Miesięcznik Dwa Kwadranse maj 2021

Idziemy na stadion!

– Stadion Śląski to jedno z najlepszych miejsc do organizacji tych mistrzostw.

Co do procedur bezpieczeństwa, gdyby były one zachowane tak, jak w przypadku zawodów na Śląskim podczas najbliższych igrzysk w Tokio to byłbym spokojny – komplementował poziom organizacyjny Mistrzostw Świata w Sztafetach prezydent World Athletics, Sebastian Coe. A już w ostatni weekend maja w Kotle Czarownic kolejna wielka impreza – Drużynowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce!

Na trybunach zasiądą kibice!

Szczegóły na stronach 11, 12 i 13

MAJ 2021 | wydanie nr 15

GAZETA BEZPŁATNA

#ŚLĄSKIE 2019–2021

PANDEMIA NIE ZABLOKOWAŁA ROZWOJU REGIONU

W tak trudnych okolicznościach nie pracował żaden z dotychczasowych zarządów województwa. Półmetek aktualnej kadencji to przede wszystkim walka z COVID-19, na którą do tej pory przeznaczono już 300 mln zł.

Ogromne wsparcie otrzymali przedsiębiorcy. Niemniej pandemia nie zablokowała rozwoju regionu. Aż 4,4 mld euro trafi do województwa w ramach nowej perspektywy unijnej na lata 2021–2027.

1 mld 666 mln 792 tys. 847 zł po stronie dochodów i 1 mld 960 mln 874 tys. zł po stronie wydatków – tak wygląda tegoroczny budżet. Dla przypomnienia, poprzedni wyniósł blisko 2 mld zł! Potężne wsparcie otrzymali przedsiębiorcy w ramach Śląskiego Pakietu dla Gospodarki, których działalność biznesowa ucierpiała wskutek niszczycielskiej szarży koronawirusa. Pomoc – ogółem 87,5 mln zł – otrzyma branża turystyczna.

W tym roku wydatki majątkowe wynoszą 775 mln 961 tys. 504 zł. Tu warto zazna-

czyć, że od 2016 roku na inwestycje takie, jak wszelkiego rodzaju budowy, modernizacje i zakupy województwo przeznaczało średnio około 32 proc. środków finansowych. W 2016 roku – wskaźnik ten wynosił 27 proc., w ubiegłym roku wzrosły one do 39,9 proc., zaś w tym roku jest to 39,6 proc. wydatków. Ten poziom klasyfikuje nas w krajowej czołówce i świadczy o dynamice rozwoju regionu.

Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego to kwota 223 mln 918 tys. zł. W tym roku już po raz trzeci wystartował Marszałkowski

Budżet Obywatelski. W jego drugiej edycji głos oddało 21 tysięcy osób, a do rozdysponowania było 10 mln zł.

W październiku ub. roku Sejmik jednogłośnie przyjął program „Zielone Śląskie 2030”, w ramach którego Ministerstwo Klimatu i Środowiska dofinansuje ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zakup 43 zeroemisyjnych autobusów oraz 34 punkty ładowania. Przedsięwzięcie o wartości ponad 138 mln zł uzyska również wsparcie

z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Tyskie Linie Trolejbusowe Sp. z o.o., Zakład Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Zawierciu oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach Sp. z o.o. otrzymają do 85 proc. wsparcia na zakup elektrycznych autobusów oraz stacji ładowania. /MAR/

Więcej na ten temat na stronach 7, 8 i 9

2

temat na czasie

Dwa Kwadranse | maj 2021

NA WZMOCNIENIE GOSPODARKI

Największe fundusze w historii

O szansach związanych z funduszem odbudowy mówiono podczas wspólnego briefingu m.in. z udziałem marszałka Jakuba Chełstowskiego, wojewody Jarosława Wieczorka i parlamentarzystów.

PLANOWANE DZIAŁANIA Z UNIJNYCH ŚRODKÓW:  pakiet projektów na rzecz wzmocnienia potencjału śląskich parków technologicznych w obszarach regionalnych inteligentnych specjalizacji, służący agregacji i wsparciu firm o wysokim potencjale technologicznym;  kompleksowe działania w Parku Śląskim pod wspólną nazwą „EkoPark-Zielona Perła Śląska”, obejmujące m.in. ścieżki dydaktyczne i centrum edukacji ekologicznej, rewitalizację przestrzeni i obiektów, inwestycje w ścieżki rowerowe czy wykorzystanie odnawialnych źródeł energii;  przedsięwzięcie „Dzielnica Nowych Technologii w Katowicach”, na rzecz utworzenia Katowickiego Hubu Gamingowo-Technologicznego na terenach postindustrialnych (wyłączonej z produkcji kopalni „Wieczorek” w Katowicach) w ramach którego powstanie m.in. kompleks biurowo-edukacyjno-technologiczny i tereny rekreacyjne.

Do Polski trafi rekordowa kwota 770 mld zł. Na unijnych funduszach skorzysta także Województwo Śląskie.

– Dzięki sukcesowi negocjacyjnemu premiera Mateusza Morawieckiego w 2020 r., Polska może otrzymać największe w historii Unii Europejskiej środki finansowe – ok. 770 mld zł. Z pieniędzy tych będzie mogło skorzystać także Województwo Śląskie. Środki chcemy przeznaczyć na dalszy zrównoważony rozwój całego regionu m.in. na zieloną i cyfrową transformację, w tym innowacje, przedsiębiorczość, gospodarkę niskoemisyjną, zrównoważony transport, a także wsparcie edukacji, rynku pracy czy szeroko rozumianych usług społecznych – podkreśla marszałek Jakub Chełstowski.

Z unijnych pieniędzy w naszym regionie udało się do tej pory zrealizować m.in. budowę wielu istotnych dla regionu odcinków tras drogowych, jak np. trasy N-S łączącej DTŚ z autostradą A4, stworzenie węzłów przesiadkowych w wielu miastach – m.in. w Katowicach, Pszczynie i Wiśle, czy projektów wspierających rozwój edukacji ekologicznej wśród młodzieży i dorosłych, czego najlepszym przykładem jest powstanie Centrum Edukacji Ekologicznej w Katowicach-Murckach.

W perspektywie 2014-2020 do regionu trafiło prawie 3,5 mld euro w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. Była to największa alokacja na RPO w Polsce. Również w nowej perspektywie województwo będzie zarządzało największą pulą regional-

ną. W ramach nowej perspektywy finansowej 2021–27 dla województwa planowana jest kwota 4,4 mld euro z trzech funduszy (EFRR, EFS, FST).

Korzyści ze środków europejskich są realne.

Pieniądze przeznaczamy na budowę dróg i autostrad, modernizację kolei, rozbudowę infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, dopłaty bezpośrednie dla rolników, wsparcie dla parków technologicznych i laboratoriów naukowych, rozwój infrastruktury społecznej, służby zdrowia, szkół, ośrodków naukowych i uczelni oraz kultury, sportu, rekreacji i turystyki.

W ramach unijnego budżetu nasz kraj może liczyć na bezzwrotne środki z Wieloletnich Ram Finansowych (klasyczny budżet UE), ale także z pieniędzy przeznaczonych na Fundusz Odbudowy.

W oparciu o ten fundusz rząd opracowuje Krajowy Plan Odbudowy. Ma on wzmocnić naszą gospodarkę i pozwolić szybciej wyjść z kryzysu wywołanego przez COVID-19.

Unijne środki zostaną przeznaczone na najważniejsze obszary, takie jak: zdrowie, energia i środowisko, rolnictwo, gospodarka i przedsiębiorcy, cyfryzacja, infrastruktura, transport, innowacje, społeczeństwo czy spójność terytorialna.

/MAR/

DWA KWADRANSE wydanie nr 15 Wydawca: Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku S.A. w Chorzowie Redakcja: aleja Różana 2, 41-501 Chorzów Tel. 694 594 633 E-mail: dwakwadranse@parkslaski.pl

Mateusz Morawiecki premier RP

– Pieniądze te pomogą wzmocnić polską gospodarkę oraz umożliwią szybsze wyjście z kryzysu wywołanego przez COVID-19.

Unijne środki planujemy zainwestować w rozwój, infrastrukturę, środowisko, edukację, zdrowie oraz tworzenie nowych miejsc pracy. Przedsiębiorcy i pracownicy, polskie rodziny, seniorzy i osoby młode – wszyscy Polacy skorzystają na wynegocjowanych przez rząd środkach z Unii Europejskiej.

Redaktor naczelny: Marcin Król Dział reporterski: Przemysław Malisz, Łukasz Pulnar Redaguje: Zespół Reklama: Dagmara Piskorz Projekt: Marcin Król/KaT-Graphic

Drukarnia: POLSKA PRESS sp. z o.o.

Oddział Poligrafia Drukarnia Sosnowiec Nakład: 150 000 egzemplarzy

#POROZMAWIAJMY

Dwa Kwadranse | maj 2021

3

Hołd zbudowany na skale Jadwiga Wiśniewska

– O tym, jak wiele mamy do zrobienia w kwestii pielęgnowania prawdy o Katyniu, najlepiej świadczy praca tegorocznej laureatki konkursu, która obnaża współczesne kłamstwa o Zbrodni Katyńskiej, wciąż powielane w Rosji przez dziennikarzy i historyków. Budujące jest to, że młodzież dokładnie wie, gdzie tej prawdy szukać – akcentuje Jadwiga Wiśniewska, poseł do Parlamentu Europejskiego w rozmowie z miesięcznikiem Dwa Kwadranse.

Spotykamy się podczas gali finałowej XII Wojewódzkiego Konkursu „Prawda i kłamstwo o Katyniu”. Od lat kultywuje Pani pamięć o tych wydarzeniach, starając się dotrzeć do młodego pokolenia. Wróćmy na moment do korzeni, skąd pomysł na takie przedsięwzięcie?

W

2009 roku byłam posłem na Sejm RP oraz członkiem sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Rządząca wówczas koalicja PO-PSL planowała ograniczyć nauczanie historii, dlatego postanowiłam zawalczyć o jeden z jej najważniejszych fragmentów, jakim jest zbrodnia dokonana na polskich elitach w Katyniu i innych miejscach Golgoty Wschodu. Zbliżała się wówczas 70. rocznica Zbrodni Katyńskiej, przygotowałam więc ankietę, by sprawdzić wiedzę młodzieży ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na temat sprawców zbrodni i źródeł, z których uczniowie czerpali wiedzę o tych wydarzeniach. Wyniki ankiety przyjęłam ze smutkiem. Wynikało z niej bowiem, że głównym źródłem informacji dla młodych ludzi był film, który miał wcześniej premierę. Z kolei określenie sprawców Zbrodni Katyńskiej sprawiło wiele trudności, tylko 16 proc. uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz 7 proc. uczniów gimnazjów potrafiło wskazać sprawców tej zbrodni. To zainspirowało mnie do zorganizowania tego konkursu.

Zwróciłam się o patronat honorowy do Prezydenta RP prof. Lecha Kaczyńskiego, który przyjął moją inicjatywę z radością, bo konkurs wpisywał się w jego ideę nowoczesnego patriotyzmu jutra, wpatrzonego w przyszłość, ale pamiętającego o przeszłości. Postanowiłam również pojechać do Katynia w 70. rocznicę Zbrodni Katyńskiej, by oddać hołd pomordowanym.

Jak z perspektywy dotychczasowych edycji ocenia pani wiedzę młodych ludzi o tych wydarzeniach?

To dla wielu z nich nie tylko poszukiwanie prawdy o tych bolesnych kartach w naszej historii, ale także szansa na debiut literacki.

To prawda, konkurs stwarza młodym ludziom szansę na debiut literacki. Od dwunastu lat publikuję zwycięskie i wyróżnione prace. Myślę, że jest to dla uczniów dodatkowa inspiracja do zmierzenia się z tym trudnym tematem i szczególne wyróżnienie. Z perspektywy 12 edycji mogę powiedzieć, że uczestnicy konkursu pochylają się nad Zbrodnią Katyńską, używają różnorodnych form wyrazu i pokazują, że potrafią w sposób dojrzały opisać mechanizm manipulacji, kłamstwa i dezinformacji. W tegorocznej edycji w konkursie wzięło udział 192 uczniów z 79 szkół z Województwa Śląskiego. W ciągu 12 lat w konkursie wzięło udział 2695 uczniów. Forma konkursu jest wymagająca, elitarna, dlatego tym bardziej cieszę się, że tak wielu młodych ludzi stanęło do zadania przywracania prawdy o Zbrodni Katyńskiej.

Wydaje się, że w sprawie Zbrodni Katyńskiej napisano i powiedziano już wiele, jednak te wydarzenia wciąż są osnute tajemnicą i niedopowiedzeniem. Poznamy kiedyś prawdę o tej dramatycznej przeszłości?

Poznajemy tę prawdę coraz lepiej, również dzięki takim inicjatywom jak ten konkurs.

Historia jest nauczycielką życia – ta starożytna maksyma jest wciąż aktualna. Dlatego młode pokolenie musi wiedzieć, skąd wyrastamy i dokąd zmierzamy” – przekonuje Jadwiga Wiśniewska

O Katyniu cały świat usłyszał 10 kwietnia 2010 roku, kiedy doszło do tragedii, w której zginął Prezydent RP prof. Lech

Pamięć oraz kultywowanie historii i tradycji są niezwykle ważne, bo ta wiedza i świadomość tego, że wyrastamy z narodu dumnego i pięknego, daje nam siłę.

Kaczyński wraz z 95-osobową delegacją. O tym, jak wiele mamy do zrobienia w kwestii pielęgnowania prawdy o Katyniu, najlepiej świadczy praca tegorocznej laureatki konkursu, która obnaża współczesne kłamstwa o Zbrodni Katyńskiej, wciąż powielane w Rosji przez dziennikarzy i historyków. Budujące jest to, że młodzież dokładnie wie, gdzie tej prawdy szukać. Cieszę się, że uczestnicy konkursu mają wokół siebie mądrych ludzi – rodziców i nauczycieli, którzy inspirują ich do podejmowania trudnych

tematów oraz wspierają w tym wymagającym procesie niesienia światła prawdy o Zbrodni Katyńskiej. To dobry prognostyk na przyszłość.

W naszym regionie obchodzimy stulecie Powstań Śląskich. To doskonała okazja, by zadać sobie pytanie o naszą tożsamość, tradycję, historię.

Jak ważne jest kultywowanie pamięci, budowanie postaw patriotycznych w młodym pokoleniu?

Pamięć oraz kultywowanie historii i tradycji są niezwykle ważne, bo ta wiedza i świadomość tego, że wyrastamy z narodu dumnego i pięknego, daje nam siłę. To solidny fundament, na którym możemy budować, niczym na skale, nasze życie społeczno-polityczne i narodową tożsamość. Historia jest nauczycielką życia – ta starożytna maksyma jest wciąż aktualna. Dlatego młode pokolenie musi wiedzieć, skąd wyrastamy i dokąd zmierzamy.

Ta świadomość pozwoli im rozwinąć skrzydła. Na szczęście mamy młodzież, która wie, że głową podbija się świat i jestem przekonana, że uczestnicy konkursu będą w przyszłości elitą narodu, elitą województwa śląskiego. Rozstrzygnięcie tej edycji konkursu nie bez powodu odbywało się w historycznej Sali Sejmu Śląskiego, w przededniu 100. rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego. W Kalininie, w kwietniu 1940 roku, strzałem w tył głowy zamordowano 1231 synów śląskiej ziemi, a potem pogrzebano ich w Miednoje. To właśnie oni służyli w polskich formacjach policyjnych w trakcie Powstań Śląskich, potem służyli ofiarnie II Rzeczypospolitej, a kiedy przyszedł wrzesień 1939 roku, jako jedni z pierwszych stanęli, by bronić polskich granic. Niedługo później zginęli w Katyniu.

rozmawiał Marcin Król

4

aktualności

Dwa Kwadranse | maj 2021

INICJATYWA SOŁECKA 2021

Potrzeby małych ojczyzn

7 maja zakończył się nabór wniosków w ramach konkursu „Inicjatywa Sołecka”. Dla przypomnienia, wnioski o pomoc finansową powinny dotyczyć zadań jednoetapowych, przygotowywanych lub planowanych do realizacji, których zakończenie i rozliczenie nastąpi do 11 października. Zadania realizowane w ramach konkursu nie mogą mieć charakteru komercyjnego.

W

ramach konkursu „Inicjatywa Sołecka” ze środków z budżetu województwa można realizować zadania polegające na: działaniach zwiększających aktywność społeczną mieszkańców, w tym działania w sferze kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego, zagospodarowaniu miejsc publicznych w sołectwie istotnych z uwagi na dobro wspólne mieszkańców czy też tworzeniu warunków do rozwoju turystyki, krajoznawstwa i sportu. Maksymalna kwota pomocy finansowej dla gminy wynosi 60 tys. zł. W ramach konkursu w latach 2019–2021 w budżecie zabezpieczono środki w łącznej kwocie 10,4 mln zł. Pomoc finansową otrzymało w sumie 156 gmin, a przekazane dotychczas środki zamknęły się w kwocie ponad 6,6 mln zł.

