na konto Roberta Gadochy. W siódmej minucie, po jego rzucie wolnym, po którym pod bramką angielską było niesamowite zamieszanie, piłka wylądowała w bramce. Niektóre źródła przypisują tego gola Janowi Banasiowi, a nawet samobójczemu rykoszetowi kapitana Bobby'ego Moore'a. Anglicy grali przez ostatni kwadrans w dziesiątkę. Faulu dopuścił się Alan Hall, którego sędzia wyrzucił z boiska w 76. minucie. Po krótkiej przepychance z Lesławem Ćmikiewiczem, napastnik złapał rywala za szyję i uderzył kolanem w krocze. Po meczu rozczarowania nie ukrywał trener gości sir Alf Ramsey. – Nie wierzę, żeby Polska mogła zagrać lepiej, za to my mogliśmy – podkreślił. Mecz w Chorzowie był pierwszym spotkaniem obu ekip o stawkę. Bardzo dobrze zaczęła się zatem rywalizacja o punkty z Anglikami, ale łączny bilans jest dla biało-czerwonych druzgocący. W dotych-

Według niektórych źródeł, 6 czerwca 1973 roku na stadionie Śląskim w Chorzowie zmagania Polski i Anglii oglądało 90 tysięcy osób. Inne szacują tę liczbę nawet na 130 tysięcy. Zebrani w tym obiekcie kibice byli świadkami historycznego i – jak na razie – niepowtarzalnego wydarzenia. czasowych starciach o stawkę Wyspiarze triumfowali już dziesięciokrotnie, a sześć razy padł remis. Wracając do historii, mecz w 1973 roku był ważny także z innego powodu. Był nie tylko początkiem końca kariery jednego z najlepszych polskich napastników – Lubańskiego – również cenionego, niezwykle charyzmatycznego angielskiego obrońcy – Moore'a. Lubański zmagał się z kontuzją i długą rehabilitacją po zerwaniu

POLSKI TEAM KONTRA SYNOWIE ALBIONU Polacy zagrali w składzie: Jan Tomaszewski, Krzysztof Rześny, Mirosław Bulzacki, Jerzy Gorgoń, Adam Musiał, Jerzy Kraska, Lesław Ćmikiewicz, Kazimierz Deyna, Jan Banaś, Włodzimierz Lubański (54. Jan Domarski), Robert Gadocha.

więzadeł krzyżowych. Jak sam przyznał, nigdy nie wrócił już do tak dobrej formy. – Takie są fakty. Ta kontuzja wyeliminowała mnie na długi czas z gry. No niestety, tak się czasami zdarza w piłkarstwie zawodowym – mówił na łamach Newsweeka. Wtedy także zaczął się schyłek kariery Moore'a – mistrza świata z 1966 roku. Powodem nie był jednak uraz, a boleśnie przegrana rywalizacja właśnie z Lubańskim. Rutynowany, 32-letni wówczas Anglik dał się ograć szarżującemu na niego napastnikowi reprezentacji Polski. Zwlekał z odegraniem piłki, ulegając zwyczajowi rozegrania, a nie wykopywania na oślep. Lubański odebrał ją Moore'owi i pognał na bramkę. W pełnym biegu strzelił w krótki róg bramki Petera Shiltona i było 2:0. To była 47. minuta meczu. Po przegranej w Chorzowie, trener Alf Ramsey powoływał jeszcze Moore'a do reprezentacji, by mógł pobić rekord Bobby'ego Charltona w liczbie gier w koszulce z trzema lwami, co się zresztą udało (108 razy), ale fatalny kiks w meczu z Polską oznaczał schyłek ery Moore'a. /MAR/

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

[KR 08]

Najlepsze e j c a t n e z e r rep a n ę i s ą z r zmie

m i k s ą l Ś Stadionie

W ostatni weekend maja na Stadionie Śląskim znów zagości królowa sportu. O tytuł Drużynowego Mistrza Europy w Lekkoatletyce powalczy 8 najlepszych zespołów.

