Gazeta Parkowa - sierpień 2019

26 sierpnia 2019

Bezpłatny miesięcznik Parku Śląskiego w Chorzowie

2

wydarzenia

gazetaParkowa nr 8/2019 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

RAZEM DLA PARKU ŚLĄSKIEGO POSADZILIŚMY 1327 DRZEW /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

W EKOLOGICZNO-EDUKACYJNĄ AKCJĘ SADZENIA 1327 DRZEW, KTÓREJ INICJATOREM BYŁ MARSZAŁEK JAKUB CHEŁSTOWSKI, WŁĄCZYŁY SIĘ NIE TYLKO LICZNE INSTYTUCJE REGIONU, ALE PRZEDE WSZYSTKIM MIESZKAŃCY, SPOŁECZNICY I WOLONTARIUSZE, KTÓRYM DOBRO PARKU ŚLĄSKIEGO LEŻY NA SERCU. AKCJA BYŁA ODPOWIEDZIĄ NA PLANOWANĄ WYCINKĘ DRZEW W SĄSIEDZTWIE PARKU ŚLĄSKIEGO. Zdjęcia: Rafał Zduńczyk

Drzewa pojawiły się m.in. przy alejach Harcerskiej, Spacerowej i Sportowej

Marszałek Jakub Chełstowski posadził pierwsze drzewo w ramach akcji o wydarzenie ma charakter symboliczny. Chcemy pokazać nasze zaangażowanie w ochronę Parku Śląskiego, ale także w ochronę środowiska i przyrody. Park Śląski jest miejscem wyjątkowym i unikatowym nie tylko w skali regionu, ale i kraju, a nawet Europy. Rośnie w nim 2 mln drzew. Chcemy, aby ta bioróżnorodność była tu zachowana. Dlatego konsekwentnie realizujemy zadania w zakresie rewitalizacji parku, ale także stawiamy na edukację ekologiczną – mówił marszałek Jakub Chełstowski, który jako pierwszy posadził drzewo w ramach akcji.

Jakub Chełstowski podkreślił ponadto, że w celu ochrony tego szczególnego miejsca powołał Radę Społeczną ds. Parku Śląskiego, która jest organem opiniodawczo-doradczym, działającym przy marszałku województwa. Do jej zadań należy rozpoznawanie potrzeb i wskazywanie działań rozwojowych parku, opiniowanie i wspieranie inicjatyw realizowanych na tym obszarze oraz organizowanie płaszczyzny współpracy i wymiany doświadczeń pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz wzmocnienia oferty edukacyjnej, sportowej i rozrywkowej. Zaprosił także sa-

T

morządowców, naukowców i deweloperów do szerokiej dyskusji w ramach Okrągłego Stołu dla Parku Śląskiego.

W sadzeniu drzew udział wzięła także członek zarządu województwa Izabela Domogała, która zaznaczyła, że Park Śląski stanowi „Zielone Płuca Śląska”. Podkreśliła, że każde drzewo jest ważne, a granice parku należy chronić. W akcję zaangażowali się też poseł na Sejm RP Maria Nowak, radni Sejmiku Województwa Śląskiego, społecznicy, harcerze, przedstawiciele Lasów Państwowych Nadleśnictwa Katowice, Nadleśnictwa Kobiór i Nadleśnictwa Rudy Raciborskie. Drzewa – głównie klony jawory i graby pospolite – zostały zasadzone przy alejach Harcerskiej, Klonowej, Gwiazd, Spacerowej i Sportowej. Wielu zainteresowanych mieszkańców i odwiedzających park, uczestniczyło w sadzeniu.

Akcja została zorganizowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego we współpracy z Generalną Dyrekcją Lasów Państwowych, Parkiem Śląskim, Stadionem Śląskim, Śląskim Ogrodem Zoologicznym, Górnośląskim Parkiem Etnograficznym i Górnośląskim Przedsiębiorstwem Wodociągów.

S. G./Ł. B.

Sadzonki na akcję przekazane zostały przez Lasy Państwowe WAŻNA OTULINA PARKU ŚLĄSKIEGO

Przypomnijmy – w ostatnim czasie opinię publiczną zelektryzowała informacja o tym, że przy Parku Śląskim zostanie wyciętych 1327 drzew. Zgodę na wycinkę wydało Miasto Chorzów. Prezydent Chorzowa uczestniczył również w procesie sprzedaży terenu prywatnemu inwestorowi, który w otulinie parku zamierza wybudować osiedle mieszkaniowe. W odpowiedzi na te plany, marszałek Jakub Chełstowski zorganizował szereg spotkań, w których udział wzięli przedstawiciele miast (Chorzowa i Katowic), wojewoda, deweloperzy i społecznicy, wszystko po to, aby znaleźć zadowalające rozwiązanie i zapobiec wycince. Marszałek zaproponował również, aby samorząd zaoferował prywatnemu inwestorowi nieruchomości zamienne o podobnych walorach oraz zadeklarował współpracę z samorządem Chorzowa w pozyskaniu unijnych dotacji na realizację na tym obszarze projektów, z których korzystać będą odwiedzający. Obecni na spotkaniach przedstawiciele deweloperów wyrazili otwartość i gotowość do rozmów oraz analizy konkretnej oferty, której jak dotąd miasto nie przedstawiło. Jednocześnie zainicjowana została akcja „Razem dla Parku Śląskiego”, w której na parkowym obszarze posadzono 1327 drzew.

W ramach akcji posadzono 1327 drzew

wydarzenia ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 8/2019

gazetaParkowa

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

3

NOWY ODCINEK AUTOSTRADY A1 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

MOŻNA JUŻ JEŹDZIĆ 33-KILOMETROWYM ODCINKIEM AUTOSTRADY A1 Z PYRZOWIC DO WĘZŁA CZĘSTOCHOWA-POŁUDNIE. W UROCZYSTOŚCI OTWARCIA TEGO WAŻNEGO FRAGMENTU SIECI DRÓG W NASZYM WOJEWÓDZTWIE UCZESTNICZYŁ PREMIER RP MATEUSZ MORAWIECKI Krystian Maj/KPRM

bok premiera Morawieckiego, w uroczystym otwarciu odcinka autostrady A1 uczestniczyli ministrowie: infrastruktury: Andrzej Adamczyk oraz inwestycji i rozwoju: Jerzy Kwieciński.

– Dzięki temu przedsięwzięciu jesteśmy na dobrej drodze do połączenia północy z południem Europy. Dotąd budowaliśmy głównie drogi ze wschodu na zachód, co oczywiście jest niezwykle ważne, ale dziś nadrabiamy zaległości. Autostrada poprawi możliwości związane z handlem, ale także jakość życia mieszkańców. Ten odcinek skraca czas przejazdu o około 20-25 minut, to pozwala więcej czasu spędzić z rodziną – mówił premier Mateusz Morawiecki.

Ukończenie inwestycji umożliwia nieprzerwaną jazdę od przejścia granicznego w Gorzyczkach do południowych dzielnic Częstochowy, mijając po drodze konurbację górnośląską i Międzynarodowy Port Lotniczy „Pyrzowice” w Katowicach.

Aktualnie, z nowej trasy korzystać mogą na razie pojazdy do 12 ton. Drogi wojewódzkie, które łączą obie trasy, nie są w stanie przyjąć wzmożonego ruchu ciężarowego. Na nowym odcinku zaprojektowano trzy węzły: Pyrzowice, Woźniki i Częstochowa-Południe, z którego kierowcy będą zjeżdżać w kierunku DK1, prowadzącej przez miasto.

– Naszym celem jest dokończenie budowy najważniejszych szlaków transportowych w Polsce,

Dzięki tej inwestycji jesteśmy na dobrej drodze do połączenia północy z południem Europy – podkreślał premier Mateusz Morawiecki podczas otwarcia nowego odcinka autostrady A1

O

które stworzą spójny system pozwalający na dynamiczny rozwój gospodarki. Polskie drogi muszą być komfortowe, bezpieczne i przewidywalne, jeśli chodzi o czas przejazdu. Gdy zrealizujemy ostatnie, brakujące elementy autostrady A1, uda się połączyć polskie porty, wybrzeże z południem Europy – podkreślał minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.

Nowo wybudowana autostrada przebiega przez tereny gmin: Blachownia, Konopiska, Poczesna, Starcza, Woźniki, Miasteczko Śląskie i Ożarowice, a także przez obszary miast Częstochowa i Woź-

niki. Dzięki jej powstaniu, czas potrzebny na pokonanie tego odcinka skróci się z dotychczasowych 40 do 15 minut. Cała droga została wybudowana z betonu cementowego o wysokiej trwałości, który w korzystnych warunkach umożliwi bezawaryjną eksploatację przez kolejne 30-40 lat.

W ramach inwestycji powstały dwa węzły – Częstochowa Południe oraz Woźniki – dzięki którym trasa łączy się z istniejącą siecią dróg w sposób bezkolizyjny. Wybudowano 68 obiektów inżynierskich umożliwiających pokonywanie przeszkód terenowych, prowadzących ruch lokalny

33 KILOMETRY ma nowy odcinek autostrady

nad autostradą, a także stwarzających warunki do migracji zwierząt. Droga została zaprojektowana tak, by w jak najmniejszym stopniu oddziaływać na środowisko naturalne.

W realizacji jest pozostałych pięć odcinków, które pozwolą połączyć autostradę A1 w całość.

W budowie jest blisko 81 km autostrady A1 między węzłem Tuszyn i początkiem obwodnicy Częstochowy. Zgodnie z planami, ostatni kontrakt będzie sfinalizowany w 2022 roku, wtedy nasz kraj uzyska autostradowe połączenie Pomorza z południem Europy. S. G. Adam Guz/KPRM

SILNE WSPARCIE DLA SPORTU ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

PREMIER MATEUSZ MORAWIECKI, MINISTER SPORTU WITOLD BAŃKA ORAZ MARSZAŁEK JAKUB CHEŁSTOWSKI WZIĘLI UDZIAŁ W KONFERENCJI DOTYCZĄCEJ PROGRAMU „SPORTOWA POLSKA – PROGRAM ROZWOJU LOKALNEJ INFRASTRUKTURY SPORTOWEJ”.

Celem programu „Sportowa Polska”, jest wsparcie realizacji zadań inwestycyjnych dotyczących obiektów sportowych naterenie całego kraju. Dofinansowaniem mogą zostać objęte obiekty ogólnodostępne, umożliwiające masowe uprawianie sportu.

– Chcemy dzisiaj, tak jak zapowiadaliśmy, tworzyć warunki do rozwoju dla młodych ludzi. – Chcemy, żeby młodzi ludzie uprawiali sport. Sport uczy charakteru, dyscypliny, wytrwałości, tego potrzebujemy w życiu dorosłym bardzo często.

Pragniemy, aby nasza młodzież osiągała sukcesy na całym świecie, ale jednocześnie, aby była dobrze ukształtowana, wychowana. W zdrowym ciele, zdrowy duch – mówił premier Mateusz Morawiecki, rozpoczynając konferencję w hali treningowej przy Szkole Mistrzostwa Sportowego w Tychach. Jak zapowiedziano podczas posiedze-

nia, obiekt ten zostanie objęty finansowym wsparciem w ramach rządowego programu.

– Jesteśmy na terenie obiektu, który jest przykładem takiej mądrej inwestycji, finansowania w fundamenty – w sport dzieci i młodzieży. Ten obiekt też będzie dofinansowany w wysokości 900 tys. zł z Ministerstwa Sportu i Turystyki – zapowiedział minister Witold Bańka.

Minister zaznaczył, że w latach 2016-2019 rząd przeznaczył ok.2 mld300 mln zł nadofinansowanie infrastruktury sportowej, a wsparciem zostało objętych około 6 tys. obiektów sportowych w całej Polsce. Dodał, że w ramach tej puli województwo śląskie otrzymało 254 mln zł i jednocześnie zapowiedział kolejną transzę w wysokości około 12,5 mln zł na obiekty w naszym regionie.

Marszałek Jakub Chełstowski, podsumowując

Minister Witold Bańka, premier Mateusz Morawiecki i marszałek Jakub Chełstowski podczas konferencji dotyczącej programu „Sportowa Polska – Program rozwoju lokalnej infrastruktury sportowej". spotkanie, podziękował przedstawicielom strony rządowej, za wsparcie inwestycji oraz wyraził nadzieję na dalszą współpracę.

– Jako samorząd wojewódzki, co roku w ramach swoich środków, wydajemy 6,5 mln złotych, współfinansując różnego rodzaju działania o charakterze sportowym. Mam nadzieję, że

w kolejnych latach tych zasobów finansowych będzie więcej, a efekty współpracy na linii rząd – samorząd, będą odczuwać mieszkańcy naszego regionu. Hala Szkoły Mistrzostwa Sportowego Akademii Piłki Nożnej GKS Tychy z pewnością przyczyni się do rozwoju talentów młodych piłkarzy – powiedział marszałek Chełstowski. SG

4

wydarzenia

gazetaParkowa nr 8/2019 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Polski Śląsk to efekt trzech powstań śląskich, dzięki temu te ziemie stały się częścią odradzającej się Rzeczypospolitej Polskiej – mówił w przemówieniu prezydent Andrzej Duda

200 TYSIĘCY OSÓB PODZIWIAŁODEFILAD ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

W KATOWICACH, Z UDZIAŁEM NAJWYŻSZYCH WŁADZ PAŃSTWOWYCH, ODBYŁY SIĘ CENTRALNE UROCZYSTOŚCI Z OKAZJI ŚWIĘTA WOJSKA POLSKIEGO I WIELKA DEFILADA, KTÓRA ŚCIĄGNĘŁA DO STOLICY REGIONU PONAD DWIEŚCIE TYSIĘCY OSÓB. egoroczna defilada odbywała się z okazji Święta Wojska Polskiego i 99. rocznicy Bitwy Warszawskiej oraz 100. rocznicy wybuchu I powstania śląskiego.

