Wroclife Wydanie specjalne SUMMER by Wroclife

wroc

life.p

City Beaches Galore Wysyp miejskich plaż

s.26

Software Is Not an Object Oprogramowanie nie jest przedmiotem

An Alien in Wrocław Obcy we Wrocławiu

Apartment for Foreigner. Purchase or Lease? Mieszkanie dla cudzoziemca. Kupić czy wynająć?

s. 11

Foreigner Friendly Map Miejsca przyjazne obcokrajowcom

Summer Special Edition 2017 Wydawca | Publisher Wroclife sp. z o. o. ul. A. Czechowa 25, 52-231 Wrocław www.wroclife.pl Prezes zarządu: Artur Heliak, artur.heliak@wroclife.pl

KARIERA I BIZNES

Reklama | Advertisement reklama@wroclife.pl

Infografiki | Infographics Maciej Kisiel @ MamyTo - www.mamytowroc.com Mateusz Pichniarczyk @ dizajn42 Współpraca | Cooperation Aleksandra Abdurashytova, Anita Bańdziak, Marcin Czarniak, Michał Dębek, Błażej Duber, Aleksandra Fedorczuk, Michael Forbes, Konrad Gigiel, Patryk Hałaczkiewicz, Marcin Jędrzejczak, Bartosz Jungiewicz, Ewa Kuzilek-Sekścińska, Wiktor Lewandowski, Mateusz Mroczkowski, Tomasz Myszko, Michał Nałęcz, Mario Navarro, Jarosław Obremski, Aleksandra Obuchowicz-Sawicz, Jacek Pluta, Katarzyna Sekścińska, Ewa Suchożebrska, Maciej Swół, Aleksandra Szczepaniak, Jędrzej Szelc, Stanisław Szelc, Piotr Szymański, Pamela Uszyńska, Raquel Niego Vasquez, Igor Waniurski, Aleksander Wenglasz, Owen Williams, Tomasz Woźny, Piotr Zajączkowski, Kamila Zalińska-Woźny

NASZE MIASTO

Redakcja | Editorial office redakcja@wroclife.pl Małgorzata Burnecka (redaktor naczelna), Sławomir Czarnecki, Maciej Leśnik (sekretarz redakcji), Tomasz Matejuk, Maciej Skwara

OWEN WILLIAMS

Hosting Stermedia Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń ani nie zwraca materiałów niezamówionych. Zastrzegamy sobie prawo do skracania i adjustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów.

ISSN 2450-9655

Dystrybucję wspiera wrocławski kurier miejski www.nawczoraj.com.pl

Polska rzeczywistość Polish Reality MICHAEL FORBES

Wysyp miejskich plaż we Wrocławiu City Beaches Galore Mieszkanie dla cudzoziemca Apartment for a Foreigner TOMASZ MATEJUK

Wrocławscy ekspaci Wrocław Expats NASZ EKSPERT | OUR EXPERT RED REAL ESTATE DEVELOPMENT

Druk | Print drukarnia UNIQ POLIMEDIA, www.uniq.media

Miejsca przyjazne obcokrajowcom Foreigner Friendly Map OWEN WILLIAMS & MATEUSZ PICHNIARCZYK

CZAS WOLNY

Nakład | Issue 10 000 egz.

Obcy we Wrocławiu An Alien in Wrocław

TOMASZ MATEJUK

Korekta | Revision Magdalena Korytowska, Magdalena Mania-Jungiewicz

Zdjęcie okładkowe | Cover photo Aleksandra Abdurashytova

Najlepsze sesje coachingowe Best Coaching Sessions ROZMOWA Z | INTERVIEW WITH BRUNO KAHNE

Skład, łamanie i projekt graficzny | Layout Mateusz Pichniarczyk @ d!zajn42, www.inteligentnydizajn.pl

Zdjęcia | Photos Adobe Stock, Aleksandra Abdurashytova, Browar Profesja, Browar Warsztat Piwowarski, Marcin Jędrzejczak, Michał Sawicz, Pedro Gomes, Mario Navarro, Bruno Kahne, Hiroshi Shibata

Oprogramowanie nie jest przedmiotem Software Is Not an Object ROZMOWA Z | INTERVIEW WITH HIROSHI SHIBATA

MIESZKAĆ WE WROCŁAWIU

Redaktor wydania specjalnego Wroclife Summer Wroclife Summer Special Edition editor Owen Williams

Patenty na piwo? Patents On Beer? REDAKCJA WROCLIFE

After Rum Love Festival MARIO NAVARRO

Wrocławski ekspert ekspatów obnażony Wrocław Expats Expert Exposed ROZMOWA Z | INTERVIEW WITH PEDRO GOMES

wroclife.pl

Spis treści | Contents

CYDR LUBELSKI SPRAGNIENI LATA 2017 24 CZERWCA 2017

7 CZERWCA 2017

15 LIPCA 2017

ŻYWIEC MĘSKIE GRANIE 2017

W OBIEKTYWIE WROCLIFE

COMA WE WROCŁAWIU

THROUGH THE LENS OF WROCLIFE

FOTOGRAF | PHOTOGRAPHER

MARCIN JĘDRZEJCZAK

Owen Williams Pochodzi z Londynu, jednak we Wrocławiu mieszka już od ponad pięciu lat. Nowy dom stał się dla Owena jego pasją. We Wrocławiu mieszka, żyje, pracuje, tu odpoczywa i nie planuje stąd wyjeżdżać. Kocha swoją ojczystą Anglię, ale bardzo chętnie poznaje nowe kultury, nowych ludzi i nowe potrawy. Interesuje się życiem w Polsce, stara się zintegrować z polskim społeczeństwem, nie zapominając jednak, skąd oryginalnie pochodzi. Originally from London, but a Wrocław resident for over five years, Owen Williams is passionate about his new home. He lives, works, and relaxes in Wrocław and doesn’t plan on leaving. He loves his native England, but is keen to learn about new cultures, people and cuisine. He has a strong interest in Polish life and has tried to integrate into Polish society without forgetting where he is from.

Witajcie!

