Gazeta Parkowa - Luty 2015

27 lutego 2015

Bezpłatny miesięcznik informacyjny Parku Śląskiego w Chorzowie

Sportowy sezon na starcie

W numerze:

Między „Koroną”, maratonem a triathlonem

Spacer odkrywany na nowo

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

STR. 2

Bieganie, triathlon, kolarstwo, disc golf, joga, jeździectwo, fitness, tai chi i wiele innych – iście rekordowo, pod względem ilości i różnorodności imprez sportowych, zapowiada się 2015 rok w Parku Śląskim. Znamy już terminy tych wydarzeń.

S

Jak powitamy wiosnę?

tawiamy na zdrowie, sport i rekreację – podkreśla Arkadiusz Godlewski, prezes Parku Śląskiego. Jak zapewnia, w tym roku oferta została przygotowana w taki sposób, aby rodzaje i dyscypliny były bardzo zróżnicowane. – Postaramy się udoskonalić nasz sztandarowy „produkt”, czyli Parkową Koronę Biegów, przygotujemy drugi maraton, ale pojawi się też pozycja całkowicie nowa: triathlon. Wszystkie te przedsięwzięcia, to dla nas ogromne wyzwania organizacyjne – zaznacza Godlewski.

Do biegu

Bieg Wiosenny wystartuje 15 marca 100 złotych – pozwala całkiem sporo zaoszczędzić. Osoby niepełnosprawne mają zagwarantowany bezpłatny start we wszystkich biegach tego cyklu.

Największym przedsięwzięciem biegowym w tym roku będzie Park Śląski Maraton (7 czerwca), który w całości zostanie poprowadzony alejami parku oraz ulicami Chorzowa. Osoby, dla których dystans 42 kilometrów i 195 metrów nie jest jeszcze osiągalny, będą mogły wziąć udział w znacznie krótszym biegu towarzyszącym. Kolejne przedsięwzięcia na terenie parku zapowiadają też wspomniany już MK Team oraz Night Runners. – Liczymy się z tym, że do naszego kalendarza wskoczy też kilka innych biegów, o które poproszą zewnętrzni partnerzy. Tak było w zeszłym roku, m.in. z Biegiem Powstań Śląskich – przypomina Filip Żok, organizator imprez sportowych w Parku Śląskim i za-

chęca do udziału w bezpłatnych treningach biegowych, które w każdy czwartek prowadzi ultramaratończyk, August Jakubik. Ich początek w „Gołębniku”, o godzinie 18.

Na rowerze W tym roku powiększy się ilość imprez rowerowych. Poza Hołdą Race (31 maja), która od kilku lat z powodzeniem gości w parku, odbędą się też Eliminator MTB (26 lipca) oraz Rodzinny Rajd Rowerowy. – Nie mamy jeszcze potwierdzonej daty tej ostatniej imprezy, ale z całą pewnością będzie to któryś z miesięcy wakacyjnych – tłumaczy Żok. – Możemy skorzystać w parku ze świetnej infrastruktury do organizowania różnego typu imprez kolarskich i rowerowych. Poza tym, ludzie coraz chętniej biorą w nich udział.

Po raz pierwszy w historii, w Parku Śląskim odbędzie się triathlon. Zawody z cyklu ETIXX Silesiaman Triathlon (2 sierpnia) zostaną przygotowane w formule MTB. Uczestnicy będą mieli do pokonania 500 metrów wpław po Dużym Stawie, 20 kilometrów na rowerze górskim po wzniesieniach i zjazdach oraz 5 kilometrów biegiem, po zróżnicowanej trasie, poprowadzonej głównie w części wypoczynkowo-leśnej parku. – Te zawody, to ogromne wzbogacenie naszej dotychczasowej oferty, bo triathlon jest niezwykle widowiskowy, rozwija właściwie wszystkie partie mięśniowe, a zawodnicy są wyjątkowo wytrzymali – przyznaje Żok. Więcej o tych zawodach znajdziecie na: www.silesiamantriathlon.pl.

Inny sort W Parku Śląskim zagoszczą w tym roku również inne dyscypliny. Pojawią się wierzchowce podczas Parkowych Zawodów Jeździeckich (21 czerwca), a na polu do disc golfa, które w tym roku ma zostać rozbudowane, znów rozegramy zawody Silesian Disc Golf League. Zobaczymy także siatkarzy plażowych, podczas prestiżowego cyklu Plaża Open (11 i 12 lipca). Późną wiosną i przez całe lato, w Rosarium i na Dużym Kręgu Tanecznym, będzie można korzystać z bezpłatnych cykli rekreacyjno-sportowych: fitnessu, tai chi, shinkendo, jogi i innych.

Parkowa Korona Biegów w pigułce

Quest z dostojnym Jorgiem STR. 6-7

Trzy areny GRAFIKA: PARK ŚLĄSKI

Sezon biegowy rozpoczął się 1 stycznia Śląskim Maratonem Noworocznym Cyborg. 14 lutego MK Team oraz Park Śląski przygotowali wspólnie „Parkowe hercklekoty”.

Rekordowo zapowiada się tegoroczny Bieg Wiosenny (15 marca), który zainauguruje trzecią edycję Parkowej Korony Biegów. Już zapisało się na niego ponad 800 osób.

Na „Koronę”, poza tym najbliższym, złoży się jeszcze sześć startów: Bieg Górski (12 kwietnia), Gryfny Bieg (20 czerwca), pierwsza część Parkowej Mili (27 czerwca,) druga część Parkowej Mili (29 sierpnia), Parkowy Półmaraton (6 września), Bieg Równonocny (19 września). Warto od razu zapisać się na wszystkie starty, koszt udziału –

STR. 3

Łukasz Respondek

Skansen czterdziestoletni STR. 8

Rozmowa miesiąca

Turysto, zapraszamy na spacer

Park odkrywany na nowo

Sezon cały rok ZDJĘCIE: JAKUB NOWAK

2

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

Kiedyś, po Parku Śląskim oprowadzano od ośmiuset, do tysiąca wycieczek rocznie. Nowe technologie, zniesienie barier w podróżowaniu i pokonywaniu olbrzymich odległości, trochę tę sytuację odwróciły. Ale nie oznacza to wcale, że park stracił na turystycznej atrakcyjności.

Wręcz przeciwnie. Mówi o tym MIROSŁAW NAWROCKI z Chorzowskiego Centrum informacji i Turystyki, przewodnik beskidzki, terenowy, miejski po aglomeracji górnośląskiej.

Atrakcyjność turystyczna Parku Śląskiego jest ciągle niezwykle duża – mówi Mirosław Nawrocki

ARKADIUSZ GODLEWSKI, prezes Parku Śląskiego

Park sportowych wyzwań

W

– W połowie lutego, wraz z chorzowskim magistratem, zorganizowaliście pierwszą wycieczkę po parku z przewodnikiem. To chyba odkurzenie pewnego tematu?

– Pomysł wynika z potencjału turystycznego parku, który nie do końca jest doceniany przez gości. Jego historia związana z czynami społecznymi, w połączeniu z konkretnymi obiektami, ale również z faktem przemiany i odradzania kolejnych atrakcji, daje materiał turystyczny, którego nie sposób nie wykorzystać. Park można odkrywać i ukazywać na nowo. Młode pokolenie zostało wychowane na innych wartościach. Młodzież wyjeżdża gdzieś daleko, a zapomina o atrakcyjnych miejscach, które są przecież bardzo blisko.

– Upraszczając: zdarzają się przypadki, że np. mieszkańcy Chorzowa czy Katowic znają lepiej stoki w Beskidach niż Park Śląski? Trochę trudno w to uwierzyć.

– Ale właśnie tak jest. Oprowadzam wycieczki z różnych okolic i rozmawiam z rozmaitymi ludźmi. Wielu jest zdziwionych, że tu na miejscu mamy taki potencjał. Musimy jeszcze więcej inwestować w marketing i promocję tych miejsc, bo inne części kraju – niekoniecznie atrakcyjniejsze – nas zagłuszają.

– Powspominajmy trochę. Kiedyś czytałem – całkiem niezłą zresztą – relację z wycieczki do parku, bodaj z Radomia. Duży zakład pracy, autokar, kiełbasa – przyjemny wypad do Chorzowa. Teraz czasy się zmieniły.

– W latach 80., gdy turystyka była skumulowana w naszym kraju, jako chorzowscy przewodnicy, oprowadzaliśmy nawet tysiąc wycieczek rocznie. Brakowało ludzi do realizacji zleceń. Niektórzy musieli oprowadzać nawet trzy grupy w ciągu dnia, aby zaspokoić potrzeby na tego typu usługę. Obecnie, w ciągu roku oprowadzamy kilkadziesiąt wycieczek.

– Spadek zainteresowania jest zrozumiały. Nie chcę się rozwodzić o podróżach samolotem i turystyce rozwijającej się dzięki komputeryzacji.

Chcę natomiast zapytać o atrakcyjność samego parku.

– Absolutnie nie zmalała. Stąd nasz pomysł, aby organizować takie wycieczki po Parku Śląskim. W ich czasie chcemy pokazać park zgodnie z założeniem profesora Władysława Niemirskiego: z podziałem na część rekreacyjną i wypoczynkową. Opowiedzieć 65-letnią historię parku, jak stał się miejscem relaksu i odpoczynku dla rzeszy mas pracujących. Zależy nam na tym, aby ludzie, którzy myślą, że lepiej wsiąść w samochód i w ciągu godziny być np. w Wiśle, zrozumieli, że w czasie czterokrotnie czy pięciokrotnie krótszym, mogą przyjechać do parku i mają do dyspozycji ponad 600 hektarów zieleni. Jasne, że brakuje niektórych atrakcji, m.in. pełnego odtworzenia „Elki”, wąskotorówki i statku na Dużym Stawie, ale pomału widać postęp.

Myślę, że jeżeli poziom inwestycyjny zostanie zachowany, to park wróci do swoich łask i zainteresowania, szczególnie wśród młodszego pokolenia. Bo na tym powinno nam zależeć najbar-

Z ł a p a n e Walentynki na „Elce” cieszyły się w tym roku ogromną popularnością. Również wrażenia po romantycznych przejażdżkach były bardzo dobre. Oto kilka komentarzy z Facebooka:

Cudowne Walentynki w nietuzinkowym miejscu i jeszcze na główne foto się załapaliśmy.