Uczestniczył w niej prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, ministrowie, parlamentarzyści oraz władze regionu, z marszałkiem Jakubem Chełstowskim na czele.

– Powstańcy śląscy nie byli żołnierzami Wojska Polskiego, ale czuli się polskimi żołnierzami, bo ten kto chwyta za broń, żeby walczyć o polskość, ma prawo się tak czuć. Dziś, jako mieszkańcy suwerennego państwa, jesteśmy im za to wdzięczni. Polski Śląsk to efekt trzech Powstań Śląskich, dzięki temu te ziemie stały się częścią odradzającej się Rzeczypospolitej Polskiej. Wojsko Polskie stanowi dziś mur ochronny dla wszystkich obywateli lojalnych wobec Polski – podkreślał prezydent Andrzej Duda.

– Sto lat temu mieszkańcy Śląska chwycili nie tylko biało-czerwone flagi, ale także broń i z bronią w ręku ukształtowali granice odradzającej się Polski. Dzięki ich bohaterskiej postawie cieszymy się wolną Ojczyzną. Hart ducha polskich żołnierzy walczących pod Warszawą i powstańców śląskich, pokazał jak bardzo Polacy cenią wolność i to umiłowanie wolności wpłynęło na losy świata – mówił z kolei premier Mateusz Morawiecki, nawiązując do 99. rocznicy Bitwy Warszawskiej.

W defiladzie „Wierni Polsce”, która po raz pierwszy w historii odbyła się w Katowicach, wzięło udział ponad 2600 żołnierzy Wojska Polskiego, w tym 27 pododdziałów kompanii reprezentacyjnych i 60 pocztów sztandarowych. Defilowały formacje proobronne, klasy mundurowe i pododdziały uczelni wojskowych oraz żołnierze wojsk sojuszniczych na co dzień stacjonujący w Polsce. Na ulicach miasta pojawił się najnowocześniejszy sprzęt, jakim dysponują Siły Zbrojne RP.

T

W paradzie kołowej przejechało ponad 185 pojazdów i jednostek sprzętu wojskowego, a nad głowami można było podziwiać 60 statków powietrznych.

– To niezwykły dzień, gdy możemy świętować razem z żołnierzami Wojska Polskiego i okazać dumę z tego, że jesteśmy Polakami. Czas jest wyjątkowy, bo sto lat temu mieszkańcy Śląska zdecydowali, że chcą być częścią Polski i dziś, dzięki ich wysiłkowi, Śląsk jest nierozerwalnie związany z Polską.

Ich patriotyczna postawa jest wzorem dla żołnierzy Wojska Polskiego, którym dziękuję za służbę Ojczyźnie – ogłaszał minister obrony narodowej, Mariusz Błaszczak.

Po zakończeniu uroczystości, przed budynkiem Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, odbył się piknik wojskowy, organizowany z okazji Święta Wojska Polskiego.

– To historyczny dzień dla całego regionu. Obecność najwyższych władz państwowych i defilada z okazji Święta Wojska Polskiego pokazują ogromny szacunek dla poświęcenia i bohaterskiej postawy powstańców śląskich. To dzięki nim możemy kultywować nasze tradycje, obyczaje i historię, a Śląsk jest integralną częścią Polski – podsumował marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski.

Przed uroczystościami głównymi i defiladą, prezydent Andrzej Duda wręczył na Placu Chrobrego w Katowicach nominacje generalskie, admiralską oraz odznaczenia państwowe.

Uroczystości związane z obchodami Święta Wojska Polskiego rozpoczęły się mszą świętą w intencji Ojczyzny. W nabożeństwie, które odbywało się w kościele garnizonowym Wojska Polskiego w Katowicach, uczestniczył prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką, marszałkowie Sejmu i Senatu, premier Mateusz Morawiecki oraz marszałek Jakub Chełstowski.

S. G.

W katowickiej defiladzie wzięło udział ponad 2600 żołnierzy

W

wydarzenia //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 8/2019

gazetaParkowa

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

5

Zdjęcia: Tomasz Żak/UMWŚ

Defilada z okazji Święta Wojska Polskiego po raz pierwszy odbyła się w Katowicach

Sto lat temu mieszkańcy Śląska chwycili nie tylko biało-czerwone flagi, ale także broń i z bronią w ręku ukształtowali granice odradzającej się Polski – podkreślał premier Mateusz Morawiecki

Ę Z OKAZJI ŚWIĘTA WOJSKA POLSKIEGO

Marszałek Jakub Chełstowski i Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej – jedni z głównych organizatorów katowickich obchodów Święta Wojska Polskiego

W paradzie kołowej przejechało ponad 185 pojazdów i jednostek wojskowych

60 statków powietrznych przeleciało nad głowami publiczności, która specjalnie na defiladę przyjechała z każdego zakątka regionu

6

śląskie na rocznicę

gazetaParkowa nr 8/2019

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Zdjęcia: Tomasz Żak/UMWŚ

HOŁD DLA BOHATERÓW POWSTAŃ ŚLĄSKICH //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

PREZYDENT RP ANDRZEJ DUDA WZIĄŁ UDZIAŁ W UROCZYSTEJ SESJI SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Z OKAZJI SETNEJ ROCZNICY WYBUCHU POWSTAŃ ŚLĄSKICH. roczystości rozpoczęły się od złożenia wieńców na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

Prezydent Andrzej Duda złożył wieńce na grobach Wojciecha Korfantego, Józefa Rymera i Konstantego Wolnego. Przed rozpoczęciem okolicznościowej sesji Sejmiku Województwa Śląskiego, prezydent uczestniczył również w odsłonięciu tablicy upamiętniającej 100-lecie powstań śląskich w Gmachu Sejmu Śląskiego.

– Pochylam głowę na znak czci dla pokoleń Ślązaków, którzy mimo oderwania od macierzy, byli zawsze wierni Polsce i polskości. Jestem wzruszony, że mogę świętować ten ważny i piękny jubileusz. Aż trzy zrywy powstańcze były potrzebne, żeby przyłączyć Śląsk do odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej. Wzięło w nich udział 50 tysięcy powstańców, walczących o to, by Śląsk był integralną częścią Polski. Dziękuję za tę wspaniałą dziejową lekcję – podkreślał prezydent RP Andrzej Duda.

U

Po zakończeniu sesji sejmiku, prezydent udał się do katowickiego Nikiszowca, gdzie odbyły się uroczystości zaprzysiężenia 13. Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

W setną rocznicę wybuchu I powstania śląskiego, brygadzie przekazane zostały tradycje oddziałów i organizacji walczących o powrót Śląska do macierzy. Wydarzenie uświetniło wręczenie proporców rozpoznawczych oraz rekonstrukcja przysięgi powstańców śląskich. W uroczystościach uczestniczył marszałek Jakub Chełstowski.

– Powstania śląskie były niezwykłym zrywem mieszkańców Śląska, którzy opowiedzieli się za polską tradycją, kulturą i tożsamością, deklarując swoje przywiązanie do odradzającej się Ojczyzny. Jesteśmy im wdzięczni pamięć, szacunek i hołd dla ich bohaterskiej postawy, stąd tegoroczne obchody stulecia powstań śląskich, których kulminacyjnym momentem była dzisiejsza sesja Sejmiku Województwa Śląskiego z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy – mówił marszałek Jakub Chełstowski. S. G.

Prezydent Andrzej Duda podczas uroczystej sesji Sejmiku Województwa Śląskiego

Prezydent, wraz z marszałkiem Jakubem Chełstowskim, uczestniczył w odsłonięciu tablicy upamiętniającej 100-lecie wybuchu powstań śląskich

Ważnym elementem obchodów rocznicowych były również uroczystości na katowickim Nikiszowcu z udziałem Mariusza Błaszczaka, ministra obrony narodowej Tomasz Żak/UMWŚ

BALLADA O ŚLĄSKIEJ ZIEMI /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

UROCZYSTOŚCI Z UDZIAŁEM NAJWAŻNIEJSZYCH OSÓB W PAŃSTWIE, BYŁY KLUCZOWĄ, OFICJALNĄ CZĘŚCIĄ OBCHODÓW 100-LECIA WYBUCHU POWSTAŃ ŚLĄSKICH. POPRZEDZIŁ JE SZEREG WYDARZEŃ W REGIONIE O WYMIARZE SYMBOLICZNYM. Niezwykle ciekawe okazało się widowisko historyczno-muzyczne, które odbyło się 11 sierpnia w Archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach z udziałem premiera Mateusza Morawieckiego.

W wydarzeniu, oprócz premiera Morawieckiego, wzięła udział Beata Białowąs, reprezentująca Zarząd Województwa. Spektakl, honorowym patronatem objął metropolita katowicki abp Wiktor Skworc. Znani polscy aktorzy – Olgierd Łukaszewicz, Sonia Bohosiewicz, Anna Guzik i Sambor Czarnota, odczytali fragmenty wspomnień

uczestników powstania, a także ich potomków.

Historyczne teksty przeplatane były pieśniami z tamtego okresu, m.in. „Kajze mi sie podzioł”, „Wojenko, wojenko”, „Powstańcy, naprzód, hej w szeregi”, „Już zachodzi czerwone słoneczko”, czy „Do Bytomskich Strzelców”, we współczesnych aranżacjach Kasi Moś i Stanisława Soyki oraz utworami w wykonaniu rapera Arkadia.

Szczególną oprawę uroczystości rocznicowe miały w Mysłowicach, gdzie 100 lat temu na terenie kopalni Mysłowice, doszło do masakry górni-

GAZETA PARKOWA wyd. 8/2019 Wydawca: Park Śląski w Chorzowie Redakcja: aleja Różana 2, 41-501 Chorzów

Otwarcie Powstańczej Strefy Pamięci i odsłonięcie tablicy pamiątkowej z udziałem m.in. marszałka Jakuba Chełstowskiego, było jednym z elementów mysłowickich obchodów ków, a wydarzenia te stały się bezpośrednią przyczyną wybuchu I powstania śląskiego. Tam, z udziałem marszałka Jakuba Chełstowskiego, odbyło się widowisko w reżyserii Zbigniewa Stryji.

Wstępem do przedstawienia była rekonstrukcja

Tel. 601 472 618, fax. 032 790 53 76 E – mail: gazeta@parkslaski.pl Redaktor naczelny: Łukasz Buszman Zespół: Łukasz Respondek Redakcja i korekta: Aneta Bergieł

Projekt: EMILDESIGN Redakcja graficzna: Marek Michalski Dział sprzedaży reklam: Katarzyna Zazgórnik-Sitz, tel. 666 031 465

wydarzeń z 15 sierpnia 1919 r. Można było także wziąć udział w montażu muzyczno-audiowizualnym, które przybliżyło historię wydarzeń z powstań śląskich oraz posłuchać koncertu zespołu Dżem. S. G./Ł. B. Miesięcznik w nakładzie: 100 tys.egzemplarzy Gazeta Parkowa także w internecie na: www.parkslaski.pl Kolejny numer Gazety Parkowej ukaże się: 27 września 2019 r.

Okładka: UMWŚ

Śląskie na rocznicę ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 8/2019

gazetaParkowa

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

7

PRZED NAMI „RAPSODIA ŚLĄSKA” /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

JUŻ 31 SIERPNIA O GODZINIE 21, Z INICJATYWY MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO JAKUBA CHEŁSTOWSKIEGO, NA STADIONIE ŚLĄSKIM ODBĘDZIE SIĘ WIELKIE WIDOWISKO MUZYCZNO-MULTIMEDIALNE KU CZCI POWSTAŃ ŚLĄSKICH – „RAPSODIA ŚLĄSKA”. CO WAŻNE, WSTĘP NA STADION BĘDZIE BEZPŁATNY! Rafał Zduńczyk

akiego rodzaju widowiska, jak „Rapsodia Śląska” w Polsce jeszcze nie było. Przygotujcie się na połączenie sztuki i rozrywki najwyższych lotów! Wybitni artyści reprezentujący różne gatunki muzyki na czele z laureatem Oskara Janem A. P. Kaczmarkiem oraz niesamowity pokaz multimedialny z udziałem francuskiej grupy napowietrznych artystów z Compagnie Transe Express stworzą razem niezwykły spektakl, który będzie silnie oddziaływał na uczucia odbiorców.

Pod kierownictwem Jana A. P. Kaczmarka i pod batutą dyrygent Moniki Wolińskiej, na Stadionie Śląskim wystąpią: Brodka, Miuosh, Igo, Grubson, Marcin Wyrostek wraz z 18 akordeonistami, Janusz Wawrowski, Orkiestra i Chór Filharmonii Śląskiej, Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” oraz kwartet saksofonistów The Whoop Group. Przypomnijmy, że w marcu 2019 r. z inicjatywy marszałka

T

PARK ŚLĄSKI PAMIĘCI POWSTAŃCÓW

////////////////////////////////////////////////////////////////////////

ZAKOŃCZYŁ SIĘ CYKL „POSZLI ZA POLSKĘ”, KTÓRY UPAMIĘTNIŁ 100. ROCZNICĘ WYBUCHU POWSTAŃ ŚLĄSKICH.

Stadion Śląski po raz kolejny stanie się areną wielkiego wydarzenia muzycznego – bądźmy tam razem!