TEKST OWEN WILLIAMS

Witamy tych z Was, którzy po raz pierwszy odwiedzają Wrocław, jak i tych, którzy planują tu zostać. Witajcie w mieście, które ma prężnie prosperującą społeczność ekspatów i prawdopodobnie najmilszych mieszkańców: w końcu Wrocław to Miejsce Spotkań. Polacy, turyści, studenci, pracownicy z zagranicy – razem tworzycie we Wrocławiu wyjątkową atmosferę. Jesteście częścią miasta, przyczyniacie się do jego rozkwitu, jesteście życiem Wrocławia – „Wroclife”. Witajcie na łamach wakacyjnej edycji magazynu „Wroclife”. Spójrzcie na okładkę i rozejrzyjcie się wokół: gdziekolwiek w mieście się teraz znajdujecie, to, co teraz widzicie, jest częścią jedynego w swoim rodzaju miejsca zwanego Wrocławiem. Uśmiechnij się, ponieważ Ty także jesteś jego częścią. Niezależnie od tego, czy jesteś tu na wycieczce z Berlina, czy to Twoje miejsce urodzenia – miasto nie byłoby takie samo bez Ciebie. Podobnie piękne barwy słońca zachodzącego nad kamienicami wokół Rynku czy chwila spędzona w przejściu podziemnym, aby przeczekać deszcz – to też nieodzowne elementy miasta. Wrocław nie byłby bez nich taki sam. To fascynujące połączenie starego i nowego, tradycyjnego i nowoczesnego, formy i funkcji jest tym, co przyciąga do Wrocławia tyle osób. Jak w każdym mieście, są aspekty wymagające poprawy, ale jest też co podziwiać. Tak jak w przypadku krasnala-Syzyfa przed budynkiem poczty, te dwa kierunki zdają się siebie wykluczać, uniemożliwiając postęp, ale tak nie jest. Wrocław utrzymuje równowagę pomiędzy historią a postępem, aby miasto mogło żyć. Jeszcze raz witamy Cię serdecznie i zapraszamy do lektury „Wroclife”.

Welcome!

TEXT OWEN WILLIAMS

TRANS. | TŁUM. YELLOW

From those of you visiting Wrocław for the first time, to those who are here to stay, welcome. Welcome to a city which has a thriving expat community and some of the friendliest locals you’re likely to meet; the city is called The Meeting Place after all. Polish nationals, tourists, students, international employees, all of you help make up the special atmosphere here in Wrocław. You are all part of the city, you all contribute to what keeps this city alive, you are the life in Wrocław, you are “Wroclife”. So welcome to the summer edition of “Wroclife” magazine. Peer over the cover and take a look around you: wherever you are in the city, what you see now is part of this special place we call Wrocław. Smile in the knowledge that you are part of it too. Whether you are on a day trip from Berlin, or you were born here, the city would not be the same without you. Equally, whether you’re watching the sunlight highlight the beautiful colours of the tenement houses surrounding the Market square or if you’re sheltering from the rain in a grey underpass with questionable aromas, these views also constitute vital places of the city. The city simply wouldn’t be Wrocław without them. That fascinating mix of old and new, traditional and modern, form and function, is what draws so many to Wrocław. As with all cities there is room for improvement, but there is so much to admire too. Just like the Sisyphus Dwarfs outside the post office, it may seem that these two opposing directions cancel each other out, preventing progress, but this is not the case. Wrocław is balancing its history and development, to continue life in the city. So feel welcome, and read all about “Wroclife”.

KARIERA I BIZNES

Oprogramowanie nie jest przedmiotem

Software Is Not an Object

O komunikacji w zespołach, problemach z przestarzałym kodem i wyzwaniach programisty opowiada w wywiadzie dla „Wroclife” ekspert języka Ruby, Hiroshi Shibata, CPO (Chief Productivity Officer) @ GMO Pepabo, Inc.

Pains in team communication and the legacy code today – we asked Hiroshi Shibata, Ruby expert and CPO (Chief Productivity Officer) @ GMO Pepabo, Inc. to answer a few questions concerning problems unique for the IT branch.

ROZMAWIA MAŁGORZATA BURNECKA

INTERVIEW MAŁGORZATA BURNECKA

czytaj na portalu wroclife.pl

Hiroshi Shibata na co dzień jest członkiem głównego zespołu języka programowania Ruby, administratorem strony ruby-lang. org i obsługuje opracowywanie systemu języka Ruby. Jest również głównym inżynierem w GMO Pepabo, Inc. Najbardziej interesuje go wydajność. Wierzy, że rozrywka ma wartość biznesową. Zajmuje się rozwiązywaniem problemów związanych z przestarzałym kodem (ang. legacy code), powoli przeprowadzanymi testami i konfliktami komunikacyjnymi w zespołach. Był prelegentem Code Europe, jednej z najwiekszych konferencji programistycznych w Polsce, która odbyła się we wrocławskiej Hali Stulecia 23 maja 2017.

read on wroclife.pl

Hiroshi Shibata is a member of the Ruby language core team. He is an administrator of ruby-lang.org and supports the development of Ruby language. He is also Chief Engineer in GMO Pepabo, Inc. His greatest interest is “Productivity”. He believes, there’s business value in fun. His main concerns are how to solve pains like legacy code, slow tests and communication conflicts in team members. He was one of the speakers of Code Europe, one of the biggest IT conferences in Poland, that took place on 23rd of May in Wroclaw, Hala Stulecia. FOT. H. SHIBATA

Hiroshi, zwróciłam uwagę na dwa zagadnienia, które są w kręgu Twoich zainteresowań: przestarzały kod i konflikty komunikacyjne między członkami zespołu. Zaczynając od tego drugiego – jesteś liderem i współliderem wielu dużych projektów. Jakie są trzy główne problemy komunikacyjne, które obserwujesz?

Hiroshi, I focused mainly on two points in your bio: legacy code and communication conflicts between team members. Starting with the latter one – you are the leader or co-leader in many huge projects. What are the 3 main pains in communication that you recognize?

Czy istnieją problemy komunikacyjne, które dotykają tylko zespoły IT?

Are there problems in communication that you diagnose as unique for the IT teams?

Po pierwsze, konflikty między oddziałami, w tym back office. Po drugie, różnice w opiniach i priorytetach product ownerów i kierownictwa. I po trzecie, niepotrzebne spory o styl kodowania, środowisko programowania, takie jak edytor, wybór języka, itd.

Tak. Informatyk musi stworzyć oprogramowanie, które wejdzie na rynek. Ale oprogramowanie to nie przedmiot materialny. Musimy ciężko pracować nad tym, aby to zrozumieć.

Co znaczy dziś przestarzały kod? Liczysz to w godzinach, miesiącach czy latach? Jak szybko się to zmienia?