rzypomnijmy, że Drużynowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce odbędą się 29–30 maja br. Niewątpliwie będzie to jedno z najważniejszych w tym roku wydarzeń lekkoatletycznych na Starym Kontynencie. Na Narodowym Stadionie Lekkoatletycznym spotkają się reprezentacje Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Włoch, Ukrainy, Hiszpanii, Portugalii oraz Polski. To właśnie nasza drużyna bronić będzie złotego medalu wywalczonego podczas ostatnich rozgrywek w 2019 r. – Przygotowanie obiektu do zawodów rangi mistrzostw Europy wymaga szerokiej współpracy i koordynacji na wielu płaszczyznach. Do tego potrzebna jest zgrana drużyna, w której każda z osób wie, co ma robić. Wykorzystując nasze dotychczasowe doświadczenia, możemy śmiało powiedzieć, że działamy jak jeden zespół, którego celem jest zorganizowanie imprezy na jak najwyższym poziomie. Robimy wszystko, by zawodnicy poczuli się bezpiecznie, zaprezentowali się z jak najlepszej strony i wyjechali stąd z dobrą energią oraz pozytywnymi wrażeniami

– mówi Jakub Chełstowski, marszałek Województwa Śląskiego. Reprezentacje poszczególnych krajów rywalizować będą w następujących konkurencjach: bieg przez płotki, bieg z przeszkodami, sztafety, biegi dystansowe, pchnięcie kulą, rzut dyskiem, rzut młotem, rzut oszczepem, skok o tyczce, skok w dal, skok wzwyż oraz trójskok. Na Stadionie Śląskim trwają wzmożone prace przygotowawcze, które umożliwią przeprowadzenie zawodów z zachowaniem wszelkich rygorów sanitarnych. – Przed nami najbardziej intensywne tygodnie. Organizacja wydarzenia tej rangi to kolejna wysoko postawiona poprzeczka. Warto podkreślić, że gościć będziemy najlepsze europejskie zespoły lekkoatletyczne, a więc wszystko musi być dopięte na ostatni guzik. Wierzymy, że tak właśnie będzie, bo przecież Stadion Śląski wielokrotnie gościł już międzynarodowe imprezy z udziałem znakomitych atletów. W obecnej sytuacji kluczowym wyzwaniem i priorytetem jest zapewnienie bezpieczeń-

stwa sanitarnego zarówno zawodnikom, jak i osobom biorącym udział w przygotowaniach – dodaje Bartłomiej Kowalski, CEO Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce. Organizatorów w różnych obszarach wspierać będzie ok. 350 wolontariuszy. Zawodników Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce dopingować będzie wyjątkowy zespół zwierzaków – maskotek, a wśród nich: gepard Maji, struś Sprinter, lemur Julian oraz żyrafa Lunani. Transmisję z wydarzenia będzie można śledzić na antenie telewizji TVP Sport, 29 maja w godzinach 15.30–19.15, a 30 maja w godzinach 13.00–16.15. Partnerem Narodowym Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce Silesia 2021 jest PKN ORLEN. Partnerem Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce Silesia 2021 jest Totalizator Sportowy, właściciel marki LOTTO.

Stadion Śląski Sp. z o.o.

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

park śląski poleca

29 [KR 09]

horoskop

? Y D Z A I W G Ą CO MÓWI

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

Co szykują Tarot o i planety dla każdeg na ze znaków Zodiaku e? najbliższe tygodni Kogo czeka fart, n a kto lepiej powinie ści? mieć się na baczno Sprawdźcie sami!

, e i w o r d z , ć ś o ł i M e z d ą i n e i p , a c pra KOZIOROŻEC (22.12–19.01)

oniec kwietnia będzie pozytywny dla Twoich finansów. Pojawi się też szansa, że Koziorożce odzyskają dawne długi, ale druga strona mimo wszystko będzie nieco się ociągała. Na początek maja warto zaplanować krótki, ale intensywny urlop. Najlepiej z dala od zgiełku dużego miasta. Zdrowie w normie. Dobrze jednak regularnie mierzyć sobie ciśnienie i zrobić profilaktyczne badania w myśl zasady, że „lepiej zaskoczyć niż być zaskoczonym”. Szczęśliwy dzień: czwartek. Dobra liczba: 3. Pechowa: 9. Pozytywnie ułożą Wam się kontakty z Pannami. Unikajcie zwyczajowo Skorpionów. Nie lubią Was.

WODNIK (20.01–18.02)

adufanie w sobie i egocentryzm to nie są dobre cechy. Niestety, Wodniki w ostatnim czasie mają ku temu spore tendencje. Nie zawsze macie rację i nadchodzi dzień, kiedy mocno się o tym przekonacie. Świat nie ogranicza się do czubków Waszych nosów. Warto posłuchać innych. Przynajmniej od czasu do czasu. Gdy ktoś poprosi Was o pomoc, nie odmawiajcie mu jej udzielenia. Być może to Wy kiedyś też będziecie tego oczekiwać od innych. Szczęśliwy dzień: niedziela. Dobra liczba: 27. Pechowa: 1. Strzeżcie się osób spod znaku Barana. Waszym sojusznikiem będą Ryby. Bądźcie dla nich miłe.