Jakuba Chełstowskiego, w Katowicach zainaugurowano obchody 100-lecia trzech powstań śląskich. Uroczystości potrwają aż do 2022 roku, czyli rocznicy przyłączenia części Górnego Śląska do Polski. Dodatkowo, rok 2019 Sejmik Województwa Śląskiego ustanowił „Rokiem Stulecia Wybuchu I Powstania Śląskiego”. Najważniejszym, kulturalnym wydarzeniem tych obchodów w tym roku – bezprecedensowym w historii polskiej kultury – będzie wielkie widowisko muzyczno-multimedialne, które odbędzie się 31 sierpnia na Stadionie Śląskim w Chorzowie o godz. 21. Spektakl został objęty Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

Szczegóły dotyczące wydarzenia można śledzić na bieżąco w mediach społecznościowych województwa śląskiego oraz na stronie: rapsodia.slaskie.pl. S. G. Rafał Zduńczyk

Jego elementami były pokazy filmowe dwóch dzieł Kazimierza Kutza – „Perła w koronie” i „Paciorki jednego różańca” na Dużym Kręgu Tanecznym, a także dwa wydarzenia, jakich w Parku Śląskim jeszcze nie było – gra terenowa na terenie całego kompleksu i nowatorskie słuchowisko w Galerii Rzeźby Śląskiej. Szczególnie te dwie ostatnie imprezy przypadły do gustu gościom Parku Śląskiego. 25 zespołów, które uczestniczyło w grze terenowej, najwięcej zabawy miało podczas zadań mocno osadzonych w realiach sprzed lat, m.in. pisania tekstów pieśni na maszynie do pisania i późniejsze ich odśpiewywanie, a także

konkurencjach mocno regionalnych typu „kulanie klusek”.

Zkolei innowacyjny wskali parkowej okazał się spektakl, który w Galerii Rzeźby Śląskiej przygotował Teatr Śląski. Urokliwa, parkowa przestrzeń poraz pierwszy gościła duże wydarzenie, a dodatkowo jego charakter był szczególny. „Ożywione” drzewa irzeźby, dzięki fenomenalnemu oświetleniu igłosom wydobywającym się z ukrytych głośników, opowiedziały powstańczą historię, inspirowaną fabułą filmu „Franek”, wyświetlanego w Muzeum Powstań Śląskich. Nie zabrakło żywych aktorów, chóru, atakże inspiracji sztukami… Williama Szekspira. To był zdecydowanie piękny wieczór. (luk)

Część uczestników gry powstańczej przyszła do parku w strojach z epoki

Tomasz Żak/UMWŚ

Słuchowisko Teatru Śląskiego „ożywiło” Galerię Rzeźby Śląskiej

Wolność wykuta na Śląsku UMWŚ

///////////////////////////////////////////////////////////////////////

ŚLĄSKIE CENTRUM WOLNOŚCI I SOLIDARNOŚCI ROZBUDUJE SIĘ I ZYSKA NOWE FUNKCJE. LIST INTENCYJNY W TEJ SPRAWIE PODPISALI MARSZAŁEK JAKUB CHEŁSTOWSKI, PREZYDENT KATOWIC MARCIN KRUPA I DYREKTOR ŚLĄSKIEGO CENTRUM WOLNOŚCI I SOLIDARNOŚCI ROBERT CIUPA. – Historia tu przedstawiona, jest bliska nam wszystkim i niezwykle istotna z punktu widzenia regionu ikraju. Wierzę, że zmodernizowany obiekt zostanie oddany zwiedzającym w 2021 roku, wczterdziestą rocznicę wydarzeń naKopalni „Wujek”. Warto mówić i przypominać o tej trudnej przeszłości w nowoczesnej formie, by dotrzeć domłodego pokolenia iutrwalić pamięć otamtych

tragicznych wydarzeniach –przekonywał marszałek Jakub Chełstowski.

Projekt dotyczy dostosowania Śląskiego Centrum Wolności iSolidarności dopotrzeb działalności kulturalnej. Inwestycja zakłada powstanie budynku o funkcji wystawienniczo-muzealnej o trzech kondygnacjach nadziemnych oraz część podziemną. Planuje się budowę pełnowymiarowej

klatki schodowej z windą, łączącej parter z poddaszem ipiwnicą. Wczęści centralnej obiektu zaprojektowano przeszklony wykusz ze świetlikiem, umożliwiający zwiedzającym wgląd nateren KWK „Wujek”. Szacunkowy koszt zadania to około 16,6 mln złotych.

– Odświeżenie budynku stworzy warunki umożliwiające właściwą prezentację ekspozycji.

Podstawowym celem przedsięwzięcia jest otwarcie obiektu na przestrzeń kopalni, tak by zwiedzający mogli oglądać miejsca związane ztamtymi tragicznymi wydarzeniami. Nowoczesna, wystawowa aranżacja scenografii, ma być przede wszystkim skierowana do młodych ludzi, a jej zakres szeroki inawiązujący dohistorii miejsca oraz ówczesnej sytuacji w kraju – zapowiedział dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności, Robert Ciupa.

Potrzeba realizacji projektu wynika ze stanu technicznego budynku oraz niewystarczającej powierzchni obiektu. Wefekcie ma powstać wyjątkowa placówka muzealna, przedstawiająca historię opozycji politycznej na Górnym Śląsku w latach 1980-1989.

Przypomnijmy, że obecnie Śląskie Centrum Wolności i Solidarności mieści się w dawnym magazynie odzieżowym, trwale naznaczonym wydarzeniami pacyfikacji KWK „Wujek”. To z przyległej do obiektu rampy, członkowie plutonu specjalnego strzelali z ostrej amunicji do strajkujących górników. S. G.

8

gazetaParkowa nr 8/2019

Modernizacja Parku Śląskiego

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

MODERNIZACJA PARKU ŚLĄSKIEGO – RUSZYŁY KOLEJNE ZADANIA Zdjęcia: Rafał Zduńczyk

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

PO ROZPOCZĘCIU REMONTU RZEŹBY „KAROLINKA”, PRZYSZEDŁ CZAS NA MODERNIZACJĘ ALEJEK. TO JEDNE Z WAŻNIEJSZYCH, MOCNIEJ INGERUJĄCYCH W PRZESTRZEŃ PARKU PRAC, KTÓRE BĘDĄ REALIZOWANE DZIĘKI FUNDUSZOM Z INSTRUMENTU FINANSOWEGO JESSICA. Łukasz Buszman rosimy o cierpliwość i wyrozumiałość wszystkich naszych gości. Z uwagi na prace modernizacyjne, w niektórych przestrzeniach parku pojawią się utrudnienia komunikacyjne. Postaramy się jednak, by były odczuwalne w jak najmniejszym stopniu – podkreśla Artur Cieślak, dyrektor administracyjno-techniczny w Parku Śląskim.

Prace związane z modernizacją traktów komunikacyjnych trwają w dwóch częściach Parku Śląskiego: na alei Harcerskiej, między rondem przy ulicy Parkowej, a rondem przy Stadionie Śląskim oraz w centralnej części parku – na alei Różanej i w obrębie Dużej Łąki. Ten etap działań ma kosztować 4 miliony złotych, a jego zakończenie planowane jest na przełom września i października.

– Zakres robót obejmie wymianę nawierzchni i kanalizacji deszczowej – tłumaczy Artur Cieślak. – Alejki zdecydowanie wymagają już naprawy i częściowej wymiany podbudowy, a także remontu chodników. Ostatnie burze pokazały, że stojąca po deszczu woda to spory problem. Nasza kanalizacja nie była remontowana od początku powstania parku – przypomina.

P

Aktualnie modernizowane są m.in. aleja Harcerska i Różana Nowe ogrodzenie Rosarium – to jeden z elementów prac

MOŻLIWE UTRUDNIENIA Tego typu remonty oznaczają utrudnienia dla pieszych, rowerzystów czy rolkarzy i dla kierowców wjeżdżających do parku. Niestety, pewnych trudności nie da się uniknąć.

W przypadku alei Harcerskiej, wyłączona została już jedna nitka jezdni od wjazdu przy centrum handlowym.

– Z tego powodu prosimy wszystkich, zarówno gości parku, ale też dzierżawców o korzystanie z wjazdu głównego i ruch w kierunku bramy numer 7 Stadionu Śląskiego.

Chodzi o to, by maksymalnie odciążyć modernizowaną aleję Harcerską – tłumaczy Cieślak.

Z kolei w centralnej części parku prowadzony jest remont al. Różanej i kilku innych przecinających Dużą Łąkę. Z użytkowania zostanie również wyłączona część alei Spacerowej, między fontanną a przejściem podziemnym w kierunku Osiedla Tysiąclecia.

BĄDŹMY „NA PARK!”

Zielone tablice informacyjne – oznaczają przestrzeń, która aktualnie jest modernizowana

Rzeźba „Karolinki” zyska dawny blask jeszcze w tym roku

Co ważne, w przestrzeni parku pojawiać się będą także zielone tablice informacyjne, przedstawiające aktualne komunikaty o pracach modernizacyjnych w danej przestrzeni. Zależy nam, by stały się rozpoznawalnym symbolem zmian zachodzących w Parku Śląskim, unaoczniając, jak wspólnie wprowadzamy w życie hasło „Jestem na Park!”.

Dodajmy, że prace modernizacyjne trwają również przy Planetarium Śląskim.

W tamtej części parku z utrudnieniami trzeba się liczyć na odcinku wzdłuż al. Leśnej, a przede wszystkim na al. Planetarium od al. Dojazdowej (przejeżdża tamtędy ciężki sprzęt). Modernizowane jest też ogrodzenie Rosarium, które od strony al. Sportowej nie było remontowane od lat.

Ostatnia z istotnych informacji, to podsumowanie działań, które prowadzone są póki co w zakresie formalnym, ale niedługo przełożą się również na te realizowane w przestrzeni. Trwa przetarg na wyburzenie dawnej kotłowni (teren przy ul. Siemianowickiej), co będzie jednym z etapów szykowania tamtej przestrzeni pod inwestycje. Przygotowywany jest również przetarg na wykonanie zabezpieczenia przeciwpowodziowego (poldery w północnej części parku, w pobliżu stawu Hutnik). W kolejce czeka też modernizacja Świątyni Petrycha (gotowa dokumentacja z pozwoleniem na budowę) oraz wymiana oświetlenia na al. Leśnej. W tym roku, na działania modernizacyjne w Parku Śląskim, zabezpieczono kwotę 10,2 mln zł. ■

SZT UK A W

Y

B

O

R

magazyn instytucji kultury Samorządu Województwa Śląskiego

№ 03 | WRZESIEŃ 2019

U KULTURA OD RĘKI sprawdź dziesiątki wydarzeń, na które warto się wybrać

CZYM ZASKOCZĄ CIĘ TYCHY? zaplanuj kulturalną wycieczkę po regionie

MUZYKA TO MOJA CODZIENNOŚĆ przeczytaj rozmowę z Arturem Rojkiem

SZTUKA w y b o r u | № 03 Większość ludzi nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, jak ogromnie dużo muzyki powstaje każdego dnia na świecie, ile nowych zespołów, nowych płyt, kolejnych muzycznych rewelacji. Ty nurkujesz w tym oceanie. Nie tracisz czasem oddechu? Nie masz wrażenia, że tego wszystkiego jest za dużo?

Miałem takie uczucie dwa, trzy lata temu.

To prawda, że jest tego wszystkiego strasznie dużo, ale w jakichś 70 procentach to zła muzyka. A nauczyłem się już wybierać źródła, które pomagają ograniczyć kontakt z tym, co złe.

Mam też więcej doświadczenia, nie muszę słuchać całej płyty, żeby wiedzieć, czy jest OK. Poza tym funkcjonuję jak każdy współczesny odbiorca muzyki. Nie czekam już tydzień, aż listonosz przyniesie zamówioną płytę CD, nie poświęcam dwóch godzin na wyprawę do sklepu muzycznego. Mam to wszystko w kieszeni, mogę działać szybciej. Moja codzienność to muzyka: słuchanie, przeglądanie serwisów, oglądanie klipów, koncertów, rozmowy ze znajomymi na temat muzyki…

Program OFF Festivalu jest ostatecznym efektem tego całego researchu.

z Arturem Rojkiem rozmawia Iwona Sobczyk

MUZYKA TO MOJA CODZIENNOŚĆ

A czego słuchasz dla przyjemności?

Ostatnio? Japońskiego ambientu. Dla przyjemności słucham muzyki, która mnie nie rozdrażnia i która stanowi tło dla moich stanów emocjonalnych. Takiej, która mnie nie wciąga i nie intryguje z perspektywy zawodowej.

Czyli zespoły grające ostrego rocka, które kocha publiczność OFF Festivalu, odpadają? Daughters raczej sobie do śniadania nie puścisz?

Raczej nie, bo to w tej chwili jest moja praca.

Gdy dzisiaj patrzę na tę całą masę płyt, jakie kupiłem przez całe życie, myślę sobie, że drugi raz już bym sobie na to nie pozwolił. Teraz kolejne moje playlisty na Spotify pojawiają się i znikają jedna za drugą, bo cały czas muszę iść dalej.

Już mnie nie interesuje, co się dzieje u Marlona Williamsa, to już historia. Teraz obserwuję, co nowego u Aldous Harding, która niedawno wydała nową płytę.

fot. Karol Grygoruk

Trochę to okrutne.

Taka praca! Ale ja tę pracę kocham. Lubię tę ciągłą wymianę.

2

A Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, który również w tym roku wystąpił na OFF Festivalu, z jakich powodów słuchasz?