Michael Feathers powiedział „przestarzały kod to, krótko mówiąc, kod bez testów” w „Working Effectively with Legacy Code”. Uważam tę definicję częściowo za słuszną. Myślę, że kod napisany wczoraj jest już kodem przestarzałym. W związku z tym, że trendy w przemyśle oprogramowania wiążą się z wymaganiami rynkowymi, środowiska informatyczne, w tym cloud mobile/frontend, zmieniają się bardzo szybko. Powinniśmy być na bieżąco ze zmianami, aby zadowolić klienta.

Firstly, discussions across departments including a back office. Secondly, discrepancies in opinion and priority order with product owners/ executives. And thirdly, bikeshed about coding style, development environment like the editor, language selection, etc.

Yes. The IT industry need to build „software” to ship to market. But „software” is not an object in the real world. We have to work very hard to understand that there is no object.

What does „legacy code” mean today – how old is it today: counting in months, years or decades? And how fast is it changing?

Michael Feathers said „legacy code so concisely as, code without tests” in „Working Effectively with Legacy Code”. I partly agreed this definition. I think code written in yesterday is already „legacy code.” Because of software industry trends like market requirements, computing environments included cloud mobile/frontend changes very quickly. We should learn it changes every day for customer satisfaction.

wroclife.pl Summer 2017 FOT. MICHAŁ SAWICZ

FOT. MICHAŁ SAWICZ

Jakie są źródła głównych problemów z przestarzałym kodem? Czy są one związane z przestarzałymi rozwiązaniami w oprogramowaniu czy raczej ze sprzętem?

Ich źródłem jest brak strategii zarządzania IT. Musimy chronić naszego klienta przed zdarzeniami zagrażającymi bezpieczeństwu. Przestarzały kod stwarza problemy związane z bezpieczeństwem, ponieważ działał on na przestarzałych systemach operacyjnych, języku i middleware.

Jakie jest dzisiaj główne zadanie programisty: optymalizacja istniejących rozwiązań, aby działały szybciej, bardziej wydajnie, czy szukanie innowacji i zgłębianie nowych zagadnień?

Głównym zadaniem programisty jest czytanie kodu (ang. Code Reading). Czytanie kodu jest dzisiaj niezbędne do optymalizacji, indywidualizacji i wdrożeń. Mamy dużo kodów z GitHub na licencji OSS. A najwięksi gracze, tacy jak Microsoft czy Google, dostarczają swój kod do GitHub. Po pierwsze, wiedzę powinniśmy czerpać od nich.

What are the origins of the main problems you face with legacy code? Are they more connected to old software solutions, not maintained for too long? Or – is it about the hardware on which it’s on?

It origins is no strategy of IT governance. We need to take care for our customer against security incident. The legacy code causes security problems because it worked on the legacy operating system, language, middleware.

What is the main task of a programmer today: optimization of existing solutions to make them faster, more efficient etc., or: looking for innovations and exploring undiscovered fields?

Programmers main task are „Code Reading”. Code reading is needed for Optimiztion, Customization, Implementation today. We have a lot of code from GitHub with OSS license. And a big player like Microsoft, Google ship their code into GitHub. We should learn their knowledge as first. TRANS. | TŁUM. YELLOW

SoftServe Poland is hiring!

We’re a leading technology solutions company specializing in software development and consultancy services. With offices across the globe and development centers across Eastern Europe, we treat our client’s business as if it were our own and are passionate about delivering efficient, innovative, world-class solutions.

Since 1993 we’ve been parnering wiht organizations from start-ups to large enterprisesto help them accelerate growth and innovation, transform operational efficiency, and deliver new products to market. Our experience stretches from Big Data and the Internet of THings to Cloud, Security and UX Design.

Digital Health

Offices Europe & USA

IoT

Security

Quality Assurance

UX Design

Data Science

Big Data

Software Architecture

DevOps

Countries With SoftServe Clients

Check our open vacancies at www.softserve.pl

Find us on Facebook: www.facebook.com/SoftServePoland

read on wroclife.pl

Najlepsze sesje coachingowe

Best Coaching Sessions

ROZMAWIA MAŁGORZATA BURNECKA Bruno Kahne posiada 20-letnie doświadczenie jako trener, moderator oraz konsultant w obszarach takich jak: przywództwo, rozwój osobisty, komunikacja oraz zarządzanie zmianą. Zarządzał projektami, występował na konferencjach w roli prelegenta, a także prowadził szkolenia m. in. w takich krajach jak: Bangladesz, Belgia, Bhutan, Brazylia, Brunei, Chiny, Czechy, Egipt, Francja, Niemcy, Włochy, Indie, Kazachstan, Laos, Malezja, Malediwy, Nepal, Pakistan, Katar, Rosja, Senegal, Singapur, Hiszpania, Sri Lanka, Szwecja, Tajlandia, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Wielka Brytania, USA. Obecnie odpowiada za strategię Airbus Leadership University. W tym roku Bruno był jednym z głównych gości IV Konferencji Zarządzania Projektami organizowanej przez PMI Wrocław. Mieliśmy przyjemność spotkać go i zadać kilka pytań.

Jaka jest według Ciebie najbardziej optymalna liczba godzin szkolenia personalnego i w jakim czasie najlepiej takie szkolenie rozłożyć?

Aby pomóc komuś dotrzeć do konkretnego celu – zawodowego czy osobistego – poprzez zadawanie określonych pytań i dawanie informacji zwrotnej, najczęściej coaching wymaga co najmniej 7 sesji trwających po ok. 1,5 godziny. Myślę jednak, że najlepsze sesje coachingowe, jakie można mieć, to zwykle te przed lustrem, wpływające na nasz dzień. Wierzę mocno w to, że wszyscy powinniśmy przechodzić przez rytuał zadawania sobie w nocy pytania o to, co w ciągu dnia zrobiliśmy dobrego i słusznego lub złego i niewłaściwego, i zobowiązywać się do poprawy następnego dnia. I ten rodzaj rytuału nie powinien trwać tylko przez 7 sesji, ale przez całe życie.

Czy mógłbyś odnieść się do stwierdzenia Petera Druckera, że „kultura pożera strategię na śniadanie”?