Robert Bardzo romantyczny wieczór z zachodem Słońca w oddali. Widoki piękne, babeczka pyszna (muffinka też). Alek

N a p i s z

d o

dziej, a jak widomo, czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci.

– Jak z zainteresowaniem? Ludzie chcą korzystać z takich wycieczek po parku?

– Na razie przygotowaliśmy kulig po parku.

Chętnych było więcej niż miejsc. Na naszą pierwszą wycieczkę, już tydzień przed jej rozpoczęciem, mimo niezbyt dużej promocji, mieliśmy ponad 50 osób zapisanych. Pod koniec marca planujemy w skansenie szkolenie dla przewodników. Ono bezpośrednio przełoży się na zainteresowanie parkiem. Zależy nam, aby osoby, które oprowadzają, były na bieżąco z informacjami na temat kompleksu. Trzeba mieć na uwadze doskonałą lokalizację parku. Z jego atrakcji można przecież skorzystać, będąc w drodze do innych miejsc, np. do kopalni „Guido”.

– Nie ma chyba wątpliwości, że park jest jedną z największych na Śląsku atrakcji turystycznych. Konkurencja jest duża?

– Pod względem powierzchni – zdecydowanie największą. Każda górnośląska atrakcja ma inne wartości i uwarunkowania. Parku nie można porównać do wspomnianej już kopalni „Guido”.

Te dwie atrakcje nie mogą konkurować, powinny współpracować, wzajemnie się uzupełniać.

Przecież kopalnia jest najgłębiej położonym muzeum w Europie, a Park Śląski największym europejskim parkiem miejskim. Można zobaczyć zarówno czarny, jak i zielony Śląsk. Trzeba korzystać z tych atutów.

Rozmawiał: Łukasz Respondek

w

Bardzo fajna akcja. Gondole wyglądały świetnie w różowym świetle. Sama trasa bardzo romantyczna. Poczęstunek przepyszny.

Ania Właśnie wróciliśmy z „Elki”. Było Sławomir świetnie.

n a s

n a :

raz z nadchodzącą wiosną i zmianą garderoby zimowej na nieco lżejszą, pojawia się druga (po noworocznej) fala postanowień odnośnie zmian w trybie życia. Dla zdecydowanych zadbać o swoją kondycję fizyczną czy regularnie trenujących, zdeklarowanych sportowców, nadchodzi czas wzmożonej aktywności, wdrażania intensywnych programów treningowych i realizacji własnych kalendarzy startowych. Park Śląski jest miejscem wprost stworzonym do tego, by właśnie tu stawiać pierwsze sportowe kroki, brać udział w swoich pierwszych lub kolejnych zawodach. Wiosna 2015 i cały sezon wiosenno-letni zapowiadają się pod tym względem niezwykle interesująco. Poszerzamy ilość konkurencji w naszym sztandarowym produkcie, jakim jest Parkowa Korona Biegów i chcemy zapewnić jej uczestnikom jeszcze wyższy poziom organizacyjny. Po raz drugi odbędzie się Park Śląski Maraton, tym razem w całości organizowany w Chorzowie – na miejskich ulicach i parkowych alejkach.

Oczywiście przez całe lato, będzie można korzystać z nieodpłatnych programów treningowych, od kilku lat regularnie odbywających się w Rosarium czy na Dużym Kręgu Tanecznym.

Oprócz biegania, które wydaje się najpopularniejszą formą rekreacji w Parku, w tym roku pojawi się więcej projektów dla miłośników jazdy rowerowej. Pewną tradycją stało się także wprowadzanie nowości w kolejnych sezonach, i w tym nadchodzącym mamy ofertę nowych zawodów. Po raz pierwszy w historii, w Parku Śląskim odbędzie się triathlon. To konkurencja dla żelaznych zawodników, niezwykle widowiskowa i przyciągająca uwagę widzów. Liczymy więc na duże zainteresowanie mieszkańców regionu.

Naturalnie, poza sportem i rekreacją, Park Śląski to główne miejsce wypoczynku i spotkań towarzyskich. Dla wszystkich, którzy odwiedzają nas właśnie w tym celu, przygotowaliśmy ciekawą rozrywkę – questing czyli spacer z zagadkami, nawiązujący do 65-letniej już historii Parku. Dla każdego, kto się z nim upora, czekać będą atrakcyjne upominki. To jedynie wybrane pozycje z naszej wiosennej oferty. Najważniejsze, by pamiętać, że koniec lutego jest ostatnim momentem na zaplanowanie sportowych celów w bieżącym roku. Później już tylko zabieramy się do solidnej, treningowej pracy, oczywiście na parkowych alejkach – do czego serdecznie zachęcam.

s i e c i W świetnej, jazzowej wersji. Rewelacja, nam akurat grali „Love Never Felt So God” Michaela Jacksona.

Rafał Polecam serdecznie. W ubiegłym roku mój narzeczony mi się tam oświadczył.

Marta

Superakcja! Kawusia ze starbunia – Rafał miodzio!

Bardzo dobry był też jazzowy koncert na stacji. Dobra muzyka przed podróżą na wysokościach. To dodatkowo robiło nastrój.

Paweł

w w w . p a r k s l a s k i . p l

Wydarzenia

3

Tramwajowa frajda dla gości

Parkowe powitanie wiosny już 20 marca Weź udział w konkursie i zbuduj budkę lęgową

Spod samiuśkich Tater

Marzanna utonie w Dużym Stawie

ufiec Podhalański ZHP, zorganizował swoje zimowisko w Ośrodku Harcerskim w Chorzowie. Ponad 100 młodych Podhalan, z Zakopanego, Bukowiny Tatrzańskiej, Białki Tatrzańskiej, Nowego Targu, Jurgowa, Zaskala, Rogoźnika, Raby Wyżnej, przez tydzień odkrywało uroki Parku Śląskiego. Można ich było spotkać na parkowych ścieżkach o każdej porze, gdy z mapą w ręku realizowali kolejne punkty bogatego programu. Odwiedziny w zoo i planetarium, zajęcia przyrodnicze w Akademii Bioróżnorodności, gra terenowa w Galerii Rzeźby Śląskiej, wywołały u naszych gości wiele pozytywnych emocji. Zmęczeni całodziennym zwiedzaniem parku, mogli go jeszcze podziwiać z góry – z wygodnej gondoli „Elki”. Swoją wiedzę o Parku Śląskim sprawdzili questingiem – będąc jego pierwszymi testerami. Odbyły się też wycieczki poza park – zwiedzanie Muzeum Górnictwa Węglowego i Sztolni Królowa Luiza czy Muzeum Historii Katowic. Z rozmów z uczestnikami zimowiska wynika, że zapamiętają Park Śląski jako miejsce niesamowitych możliwości i odkryć. Jednym bardziej przypadły do gustu nasze niedźwiedzie i żyrafy, innym możliwość podglądania świata przez mikroskopy i lunety. Ktoś zachwycił się klimatem i kuchnią Leśniczówki, pozostai gościnnością Ośrodka Harcerskiego. Najbardziej jednak zaskakującą dla nas, mieszkańców aglomeracji śląskiej, była powszechna radość dzieci z przejażdżki tramwajem!

ZDJĘCIE: HUFIEC PODHALAŃSKI

Anna Poraj

Dzieci z Podhala odwiedziły m.in. Laboratorium Bioróżnorodności REKLAMA

Topienie Marzanny to jedna z tradycji świętowanych w Parku Śląskim

P

odczas Powitania Wiosny zostanie rozstrzygnięty konkurs na najładniejsze Marzanny. – Ocenie podlegać będzie oryginalność pomysłu oraz jakość wykonania – tłumaczy Anna Poraj, prezes Fundacji Park Śląski, która organizuje imprezę. Jak tłumaczy, trzy zespoły (klasy, oddziały przedszkolne), które zaprezentują najwyżej ocenione dzieła, zdobędą bilety dla całego zespołu na bezpłatny przejazd kolejką linową.

O godzinie 9.30 rozpocznie się rejestracja grup w namiocie przy kanale regatowym oraz ocenianie przygotowanych przez grupy kukieł. Pół godziny później, wiosenny korowód ruszy przez Park Śląski. Symbolicznie, zimę zatopimy w Dużym Stawie. O 10.30 wystartuje gra terenowa „W poszukiwaniu wiosny”, kierowana do najmłodszych (grupy przedszkolne i klasy 1-3 szkoły podstawowej).

Zgłoszenia udziału w wydarzeniu, należy dokonać do 13 marca, drogą elektroniczną, na adres fundacja@parkslaski.pl. Formularz zgłoszenia dostępny jest na naszej stronie internetowej www.parkslaski.pl.

Krzysztof Sadowski

To branie współodpowiedzialności za park – mówi Anna Poraj, prezes Fundacji Park Śląski o konkursie na budowę skrzynek lęgowych dla rodzimego ptactwa. Wszystkie prace zostaną rozmieszczone przy alejach.

W

Parku Śląskim można natknąć się na różnorodne gatunki ptaków. Jest też kilka karmników, z których nasi skrzydlaci przyjacielemogą korzystać. Jednak brakuje typowych skrzynek lęgowych. W ramach projektu Akademia Bioróżnorodności, od ubiegłego roku odbywają się zajęcia ornitologiczne.

To właśnie prowadzący je ornitolodzy wskazali, że w różnych częściach parku przydałoby się rozmieścić budki. Tak narodził się pomysł organizacji konkursu.

– Jednym z naszych głównych zamierzeń jest pomoc sikorkom, by mogły spokojnie składać jaja – tłumaczy Poraj. – Poza tym, chcielibyśmy, aby ptaki w parku miały dobre warunki do bytowania i rozmnażania.

Konkurs rozpocznie się 1 marca i potrwa do 30 maja. Mogą w nim wziąć udział grupy przedszkolne, szkolne i rodzinne (we wszystkich przypadkach do 10 osób) oraz uczestnicy indywidualni. Taki też będzie podział na kategorie.

Nagrody są cenne: poza przejazdami „Elką”, można wygrać bezpłatny udział w warsztatach ornitologicznych oraz książki i lornetki. Konkurs odbywa się przy współpracy i dofinansowaniu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

– Budki będą prezentowane 30 maja, wtedy też odbędzie się ich ocena i rozstrzygnięcie konkursu – tłumaczy Anna Poraj i zaznacza, że wszystkie prace zgłoszone na konkurs, o ile nie wzbudzą zastrzeżeń ekspertów – ornitologów, zostaną rozwieszone na terenie Parku Śląskiego.