– Korzystamy z tych środków kolejny raz.

W tym roku przeznaczymy je na przedsięwzięcia w trzech sołectwach. W Paczynie zostanie zmodernizowany plac zabaw, w Kotulinie doposażymy świetlicę, a w miejscowości Kotliszowice odnowimy wiaty przystankowe. To są może drobne przedsięwzięcia, jednak bardzo ważne dla mieszkańców. Cieszymy się, że inicjatywy naszych sołectw spotkały się z aprobatą zarządu województwa – podkreślał Piotr Kunce, zastępca burmistrza gminy Toszek, podczas ubiegłorocznej uroczystości w chorzowskim skansenie.

– Pieniądze trafią do Pławniowic w gminie Rudziniec, bardzo często odwiedzanej przez turystów. Z myślą o nich powstanie tam siłownia – zapowiadał przed rokiem Krzysztof Obrzut, wójt gminy Rudziniec.

Beata Białowąs

członek zarządu województwa

Gminy subregionu centralnego w ubiegłym roku odbierały umowy „Inicjatywy Sołeckiej” w chorzowskim skansenie.

– W naszym przypadku środki trafią na zagospodarowanie terenu, na którym mieszkańcy organizują swoje uroczystości – zarówno imprezy, jak i spotkania plenerowe. Pomoc województwa na ten rodzaj zadań to dosko-

nałe uzupełnienie dla środków, które gmina na ten cel zabezpiecza. Dzięki temu możemy zrobić więcej, na czym skorzystają mieszkańcy – akcentował przed rokiem Maciej Gogulla, wójt gminy Pilchowice. /MAR/

To idzie młodość!

– Chcemy te środki kierować bezpośrednio do mieszkańców, to sołtysi najlepiej wiedzą, jakie są potrzeby i jak te pieniądze wykorzystać. Największym zainteresowaniem cieszą się wnioski związane z aktywnością: place zabaw, siłownie, ale także chodniki, miejsca postojowe czy zakupy strojów lub instrumentów dla zespołów ludowych. To są środki służące mieszkańcom i to oni decydują, na co je przeznaczyć.

I to jest największa wartość tego konkursu.

CHORZÓW

49 młodych sportowców z całego regionu otrzymało nagrody marszałka województwa za wybitne osiągnięcia sportowe. Gospodarzem uroczystości był Stadion Śląski.

Pula nagród wyniosła blisko 100 tysięcy złotych.

Młodzi zawodnicy zdążyli już osiągnąć Inna z zawodniczek, Izabela Rozkoszek spore sukcesy nie tylko w ramach krajo(KS Garda Gierałtowice), na bokserwych mistrzostw w swoich roczskich Mistrzostwach Euronikach, w takich dyscyplinach py Juniorów wywalczyła jak m.in. boks, szermierka, drugie miejsce. Także judo, baseball, strzelectwo otrzymała nagrodę marsportowe, narciarstwo bieszałka. gowe, ale także mają na koncie medale zdobyte W szermierce najwięna arenach międzynarocej nagród zdobyły kluby RMKS Rybnik dowych. Alexas Kubicki reprezentująca GUKS Cari Zagłębiowski Klub bo Gliwice jest mistrzynią Szermierczy SosnoAlexas Kubicki Europy juniorów w boksie. wiec. W baseballu bez– Podtrzymuję rodzinną trakonkurencyjni okazali się dycję. Boks trenował też mój chłopcy z BUKS Gepardy tata – podkreśla młoda mistrzyni, Żory. W softballu dziewczyny – dodając, że jej marzeniem jest występ na także z Gepardów Żory. Nagrodę otrzymała młoda lekkoatletka Kornelia Adamczyk olimpiadzie.

Parada laureatów na Stadionie Śląskim. reprezentująca Start Katowice. W badmintonie triumfował Szymon Stokfisz (Unia Bieruń), w łucznictwie Bohdan Hudyma (LKS Łucznik Żywiec), w narciarstwie biegowym Wojciech Wojtyła (MKS Istebna).

W zapasach nagrody otrzymali: Tomasz Wawrzyńczyk (MKZ Unia Racibórz) i Angelika Mytkowska (Slavia Ruda Śląska).

– W przeszłości nagrodę tą otrzymywali między innymi Adam Małysz, Justyna Kowalczyk czy Tomasz Sikora. Wielu z tych

młodych, uhonorowanych sportowców, już sięgnęło po tytuły mistrzostw Polski i Europy, więc są na dobrej drodze, by świętować sukcesy już w sporcie zawodowym, podobnie jak ich wielcy poprzednicy – podkreślił marszałek Jakub Chełstowski.

Gratulacje laureatom złożyli także wicemarszałek Wojciech Kałuża oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Anna Krupka.

/MAR/

AKTUALNOŚCI

Dwa Kwadranse | maj 2021

5

FUNDUSZ SPRAWIEDLIWEJ TRANSFORMACJI

Co z branżą okołogórniczą? łogórBranża oko czyć na li nicza może c. W Funduomo znaczącą p dliwej Transforszu Sprawieno bezpośrednie a macji zapis nansowe dla firm fi ie rc a awsp ra z przezn to k e s o g te je z a inwestyc czeniem n giczne. technolo

– W Funduszu Sprawiedliwej Transformacji zapisano wsparcie finansowe dla firm okołogórniczych na inwestycje technologiczne, podnoszenie kwalifikacji pracowników oraz zapewnienie im bezpiecznego zatrudnienia – zaakcentowano podczas kwietniowych konsultacji i debaty w Sali Sejmu Śląskiego z udziałem ministra klimatu i środowiska, Michała Kurtyki; marszałka województwa Jakuba Chełstowskiego i wicemarszałka Wojciech Kałuży.

– W trwającym procesie konsultacji Funduszu Sprawiedliwej Transformacji koncentrujemy się dziś na branży okołogórniczej. Stanowi ona w dużej mierze DNA naszej regionalnej gospodarki. W tej ważnej dyskusji uczestniczy ministrem klimatu i środowiska, co potwierdza dobrą współpracę samorządu regionalnego z administracją rządową. Warto podkreślić, że jedno miejsce w górnictwie to średnio cztery miejsca w branży z nią związanej. Są to nie tylko duże przedsiębiorstwa, ale przede wszystkim cały wachlarz firm reprezentujących małe i średnie przedsiębiorstwa. Wchodzimy w kluczowy etap transformacji, która – co warto przypomnieć – trwa w regionie od 30 lat, czyli od zmiany ustrojowej.

Razem z nią przyszły wyzwania wolnorynkowe, ale okupione podówczas ogromnym kryzysem w całym sektorze, który jak pamiętamy – znalazł się wtedy na krawędzi. Z 70 kopalń i 400 tysięcy pracowników w 1990 roku do dziś pozostało nam 20 kopalń i 80 tysięcy miejsc pracy w górnictwie. Jak łatwo policzyć, zatrudnienie spadło o 80 procent, a liczba kopalń o ponad 60 procent. Podobna skala redukcji musiała dotknąć przedsiębiorstwa okołogórnicze.

Możemy jednak w tym wypadku polegać wyłącznie na szacunkach, bo nikt oficjalnych statystyk nie prowadził. Dziś z nowymi wyzwaniami na pewno poradzimy sobie lepiej niż 30 lat temu. Jesteśmy na to przygotowani. Mamy nowe instrumenty finansowe i zaplanowaliśmy znacznie więcej czasu na wprowadzenie koniecznych zmian. Pomoc zostanie skierowana tam, gdzie jest ona najbardziej potrzebna. Będziemy wspierać firmy okołogórnicze w rozwijaniu innowacji i zaawansowanych technologii

na rzecz produkcji alternatywnej wobec górnictwa – podkreślił marszałek Jakub Chełstowski.

Jak zaznaczono podczas konsultacji, prócz samych środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji będzie istotne, jak transformacja zostanie rozłożona w czasie. Strukturalne, ale jednak stopniowe zmiany złagodzą proces dostosowania się do nowej rzeczywistości. Dla przypomnienia, najbliższa perspektywa to rok 2030, kiedy to gospodarstwa domowe mają całkowicie odejść od spalania węgla, a udział tego surowca w produkcji energii elektrycznej nie przekroczy 56 proc. w skali kraju. Jednak górnictwo w zmniejszającej się formie będzie w regionie obecne aż do roku 2049. Z kolei w projekcie umowy społecznej dla górnictwa ujęto gwarancje zatrudnienia, osłony socjalne dla górników, budżetowe dopłaty do redukcji mocy produkcyjnych, fundusz transformacyjny z 500-milionowym kapitałem początkowym i warte ponad 16 mld zł inwestycje w czyste technologie węglowe.

– Jeśli chodzi o zaplecze naukowo-badawcze, jesteśmy w czołówce światowej. Mamy świetnie wykwalifikowane kadry – podkreślił Janusz Olszowski, prezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, zaznaczając, że branża górnicza, mimo swoich problemów, wytwarza wciąż około 2 proc. PKB. W jego ocenie w branży okołogórniczej ważny jest zaś sektor MŚP. Są to często firmy rodzinne, związane z nią przez pokolenia. Bynajmniej nie są to wyłącznie firmy ze Śląska, ale jak zwrócił uwagę Janusz Olszowski, są one obecne w całej Polsce.

– To pokazuje skalę. Przy czym aż 57 procent przedsiębiorców i pracowników firm branży okołogórniczej boi się utraty pracy. Jak sami mówią, nie są gotowi, aby od razu się przebranżowić lub po prostu nie mają takich kompetencji. Trzeba przygotować plan w oparciu o praktykę biznesową i rozwiązania, które się sprawdzają. Opracowaliśmy propozycje konkretnych rozwiązań dla wsparcia transformacji gospodarczej firm i instytucji działających w otoczeniu górnictwa, które przedstawiliśmy stronie rządowej. Uważam, że tylko poprzez ich wdrożenie można pomóc w zachowaniu miejsc pracy lub stworzeniu nowych stanowisk i nie dopuścić do powstania głębokiego kryzysu, zarówno na Śląsku, jak i w innych regionach górniczych.

Podkreślamy, że tu nie chodzi jedynie o zamykanie kopalń, ale o wielką zmianę funkcjonowania całych regionów. Mam nadzieję, że zmiana ta dokonywać się będzie w sposób przemyślany, w odpowiednim czasie oraz z postulowanym wsparciem, zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla gmin górniczych – mówił Janusz Olszowski.

Branża okołogórnicza może liczyć na znaczącą pomoc. W Funduszu Sprawiedliwej Transformacji zapisano bezpośrednie wsparcie finansowe dla firm z tego sektora z przeznaczeniem na inwestycje technologiczne, podnoszenie kwalifikacji pracowników oraz zapewnienie im bezpiecznego zatrudnienia. Cały komponent skierowany na wsparcie pracowników i gospodarki to ponad 1 mld euro.

/MAR/

Michał Kurtyka

minister klimatu i środowiska

– Nie chodzi o dezindustrializację Śląska, lecz sięganie po nowe koncepcje. Dlatego dla nas tak ważne będzie zbudowanie w miejsce przemysłów, które będą poddane transformacji, nowych przemysłów – zeroemisyjnych. Plany są dalekosiężne, będziemy szukać nowych rozwiązań, jak na przykład możliwość współpracy firm branży okołogórniczej z podmiotami zajmującymi się fotowoltaiką czy technologiami wodorowymi. Polityka Zielonego Ładu jest priorytetem. Pamiętajmy, że Polska jest największym beneficjentem unijnych środków przeznaczonych na ten cel.

Wojciech Kałuża

wicemarszałek województwa

– Ważnym elementem podnoszącym bezpieczeństwo śląskich rodzin i śląskiej gospodarki jest skala inwestycji. Obok środków dotacyjnych dla biznesu będzie można korzystać z instrumentów pożyczkowych w ramach drugiego filaru Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Niebagatelny będzie również wkład finansowy ze środków samego województwa.

6

komunikacja

Dwa Kwadranse | maj 2021

KOLEJĄ NA LOTNISKO

Z pociągu przesiądziemy się

na samolot

W kwietniu wykonawca rozpoczął roboty na liczącym 11 kilometrów odcinku między Siewierzem a terenem przyszłej stacji Pyrzowice Lotnisko. | Fot. materiały prasowe

Trwają prace na torach między Siewierzem a Pyrzowicami. To następny odcinek budowy kolejowego połączenia do portu lotniczego „Katowice Airport”. Już widać efekty robót na łącznicy koło Zawiercia. Z Tarnowskich Gór na lotnisko dojedziemy w 20 minut. Z Zawiercia będziemy jechać tylko trzy minuty dłużej.

Do

portu lotniczego kursować będą zarówno pociągi pasażerskie, jak i towarowe.

W kwietniu wykonawca rozpoczął roboty na liczącym 11 kilometrów odcinku między Siewierzem a terenem przyszłej stacji Pyrzowice Lotnisko. Przy pomocy maszyn przygotowywany jest teren do ułożenia nowego toru. Pierwsze prace obejmują m.in. demontaż szyn i podkładów. Nowe materiały są już dowiezione i przygotowane m.in. na stacji w Siewierzu. Poza nowym torem wykonana będzie elektryfikacja linii oraz zamontowane zostaną urządzenia sterowania ruchem kolejowym.

Kontynuowane są prace na łącznicy między stacją Zawiercie a linią na lotnisko. Roboty nie wpływają na rozkładowy przejazd pociągów na trasie Dąbrowa Górnicza – Zawiercie – Częstochowa. Poza robotami torowymi wykonywana jest elektryfikacja trasy. Konieczne jest przygotowanie fundamentów i konstrukcji sieci trakcyjnej.

Na łącznicy już są zamontowane słupy, na

których będą rozwieszane przewody. Prace obejmują także most kolejowy w Zawierciu.

Gotowa jest nowa betonowa konstrukcja.

Wykonawca zabezpiecza teren i otoczenie mostu. Zakończenie prac na tym obiekcie planowane jest do końca czerwca.

Efektem inwestycji będzie dojazd koleją – najbardziej ekologicznym rodzajem transportu zbiorowego – do portu lotniczego „Katowice Airport”. Przewidywany czas jazdy z Zawiercia do lotniska to 23

minuty, a z Tarnowskich Gór niecałe 20 minut. Podróżnym z Katowic i z Częstochowy przejazd zajmie ok. godzinę.

Dostęp do kolei zwiększą stacja Pyrzowice Lotnisko i nowe przystanki: Miasteczko Śląskie Centrum, Mierzęcice, Zawiercie Kądzielów. Na stacjach Tarnowskie Góry, Siewierz i Poręba zmodernizowane zostaną perony, a w Zawierciu powstanie nowy peron. Wszystkie będą dostosowane do obsługi osób o ograniczonych możliwościach poruszania się.

Projekt pozytywnie wpłynie na transport towarów drogą kolejową i lotniczą. W ramach zadania zostanie odbudowany 30-kilometrowy nieczynny odcinek toru między Tarnowskimi Górami a Siewierzem. Rewitalizacja i elektryfikacja dotyczyć będzie ok. 48 km linii kolejowej.

Projekt ma istotne znaczenie dla zwiększenia roli kolei jako ekologicznego transportu. Linia będzie ważną trasą obsługującą bocznicę towarową CARGO MPL Katowice oraz dwie bocznice w Siewierzu. Projekt pozytywnie wpłynie na transport towarów drogą kolejową i lotniczą. W ramach zadania zostanie odbudowany 30-kilometrowy nieczynny odcinek toru między Tarnowskimi Górami a Siewierzem. Rewitalizacja i elektryfikacja dotyczyć będzie ok. 48 km linii kolejowej.

Do portu lotniczego pociągi będą jeździć z prędkością do 140 km/h, a towarowe do 80 km/h. Inwestycja obejmie 52 obiekty inżynieryjne i 38 przejazdów kolejowo-drogowych. Wartość inwestycji „Rewitalizacja i odbudowa częściowo nieczynnej linii kolejowej nr 182 Tarnowskie Góry – Zawiercie” to 660 mln zł netto, dofinansowanie unijne w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko wynosi ponad 500 mln zł. Zakończenie inwestycji zaplanowane jest w II kwartale 2023 roku. /MAR/

INFRASTRUKTURA DROGOWA

Dwa Kwadranse | maj 2021

7

KOBIERNICE / ŻYWIEC

Dla komfortu jazdy i bezpieczeństwa Droga Wojewódzka nr 948 na odcinku od Kobiernic do Żywca zostanie przebudowana. – To bardzo ważna inwestycja, nie tylko w odniesieniu do przyszłości Żywiecczyzny, ale i całego regionu. Przebudowa zostanie zrealizowana ze środków samorządu województwa, a nowa droga poprawi komfort jazdy, bezpieczeństwo kierowców, ale także dostęp do oferty turystycznej w Beskidach. Przyspieszamy z inwestycjami w regionie i dbamy o jego zrównoważony rozwój – podkreśla marszałek Jakub Chełstowski.

