I
gazetaParkowa nr 10/2017
śląskieeko
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
UCZNIOWIE POZNAJĄ SEKRETY DRZEW /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Z książki „Drzewa Parku Śląskiego” dowiedzcie się m.in., że cis pospolity został objęty ochroną już w 1423 roku przez króla Władysława Jagiełłę, a wiąz szypułkowy żyje nawet trzysta lat. To najnowsza publikacja Fundacji Park Śląski. Łukasz Respondek „Drzewa Parku Âlàskiego” to trzeci album wydany przez fundacj´. Pierwszy ogólnie opisywał parkowà przyrod´, natomiast drugi przedstawiał gatunki bytujàcych w nim ptaków. Dlaczego tym razem drzewa? – Bo to jedna z wi´kszych wartoÊci przyrodniczych w parku. Szczególnie, bioràc pod uwag´ ich ró˝norodnoÊç i mnogoÊç gatunków – podkreÊla Anna Poraj, prezes Fundacji Park Âlàski. – WÊród naszych edukatorów sà m.in. dendrolodzy i ten temat był nam bardzo bliski. Ksià˝ka została dofinansowana ze Êrodków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Ârodowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Ma ponad 240 stron. Jej autorami sà Barbara Balcer-˚bikowska, Katarzyna Kowalik, Łukasz Drozd i Krystian Golasz. Wydanie jest podobne do wczeÊniejszych, poniewa˝ stawowi cz´Êç całej kolekcji. Auto-
rzy opisali wi´kszoÊç drzew, na które mo˝na natrafiç podczas spaceru w Parku Âlàskim. Opisy ponad stu gatunków sà opatrzone ciekawymi fotografiami. Umieszczono w nich m.in. nazwy roÊlin w ró˝nych j´zykach, ich morfologi´, wyst´powanie oraz ciekawostki. – Ta publikacja jest Êwietnym materiałem dla nauczycieli i edukatorów, a tak˝e dla indywidualnych miłoÊników przyrody – tłumaczy Poraj. – W doskonały sposób mo˝e urozmaiciç zaj´cia lub lekcje w terenie. Dzi´ki niej, mo˝na zdobyç konkretnà, merytorycznà wiedz´, ale te˝ odszukaç dany gatunek w parku. Zobaczyç go i dotknàç. To Êwietne zaproszenie do Parku Âlàskiego – dodaje. Ksià˝ka „Drzewa Parku Âlàskiego” trafiła do przedszkoli i szkół, które uczestniczà w zaj´ciach Fundacji Park Âlàski oraz do organizacji i instytucji zajmujàcych si´ ekologià. Osoby indywidualne mogà jà zdobyç, bioràc udział w konkursach organizowanych przez parkowà fundacj´. ■ Zdjęcia: Barbara Balcer-Żbikowska
Łukasz Drozd JEDEN Z AUTORÓW PUBLIKACJI
Na wstępie podzieliliśmy wybrane gatunki między czterech autorów i każdy miał do opisania pewną ich pulę. Udało nam się stworzyć przystępną monografię, która opisuje drzewostan Parku Śląskiego. Są tam zarówno gatunki podstawowe, które można spotkać niemal w każdej części naszego województwa, ale też perełki, które poza parkiem rosną zazwyczaj tylko w ogrodach botanicznych. Wydaje mi się, że publikacja będzie dużym wsparciem dla osób, które mają ochotę na spacer i poszukiwanie konkretnych gatunków. Moje ulubione drzewo? Buk. Jest dostojny, długowieczny i okazały.