Skrzynki powinny być wykonane według wytycznych, z drewna lub innego, naturalnego materiału. Muszą posiadać konkretne wymiary oraz zabezpieczenie przed drapieżnikami.

Więcej informacji o wskazówkach, dotyczących wykonania budek, znajdziecie na stronie www.parkslaski.pl.

Głównym przedmiotem oceny skrzynki, poza prawidłową konstrukcją, bę- Budki dla sikorek zostaną dzie estetyka wykonania. (luk) rozwieszone na terenie parku

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

H

Po raz kolejny powitamy wiosnę w Parku Śląskim. 20 marca zapraszamy szczególnie grupy szkolne i przedszkola. W programie są m.in. gry terenowe, konkursy oraz oczywiście symboliczne topienie Marzanny.

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

Gdy zaczynają się ferie, wszystkie dzieci marzą o wyjeździe w góry, na sanki i narty. Okazuje się jednak, że Chorzów może być równie ciekawym miejscem do zimowego wypoczynku. Do tego stopnia, że dzieci z Podhala wybrały Park Śląski na miejsce swojego tygodniowego pobytu!

Ratując parkowe sikorki

Wydarzenia

Kolej Parkowa ma ruszyć na przełomie marca i kwietnia

„Elka” najlepsza na Walentynki

W kwietniowe weekendy znów ruszy kolejka wąskotorowa. Jarosław Łuszcz, jej operator, zapowiada remont lokomotywowni oraz parowozu, który ma się stać stałą częścią taboru parkowej kolejki. Bez zmian, co z pewnością ucieszy pasażerów, mają pozostać ceny biletów.

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

Wąskotorówka czeka na własny parowóz

Pamiętacie serial „Statek miłości”? W parku mamy gondole miłości. Ale tylko przez dwa dni w roku. Stąd zainteresowanie „Elką” w Walentynki jest niesamowite. W tegoroczne mieliśmy coś jeszcze wartego uwagi, udowodniliśmy, że słodko jest nie tylko od komplementów i czułych słówek, lecz również od przepysznych muffinek.

W

będzie to na przełomie marca i kwietnia – mówi. – Cena paliwa nie wzrosła, dlatego nie planujemy też podwyżki cen biletów – deklaruje Łuszcz. Bilet w obie strony, tak jak w ubiegłym roku, będzie więc kosztował 7 zł normalny i 5 zł ulgowy, a w jedną stronę odpowiednio 4 i 3 zł. Będzie możliwość zakupu biletu rodzinnego. Taka wejściówka dla dwóch osób dorosłych i dwójki dzieci, w obie strony kosztuje 20 zł, a w jedną 10 zł.

walentynkową podróż, 14 i 15 lutego udały się 202 pary. Najpierw róża dla niej, potem coś pysznego i kawa, dodatkowo promocyjny prezent z kuponami.

Chwila oczekiwania na odjazd ze specjalnie na tę okazję oświetlonej stacji. I w drogę.

Patryk w ubiegłym roku bardzo chciał zabrać swoją dziewczynę w tę trasę. Zabrakło miejsc. Tym razem ona wzięła sprawy we własne ręce, udało się. – Latem jechaliśmy już na krzesełkach. Też nam się podobało, ale załapać się na Walentynki, to jest coś – cieszy się Dominika.

Alek Trzewik wybrance swoje- Patryk i Dominika spędzili walentynkowy wieczór w gondoli go serca zrobił niespodziankę.

– Nie wiedziała kompletnie „Elki” o niczym. Totalny romantyzm, totalne szaleństwo. Mieszkam w odległości 500 metrów stąd, ale „Elką” jeszcze nie jechałem – mówi. – To „kawiarniane” połączenie jest ciekawe. Wrażenia?

Oczywiście pozytywne.

Ania i Paweł Kukowka, po 45-minutowej randce na walentynkowej „Elce” wychodzą z gondoli. Trzymają się za ręce. Przyjechali tu aż spod Lublińca.

– Park z góry wygląda oszałamiająco. Było bardzo romantycznie – nie kryje ona, a on dodaje: – Przyjedziemy tu jeszcze raz wiosną. Tym razem na kanapę.

– Nasza kolejka cieszy się ogromną popularnością nie tylko w Dniu Zakochanych. Ale takie okazjonalne przejazdy, organizowane specjalnie, mają coś w sobie – przyznaje Łukasz Buszman, rzecznik prasowy Parku Śląskiego. – To nieszablonowy sposób na Walentynki. I chyba dlatego tak rozchwytywany. „Walentynki na Elce” zorganizowano dzięki współpracy z kawiarnią Starbucks oraz Restauracją Otwartą w hotelu Best Western.

Krzysztof Sadowski

Krzysztof Sadowski

K

olej Parkowa w ubiegłym roku została wyremontowana. Zmieniono rozstaw torowiska na bardziej uniwersalny. Od czerwca do października skorzystało z niej 14 tysięcy osób. W pierwszych tygodniach gości woził wypożyczony parowóz, a potem lokomotywy spalinowe: 2WLS50 i LxD2. Zdarza się, szczególnie w weekendy, że w dwóch wagonach, które łącznie mają 64 miejsca, wszystkie są zajęte.

Bywało jednak i tak, że kolejka robiła tzw. puste przebiegi.

W najbliższych miesiącach Łuszcz chce dokończyć remont budynku lokomotywowni: wymienić ogrzewanie, naprawić dach, kontynuować odświeżanie pomieszczeń. To właśnie tam w przyszłości staną makiety kolejowe, a przewodnicy będą opowiadać o historii tego typu transportu. Nie jest jeszcze pewne, czy w tym roku do dyspozycji parkowych pasażerów będzie parowóz.

– Robimy wszystko, żeby tak właśnie było –zapewnia Łuszcz i tłumaczy, że wszystko będzie zależało od udanej renowacji kotła parowego. –Dopiero po jej zakończeniu będziemy mogli prowa-

Zabujani w gondolach miłości

Wąskotorówka wróci na tory na przełomie marca i kwietnia dzić dalsze prace związane z m.in. podwoziem, otuliną, blacharką i kabiną maszynisty. Jesteśmy dobrej myśli – przyznaje. Parowóz, który prawdopodobnie trafi do parku wcześniej, był wykorzystywany w jednej ze śląskich hut, a potem służył jako makieta postawiona w formie pomnika.

Nie wiadomo jeszcze dokładnie, kiedy rozpocznie się sezon na wąskotorówce, ale operator zapewnia, że uruchomi kolejkę, kiedy tylko aura pozwoli i będzie zainteresowanie. – Najprawdopodobniej

Na luźnej smyczy

Jak widzi, słyszy i czuje Twój pies?

ZDJĘCIE: MAT. NADESŁ.

REKLAMA

Zdarza się, że Twój pies nie zauważa, w którą część trawnika wpadła jego piłeczka i nie potrafi jej dojrzeć? Szczeka na coś, czego Ty nie słyszysz? Na spacerze zatacza kółka z nosem przy ziemi, oplątując smycz wokół drzew? Zastanawiasz się, dlaczego tak się dzieje?

P

sy widzą, słyszą i czują inaczej niż ludzie. Pies widzi mniej ostro, ale o zmroku jego widzenie jest lepsze, niż u człowieka. Ma również większy kąt widzenia jednoocznego, zaś obuocznego mniejszy (w zależności od budowy czaszki i ułożenia oczu). Znacznie lepiej rozpoznaje przedmioty poruszające się daleko. Podstawowe kolory, w których widzi pies, to żółty i niebieski (pozostałe zlewają się w odcienie żółtego, niebeskiego i szarości).

Główny zmysł Twojego pupila to węch. Nabłonek węchowy psa mieści od 100-220 milionów komórek receptorowych. Dla porównania, u człowieka jest ich ok. 5 milionów. Nabłonek węchowy jamy nosowej psa odbiera nawet 500 000 różnych substancji chemicznych. Część mózgu odpowiedzialna za analizowanie zapachów jest proporcjonalnie 40 razy większa niż u człowieka. Pies potrafi rozpoznać zapach od 1000 do 10 000 razy lepiej niż człowiek. Najpierw rozpoznaje obiekt poprzez zapach, a dopie-

ro potem potwierdza wzrokiem to, co już wywęszył.

Jak dobrze słyszy pies, zależne jest od wielkości i budowy ucha. Dzięki ruchomej małżowinie usznej, pies jest w stanie w precyzyjny sposób określić źródło dźwięku. Znacznie lepiej słyszy też dźwięki o wysokich częstotliwościach – do ok. 47 000 herców (człowiek do 20 000 herców).

Magdalena Grabowska Trener szkolenia psów Canid Oddział Katowice Behawiorysta zwierzęcy

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

4

Wydarzenia

5

Siedem rzeczy, które już dzisiaj powinniście wiedzieć o zoo

Wiosna blisko. Wraz z nią, Śląski Ogród Zoologiczny budzi się do życia. Kończą się ważne inwestycje, a kolejni lokatorzy przeżywają swe rozterki zdrowotne, sercowe i bytowe. Snują też plany na przyszłość. Przygotowaliśmy siedem rzeczy, które warto wiedzieć o chorzowskim zoo w 2015 roku.

ZDJĘCIE: ŚLĄSKIE Z00

ZDJĘCIE: ŚLĄSKIE Z00

Co słychać u Thisiama, Liani i Hipolita?

1. Gepardy w nowym lokum

Do Chorzowa dotarły ostateczne wyniki badań, które jednoznacznie dowodzą, że słoń indyjski z Chorzowa jest zdrowy i może dołączyć do większego stada. Wybrano dla niego ośrodek w Szwajcarii, który ma status ogrodu zoologicznego, ale głównie zajmuje się słoniami narażonymi w jakimś stopniu na stres. – Thisiam jest w tym wieku, że ewidentnie brakuje mu samicy, a u nas, głównie z powodu warunków bytowych, był skazany na samotność – podkreśla Maciej Frądczak z sekcji dydaktycznej śląskiego zoo. Nowe słonie do Chorzowa przyjadą najwcześniej w przyszłym roku, po remoncie pawilonu.