Ł

ączna wartość robót budowlanych to 215 mln zł. Termin zakończenia zadania wyznaczono na 30 października 2024 roku. Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 948 od DK 52 do drogi wojewódzkiej nr 946 zostanie zrealizowana w dwóch etapach. Część pierwsza to odcinek od Kobiernic do Czernichowa – liczący około 13 km. Część druga to odcinek od Czernichowa do Żywca o długości 4,3 km. Łącznie – 17,3 km.

Zakres inwestycji obejmuje przebudowę lub budowę niezbędnych elementów infrastruktury drogowej, tj. jezdni, skrzyżowania, chodników i poboczy, zatok autobusowych, oświetlenia, obiektów mostowych, odwodnienia, jak również elementów bezpieczeństwa ruchu.

DW 948 przebiega przez miejscowości Kobiernice, Porąbka, Międzybrodzie Bialskie, Międzybrodzie Żywieckie, Czerni-

chów, Tresna, Oczków, Żywiec. Na tym odcinku droga przechodzi również przez tamę na zaporze w Tresnej. Na większości odcinka objętego przebudową droga przebiega wzdłuż linii brzegowej rzeki Soły i zbiorników wodnych utworzonych przez zapory w Czańcu, Porąbce i w Tresnej, tj. Jezioro Czanieckie, Jezioro Międzybrodzkie oraz Jezioro Żywieckie.

Droga Wojewódzka nr 948 w zdecydowanej części zostanie przebudowana, poprzez całkowitą wymianę konstrukcji wraz ze wzmocnieniem istniejącego podłoża.

Z uwagi na skomplikowaną budowę geologiczną terenu, na odcinkach występowania największego zagęszczenia osuwisk, tj. na terenie Międzybrodzia Żywieckiego i zapory w Tresnej, podjęto decyzję o zastosowaniu przebudowy uproszczonej polegającej na ograniczeniu zakresu przebudowy do odtworzenia stanu istniejącego. Na odcinkach, na których będzie realizowana prze-

Budowa drogi od Kobiernic do Żywca to jedna z kluczowych inwestycji.

budowa uproszczona, przyjęte rozwiązania nie powodują ingerencji w zbocze górskie w miejscu występowania terenów osuwiskowych ani w skarpę od strony zbiornika wodnego.

Do realizacji zadania została wybrana oferta konsorcjum firm: lider Strabag Infrastruktura Południe Sp. z o.o. i Przedsiębiorstwo Inżynieryjne ,,IMB – Podbeskidzie’’ Sp. z o.o. /MAR/

RAPORT Z PLACU BUDOWY

Wszystko zgodnie z planem

W tegorocznym budżecie na zadania drogowe zapisano kwotę około 540 mln zł. Na budowę i modernizację infrastruktury drogowej przeznaczane są także środki z Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014–2020.

Na

drogach wojewódzkich kontynuowane są cztery projekty własne o wartości ok. 357 mln zł, z czego ok. 168,6 mln zł to środki unijne. Jest to budowa Regionalnej Drogi Racibórz–Pszczyna na odcinku od włączenia do DK nr 45 w gminie Rudnik do granicy Rybnika – etap 4 i etap 5 Wschodnia Obwodnica Raciborza (93 mln zł); Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 933 (blisko 131 mln zł); drugi etap przebudowy DW 791 na odcinku od DK 1 do DK 78 (96 mln zł) oraz drugi etap przebudowy drogi wojewódzkiej nr 913, od skrzyżowania z DK 78 w miejscowości Celiny do skrzyżowania z DK 86 (ok. 36 mln zł).

Dariusz Starzycki

Ponad 200 mln zł pochłonie organizowanie i dotowanie regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich wykonywanych przez spółki Koleje Śląskie i POLREGIO. 27 mln zł zostanie przeznaczonych na realizację porozumień zawartych z powiatami dotyczących letniego i zimowego utrzymania dróg wojewódzkich oraz wykonanie robót interwencyjnych związanych z realizacją zadań bieżącego ich utrzymania.

Największa inwestycja to droga regionalna Racibórz–Pszczyna – obwodnica Raciborza.

Arteria, której budowa, nie licząc zapisów w tegorocznym budżecie, zamknie się kwotą 296,1 mln zł, ma być gotowa w lutym 2022 roku. DW 933 jest przebudowywana na długości ponad 23 km (odcinek I na terenie gmin Wodzisław Śląski i Mszana

wicemarszałek województwa

Droga Racibórz-Pszczyna to największa w tej chwili inwestycja drogowa realizowana przez województwo.

o długości ok. 7,2 km; odcinek II na terenie gmin Pawłowice, Pszczyna o długości ok.

16,1 km). Finał prac planowany jest na koniec października tego roku. Przebudowa pochłonie ogółem ok. 240,3 mln zł przy dofinansowaniu z Unii Europejskiej na poziomie 140 mln zł. Trwają prace na DW 791 między Zawierciem (DK 78) a Kolonią Poczesna (DK 1). Inwestycja ma zakończyć

się do końca stycznia 2022 roku. Do tego czasu ponad 24-kilometrowy odcinek drogi zyska nową nawierzchnię, chodniki i ciągi pieszo-rowerowe. Modernizacja kosztować będzie ok. 238,1 mln zł. Pracy jest sporo.

Powstają także nowe mosty i przepusty, urządzenia bezpieczeństwa ruchu, zatoki autobusowe i oświetlenie uliczne.

/MAR/

– Obsługujemy sieć ponad 1250 kilometrów dróg. Prace na kluczowych odcinkach są zaawansowane. Planów nie zakłóciła ani pandemia, ani zimowa aura, która jak na nasze warunki utrzymywała się dość długo, bo aż do połowy kwietnia. Nowe arterie wpłyną na zmniejszenie ruchu w centrach miast. Poprawią komfort jazdy i bezpieczeństwo.

8

#ŚLĄSKIE 2019–2021

Dwa Kwadranse | maj 2021

Czas zmian i wyzwań DALIŚMY RADĘ!

Żadnemu z zarządów województwa nie przyszło pracować w tak trudnych i często nieprzewidywalnych okolicznościach, jak obecnemu. Pandemia stała się czasem próby dla wszystkich. Dziś możemy mówić o zdanym egzaminie z odpowiedzialności i skuteczności podjętych działań.

Ogromna pomoc dla służby zdrowia

Jan Kawulok przewodniczący Sejmiku województwa

– Ostatni rok był dla nas swego rodzaju egzaminem z odpowiedzialności za region. Tego jednak wymaga od nas społeczeństwo. Uważam, że poradziliśmy sobie z problemami, które wywołała pandemia. Sztuką jest odnaleźć się w trudnych czasach.

Ale jestem przekonany, że te wszystkie doświadczenia tylko nas wzmocnią. To dobry moment, aby podziękować za dotychczasową współpracę.

Zgoda zawsze buduje.

MÓWIĄ

LICZBY

Nasze województwo, głównie z myślą o walce z pandemią COVID-19, przekazało na ten cel aż 300 mln zł.

To najwięcej w skali całego kraju. Najświeższy przykład wsparcia placówek służby zdrowia to pomoc adresowana do Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju. Powstało 127 miejsc, w tym 10 łóżek dla dzieci. Szpital otrzymał 1,2 mln zł z budżetu województwa. Wiosną ub. roku uchwalono zmiany w Regionalnym Programie Operacyjnym rozpisanym na lata 2014–2020. Dokument w trybie pilnym trafił do Komisji Europejskiej, zyskując akceptację. Dzięki temu możliwe było przekierowanie 75 mln euro właśnie na walkę z epidemią. W naszym regionie na walkę z COVID-19 pomiędzy szpitale na początek podzielono ogółem aż 123 mln zł, które trafiły do kilkudziesięciu placówek medycznych. Kwota 105 mln zł pochodziła z RPO. Radni Sejmiku pozytywnie zaopiniowali wniosek, na mocy którego przyjęto uchwałę o przekazaniu 62 mln zł. Ważną rolę w pracach nad COVID-19 pełnią naukowcy z Laboratorium Genetycznego Gyncentrum, którzy zajmują się wyizolowaniem i sekwencjonowaniem genomu wirusa SARS-CoV-2. Przedsięwzięcie otrzymało wsparcie województwa. Laboratorium otrzymało z funduszy unijnych 2,5 mln zł na zakup sprzętu oraz adaptację pomieszczeń. Po podpisaniu aneksu do umowy o dofinansowanie wartość całkowita projektu wyniosła ponad 5,2 mln zł. Badania laboratoryjne wykażą też występowanie w próbkach innych patogenów, w tym wirusów grypy. To pierwsze tak dokładne i wieloparametrowe badanie populacji zamieszkującej konkretny rejon Polski. Realizacja projektu ma zakończyć się pod koniec sierpnia. Doposażenie w sprzęt zwiększy ponadto przepustowość oraz wykrywalność COVID-19 – z 5-6 tysięcy testów na dobę nawet do 12 tysięcy.

Wsparcie dla przedsiębiorców

Aż 1,4 miliarda złotych trafiło w 2020 roku na pomoc firmom z Województwa Śląskiego dotkniętych skutkami pandemii koronawirusa. Śląski Pakiet dla Gospodarki, zainicjowany przez marszałka Jakuba Chełstowskiego, jest uzupełnieniem Tarczy Antykryzysowej sygnowanej przez rząd Mateusza Morawieckiego. Wsparcie ujęto w pięciu filarach Pakietu: pożyczki obrotowe i płynnościowe wraz z innymi uproszczeniami w zakresie wsparcia zwrotnego (298 mln zł), outplacement oraz wsparcie pracodawców w utrzymaniu miejsc pracy (640 mln zł), wsparcie bezzwrotne, inwestycje w MŚP (360 mln zł), samorządowe działania wspierające, regionalne centrum wsparcia w sektorze (57 mln zł), wejścia kapitałowe zwiększające zaangażowanie inwestorów w regionie (20 mln zł). W listopadzie ubiegłego roku zakończono III rundę konkursu „Inwestycje w MŚP”. Do firm, których działalność mocno ucierpiała wskutek pandemii COVID-19, trafiło kolejnych 55 mln zł. Osoby prowadzące działalność gospodarczą złożyły ponad 2200 wniosków, najwięcej w historii. Projekty można było składać także w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Maksymalna kwota dofinansowania ustalona została na poziomie 800 tys. zł. Zarząd województwa wynegocjował z Komisją Europejską zgodę na przesunięcie dodatkowych środków na dotacje dla przedsiębiorców. Ostatecznie pula konkursowa wzrosła do 270 mln zł.

Samorządowy Oskar W ramach wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego od 28 października 2019 r. do 26 października 2020 r. zatwierdzono do dofinansowania ponad 1200 wniosków na kwotę 2,5 mld zł. Podpisano 1137 umów o dofinansowanie projektów na kwotę prawie 2,4 mld zł.

Nasz region otrzymał prestiżową nagrodę Europejski Region Przedsiębiorczości za najlepszą strategię w zakresie wsparcia gospodarki i przedsiębiorstw w trudnym okresie walki z pandemią. Jest to jednocześnie zapowiedź kontynuacji działań oraz dużego wydarzenia z tym związanego – Europejskiego Forum Przyszłości, które w październiku odbędzie się na Stadionie Śląskim. Śląskie znalazło się w elitarnym europejskim gronie. Nagrodę otrzymali także: Region Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże (Francja), Region Wspólnota Madrytu (Hiszpania), Region Helsinki-Uusimaa (Finlandia), Miasto Castelo Branco (Portugalia) i Miasto Gabrovo (Bułgaria) Laureaci otrzymali markę ERP na okres dwóch lat (2021 i 2022), co umożliwi im zaplanowanie i wdrożenie strategii udanej odbudowy gospodarczej i społecznej.

#ŚLĄSKIE 2019–2021

Dwa Kwadranse | maj 2021

Nadchodzi zielona rewolucja

W ciągu dekady mamy stać się regionem ekologicznie przyjaznym i tworzyć nowe miejsca pracy w zielonej gospodarce. I jest to jeden z głównych priorytetów trwającej kadencji obecnego zarządu województwa. 27 i 28 stycznia 2020 roku Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach gościło uczestników międzynarodowej konferencji „W kierunku zielonej gospodarki”, poświęconej Funduszowi na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Było to przedsięwzięcie współorganizowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Przedstawiciele regionów z różnych części Europy rozmawiali o gospodarce, transformacji, rewitalizacji infrastrukturalnej i społecznej oraz szansach związanych z nową perspektywą finansową UE. Gościem głównym konferencji była komisarz ds. spójności i reform Unii Europejskiej, Elisa Ferreira, która zaakcentowała w swoim wystąpieniu, że transformację można porównać do pewnego rodzaju rewolucji, niosącej w Europie nowy ład, zaś wspólnym celem ma być ochrona naszego zdrowia. W październiku radni Sejmiku jednomyślnie przyjęli wieloletnią strategię dla województwa, którego podstawą jest program „Zielone Śląskie 2030”. Strategia koncentruje się na poprawie jakości życia w regionie oraz zielonej transformacji gospodarczej.

MÓWIĄ

LICZBY

9

4,4

mld euro

Tyle trafi do Województwa Śląskiego w ramach nowej perspektywy unijnej na lata 2021–2027. Śląskie jest pierwszym regionem w procesie konsultacji i największym beneficjentem środków spośród wszystkich regionów.

Planowana w przyszłym RPO kwota w wysokości 2,4 mld euro wzmocniona 2 mld euro z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. To olbrzymie środki, jakimi region nigdy nie dysponował. Jeśli doliczymy do tego pieniądze z innych programów, to strumień środków na rozwój regionu w najbliższej dekadzie będzie bezprecedensowy.

Inwestycyjny boom w Parku Śląskim Modernizacja Ogrodu Japońskiego, otoczenia Hali Wystaw „Kapelusz” i Świątyni Petrycha, remont Dużego Kręgu Tanecznego i Małego Kręgu, uregulowanie gospodarki wodnej oraz budowa Parku Wielu Pokoleń to bieżące inwestycje realizowane na terenie Zielonych Płuc Śląska. Za 65 mln zł zmodernizowane zostanie kąpielisko Fala, a jego powierzchnia w nowym wydaniu zajmie około 4 hektarów.

Jeszcze w tym roku zakończony zostanie remont ciągów komunikacyjnych.

Marszałkowski Budżet Obywatelski

Właśnie wystartowała III edycja Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego. Mieszkańcy mogli do 16 maja zgłaszać propozycje zadań do zrealizowania w tegorocznej edycji. Na realizację przeznaczonych zostanie aż 10 mln zł! Podobnie jak w minionych edycjach MBO środki zostaną rozdysponowane na dwie pule. 5 mln zł trafi na zadania EKO, kolejne 5 mln zł przeznaczonych będzie na zadania REGIO.

Odsiecz dla turystyki

Branża tylko w tym roku otrzyma łączną pomoc na kwotę 87,5 mln zł.

W ubiegłym roku była to kwota 3,5 mln zł. Z pomocy skorzystało 405 podmiotów. W lutym 12 gmin otrzymało od województwa finansowe wsparcie w odbudowie ruchu turystycznego, który mocno ucierpiał wskutek pandemii koronawirusa. Do ich budżetów trafiło w sumie 8 mln zł. Symboliczne czeki wręczono w Szczyrku. Pomoc ma formę rekompensat dla gmin objętych pomocą za utracone dochody budżetowe. W efekcie gminy mają podjąć inicjatywy na rzecz przedsiębiorców z branży turystycznej. Będą to zwolnienia z podatków czy też umorzenia opłat lokalnych.

Jakub Chełstowski marszałek województwa

– Od marca 2020 roku funkcjonujemy w warunkach pandemii, która mam nadzieję, przede wszystkim wskutek szczepień, już wkrótce stanie się przeszłością. Musieliśmy się odnaleźć w sytuacji, z którą nie miał do czynienia żaden z poprzednich zarządów województwa i to w całej historii. Priorytetem stało się dla nas wsparcie służby zdrowia i pomoc przedsiębiorcom, którzy bardzo mocno ucierpieli przez szarżę koronawirusa, który nie oszczędzał nie tylko naszego zdrowia, ale też gospodarki.

Myślę, że z tego kryzysu jako region wychodzimy obronną ręką, o czym świadczy choćby niski poziom bezrobocia. Drugi rok z rzędu mamy rekordowy budżet, wszystkie wpisane w grafik inwestycje realizowane są zgodnie z planem. Przyszłość rysuje się optymistycznie. Śląskie otrzyma 4,4 mld euro w ramach nowej perspektywy unijnej. Takich pieniędzy w budżecie województwa dotąd nie było.

10

PULS REGIONU

Dwa Kwadranse | maj 2021

SETNA ROCZNICA WYBUCHU III POWSTANIA ŚLĄSKIEGO

Pamięć o bohaterstwie Ślązaków Marszałek Jakub Chełstowski wręczył premierowi Mateuszowi Morawieckiemu „Ryngraf Oficerski” jako symbol upamiętnienia Powstań Śląskich.