Całkowicie zgadzam się z Peterem Druckerem. Rzeczywiście, możesz mieć najlepszą wizję, misję i strategię na świecie, ale jeśli nie będziesz mieć kultury zorientowanej na klienta oraz ludzi, którzy lubią ze sobą pracować, możesz polec. Z drugiej strony, mając zespół, który czerpie radość ze wspólnej pracy i kocha swoich klientów, nawet jeśli ludzie nie mają firmowego motta i plakatów ze strategią firmy rozwieszonych na ścianach, osiągniesz świetne wyniki i sukces. Oczywiście lepiej, gdy masz jedno i drugie.

Jakie są najważniejsze elementy życia rodzinnego, które wspierają karierę zawodową? Żaden sukces w pracy nigdy nie zrekompensuje porażki w życiu prywatnym. Nikt na łożu śmierci nie będzie nigdy żałował, że spędził za mało czasu w pracy. Myślę więc, że pytanie powinno brzmieć: jak bardzo jesteś szczęśliwy w swoim życiu prywatnym i co robisz, jeśli nie jesteś usatysfakcjonowany „swoimi wynikami”? Jak doładowujesz swoje baterie? Jaką masz pasję? W jaki sposób wyrażasz i otrzymujesz miłość? Jak dużo czasu spędzasz z tymi, których kochasz? Jak wiele

KARIERA I BIZNES

INTERVIEW MAŁGORZATA BURNECKA

FOT. BRUNO KAHNE

Bruno Kahne has been a trainer, facilitator and consultant in leadership, personal-development, communication and change management for the last 20 years. He has managed projects, talked at conferences and trained in many parts of the world: Bangladesh, Belgium, Bhutan, Brazil, Brunei, China, Czech Republic, Egypt, France, Germany, India, Italy, Kazakhstan, Laos, Malaysia, Maldives, Nepal, Pakistan, Qatar, Russia, Senegal, Singapore, Spain, Sri Lanka, Sweden, Thailand, UAE, UK and USA, to list only a few. Today he is responsible for the strategy of the Airbus Leadership University. This year Bruno was one of the keynote speakers of IV PMI Conference in Wroclaw and we had a pleasure to meet him and ask a few questions.

From your perspective, what is the optimal amount of hours in personal coaching and how many months shall it take?

To help someone advance towards a specific goal – professional or personal – by asking specific questions and giving precise feedbacks, coaching often requires a minimum of 7 sessions of about 1H30. However, I think that the best coaching sessions one can have are often in front of a mirror, reflecting on the day. I strongly believe that we should all go through this daily ritual of questioning ourselves at night on what we did through the day which was good and right or bad and wrong, and then commit to improve on the following day. And this type of ritual should not last for 7 sessions only, but for a whole life time.

Can you refer to Peter Drucker’s quote „Culture eats strategy for breakfast”?

I fully agree with Peter Drucker. You can indeed have the best vision, mission and strategy in the world, if you don’t have a customercentric culture and people who enjoy working together, you can only fail. On the other hand, find a team which takes pleasure being together and loves their customers, even if they don’t have the company’s motto and posters of the strategy posted on the walls, you will find performance and success. Now, of course, if you have both it is better.

What are most important factors of a family life that support one’s successful career?

No success at work will ever compensate failure in the private life. No one on a death bed will ever regret to not have spent enough time at work. So I think that the question should be: how happy are you in your private life and what do you do to improve if you are not satisfied with “your performance”? How do you recharge your batteries? What is your passion? How do you express and receive love? How much time do you spend with loved ones? How much time do you have just for yourself? What are your behaviors which brings peace and happiness? What are your behaviors which triggers wroclife.pl Summer 2017

KARIERA I BIZNES czasu masz wyłącznie dla siebie? Które z Twoich zachowań przynoszą spokój i szczęście? Które z Twoich zachowań wywołują smutek? Przy każdym z tych pytań, moimi najlepszymi nauczycielami zawsze była moja żona i dzieci!

Wynalazłem to określenie dopiero kilka tygodni temu. Przez lata, firmy przekształcały się z Globalnych w Lokalne, potem z Lokalnych w Globalne, starając się znieść opozycję między globalnym ujednoliceniem a lokalną specyfiką. Dopiero niedawno ludzie zaczęli dyskusję o glokalizacji: skupianiu się na kulturze i celach korporacji, biorąc jednocześnie pod uwagę lokalne potrzeby. W rzeczy samej, nie ma powodu, by jedno wykluczało drugie. Wydaje się wręcz, że podobna sytuacja występuje w firmach w odniesieniu do kompetencji ludzi. Z jakiegoś powodu w biznesie jesteś albo ekspertem (wyspecjalizowanym tylko w jednym obszarze, w niczym więcej), lub laikiem (mającym ogólne rozeznanie, ale nie znającym się na żadnym konkretnym temacie). Kwestionuję to przekonanie i twierdzę, że dziś ludzie potrzebują jednego i drugiego. Tak jak glokalizacja, ekspernalizacja jest możliwa.

Czy zauważyłeś coś szczególnego w komunikacji między ludźmi we Wrocławiu?

To była moja pierwsza wizyta we Wrocławiu i rzeczywiście byłem zaskoczony zachowaniami ludzi. Panuje w tym mieście z pewnością szczególny klimat, który bardzo trudno odnaleźć gdzie indziej: coś w interakcjach ludzi, co opisałbym jako otwartość, młodość i dynamiczność. Z przyjemnością tu wrócę.

wroclife.pl Summer 2017

sadness? For each of these questions, my best teachers have always been my wife and children!

During the conference panel you mentioned the idea of „expernalist” – what makes one?

I’ve invented that word just a few weeks ago. For years, companies have moved from Global to Local then from Local to Global trying to resolve the opposition between global alignment and local specificities. Only recently people have started to talk about glocalization: focusing on the company’s culture and targets while taking into account the local needs. Indeed, there is no reason for one of the extreme to exclude the other. It seems that a similar issue exists within our companies concerning people’s skills. For some reason in the business you are either an expert (specialized in only one field, knowing nothing else) or a generalist (having a general overview, but being not recognized on a specific topic). I challenge this belief and say that today people need both. Just like glocalization, expernalization is possible.

Did you noticed anything specific about communication in Wrocław?

It was my first visit to Wroclaw, and I was indeed surprised by the behaviour of people. There is definitively a special atmosphere in the city which is rarely found elsewhere: something in the interactions I would describe as open, young and dynamic. I look forward to come back.

TRANS. | TŁUM. MAŁGORZATA BURNECKA

Podczas panelu konferencyjnego wspomniałeś o koncepcji „ekspernalisty” – kim jest taka osoba?