Sport w wielkim mieście

Po Biegu Walentynkowym

Trzymajcie kciuki za przychówek parkowych żyraf

3. Żyrafa Liani prawdopodobnie jest w ciąży To jeszcze nie do końca pewne, ale w tym roku prawdopodobnie można liczyć na pierwszy „żyrafi” przychówek od wielu lat. Samiec Ulembo oraz dwie samice Liani i Lindani, które w sierpniu 2013 roku zamieszkały w nowym pawilonie, doskonale się zaaklimatyzowały i są w dobrej kondycji. – Nie chcemy popełnić falstartu, ale prawdopodobieństwo, że Liani, starsza z samic, spodziewa się potomstwa, jest duże – mówi Frądczak.

4. Większa rodzina oryksów W połowie lutego para oryksów szablorogich doczekała się pierwszego przychówku. Młody samczyk aż do wiosny pozostanie w boksie wewnętrznym, gdzie towarzyszy mu troskliwa matka. Gdy tylko nadejdą cieplejsze dni, a wybiegi w zoo ponownie się zazielenią, całą rodzinę oryksów będzie można oglądać na wybiegu zewnętrznym.

6. Niedźwiedzice czują wiosnę Wzrastająca aktywność niedźwiedzic, to jedna z głównych oznak zbliżającej się wiosny w śląskim zoo. Trzy niedźwiedzie brunatne Bera, Frida i Shina oraz Kasia, niedźwiedzica himalajska, nie zapodają wprawdzie

w sen zimowy, ale przy stosunkowo niskich temperaturach, są zdecydowanie bardziej rozleniwione, chętniej ucinają sobie krótsze lub dłuższe drzemki, mniej jedzą.

– Tkwią w takim półśnie. Ale gdy zrobi się cieplej, to znów zaczną wychodzić i będą bardziej żywotne – zapewnia Frądczak.

7. Więcej ptaków w hali lotów wysokich Niezwykle dużą popularnością odwiedzających cieszy się pawilon egzotyczny z halą wolnych lotów. Być może zwiększy się wkrótce ilość ptasich okazów, które można tam spotkać. – Świetnie przyjęła się tutaj roślinność. To miejsce może jeszcze nie przypomina dżungli, ale coraz gęstszy las na pewno – tłumaczy Frądczak. W pawilonie egzotycznym ogromną popularnością cieszą się też kajmany okularowe i inne terraria gadów. Można tam również obserwować ekspozycję ptasich piór. Łukasz Respondek

Biegaj z Augustem

Ważny czas

To był nasz własny pomysł na spędzenie święta zakochanych. „Kupiło” go 300 innych osób.

K

alendarz biegowy nie był dotychczas jakoś przesadnie zapełniony propozycjami dla aktywnych zakochanych. MK Team wraz z Parkiem Śląskim, postanowił wypełnić tę lukę i zorganizować własny bieg z okazji Walentynek. Z założenia nie miało być jednak ani słodko, ani cukierkowo. Miał być trail wywołujący przyspieszone bicie serca. Tak właśnie powstał pomysł na Parkowe Hercklekoty.

Bieg zgromadził blisko 300 osób. Wielu było ciekawych zupełnie nowej trasy, która zyskała już miano trudnej, nie tylko ze względu na dwa spore podbiegi, ale także na mocno zimowe warunki panujące praktycznie od 1 kilometra aż do samej mety (ponad 5 km). Mimo wszystko, zawodnicy wbiegali na metę z uśmiechem na ustach, trzymając się za ręce, a nawet wiwatując z radości – dla kilku biegaczy bowiem, Parkowe Hercklekoty były debiutem startowym.

Jak ja oceniam organizację imprezy biegowej w ramach projektu MK team? Tego typu przedsięwzięcie przyrównałabym do ceremonii ślubnej lub wesela – chociaż nie mam osobistych doświadczeń. Słyszałam jednak, że młode pary dopiero oglądając zdjęcia lub nagra-

5. Spokojna starość Hipolita Już czwarty rok bez Hamby, swej długoletniej partnerki, żyje hipopotam Hipolit. Małym pocieszeniem jest dla niego fakt, że po jej śmierci ma dużo więcej przestrzeni. Hipolit jest na pewno jednym z najdłużej żyjących hipopotamów, jaki kiedykolwiek był w niewoli. – Cieszymy się, że jest z nami, ale liczymy się z tym, że może wkrótce odejść – mówią w zoo. W przyszłości do zoo mogą trafić ewentualnie hipopotamy karłowate, ale dopiero po budowie nowego obiektu.

Bardziej perspektywiczna wydaje się sytuacja nosorożców białych. Od jakiegoś czasu trwają starania, aby je wymienić.

Matka Fatih oraz jej syn Zulus i córka Hope nie pozwalają na zwiększenie stada. Powód oczywisty – są rodziną.

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

2. Thisiam jedzie wiosną do Szwajcarii

Powiększyła się rodzina oryksów

ZDJĘCIE: MAT. NADESŁ.

2015 to kolejny rok rozwoju ścieżki dydaktycznej. Dołączy do niej nowy obiekt – pawilon gepardów jest już na ukończeniu. Z kolei boks zajmowany dawniej przez tygrysy, zostanie zaadaptowany na potrzeby małpek sajmiri. Poprawią się też warunki dla odwiedzających, bo powstaną nowe toalety, dostosowane dla osób niepełnosprawnych z pomieszczeniem dla matki z dzieckiem, wyposażonym m.in. w przewijak.

– Potrzeby są znacznie większe, ale mamy takie a nie inne realia budżetowe – podkreśla Jolanta Kopiec, dyrektor śląskiego zoo i dodaje, że w tym roku zostanie przebudowanych 1350 metrów alejek dla zwiedzających. Kostka klinkierowa zastąpi wyeksploatowany już asfalt.

ny film, przypominają sobie jak to było. Mam podobnie.

Organizując Bieg Mikołajkowy, byłam w transie. Parkowe Hercklekoty po raz drugi zrobiły ze mnie automat, który wykonywał z góry zaplanowane zadania, od rana do nocy. Mijający czas działa motywująco, ale także napina atmosferę. Czy na pewno mamy wszystko? Czy ze wszystkim zdążymy? Nawet jeśli my dopinamy wszystko na ostatni guzik, jest jeszcze mnóstwo puzzli, które muszą dopasować się do naszej układanki. Jeden błąd, kompletnie niezależny od nas, może położyć tygodnie przygotowań i ciężkiej pracy...

Dzisiaj, kiedy już wszystko mamy za sobą, przez kilka najbliższych nocy możemy spać spokojnie. Aż do następnego biegowego projektu. A Walentynki MK Team od teraz obchodzi 15 lutego – dzień po Parkowych Hercklekotach.

Klaudia Kapica

Wiele osób przemierzających alejki Parku Śląskiego biega bez planu treningowego, a ich trening sprowadza się do truchtu. To dobra metoda na początkowym etapie przygody z bieganiem. Trucht poprawia wytrzymałość i przyzwyczaja organizm do wysiłku fizycznego. Dzięki regularnemu truchtaniu, osiąga się bardzo korzystne zmiany w układzie sercowo-naczyniowym. Ograniczając trening do tego rodzaju aktywności, dochodzi się do pewnego poziomu wydolności, jednak aby osiągnąć progresję, trzeba zastosować dodatkowe bodźce, które zmusiłyby organizm do odpowiedniej adaptacji i wspięcia się na wyższy poziom wydolności.

Sprowadza się to do biegania tzw. akcentów, czyli treningów w tempie szybszym niż trucht.

Najbliższy Bieg Wiosenny będzie doskonałym sprawdzianem dla uczestników czwartkowych treningów w Parku Śląskim, czy właśnie te akcenty przełożą się na rekordy życiowe. Przyzwoity wynik na tym dystansie dla pań to czas poniżej 55 minut, natomiast dla panów, poniżej 50 minut. By takie wyniki osiągnąć, wystarczy regularnie trenować przez okres sześciu miesięcy. Kolejne pół roku należy poświęcić, by przygotować się do startu w półmaratonie, ewentualnie maratonie. W przygotowaniach do takich dystansów, koniecznie musimy wprowadzić długie wybiegania, od 20 do 30 km, które wykonujemy raz w tygodniu w bardzo spokojnym tempie. Osoby trenu-

jące przez okres jednego roku, są gotowe do przebiegnięcia półmaratonu w czasie poniżej 2 godzin panie oraz poniżej 1.45 panowie. W maratonie natomiast, po takim treningu jesteśmy w stanie uzyskać czasy 4.15 panie oraz poniżej 4 godzin panowie. Nie jest to oczywiście reguła, ponieważ każdy organizm ma inne predyspozycje.

Co ważne, nasz wysiłek włożony w trening, może popsuć zła taktyka biegu, zarówno na dystansie 10 km jak i dłuższym.

Musimy przed startem przyjąć strategię i ściśle jej przestrzegać.

Nie możemy zacząć biegu za szybko, bo w połowie dystansu zaczniemy zwalniać i drugą część przeżyjemy w męczarniach, nie osiągając zamierzonego czasu. Tempo powinno być realne do naszego poziomu wytrenowania, czyli mierzymy siły na możliwości, a nie na zamiary. Nie nastawiajmy się na bicie rekordów życiowych w każdym starcie, rozłóżmy to w czasie i po solidnym treningu, trwającym kilka miesięcy, możemy kolejne rekordy ustanawiać. Bieganie to nasza pasja, starajmy się czerpać z tego jak najwięcej radości oraz korzyści dla zdrowia i lepszego samopoczucia.

August Jakubik

Questing

6 Park Śląski Quest, czyli „Spacer z dostojnym Jorgiem”

ZDJĘCIA: PARK ŚLĄSKI

Po parku z generałem i zagadkami

Parkowy quest to idealna forma wzbogacenia rodzinnego spaceru

Pamiętacie zabawę w podchody?

Lubicie poznawać nowe miejsca lub głębiej odkrywać te, które już znacie? W takim razie pierwszy prezent z okazji 65. urodzin parku powinien wam się spodobać. To questing – nowość w Polsce, nowość w naszej aglomeracji i pierwsza tego rodzaju zabawa w Parku Śląskim. Wystarczy do niej jedna wydrukowana kartka, długopis lub ołówek oraz dobre buty.

S

pa cer z do stoj nym Jor giem” to pierwsza tego typu akcja w Parku Śląskim. Łączy ze sobą możliwość krótkiej wycieczki po Parku Śląskim oraz aktywność, dzięki wyznaczonym zadaniom. Czym jest questing? – Najprościej tłumacząc, to turystyka z zagadkami. Odkrywanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego – mówi Kamila Okoń, jedna z autorek parkowego questingu, dodając jednak, że trudno podać kompletną defi-

„

nicję całego przedsięwzięcia. – Najprościej wziąć kartę i ruszyć w trasę.