– Aby Śląsk mógł Śląskiem pozostać, musiał być włączony do Polski. Powstańcy, którzy sto lat temu szli z w bój, doskonale o tym wiedzieli. I byli gotowi oddać za to życie – podkreślił premier RP Mateusz Morawiecki, który złożył hołd bohaterom sprzed stu lat podczas uroczystości na skwerze Stulecia Powstań Śląskich w Parku Śląskim, zorganizowanych z inicjatywy marszałka województwa, Jakuba Chełstowskiego.

III

Powstanie Śląskie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. i było tym, które wpłynęło na poszerzenie granic II RP. Na Górze św. Anny przed stu laty miała miejsce największa bitwa III Powstania Śląskiego. Polska zdobyła 30 proc. terytorium obszaru plebiscytowego na Śląsku wraz z prawie połową ludności oraz większością potencjału gospodarczego okręgu przemysłowego – tak wygląda bilans ostatniego z trzech zrywów powstańczych na Górnym Śląsku.

– Mimo wciąż trudnego, związanego z pandemią czasu, nie zapominamy o ważnych dla nas wartościach. Jedną z nich jest pamięć o Powstaniach Śląskich, powstańcach, którzy sto lat temu ruszając w bój trzeciego, wielkiego zrywu narodowowyzwoleńczego, walczyli o powrót Śląska do Macierzy. Dziś składamy im hołd, oddajemy należną chwałę bohaterom tamtych lat. Bez nich nie byłoby Polski w obecnym kształcie. Ważne, by tę prawdę przekazywać dalej kolejnym pokoleniom, zwłaszcza młodym ludziom, by zdawali sobie sprawę, jak wiele im zawdzięczają.

Pielęgnujmy w sobie szacunek wobec śląskich powstańców. Przywołujmy ich dokonania. Chcę też podziękować premierowi Mateuszowi Morawieckiemu, ministrom, radnym oraz służbom mundurowym i cywilnym, że byli tutaj z nami, aby wspólnie celebrować tak ważną dla naszego regionu rocznicę – akcentował marszałek województwa Jakub Chełstowski.

– Łatwo jest kochać ojczyznę, która jest wolna, bezpieczna, dostatnia, spokojna. Dużo trudniej jest kochać taką, która jest targana wieloma konfliktami, problemami, walcząca o wolność.

Powstańcy śląscy kochali taką niepewną ojczyznę. Mieli wybór między pewnymi, dostatnimi i jak na tamte czasy dużo silniejszymi Niemcami, a praktycznie rodzącą się dopiero

i niepewną Polską na mapie Europy, którą inni nazywali wtedy państwem sezonowym – mówił w Parku Śląskim premier Mateusz Morawiecki, podkreślając, że powstańców śląskich łączyło jedno – wola walki i przekonanie, że warto dla tej trudnej ojczyzny, jaką jest Rzeczpospolita, walczyć, żyć, a nawet – jeśli trzeba – to umierać.

Premier nawiązał w swoim wystąpieniu do słów Wojciecha Korfantego. – Korfanty, już po odzyskaniu niepodległości mówił, że nie jest to Polska taka, o jakiej dokładnie marzyliśmy, ale nie ustajemy w wysiłkach, żeby była coraz lepsza, coraz bardziej sprawiedliwa i żeby była wielka – podsumował premier, dodając, że słowa Korfantego są inspirujące i ponadczasowe.

Uroczystość zakończyła się wspólnym zasadzeniem Dębu Powstań Śląskich w hołdzie bohaterom wydarzeń sprzed stu lat.

Oficjalne uroczystości odbywały się na Górze św. Anny. W obchodach wziął udział Prezydent RP Andrzej Duda. Województwo reprezentowali marszałek Jakub Chełstowski i przewodniczący Sejmiku Jan Kawulok.

– Dzięki odwadze, determinacji i bohaterstwu Polaków mieszkających na Śląsku, zwycięskie powstanie przyniosło odradzającej się Rzeczpospolitej niezwykle ważną, bo silną przemysłowo część Górnego Śląska – mówił Andrzej Duda.

W uroczystościach na Górze św. Anny udział wziął Prezydent RP Andrzej Duda. | Fot. M. Borawski/KPRP

Uroczystości rozpoczęła msza święta w sanktuarium św. Anny Samotrzeciej, którą odprawił metropolita katowicki abp. Wiktor Skworc.

Następnie uczestnicy obchodów przemaszerowali pod pomnik Czynu Powstańczego, gdzie złożono kwiaty.

/MAR/

puls regionu

Dwa Kwadranse | maj 2021

11

WIELKI SPORT W KOTLE CZAROWNIC Paulina Guzowska, Kamila Ciba, Klaudia Adamek, Marlena Gola zwyciężyły w biegu z czasem 1:34,98, wyprzedzając srebrne medalistki z Irlandii i brązowe z Ekwadoru.

Ależ one mają siłę!

Mistrzostwa Świata Sztafet, których gospodarzem na początku maja był Stadion Śląski, należały do polskich sprinterek! Mimo przenikliwego jak na maj chłodu, sztafety pań 4 × 100 metrów i 4 × 400 sięgnęły po srebro, zaś złoto zdobyła sztafeta 4 × 200 metrów. Bohaterką zmagań została Klaudia Adamek, która zdobyła aż dwa medale.

P

rzed dwoma laty w Japonii w sztafecie 4 × 400 metrów najlepsze okazały się Małgorzata Hołub-Kowalik, Patrycja Wyciszkiewicz, Anna Kiełbasińska oraz Justyna Święty-Ersetic.

Na początku maja na Śląskim wystąpiła tylko ta pierwsza jako podpora reprezentacji. Zmienniczki poradziły sobie świetnie. Polki w składzie: wspomniana Małgorzata Hołub-Kowalik, Natalia Kaczmarczyk (młodzieżowa mistrzyni Europy), Kinga Gacka i Kornela Lesiewicz wygrały rywalizację w swojej serii z czasem 3:28,11. Drugiego dnia zawodów potwierdziły klasę. Po srebro sięgnęły w składzie: Małgorzata Hołub-Kowalik, Karolina Łozowska, Natalia Kaczmarek, Kornelia Lesiewicz.

Rywalizację wygrała Kuba.

Sebastian Coe

prezydent World Athletics

Marszałek województwa Jakub Chełstowski i Sebastian Coe, niegdyś świetny sportowiec, dziś szef światowej federacji lekkoatletycznej.

W sztafecie 4×100 Polki wywalczyły srebrne krążki, biegnąc w zestawieniu: Magdalena Stefanowicz, Pia Skrzyszowska, Klaudia Adamek, Katarzyna Sokólska z czasem 44,10 s. Włoszki (Siragusa, Hooper, Bongiorni, Fontana) – osiągnęły czas 43,89 s. Co ciekawe, za reprezentantkami Polski uplasowały się faworyzowane Holenderki ze znakomitą Dafne Schippers, liderką swojej reprezentacji.

dia Adamek, Marlena Gola zwyciężyły w biegu z czasem 1:34,98, wyprzedzając srebrne medalistki z Irlandii i brązowe z Ekwadoru. Najwięcej powodów do radości miała Klaudia Adamek. 22-latka reprezentująca barwy KS Gwardia Piła wystąpiła w obu finałach i w kilkanaście minut zgarnęła dwa medale. Zawodniczka jednego wieczoru zdobyła srebrny i złoty krążek.

Rywalki zdeklasowała nasza reprezentacja pań na dystansie 4 ×200 metrów.

Paulina Guzowska, Kamila Ciba, Klau-

Zawody były wyjątkowe również dla Joanny Jóźwik i Patryka Dobka, którzy wywalczyli złoto w finale 2× 2× 400 metrów.

– Nasz Kocioł Czarownic, Narodowy Stadion Lekkoatletyczny jest domem królowej sportu. Domem – dodajmy – bardzo szczęśliwym, szczególnie dla naszych reprezentantek, które w drugi dzień zawodów dostarczyły nam pięknych przeżyć – dwa srebra i złoto. Pogratulować należy wszystkim uczestnikom. W tym trudnym czasie, gdy ciągle walczymy z pandemią, pokazaliście piękną rywalizację na bieżni, która może służyć za inspirację i motywację. Dziękuję, że byliście z nami – podsumowuje marszałek Jakub Chełstowski. /MAR/

– Robimy wszystko, aby utrzymać współzawodnictwo na jak najwyższym poziomie w bezpieczny sposób. Stadion Śląski to jedno z najlepszych miejsc do organizacji tych mistrzostw. Byłem wiele lat temu zawodnikiem i wiem, jak ważne jest zapewnienie odpowiednich warunków. To nie tylko kwestia infrastruktury, ale też wsparcie lokalnych władz, jakie dostajemy. Co do procedur bezpieczeństwa, gdyby były one zachowane tak jak w przypadku zawodów na Stadionie Śląskim podczas najbliższych igrzysk w Tokio, to byłbym spokojny.

Dziękuję za wszelką pomoc.

12

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | maj 2021

[KR 01]

h c a n u b y r t a n ą d ą i s a z h Widzowie c y w o n y ż u r D s a z c d o p o g e i ! k e s c ą y t Śl e l t a o k k e L w y p o r u E w t s Mistrzo

Po kilkumiesięcznej przerwie Stadion Śląski znów otwiera się dla widzów. Publiczność będzie mogła zasiąść na trybunach już podczas Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce, które odbędą się na chorzowskim obiekcie w ostatni weekend maja.

D

rużynowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce to jedne z najważniejszych sportowych wydarzeń na Starym Kontynencie. Gospodarzem tegorocznej edycji jest Stadion Śląski, Narodowy Stadion Lekkoatletyczny.

Mistrzostwa odbędą się 29–30 maja.

Organizację Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce wsparło Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

– W naszym resorcie stawiamy na sport, czego wyrazem jest wsparcie finansowe w wysokości 900 tys. zł przekazane na przygotowanie jednego z najważniejszych w tym roku wydarzeń lekkoatletycznych.

Nadchodzące Drużynowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce będą nie tylko dużym wydarzeniem sportowym, lecz także przedsięwzięciem organizacyjnym.

Pokazuje to, że Polska nie boi się wyzwań.

Jest to ważne tym bardziej, że wiele krajów z uwagi na pandemię odwołuje podobne wydarzenia. A przecież imprezy międzynarodowe tej rangi to dla sportowców niezmiernie istotna okazja do rywalizacji – mówi Anna Krupka, wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu.

Niedawno na obiekcie rywalizowały najlepsze zespoły sztafetowe na świecie.

– Pierwsza mistrzowska impreza, czyli Mistrzostwa Świata w Sztafetach, które gościły na Stadionie Śląskim 1–2 maja, została oceniona przez Światową Federację bardzo wysoko. Zabrakło nam jedynie pogody, bo ze strony organizacyjnej i wynikowej było to fantastyczne lekko-

atletyczne święto. Jesteśmy przykładem tego, że w czasie pandemii można organizować bezpieczne wydarzenia. Wciąż walczymy o największe, światowe imprezy i jestem przekonany, że ten obiekt będzie służył jeszcze przez wiele lat – mówi Jakub Chełstowski, Marszałek Województwa Śląskiego.

Zmagania najlepszych europejskich zespołów na żywo podczas Drużynowych Mistrzostw z trybun stadionu będzie mogło śledzić 7600 osób. Do dyspozycji kibiców będą sektory z najlepszą widocznością, z których doskonale ogląda się wszystkie rozgrywane na chorzowskim obiekcie konkurencje lekkoatletyczne.

Wstęp bezpłatny! Wejście bramami nr 2, 3 oraz 5.

– Czym są wydarzenia sportowe bez kibiców? Cieszymy się ogromnie, że zbliżające się mistrzostwa odbędą się z udziałem publiczności. To dzięki fanom lekkiej atletyki na Stadionie Śląskim znów zabije sportowe serce. Pozostaje nam więc trzymać kciuki za naszą drużynę, by podobnie jak w Bydgoszczy w 2019 r., również tym razem stanęli na najwyższym miejscu na podium – dodaje Wojciech Kałuża, wicemarszałek Województwa Śląskiego.

Najlepsze drużyny Europy otrzymają specjalnie przygotowany medal.

– Medale składają się z dwóch części symbolizujących przeszłość i teraźniejszość Śląska. Przeszłość to ciężki przemysł i charakterystyczny dla śląskiego krajobrazu szyb kopalniany. Z kolei przy-

szłość to zrównoważony rozwój, ekologia i nowoczesność. Jednym z symboli takiego połączenia jest właśnie Stadion Śląski.

Ideą, która przyświecała tworzeniu projektu, było nawiązanie do tego wyjątkowego regionu. Awers i rewers stanowią integralną część, tak jak Ślązacy czują nierozerwalną więź ze swoją historią i z dumą patrzą w przyszłość – mówi Bartłomiej Kowalski, CEO Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce Silesia 2021.

Na Narodowym Stadionie Lekkoatletycznym zmierzy się 8 najlepszych europejskich reprezentacji, w tym zespoły z Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch, Portugalii, Hiszpanii, Ukrainy oraz Polski. Warto podkreślić, że nasza drużyna bronić będzie złotego medalu zdobytego podczas ostatnich mistrzostw w Bydgoszczy w 2019 r.

Zespoły będą rywalizować w następujących konkurencjach: rzut młotem, rzut dyskiem, rzut oszczepem, pchnięcie kulą, skok o tyczce, skok wzwyż, skok w dal, trójskok, bieg na 100 m, 200 m, 400 m, 800 m, 1500 m, 3000 m, 5000 m, bieg przez płotki na 100 m, 110 m, 400 m, bieg z przeszkodami na 3000 m oraz sztafety 4 ×100 m i 4 ×400 m.

Jednym z partnerów Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce Silesia 2021 jest Totalizator Sportowy, właściciel marki LOTTO. – Stadion Śląski, podobnie jak Totalizator Sportowy, świętuje w tym roku Jubileusz 65-lecia. Ambasadorem obchodów rocznicy działalności naszej Spół-

ki jest najlepszy piłkarz świata Robert Lewandowski. Od lat jesteśmy zawsze tam, gdzie dzieją się #WielkieChwile polskiego sportu i naszych kibiców. Nie może nas więc zabraknąć także podczas Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce, które odbędą się na tym zasłużonym, a zarazem nowoczesnym obiekcie. Dodam, że to kolejne po LOTTO Memoriale Kamili Skolimowskiej lekkoatletyczne zawody, które z dumą wspieramy jako marka LOTTO – dodaje Aida Bella, dyrektor Biura Rzecznika Prasowego Totalizatora Sportowego.

Wszystkie najważniejsze informacje i ciekawostki dotyczące zawodów można śledzić na oficjalnej stronie internetowej dedykowanej imprezie www.silesia21.pl oraz w mediach społecznościowych (Facebook, Twitter, Instagram, YouTube).

Transmisję z wydarzenia będzie można zobaczyć na antenie telewizji TVP Sport, 29 maja w godzinach 15.30–19.15 oraz 30 maja w godzinach 13.00–16.25.

Zawodników Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce dopingować będzie wyjątkowy zespół zwierzaków maskotek, a wśród nich: gepard Maji, struś Sprinter, lemur Julian oraz żyrafa Lunani.

Partnerem Narodowym Drużynowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce Silesia 2021 jest PKN ORLEN.

Stadion Śląski Sp. z o.o.

Dwa Kwadranse | maj 2021

PARK ŚLĄSKI POLECA

13 [KR 02]

14

parkowe wieści

Dwa Kwadranse | maj 2021

SAPCERKIEM PO ALEJKACH

Piękno zaklęte w fontannach Kolorowe kwiaty i soczysta zieleń sprawiają, że wiosną w Parku Śląskim można poczuć się jak w zaczarowanym ogrodzie. Uroku dodają fontanny, które niedawno zostały uruchomione. Odwiedzającym podpowiadamy, gdzie w Zielonych Płucach Śląska podziwiać można wodotryski.

J

edna z wodnych niecek ustawiona jest przy rzeźbie Karolinki. Wita gości przy wjeździe do Parku Śląskiego od strony ul. Chorzowskiej.

Kolejną fontannę można zobaczyć przy kultowej Żyrafie. To świetne miejsce na zrobienie pamiątkowego zdjęcia, czy popularnego selfie.

Wodotryski idealnie komponują się z wiosenną zielenią.

Spacerując alejkami w parku, warto zatrzymać się na wysokości skrzyżowania al. Głównej z al.

Ziętka. Fontanna, którą tutaj znajdziemy, jest bardzo efektowna. Przedstawia dwa pelikany, które zdają bawić się w wodzie.

Niedaleko, na tej samej alei przy wylocie z al. Wiązową, zobaczymy fontannę przedstawiającą ryby.

Sąsiedztwo Dużego Stawu powoduje, że pasują tutaj idealnie. Na samym stawie też tryska woda, która wylatuje z ukrytej dyszy. Jest najbardziej okazała!