MIESZKAĆ WE WROCŁAWIU

Mieszkanie dla cudzoziemca. Kupić czy wynająć?

Apartment for Foreigner. Purchase or Lease?

Obcokrajowcy mają coraz mocniejszy wpływ na wrocławski rynek mieszkaniowy. Choć na razie głównie wynajmują, rośnie też liczba tych, którzy decydują się u nas osiedlić i kupić własne lokum.

Foreigners are starting to have more influence on Wroclaw`s housing market. For now they mostly lease their flats but the number of those willing to stay here and buy their own one is rising.

TEKST TOMASZ MATEJUK

TEXT TOMASZ MATEJUK

e Wrocławiu i na całym Dolnym Śląsku dynamicznie przybywa legalnie pracujących obcokrajowców. Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że rok temu w naszym regionie pracowało nieco ponad 23,5 tys. cudzoziemców, a dzisiaj ubezpieczonych w ZUS-ie jest już prawie 35 tys. przybyszów z zagranicy. Wśród obywateli obcych państw, którzy podjęli pracę na terenie naszego województwa albo rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, zdecydowanie przeważają Ukraińcy, ale sporo jest u nas także Białorusinów, Rumunów, Rosjan, Niemców czy Wietnamczyków. – Często przyjeżdżają do nas ludzie młodzi, którzy rozpoczynają naukę na wrocławskich uczelniach albo już studiują i równocześnie pracują – mówi Roman Śniedziewski, dyrektor oddziału ZUS we Wrocławiu. Z kolei, jak wynika z najnowszych danych GUS, deweloperzy nie zwalniają tempa, a końca hossy nie widać. Liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto w maju, wzrosła w skali całego kraju o 56,2 % w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku. A popyt w coraz większym stopniu jest napędzany przez obcokrajowców – najchętniej inwestują u nas Ukraińcy, Niemcy i Brytyjczycy, którzy w 2016 roku kupili aż 6,4 tys. mieszkań w największych polskich miastach, w tym we Wrocławiu.

read on wroclife.pl

roclaw, as well as the whole Lower Silesia, is facing a rapid growth of legally employed foreigners. The data provided by Social Insurance Institution (ZUS) show that the number of foreigners working in our region has risen from a little more than 23,000 in the last year to almost 35,000 now. Ukrainians are the largest group of foreign citizens working or running their businesses in Lower Silesian Voivodeship. There is also a significant amount of Belarussians, Romanians, Germans and Vietnamese. “We often come across young foreigners who start their studies here or work and study at the same time”, states Roman Śniedziewski, the Director of ZUS Branch Office in Wroclaw. As we learn from the data of Central Statistical Office (GUS) real property developers are keeping up to speed with their works while the market boom continues. The number of newly started housing construction works in Poland rose in May by 56.2% year-on-year. The demand is being ever more stimulated by foreigners among whom the most willing buyers are Ukrainians, Germans and Brits who in 2016 bought 6,400 apartments in the largest Polish cities including Wroclaw.

wroclife.pl Summer 2017

MIESZKAĆ WE WROCŁAWIU Zagranicznych klientów przybywa

More Foreign Clients

Zina Koreniuk pochodzi z ukraińskiego Łucka. Od 8 lat mieszka we Wrocławiu – przyjechała tu na studia, a po skończeniu nauki zdecydowała się zostać w naszym mieście. Obecnie pracuje w jednej z dużych, międzynarodowych korporacji działających w stolicy Dolnego Śląska. Zina najpierw mieszkała w akademiku, a potem w wynajętym pokoju. – Aktualnie wynajmuję małe, ale bardzo klimatyczne mieszkanie dwupokojowe i już wyobrażam sobie, jak urządzę własne. Bo zdecydowanie myślę o zakupie własnego lokum – mówi. Ukrainka nie patrzy jednak na planowany zakup pod kątem inwestycyjnym. – Niestety, sprzedanie mieszkania z zyskiem nie zawsze się udaje. Gdybym wyjechała z ukochanego Wrocławia, to raczej spróbowałabym je komuś wynająć. Ale z pewnością nie myślę o tym, jako o głównym źródle moich dochodów – dodaje Zina. Eksperci zajmujący się rynkiem nieruchomości przyznają, że cudzoziemcy mają coraz większy wpływ na wrocławski rynek mieszkaniowy, zarówno pierwotny, jak i wtórny.

Zina Koreniuk comes from Ukrainian city of Lutsk. She had come here to study and decided to stay afterwards. She has been living now in Wroclaw for 8 years. Currently she works at one of the large international corporations operating in the capital of Lower Silesia. At first Zina had lived at a dormitory and later on she leased an apartment. “Right now I lease a small but very nice two-rooms flat and I can`t stop imagining how I will arrange my own one in the future. I am definitely planning to get my own flat”, she says. Zina is not thinking about a purchase from an investment point of view. “Unfortunately it is not always possible to sell a flat with profit. If I left my favourite Wroclaw, I`d rather want to lease my flat out to someone. However I certainly do not see it as a main source of my income”, she adds. Real property market experts admit that foreigners have an increasing impact on primary and secondary housing market in Wroclaw. “Surely in the last one or two years we had a great influx of Ukrainian citizens to Wroclaw. We may identify two models in this respect: either a very cheap lease by unskilled workers often in larger groups or a purchase in order to obtain an address or to secure the capital. To a much smaller extent we also notice some activity by clients coming to Wroclaw from Asia, e.g. India mostly for jobs in IT”, as explains Monika Janusz, Secondary Market Sales Director at Jot-Be Nieruchomości. As pointed out by experts, we also traditionally have a fairly large amount of Germans often being students seeking for nice and comfortable flats for lease or Koreans gathered around business areas in Kobierzyce interested mostly in lease in Krzyki. Tomasz Gutowski, Regional Sales Director at Home Broker notices that there is a visible increase in the number of requests and purchases made by foreigners. “Each month we are presenting real properties to several clients and each month we sell to foreigners. At the moment mostly to Ukrainians”, says Gutowski. Home Broker has even prepared a marketing campaign directed to Russians and Ukrainians encouraging them in their native languages to contact the agency in respect of purchasing or leasing an apartment. “When it comes to corporations` employees we encounter usually those from HP or IBM. They are of various nationalities but mostly Spanish and Italian”, Tomasz Gutowski adds. In most instances they go for a long term lease also because of the fact the creditworthiness of a newly hired person is significantly limited.