Jorg oprowadza Zabawa polega na docieraniu do kolejnych punktów w określonej przestrzeni (w czasie spaceru, jazdy na rolkach czy rowerze), rozwiązywaniu zadań i wpisywaniu kolejnych rozwiązań w puste miejsca, zaznaczone na wydrukowanym przewodniku questu. W parkowej zabawie tego typu, moderatorem jest sam generał Jerzy Ziętek (zwany „Jorgiem”), który „oprowadza” po parku i przedstawia konkretne zadania.

Co ważne, questing jest coraz ciekawszą formą poznawania nowych miejsc. Na Śląsku można skorzystać z takiej inicjatywy m.in. spacerując po Bełku czy Książenicach w powiecie rybnickim. Poza elementami edukacyjnymi, questing może pełnić również funkcje czysto rozrywkowe. To jednocześnie ciekawa metoda promocji regionów lub obiektów, to nauka przez zabawę. Cechują go m.in. łatwa narracja, brak konieczności posiadania specjalnej infrastruktury technicznej i bezobsługowość.

– Najlepsze questy potrafią uchwycić i oddać ducha miejsca. Oddanie jednak tego ducha wymaga, abyśmy to przeżyli czy odkryli poprzez własne doświadczenie. Jeśli pragniemy odnaleźć ducha miejsca, musimy nauczyć się,

Quest spokojnie pokonają też rowerzyści jak dostrzegać szczegóły i odkrywać ukryte historie. To esencja questingu – tak tę nowoczesną formę zabawy w terenie opisywał jej twórca, Amerykanin Steven Glazer.

Niecała godzina Parkowy spacer trwa około 50 minut (testowali go m.in. wolontariusze Parkowej Akademii Wolontariatu). W formie elektronicznej (do własnego wydrukowania) questing można pobrać ze strony internetowej www.parkslaski.pl oraz ze strony www.questing.pl, a wydrukowanej w dyrekcji parku, w siedzibie Fundacji Park Śląski, w skansenie, w zoo, w planetarium i w wesołym miasteczku. Dla wszystkich Czytelników „Gazety Parkowej”, wydrukowaliśmy go także na kolejnej stronie naszego miesięcznika.

Wystarczy, że ją wytniecie, zabierzecie ze sobą do Parku Śląskiego i możecie się sprawdzić w tym niecodziennym teście na orientację. Jeśli poprawnie pokonacie trasę, odpowiecie na zagadki i wypełnicie odpowiedziami puste pola, zyskacie szansę na odgadnięcie hasła i parkowy upominek.

Niewykluczone, że w najbliższym czasie powstaną kolejne części parkowego questingu. – Nie ma wątpliwości, że największy śródmiejski park w Polsce jest idealny na tego typu przedsięwzięcia. Mamy do dyspozycji 640 hektarów – przypomina Okoń. – Chcemy w najbliższych miesiącach przygotować kolejny questing, ale w zupełnie innej części parku. Mamy nadzieję, że taka forma spędzania wolnego czasu spodoba się naszym gościom. Łukasz Respondek

Park Śląski, kijki i quest – to będzie dobre połączenie

Co to jest questing?

Historia questingu

Turystyka z zagadkami czy odkrywanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego poprzez własną aktywność w terenie i rozwiązywanie łamigłówek, np. w czasie spaceru, to najczęściej spotykane w Polsce określenia na questing. Jeśli dodamy, że jest to zabawa łącząca elementy harcerskich podchodów i gier terenowych, której zwieńczeniem jest odnalezienie skarbu – mamy prawie kompletną definicję. Prawie – bo questing to coś więcej. Jest zjawiskiem wieloaspektowym i nie należy ujmować go tylko w ramy nowego produktu na turystycznej mapie Polski czy Śląska. Nie jest także wyłącznie metodą poznawania dziedzictwa miejsca. To odkrywanie danego miejsca, polegające na tworzeniu nieoznakowanych szlaków, którymi można wędrować, kierując się informacjami zawartymi w wierszowanych wskazówkach.

Questing znany w obecnej formie upowszechniła amerykańska organizacja non-profit, Vital Communities z White River Junction w stanie Vermont, która 15 lat temu przygotowała program Valley Quest. Stworzony przez uczniów, skautów, stowarzyszenia historyczne i innych wolontariuszy, obecnie składa się z ponad 200 zadań w obszarze Vermont i New Hampshire.

W Wielkiej Brytanii, questing jest komercyjną grą, rozgrywaną przy użyciu telefonów komórkowych. W Polsce questy zostały wprowadzone w 2006 roku, w ramach akcji promującej markę lokalną Baby Pruskie – dwie edycje gry o nazwie Róg Obfitości powstały w 2006 i 2007 roku, obejmując swoim zasięgiem Warmię i Mazury. W 2008 roku stowarzyszenie Baby Pruskie stworzyło wersję internetową tejże gry. Od 2010 roku questig wprowadza coraz więcej instytucji w Polsce.

(Za: „Ekoturystyka i odkrywanie dziedzictwa”.

Zbiór dobrych praktyk pod. Red. Dominiki Zaręby, Kraków 2008)

Questing

7

Z parkowych archiwów

8

Skansen obchodzi w tym roku okrągły jubileusz

ZDJĘCIA: PARK ŚLĄSKI

Czterdzieści lat ze śląską wsią W ciągu minuty można przenieść się z centrum handlowego, w sielankowy krajobraz górnośląskiej wsi, zamienić wielomilionową aglomerację, pełną samochodów, zgiełku, szeroko rozumianej komercji, na zabytkowe chaty, stawy, malownicze łąki. Znaleźć się w miejscu, gdzie nagle kończy się sztuczne oświetlenie, prąd i inne dobrodziejstwa ostatnich stuleci.

Ta odizolowana od świata wiejska oaza, chorzowski skansen, kończy w tym roku 40 lat. Przypominamy jego historię.

I

dea tworzenia skansenów wywodzi się ze Skandynawii. Pierwszy w Polsce, Kaszubski Park Etnograficzny, został założony już w 1906 roku, ale prawdziwy rozwój ochrony zabytków architektury drewnianej nastąpił dopiero po II wojnie światowej. – Wcześniej były to działania spontaniczne, aranżowane przez jednostki – tłumaczy Barbara Klajmon, kierownik działu obiektów i zabytków ruchomych w chorzowskim skansenie. – Najpierw były ukierunkowane na ochronę tych zabytków na miejscu. Okazywało się jednak, że w wielu przypadkach nie jest ona możliwa.

Wtedy decydowano o przenoszeniu tych najcenniejszych – dodaje.

Historia powstania Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, bo tak brzmi pełna i oficjalna nazwa skansenu, jest starsza niż Park Śląski i nieco oddalona od jego obecnej lokalizacji. Zaczyna się bowiem w katowickim Parku Kościuszki. Właśnie tam przeniesiono drewniany kościół z Syryni (1510 r.) oraz spichlerz dworski z Gołkowic (1688 r.). Zabytkowe obiekty miały być zaczątkiem budowy śląskiego skansenu, którego inicjatorem był dr Tadeusz Dobrowolski, ówczesny wojewódzki konserwator zabytków, dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach oraz zasłużony teoretyk i praktyk w dziedzinie nowoczesnego muzealnictwa polskiego.

23 lata do otwarcia Koncepcja zmieniła się w 1952 roku, gdy na Walnym Zjeździe Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Katowicach, zgłoszono wniosek o utworzenie śląskiego muzeum na wolnym powietrzu w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku. Pierwotnie miało ono powstać w północno-wschodniej części parku, ale ostatecznie wy-

Zagroda średniozamożnego chłopa z rejonu pszczyńsko-rybnickiego. Na pierwszym planie stodoła z Grzawy i szopa na wozy z Kobióra, obiekty te spłonęły w pożarze i obecnie na terenie skansenu znajdują się ich rekonstrukcje brano część zachodnią. W kolejnych latach typowano zabytki, które mogą trafić do przyszłego muzeum, a mgr Maria Suboczowa i dr Anzelm Gorywoda opracowali projekt jego zagospodarowania. W 1964 roku do skansenu trafiły pierwsze obiekty – wiatrak z Grzawy (1813 r.) i spichlerz plebański z Warszowic (poł. XVIII w.). Wkrótce potem, z nieznanych przyczyn, prace budowlane przerwano na 5 lat. Największą ich ilość wykonano pod koniec lat 60. i w pierwszej połowie lat 70. Ukształtowano teren pod zagrody chłopskie i obiekty wolnostojące, przygotowano ziemię pod przyszłe pola i łąki, posadzono pas zieleni na obrzeżach skansenu, drzewa i krzewy w ogródkach i sadach, zbudowano trzy stawy oraz ciek wodny, niezbędny do uruchomienia młyna i folusza, wybudowano drogi, w części administracyjnej założono sieć hydrantową i elektryczną. Uroczyste otwarcie skansenu nastąpiło 5 maja 1975 roku. Zwiedzającym udostępniono wówczas 33 obiekty architektury wiejskiej. – Może się wydawać, że 23 lata od wniosku do otwarcia to długo, ale znając ówczesne uwarunkowania, ocena nie jest tak jednoznaczna – wyjaśnia Klajmon. – Obiekty przyjeżdżały tutaj w częściach i latami czekały na złożenie. Kilka razy zmieniała się koncepcja. Początkowo skansen miał obejmować również Opolszczyznę, ale gdy powstało Muzeum Wsi Opolskiej, z tych planów zrezygnowano. Sporo też zależało od uwarunkowań ekonomicznych, a pieniędzy na tego typu działalność niestety brakowało.