Fontanną, obok której nie sposób przejść obojętnie, jest „Dziewczyna z dzbanem”. Rzeźba przedstawiająca postać kobiety z uniesionym na ramieniu dzbanem ma w sobie wiele subtel-

Fontanna na wysokości skrzyżowania al. Głównej z al. Ziętka przedstawia dwa pelikany.

ności. Podkreśla piękno kobiecego ciała i zdaje się przenosić gości parku do Hellady. Wodotrysk podziwiać można przy Dużym Stawie na wysokości Dużego Kręgu Tanecznego i miejsca do rozgrywek szachowych. /ŁP/

Fontanny wpisują się w iście bajkowy krajobraz parku.

parkowe wieści

Dwa Kwadranse | maj 2021

15

DOBIEGA KOŃCA PROCES RENOWACJI KULTOWEJ RZEŹBY

„Łanie” dostaną drugie życie Obecnie rzeźba znajduje się w Rosarium, gdzie pracują przy niej konserwatorzy. Jeszcze w maju odzyska swój dawny wygląd. Zadanie to powierzono konsorcjum firm „Rozeta” z Krzeszowic i „Talent” z Mnina.

R

zeźba „Łanie” przedstawia trzy galopujące sarny. Jej autorką jest Anna Dębska. Efekt galopu został spotęgowany osadzeniem grupy trzech saren tylko na sześciu cienkich podporach – kończynach. Rzeźba trafiła do Parku Śląskiego w 1967 roku. Została uroczyście odsłonięta w lipcu 1971 roku, a więc wkrótce minie 50 lat od tego momentu.

która w wielu miejscach odpadła całkowicie. W wyniku oddziaływań mechanicznych uszkodzeniu uległa forma rzeźby.

Widoczne jest to przede wszystkim na elementach delikatnych, wystających poza zasadniczy korpus formy rzeźbiarskiej, takich jak, nogi, uszy, ogony. Na elementach tych widoczne są pęknięcia oraz duże i małe ubytki. Ze zniszczenia-

Elementy metalowej konstrukcji oczyszczone zostaną z produktów korozji i zabezpieczone antykorozyjnie. Osłabione fragmenty konstrukcji wzmocnione zostaną prętami ze stali nierdzewnej.

Wskutek czynników atmosferycznych rzeźba uległa częściowemu zniszczeniu.

Odspojeniu i uszkodzeniu uległa powłoka malarska na bazie żywicy epoksydowej,

mi tymi wiążą się również nieznaczne deformacje poszczególnych elementów.

W miejscach silnego, permanentnego zawilgocenia korozji uległa konstrukcja

metalowa rzeźby. Spoiwo mineralne w miejscach odsłoniętych, bez powłoki żywicznej, zostało częściowo wypłukane przez wody opadowe. Woda w tych miejscach jest również odpowiedzialna za korozję metalowej konstrukcji.

Efektem tych zmian są pęknięcia, odspojenia oraz ubytki w miejscach zniszczonych przez zwiększające swoją objętość produkty korozji. Rzeźba w przeszłości kilkukrotnie poddana była zabiegom reperacji i napraw.

W ramach konserwacji usunięte zostaną reperacje (kity i drobne rekonstrukcje formy rzeźbiarskiej), które utraciły swoje właściwości fizyczne. Powierzchnia sztucznego kamienia i powłok żywicznych zostanie oczyszczona z zabrudzeń powierzchniowych, przemalowań i przebarwień wywołanych przez mikroorganizmy (głównie glony). Elementy metalowej konstrukcji oczyszczone

zostaną z produktów korozji i zabezpieczone antykorozyjnie. Osłabione fragmenty konstrukcji wzmocnione zostaną prętami ze stali nierdzewnej.

Ubytki sztucznego kamienia i formy rzeźbiarskiej uzupełnione zostaną kitami mineralnymi o fakturze dobranej do otoczenia ubytku. Pęknięcia i rozwarstwienia sztucznego kamienia zostaną sklejone, a partie silnie osłabione (utrata kohezji) zostaną wzmocnione poprzez impregnację strukturalną. Odspojenia powłok żywicznych zostaną podklejone, a ubytki uzupełnione w lokalnie dobranym kolorze.

PRZEMYSŁAW MALISZ

16

nasza historia

Dwa Kwadranse | maj 2021

Kontynuujemy naszą nieco szaloną przejażdżkę wehikułem czasu po parkowych archiwach. A działo się przez te siedem dekad bardzo wiele. W niektóre historie wręcz trudno uwierzyć, choć wydarzyły się naprawdę. Park Śląski to nie tylko kilometry alejek, tak uwielbianych przez spacerowiczów. To także śląskie zoo, Planetarium czy Stadion Śląski. Dlatego zaglądamy również do zakamarków ich przeszłości, odkurzając wspomnienia.

Wehikułem czasu przez 1

parkowe dekady

Zabytkowy kościół z Nieboczów

P

rzeniesienie zabytkowej świątyni otrzymało prestiżową wojewódzką nagrodę „Najważniejsze wydarzenie muzealne roku 1997”. Drewniany kościół jest obecnie jednym z najważniejszych obiektów w chorzowskim skansenie. Kronika parafialna podaje, że w centralnej części wsi Nieboczów, w rozwidleniu dróg, znajdowała się niewielka drewniana kaplica, wybudowana najprawdopodobniej w 1380 roku. Według przekazów w 1791 roku do drewnianej kapliczki dobudowano nawę z wieżyczką i przedsionek, ufundowane przez rodzinę Zdrzałków. Świątynia zmieniała lokalizację już dwukrotnie – za każdym razem była przenoszona bez wyposażenia wnętrza. W 1971 roku translokowano ją do Rybnika–Kłokocina, a w 1995 roku – do Chorzowa.

Świątynia jest orientowana (prezbiterium zwrócone ku wschodowi) i otoczona drewnianym płotem, nakrytym gontowym daszkiem, z trzema wejściami: ozdobną bramą od zachodu oraz bocznymi furtkami od północy i południa. Nad portalem wejściowym do nawy widnieje wycięta w drewnie data budowy. Wnętrze kościoła składa się z kwadratowej nawy (wyższej i większej) i trójbocznie zamkniętego prezbiterium (niższego i węższego) nakrytego pozornym sklepieniem.

Od nawy (z płaskim stropem) oddzielają je balaski i belka tęczowa z Grupą Ukrzyżowania, w której znajdują się figury ukrzyżowanego Chrystusa, Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty. Drewniany chór muzyczny wsparty jest na czterech słupach, z których dwa są ozdobnie rzeźbione. Wnętrze kościoła jest szalowane szerokimi deskami. Oryginalne wyposażenie, na które niegdyś składały się między innymi dwa barokowo-klasycystyczne ołtarze boczne i obraz Matki Boskiej Częstochowskie, niestety się nie zachowało. Obecne elementy zdobiące wnętrze pochodzą z różnych drewnianych kościołów z obszaru Górnego Śląska. Kościół został konsekrowany 28 września 1997

roku, a w ołtarzu zostały złożone relikwie św.

Gaudentego Męczennika. Rektorem kościoła jest każdorazowy proboszcz parafii św. Wawrzyńca w Chorzowie. Obiekt znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego.

2 Sejsmografy Wiecherta

W

Planetarium Śląskim znajduje się osobliwe muzeum, w którym można znaleźć między innymi najstarsze w Polsce sejsmografy

z początku XX wieku. Co ciekawe, nadal działają. Stacja sejsmologiczna powstała w 1959 roku z inicjatywy Planetarium oraz Zakładu Geofizyki Państwowej Akademii Nauk, który również dostarczył aparaturę działającą nieprzerwanie do dziś. Stacja jest jednostką badawczą, ale także jedyną w Polsce placówką udostępnioną zwiedzającym. Można tu zobaczyć między innymi sejsmogramy, czyli oryginalne zapisy zarejestrowanych wstrząsów. Najwięcej miejsca wewnątrz muzeum zajmują dwa zbudowane w pierwszej dekadzie XX wieku sejsmografy Wiecherta.

Zostały odizolowane od reszty budynku i ustawione na betonowych fundamentach, których głębokość sięga prawie 5 metrów, aby codzienne funkcjonowanie stacji nie zakłócało rejestracji prawdziwych wstrząsów.

nasza HISTORIA

Dwa Kwadranse | maj 2021

17

– najdłuższa 4 Leśna parkowa aleja

W

Parku Śląskim znajduje się ponad 80 kilometrów alejek. Dłuższych i krótszych, popularnych i mniej uczęszczanych, kluczowych i mniej istotnych dla całej parkowej komunikacji. Najdłuższa jest 2,5-kilometrowa aleja Leśna – ciągnie się przez całą część wypoczynkową. Wzdłuż alei biegnie najdłuższy odcinek Dużej Pętli Rowerowej, z której niezwykle chętnie korzystają miłośnicy rekreacji na dwóch kółkach. Dotychczas jedynym mankamentem miejsca był brak oświetlenia. W 2020 roku zakończyła się jednak inwestycja, w ramach której powstało 56 nowoczesnych, 8-metrowych słupów oświetleniowych. Zainstalowano najnowocześniejsze oświetlenie – energooszczędne lampy ledowe o mocy 54 W. Instalacja elektryczna została zaprojektowana tak, by w przyszłości na słupach można było zainstalować monitoring wizyjny oraz wykorzystać infrastrukturę pod budowę sieci komórkowych 5G. Prace remontowe zostały zrealizowane w ramach umowy o dofinansowanie projektu miejskiego pod nazwą „Modernizacja Parku Śląskiego”. Dzięki inwestycji z alei Leśnej będzie można komfortowo korzystać także po zmroku. /SAD/

Sejsmografy Wiecherta nadal działają, nie są jednak obecnie wykorzystywane. Ich eksploatacja jest bowiem bardzo droga, a metoda zapisu dość archaiczna: na zakopconym naftą papierze kredowym rysik wydrapuje ścieżkę, która musi następnie zostać utrwalona przy pomocy kalafonii i spirytusu. W Planetarium znajdują się również sejsmografy krótkookresowe z 1958 roku, które służą do zapisów indukowanych wstrząsów antropogenicznych (tych związanych z działalnością człowieka). Służą głównie jako eksponaty muzealne, bowiem do ich wykorzystania potrzebny jest papier światłoczuły oraz pracownia fototechniczna, aby papier wywołać.

Sprzęt w Planetarium Śląskim zarejestrował wiele interesujących z naukowego punktu widzenia wstrząsów. Wśród nich między innymi ten z Alaski z 1964 roku, północnych Włoch z 1976 roku oraz podziemny wybuch jądrowy w okolicy Nowej Ziemi w 1970 roku.

Zapisane i utrwalone sejsmogramy wiszą dziś na ścianach stacji jako eksponaty.

3

Komar, który nie gryzie

Na

promenadzie Parku Śląskiego stoi ogromny biały komar – rzeźba „Dron”. Jedyna tego typu instalacja – nie tylko funkcjonuje w przestrzeni, ale można także dzięki niej podglądać gości parku. Multimedialna rzeźba została stworzona w ramach projektu „Performance Wolności” realizowanego z okazji 25-lecia pierwszych demokratycznych wyborów w wolnej Polsce.

Zaprezentowana 14 września 2014 roku, sześciometrowa konstrukcja jest stylizowana na komara i ma zamontowaną kamerę, z której obraz przesyłany jest do internetu.

Rzeźba symbolizuje kontrolę twórcy nad dziełem oraz odbiór jego sztuki w przestrzeni publicznej. Projekt uzyskał dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Rzeźba została odlana w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych. Autorką instalacji jest Julita Wójcik – gdańska artystka, inicjatorka akcji artystycznych, absolwentka gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, która

studiowała w pracowni rzeźby pod okiem prof.

Franciszka Duszeńki.

Jej działania są często związane z przestrzenią publiczną – artystka tworzyła instalacje w wielu miastach Polski, ale także w Rzymie, Berlinie czy Brukseli. Rzeźba „Dron” miała wyrażać wieloznaczną relację, która zachodzi pomiędzy dziełem a widzem. Ukazać tę relację jako swoisty system. Artystka kontroluje dzieło tylko do czasu.

W momencie zaistnienia rzeźby w przestrzeni, kontrolę przejmuje widz. To odbiorca nadaje dziełu rangę i znaczenie.

18

PARK ŚLĄSKI POLECA

Dwa Kwadranse | maj 2021

[KR 03]

ARS CAMERALIS PREZENTUJE

Powstańcze gondole w Parku Śląskim

Wielokrotnie gościła na ekranie – pojawiała się w filmach, teledyskach i serialach, jak choćby w legendarnym „Daleko od szosy”. Ikona Parku Śląskiego, bez niej nie można sobie wyobrazić zielonych płuc naszego regionu. Na Górnym Śląsku trudno spotkać kogoś, kto by o niej nie słyszał. W ostatnich latach skorzystało z niej ponad milion osób. Przyciąga mieszkańców regionu oraz turystów z całego kraju czy Europy. „Elka”. Jedyna taka kolejka.

a to ciekawe!

Członkowie U2 i gwiazda dyskotek we wspólnym nagraniu na Euro 2021

Fot. Radosław Kaźmierczak

Fot. materiały prasowe

Bono, „The Edge” i Martin Garrix przygotowali piosenkę z okazji zbliżających się Mistrzostw Europy w piłce nożnej.

Z

espół U2 poinformował, że Bono i The Edge przygotowali nową piosenkę wraz z holenderskim DJ-em Martinem Garrixem. Piosenka nosi tytuł „We Are The People We’ve Been Waiting” i ukazała się 14 maja. Do utworu powstał także teledysk, który już można zobaczyć w niektórych muzycznych stacjach.

Piosenka została nagrana z okazji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2020, które zostały przeniesione na 2021 rok.

Rozpoczną się one 11 czerwca i potrwają do 11 lipca. Gospodarzami będzie aż 11 krajów. Dla przypomnienia, polska reprezentacja, jeszcze pod wodzą Jerzego Brzęczka, wywalczyła awans na tę imprezę.

Co do samego utworu promującego ME, fani U2 w mediach społecznościowych dość ostrożnie podchodzą do wspólnego projektu ikon rocka i gwiazdy disco.

Jak się okazuje, inicjatywa wyszła nie od zespołu, a Martina Garrixa.

– Martin uwielbia piłkę nożną, była to więc dla niego ogromna szansa. Szukając współpracowników, sięgnął aż na sam szczyt. Miesiącami pracował nad tą piosenką, a kiedy dołączyli do niego Bono i The Edge, wzniosła się ona na wyżyny – twierdzi osoba znająca kulisy współpracy U2 i Garrixa. Wypowiedź ukazała się na portalu prestiżowego New Musical Express, ale autor tych słów poprosił dziennikarzy o anonimowość. /SAD/

„Elka”, kultowa kolejka linowa, jest jedną z najważniejszych atrakcji Parku Śląskiego. Teraz, dzięki specjalnej okleinie, jej gondole przypominają o setnej rocznicy wybuchu Powstań Śląskich. To wspólna inicjatywa Instytucji Kultury Ars Cameralis i Parku Śląskiego. Aby zachować spójność wizualną z wcześniejszymi realizacjami Instytucji, poświęconymi stuleciu Powstań Śląskich, na gondolach „Elki” umieszczono charakterystyczną okleinę i „serco-orła” – znanego chociażby z kontenerowej wystawy mobilnej „Ex Silesia Lux” czy złotych pociągów Kolei Śląskich.

Autorką projektu graficznego jest Marta Gawin, ceniona śląska graficzka. – Symbolem obchodów rocznicy Powstań Śląskich jest znak będący syntezą godła Polski i serca – mówi

Marta Gawin. – Potęga patriotyzmu tkwiąca w mieszkańcach Górnego Śląska została podkreślona przez sylwetkę orła – dumnie podniesione skrzydła i wysoko zadartą głowę – oraz zamknięcie całości w kształcie serca.

Jak dodaje Marek Zieliński, dyrektor Instytucji Kultury Ars Cameralis, zaproponowane logo nawiązuje także do twórczości Stanisława Szukalskiego – rzeźbiarza, którego twórczość znajduje się m.in. w kolekcji Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.

Kolejka linowa „Elka” jest czynna od wtorku do niedzieli w godzinach 10:00–19:00. Harmonogram jazdy oraz wszystkie przydatne informacje można znaleźć na stronie elka.parkslaski.pl.

TOMASZ KULASTY

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | maj 2021

19 [KR 04]

WIOSNA W MUZEUM ŚLĄSKIM – ZAPOWIEDZI

Drzeworyt jest jedną z najstarszych technik graficznych. Rozpowszechnił się w Polsce już pod koniec XV i na początku XVI wieku i był wykorzystywany do ilustracji ksiąg, wyrobu kołtryn, czyli obić ściennych kościołów, dworów, a nawet kapliczek. Muzeum Śląskie do 15 sierpnia zaprasza do zwiedzenia wystawy przybliżającej tę ciekawą i mało znaną dziedzinę sztuki ludowej.

T

echniką drzeworytu drukowano popularne karty do gry oraz druki dewocyjne, które docierały do odbiorców z różnych środowisk. Drzeworytnictwo ludowe często rozwijało się przy dużych ośrodkach kultu, jak Częstochowa, Kraków, Wilno, Kalwaria Zebrzydowska i Pacławska, oraz tych o charakterze lokalnym, jak Tursko pod Poznaniem, Łąki Bratiańskie na północy Polski oraz Radecznica, Jarosław, Tarnowiec, Kobylanka, Rzeszów i Leżajsk w południowo-wschodniej Polsce. Obrazki dewocyjne odbijane techniką drzeworytniczą, wielokrotnie powielane, były tanie i przez to powszechnie dostępne dla najuboższych pątników.