Zaczęło się od Davida Bowie. Piosenka „Warszawa”, która znalazła się na jego płycie „Low”, wyprodukowanej przez Briana Eno, była inspirowana jedną z pieśni wykonywanych przez „Śląsk”. Ten epizod wydaje mi się niezwykle istotny. Poza tym już od dłuższego czasu zagłębiam się w folk. Staram się uciekać od standardowego ujęcia tematu i kierować się raczej ku zjawiskom mniej popularnym i charakterystycznym dla małych grup. Tam znajduję rzeczy naprawdę

№ 03 | SZTUKA w y b o r u oryginalne. Gdy słuchasz współczesnej muzyki alternatywnej, naprawdę rzadko się zdarza, że trafiasz na coś oryginalnego. Większość artystów jest do siebie podobna. Muzyka folk to jest ta przestrzeń, gdzie odkrywam rzeczy zupełnie unikatowe, niepodobne do niczego. Dlatego scena poświęcona muzyce folk na OFF Festivalu jest tak popularna, bo tam ludzie stykają się z muzyką, której nigdy nie słyszeli – trafiają na turecką psychodelię albo Omara Souleymana, który całe życie grał na weselach.

Pomyślałem, że Zespół „Śląsk” to jest kolor, jakiego na OFF Festivalu jeszcze nie było. Idziesz na koncert Daughters – jest głośno i bardzo emocjonalnie; wpadasz na koncert Loyle’a Carnera, a tam hip hop miesza się z jazzem; i nagle na scenie głównej pojawia się „Śląsk”. Co za zderzenie! Ten kontrast niezwykle mi się spodobał.

Poza tym miałem okazję ich poznać, bo występowaliśmy razem na gali Fryderyków. Pojechałem na próby do Koszęcina, pobyłem z nimi trochę.

Wiem coś na temat profesjonalizmu muzyków, cenię go sobie, a „Śląsk” to jest megaprofesjonalizm! Świetnie wykształceni ludzie, o ogromnych umiejętnościach i wielkiej pokorze.

Jest w tym zespole życie?

Moim zdaniem jest, bardzo dużo. Kiedy na próbie ten chór się odezwał, to ciarki mi przeszły.

Próba przed naszym koncertem trwała pół godziny!

Myślałem, że potrwa ze trzy dni, zanim się dopasujemy. A oni są tak przygotowani, że każdą sugestię od razu wcielają w życie i robią to perfekcyjnie. Poza tym wszystkim, to po prostu bardzo fajni ludzie. Przy okazji zacząłem przyglądać się nieco dokładniej ich historii. Zawsze mi się wydawało, że to „Mazowsze” jest najważniejszym folkowym zespołem w Polsce, a tu się okazuje, że to jednak „Śląsk”. Trochę się zmieniło moje pojmowanie folkloru. Kiedyś powiedziałbym pewnie, że to obciach.

Byłem zasłuchany w brytyjskiej muzyce i jak ktoś słuchał metalu, to wydawało mi się, że kompletnie nie mamy o czym gadać. Teraz granice się zatarły.

Muzyka to jest po prostu muzyka.

Tegoroczna edycja OFF Festivalu była czternasta. W przyszłym roku minie 15 lat od powstania OFF Festivalu i 10 lat od przeprowadzki festiwalu do Katowic. Będzie święto?

Nie wiem. Dużo o tym rozmawiamy. Chciałbym, żeby wydarzyło się z tej okazji coś specjalnego, ale wydaje mi się, że to niekoniecznie musi mieć szczególnie uroczysty charakter. Może dojść do wyjątkowego koncertu, może pojawi się wyjątkowe wydawnictwo, ale na pewno nie będzie sztucznych ogni ani polewanego wszystkim szampana.

Zmienił cię ten festiwal?

Myślę, że tak. Chociaż podobno ludzie dzielą się na trzy grupy. Są tacy, którzy stoją w miejscu, tacy, którym się wydaje, że robią dwa kroki do przodu, ale nie zauważają, że zaraz potem drobią do tyłu, i ci, którzy idą do przodu. Ci ostatni to oczywiście mniejszość.

A ty?

Ja składam się z ciągłych powtórzeń.

A masz poczucie, że OFF Festival zmienił coś w mieście, na Śląsku?

Cenię sobie niezwykle konsekwencję i stałość w stosunku do założeń, które Katowice podjęły w 2010 roku, kiedy zaczynały starania o tytuł ESK. Nie wiem, jak to się dzieje, ale tutaj udaje się nie wciągać kultury w polityczne rozgrywki. Ludzie potrafią ze sobą współpracować w bardziej odpowiedzialny sposób niż w innych miastach. Patrzę na Katowice i ich działania poświęcone muzyce bardzo pozytywnie. Ściągnięto OFF Festival i Nową Muzykę, zainwestowano w nową salę NOSPR, inwestuje się w mniejsze festiwale, udało się zdobyć tytuł Miasta Muzyki UNESCO, wykorzystuje się to wszystko w komunikacji. To są bardzo dobre ruchy, które przekładają się na wizerunek miasta. Katowice są dzisiaj postrzegane jako jedno z tych miejsc, może najbardziej wyjątkowe w skali kraju, gdzie muzyka ma ogromne znaczenie. A można przecież do tej historii dopisywać kolejne rozdziały.

Najfajniejsze w organizowaniu festiwalu jest zobaczyć, co te koncerty powodują w ludziach. Gdy widzę, że wychodzą z koncertu zapłakani, rozbawieni, podekscytowani – jestem megaszczęśliwy.

Nie masz jednak wrażenia, że entuzjazm związany ze staraniami o tytuł ESK i tą kulturalną przemianą miasta nieco się wypalił?

Słyszałem to już w 2011 roku. W 2010 roku entuzjazm był, ale w 2011 już go nie było widać.

Tymczasem w 2019 roku wciąż o tym dyskutujemy i już samo to świadczy o tym, jak istotna zmiana się dokonała. Entuzjazm jest kwestią chwili, konsolidacji uczuć i energii. To nie może trwać. Może być natomiast punktem odniesienia i tak jest ze staraniami o tytuł ESK.

„Żeby kultura coś zmieniała, musi być jak ogień – ciągle trzeba coś dorzucać, żeby się paliło” – mówisz w wywiadzie-rzece, jaki przeprowadziła z tobą Aleksandra Klich. Przy OFF Festivalu współpracujesz z wieloma spośród tych, którzy na Śląsku dorzucają do kulturalnego pieca. Swój wkład w OFF Festival mają Medusa Group, pracownia SOKKA...

Istnieje tu środowisko, które się wzajemnie inspiruje i bardzo mnie to cieszy. Przema i Łukasza z Medusy znam od 20 lat. Przyjaźnimy się. Gdyby nie byli topowymi architektami, gralibyśmy razem w zespole. Inspirują mnie jako ludzie. Mieliśmy okazję współpracować wiele razy przy poprzednich edycjach. Działania projektantów z biura SOKKA, którzy w tym roku po raz kolejny odpowiedzialni byli za bramę główną festiwalu, bardzo dobrze wpisują się w nasze założenia. Tak jak oni, chcemy nie tylko dać ludziom trzy dni rozrywki, ale zostawiać po sobie trwałe ślady. I to się udaje! Jeśli Patti Smith w wywiadzie dla „Guardiana” opowiada, że najlepszy koncert na trasie zagrała na OFFie, to jest to trwały ślad w jej historii. Jeśli słyszę, że ktoś założył zespół, bo był pod tak wielkim wrażeniem koncertu Swans w 2011 roku, to czuję, że poruszyliśmy coś istotnego. Chodzę w czasie festiwalu pomiędzy scenami nie po to, żeby słuchać koncertów, to w tym momencie nie jest dla mnie najważniejsze. Najfajniejsze w organizowaniu festiwalu jest zobaczyć, co te koncerty powodują w ludziach. Gdy widzę, że wychodzą z koncertu zapłakani, rozbawieni, podekscytowani – jestem megaszczęśliwy.

A co robisz po festiwalu, gdy sceny są już poskładane, a artyści pożegnani?

We wrześniu zaczynamy rok szkolny. A jeśli chodzi o sprawy zawodowe, to pracuję nad kolejną płytą.

Muszę ją skończyć do listopada. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, ukaże się na wiosnę 2020 roku.

Powiedziałeś kiedyś, że jako muzykowi zależy ci na tworzeniu takiej muzyki, która ciebie samego zaskakuje. Twój nowy materiał jest dla ciebie zakoczeniem?

No jest.

ARTUR ROJE K urodzony w Mysłowicach muzyk, pomysłodawca i dyrektor artystyczny OFF Festivalu w Katowicach. Muzyczną karierę zaczynał w zespole Myslovitz, który stał się jedną z najbardziej popularnych grup na polskiej scenie muzycznej. Kultowy status ma też płyta „Uwaga! Jedzie tramwaj”, jedyne dzieło supergrupy Lenny Valentino, której Rojek był współzałożycielem. Rojek opuścił Myslovitz w 2012 roku.

Dwa lata później debiutował solową

płytą „Składam się z ciągłych powtórzeń”, która sprzedała się w platynowym nakładzie i przyniosła autorowi Fryderyka.

W 2006 roku stworzył OFF Festival, który dzisiaj jest uznawany za jeden z najlepszych festiwali muzyki alternatywnej na świecie.

Na swojej top liście OFF Festival umieścił m.in. magazyn „Time” i „Guardian”.

3

SZTUKA w y b o r u | № 03

DO 3 RAZY SZTUKA!

Oglądaj! Zwiedzaj! Czytaj! Słuchaj!

„TRAVIATA” W NOWEJ ODSŁONIE Znane

wszystkim miłośnikom opery tragiczne losy kurtyzany Violetty w nowej wizji reżyserskiej Michała Znanieckiego przenoszą nas do współczesnego świata celebrytów i mass mediów, w którym główna bohaterka jest szefową prestiżowego magazynu mody. „Traviata” na Dużej Scenie 28 i 29.09 o godz. 18.00, bilety: 15–70 zł.

CHORZÓW BIELSKO-BIAŁA

B Y TO M

Muzeum Historyczne

Muzeum Górnośląskie

ul. Wzgórze 16

pl. Jana III Sobieskiego 2

BIELSKI WRZESIEŃ. PAMIĘĆ O LATACH OKUPACJI 3 września zapraszamy na

HUBERT HILSCHER. PLAKATY ZE ZBIORÓW MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

otwarcie wystawy (godz. 10.00) i sesję popularnonaukową (godz. 12.00) „Bielski wrzesień. Pamięć o latach okupacji”.

Wydarzenia wpisują się w uroczystości obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Wstęp wolny.

Otwarcie wystawy prezentującej twórczość jednego z najbardziej znaczących grafików projektowych, który nadał kształt polskiej plastyce nowoczesnej.

5.09, godz. 17.00, wstęp wolny.

EUROPEJSKIE DNI DZIEDZICTWA

Bielskie muzeum kolejny raz bierze udział w Europejskich Dniach Dziedzictwa, podczas których odbędą się bezpłatne wykłady (7, 8 i 15 września) prowadzone przez pracowników muzeum: „Książęta Sułkowscy – żołnierze niepodległości?”, „Jedno miejsce – dwa pomniki”, „Polskie sploty nad Białą”. Szczegółowy program na www.muzeum.bielsko.pl.

STARE KINO W STARYM ZAMKU Kolejna

odsłona cyklu spotkań filmowych prowadzonych przez Stanisława Janickiego.

Podczas wrześniowego pokazu zostaną zaprezentowane filmy o tematyce wojennej w związku z 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej. Seans 10.09 o godz. 17.00, bilety 8/15 zł.

Regionalny Ośrodek Kultury ul. 1 Maja 8

ŻYWIECKIE TRADYCJE BIBUŁKOWE DAWNIEJ I DZIŚ Od 5 do 30 września

w Galerii Sztuki Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej prezentowana będzie wystawa wieńcząca 20. Konkurs Zdobnictwa Bibułkowego. Wśród kompozycji zdobniczych zobaczyć można i tradycyjne wzory, typowe dla Żywiecczyzny, jak i nowoczesne formy wyrobów bibułkowych inspirowane tradycyjnymi wzorami. Wstęp wolny.

ul. Parkowa 25

O ZBOŻACH, CHLEBIE I ZIOŁACH Zapraszamy na dożynki (8 września od godz. 12.00) w przestrzeni skansenu.

W programie m.in.: prezentacja zwyczajów dożynkowych, korowód dożynkowy, wiejska zabawa, opowieści o historii młynarstwa, ziołach i ziołolecznictwie.

O 16.30 koncert „Moniuszko na ludowo” (Maria Pomianowska z zespołem, suki biłgorajskie, śpiew). Bilety: 7/10 zł, na koncert wstęp wolny od 15.30.

BITWA NA NUTY, CZYLI MIASTO KONTRA WIEŚ Na jednej scenie kapele miejskie

REWIZJE 3. WARSZAWA–KATOWICE– WARSZAWA Otwarcie wystawy będącej

trzecią odsłoną cyklu pokazów prac z kolekcji sztuki Muzeum Górnośląskiego po 1945 r., tym razem w autorskiej reinterpretacji Szymona Kobylarza.

19.09, godz. 17.00, wstęp wolny.

NA ROZDROŻU… ŻYCIE CODZIENNE GÓRNOŚLĄZAKÓW W OKRESIE POWSTAŃ ŚLĄSKICH I PLEBISCYTU Podczas Euro-

i ludowe. Mazurki i polki kontra fokstrot i tango. Warsztaty tańca nie tylko ludowego dla każdego. Bilety: 7/10 zł. Na finał wydarzenia (15 września) koncert w ramach projektu „Moniuszko pod strzechy” (Paweł Kubica, Marcin Wolak, Katarzyna Ćwiek). Na koncert wstęp wolny od 16.00.

DZIEŃ KARTOFLA Prezentacja jesiennych prac polowych i gospodarskich, m.in. wykopków, deptania i kiszenia kapusty.

Bilety: 7/10, od 12.00–16.00. Na finał wydarzenia (29 września) koncert Jazz Moniuszko w wykonaniu Włodka Pawlika. Na koncert wstęp wolny od 15.30.

pejskich Dni Dziedzictwa Maciej Droń opowie o codzienności Górnoślązaków na tle trzech powstań śląskich i okresu kampanii plebiscytowej ukazanej przez plakaty i afisze z tamtego czasu. 8.09, godz. 12.30, wstęp wolny.