RYBY (19.02–20.03)

yby w maju poprawią swoje relacje z życiowymi partnerami. A jest co naprawiać, bo to, co działo się między Wami przez ostatnie tygodnie raczej trudno było uznać za sielankę . W portfelu już tak wesoło jak w miłości nie będzie. Tarot przestrzega przed zbytecznymi wydatkami. Jeśli chcecie zmienić na przykład komodę na droższą, zastanówcie się, czy Was na to stać. Będąc w towarzystwie, bądźcie raczej ostrożne w wypowiadaniu sądów na temat innych ludzi. Jak nikt przekonacie się, że milczenie jest złotem. Szczęśliwy dzień: poniedziałek. Dobra liczba: 19. Pechowa: 7. Dogadacie się bez problemu z Bliźniakami. Strzelce będą źle działały na Wasze nerwy.

BARAN (21.03–19.04)

ajbliższe tygodnie dla osób spod znaku Barana oznaczają spokój i stabilizację. Nie będzie powodów do zmartwień, ale o kondycję zadbajcie, bo warto. To dobry czas na inwestowanie i podpisywanie ważnych umów. Podpisy można składać śmiało, zwłaszcza że Gwiazdy wróżą, iż przyniesie to wymierne korzyści. Ryzyka nie będzie żadnego. Warto zerknąć na urlopowy kalendarz i przestudiować go na serio. Baranom wypoczynek się należy, a wakacje powoli się zbliżają. Szczęśliwy dzień: sobota. Dobra liczba: 10. Pechowa: 2. Wagi pomogą Wam w każdej sprawie. Koziorożce niekoniecznie. Nie wchodźcie z nimi w żadne interesy.

BYK (20.04–22.05)

aj to Wasz miesiąc i przede wszystkim o swoich potrzebach i troskach teraz powinniście pamiętać. Poczujecie ogromną chęć bycia z rodziną, wspierania jej i tylko to będzie dla się Was liczyło. Nadarzy się też okazja, by wyjaśnić sobie pewne dawne nieporozumienia. Zgoda zawsze buduje. I tak też będzie w przypadku Byków. Bykami opiekuje się Wenus i otoczy je w maju specjalną estymą. Gwiazdy będą dla Was taką duchową otuliną, będą strzegły Byki od wszystkiego, co może przynieść negatywną energię. Szczęśliwy dzień: środa. Dobra liczba: 14. Pechowa: 24. Barany oferują wsparcie, Panny same troski.

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021

horoskop

BLIŹNIĘTA (23.05–21.06)

liźniaki po kilku dość ponurych tygodniach wrócą na właściwe, warto nadmienić, kreatywne tory. Znów zaczną błyszczeć w towarzystwie i wymyślać szalone projekty, które co szczególnie odnotowują Gwiazdy, bardzo spodobają się Waszym przełożonym. Ekstrawagancja bywa dobra i ta sztuka Wam się uda. Uważajcie, żeby tylko nie przedobrzyć. W nadmiarze wszystko szkodzi. Szczęśliwy dzień: piątek. Dobra liczba: 7. Pechowa: 30. Sprzymierzeńców szukajcie wśród osób spod swojego znaku zodiaku. Raków raczej się wystrzegajcie.

RAK (22.06–22.07)

inanse, finanse, finanse. Po trzykroć! Najpierw wiadomość dobra: wpadnie Wam w ręce znaczna ilość gotówki, może nawet tyle, ile w ogóle się nie spodziewacie. Co nie znaczy, że powinniście te pieniądze od razu wydać. Troszczący się o Was Merkury podpowiada raczej oszczędności niż inwestycje. To nie jest ta pora. Zdrowie w normie, aczkolwiek alergie już o sobie przypomną. Szczęśliwy dzień: czwartek. Dobra liczba: 22. Pechowa: 13. Bliźnięta będą starały się podpowiedzieć Wam korzystne rozwiązanie. Lwy co najwyżej wbiją Wam nóż w plecy, choć będą przekonywały o wielkiej przyjaźni. Nie wierzcie im!