Zagroda bogatego chłopa z rejonu pszczyńsko-rybnickiego, tzw. zagroda z Frydka – można ją podziwiać od dnia otwarcia

Adres redakcji: Aleja Różana 2, 41 - 501 Chorzów Tel. 601 472 618, fax. 032 790 53 76 E – mail: gazeta.parkowa@parkslaski.pl Redaktor naczelny: Łukasz Buszman

niem społecznym oraz zbieżności i różnice, jakie występowały w układzie zagród, formach konstrukcyjnych i aranżowaniu wnętrza.”. Początkowo skansen otwarty był tylko trzy dni w tygodniu, ale z czasem zdecydowano o poszerzeniu ofert o kolejne dni. Nieco więcej o obiektach w skansenie „Trybuna” pisała 4 kwietnia 1980 roku. „Niektóre obiekty zachowały się w niemal idealnym stanie, inne należało uzupełnić, dotrzymując jednak wierności oryginałom. Spośród 23 ha powierzchni, jaką zajmuje skansen, na 3 ha uprawia się żyto. Niedawno odbyły się tu prawdziwe żniwa. Młodzież ZSMP huty „Kościuszko”, w czynie społecznym ucięła przy pomocy kos (inaczej przecież być nie mogło) dorodne łany.”. Ważnym przedsięwzięciem było przeniesienie i wybudowanie w latach 90. kościoła z Nieboczów (1791 r.) p. w. św. Józefa Robotnika. Świątynia przenoszona była dwukrotnie: do Kłokocina w 1971 r. i ostatecznie do chorzowskiego skansenu w 1995 r. Za realizację tego przedsięwzięcia skansen otrzymał I nagrodę w wojewódzkim konkursie „Najważniejsze wydarzenie muzealne roku 1997”. Stale powiększała się też ilość zabytkowych obiektów małej i dużej architektury. W 2003 roku było ich już 60., a w następnych latach przybywały kolejne, m.in. piec wolnostojący z Landka, chałupy z Łaz, Strzemieszyc, Rudy Śląskiej Bykowiny, Goleszowa, Wapienicy, a także stodoła z Istebnej, wiatrak z Ustronia Nierodzimia, spichlerz z Bojanowa, spichlerz i piwnica z Brennej.

Spójna koncepcja

Spichlerz z Pszowa również dzisiaj można podziwiać w skansenie

Trzy hektary żyta Zainteresowanie już na początku było ogromne. Tak, trzy tygodnie po otwarciu, 27 maja 1975 roku, o powstaniu nowej atrakcji w WPKiW pisała Trybuna Robotnicza: „Można w nim oglądać obiekty z Beskidu Ślaskiego, regionów rybnickiego i lublinieckiego oraz Zagłębia.

W przyszłości cały skansen zawierać będzie 90 obiektów dużej i małej architektury. Zasadniczym założeniem jest ukazanie wsi z początku XIX wieku z jej rozwarstwie-

Ostatnie lata to dla skansenu okres dużych inwestycji oraz strategicznych decyzji. Obecnie, na terenie muzeum znajduje się ponad sto obiektów małej i dużej architektury. Nie tak dawno zrekultywowano stawy oraz uruchomiono m.in. młyn i folusz. Aż o 10 ha powiększyła się też powierzchnia skansenu. Na nowych terenach ma się znaleźć m.in. obszar dworski. Skansen jest ważnym punktem Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego.

Zabiegi animacyjne oraz coraz ciekawsze imprezy, które przybliżają zwiedzającym folklor, zwyczaje i obrzędy pochodzące z różnych zakątków Śląska, sprawiły, że ilość odwiedzających znacznie się zwiększyła. Od kilku lat skansen prowadzi też własną działalność wydawniczą.

Barbara Klajmon podkreśla, że nasz skansen należy do obiektów średniej wielkości, a jego projekt jest ciągle otwarty. – Pierwotne złożenie nie zostało do końca wykonane. Ale koncepcja jest bardzo spójna – mówi konserwator i dodaje, że chorzowskie muzeum nie jest typowym odwzorowaniem wsi. – Prezentujemy tu konkretne zagrody, a całe muzeum ma charakter parkowo-rekreacyjny i edukacyjny. Łukasz Respondek

Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” to jedna z najchętniej odwiedzanych atrakcji Parku Śląskiego

Redakcja: Ewa Kulisz, Wojciech Mirek, Łukasz Respondek, Krzysztof Sadowski Wojciech Zamorski, Yen Projekt i redakcja graficzna: Marek Michalski

Dział sprzedaży reklam: Katarzyna Zazgórnik-Sitz tel. 666 031 465 Wydawca: Park Śląski w Chorzowie

Gazeta Parkowa także w internecie na: www.parkslaski.pl Kolejny numer Gazety Parkowej ukaże się: 27 marca 2015

Po sąsiedzku Na Stadionie Śląskim

9

W Śląskim zoo Dla drzew i ptaków

Zawody biathlonowe dla każdego, Dzień Otwarty Nordic Walking oraz biegowy test Coopera, to propozycje Wojewódzkiego Ośrodka Kultury i Sportu „Stadion Śląski” w Chorzowie na sportowe powitanie wiosny.

To nie będą wagary

P

od hasłem „Biathlon dla każdego”, 13 marca, będzie można na Stadionie Śląskim spróbować swoich sił w tej niezwykle atrakcyjnej dyscyplinie sportu. Zawody składać się będą z biegu bez zakładania nart i strzelania z broni laserowej. Dodatkową atrakcją imprezy, będzie możliwość wspólnego oglądania relacji telewizyjnej, w hotelowej restauracji na Stadionie Śląskim, z występu naszej sztafety pań podczas rywalizacji na mistrzostwach świata w biathlonie.

We wtorek, 24 marca, w ramach akcji „Biegaj z nami na Stadionie Śląskim” zapraszamy na wiosenny test Coopera, czyli sprawdzian wytrzymałości. To kolejna próba przebiegnięcia jak najdłuższego dystansu w czasie 12 minut, nie tylko dla uczestników naszej ścieżki biegowej, ale dla każdego, kto chce sprawdzić swoją kondycję.

Z kolei sobota, 28 marca, to termin zarezerwowany na Dzień Otwarty Nordic Walking. Po raz drugi zachęcać będziemy w ten sposób do aktywnego spędzania czasu wolnego. Porady na temat techniki chodzenia z kijkami, doboru sprzętu, systematyki i obciążeń treningowych, a także wspólny trening z instruktorami nordic walking, cieszyły się w ubiegłym roku sporym powodzeniem. Liczymy więc i tym razem, na udział sporego grona sympatyków tej formy rekreacji.

Udział we wszystkich imprezach jest bezpłatny. Więcej informacji na www.stadionslaski.pl.

ZDJĘCIE: STADION ŚLĄSKI

Mat. Stadion Śląski

REKLAMA

Wiosną ubiegłego roku, w teście Coopera sprawdziło się 150 biegaczy

ZDJĘCIE: ŚLĄSKIE ZOO

Biathlon z Cooperem

Czujecie już nadchodzącą wiosnę? Zwierzęta z zoo bardzo już jej wypatrują, a ich opiekunowie przygotowują się do jej nadejścia, dlatego wiosna będzie aktywnym czasem dla wszystkich miłośników śląskiego ogrodu zoologicznego.

P

ierwszego dnia wiosny, w sobotę 21 marca, w zoo odbędzie się już tradycyjnie Dzień Lasu. W Polsce wiele osób (zwłaszcza uczniowie) kojarzy tę datę głównie z „dniem wagarowicza”, podczas gdy na świecie od kilku lat obchodzone jest wówczas święto, organizowane dla zwrócenia uwagi na problem niekontrolowanego wycinania lasów. Jak bardzo to ważne? Wystarczy wspomnieć, że każdego roku, z powierzchni Ziemi znika ich około 13 milionów hektarów – to obszar porównywalny z powierzchnią Grecji. Tego typu agresywna gospodarka leśna, nie pozostaje bez konsekwencji – zarówno dla środowiska, jak i dla nas, ludzi. Nasila się zjawisko globalnego ocieplenia, pojawiają się susze, wiele gatunków roślin i zwierząt traci swoje naturalne siedliska, co odbiera im szansę na przetrwanie. Lasy są także bardzo ważne dla ludzi, dostarczają nam bowiem surowców naturalnych, a poza tym zapewniają nam grzyby, owoce, nasiona, żywicę i kauczuk. Jako, że

Dni Lasu organizowane były w zoo już trzykrotnie w kolekcji śląskiego zoo znajduje się wiele gatunków zwierząt zagrożonych wymarciem z powodu postępującej wycinki zamieszkiwanych przez nie lasów, to właśnie tu, już po raz czwarty organizowana będzie impreza informacyjno-edukacyjna, dedykowana lasom oraz ich mieszkańcom. W programie Dnia Lasu znajdują się prelekcje, warsztaty dendrologiczne, pokazy filmów oraz gry i zabawy dla najmłodszych. Główną atrakcją będzie jak zwykle akcja sadzenia drzewek.

Kilka dni później (29 marca), zoo obchodzić będzie natomiast Święto Ptaków. Tego dnia także REKLAMA

przewidzianych jest szereg atrakcji, m.in. wystawa ptasich portretów, malowanych na piórach, spotkania z opiekunami ptaków, a także – z udziałem sokolników z Leśnego Parku Niespodzianek z Ustronia – zajęcia i konkursy dla dzieci. To wyjątkowa okazja do bliższego poznania tej niezwykle charakterystycznej, a przy tym wciąż popularnością ustępującej pierwszeństwa ssakom, grupy zwierząt. Szczegółowe informacje na temat obydwu imprez, niebawem pojawią się na stronie internetowej zoo (www.zoo.silesia.pl).

Mat. Śląskie zoo

10

Parkowa Akademia Wolontariatu

Przed IV Kongresem „Obywatel Senior”

ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

W zdrowym seniorze zdrowy duch Pierwszego dnia – coś dla ciała.

Drugiego – coś dla praw i swobód osób starszych. 17 i 18 maja w Parku Śląskim – jak co roku – świętować będą seniorzy. Chcesz dodać coś do programu IV Kongresu „Obywatel Senior”?

K

ongres rozpocznie się w niedzielę. Będą ćwiczenia fitness, treningi rowerowe, nordic walking, wycieczki po ciekawych zakątkach parku, gra terenowa.

Specjaliści poradzą m.in. jak dbać o zdrowie, walczyć o swoje prawa. Mistrzowie rękodzieła poprowadzą warsztaty filcowania, decoupage, wykonywania biżuterii. Na Kongres zapraszamy też grupy seniorów, by pochwaliły się swoimi umiejętnościami: śpiewem, tańcem, obrazami…

Poniedziałek to tradycyjnie dzień kongresowych debat.

Tym razem poświęcone będą m.in. podmiotowości osób starszych, radom seniorów, wolontariatowi 60+ i – tak będzie już co roku – Gminom Przyjaznym Seniorom.