CIESZYN

Opera Śląska

Tytułowa trówła to skrzynia z posagiem panny młodej. Co roku symbolicznie uchylane jest jej wieko, by pokazać skarby regionalnej kultury. Koncerty, pokazy, warsztaty, wycieczki, kiermasze – w programie kilkadziesiąt wydarzeń na styku tradycji Śląska Cieszyńskiego ze sztuką współczesną, designem, rzemiosłem i kuchnią.

Festiwal trwa od 19 do 22.09 w Cieszynie i Czeskim Cieszynie.

ul. Moniuszki 21-23

KONCERT INAUGURUJĄCY 75. SEZON

Artyści Opery Śląskiej oraz goście prezentujący najsłynniejsze arie, fragmenty baletowe oraz chóralne zainaugurują 75. sezon na Dużej Scenie.

Nie zabraknie muzycznych wspomnień z całego dorobku artystycznego Opery Śląskiej. Jubileuszowa inauguracja 14.09 o godz. 18.00.

NAJSŁYNNIEJSI KOCHANKOWIE SCENY

Zapraszamy na jedną z najpiękniejszych historii miłosnych w wersji operowej.

Spektakle „Romeo i Julia” Ch. Gounoda z udziałem Andrzeja Lamperta, laureata Złotej Maski za rolę Romea, będzie można oglądać 15 i 27.09 o godz. 18.00 w Bytomiu i 30.09 na deskach Teatru Śląskiego w Katowicach. Bilety: 30–90 zł.

4

Górnośląski Park Etnograficzny

Zamek Cieszyn ul. Zamkowa 3 a, b, c

XIX SKARBY Z CIESZYŃSKIEJ TRÓWŁY

C Z Ę S TO C H O WA Regionalny Ośrodek Kultury ul. Ogińskiego 13A

ŻYWA TRADYCJA W Galerii ART FOTO

do 18.10 trwa wystawa „Łowicki strój ludowy – tradycja żywa” wypożyczona z Muzeum w Łowiczu. Wystawa towarzyszy XXVIII Krajowej Wystawie Rolniczej, Ogólnopolskim Dożynkom Jasnogórskim i XX Dniom Europejskiej Kultury Ludowej.

DUETTE 20 września zapraszamy na

wernisaż wystawy „Duette” – malarstwo i fotografia w relacjach artystek Jolanty Madej i Jutty R. Buchwald. Wystawę będzie można oglądać w Galerii ART FOTO do 9 października.

WIDZĘ, WIĘC JESTEM Trwa konkurs

dla osób amatorsko zajmujących się filmem. Można zgłaszać własne video, plakaty i recenzje filmowe. Zgłoszenia do 31.10. Szczegóły, regulamin i lista nagród na rok.czestochowa.pl.

K ATO W I C E Biblioteka Śląska pl. Rady Europy 1

WYSTAWA PLAKATÓW O POWSTANIACH ŚLĄSKICH We wrześniu w holu głównym Biblioteki Śląskiej zostaną pokazane niezwykle ciekawe prace studentów z Pracowni Plakatu Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, które są efektem współpracy uczelni ze Stowarzyszeniem Powstania Śląskie 90. Wstęp wolny.

OPOWIEŚCI Z PODRÓŻY Kolejne spotka-

nie z cyklu organizowanego wspólnie przez Śląskie Stowarzyszenie Podróżnicze „Garuda” i Bibliotekę Śląską przybliżające dalekie i egzotyczne miejsca.

Barwne opowieści, tym razem z Indii oraz Nowej Zelandii i Wysp Cooka, urozmaicą filmy i fotografie. Spotkanie odbędzie się 23 września o godz. 17.00 w sali Parnassos. Wstęp wolny.

RETORYKA BIBLIJNA – WYKŁAD Dariusz Czyszczoń, prezes Fundacji Areopag, 27 września o godz. 17.00 w sali Parnassos wygłosi prelekcję na temat retoryki biblijnej w przekładach. Fundacja ma na celu popularyzację wiedzy związanej z Biblią, w szczególności poprzez organizację wystaw, wykładów oraz wydawanie książek chrześcijańskich.

Wstęp wolny.

Filharmonia Śląska ul. Sokolska 2

WYJĄTKOWY GOŚĆ Sara Domjanić,

skrzypaczka, objawienie Konkursu Eurowizji dla Młodych Muzyków, wystąpi wraz ze Śląską Orkiestrą Kameralną podczas pierwszego z koncertów inaugurujących 75. jubileuszowy sezon artystyczny. 20.09, godz. 19.00, bilety: 28–50 zł.

№ 03 | SZTUKA w y b o r u

ZNAKOMICI SOLIŚCI Inauguracja

sezonu Chóru i Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Śląskiej z udziałem wybitnego skrzypka Borisa Brovtsyna oraz wokalistów Iwony Sochy i Adama Kutnego. W programie Górecki, Szymanowski i Kilar. 27.09, godz. 19.00, bilety: 35–70 zł.

Instytucja Filmowa SILESIA FILM ul. Górnicza 5

NARODOWE CZYTANIE – „SANATORIUM POD KLEPSYDRĄ” W Kinie Kosmos w ra-

mach tegorocznej edycji akcji Narodowe Czytanie przypomniana zostanie nowela Brunona Schulza ze zbioru „Sanatorium pod Klepsydrą”. Tekst zostanie przeczytany przez aktorów Teatru Śląskiego, a potem odbędzie się projekcja genialnej adaptacji prozy autorstwa Wojciecha Jerzego Hasa. 7 września, godz. 18.00 (Kino Kosmos, ul. Sokolska 66).

Muzeum Śląskie ul. Tadeusza Dobrowolskiego 1

BIENNALE INDUSTRII Muzeum Śląskie

od 26 do 29 września zaprasza do udziału w Biennale Industrii. W programie m.in.: instalacja „Counting memories” Chiharu Shioty, interwencje artystyczne „Stopnie nachylenia” M. Łuczaka we współpracy z S. Szewczykiem i kuratorką J. Rzepką-Dziedzic czy instalacja Bartka Arobala Kociemby „To co ukryte”. Sercem pierwszej edycji festiwalu będzie maraton Johna Zorna 28 września.

FESTIWAL „OPEN THE DOOR” Rusza

2. edycja Międzynarodowego Festiwalu „Open The Door”. W programie wyjątkowe spektakle z całej Europy, przedstawienia plenerowe, prapremiera, artyści cyrkowi, warsztaty oraz imprezy towarzyszące. Teatr Śląski otwiera drzwi na artystów bez granic i podziałów na gatunki i formy. Dofinansowano ze środków MKiDN pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Program na teatrslaski.art.pl, wydarzenie potrwa od 20 do 29 września, bilety kosztują 15, 20 i 30 zł.

MARATON Z MUMIO Artyści kultowego

MUMIO zamieszkają w teatrze na 3 dni i będą co wieczór grać inny program.

Bilety i karnety na ten maraton są dostępne w kasie oraz online. Mumio zagra 6, 7 i 8 września na Dużej Scenie.

Bilety: 50–90 zł.

Rialto odbędzie się przegląd filmów ukazujących różne oblicza fotografii: reklamowej, portretowej, etnograficznej i reporterskiej. W programie przeglądu znajdą się filmy przybliżające pracę mistrzów fotografii: Antona Corbijna, Tadeusza Rolke, Sebastiao Salgado i Berta Sterna. 21-23, 25, 28-29 września (Kinoteatr Rialto, ul. Św. Jana 24).

ul. Teatralna 4

ROZMOWY O SZTUCE 13 września RIK

zaprasza na promocję książki „Pędzlem i dłutem. O twórczości Ludwika Konarzewskiego juniora (1918–1989)” autorstwa Ireny Kontny, historyczki sztuki. Podczas spotkania będzie można kupić publikację. uwagę na górnicze miejsca pamięci.

W drugiej połowie września RIK zorganizuje wycieczkę autokarową szlakiem górniczych tradycji na terenie Zagłębia Wałbrzyskiego. Ponadto planowane jest spotkanie inauguracyjne cyklu „Czarne charaktery” ze społecznikami i przedstawicielami świata kultury działającymi na rzecz zachowania górniczego dziedzictwa. Szczegóły na rik.katowice.pl.

WARSZTATY EDUKACJI KULTUROWEJ

Regionalny Instytut Kultury w Katowicach 14 września zaprasza edukatorów na bezpłatne warsztaty do WOM w Częstochowie, których tematem będą przeżycia uczestników podczas odbioru różnych treści kultury. Obowiązują zapisy: tel. 32 201 77 70.

Instytucja Kultury Ars Cameralis Silesiae Superioris

Teatr Śląski

ul. Ligonia 7

Rynek 10

BARTEK BUCZEK – KOLARZ Wystawa

PRAPREMIERA SZTUKI Z PULITZEREM

podejmuje różne aspekty kolarstwa i jego symboliki. Do udziału autor i kurator zaprosili cenionych twórców młodego pokolenia: P. Branasa, R. Dominika, M. Gayera, M. Kielesińską, K. Radziszewskiego, F. Rybkowskiego, J. Szewczyka, K. Żukowskiego. Kurator: M. Suchora. Wernisaż odbędzie się 14 września w Rondzie Sztuki. Wystawa zapowiada tegoroczny XXVIII Festiwal Ars Cameralis.

ul. Brama Wybrańców 1

KSIĄŻĘCY DWÓR W PSZCZYNIE W OBIEKTYWIE Wystawa eksponująca

ponad 300 archiwalnych fotografii arystokratycznej posiadłości z okresu od początku XX w. aż po lata 40. Ekspozycję można oglądać do 30 listopada 2019 r. w Stajniach Książęcych w Pszczynie.

ARGENTYŃSKI PIANISTA W PAŁACU

W ramach Before 5. Jazz&Literatura Festiwal 2019 zapraszamy na koncert wybitnego argentyńskiego pianisty i kompozytora Julio Mazziottiego.

Wydarzenie rozpocznie się o godz. 18.00 w Sali Lustrzanej Muzeum Zamkowego w Pszczynie 7 września 2019 r.

Rezerwacja biletów poprzez system www.rezerwacja.zamekpszczyna.pl. zamku w Pszczynie odbędzie się wyjątkowy koncert w wykonaniu tajskiego kompozytora i pianisty Nata Yontararaka oraz perkusjonisty Łukasza Kurzydło. Wieczór zatytułowany „From Thai Classical to Thai Folk Music” rozpocznie się w sobotę o godz. 18.00, koncert wzbogaci występ tancerzy z Tajlandii.

Bilety: 50 zł.

Regionalny Instytut Kultury

CZARNA PAMIĘĆ Projekt ma zwrócić

ZAWÓD FOTOGRAF, CZYLI PRZEGLĄD FILMÓW O FOTOGRAFII W Kinoteatrze

Muzeum Zamkowe

MUZYCZNA TAJLANDIA 28 września na

80. URODZINY KRZYSZTOFA ZANUSSIEGO Cykl wydarzeń w Kinie Kosmos z okazji jubileuszu artysty. W programie pokazy filmów i etiud mistrza Zanussiego oraz spotkanie z reżyserem i jego współpracownikami, m.in. z aktorem Tadeuszem Bradeckim oraz dyrygentem Markiem Mosiem. Na wydarzenia w ramach cyklu zapraszamy 10, 17 i 24 września (Kino Kosmos, ul. Sokolska 66).

PSZCZYNA

Cztery osoby. Dwie opowieści. Jedna cena. Nagrodzony Pulitzerem w USA tekst urodzonej w Bytomiu Martyny Majok „Koszt życia” („Cost of Living”) ​to opowieść o przeszywającej samotności w obecności innych. Polską prapremierę na Scenie Kameralnej w Katowicach reżyseruje M. Bogajewska, która pyta widzów, co tak na naprawdę znaczy „niepełnosprawność”. Pierwsze pokazy zaplanowano 20, 21, 22, 24, 25 września o 19.00 lub 20.00.

KOSZĘCIN Zespół Pieśni i Tańca ŚLĄSK ul. Zamkowa 3

KONCERTY NA ZAMKU „NA POLSKĄ NUTĘ…” Kameralny koncert pieśni

w wykonaniu Grzegorza Piotra Kołodzieja i Wojciecha Szymczewskiego w ramach Roku Stanisława Hadyny – w 100-lecie urodzin założyciela Zespołu.

Wejściówki na koncert 24 września o godz. 17.00 do pobrania w Recepcji Zespołu od 15 września, tel. 34 310 64 01.

INAUGURACJA 67. SEZONU ARTYSTYCZNEGO ZESPOŁU „ŚLĄSK”

Koncert galowy w wykonaniu chóru, baletu i orkiestry Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. St. Hadyny w namiocie koncertowym na terenie Zespołu Pałacowo-Parkowego w Koszęcinie. 25 września, 14.00, wstęp wolny (ilość miejsc siedzących ograniczona).

POSŁUCHAJMY MONIUSZKI Koncert

chóru i orkiestry Zespołu w ramach Roku Moniuszki. W repertuarze twórczość sakralna kompozytora – nieco mniej znana, ale przez to niezwykle ciekawa dla melomanów. Zespół „Śląsk” przypomni ją słuchaczom 18 września o godz. 19.00 (Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, ul. Mickiewicza 8, Racibórz, wstęp wolny).

ZABRZE Muzeum Górnictwa Węglowego ul. Jodłowa 59

Sztolnia Królowa Luiza ul. Sienkiewicza 43

DETEKTYWI W KOPALNI 7 września

od 10.00 zaplanowano odkrywanie tajemnic Parku12C z tematycznym, detektywistycznym zwiedzaniem podziemi. W programie m.in. gra terenowa, warsztaty detektywistyczne, spotkanie z autorką książek dla dzieci, warsztaty z policjantami. Bilety do kupienia na https://www.sztolnialuiza.pl.

MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL IM. PENDERECKIEGO W ZABRZU

Zapraszamy na siódmą edycję wyjątkowego festiwalu muzyki klasycznej pod patronatem kompozytora – artystyczne wydarzenia prezentowane są 320 metrów pod ziemią w Kopalni Guido. Lista tegorocznych gwiazd muzyki i pełny program oraz bilety na stronie http://www.penderecki320.com.

5

SZTUKA w y b o r u | № 03

KULTURALNA WYCIECZKA PROPOZYCJE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

Wpadnij do Tychów!

Górnośląska Gdynia – takie skojarzenia przywołuje miasto nie tylko dzięki walorom przyrodniczym (akwen wodny i otoczenie lasami) czy modernistycznej architekturze i szerokim ulicom, ale też... trolejbusom.

KULTUROWY BRYK „EtnoBryk”, czyli edukacja regio-

nalna w nowym wydaniu, to inicjatywa Regionalnego Instytutu Kultury, z której korzystać będą mogły dzieci i młodzież szkolna. Przygotowane scenariusze zajęć i materiały edukacyjne związane z kulturą i specyfiką regionu można pobrać bezpłatnie ze strony www.rik.katowce.pl.

OPOWIEŚĆ PARPARUSZY – NIEZWYKŁE ROŚLINY

Warsztaty dla rodzin z dziećmi (6-9 lat). Parparusza to wędrowna wytwórnia zdarzeń. Bajarka poprzez opowieści i przy dźwiękach instrumentów zabierze uczestników w podróż po odległych krainach w poszukiwaniu pochodzenia egzotycznych roślin | Muzeum Śląskie w Katowicach | 22.09, godz. 11.00, 13.00 | stolarnia | 9 zł

NABÓR DO OGNISKA WOKALNO-BALETOWEGO Nabór do

fot. www.slaskie.travel, T. Renk

artystycznego ogniska – specjalistycznej placówki kształcącej wokalnie i tanecznie dzieci od 5 do 13 roku życia. Zajęcia prowadzą pedagodzy bytomskiej szkoły baletowej oraz instruktorzy Zespołu „Śląsk” | Pawilon im. E. Kamińskiej w siedzibie Zespołu „Śląsk” w Koszęcinie | nabór: 16, 23 i 30.09, godz. 17.00

KINO DZIECI Replika jednego z większych festiwali

Osadnictwo na tym terenie sięga czasów średniowiecznych, a pierwsza wzmianka pochodzi z 1467 r. Wioska Tychy przez wiele wieków należała do rodów panujących na ziemi pszczyńskiej. Twierdzi się, że jeszcze w samodzielnej wtedy gminie Paprocany w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r. nastąpił wybuch I powstania śląskiego. W 1934 r. Tychy stały się gminą wiejską na prawach miejskich, a pełnię praw miejskich uzyskały w 1951 r. Wtedy też rozpoczęto budowę Nowych Tychów mających spełniać funkcję miasta sypialni dla okolicznych miast aglomeracji. Generalnymi projektantami byli architekci Hanna Adamczewska-Wejchert i Kazimierz Wejchert. Pierwsze wybudowane wzorcowe osiedle oznaczono literą A, a następne nazywano kolejnymi literami alfabetu (starając się, aby nazwy ulic zaczynały się literą zgodną z nazwą danego osiedla). Autorem projektu osiedla „A” był Tadeusz Teodorowicz-Todorowski.

Wycieczkę warto rozpocząć od wizyty w Muzeum Miejskim w Tychach mieszczącym się w budynku Starego Magistratu, które – poza wyróżniającymi je zbiorami fotografii dokumentującymi życie miasta – organizuje też spacery zapoznające z ważnymi obiektami. Jego oddziałem jest mieszcząca się na Stadionie Miejskim Tyska Galeria Sportu, gdzie dostępna jest wystawa stała „Sportowa strona miasta. Historia. Wydarzenia.

Mistrzowie”, bo z miastem związani są tacy sportowcy jak hokeiści Mariusz Czerkawski i Krzysztof Oliwa czy piłkarz Arkadiusz Milik. Kolejny przystanek to impresaryjny Teatr Mały, powiązany niegdyś z tyską Fabryką Samochodów Małolitrażowych. Warto też odwiedzić

6

Pasaż Kultury Andromeda, a tam zajrzeć do Miejskiej Galerii Sztuki „Obok”, która posiada własną kolekcję sztuki współczesnej i organizuje prestiżowy konkurs fotografii prasowej Tychy Press Photo. W Tychach zadomowiła się również Aukso Orkiestra Kameralna Miasta Tychy nagrywająca muzykę filmową i ścieżki dźwiękowe do gier komputerowych czy koncertująca z Leszkiem Możdżerem oraz Aphex Twinem. Przyciąga nie tylko architektura socrealistyczna (osiedle „A” z ikonicznym centralnym placem św. Anny, gdzie znajdują się słynna kamienna figura robotnicy oraz budynek dawnego domu kultury, w którym karierę zaczynał Rysiek Riedel – legendarny wokalista bluesowej grupy Dżem), bo na fanów architektury postmodernistycznej czeka swoista ikona, czyli Brama Słońca.

Na trasie wycieczki znajdzie się też coś dla miłośników złotego trunku, czyli dwa browary. Tyskie Browary Książęce to założony w 1629 r. najstarszy nieprzerwanie działający browar w Polsce. W istniejącym na jego terenie od 2004 r. Muzeum Piwowarstwa można poznać wszystkie etapy warzenia, butelkowania i degustacji złocistego napoju. Z kolei konkurencyjny, założony w 1898 r. Browar Obywatelski to obecnie kompleks trzynastu zabytkowych budynków, gdzie można zapoznać się z historią miejsca.

Jak dotrzeć do Tychów? Chociażby Kolejami Śląskimi, a na miejscu przejechać się trolejbusem z dworca kolejowego przez całe miasto na Paprocany, gdzie można odpocząć nad malowniczym jeziorem.

Agnieszka Woszczyńska

kina młodego widza po raz kolejny w Kinie Światowid. W programie zestaw najnowszych produkcji filmowych, które bawią i uczą, m.in. „Niezwykłe lato z Tess”, „Cały świat Romy” oraz animacja o nowych przygodach energicznej sroki Solan i nieśmiałego jeża Ludwika, „Solan i Ludwik – misja Księżyc” | Kino Światowid w Katowicach | 21–29. 09 | 15/17 zł

KOMIKS W TEATRZE Nagradzany na festiwalach i doce-

niony przez recenzentów spektakl „Staś i Zła Noga” na podstawie cenionego komiksu Tomasza Grządzieli polecany jest młodym widzom od 10 roku życia. Teatralna lekcja wrażliwości i seria przygód Stasia, który mierzy się ze światem i swoją Złą Nogą | Teatr Śląski w Katowicach | 24–26.09, godz. 11.30 | 25/35 zł

FILHARMONIA DZIECIOM Dzieciom w wieku 3–6 lat pro-

ponujemy wrześniowe Muzyczne Przedszkole. Poszukamy wspólnie odpowiedzi na wiele frapujących pytań związanych z muzyką. Zapisy: Adam Żaak, tel. 500 184 912, e-mail: a.zaak@filharmonia-slaska.eu | Filharmonia Śląska w Katowicach | 9.09, godz. 9.30 i 11.00 | 9 zł

BARWY POWSTAŃ ŚLĄSKICH NA SZKLE Zajęcia eduka-

cyjno-kulturalne dla młodzieży i nauczycieli historii.

Każde z zajęć składa się z prelekcji poświęconej dziejom Powstań Śląskich oraz z warsztatów malarstwa na szkle o tematyce powstańczej | Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej | 1–30.09 | udział bezpłatny

LEKCJE EDUKACYJNE Połączenie nauki z zabawą

i podziemną przygodą. Kilkanaście wariantów lekcji edukacyjnych dla wszystkich poziomów nauczania (dzieci i młodzież od 4 do 18 lat). Więcej informacji pod numerem telefonu tel. 32 271 40 77 | Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu

DOM OŚWIATOWY DZIECIOM Dom Oświatowy Biblio-

teki Śląskiej organizuje warsztaty i zajęcia dla dzieci i młodzieży, m.in. Czytanie Sztuki, Dźwiękomalowanie oraz oprowadzanie po gabinecie Alfreda Szklarskiego.

Informacje o bieżących wydarzeniach znajdują się na Facebooku Domu Oświatowego | Biblioteka Śląska w Katowicach, ul. Francuska 12 | pon.–pt. 9.00–17.00 | informacje: 32 25 54 321

№ 03 | SZTUKA w y b o r u

CZY PLAKAT PRAWDĘ CI POWIE Warsztaty podczas Eu-

ropejskich Dni Dziedzictwa. Dzieci i młodzież poznają historię plakatów plebiscytowych oraz dowiedzą się, jak tworzyć przekaz reklamowy. Muzeum Górnośląskie w Bytomiu | 7.09, godz. 12.30 | wstęp wolny

SZKOŁA TEATRU – LEKCJA 5 Szkoła Teatru to edukacyj-

ny projekt adresowany do uczniów szkół ponadpodstawowych. Podczas zajęć odbywających się w przestrzeni Małej Sceny Teatru Rozrywki staramy się przybliżyć uczestnikom tajniki języka scenicznego | Teatr Rozrywki w Chorzowie | 10 i 11.09, godz. 10.00 | 10 zł

CZAS DLA RODZINY SKOCZ Z BAJTLEM DO KINA Cykl stworzony specjalnie

z myślą o matkach, ojcach i opiekunach z niemowlakami. Jest to okazja do obejrzenia nowości i nadrobienia zaległości kinowych. Na ekranie nowości filmowe dla dorosłego widza, a na sali klimat przyjazny maluchom.

We wrześniu w programie m.in. laureat Złotej Palmy w Cannes „Parasite” | Kino Światowid w Katowicach | 5, 12, 19, 26.09, godz. 12.00 | 15/18 zł

MAPA POWSTAŃ ŚLĄSKICH Jesienią w siedzibie Regio-

nalnego Instytutu Kultury w Katowicach będzie można bezpłatnie otrzymać materiał edukacyjny o trzech powstaniach śląskich. Mapa pozwoli aktywnie uczestniczyć w grach terenowych w ramach zadania „Zagłębie Powstań Śląskich”. Wydanie dofinansowano z programu „Niepodległa” | RIK w Katowicach

FESTIWAL FOLKLORYSTYCZNY „SILESIA” Otwarte dla

publiczności wieczory folklorystyczne z koncertami muzyki ludowej z całego świata. Wśród wykonawców egzotyczne zespoły folklorystyczne z Argentyny, Ekwadoru, Wysp Kanaryjskich oraz z Serbii i Słowacji. Patronat Polskiej Sekcji CIOFF | Zespół Pałacowo-Parkowy w Koszęcinie | 2–8.09, godz. 18.00 | wstęp wolny

FILHARMONIA RODZINNIE Pierwszy z koncertów

w ramach Filharmonii Malucha dla maluchów, niemowląt oraz dzieci w brzuszkach realizowany razem z katowicką Szkołą Muzyczną YAMAHA. Szczegóły: filharmoniamalucha.pl | 22.09, godz. 10.00 i 12.00

EUROPEJSKIE DNI DZIEDZICTWA 2019 W programie

Europejskich Dni Dziedzictwa m.in. oprowadzanie tematyczne o tkaninach w sztuce, spotkania w pracowni konserwatorskiej, warsztaty dla rodzin z dziećmi „Tańcowała igła z nitką” | Muzeum Śląskie w Katowicach | 14–15.09 | w tych dniach wstęp do muzeum, w tym na wydarzenia organizowane w ramach Dni Dziedzictwa, 1 zł

SPOTKANIA Z TRADYCJĄ Wycieczki śladami tradycji

pogranicza Polski i Słowacji oraz warsztaty sztuki ludowej dla dzieci z opiekunami w ramach mikroprojektu „TransEtno – spotkania z tradycją polsko-słowackiego pogranicza” współfinansowanego ze środków EFRR Program Interreg V-A Polska – Słowacja 2014–2020 i budżetu państwa | Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej | 1–30.09 | udział bezpłatny

CIESZYŃSKI JARMARK RZEMIOSŁA Kilkudziesięciu twórców z Polski, Czech i Słowacji, pokazy rzemiosła, koncerty, warsztaty rodzinne: „Z rzemiosłem na wesoło” i „Kuchnia regionalna”. Szczegóły: zamekcieszyn.pl | Wzgórze Zamkowe w Cieszynie | 22.09 | wstęp wolny

STAJNIE KSIĄŻĘCE W PSZCZYNIE Wystawa „Mieczysław

Wielomski. Silesia – przeciw nicości". Fotografia Wielomskiego łączy tradycje piktorializmu z przełomu wieków XIX i XX z nowoczesną fotografią cyfrową. Więcej informacji na stajnieksiazece.pl | Muzeum Zamkowe w Pszczynie – Stajnie Książęce | do 30.11 | 4/7 zł

DYSKUSYJNE KLUBY KSIĄŻKI Biblioteka Śląska koor-

WARSZTATY EDUKACYJNE DLA SENIORÓW Dział Biblio-

terapeutyczny Biblioteki Śląskiej prowadzi warsztaty edukacyjne dla seniorów. Wśród nich m.in.: cykl zajęć komputerowych, kursy językowe oraz multimedialne kursy online, w tym kurs fotografii i doskonalenia pamięci. Obowiązują zapisy | Biblioteka Śląska w Katowicach, ul. Ligonia 7 | pon.–pt. 8.00–18.00 | informacje: 32 251 42 21

dynuje w naszym regionie działalność Dyskusyjnych Klubów Książki – wspólnego projektu Instytutu Książki i bibliotek wojewódzkich. W ramach działania Klubów, niezależnie od wieku czy wykształcenia, można rozmawiać o książkach. Na Śląsku działa 100 DKK, w tym 30 dla dzieci i młodzieży | Biblioteka Śląska w Katowicach | pon.–pt. 8.00–15.00 | informacje: 32 20 83 761

SPOTKANIE Z ARTYSTĄ W ramach Polifonii RIK będzie

TROCHĘ ODWAGI I ŚWIEŻE FORMY Rodzinna akcja

o udziale kobiet w powstaniach śląskich? W narracji dotyczącej powstań utrwaliło się postrzeganie mężczyzn jako jedynych bohaterów tych wydarzeń.