LEW (23.07–23.08)

wy znów ze swoim wrodzonym uporem będą chciały we wszystkich sprawach postawić na swoim, licząc, że Słońce, pod którego są opieką, wybawi je ze wszystkich możliwych opresji. Poniekąd tak się stanie, ale przyjdzie Wam przełknąć pewną gorzką pigułkę, bo pewna bliska osoba z Waszego otoczenia już trochę ma dosyć Waszego egoizmu. Nie wszystko uda się od razu naprawić i odbudować. Pamiętajcie o tym. Szczęśliwy dzień: piątek. Dobra liczba: 33. Pechowa: 19. Skorpiony będą miały do Was słabość. Koziorożce liczą na wasze potknięcie.

PANNA (24.08–22.09)

anny znajdują się w nieustannym ruchu, ale praca zawsze była Waszą pasją i spełnieniem. Nie inaczej będzie tym razem. Plany zostaną zrealizowane. Będą więc i powody do satysfakcji. Ale organizm o swoje się upomni. Pomyślcie o jodze lub ćwiczeniach relaksacyjnych. A nade wszystko o witaminach. Szczęśliwy dzień: wtorek. Dobra liczba: 8. Pechowa: 1. Jeśli już chcecie znaleźć bratnią duszę pomocną w zamierzeniach, rozmawiajcie wyłącznie z Rybami. Raki już tradycyjnie bedą Wam starały się utrudniać życie, ale dacie sobie z tym radę.

WAGA (23.09–22.10)

eśli zamierzacie na przykład zmienić samochód albo kupić ogródek z altanką, to opiekująca się Wagami planeta Wenus podpowiada, że to moment dobry i długo lepszego nie będzie. Jest szansa, że nie tylko sporo na tym zaoszczędzicie, do tego będziecie bardzo zadowolone. A w biznesach, nawet drobnych, to zawsze powód do dodatkowej satysfakcji. Idealny dzień: środa. Dobra liczba: 5. Pechowa: 20. Zdecydowanie w każdym aspekcie powinniście radzić się Panien. Skorpiony raczej nie pomogą w niczym. Ale ten znak jakoś w ogóle ostatnio nie jest dla Was zbyt przychylny.

SKORPION (23.10–22.11)

przełomie kwietnia i maja Skorpiony będą trochę ludźmi na walizkach. Pojawi się konieczność służbowego wyjazdu lub pilnego udania się w dalsze rodzinne strony. Ta druga opcja rysuje się nieco mniej optymistycznie. Może to wiązać się z koniecznością ważnych rozmów o przyszłości. Nie przejmujcie się tym za bardzo, aczkolwiek wsłuchujcie się w to, co inni mają Wam do powiedzenia. Może to być bardzo cenna wskazówka. Szczęśliwy dzień: wtorek. Dobra liczba: 17. Pechowa: 4. Możecie liczyć na pomoc Bliźniąt. Przekonacie się jednocześnie, jak bardzo nie lubią Was Ryby i Koziorożce.

STRZELEC (22.11–21.12)

eśli szukać zodiakalnych liderów i szczęściarzy, to Strzelce kontynuują swoją znakomitą wręcz passę, która towarzyszy im od początku roku. Wasz opiekun – Jowisz – serwuje Wam koktajl z optymizmu i szczęścia. W maju będzie nie inaczej. Otrzymacie bardzo dużo pochwał za projekty, które realizujecie, a co za tym idzie gratyfikację. Rodzinnie sielanka. Niech tylko nie ponosi Was za bardzo nadmierna fantazja. Wiedzie Wam się bardzo dobrze, to prawda, natomiast zawsze należy zachować umiar i pokorę. Na Waszym niebie nie będzie żadnej chmurki. Szczęśliwy dzień: czwartek. Dobra liczba: 16. Pechowa: 15. Ryby służą pomocą i wsparciem. Skorpiony niekoniecznie.

#STREFA relaksu

Dwa Kwadranse rozrywki UŚMIECHNIJ SIĘ! Jasiu siedzi sobie w parku, a obok niego siedzi kobieta w ciąży. W pewnym momencie Jasiu nie wytrzymuje i pyta: – Co tam pani ma (wskazuje na brzuch)? – A dzidziusia – odpowiada kobieta. – A kocha go pani? – Oczywiście! – To dlaczego go pani zjadła?   

– Franek, dzisiaj mija 30 lat od naszego ślubu. Może zarżnąć kurę? – A co ona winna?

Dwa Kwadranse | kwiecień 2021