Tomasz Bąkowski i Ksawery Stankiewicz, a w Bobrku koło Oświęcimia – Sagan i Wojciech Bryndza. Większość drzeworytników pozostaje anonimowa, czasem znamy jedynie ich inicjały.

Powszechnie za drzeworytnika uważano tego, kto wykonywał klocki, oraz tego, kto odbijał z nich drzeworyty. Ludowy drzeworyt to przede wszystkim drzeworyt wzdłużny – deska drzeworytnicza do wykonywania odbitek cięta była wzdłuż pnia, a więc zgodnie z kierunkiem włókien. Klocki sporządzano zazwyczaj z drewna jabłoni, gruszy, czereśni, lipy, olchy. Drzeworyty ludowe odbijano ręcznie i najczęściej kolorowano.

Ekspozycja prezentuje polskie drzeworyty i klocki drzeworytnicze z XVIII, XIX oraz z początku XX wieku. Pokazuje efekty zainteresowań tą dziedziną sztuki ludowej i próby jej wskrzeszenia. Prezentuje także współczesne jej przykłady.

Drzeworyty ludowe przedstawiały cudowne Madonny, Chrystusa i sceny z jego życia oraz całą plejadę świętych patronów.

Dla odbiorców były ważne ze względów religijnych, poza tym strzegły domu i domowników, dobytku oraz zwierząt gospodarskich. Największe zainteresowanie tą dziedziną sztuki ludowej nastąpiło na początku XX wieku – poszukiwano wtedy zachowanych jeszcze drzeworytów i klocków, powstały pierwsze opracowania naukowe, podjęto również próby wskrzeszenia drzeworytu ludowego.

Kurator: Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko

Chrystus Frasobliwy, drzeworyt wzdłużny ręcznie kolorowany, Piotr Sagan, ośrodek w Bobrku k. Oświęcimia, 1825–1900, zbiory Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie W drzeworytnictwie artyści ludowi i działający dla ludu stworzyli typ grafiki odrębnej stylowo. Cechami charakterystycznymi ludowych drzeworytów były płaszczyznowość, brak perspektywy, mocny kontur wzbogacany kreskami modelującego szrafowania, pełniącego głównie funkcję dekoracyjną, a także symetria i niezwykłe nasycenie ornamentem wzbogaconym – poza kreskowaniem – innymi jeszcze drobnymi motywami na płaszczyźnie szat czy tła.

Kołtryna, drzeworyt wzdłużny, odbitka z XIX-wiecznego

klocka drzeworytniczego z warsztatu Kostrzyckich z Płazowa k. Lubaczowa, pocz. XX w., fot. Sonia Szeląg, zbiory Muzeum Śląskiego w Katowicach

Kompozycję uzupełniały i dopełniały inskrypcje, niekiedy trudne do odczytania, gdyż drzeworytnicy często byli niepiśmienni.

Niewielu drzeworytników znamy z imienia i nazwiska. Wiemy, że w Płazowie od lat 30. XIX wieku drzeworyty odbijali Maciej Kostrzycki, a potem jego syn, także Maciej; w Leżajsku działali

Św. Franciszek, drzeworyt wzdłużny, odbitka wykonana w Krakowie w latach 1972–1986 z klocka drzeworytniczego z 1972 r. autorstwa Piotra Dymurskiego z Grobli k. Bochni, zbiory Muzeum im. prof. Stanisława Fischera w Bochni

20

park śląski poleca

[KR 05]

Dwa Kwadranse | maj 2021

Podróże ze

„Śląskiem”

IERA M E R P E ONLIN

8 maja Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” zaprosił na premierowy koncert online z okazji Dnia Europy. Święto przypadające 9 maja, w rocznicę opublikowania Planu Shumana, to znakomita okazja, aby zaprezentować europejski repertuar taneczno-wokalny, który od lat jest obecny w Zespole. Koncert był dostępny przez dwa dni na oficjalnym profilu Zespołu na Facebooku oraz kanale YouTube.

J

uż w 2004 roku – kiedy Polska wstępowała do Unii Europejskiej – artyści Zespołu „Śląsk” przygotowali premierowy program „W Europie ze Śląskiem”, który doskonale wpisywał się w ówczesne realia jednoczącej się Europy. Czerpiąc z bogactwa kultury europejskiej, prezentując tańce i pieśni narodów państw członkowskich – w tym także polskiej kultury narodowej – Zespół jednocześnie mógł się wykazać swoimi uniwersalnymi możliwościami wykonawczymi. I właśnie ten program stał się kanwą do powstania prezentowanych obecnie „Podróży ze Śląskiem” – obszernej prezentacji muzycznej, wokalnej i tanecznej utworów charakterystycznych dla kręgu państw i narodów Unii Europejskiej, w zestawieniu z polskimi tańcami narodowymi: polonezem, mazurem, kujawiakiem, oberkiem i krakowiakiem. W całości program jest barwną opowieścią o kulturowej tożsamości narodów i ich różnorodności.

czy piosenka „Heidenröslein” Franza Schuberta, w opracowaniu Stanisława Hadyny.

Nowością było premierowe wykonanie „Tańców chasydzkich”, których choreografię przygotował kierownik baletu Zespołu „Śląsk”, Michaił Zubkow. | Fot. archiwum ZPiT

W programie znalazły się także porywające, europejskie tańce w choreografii Juraja Kubanki: grecka „Zorba”, tańce słowackie, węgierskie i romskie – nowość w programie „Podróże ze Śląskiem”, a także tańce irlandzkie w choreografii Renaty Łabędź, polskie tańce narodowe: kujawiak, oberek i krakowiak w choreografii Elwiry Kamińskiej oraz polonez i mazur w choreografii Władysława Stefanika. Nowością było premierowe wykonanie „Tańców chasydzkich”, których choreografię specjalnie do programu „Podróże ze Śląskiem” przygotował kierownik baletu Zespołu „Śląsk”, Michaił Zubkow. W „Podróżach ze Śląskiem” Zespół wędrował tanecznym krokiem nie tylko po różnych zakątkach Europy, ale również historii. Taniec chasydzki jest właśnie takim

„Śląsk”

Podróż po Europie w rytm porywającej muzyki i europejskich przebojów zapewniła widzom niezapomniane wrażenia artystyczne i najpiękniejszą lekcję europejskiej kultury w profesjonalnym wykonaniu chóru, baletu i orkiestry Zespołu „Śląsk”.

W repertuarze wokalnym znalazły się europejskie pieśni ludowe w opracowaniu muzycznym Stanisława Hadyny: grecka „Athina”, „Greensleeves” – irlandzka, popularna piosenka ludowa czy słowacka „Tańcuj, tańcuj”. Zabrzmiała także „La Montanara” – reprezentująca włoską kulturę ludową, w opracowaniu muzycznym Ireneusza Łojewskiego, czy jedna z najpopularniejszych pieśni neapolitańskich Eduardo di Capua „O sole mio”, w porywającym wykonaniu tenorów Zespołu „Śląsk”. Klimat paryskich uliczek przywołała piosenka „Ca c’est Paris”, kompozycja Jose Padilla, w opracowaniu muzycznym Krzysztofa Dziewięckiego, a do Niemiec przeniosła słucha-

historycznym nawiązaniem do Polski XVIII wieku, kiedy, zachowując swoją tożsamość i kulturę, społeczność żydowska była zasymilowana z polską. To bez wątpienia pozostawiło ślad w kulturze obydwu narodów, a zamieszkująca całą Europę społeczność żydowska wywarła wpływ na wiele narodów.

– Muzyka i tańce chasydzkie przywołują atmosferę krakowskiego Kazimierza, gdzie tańczono je podczas świąt żydowskich. Do dziś tańce chasydzkie są popularne na całym świecie, więc nie mogło ich zabraknąć także podczas „Podróży ze Śląskiem” – mówi twórca choreografii Michaił Zubkow.

Na kolejny koncert online Zespół „Śląsk” zaprasza 28 maja. W 40. rocznicę śmierci kardynała Stefana Wyszyńskiego artyści chóru i orkiestry wystąpią z repertuarem pieśni maryjnych, w programie pt. „Bogurodzica”.

/AK/

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | maj 2021

OPERA ŚLĄSKA PRZEDSTAWIA

21 [KR 06]

Miłość nieuchwytna

jak jaskółka

Cały zespół Opery Śląskiej podczas lockdownu aktywnie pracował przygotowując dla swoich widzów same nowości. Na otwarcie 29 maja odbędzie się premiera „La Rondine”. Jest to opera Giacoma Pucciniego w 3 aktach, która już długi czas nie była prezentowana w Polsce, a w bytomskim teatrze pojawi się po raz pierwszy. Czy główna bohaterka spektaklu znajdzie upragnioną miłość?

S

pektakl jest koprodukcją z Meininger Staatstheater / Kulturstiftung Meiningen-Eisenach zrealizowaną w Niemczech w 2019 roku. Przedstawienie przygotował Bruno Berger-Gorski, reżyser polskiego pochodzenia. Jego myślą przewodnią jest oddanie znaczenia prawdziwej miłości. „La Rondine – Jaskółka” jest historią kurtyzany, która po spotkaniu młodego i nieświadomego studenta Ruggera ucieka od wygodnego życia, swojej „złotej paryskiej klatki”, by odnaleźć prawdziwe uczucie. W bytomskiej realizacji przenosimy historię „La Rondine” do czasów Grace Kelly. Akcja pierwszego aktu odbywa się w luksusowym hotelu, gdzie stoi fortepian, metafora sztuki i uczuć. Każdy z bohaterów opery jest w jakiś sposób związany z artystycznym życiem Paryża.

– Ważnym aspektem w zrozumieniu dramaturgii „La Rondine” jest życie Pucciniego na różnych jego etapach. Kiedy tworzył operę, był już bardzo sławnym kompozytorem, znanym od Wiednia do Nowego Jorku, a jego życie prywatne obfitowało w dramatyczne wydarzenia. W „La Rondine” Puccini usilnie, niemalże desperacko starał się przekazać definicję miłości, która nieustannie umykała mu z rąk – operę poprawiał bowiem trzykrotnie – dodaje reżyser Bruno Berger-Gorski.

„Jaskółka” stała się z czasem symbolem nie tylko nieuchwytnej miłości , ale również nieskrępowanej wolności twórczej.

– „La Rondine” to jedno z tych dzieł, którego droga do powstania była dość wyboista, do czego przyczyniła się nie tylko trwająca I wojna światowa, ale również własne ambicje i kłopoty w relacjach z wydawcą dzieł kompozytora. Po wystawieniu w wiedeńskiej Volksoper, w liście z 1923 roku do śpiewaczki Gildy Dalla Rizzy, Puccini pisał: „Upieram się, gdyż naprawdę szkoda, że pozostawia się zapomnieniu jedno z najbardziej szczerych moich dzieł” – opisuje recenzent Mateusz Borkowski.

Opera ta jednak nie zniknęła z kart historii, jest nadal odtwarzana na scenach całego świata. Dzieła Pucciniego nie tracą na swojej aktualności i wciąż fascynują widzów, są bowiem uniwersalne i ponadczasowe, a do tego wpisują się w aktualną rzeczywistość.

Operę tę cechuje nie tylko wielowymiarowa historia, ale także doskonała muzyka w późnym, dojrzałym stylu kompozytorskim.

Spektakl „La Rondine” będzie miał swoją premierę w Operze Śląskiej 29 maja i będzie zaprezentowany również 30 maja oraz w czerwcu (5, 6, 12 i 13), a 15 czerwca w Teatrze Śląskim w Katowicach. Warto podkreślić, że kompozycja wybrzmi ze znakomitą obsadą: w główne role wcielają się m.in. Iwona Sobotka, Katarzyna Mackiewicz i znany szerszej publiczności chorzowianin Andrzej Lampert.

To nie koniec niespodzianek! W czerwcu w Operze Śląskiej odbędzie się kolejna premiera, tym razem będzie to spektakl baletowy „Sól ziemi czarnej”, który tematyką nawiązuje do historii Powstań Śląskich. Zarówno artyści jak i widzowie nie mogą się już doczekać spotkań na żywo. /OP/ Więcej informacji dostępnych jest na stronie opera-slaska.pl

22

park śląski poleca

[KR 07]

Dwa Kwadranse | maj 2021

FILHARMONIA ŚLĄSKA ZAPRASZA

Koncertowy początek lata

Filharmonia Śląska przygotowała szeroką ofertę koncertową na czerwiec i lipiec, zapraszając wszystkich tych, którzy po długiej przerwie od koncertów na żywo spragnieni są bezpośredniego odbierania muzyki. Z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie!

C

zerwiec rozpocznie się TAURON EKO Koncertem z udziałem skrzypka Piotra Pławnera, który 4 czerwca smyczkiem i batutą poprowadzi Śląską Orkiestrę Kameralną.

W programie znajdą się dzieła M.P. Góreckiego, E. Griega i A. Vivaldiego – wraz z jego słynnymi „Porami roku”. 11 czerwca przyjdzie czas na wysłuchanie Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Śląskiej pod batutą Yaroslava Shemeta. Jako solistka, w Koncercie obojowym W.A. Mozarta, wystąpi Anna Kudala – artystka filharmonicznej orkiestry.

Prócz wspomnianego Koncertu, zabrzmią także: Uwertura do opery „Wesele Figara” W.A. Mozarta oraz V Symfonia B-dur F. Schuberta. Tydzień później, 18 czerwca Filharmonia Śląska gościć będzie koncertmistrza Filharmonii Berlińskiej, Daniela Stabrawę, który nie tylko zadyryguje Orkiestrą Symfoniczną, ale i wykona partię solową w Koncercie skrzypcowym B-dur W.A. Mozarta. Tego wieczora publiczność usłyszy także Uwerturę do opery „Dwie chatki” K. Kurpińskiego oraz Symfonię g-moll W.A. Mozarta – dzieło, które z pewnością każdy z melomanów rozpozna już po pierwszych dźwiękach. Ostatni z czerwcowych koncertów – w niedzielę 20 czerwca – wypełni muzyka filmowa w wykonaniu Chóru Filharmonii Śląskiej oraz solistów: Katarzyny Müller-Wantuły (śpiew), Roberta Czmoka (saksofon) i Adama Eibina (fortepian).

DO POSŁUCHANIA

Pearl Jam

Fot. materiały prasowe

Pearl Jam po raz kolejny z historycznym wyczynem – legendarna grupa udostępniła w serwisach cyfrowych 186 koncertów, co daje 5404 nowych utworów do odsłuchania.

D

Pearl Jam uruchomił też koncertowy hub w sieci, dostępny pod adresem deep.pearljam. com – w tym miejscu fani mogą wyszukiwać koncerty po kategoriach, jak również posłuchać playlist ułożonych przez innych wielbi-

Szczegółowy program oraz bilety dostępne są na stronie filharmonia-slaska.eu. /SAD/

PALCE LIZAĆ!

Super koncertowy

wie dekady niezapomnianych koncertów, materiał poszukiwany na bootlegach przez fanów od dawna – udostępnione przez Pearl Jam nagrania pochodzą z występów z lat 2000, 2003, 2008 i 2013.

Niespodzianka ucieszy nie tylko wieloletnich fanów, ale też nowe pokolenia słuchaczy, które traktują serwisy cyfrowe jako główne źródło odbioru muzyki.

Lipcowy repertuar prezentuje się nie mniej ciekawie! 2 lipca koncertem Orkiestry Symfonicznej pod batutą Yaroslava Shemeta Filharmonia zakończy 76. sezon artystyczny. Będzie to ostatni TAURON EKO Koncert, a zabrzmią na nim: Uwertura do „Rapsodii Śląskiej” J.A.P. Kaczmarka, „Tańce z Galánty” Z. Kodály’ego, „Don Juan” R. Straussa oraz dwa utwory, w których solo na fortepianie wykona Anna Górecka: „Silver concerto” na fortepian, orkiestrę smyczkową i multimedia A. Wesołowskiego i „Capriccio” na fortepian i orkiestrę M.P. Góreckiego. 4 lipca odbędzie się z kolei przeniesiony z zeszłego roku koncert z udziałem Macieja Zakościelnego, Romana Widaszka, Grzegorza Biegasa i Śląskiej Orkiestry Kameralnej, wypełniony muzyką filmową i poezją. 9 lipca na wieczór wypełniony w większości muzyką polskich kompozytorów zaprosi Śląska Orkiestra Kameralna pod batutą Macieja Tomasiewicza oraz sopranistka Sylwia Olszyńska. Utwory rodzimych twórców: E. Knapika, J.W. Hawela i M. Karłowicza dopełni Serenada C-dur P. Czajkowskiego. 16 lipca Chór Filharmonii Śląskiej pod batutą Andrzeja Borzyma wykona znane piosenki z Kabaretu Starszych Panów.

cieli grupy lub politycznej „Know Your Rights”.