Most Foreigners in Wroclaw Prefer to Lease As admitted by Edward Laufer, President of Vantage Development so far the demand for new apartments among foreigners remains to be low. “For now it is hard to quote any reliable statistics. Indeed the number of foreigners, mostly Ukrainians, in Wroclaw is increasing but for the time being they decide usually to lease and not to buy”, Laufer explains. On the other hand the representatives of Blockpol-Developer notice an increased demand. “Actually, we are observing more foreigners among our clients. We currently provide services for clients in English via phone, e-mail and also in person. Our website will be translated into English and Russian”, explains Weronika Chylarecka, Marketing Specialist at Blockpol-Developer.

wroclife.pl Summer 2017

– Na pewno ostatni rok-dwa upłynęły pod znakiem dużego napływu obywateli Ukrainy do Wrocławia. Tutaj mamy dwa schematy: albo bardzo tanie wynajmy dokonywane głównie przez pracowników niewykwalifikowanych, często w grupie, albo zakup mieszkań traktowany jako pozyskanie docelowego adresu lub sposób na zabezpieczenie kapitału. W znacznie mniejszej skali, ale obserwujemy też pewne proporcjonalne uaktywnienie się Azjatów, np. Hindusów, przyjeżdżających do Wrocławia do pracy w branży IT – tłumaczy Monika Janusz, dyrektor sprzedaży ds. rynku wtórnego w biurze Jot-Be Nieruchomości. Tradycyjnie – podkreślają znawcy branży – nie brakuje także Niemców (to często studenci szukający ładnych i komfortowych mieszkań do wynajęcia) czy Koreańczyków, związanych z kobierzyckimi strefami biznesu, którzy są zainteresowani głównie wynajmem, zwłaszcza nieruchomości na Krzykach. Tomasz Gutowski, dyrektor regionalny sprzedaży w Home Broker, podkreśla, że zdecydowanie zauważalny jest wzrost zapytań ze strony cudzoziemców i finalizacji transakcji z ich udziałem. – Co miesiąc jeździmy z kilkoma klientami i co miesiąc trafia nam się zakup dokonywany przez obcokrajowców. Oczywiście w chwili obecnej dominują Ukraińcy – mówi Gutowski. Home Broker przygotował nawet kampanię marketingową skierowaną do mieszkańców Rosji i Ukrainy, w tamtejszych językach, zachęcającą do kontaktu w sprawie zakupu czy wynajmu mieszkania. – Jeśli chodzi o pracowników korporacji, dominują przedstawiciele takich firm jak HP czy IBM. Są to bardzo różne narodowości, ale wyróżniają się Hiszpanie i Włosi – dodaje Tomasz Gutowski. Większość z nich decyduje się jednak na wynajem długoterminowy, również z uwagi na to, że możliwości kredytowe osoby dopiero zatrudnionej są mocno ograniczone.

Obcokrajowiec we Wrocławiu to głównie najemca Słowa te potwierdza Edward Laufer, prezes Vantage Development, który tłumaczy, że na razie popyt na nowe mieszkania jest wśród obcokrajowców śladowy. – Na razie trudno mówić o jakichkolwiek wiarygodnych statystykach. To prawda, że obcokrajowców, szczególnie Ukraińców jest we Wrocławiu coraz więcej. Jednak na razie decydują się oni przede wszystkim na wynajem mieszkania, a nie zakup – tłumaczy Laufer. Wzrost popytu zauważają z kolei przedstawiciele firmy Blockpol-Developer. – Tak, wśród naszych klientów pojawiła się znacznie większa liczba obcokrajowców. Obecnie dodatkowo obsługujemy klientów w języku angielskim, zarówno telefonicznie, e-mailowo, jak i osobiście. Nasza strona internetowa będzie tłumaczona na język angielski oraz rosyjski – wyjaśnia Weronika Chylarecka, specjalista ds. marketingu w Blockpol-Developer. Część klientów firmy to Polacy, którzy przez wiele lat mieszkali w Stanach Zjednoczonych i obecnie wracają do kraju oraz nasi sąsiedzi zza wschodniej granicy. Bartosz Głowacki, kierownik ds. najmu w Home Broker, wylicza, że – bazując na zapytaniach klientów obcokrajowych – zdecydowana większość z nich, powyżej 90 procent, szuka najmu długoterminowego. – Patrząc na potencjał klientów obcokrajowych przyjeżdżających, ich zainteresowanie kupnem bądź najmem uzależnione jest od kraju pochodzenia oraz zajmowanego stanowiska – wyjaśnia Głowacki. Pracownicy fizyczni z Ukrainy, niewładający językiem polskim lub angielskim, zdecydowanie preferują najem, najczęściej pokojów albo

Some of their clients are Poles who have been working in the USA for many years and now are coming back home and some are also Poland`s eastern neighbours. Bartosz Głowacki, Lease Manager at Home Broker analyses that most (in fact over 90%) of the requests by foreign clients concern long term lease. “The country of origin and held position is the determining factor when it comes to the decision whether to buy or lease an apartment”, Głowacki explains. Blue collar workers from Ukraine who speak neither Polish nor English tend to choose lease of separate rooms or even single beds. Whereas those who speak Polish or English more frequently ask about flats in some distance to the city centre. “IT specialists and managers mean top locations and larger budgets. However IT staff from India or Pakistan are looking for rather cheap opportunities”, says Głowacki. Marta Mikulska, Marketing Manager at Jot-Be Nieruchomości expresses a similar opinion. She explains that regular low-level employees do not buy apartments because, in order to afford one, they would need to take out a mortgage loan. “Even though they might have the required creditworthiness they are hesitant to long-term liabilities assumed after all in a foreign country; and the banks carefully analyse the risk of such applications but obviously there are no formal obstacles”, Mikulska states. On the other hand top level specialists coming for fixed term contracts – as the expert arguments – often have apartments provided by their corporations as an additional benefit. “In general it needs to be said that most purchases by foreigners are usually made by Ukrainians which is motivated primarily by the political crisis in their country”, Marta Mikulska states.