Okazałe kwiaty tulipanowca amerykańskiego przypominają kształtem tulipany
Kwiatostany męskie i żeńskie kasztana jadalnego są wytwarzane na końcach pędów
Liście miłorzębu dwuklapowego mają charakterystyczny kształt
„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
śląskie eko
nr 10/2017
gazetaParkowa
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
II Park Śląski
PARKOWA WIEDZA W PIGUŁCE ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
„Śląski Park Edukacji” to esencja najważniejszych działań, jakie podejmują instytucje Parku Śląskiego i w ten sposób upowszechniają praktyczną wiedzę wśród najmłodszych pokoleń naszego regionu. Teraz można do niej sięgnąć, dzięki jednej książeczce. ponieważ tutaj ekologia idzie w parze z edukacją, zdecydowanie warto to zrobić. Łukasz Buszman akie zaj´cia prowadzono w szkole sto lat temu? Jak wyglàda zoologiczny podział Êwiata? Jakie sà konsekwencje ruchu obrotowego Ziemi? Na te wszystkie pytania odpowiedê mo˝na znaleêç, uczestniczàc w warsztatach, które prowadzone sà w instytucjach Parku Âlàskiego. ˚eby odszukaç te najciekawsze i najbardziej odpowiednie do wieku naszych pociech (to głównie do nich zaj´cia sà kierowane), mo˝na teraz skorzystaç ze „Âlàskiego Parku Edukacji”. Po raz pierwszy udało si´ zebraç w jednej publikacji pełny zakres edukacyjny, oferowany przez wszystkie jednostki, znajdujàce si´ na terenie par-
J
ku. Z jednej strony to oczywiÊcie ksià˝ka promocyjna, ale z drugiej wa˝ny przewodnik dla uczniów i nauczycieli, którzy swojà wiedz´ chcà zdobywaç tak˝e w formie praktycznej. „Âlàski Park Edukacji” podzieliliÊmy na rozdziały, odpowiadajàce kolejnym etapom nauki, aby łatwo było odnaleêç ofert´ zaj´ç, kierowanà do konkretnej grupy wiekowej, dedykowanà właÊnie poszczególnym etapom edukacyjnym. Osobne opisy dotyczà równie˝ ka˝dej z atrakcji – Akademii Bioró˝norodnoÊci, Planetarium Âlàskiego, Âlàskiego Ogrodu Zoologicznego czy Muzeum „GórnoÊlàski Park Etnograficzny w Chorzowie”. To tworzy imponujàcy zakres wiedzy, obejmujàcy histori´, etnologi´, biologi´ i botanik´, fizyk´ i astronomi´ oraz
Zajęcia Akademii Bioróżnorodności to ważna część misji edukacyjnej Parku Śląskiego oczywiÊcie przyrod´. Uzupełnieniem publikacji sà informacje o instytucjach, dzi´ki którym wizyta w Parku Âlàskim ma szans´ staç si´ nie tylko dodatkowà lekcjà, ale te˝ okazjà do ciekawej organizacji zaj´ç grupowych. MyÊl´ o Kolei Linowej „Elka” czy Legendii Âlàskim Wesołym Miasteczku. Liczymy, ˝e „Âlàski Park Edukacji” pomo˝e w planowaniu zaj´ç pozalekcyjnych, a tak˝e wspólnych, klasowych wyjazdów. Publikacja dost´pna jest on-line (www. parkslaski.pl), wydania ksià˝kowe b´dà przekazywane placówkom oÊwiatowym regionu, a zapaleni edukatorzy mogà ksià˝eczk´ tak˝e zakupiç (cena: 10 zł) w dyrekcji Parku Âlàskiego albo przez stron´ sklep.parkslaski.pl. ■
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Folder zawiera pełną ofertę edukacyjną wszystkich instytucji Parku Śląskiego „Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”
III
gazetaParkowa nr 10/2017
śląskie eko
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Pixabay
Michał Tabaka
aktów nie zmienimy: tylko wtedy, kiedy wszyscy przyło˝ymy si´ do efektywnej walki ze smogiem, mamy szans´ – w perspektywie co najmniej kilku lat – oddychaç rzeczywiÊcie czystym powietrzem. Je˝eli jednak – niestety podobnie jak w wielu innych przypadkach – b´dziemy uparcie czekaç na krok urz´dnika, decyzj´ stra˝nika miejskiego, inicjatyw´ prezydenta danego miasta czy marszałka województwa, nic si´ nie zmieni na lepsze. Mo˝emy zaÊ byç pewni, ˝e jakoÊç powietrza stanie si´ jeszcze gorsza i bardziej destrukcyjnie b´dzie wpływaç na nasze zdrowie. – Wydaje si´, ˝e wszyscy wiedzà wszystko o smogu, ale wcià˝ otrzymujemy mnóstwo pytaƒ dotyczàcych samej uchwały, jak i niskiej emisji. Musimy uÊwiadomiç sobie, ˝e to my trujemy, my przyczyniamy si´ do złej jakoÊci powietrza i wreszcie my mo˝emy walczyç ze smogiem. Edukacja to klucz do zmiany myÊlenia, wszyscy chcemy ˝yç dłu˝ej, w lepszym zdrowiu, dlatego powinniÊmy zmieniç nasta-
F
TY TEŻ MOŻESZ ZATRZYMAĆ SMOG! ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Ruszyła kampania medialna, która ma pokazać mieszkańcom województwa śląskiego, że zanieczyszczenie powietrza to temat, z którym każdy z nas może sobie doskonale poradzić.