Każdy bootleg w Deep opatrzony jest opisem stworzonym przed superfanów z Ten Club.

Odpowiadając na liczne prośby fanów, zespół uruchomił też Custom Setlist Generator.

Zazwyczaj to Eddie Vedder odpowiada za układanie setlisty, więc wreszcie to słuchacze mogą wciąć sprawy w swoje ręce. Wpisując swoje imię i datę urodzenia, można otrzymać osobistą playlistę z odręczną notką od Eddie’ego.

Idealne, by pochwalić się na social mediach.

Dyskografię Pearl Jam zamyka album „Gigaton”, który debiutował w Top 5 Billboard Top 200.

/MAR/

Najsmaczniejszy festiwal w Polsce!

Nadchodzą „Śląskie Smaki”! Tegoroczna, jubileuszowa 15 edycja tego popularnego kulinarnego festiwalu odbędzie się w niedzielę 13 czerwca na dziedzińcu Zamku Piastowskiego w Raciborzu.

Festiwal „Śląskie Smaki” organizowany przez Śląską Organizację Turystyczną od 2006 roku ma na celu promocję kuchni regionalnej województwa i podtrzymywanie kulinarnych tradycji z nią związanych.

– Racibórz gości Festiwal Śląskie Smaki już po raz drugi, gdyż trzecia edycja tej imprezy w 2008 roku również odbyła się w Raciborzu.

Teraz zagości w szczególnym dla powiatu raciborskiego miejscu, na Zamku Piastowskim. Wielkowiekowa kultura spotyka się tu z tradycją warzenia piwa, która trwa co najmniej od 1532 roku – mówi Grzegorz Swoboda, starosta raciborski. W tym roku mamy również niezwykle bogaty program artystyczny Festiwalu. Imprezie kulinarnej towarzyszyć będą m.in.: Krzysztof Respondek, formacje Video i Singers. Imprezę zakończy tradycyjnie galowy koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny. /SAD/

#INFO KALEJDOSKOP

Dwa Kwadranse | maj 2021

23

Abyśmy byli zdrowi i długo żyli KATOWICE

Województwo Śląskie i Śląski Uniwersytet Medyczny będą współpracować w obszarze ochrony zdrowia.

Chodzi o inwestycje, a także m.in. program stypendialny, który pilotażowo powinien ruszyć już w nowym roku akademickim. W planach jest również, co ciekawe, opracowanie regionalnego atlasu zdrowia.

C

elem współpracy ma być podjęcie działań zmierzających do poprawy i wydłużenia życia mieszkańców regionu. Istotną szansę w tym zakresie stwarza również nowa unijna perspektywa. W praktyce będzie to wsparcie inicjatyw podnoszących jakość usług medycznych oraz zwiększenie ich dostępności, rozwój technologii medycznych i telemedycznych oraz działań promujących zdrowy tryb życia. To przedsięwzięcia, które mogą zostać zrealizowane z udziałem środków unijnych. Innowacyjne projekty związane z medycyną są jednym z elementów transformacji regionu.

Przewiduje się realizację projektów w zakresie racjonalnego i efektywnego wykorzystania potencjału sektora medycznego regionu, przy jednoczesnym podniesieniu poziomu jakości i skuteczności usług zdrowotnych.

W parze mają iść kolejne projekty, jak rozwój śląskiej infrastruktury usług elektronicznych i programy profilaktyczne.

Powstanie też regionalny atlas zdrowia (narzędzie ICT), który będzie precyzował zachorowalność na poszczególne schorzenia oraz wskazywał dostępność usług medycznych. Duży nacisk został położony na wzmacnianie kompetencji kadr medycz-

Izabela Domogała

członek zarządu województwa

W spotkaniu, które odbyło się w siedzibie SUM, uczestniczył marszałek Jakub Chełstowski, wicemarszałek Wojciech Kałuża i członek zarządu Izabela Domogała. Ze strony Śląskiego Uniwersytetu Medycznego: JM Rektor prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański oraz prorektor ds. nauki i współpracy międzynarodowej Katarzyna Mizia-Stec, prorektor ds. rozwoju i transferu technologii prof. Edward Wylęgała, prorektor ds. klinicznych prof.

Damian Czyżewski, prorektor ds. studiów i studentów prof. Jerzy Stojko oraz kanclerz SUM Ireneusz Ryszkiel.

nych w zakresie komunikacji z pacjentem, jako elementu procesu terapeutycznego i jego wpływu na zaangażowanie pacjenta

w walkę o powrót do zdrowia. W procesie leczenia ważna jest bowiem empatia. /SAD/

– Zachęcamy do aktywności, profilaktyki, by jednocześnie rozwijać i wzmacniać potencjał służby zdrowia w regionie. Jesteśmy zarządem, którego działanie można scharakteryzować: mało słów, dużo zadań i te zadania wspólnie mam nadzieję będziemy szybko i skutecznie realizować. Na pierwszy ogień pójdzie program stypendialny, który dzięki wsparciu województwa śląskiego dla studentów SUM ma ruszyć na początku nowego roku akademickiego.

[KR 08]

PYRZOWICE

Budują trzeci hangar

Powierzchnia użytkowa obiektu wynosić będzie prawie 9,3 tysięcy metrów kwadratowych, a kubatura około 122 tysięcy metrów sześciennych.

To kolejny etap rozbudowy bazy do obsługi technicznej samolotów w katowickim porcie lotniczym. Hangar do użytku zostanie oddany w drugim kwartale 2022 roku.

Powierzchnia użytkowa obiektu wynosić będzie prawie 9,3 tysięcy metrów kwadratowych, a kubatura około 122 tysięcy metrów sześciennych. Wewnątrz znajdą się dwie zatoki serwisowe dla samolotów o maksymalnej wielkości Airbusa A321neo, a także liczne pomieszczenia warsztatowe (m.in. lakiernia, szlifiernia, kompozytownia) i magazynowe. Budynek wyposażony będzie także w dwukondygnacyjne zaplecze biurowo-socjalne wraz z częścią przeznaczoną pod prowadzenie szkoleń. Generalnym wykonawcą inwestycji jest „Promus Ruda Śląska" sp. z o.o. Budowa trzeciego hangaru to druga faza rozbudowy bazy do obsługi technicznej samolotów, która rozpoczęła się w marcu 2020 roku. Wystartowała wtedy inwestycja „pps hangary”, czyli budowa płyty postojowej o powierzchni 6,4 ha

ze stanowiskami dla 9 samolotów kodu C, czyli wielkości np. Boeinga 737 lub Airbusa A320. Inwestycja zakończy się w czwartym kwartale br. Po południowej stronie nowej płyty znajduje się działka przeznaczona pod dwa nowe hangary, w jej zachodniej części powstaje nowy obiekt.

– Zdecydowaliśmy o budowie trzeciego hangaru dlatego, że w kryzysowym 2020 roku zakończyliśmy negocjacje i podpisaliśmy długoterminową umowę najmu tego obiektu. Jego użytkownikiem będzie linia lotnicza Wizz Air, czyli najstarszy i największy niskokosztowy przewoźnik w Pyrzowicach – mówi Artur Tomasik, prezes zarządu Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA, firmy zarządzającej Katowice Airport. /MAR/

ŚLĄSKIEEKO

24

Dwa Kwadranse | maj 2021 [KR 09]

PULA NAGRÓD PRZEKROCZYŁA 2 MLN ZŁ!

Nowe „Zielone Pracownie” w śląskich szkołach

61 nowych zielonych pracowni powstanie w szkołach dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Fundusz rozstrzygnął siódmą edycję konkursu „Zielona Pracownia ’2021”.

Z

arząd zdecydował o zwiększeniu puli dotacji, która wzrosła do ponad 2,3 mln zł. Konkurs skierowany był do organów prowadzących placówki oświatowe z terenu województwa, w tym nagrodzonych w konkursie „Zielona Pracownia_projekt ’2021”.

– Zainteresowanie tymi konkursami jest cały czas bardzo duże. Poziom nasyłanych do nas projektów jest bardzo wysoki.

I właśnie dlatego uznaliśmy, że powinniśmy zwiększyć tegoroczną pulę środków pierwotnie przeznaczonych na ten konkurs z 2 do ponad 2,3 mln zł – wyjaśnia Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach.

W tegorocznej siódmej edycji konkursu wpłynęły 133 wnioski, z czego wyłonionych zostało 61 najlepszych projektów.

W przeważającej większości odbiorcą konkursu okazały się szkoły podstawowe – 108 wniosków, a jedynie 25 wniosków to

licea i technika. Wśród nadesłanych wniosków 50 placówek zostało nagrodzonych finansowo we wcześniejszym konkursie „Zielona pracownia_projekt ’2021”.

Przedmiotem konkursu było utworzenie projektu szkolnej pracowni na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, geologicznych czy chemiczno-fizycznych.

Nadesłane wnioski oceniano biorąc pod uwagę: pomysł na zagospodarowanie pracowni (wykorzystanie przestrzeni, funkcjonalność, estetykę kreatywność, innowacyjność rozwiązań), różnorodność pomocy dydaktycznych, wyposażenia i sprzętu oraz zasadność ich zakupu.

Podsumowując 7 edycji konkursów – „Zielona Pracownia_projekt” i „Zielona Pracownia” – Fundusz przeznaczył ponad 13,4 mln zł na utworzenie 369 zielonych pracowni w regionie. /PM/

Tak wyglądają Zielone Pracownie w szkołach na Śląsku.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Kolumnę dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, używając logotypu znajdującego się na stronie internetowej Funduszu. Za treści przedstawione w programie dofinansowanym ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.

25

Dwa Kwadranse | maj 2021

[KR 10]

na sprzęt i wyposażenie

Beneficjentami środków są jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych i gminy z terenu województwa.

Młodzieżowe drużyny pożarnicze mogą starać się o dotacje

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ogłasza nabór wniosków na zakup sprzętu i wyposażenia dla jednostek służb ratowniczych z naszego regionu w ramach naboru wniosków i dofinansowania zadań w zakresie doposażenia i zapewnienia gotowości Młodzieżowym Drużynom Pożarniczym (MDP) w ramach priorytetu NZ 2.1.

B

eneficjentami środków są jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych i gminy z terenu województwa.

Formą dofinansowania jest dotacja w wysokości do 80 proc. kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia.

Wnioski wraz z załącznikami należy składać w siedzibie Funduszu w Katowicach

w terminie do 11 czerwca lub do wyczerpania alokacji środków. Kwota alokacji do dofinansowania w formie dotacji wynosi 200 tys zł. Dopuszcza się możliwość zwiększania puli środków.

Z uwagi na sytuację epidemiczną w kraju, zaleca się nadanie wniosku pocztą lub przesyłką kurierską, o terminie wpływu

decyduje data dostarczenia wniosku do Funduszu. W przypadku nadania wniosku pocztą lub przesyłką kurierską, decyduje data wpływu wniosku do Funduszu.

Wnioski wraz z załącznikami należy sporządzić na obowiązujących formularzach dostępnych na stronie internetowej Funduszu www.wfosigw.katowice.

pl, w zakładce: Dofinansowanie zadań/ Zapobieganie poważnym awariom.

Kontakt z Zespołem Gospodarki Wodnej i Ochrony Powierzchni Ziemi: tel. 32/6032-341, 32/60-32-342, 32/60-32-343, 32/60 32-345, 32/60-32-386.

/PM/

CZAS MIJA 28 MAJA

Ostatni dzwonek na złożenie wniosku!

Wciąż można składać wnioski o dofinansowanie do kompleksowej modernizacji energetycznej wielorodzinnych budynków mieszkaniowych. Łącznie na ten cel WFOŚ w Katowicach przeznaczył 50 mln zł.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

WARTO WIEDZIEĆ:

O dotacje mogą się ubiegać następujące podmioty:

 spółdzielnie mieszkaniowe z obszaru województwa;  wspólnoty mieszkaniowe z województwa;  jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, samorządowe jednostki organizacyjne oraz przedsiębiorstwa realizujące zadania własne jednostek samorządu terytorialnego;  spółki prawa handlowego z obszaru województwa śląskiego, z udziałem Skarbu Państwa, prowadzące działalność mieszkaniową;  podmioty będące dostawcami usług energetycznych w rozumieniu dyrektywy 2012/27/ UE działające na rzecz spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych oraz jednostek samorządu terytorialnego na terenie województwa śląskiego (budynki komunalne);  porozumienia wspólnot mieszkaniowych z obszaru całego regionu.

Planowane rozstrzygnięcie konkursu nastąpi w listopadzie 2021 r.

Kolumnę dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, używając logotypu znajdującego się na stronie internetowej Funduszu. Za treści przedstawione w programie dofinansowanym ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.

26

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | maj 2021

Dwa Kwadranse | maj 2021

park śląski poleca

27 [KR 11]

28

park śląski poleca

Dwa Kwadranse | maj 2021

[KR 12]

GÓRNOŚLĄSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO WODOCIĄGÓW S.A. W KATOWICACH

Tradycja i nowoczesność – Ludzie i ich potencjał to od zawsze nasza największa wartość. Ale każdy z nich musi mieć zapewnione optymalne warunki pracy. I nie mówię tu o wymogach wynikających z przepisów, bo to jest przecież oczywiste. Chcę zapewniać swoim pracownikom bezpieczne, nowoczesne i dające powody do dumy środowisko pracy – podkreśla Henryk Drob, prezes GPW S.A. w rozmowie z miesięcznikiem Dwa Kwadranse.

Od kilku wydań miesięcznika Dwa Kwadranse sukcesywnie przybliżamy historię oraz unikalną – w skali Europy – specyfikę funkcjonowania Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. w Katowicach.

Tradycja to przede wszystkim świetni fachowcy, którzy, jak nadmieniałem, przyczynili się do rozwoju firmy. Ludzie i ich potencjał to od zawsze nasza największa wartość. Ale każdy z nich musi mieć zapewnione optymalne warunki pracy. I nie mówię tu o wymogach wynikających z przepisów, bo to jest przecież oczywiste. Chcę zapewniać swoim pracownikom bezpieczne, nowoczesne i dające powody do dumy środowisko pracy. Stąd moje stałe obserwacje i analizy międzynarodowego rynku HR – pod kątem ew. przyszłych implementacji – każdej nowinki technologicznej czy organizacyjnej, która pomoże w codziennej pracy.

Henryk Drob: W przyszłym roku obcho-

dzimy 140-lecie działalności. Taka rocznica to swoista podróż przez dekady, gigantyczny rozwój technologii i fundamentalne przemiany pokoleniowe. Szczególnie ważny jest czynnik społeczny. To ludzie decydują o wartości firmy i to dzięki ponadprzeciętnemu zaangażowaniu pracowników GPW, Spółka efektywnie pełni swoje niezbędne funkcje w województwie – od dostarczania doskonałej jakości wody pitnej po zapewnianie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w regionie. Jako Prezes Zarządu zawsze szukam innowacji, nietuzinkowych rozwiązań organizacyjnych i najlepszych praktyk biznesowych, które zapewnią ciągły rozwój i przewagę konkurencyjną, ale równocześnie nigdy nie odcinam się od minionych lat przemian i przełomów, dzięki którym marka GPW jest tak mocna oraz stanowi wojewódzki gwarant rzetelności i profesjonalizmu w realizowaniu swoich usług. Czytelnicy Dwóch Kwadransów mieli już wielokrotnie możliwość przekonania się, że GPW to mnogość rozwiązań technicznych i technologicznych, złożoność procesu produkcji i dostarczania wody, a także unikatowe podejście do kwestii bezpieczeństwa dostaw i zapewniania tego życiodajnego żywiołu w regionie. Jestem osobą, która dąży do kształtowania takich procesów w spółce, tak podstawowych, jak i zarządczych oraz pomocniczych, które pozwolą osiągnąć optymalne wyniki i rozwiązania. Wszyscy mamy obowiązek pracować efektywnie, z wykorzystaniem zarówno najlepszych praktyk i modeli biznesowych, takich jak dostosowane do naszej specyfiki elementy systemu Six sigma, lean management czy „filozofii” kaizen, jak i z zastosowaniem sprawdzonych dobrodziejstw technologicznych. Świat cyfrowy galopuje, prawo Moore’a to już bardziej wskazówka niż żelazna reguła, a kto się nie rozwija, ten automatycznie się cofa. I GPW także bierze udział w tym wyścigu ku nowoczesności. Wierzę, że z sukcesami.

Proszę zatem o przykład.

Oczywiście, aktywnie uczestniczymy w spotkaniach dotyczących Przemysłowego Internetu Rzeczy (ang. Industrial Internet of Things, IIOT – dop. red.), szukając rozwiązań i strategii wdrożeń, które podnoszą zarówno wskaźniki związane z efektywnością i niezawodnością, jak

Na przykład?

Henryk Drob,

prezes GPW S.A. w Katowicach

i wpływają na bezpieczeństwo systemów produkcji i dostaw wody. Przypomnę, że jesteśmy i dostawcą tzw. usługi kluczowej, i podmiotem, który zarządza infrastrukturą krytyczną. To ogromna odpowiedzialność, która nakłada na nas szereg zobowiązań. Musimy np. wziąć udział w swoistym wyścigu zbrojeń związanym z zapewnieniem cyberbezpieczeństwa.