Co to podmiotowość osób starszych? To pytanie seniorów o zdanie, kiedy podejmuje się decyzje z nimi związane. To zapraszanie ich do tworzenia projektów dla nich. Jeśli więc przykładowo przychodnia zmienia tabliczki na takie, które będą czytelniejsze dla seniorów, a o to, jakie mają być, pyta projektanta i lekarza, to…

Jeśli gmina przygotowuje bal dla seniorów, a do planowania i przygotowywania go zaprasza urzędników, to… Jeśli w mieście powstają nowe wiaty autobusowe, odnawia się park, a decyzje o tym, jak będą wyglądały, co w nich będzie, podejmują tylko architekci i urzędnicy, to… To pewne jest, że osoby podejmujące w tej sprawie decyzje, też nic nie wiedzą o podmiotowości osób starszych.

Po co debatować o radach seniorów, skoro jest ustawa i wszystko wiadomo? Bo choć nowelizacja ustawy, która pozwala tworzyć gminne rady seniorów, weszła w życie

REKLAMA

Na III Kongresie „Obywatel Senior” prezentowały się zespoły seniorów pod koniec 2013 roku, spośród 2500 polskich gmin tylko 80 ma rady seniorów (w woj. śląskim odpowiednio 250 i kilkanaście). Bo niektóre z nich – zamiast wydawać opinie w sprawie uchwał rady swojej gminy, proponować nowe rozwiązania, udogodnienia dla starszych mieszkańców – najczęściej jeżdżą na wycieczki i bawią się na imprezach. Bo w niektórych gminach rada seniorów składa się z radnych miejskich, a jak oni mają oceniać swoją własną pracę? Bo w niektórych gminach rady seniorów nie mają gdzie obradować.

Dlaczego trzeba mówić o wolontariacie seniorów, skoro prawie każdy senior – pomagając rodzinie – jest wolontariuszem i wie, jak to robić? Bo praca na rzecz rodziny to nie wolontariat. Podobnie jak nie jest nim udzielenie pomocy mdlejącej osobie, rozmowa z koleżanką. Dlaczego tak mało seniorów jest wolontariuszami, choć mają z reguły więcej czasu niż młodzi, dużą wiedzę, umie-

jętność analizy? Jak więc to się dzieje, że w Fundacji Park Śląski działa ok. 80 wolontariuszy? Chcecie się dowiedzieć, przyjdźcie na Kongres.

Gmina Przyjazna Seniorom? A czym się to je? To miejscowość, w której już nie mówi się o niskich krawężnikach, niskopodłogowych autobusach. Te sprawy to oczywistość. W tej gminie normalnością jest też rada seniorów, bardzo tanie lub bezpłatne autobusy, przystanki we wszystkich miejscach, gdzie starsi ludzie chcą dojechać, czyste, bezpieczne parki, sporo ławeczek do przysiadania, wystarczająco dużo publicznych toalet, uprzejmi urzędnicy, mówiący zrozumiałym dla wszystkich językiem…

O takich gminach będziemy mówić, takie gminy nagrodzimy na Kongresie.

Chcemy też pokazać, jak projektuje się usługi dla osób starszych, czy senior to klient, jak zrobić w swojej miejscowości Punkt Informacji dla Seniora i ile to kosztuje.

To tylko niektóre z tematów IV Kongresu „Obywatel Senior”. Jeśli jakiś ważny dla osób starszych problem pominęliśmy, czekamy na telefony (666 031 514), maile (ewa.kulisz@parkslaski.pl) z propozycjami, uwagami.

Ewa Kulisz

Sieć Gmin Przyjaznych Seniorom – projekt tworzony przez Park Śląski razem z Fundacją Park Śląski, Fundacją Rozwoju Demokracji Lokalnej i Polskim Towarzystwem Gerontologicznym – trafił niedawno na Witrynę Obywatelską Prezydenta Bronisława Komorowskiego jako dobra praktyka w dziedzinie Partnerstwo Samorządów. Projekty tam trafiające, pokazywane są jako te, które warto u siebie wdrażać.

Muzycznie Z drugiej strony sceny ZDJĘCIE: PARK ŚLĄSKI

ZDJĘCIE: EWA SWADLO

grał w Apogeum od 1974, będąc jednocześnie członkiem grupy Rak. Nasze próby odbywały się w siemianowickim Zameczku, a także w legendarnej piwnicy u Skrzeków, w Michałkowicach. Ćwiczyliśmy całymi dniami, co często irytowało Józka, który wracał do domu z trasy i chciał się wreszcie wyspać”.

Grupa Rak powstała w Bytomiu, w klubie studenckim Pyrlik. Założycielem Raka był gitarzysta basowy, obecny właściciel studia nagrań – Bogdan Kisiel. – To był rok 1973, a ty – redaktorze – pewnie też dobrze pamiętasz nasze początki, bo przecież prowadziłeś wtedy w Pyrliku dyskoteki. Pamiętam, że pełnemu parkietowi serwowałeś do tańca Led Zeppelin i Black Sabbath… [śmiech] W pierwszym składzie Raka grał z nami Edek WOJCIECH ZAMORSKI prezentuje Krok (flet, skrzypce i fortepian), który wyemigrował do Niemiec i jako Edward Simoni zrobił światową karierę w roli wirtuoza fletni pana. Na gitarze grał Jurek Klimas, a na perkusji rewelacyjny Janusz Ziomber. Janek Skrzek był wtedy muzycznym nowicjuszem, ale już od początku imponował nam bluesowym talentem i niespożytą energią na estradzie.

Kiedy w Leśniczówce głośniki zapadają w poranny sen, naszej parkowej „Leśniczówce” portret Janka Skrzeka z garderoby na poddaszu dobiega Jego charakterystyczne wisi na honorowym miejscu, nieopodal kominka, „chopie…” (zdarzało się, że zwracał się tak również do kobiet), w towarzystwie najważniejszych obecnych i nieobecnych ślą- a gdzieś w oddali słychać muzykę Bezdomnych Psów i Śląskiej skiej sceny bluesowej. Przymknijmy teraz oczy i – jeśli pamięć Grupy Bluesowej. A może jeszcze nie wybrzmiała sesja nagraoraz PESEL pozwolą – przenieśmy się wehikułem czasu do ro- niowa Jego pierwszego, solowego albumu „Górnik blues”? – To ku 1973. był rok 1986 i pierwsza, profesjonalnie nagrana płyta w LeśniGier, czyli perkusista Michał Giercuszkieczówce. Nad wszystkim czuwała ekipa Radia wicz – jeden z najbliższych przyjaciół Janka: Katowice, a ja nawet załapałem się do chórku towarzyszącego Jankowi. Podziwiałem go „Wtedy wszyscy podziwialiśmy SBB i marzyliza ten śląski autentyzm, szczerość i wrodzośmy, by grać tak jak oni. W 1973 pogrywaliną sympatię do ludzi – wspomina Zbyszek śmy z Jurkiem Kawalcem w kolejowym klubie na Mariackiej w Katowicach. Jako grupa BluGocek – współzałożyciel Leśniczówki i jej es 73, załapaliśmy się na wakacje w Jastrzębiej pierwszy szef.

Górze, gdzie przygrywaliśmy urlopowiczom Życie toczy się dalej. 2 lutego telewizyjne w domu wczasowym fabryki maszyn górniekipy szybko odjechały z michałkowickiego czych Famur. Rok później pojechaliśmy tam cmentarza, a dziennikarze popędzili za kolejznowu, już jako Apogeum. Janek Skrzek grał nymi tematami do codziennych newsów. Ci, na harmonijce, Leszek Winder na gitarze, Ka- Zespół Apogeum którzy znali Janka od kilku dekad oraz potrawa (Jerzy Kawalec) na basie no i ja na bęb- – rok 1974 fili zrozumieć Jego życiową i muzyczną filonach. Graliśmy instrumentalne kawałki zofię, będą potrzebowali miesięcy i lat, by do tańca, głównie w śląskich klubach studenckich. Kapela roz- pogodzić się z definitywną nieobecnością Kyksa. Zabrał ze sopadła się w 1975, kiedy Kawa i Winder odeszli do grupy Krzak”. bą kawałek Śląska, a więc cząstkę duszy każdego, kto się tu Leszek Winder: „Mieszkałem wtedy na Mariackiej i pewne- urodził i kiedykolwiek zetknął z tym unikatowym i niepowtago dnia Janek przyszedł do mnie z propozycją swojego wstą- rzalnym Ślązakiem. Teraz Janek realizuje swoje muzyczne mapienia do Apogeum. Jako górnik kopalni Siemianowice, muzy- rzenia wspólnie z Ryśkiem Riedlem, Jurkiem Kawalcem, Pawkował amatorsko pod oczywistym wpływem starszego brata, łem Bergerem, Tadeuszem Nalepą, Ryśkiem Skibińskim… Kiektóry już wówczas był ogólnopolską gwiazdą SBB, z grupą Bre- dyś wszyscy spotkamy się na ich koncercie. A tymczasem – żeakout i zespołem Czesława Niemena w muzycznym CV. Janek gnaj chopie…

WOJCIECH MIREK prezentuje

Prawdziwy smak bluesa

W

J

ZDJĘCIE: MAT. PROM

Bluesowe requiem…

REKLAMA

imi Hendrix, zapytany kilka tygodni przed swoją śmiercią o to, jak długo uczył się grać bluesa, odpowiedział krótko: „Bluesa zagrać może każdy, jednak nie każdy może go poczuć”. Kilka tygodni temu, wąska grupa osób, które potrafiły go poczuć, niestety została uszczuplona o kolejną, wielką postać.

Kyksa pierwszy raz w życiu spotkałem 9 lat temu, w nieistniejącym już klubie „Blus” w Piotrowicach. Miejscu absolutnie magicznym. To właśnie w Blusie, nieżyjący już klawiszowiec Dżemu – Paweł Berger, razem z Benem i Adamem Otrębą pisali najsłynniejsze dżemowe piosenki, to tam stało pianino Czesława Niemena i to właśnie tam czuło się historię, czającą się w każdym centymetrze podłogi. Tam wszyscy byli równi. Nieważne, czy byłeś wielkim muzykiem, czy zwykłym nastolatkiem, który sądzi, że zawojuje świat, katując najprostsze piosenki na gitarze. Jak łatwo się zorientować, byłem w tej drugiej grupie i grałem swój 3 koncert w życiu. Razem z nami tego wieczoru występował właśnie Kyks i jego brat Józef – dwie wielkie osobowości śląskiego bluesa. Dla mnie, jako dzieciaka, który świeżo skończył liceum, było to ogromne przeżycie, dzielić scenę z ludźmi, którzy tworzyli polską historię gatunku, który sam usiłuję grać i to jeszcze w miejscu, gdzie powstawał – sytuacja z pogranicza spełniania marzeń.