Lease or Purchase? Edward Laufer from Vantage Development explains that the decision of a foreigner whether to buy or lease an apartment depends on the term of the planned stay in Poland. “If we are talking about a year or two, then it is obviously cheaper to lease. But if we consider four, five years or even longer, then naturally

wroclife.pl Summer 2017

MIESZKAĆ WE WROCŁAWIU nawet miejsc w pokojach. Ci, którzy mówią po polsku albo angielsku, częściej pytają o całe mieszkania, dalej od centrum. – Informatycy i kadra managerska to topowe lokalizacje i wyższe budżety, choć informatycy z Indii czy Pakistanu szukają znacznie tańszych ofert – mówi Bartosz Głowacki. W podobnym tonie wypowiada się Marta Mikulska, marketing manager w biurze Jot-Be Nieruchomości, która tłumaczy, że zwykli, szeregowi pracownicy nie kupują mieszkań, bo z zasady ich siła nabywcza wymaga wspomożenia kredytem hipotecznym. – Nawet jeżeli posiadają oni zdolność kredytową, niechętnie podejmują długofalowe zobowiązania w obcym jednak kraju, a banki starannie analizują ryzyko takich wniosków, choć formalnych przeciwwskazań oczywiście brak – zaznacza Mikulska. Z kolei pracownicy wysokiego szczebla przyjeżdżający na określony kontrakt, jak przekonuje ekspertka, często mają w umowie zagwarantowane mieszkanie wynajęte na koszt firmy, jako dodatkowy benefit. – Generalnie należy przyjąć, że zakupów nieruchomości mieszkalnych wśród obcokrajowców dokonują głównie Ukraińcy, co podyktowane jest kryzysem politycznych na Ukrainie – twierdzi Marta Mikulska.

Lepiej kupić czy wynająć? Edward Laufer z Vantage Development tłumaczy, że decyzja, czy obcokrajowcowi bardziej opłaca się kupić, czy jednak wynająć mieszkanie, zależy od tego, czy przyjechał do nas na pobyt krótko – czy długoterminowy. – Jeśli mówimy o roku czy dwóch, to rzecz jasna zdecydowanie bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest najem. Ale jeśli są to 4, 5 lub więcej lat albo opcja długoterminowego pobytu, to oczywiście lepszym rozwiązaniem jest zakup mieszkania, szczególnie biorąc pod uwagę warunki zaciągania kredytów, które obecnie cały czas są korzystne – podkreśla Laufer. Z kolei Weronika Chylarecka zaznacza, że jeżeli tylko cudzoziemiec posiada oszczędności bądź zdolność kredytową, warto mieszkanie kupić. – W przyszłości można je wynajmować zdalnie bądź zatrudnić do tego profesjonalne biuro. Obecnie stopa zwrotu to 5-6 procent w skali roku, a nawet może być do 8 procent – zakładając, że mamy ciągłość wynajmu oraz płacących klientów – wylicza Chylarecka. Jak tłumaczy przedstawicielka Blockpol-Developer, najchętniej na kupno mieszkania decydują się młode rodziny, które postanawiają na stałe osiedlić się we Wrocławiu. – Najczęściej zajmują już na tyle wysokie stanowiska, aby bez przeszkód kredytować część swojej inwestycji – dodaje Chylarecka. Natomiast Marta Mikulska z Jot-Be Nieruchomości radzi obcokrajowcom: lepiej wynajmować. – Zakup zawsze wiąże się z pewnymi kosztami: remontu, wykończenia, wyposażenia czy szeregiem innych opłat związanych z czynnościami formalno-prawnymi. Biorąc pod uwagę olbrzymią liczbę ofert do wynajęcia, stale zresztą rosnącą ze względu na boom inwestycyjny na rynku mieszkaniowym, każdy powinien przy odrobinie cierpliwości znaleźć ofertę idealnie dopasowaną do potrzeb – wyjaśnia Mikulska. Znawcy branży są przekonani, że w najbliższych latach kosmopolityzacja Wrocławia będzie nadal postępować, a coraz więcej cudzoziemców zdecyduje się na osiedlenie w naszym mieście. Można więc być pewnym, że obcokrajowcy coraz chętniej będą kupować w stolicy Dolnego Śląska własne mieszkania, a ich udział w ogólnym popycie na nieruchomości wzrośnie. TRANS. | TŁUM. YESTERDAY TRANSLATIONS

wroclife.pl Summer 2017

it is better to buy a flat especially having in mind that the conditions of taking out a loan remain to be quite attractive nowadays”, Laufer underlines. On the other hand Weronika Chylarecka points out that if a foreigner has savings or required creditworthiness, then it is best to buy a flat. “In the future you can always lease it out remotely or hire a professional agency to take care of that. The current rate of return fluctuates between five to six percent annually and may even be increased up to eight percent if the flat is leased continuously and the client is paying”, Chylarecka describes. The representative of Blockpol-Developer mentions that the young families planning to move in to Wroclaw for a long term are most willing to buy an apartment. “In most instances they already have jobs that enable them to use a loan for the financing of at least part of their investment”, Chylarecka adds. Whereas Marta Mikulska from Jot-Be Nieruchomości advises foreigners to lease. “A purchase always generates certain costs: renovation, finishing, fit out or a number of other fees related to formal and legal issues. Considering a huge amount of lease offers, which is steadily increasing due to housing investment boom, everyone should be able to find an offer ideally fitting their needs. You just need to be patient”, explains Mikulska. Market experts are sure that in the nearest years Wroclaw will continue to be even more cosmopolitan city attracting more foreigners. It is beyond doubt that they will even more willingly buy their own apartments in the capital of Lower Silesia and their share in the general real property demand will rise.

NASZE MIASTO

Obcy we Wrocławiu

An Alien in Wrocław

Ekspaci lub imigranci – jakkolwiek ich nazwiesz – to ci, którzy urodzili się w innym kraju, a teraz mieszkają tutaj. Pochodzą z całego świata i znaleźli się tutaj z różnych powodów, a łączy ich jedno: teraz nazywają Wrocław domem.

Expats or immigrants: call them what you will, they started life in a different country, but now live here. They come from around the world and they are here for different reasons, but one thing unites them: they now call Wrocław “home”.

TEKST OWEN WILLIAMS

TEXT OWEN WILLIAMS

Ilu ich jest?

How Many?