Niewielki odsetek powstańców stanowiły kobiety, a jednak gdyby nie ich mobilizacja i wsparcie, historia nie nabrałyby takiego znaczenia. Warsztaty mają wprowadzić uczestników w tematykę badań genealogicznych, także w formie ćwiczeniowej | Muzeum Śląskie w Katowicach | 10.09, godz. 18.00 | wstęp wolny

happeningowa podczas Europejskich Dni Dziedzictwa dla tych, którzy chcą poznać nie tylko w teorii awangardowych artystów zmieniających oblicze sztuki dwudziestolecia międzywojennego. Muzeum Górnośląskie w Bytomiu | 14.09, godz. 12.30 | wstęp wolny

SPEKTAKL „CZARNO NA BIAŁYM” „Czarno na białym”

jest opowieścią o akceptacji siebie, tolerancji wobec innych i o przyjaźni. Rzecz dzieje się w świecie zwierzątek oraz w królestwie czarno-białości, ale przesłanie „dla ludzi” jest bardzo wyraźnie | Teatr Rozrywki w Chorzowie | spektakle 14.09, godz. 17.00 oraz 15.09 godz. 16.00 | od 20 zł

gościł Johna Marka – amerykańskiego pianistę polskiego pochodzenia, pisarza, reżysera, scenarzystę i producenta filmu „Chopin i Liszt w Paryżu”. Spotkanie poprowadzi Adam Rozlach | Regionalny Instytut Kultury | 27.09, godz. 17.00 | wstęp bezpłatny

WARSZTATY GENEALOGICZNE Skąd czerpiemy wiedzę

FILHARMONIA SENIORA Osobom powyżej 65. roku

życia oferujemy stałe zniżki na bilety. Zapraszamy na koncerty inaugurujące sezon: 20.09, godz. 19.00 (bilety ulgowe w cenie 28–35 zł) oraz 27.09, godz. 19.00 (bilety ulgowe w cenie 35–49 zł) | Filharmonia Śląska w Katowicach | bilety w kasie i online

SÓL ZIEMI CZARNEJ 27 września o godz. 18.00 w Galerii

KULTURA DLA SENIORÓW SŁODKI KONKURS Cieszyński konkurs pieczenia stru-

dla im. Kingi Iwanek-Riess to szansa sprawdzenia się przez miłośników regionalnych smaków. Oceniane są wierność tradycyjnym recepturom, walory smakowe i wygląd strudli. Na najlepszych czekają atrakcyjne nagrody. Szczegóły: zamekcieszyn.pl | Wzgórze Zamkowe w Cieszynie | 22.09 | udział bezpłatny

POKAZY DLA SENIORÓW W KINACH W ramach cykli dla

seniorów w Kinie Kosmos pokazane zostaną dwa filmy z Catherine Deneuve i jej córką Chiarą Mastroianni: „Pamiętniki Claire Darling” i „3 serca”, zaś w Rialcie francuska komedia „I znów zgrzeszyliśmy dobry Boże” oraz dokument „Pavarotti”, a w Światowidzie „Tajemnice ojca Pio” i komedia romantyczna „Niezbędna konieczność”. Na widzów żywieckiego Kina Janosik czeka pokaz dramatu „Tajemnice Joan” | Kino Światowid w Katowicach: 10 i 24.09, godz. 12.00 | Kino Kosmos w Katowicach: 11 i 25.09, godz. 11.00 | Kinoteatr Rialto w Katowicach: 15 i 29.09, godz. 15.00 | Kino Janosik w Żywcu: 10.09, godz. 16.00 | 10 zł

SPACER PO REZYDENCJI Muzeum Zamkowe w Pszczy-

nie urzeka autentyzmem, przenosząc odwiedzających w klimat arystokratycznej rezydencji z przełomu XIX i XX w., której wygląd nie zmienił się po dziś dzień. Muzeum oferuje zniżki dla seniorów. Więcej informacji na stronie www.zamek-pszczyna.pl oraz na portalach społecznościowych | Muzeum Zamkowe w Pszczynie

ART FOTO odbędzie się projekcja filmu „Sól ziemi czarnej” – filmu historycznego z 1969 r. w reżyserii Kazimierza Kutza | Regionalny Instytut Kultury w Częstochowie | wstęp wolny

ŚLADAMI STANISŁAWA HADYNY Podczas Europejskich

Dni Dziedzictwa zwiedzanie z przewodnikiem Zespołu Pałacowo-Parkowego w Koszęcinie. Na trasie wycieczki: sale pałacowe, gabinet prof. S. Hadyny, kaplica pałacowa, wieża z tarasem widokowym oraz wystawy poświęcone Hadynie | Zespół Pałacowo-Parkowy w Koszęcinie | 7, 8, 14, 15.09 co godzinę od 12.00 do 17.00 | wstęp wolny, obowiązują zapisy

KULTURA 60+ Od 27 do 29 września, w ramach akcji

„60+ Kultura”, Muzeum zaprasza seniorów na warsztaty „Haft Wilamowski” oraz zwiedzanie ekspozycji w Zamku | Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej – Zamek Książąt Sułkowskich | wstęp 2 zł, warsztaty 2 zł

SZTUKOWANIE Wrześniowe zajęcia z cyklu „Sztukowanie”. Bez dalekich podróży z seniorami zaglądamy do największych muzeów świata i opowiadamy o życiu niezwykłych artystów. Najbliższy wykład: „Po drugiej stronie lustra. Diego Velázquez” | Teatr Śląski, Scena w Galerii | 10.09, godz. 11.00 | 1 zł

ŚLĄSKI SPLOT, CZYLI SŁÓW KILKA O STROJU LUDOWYM Urszula Batko i Anna Jurczyk w trakcie pokazu etnograficznego podczas Europejskich Dni Dziedzictwa opowiedzą o różnorodności dawnych i tradycyjnych ubiorów z Górnego Śląska. Muzeum Górnośląskie w Bytomiu | 15.09, godz. 12.30 | wstęp wolny

NIEBUDEK ŚPIEWA COHENA Dariusz Niebudek śpiewa

piosenki mistrza Cohena. Koncert ukazuje różne oblicza najpiękniejszych emocji w piosenkach i wierszach Leonarda Cohena | Teatr Rozrywki w Chorzowie | 23.09, godz. 19.30 oraz 25.09, godz. 18.00 | 59 zł

7

CIĄG DALSZY NASTĄPI

KULTURA NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI Lokalne święta – sprawdź, jakie wyjątkowe wydarzenia dzieją się tuż za rogiem. Na styku tego, co w kulturze trwa od wieków, w zaskakującym połączeniu z tym, co nowe. Przekonaj się, co to jest np. cieszyńska trówła i posłuchaj, jak Moniuszko zgra się z jazzem.

A gdyby tak zamienić salę koncertową na scenę przy zabytkowej chacie? Dzisiejsza działalność koncertowa koncentruje się często na eleganckich salach, tymczasem chorzowski skansen postanowił wykorzystać autentyczne miejsce, swoją siedzibę, by zorganizować oryginalne i bezpłatne koncerty w plenerze. Trwa Rok Moniuszkowski, a powiązanie Muzeum „Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie” z muzyką Moniuszki nie jest przypadkowe. Obok Chopina to najważniejszy twórca polskiej szkoły narodowej. Stało się tak dzięki wykorzystaniu przez Moniuszkę polskiej ludowości. Takie elementy jak tańce narodowe, które wprowadził do oper i operetek, motywy przyśpiewek ludowych czy pieśni opisujące polskie zwyczaje to przecież nic innego jak elementy opisujące Polskę XIX wieku i wiejskie domostwa.

Pracownicy skansenu, przygotowując program wrześniowych koncertów, poszli o krok dalej i połączyli Moniuszkę z niezwykłymi interpretatorami polskiej sceny muzycznej. Pierwsza odsłona podkreśli ludowość, bowiem w Chorzowie zabrzmią suki biłgorajskie i śpiew. Gościem koncertu 8 września będzie Maria Pomianowska, która koncertowała ze światowej sławy artystami, m.in. z Yo-Yo Mą czy Branfordem Marsalisem.

Koniecznie należy wybrać się też na finał projektu 29 września, tj. na kompozycje Moniuszki w interpretacjach Włodka Pawlika, wybitnego pianisty i kompozytora, laureata wciąż pierwszej i jedynej w historii nagrody Grammy dla polskiego jazzu.

Pełny program koncertów na stronie Skansenu.

Miłośników kompozytora odsyłamy także na wydarzenia do Opery Śląskiej i Filharmonii Śląskiej.

O tradycję w nowej odsłonie zadbał też Cieszyn, i to po obu stronach Olzy. Koncerty, pokazy, warsztaty, wycieczki, spotkania – program tegorocznych „Skarbów z cieszyńskiej trówły” to kilkadziesiąt wydarzeń na styku tradycji Śląska Cieszyńskiego ze sztuką współczesną i designem. Tytułowa „trówła” to zdobiona skrzynia wianna, w której przechowywano posag panny młodej. Co roku jej wieko jest symbolicznie uchylane, by pokazywać skarby regionalnej kultury w momencie, w którym lokalność staje się znów wartością. Do stałych punktów „Trówły…” (19–22.09) należy m.in. jarmark rzemiosła z twórcami z Polski, Czech i Słowacji. W Zamku Cieszyn będzie też można zobaczyć wystawę „ROBIĆ/RZECZY” prezentującą świat współczesnych rzemieślników, m.in. warsztat tkacki, ceramiczny, kaletniczy czy introligatorski.

Beata Mońka, Angelika Nowicka

KULTURALNY SŁOWNIK DLA DZIECI Artyści czytają najczęściej słowa, ale są i tacy, którzy potrafią czytać muzykę. Choć brzmi to dziwnie, to zanim zacznie się grać utwory w salach koncertowych, to najpierw się je czyta w specjalnym zapisie nutowym, który przygotował kompozytor (i autor słów, jeśli są partie wokalne). Ta specjalna książeczka z nutami i wskazówkami, co i jak grać oraz śpiewać, nazywa się par tytur a.

Dawno, dawno temu, kiedy druk nie był jeszcze powszechny, muzycy prowadzeni przez pierwszego skrzypka lub dyrygenta musieli się uczyć wykonania utworu na pamięć. Dziś jest o wiele łatwiej, bo na specjalnie przygotowanych stolikach – pulpitach – każdy może położyć partyturę i mieć „ściągę” do zaglądania podczas koncertu. Partytury stosowane są głównie do takich utworów, które są przeznaczone dla wielu instrumentów. Dyrygent, który staje przed orkiestrą, ma partyturę całości, on bowiem prowadzi wszystkich muzyków. wytnij i przypnij na tablicy nad swoim biurkiem

S Z T U KA w y b o r u sztukawyboru@teatrslaski.art.pl wydawca Park Śląski dodatek do „Gazety Parkowej” nakład 100 000 egzemplarzy

redaktorka prowadząca Aleksandra Czapla-Oslislo redakcja numeru 03/09.2019: Barbara Bajus, Katarzyna Bazgier, Michalina Bieńkowska, Adrianna Binias, Paweł Doś, Jadwiga Lemańska (skład, opracowanie graficzne), Katarzyna Kleczko, Monika Kosielak, Agnieszka

Kosmala, Julia Korus (korekta), Agnieszka Kukuła, Tobiasz Melanowski, Bartłomiej Micherda, Alicja Migdał-Drost, Beata Mońka, Magdalena Nowacka-Goik, Angelika Nowicka, Sara Nowicka, Sylwia Pająk-Figula, Maciej Pezdek, Wanda Rajman, Michał Sikora, Agnieszka Skrzelowska, Marta Szybiak, Iwona Sobczyk, Agnieszka Woszczyńska

Zamieszczone zdjęcia pochodzą z materiałów prasowych instytucji kultury | zdjęcie na okładce Karol Grygoruk ikony (s. 6–7) www.flaticon.com Wersja elektroniczna dostępna na issuu.com

magazyn współtworzony jest przez przedstawicieli instytucji kultury Samorządu Województwa Śląskiego

Śląskie dla aktywnych /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

REKLAMA

REKLAMA

nr 8/2019

gazetaParkowa

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

9

10

wydarzenia

gazetaParkowa nr 8/2019 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

CEL: PRZYJAZNA ZIELEŃ MIEJSKA /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

PO KOLEJNYM, ROBOCZYM SPOTKANIU Z INSTYTUCJAMI, KTÓRE WSPÓŁPRACUJĄ Z PARKIEM ŚLĄSKIM W RAMACH EUROPEJSKIEGO PROJEKTU URBAN LINKS2 LANDSCAPE, WE WRZEŚNIU DO CHORZOWA ZJADĄ GOŚCIE Z CAŁEJ EUROPY. Park Śląski

Wojciech Zamorski rzypomnijmy, że w ramach członkostwa w Europejskim Stowarzyszeniu Parków i Ogrodów (EGHN), Park Śląski otrzymał zaproszenie do udziału w międzynarodowym, partnerskim projektcie Urban Links2 Landscape (UL2L), realizowanym w ramach unijnego programu Interreg Europe. Liderem projektu jest niemiecka instytucja publiczna LVR (Landschaftsverband Rheinland) z siedzibą w Dusseldorfie, a pozostali partnerzy pochodzą ze Szwecji, Włoch, Wielkiej Brytanii oraz Łotwy.