Drugi raz na jednej scenie spotkałem się z Kyksem na innej, równie legendarnej imprezie. Tym razem w szczytnym celu – graliśmy wspólnie pierwszy koncert charytatywny, którego dochód miał pomóc w remoncie będącego wtedy w tragicznym stanie dachu naszej parkowej Leśniczówki. Był marzec 2009

roku i po raz pierwszy stanąłem na leśnej scenie z gitarą. Ten występ jak żaden inny wyrył się w mojej pamięci. W Leśniczówce bywałem wcześniej na wielkich koncertach, znałem dokładnie jej historię i wiedziałem, że to jest miejsce, w którym nie każdy może zagrać. A obecność człowieka, który swoją twórczością wpisał się na stałe na każdej z desek, tworzących drewniane ściany tej sali, tylko podnosił moją tremę.

Wtedy też, Kyks, zapowiadając nasz występ, użył zdania, którego nigdy nie zapomnę – tuż przed pierwszym utworem powiedział: „Abo je blues, abo je ciul... i tera bydzie blues!”.

Po latach wiem, że to, co wtedy z kolegami graliśmy, z bluesem miało niewiele wspólnego. Ale my byliśmy tylko przystawką, przed jego prostym, lecz do bólu szczerym koncertem.

Później miałem zaszczyt rozmawiać z nim kilka razy na temat muzyki, w związku ze zbieraniem materiałów na pracę właśnie o historii bluesa na Śląsku. Historii, której on był filarem.

ZDJĘCIE: MAT. PROM

Rock na trawie

11

Jan Kyks Skrzek Nie był wirtuozem harmonijki czy pianina. Nie był też wybitnym wokalistą. Technicznie można znaleźć wielu zdecydowanie lepszych. Jednak ze świecą szukać drugiego tak prawdziwego Artysty jak Kyks. To był muzyk, w którym nie było ani grama sztuczności, czy pozorów. Był prawdziwy do szpiku kości, szczerość biła z każdego dźwięku, wygranego prosto z jego duszy. Gdyby Jimi Hendrix kilkadziesiąt lat temu jakimś cudem znał twórczość Jana Kyksa Skrzeka, to na pytanie, które przytoczyłem na samym początku, odpowiedziałby pewnie tak samo, tylko że przed oczami miałby właśnie Jasia. Bo Jasiu, jak nikt, czuł bluesa. Teraz, gdy nie ma go już wśród nas, mogę śmiało stwierdzić, że jego słów, którymi zapowiadał mój koncert, nikt nigdy już nie użyje. Bo takiego bluesa, jakiego grał Kyks, już po prostu nie będzie.

W dobrym towarzystwie

12

ZDJĘCIA: MAŁGORZATA SAJDAKOWSKA

Jak kolejowa estakada na Manhattanie ożywiła całą dzielnicę

Z widokiem na Hudson Wyobraźcie sobie starą kolejową estakadę. Otwórzcie szeroko oczy.

Znów je zamknijcie, i pomyślcie o parku miejskim. Czy potraficie połączyć te dwa miejsca? Na nowojorskim Manhattanie potrafili. Tak powstał High Line, jedna z najbardziej popularnych atrakcji wypoczynkowych w mieście, którą rocznie odwiedza 5 milionów osób.

T

a inwestycja pokazuje, że każde miejsce jest dobre na park miejski. – Rozwiązanie na pozór irracjonalne, okazało się strzałem w dziesiątkę, bo ożywiło całą dzielnicę – przyznaje Jakub Botwina, architekt krajobrazu, miłośnik parków miejskich. Historia tego miejsca sięga połowy XIX wieku. Wówczas powstała linia kolejowa, która głównie przez wzrost znaczenia przemysłu w tej części miasta, stała się jedyną możliwością na połączenie portu, fabryk i magazynów. Tory krzyżowały się jednak z ulicami po których jeździło coraz więcej samochodów.

Z powodu licznych wypadków, 10 Aleję nazwano „Aleją Śmierci”. W 1934 roku, na długości 2,5 kilometra oraz na wysokości 10 metrów, wybudowano więc estakadę.

Wzrost znaczenia transportu kołowego sprawił jednak, że od 1980 roku, to rozwiązanie przestawało być potrzebne.

oraz ze zbiórki publicznej. Powstała bujna roślinność oraz chodniki z pozostałościami torów kolejowych, strumienie, fontanny z wodą pitną, mobilne leżaki i ławeczki.

– Na całej długości wybudowano pochylnie i windy, tak aby dostęp do tego miejsca był łatwy i szybki. Roślinność dobrano w taki sposób, aby nawiązywała do tej rodzimej – tłumaczy Botwina. – Jedna z najbardziej podupadłych części miasta zmieniła się w najchętniej odwiedzaną. Inwestycja przyniosła miastu też relatywne korzyści, m.in. dzięki wzrostowi cen nieruchomości wokół High Line.

Widok na rzekę Hudson Wokół pakowej estakady zaczęły powstawać nowoczesne apartamentowce, restauracje, centra handlowe, galerie sztuki. Przy ostatnio oddanej części High Line, do 2024 roku ma powstać kilkanaście wieżowców. Z mostu rozciąga się przepiękny widok na industrialną część Manhattanu oraz na rzekę Hudson. Odbywają się na nim koncerty, spektakle, czy treningi jogi. – Amerykanie nie są jednak prekursorami w przekształcaniu takich obiektów na parki miejskie – zaznacza Botwina. – Wcześniej podobne rozwiązanie zastosowano w Paryżu – dodaje. Łukasz Respondek

Wokół High Line powstało wiele ekskluzywnych apartamentowców

Zaczęło się od społeczników W niedługim czasie po wyłączeniu z użytku, estakada niszczała, ulegając stopniowej degradacji. Władze miasta poważnie rozważały rozbiórkę obiektu, lecz wówczas do głosu doszli społecznicy. Rewitalizację trasy kolejowej rozpoczął Robert Hammond, który założył organizację „Przyjaciele High Line”. Na początku XXI wieku, rozpisano konkurs architektoniczny na zagospodarowanie estakady. Dzisiejsza koncepcja to wspólna praca firmy Field Operations i zespołu architektów Diller Scofidio + Renfro.

Prace rozpoczęły się w 2006 roku, a zakończyły we wrześniu ubiegłego roku. Ich efekt jest oszałamiający. Co ważne, całość inwestycji, która kosztowała 223 miliony dolarów, została sfinansowana z pieniędzy funduszy miejskich

Dawna nowojorska estakada jest dzisiaj enklawą zieleni

Leżaki i ławeczki to wizytówka parku

KONKURS

Drodzy Czytelnicy, Lutowe wydanie naszej gazety to kolejna okazja do radosnej rywalizacji o dwa upominki, tradycyjnie ufundowane przez empik, który nieustannie zaprasza Państwa do swojego katowickiego salonu w Silesia City Center przy ul. Chorzowskiej 107.

Jak co miesiąc, zapraszamy do udziału w naszej zgaduj-zgaduli dla sympatyków dobrej muzyki i atrakcyjnej lektury. Mamy dla Państwa dwa wydawnicze hity, dzięki którym być może już niebawem zakwitną kwiaty w Waszych ogródkach i ponownie rozkwitnie sentyment oraz podziw dla jednego z najwybitniejszych zespołów w historii rocka.

Wśród Czytelników, którzy na adres: gazeta@parkslaski.pl nadeślą prawidłowe odpowiedzi na oba pytania rozlosujemy dwie nagrody – książkę i płytę miesiąca. Do odpowiedzi należy dołączyć jednozdaniowe uzasadnienie – dlaczego „to właśnie do mnie powinna trafić nagroda”.

KSIĄŻKA MIESIĄCA K 12 miesięcy 1 z Mają Popielarską – Kalendarium prac w ogrodzie i na tarasie

Oto aktualne pytania: 1. Ozdobna roślina bulwiasta zwiastuje nadejście wiosny także w Parku Śląskim. Kwiaty pojawiają się wiosną, kiełkując niekiedy spod warstwy śniegu. Większość odmian ma kwiaty w różnych odcieniach fioletu ale występują także odmiany żółte i wielobarwne.

Jak nazywa się ta roślina?

2. Którzy spośród muzyków klasycznego składu Queen występują w zespole do dzisiaj ?

Termin nadsyłania odpowiedzi: 13 marca 2015.

PŁYTA MIESIĄCA

poleca:

Chcesz eszz b być yćć sszc szczęśliwy zczę zc zęśl zę śliiw śl iwy je iwy jjeden jed ede den dz den dzień - upij się, chcesz być szczęśliwy tydzień i ń - ożeń ż ń się, i chcesz h b byćć szczęśliwy całe życie - zostań ogrodnikiem.

Z roku na rok rośnie w Polsce liczba osób, które mogłyby podpisać się pod tym chińskim przysłowiem. W ciągu roku miłośników pięknych ogrodów i ogródków czeka wiele prac. Kalendarz prac ogrodniczych znacząco to ułatwi. Jakie prace ogrodnicze wykonać w ogrodzie w poszczególnych miesiącach roku? Które narzędzia trzeba mieć pod ręką? Kiedy wysiać nasiona do gruntu, a kiedy wykonać nasadzenia?

Co pomoże Twoim roślinom przetrwać zimę? Skorzystaj z wskazówek eksperta - Mai Popielarskiej.

Każdy posiadacz najmniejszego nawet ogródka i wielbiciel ukwieconego tarasu powinien je znać.

Queen

Forever

wyd ydan dan anee utwory: utwo ut two wory ry:: ws ry pól pó óln lny utwór lny ut utwó Płyta zawiera trzy nigdy wcześniej nie wydane wspólny Queen i Michaela Jacksona „There M Mustt B Be M More tto Lif Life Th Than Thi This”,” wcześniej niedokończony utwór Mercury’ego z Queen „Let Me In Your Heart Again” z sesji nagraniowej do albumu „The Works” oraz fantastyczną, nową wersję pierwszego solowego hitu Freddiego „Love Kills”. Pozostała część kompilacji zawiera przeboje Queen i nowe interpretacje dobrze znanych piosenek. Kolekcja została stworzona przez samego Briana Maya i Rogera Taylora.

Pozycja obowiązkowa dla każdego fana dobrego rocka.