wienie – uwa˝a Wojciech Saługa, marszałek województwa Êlàskiego. WłaÊnie po to, aby jak najwi´kszej grupie mieszkaƒców uÊwiadomiç, jak wiele zale˝y od nich samych – ruszyła kampania medialna „Mog´! #Zatrzymaç SMOG”. Działania informacyjne potrwajà do 14 grudnia. Kampania obejmie całe województwo. Jej charakter jest w pełni pozytywny i motywujàcy do działania, a główny element hasła, stanowi zawołanie „Mog´!”, które jako charakterystyczny motyw, jasno wskazuje na fakt, ˝e ka˝dy z mieszkaƒców województwa mo˝e przyczyniç si´ do zmian na lepsze. Przy okazji strategii antysmogowej, przygotowano zestaw porad, stanowiàcych kompendium wiedzy i profesjonalnych informacji na temat êródeł problemu oraz jego potencjalnych rozwiàzaƒ. Wspomniane wytyczne tłumaczà m.in., jak zachowaç si´ w trakcie alarmu smogowego, dostarczajà informacji zwiàzanych z wymianà pieca na kocioł klasy 5 lub inne ekologiczne êródła ogrzewania. Wszystkie informacje dotyczàce kampanii, znajdà si´ na stronie: www.powietrze.slaskie.pl. ■
„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”
śląskie eko //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
nr 10/2017
gazetaParkowa
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
IV
Tomasz Żak
Michał Tabaka
NA SZALI L ZDROWIE I ŻYCIE /////////////////////////////////////////////////////
Nawet najwięksi sceptycy, analizując dane medyczne, nie mogą mieć cienia wątpliwości: smog, to nie tylko kiepska estetyka. To przede wszystkim bardzo skuteczny morderca.
ekarze ze Âlàskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu od lat, korzystajàc z danych uzyskiwanych od NFZ, prowadzà Âlàskà Baz´ Naczyniowo-Sercowà. Tutaj właÊnie skupiajà si´ statystyki łàcznie z 310 szpitali i przychodni, które dotyczà 616 tys. pacjentów z woj. Êlàskiego. Od 2006 r. osoby te były leczone m.in. z powodu chorób serca, układu krà˝enia lub udaru mózgu. Badane przypadki pochodzà m.in. z Mysłowic, Katowic, Sosnowca, a˝ po Gliwice. I chocia˝ naprawd´ nie brakuje analitycznych danych, ukazujàcych jak bardzo destrukcyjnie na nasze zdrowie wpływa smog, właÊnie te ze Âlàskiego Centrum Chorób Serca, powinny byç dla nas jak najbardziej miarodajne i u ka˝dego zapaliç czerwonà lampk´ alarmowà. Tu bowiem, czarno na białym widaç, ˝e powstajàcy smog przyczynia si´ do wzrostu liczby chorych z zawałem a˝ o 12 proc., a o 16 proc. wzrasta liczba udarów mózgu. Dalej jest tylko gorzej. W dni alarmu smogowego, ogólna liczba zgonów roÊnie o 6 proc.,
Smog to jedna z najpoważniejszych przyczyn zgonów w naszym regionie – trzeba to zmienić z przyczyn sercowo-naczyniowych a˝ o 8 proc. Zwi´kszona ÊmiertelnoÊç wyst´puje tak˝e w ciàgu kilkunastu dni od ogłoszenia alarmu. Szpitale przyjmujà o 12 proc. wi´cej chorych z zawałem serca, kiedy wyst´puje wysoki poziom dwutlenku azotu. W tym okresie, o 16 proc. zwi´ksza si´ tak˝e cz´stotliwoÊç udarów mózgu, a o 18 proc. przypadków zatorowoÊci płucnej.
– Ka˝dego roku z powodu smogu umiera w Polsce ok. 50 tysi´cy osób. Âlàskie jest jednym z trzech województw o najwi´kszej liczbie zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Smog kosztuje nas prawie 13 proc. PKB – to nie tylko leki, ale równie˝ rehabilitacja, hospitalizacja czy renty. Musimy mieç tego ÊwiadomoÊç, dlatego w imieniu lekarzy i pacjentów, dzi´kuj´ za te działania, które realizuje samorzàd wojewódzki – podkreÊlał prof. Andrzej Lekston ze Âlàskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu. Jak podaje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Ârodowiska w Katowicach, za smog w g´sto zaludnionym regionie, odpowiadajà przede wszystkim gospodarstwa domowe, gdzie do ogrzewania słu˝y cz´sto w´giel niskiej jakoÊci, Êmieci czy stare meble (55 proc.) oraz êródła przemysłowe i spaliny samochodowe (35 proc. całoÊci). WłaÊnie dlatego warto zadbaç o zdrowie swoje i swoich najbli˝szych, korzystajàc i wcielajàc w ˝ycie postulaty zawarte w kampanii „Mog´! #Zatrzymaç SMOG”. ■
„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Katowicach”