Projekt obejmuje publiczne tereny zielone w obrębie miast ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnego zagospodarowania nieużytków, rekultywacji terenów poprzemysłowych oraz aranżację zieleni w centrach i na pograniczu miast z zewnętrznym krajobrazem.

Głównym celem UL2L jest identyfikacja najlepszych lokalizacji dla wprowadzenia nowych, społecznie pożytecznych form adaptacji publicznych terenów dla usług ekosystemowych, miejskiego ogrodnictwa oraz proekologicznej edukacji, rekreacji i turystyki. Końcowym efektem projektu będą rekomendacje, wykaz dobrych praktyk oraz plan działania adresowane do samorządowych decydentów i twórców regionalnych oraz lokalnych strategii rozwoju.

Głównym interesariuszem projektu jest Urząd Marszałkowski (Województwo Śląskie) nadzorujący realizację i aktualizację Regionalnego Programu Operacyjnego. Beneficjentami projektu są również śląskie i zagłębiowskie samorządy, które

P

RADA O KĄPIELISKU

Podczas spotkania omawiano m.in. zakres przygotowań do wrześniowych, międzynarodowych warsztatów realizują własne strategie rozwoju lokalnego. Park Śląski konsultuje realizację projektu UL2L z kilkoma wydziałami Urzędu Marszałkowskiego oraz grupą interesariuszy reprezentujących gminy, publiczne instytucje oraz jednostki naukowo-badawcze.

Podczas spotkania warsztatowego, które odbyło się w Parku Śląskim, przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego, Rudy Śląskiej, Katowic, Mysłowic, Jaworzna, Radzionkowa, Śląskiego Ogro-

du Botanicznego w Mikołowie, Politechniki Śląskiej oraz Uniwersytetu Śląskiego wysłuchali relacji z wyjazdów studyjnych do Szwecji, Niemiec i Włoch oraz debatowali na temat własnych i zagranicznych dobrych praktyk, innowacyjnych wdrożeń i strategii rozwoju spokrewnionych z celami projektu UL2L. Zebrane uwagi i refleksje posłużą do sporządzenia raportu postępu projektu oraz perspektywicznego planu działania. Poza tym, od 30 września do 2 października Park Ślą-

Park Śląski

///////////////////////////////////////////////////////////////////////

KOLEJNE SPOTKANIE RADY SPOŁECZNEJ DS. PARKU ŚLĄSKIEGO. Przypomnijmy, że Rada Społeczna ds. Parku Śląskiego jest organem opiniodawczo-doradczym działającym przy marszałku województwa śląskiego. Jej członkami są przedstawiciele najbardziej aktywnych stowarzyszeń i środowisk skupionych wokół parku. Do jej zadań należy rozpoznawanie potrzeb i doradzanie działań rozwojowych, opiniowanie i wspieranie inicjatyw realizowanych na obszarze parku oraz organizowanie płaszczyzny współpracy i wymiany doświadczeń po mię dzy pod mio ta mi dzia łający mi na rzecz wzmocnienia oferty edukacyjnej, sportowej i rozrywkowej tego kompleksu. Podczas ostatniego spotkania rozmawiano przede wszystkim o odtwo-

PROJEKTY BUDŻETU OBYWATELSKIEGO TAKŻE DLA PARKU ŚLĄSKIEGO ////////////////////////////////////////////////////////////////////

Członkowie Rady rozmawiali o odtworzeniu kąpieliska w Parku Śląskim rzeniu kąpieliska i jego lokalizacji. Uczestnicy odwiedzili także teren dawnej „Fali”. Oprócz tego, dyskusja dotyczyła m.in. zasad ruchu i parkowania samochodów na terenie parku. Kolejne spotkanie Rady już 4 września. (luk)

ski będzie gospodarzem międzynarodowego warsztatu, podczas którego partnerzy projektu zaprezentują i przedyskutują stopień zaawansowania własnych planów działań oraz zapoznają się z kilkoma interesującymi przykładami zagospodarowania terenów zielonych w naszym regionie. Goście odwiedzą m.in. zalew Gródek w Jaworznie, zrekultywowaną hałdę w Rudzie Śląskiej, Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie oraz Księżą Górę w Radzionkowie. ■

ZNAMY ZADANIA ZGŁOSZONE W I EDYCJI MARSZAŁKOWSKIEGO BUDŻETU OBYWATELSKIEGO, KTÓRE POZYTYWNIE PRZESZŁY WERYFIKACJĘ FORMALNĄ.

26 lipca zakończył się nabór wniosków w ramach I edycji Marszałkowskiego Budżetu Obywatelskiego. Mieszkańcy złożyli 140 propozycji zadań, które ich zdaniem powinny być zrealizowane w 2020 roku przez Samorząd Województwa, na łączną kwotę prawie 45 mln

zł. Weryfikację formalną przeszły 134 wnioski.

Wśród nich są propozycje budowy placu zabaw w Parku Śląskim, woliery dla panter śnieżnych w ogrodzie zoologicznym i wykonanie galerii murali na ogrodzeniu zoo. Zadania, które pozytywnie przeszły weryfikację formalną, trafią teraz do wydziałów merytorycznych, które do końca września będą sprawdzały wykonalność zgłoszonych zadań – m.in. to, czy propozycje mieszczą się w zakresie zadań o charakterze wojewódzkim, czy są zgodne z kompetencjami samorządu województwa, czy są wykonalne w roku budżetowym i zgodnie z proponowanym kosztorysem.

Wyniki weryfikacji merytorycznej poznamy do 8 października. Szczegóły na stronie: www. bo.slaskie.pl (luk)

Śląskie dla zdrowia /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

MATERIAŁ SPONSOROWANY

nr 8/2019

gazetaParkowa

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

11

12

gazetaParkowa nr 8/2019 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Śląskie w podróży /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 8/2019 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

I

gazetaParkowa

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

śląskieeko INWESTYCJE W EKO-EDUKACJĘ /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

PRAWIE 400 TYSIĘCY ZŁOTYCH NA WARSZTATY EKOLOGICZNE. TO WSPARCIE, JAKIE W OSTATNICH TYGODNIACH WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ PRZYZNAŁ ŚLĄSKIM PLACÓWKOM. Park Śląski

nadchodzącym roku szkolnym, dofinansowane będą warsztaty dla dzieci i młodzieży w sześciu placówkach na terenie województwa śląskiego.

Kwota, jaką przeznaczono na te działania, wynosi 369 904,50 zł. Wsparcie otrzymały: – Stowarzyszenie Ziemia Zdegradowana Przywrócona Życiu w Rogoźniku – „Warsztaty ekologiczne dla dzieci i młodzieży w roku szkolnym 2019/2020”. Warsztaty mają na celu zapoznanie się uczniów z przyrodą Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i wskazanie jej wartości, przebiegu sukcesji ekologicznej, zachodzących zjawisk przyrodniczych, jak np. proces powstawania skał jurajskich.

– Agencja Rozwoju i Promocji Ziemi Pszczyńskiej – Warsztaty edukacyjne „Tropem Żubra”, „Sekrety Pszczół” i „Magia Ziół”. „Tropem Żubra” to warsztaty mające na celu przekazanie wiedzy na temat największego żyjącego w Europie ssaka, a także dające możliwość bezpośredniego z nim kontaktu. „Sekrety Pszczół” to z kolei zajęcia, podczas których dzieci zaznajomią się z zależnościami pomiędzy roślinami a pszczołami. Wreszcie podczas warsztatów zielarskich „Magia Ziół”, dzieci i młodzież poznają znaczenie i zastosowanie roślin zielarskich w różnych dziedzinach życia, m.in. medycynie ludowej, kuchni czy kosmetologii.

– Fundacja na Rzecz Edukacji Ekologicznej „Ekologia” w Chełmie Śląskim – „Warsztaty ekologiczne dla dzieci i młodzieży w roku szkolnym 2019/2020”. Celem przeprowadzenia warsztatów jest uświadomienie konieczności ochrony środowiska naturalnego, kształtowanie wyobraźni ekologicznej oraz wrażliwości na piękno przyrody. Warsztaty prowadzone będą zarówno w terenie, jak i w pracowniach dydaktycznych ośrodka, a podczas warsztatów uczestnicy odwiedzą m.in. Stację Uzdatniania Wody Dziećkowice w Imielinie.

– Fundacja Pracownia Edukacji Żywej w Katowicach – „Edukacja ekologiczna realizowana przez Pracownię Edukacji Żywej w 20192020 roku w województwie śląskim”. W ramach zadania zostaną zrealizowane jednorazo-

W

Wsparcie zajęć ekologicznych to jeden z ważnych punktów działalności Funduszu we oraz cykliczne warsztaty ekologiczno-przyrodnicze o tematyce „Przyrodnicze Katowice – jesienią i wiosną, przyroda mojej dzielnicy, obozowisko”.

– Ziemia i My – Centrum Edukacji Ekologicznej w Dąbrowie Górniczej – Warsztaty ekologiczne „Dlaczego jest tak gorąco?”. Cykl warsztatów, które dzieciom i młodzieży przybliżą tematykę ocie-

plania się klimatu i innych problemów cywilizacyjnych.

– Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie – „Warsztaty edukacji przyrodniczej i ekologicznej ŚOB realizowane w latach 2019-2020”. Warsztaty realizowane będą w ramach programu edukacyjnego „4 pory roku w Ogrodzie”. Do dzieci w wieku przedszkolnym oraz klas I-III szkół pod-

stawowych kierowane są warsztaty o tematyce: kącik ogrodnika, kalejdoskop natury, wróżka Ziołuszka, ślady i tropy zwierząt. Dla dzieci i uczniów szkół wszystkich szczebli, przygotowano zajęcia obejmujące swoim zakresem różnorodność przyrodniczą Śląska, warsztaty pod tytułem nasze drzewa, czy pod parasolem entomologicznym.

Mat. WFOŚiGW Katowice

„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”

II

śląskie eko

gazetaParkowa nr 8/2019

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

JEŻE, ŻÓŁWIE I NOWA MIEJSCÓWKA DLA

Zdjęcia: Park Śląski

ZAKOCHANYCH /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

W PARKU ŚLĄSKIM POJAWIŁY SIĘ ŻÓŁWIE, JEŻE I SERCE. W KOLEJCE CZEKAJĄ ZAJĄCE. TO NOWE RZEŹBY KWIATOWE ORAZ TOPIARY. PIERWSZE Z NICH MOŻNA JUŻ OGLĄDAĆ W CENTRALNEJ CZĘŚCI PARKU ŚLĄSKIEGO. Łukasz Respondek owe rzeźby kwiatowe są gabarytowo mniejsze od słonia czy wiewiórki, które pojawiły się kilka lat temu, ale mamy nadzieję, że dostarczą naszym gościom sporo radości – mówi Łukasz Drozd, starszy specjalista ds. zieleni w Parku Śląskim. – Obsadzamy je w większości bylinami. Takie rośliny bywają bardziej narażone na przykład na podmuchy wiatru, jednak mamy nadzieję, że akurat te wieloletnie zagwarantują odpowiednią trwałość całej konstrukcji.

W przypadku gromadki jeży i żółwi, które można podziwiać na promenadzie generała Jerzego Ziętka, będą to rojniki. To roślina, która nie wymaga częstego podlewania i jest wdzięczna w pielęgnacji. To nie koniec nowych instalacji w parkowej przestrzeni, bo pomiędzy alejami Ziętka i Różaną stanęło duże serce, które od razu stało się hitem – szczególnie dla osób wykonujących selfie.

– Wierzymy, że to miejsce będzie teraz bardzo chętnie odwiedzane przez zakochanych. Świetnie nadaje się do robienia wspólnych zdjęć – zachęca Drozd. – Zostało obsadzone sezonowo, begonią stale kwitnącą o czerwonych kwiatach. Tylko roślina rabatowa jest w stanie dać taki kolor. Zimą konstrukcja zostanie podświetlona – wyjaśnia.

Nowością w przestrzeni parkowej staną się także topiary. To rośliny o kształcie ostatecznie uformowanym przez człowieka, hodowane w celach ozdobnych oraz do kształtowania architektury przestrzeni. Znane są od starożytności, spotykane w różnych formach i kształtach, od najprostszych aż po najbardziej wymyślne. Najczęściej wybiera się do tego rośliny zimozielone, by cieszyły oczy także podczas chłodnych pór roku. W taki sposób wykonane zostaną zające alei Różanej, nieopodal Rosarium. Będzie ich pięć i to zarówno siedzących, jak i w ruchu. Zostaną obsadzone krzewami trzmieliny, która idealnie nadaje się do formowania tego typu figur.

N

Dodajmy, że rośliny sezonowe na rzeźbach kwiatowych, tym się różnią od bylin, że wymagają większej pielęgnacji: niemal codziennego polewania i odchwaszczania. Byliny są mniej wymagające. Mimo, że tego typu aranżacje roślinne wymagają większego zaangażowania ogrodników, cieszą się ogromną sympatią parkowych gości. ■

Kwietną figurę w kształcie serca można podziwiać przy alei Ziętka w pobliżu Dużej Łąki

Jeże wypatrzymy przy al. Ziętka, w pobliżu początku Kanału Regatowego

Parkowe serce kwitnie begoniami

Figury jeży zostały obsadzone rojnikami

„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”

reklama ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

nr 8/2019

gazetaParkowa

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

13

14

gazetaParkowa nr 8/2019

Śląskie dla rodziny

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////