Atak hakerów na stację uzdatniania wody, który miał miejsce w lutym tego roku, w miejscowości Oldsmar na Florydzie, jest niemożliwy w naszej e-strukturze, ale to nie oznacza, że możemy spoczywać na laurach. Cały czas zespoły dot. bezpieczeństwa w Spółce (którymi kieruję bezpośrednio) przeprowadzają analizy i symulacje każdego typu zagrożeń. Od fizycznych po te wirtualne. I tu nie ma miejsca na pomyłki. Oczekuję wyłącznie najwyższej efektywności – woda w regio-

nie musi być dostarczana bez jakichkolwiek zakłóceń. Dlatego m.in. tak uważnie przyglądamy się najnowszym trendom w Przemyśle 4.0 oraz rozważamy, gdzie może nam się przydać – już w najbliższej przyszłości – układ sterowany przez sztuczną inteligencję czy też gdzie moglibyśmy wykorzystać potencjał tzw. samouczenia maszyn (ang. machine learning).

Cokolwiek wdrożymy w GPW, ma być zawsze zrealizowane w celu usprawnienia pracy i umożliwienia pracownikom jak najlepszego harmonizowania realizacji potrzeb zawodowych z ich czasem „po godzinach”, przeznaczonym dla rodziny i własnych pasji.

Czyli zarządza Pan przez łączenie tradycji z nowoczesnością?

Tak to można podsumować?

Nasza aktualna procedura onboardingowa, czyli zapewnienie płynnego przejścia nowo przyjętej osoby z pozycji kandydata (którego rekrutacja zakończyła się sukcesem) do pełnowymiarowego pracownika. Zapewniamy zarówno pełne wsparcie współpracowników o dłuższym stażu, jak i pakiet startowy, w tym sympatyczną „książeczkę powitalną” (ang. welcome book), która nie tylko pomoże odnaleźć się w pierwszych dniach pracy, ale także dzięki kodom QR, pozwoli błyskawicznie dotrzeć np. do najważniejszych dokumentów w intranecie czy odnaleźć informację o danym oddziale Spółki. Jak mówiłem, procesy muszą być zoptymalizowane, w tym przypadku: nowy pracownik jest szybciej i efektywniej wdrożony, z zapewnieniem pełnego wsparcia swojego przełożonego, a także koleżanek i kolegów.

Czy pandemia pokrzyżowała jakieś szczególne plany?

Pandemia dała nam na pewno lekcję pokory. Ale reagowaliśmy tak, że bezpieczeństwo dostaw nigdy nie było zagrożone.

Owszem, wymagało to większego zaangażowania załogi, wdrożenia szczególnych procedur dot. na przykład pracy zdalnej czy zwrócenia uwagi na kwestie minimalizacji ruchu osobowego między oddziałami, ale ani bieżąca działalność nie ucierpiała, ani nie zrezygnowaliśmy z żadnych przyszłych planów. Czekamy na stabilizację, na powrót do normalności i przygotowujemy się na godne obchody 140 lat GPW. Wiemy, na co jeszcze bardziej zwracać uwagę, ale firma „zmierzyła się” z pandemią i nie przegrała tej konfrontacji. Przed nami jeszcze wiele lat rozwoju, implementacji tego, co najlepsze w światowej branży wodociągowej i stałego zabiegania o uzyskanie trwałej przewagi konkurencyjnej.

/ZAR/

ZAGLĄDAMY NA LOTNISKO

Dwa Kwadranse | maj 2021

29

KATOWICE AIRPORT oczna Tegor LL LOT P oferta rzowic z Py projektu ach ” w ram na Wakacje ż T a ż „LO uje ju obejm runków 14 kie

Więcej lotów latem i nowe trasy

Ryanair, linia lotnicza nr 1 w Polsce i w Europie, ogłosiła rozszerzony rozkład lotów z Katowic na lato 2021. Ryanair będzie wykonywał 55 rejsów tygodniowo na 17 trasach. Polskie Linie Lotnicze LOT zabiorą pasażerów z Katowic do położonej w Czarnogórze Podgoricy oraz do Tirany w Albanii.

O

ferta Ryanaira z Katowic na lato to 55 lotów tygodniowo, 17 tras, dwie nowe trasy do Trapani oraz Oslo, 6 zbazowanych samolotów, podróże do popularnych miejsc wakacyjnych jak Alghero, Katania, Pafos i miast europejskich jak Mediolan, Londyn, Kolonia czy Edynburg.

– Siatka połączeń Ryanair z Katowice Airport w sezonie „Lato 2021” jest różnorodna i obejmuje zarówno popularne kierunki wakacyjne, jak i trasy do europejskich miast z dużą polską diasporą. Liczymy na to, że z każdym mijającym tygodniem

sytuacja pandemiczna w Europie zacznie się poprawiać, dzięki temu możliwy będzie powrót do latania w o wiele szerszej skali niż w minionych miesiącach – przekonuje Artur Tomasik, prezes zarządu Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA. Tegoroczna oferta PLL LOT z Pyrzowic w ramach projektu „LOT na Wakacje” obejmuje już aż 14 kierunków, m.in. na takich trasach jak: Ateny (od 3 czerwca do 3 października), Burgas (od 28 maja do 2 października), Korfu (od 29 maja od 2 października), Majorka (od 2 czerwca do 29 września), Olbia (od 2 czerwca do 29 września), Rodos

(od 29 maja do 2 października), Saloniki (od 2 czerwca do 29 września), Warna (od 1 czerwca do 1 października), Samos (od 18 czerwca do 24 września), Barcelona (od 19 czerwca do 2 października), Preweza (od 20 czerwca do 3 października) oraz Kalamata (od 22 czerwca do 28 września). Wszystkie trasy obsługiwane będą za pomocą Boeingów 737-800 lub 737 Max 8.

– W ofercie PLL LOT na sezon „Lato 2021” z Katowice Airport dostępnych jest aż siedem tras do Grecji, po dwie do Hiszpanii i Bułgarii oraz po jednej do Albanii, Włoch i Czarnogóry – dodaje Artur Tomasik.

Katowice Airport należy do grona największych lotnisk regionalnych w Polsce. W 2019 roku z jego siatki połączeń skorzystało rekordowe 4,84 mln pasażerów, w tym ponad 2 mln w ruchu czarterowym. Prognoza na 2020 rok zakładała przewiezienie 5,5 miliona podróżnych.

Ostatecznie, ze względu na pandemię koronawirusa, w minionym roku zanotowano 1,44 mln pasażerów. Lotnisko jest krajowym liderem w segmencie przewozów czarterowych i regionalnym w przewozach. /MAR/

30

horoskop

?

Y D Z A I W G Ą I CO MÓW

Dwa Kwadranse | maj 2021

Co szykują Tarot o i planety dla każdeg a n ze znaków Zodiaku ? najbliższe tygodnie Kogo czeka fart, n a kto lepiej powinie ści? mieć się na baczno Sprawdźcie sami!

, e i w o r d z , ć ś o ł i M e z d ą i n e i p , a c a pr KOZIOROŻEC (22.12-19.01.)

N

ie przejmujcie się nadmiernie sprawami, na które się nie ma wpływu. Trzeba mieć dystans do świata – nikt nie ma możliwości kontrolowania wszystkiego. Dlatego Koziorożce powinny zdecydowanie wrzucić na luz. Warto starać się zapewnić sobie bezpieczeństwo. Koziorożce powinny być uprzejme i stawiać trafne diagnozy. Lepiej nie próbować na siłę zmienić świata. Zadbajcie o dobrą atmosferę w rodzinie, która będzie Waszym sprzymierzeńcem.

Doceńcie to. Bliscy naprawdę się starają. Idealny dzień: środa. Dobra liczba: 5. Pechowa: 20. Zdecydowanie w każdym aspekcie powinniście radzić się Panien. Skorpiony raczej nie pomogą w niczym. Ale ten znak jakoś w ogóle ostatnio nie jest dla Was zbyt przychylny.

WODNIK (20.01.-18.02.)

M

ars obdarzy Was kreatywnością i inspiracją. Wasz entuzjazm będzie zaraźliwy, a Twoje pomysły, drogi Wodniku, przekonają innych. Wykorzystaj więc ten pozytywny czas i przyjemną atmosferę. Jest to idealny moment, aby zaproponować swojemu otoczeniu wszelkie polepszenia dla wspólnego interesu wszystkich. Słońce i Merkury przejdą w połowie miesiąca do Bliźniąt, co zachęci Was do nowych, interesujących doświadczeń. Szczęśliwy dzień: niedziela.

Dobra liczba: 33. Pechowa: 4. Strzeżcie się osób spod znaku Panny! Waszym sojusznikiem będą Byki. Bądźcie dla nich miłe, choć akurat to Wam zawsze z trudem przychodziło.

RYBY (19.02-20.03.)

R

yby będą musiały sobie radzić z dziwnym zachowaniem innych znaków. Otoczenie nie będzie Wam raczej przyjazne. Dlatego Gwiazdy ostrzegają: W najbliższym czasie, nie wdawajcie się w żadne konflikty, zwłaszcza z bliskimi!

I bez tego czeka Was sporo rozczarowań wobec ludzi, których ceniliście. Szczęśliwy dzień: poniedziałek. Dobra liczba: 18. Pechowa: 10. Dogadacie się bez problemu ze Skorpionami. Akurat ostatnio dziwnym trafem jest Wam ze sobą po drodze. Koziorożce będą źle działały na Wasze nerwy. Nie dajcie się sprowokować!

BARAN (21.03-19.04.)

N

atłok zmian i informacji sprawią, że Barany poczują się nieco zmęczone. Aby wyjść na prostą, po raz kolejny będą musiały wykazać się siłą charakteru i umiejętnością radzenia sobie w kryzysowych sytuacjach. Ale w tym akurat są specjalistami. Niech w tych trudnych chwilach przyświeca Wam myśl, że to kolejne z serii doświadczeń wzmacniające charakter. Dacie sobie radę. Szczęśliwy dzień: sobota. Dobra liczba: 1. Pechowa: 8. Byki pomogą Wam w każdej, nawet najtrudniejszej sprawie. Słabo będą wyglądały relacje z Pannami i Wagami.

BYK (20.04 – 22.05.)

P

rzełom maja i czerwca będzie dla Byków momentem na wzięcie głębokiego oddechu, chwilą na relaks. Sprawy, które w ostatnich tygodniach spędzały Bykom sen z powiek, powoli znajdują swoje rozwiązanie. Na horyzoncie nie widać żadnych trosk ani tym bardziej kłopotów. Ważne, aby tę wyczekaną chwilę spokoju wykorzystać jak najpełniej, m.in. pozwalając sobie na to, co do tej pory pozostawało tylko w sferze marzeń. Szczęśliwy dzień: piątek. Dobra liczba: 3. Pechowa: 24. Bliźnięta przyjdą Wam z pomocą. Z Wodnikami nawet nie podejmujcie jakichkolwiek rozmów.

Szkoda Waszego czasu.

horoskop

Dwa Kwadranse | maj 2021

31

BLIŹNIĘTA (23.05. – 21.06.)

W

najbliższych tygodniach skupcie się na przeanalizowaniu ostatnich wydarzeń. Zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. To świetny moment na zrobienie życiowych porządków. Możliwe, że na pierwszy rzut oka odniesiecie wrażenie, że to, co Was spotkało, ma jedynie negatywny kontekst i oprócz rozczarowania nie przyniosło niczego więcej. Dajcie sobie jednak chwilę na refleksję. To przyniesie Wam wiele dobrego. Nie bójcie się stawiać odważnych wniosków, te pozwolą Wam wyciągnąć lekcję i iść dalej. Z sukcesem! Szczęśliwy dzień: piątek. Dobra liczba: 14. Pechowa: 20. Sprzymierzeńców znów szukajcie wśród osób spod swojego znaku zodiaku. Ale też nie wierzcie we wszystko, co usłyszycie. Ryby będą dla Was toksyczne.

RAK (22.06 – 22.07.)

R

aki się doigrały! Na horyzoncie kłótnie, konflikty i masa rozczarowań. Niemniej jeśli uda Wam się zachować zdrowy rozsądek i poskromić skrajne emocje, to może nie będzie tak źle. W najbliższych tygodniach baczniej przyglądajcie się domowemu budżetowi i wydatkom. Nie kupujcie tego, czego nie musicie. Nie wydawajcie za wiele. Nowy samochód albo meble mogą trochę jeszcze poczekać. Portfel sam się przecież nie zapełni. Szczęśliwy dzień: wtorek. Dobra liczba: 22. Pechowa: 13. Bliźnięta będą starały się podpowiedzieć Wam korzystne rozwiązanie. Panny mają wobec Was nieciekawe plany.

LEW (23.07. – 23.08.)

L

wy dopadnie rutyna, a dla tego znaku nie ma chyba nic gorszego. To może prowadzić do konfliktów. Pamiętajcie, że za swoje działania, nawet podjęte pod wpływem chwili, będziecie musieli ponieść konsekwencje. Waszym problemem jest to, że nawet w odrobinie stagnacji niepotrzebnie szukacie wrażeń. Ale Gwiazdy odradzają skoki w bok. Mogą Was drogo kosztować. Lepiej się chwilkę ponudzić niż niszczyć to, co budowaliście przez lata. Szczęśliwy dzień: środa. Dobra liczba: 9. Pechowa: 7. Panny będą miały do Was słabość. Koziorożce tradycyjnie liczą na wasze potknięcie. Lwy musiały im strasznie podpaść.

PANNA (24.08. – 22.09)

P

anny wreszcie poczują spełnienie na wielu życiowych polach. Z powodzeniem udało Wam się zamknąć pewne rozdziały w swoim życiu. To świetna okazja do świętowania. Pannom zwyczajnie się to należy, bo wykonały świetną pracę. To doda Wam motywacji do podejmowania kolejnych wyzwań. Zainwestujcie w siebie – to już w niedługim czasie zwróci się z nawiązką w postaci dobrego samopoczucia i chęci do działania. Szczęśliwy dzień: wtorek. Dobra liczba: 22. Pechowa: 5. Jeśli już chcecie znaleźć bratnią duszę pomocną w zamierzeniach, rozmawiajcie wyłącznie ze Strzelcami.

Ryby już takie chętne do pomagania Wam nie będą.

WAGA (23.09.-22.10.)

P

rzed Wagami, podobnie jak przed Rakami, trudne czasy. Rozterki będą dotyczyły głownie sfery prywatnej. Jeśli Wasze związki wisiały na włosku, to Gwiazdy mówią, że najpewniej zostaną one zakończone, niekoniecznie jednak z Waszej inicjatywy. Układ planet w maju wskazuje na nieoczekiwany wyjazd w sprawie rodzinnej. To też niestety nie zwiastuje niczego dobrego. Otworzą się dawne, niezabliźnione rany. Okaże się, że nieporozumienia sprzed lat są ciągle żywe. Wagi muszą przetrwać ten trudny czas. Szczęśliwy dzień: czwartek. Dobra liczba: 3. Pechowa: 9. Pozytywnie ułożą Wam się kontakty z Pannami. Unikajcie zwyczajowo Skorpionów. To nie Wasza zodiakalna bajka.

SKORPION (23.10-22.11)

S

korpiony z najbliższych tygodni powinny wyciągnąć ważną lekcję, dotyczącą tego, że cierpliwość jest ważną cnotą.

Gwiazdy podpowiadają, że przyjdzie Wam teraz nieco poczekać – na uśmiech od losu, na pomyślne ułożenie pewnych spraw czy na znaczący przełom. Czeka Was za to dobra passa w finansach. Tutaj możecie pozwolić sobie na szczyptę szaleństwa. I nie spowoduje to większego uszczerbku w portfelu. Akurat tutaj nic złego się nie zdarzy. Szczęśliwy dzień: czwartek. Dobra liczba: 27. Pechowa: 15. Ryby znów służą pomocą i wsparciem. Kiepskie relacje czekają Was z przedstawicielami swojego znaku.

STRZELEC (22.11. – 21.12)

S

trzelce mogą poczuć nową siłę. Najprawdopodobniej będzie ona związana z przyjemną aurą wokół. Warto ją złapać, żeby wzmocnić się przed kolejnymi życiowymi wyzwaniami. A tych będzie dużo w kolejnych tygodniach. Tylko nie przeszarżujcie, bo układ planet zwiastuje podatność na kontuzje. A tych chyba raczej Strzelce wolałyby uniknąć, skoro wakacje za pasem, zaś ten znak zawsze ma ambitne plany urlopowe. Bądźcie bardziej subtelni w rozmowach z bliskimi.

Ostatnio te relacje nie należały do najlepszych. Szczęśliwy dzień: wtorek. Dobra liczba: 17. Pechowa: 4. Możecie liczyć na pomoc Koziorożców. Nici porozumienia nie znajdziecie z Bliźniakami.

32

#STREFA relaksu

Dwa Kwadranse | maj 2021

Dwa Kwadranse rozrywki