Trudno oszacować, ilu obcokrajowców mieszka obecnie we Wrocławiu, ponieważ ich liczba ciągle się zmienia. Wiemy, że liczba studentów z zagranicy, którzy mieszkają tu tymczasowo oscyluje wokół 4000. Jesteśmy też w stanie dowiedzieć się, ile wniosków o zezwolenie na pracę dla cudzoziemców składa się rocznie – w 2015 roku Powiatowy Urząd Pracy we Wrocławiu otrzymał 35 tysięcy wniosków tylko dla pracowników z Ukrainy. I rzeczywiście, większość obcokrajowców we Wrocławiu stanowią Ukraińcy, potem kolejno obywatele Korei Południowej, Rosji, Indii i Białorusi. Odnotowano również wzrost liczby mieszańców pochodzących z Włoch i Hiszpanii. Reszta

It’s difficult to estimate the number of foreigners currently living in Wrocław with the figure fluctuating all the time. We do know that the number of foreign students living here temporarily each year is about 4000. We can also find out the number of applications for foreign workers made annually- in 2015, Wroclaw’s District Employment Agency received over 35 000 applications for workers from Ukraine alone. Indeed, the majority of Wrocław’s foreign community is Ukrainian, followed by people from South Korea, Russia, India and Belarus. There has also been a recent increase in the number of people from Italy and Spain making the move to Wrocław. The remainder come

wroclife.pl Summer 2017

NASZE MIASTO społeczności to mieszanka ludzi z całego świata, od Wielkiej Brytanii aż po Australię.

Razem Ekspaci tworzą społeczność. Obcokrajowcy mieszkający we Wrocławiu komunikują się między sobą w prosty sposób dzięki platformom na Facebooku, na których dzielą się pomysłami, doświadczeniem i poradami – jedna z nich ma ponad 10 tysięcy członków! Grupa ta wyraźnie deklaruje, że jest otwarta dla Polaków. Mieszkańcy Wrocławia często pomagają tutaj nowoprzybyłym poznać okolice. Samo miasto i wiele prywatnych organizacji oferują pomoc nowym mieszkańcom Wrocławia.

Dlaczego Wrocław? Co sprowadziło tych ludzi do Wrocławia? Praca, miłość, przygoda… Jest wiele powodów. Kiedy duże międzynarodowe korporacje otworzyły swoje oddziały we Wrocławiu, dla obcokrajowców pojawiło się wiele możliwości pracy. Miasto potrzebuje również nauczycieli języka angielskiego, co jest głównym źródłem dochodu dla większości Brytyjczyków i Amerykanów mieszkających we Wrocławiu. Ale to nie jedyne zajęcia, którymi zajmują się obcokrajowcy we Wrocławiu: są też prawnicy, artyści, pisarze, sommelierzy i wielu innych. Powody, dla których ekspaci chętnie decydują się tu zostać, wydają się być jednak bardziej interesujące, niż powody, dla których przyjechali. Co tak naprawdę myślą o życiu we Wrocławiu?

from all around the world; the expat community here includes people from Britain to Australia.

Together Community is exactly what it is too. The foreigners living in Wrocław have the opportunity to communicate with each other quite easily. Social media has provided them with a platform to share ideas, experiences and advice; one particular Facebook group has over 10 000 members! This group strictly states that it is also open to Polish people and is often a place where locals can advise newcomers to the city. The city itself and numerous private organisations also provide services to help Wrocław’s new residents.

Why Wrocław? What brought these people to Wrocław then? Work, love, adventure… there are many reasons. With big international corporations setting up in the city, many opportunities for work for foreign people have been created. There’s also a high demand for English teachers- the main source of income for the majority of Brits and Americans in Wrocław. These are not the only jobs done by foreigners in Wrocław though: they work here as lawyers, artists, writers, wine testers and many other things. What’s more interesting than why they came here, is why they so frequently decide to stay and what they think of life here.

Pytając obcokrajowców

Asking the Foreigners

Magazyn Wroclife właśnie o to spytał członków popularnej grupy na Facebooku Wrocław Expats. Poprosiliśmy, aby napisali co myślą o Wrocławiu i opublikowali swoją opinię anonimowo lub nie. Oto odpowiedzi, które otrzymaliśmy: Kiedy przeprowadziłam Wrocław to wspaniałe miasto. Nigdy nie się do Wrocławia, jedywiesz, co czeka cię za rogiem! Jest wiele nym miejscem, gdzie interesujących rzeczy, a ludzie są fantamożna było spróbować styczni. Uwielbiam tutejsze życie! piwa rzemieślniczego był Zakład Usług PiwKeelah Rose Calloway nych – i było świetne. Rozwój w wielu dziedziKiedy po raz pierwszy odwiedziłem nach jest niesamowity. miasto w 2016 roku, od razu się w nim Moi znajomi odwiedzili zakochałem. Wiedziałem, że wrócę i zamnie w 2012 roku. Kiedy mieszkam tu na jakiś czas. przyjadą tu ponowie, pewnie ledwie rozpoznaAhmed Varso ją miasto!

With that in mind, Wroclife magazine asked the members of the popular Wrocław Expats Facebook group what they would like to say about Wrocław, offering to publish their opinions anonymously or not. Here are the responses we got:

W przyszłym miesiącu minie 27 lat, odkąd uczę studentów drugiego semestru*. Byłem świadkiem niesamowitej metamorfozy i sam też przyczyniłem się do niej. Wrocław („VROTZ-wav”) to wspaniałe polskie i środkowoeuropejskie miasto! Bill Minsker

Wrocław is an amazing city. You never know what will be waiting for you just around the corner! There are always interesting things to do, and the people are awesome. I love living here!

When I moved to Wroclaw, the only hope for craft beer was at Zakład Usług Piwnych – it was great, but the development of so many areas has been amazing. My friends came to visit me in 2012. If they came back, they’d hardly recognize it!

Keelah Rose Calloway

Amanda Anthony

When I first visited the city in 2016 I instantly fell in love with it. I knew I had to come back and settle for a while.

Amanda Anthony Ich lebe, liebe und arbeite in Breslau! Żyję, kocham i pracuję we Wrocławiu! Wroclove daje radę!

Ahmed Varso Ich lebe, liebe und arbeite in Breslau! I am living, loving and working in Breslau! Wroclove gotta do!

Stefan Höber

* Pan Minsker pochodzi z USA, gdzie wykładowca jest przypisany do konkretnego roku lub semestru. – przyp. tłum.

wroclife.pl Summer 2017

Stefan Höber

I complete 27 2nd semester teaching “years” here next month. What an amazing metamorphosis I have witnessed and helped a bit to create here. Wroclaw (“VROTZ’-wav”) is an amazing Polish and Central European city !! Bill Minsker

A co ty myślisz o Wrocławiu? Jeżeli chcesz powiedzieć coś o Wrocławiu lub tutejszej społeczności obcokrajowców, lub jeżeli jesteś obcokrajowcem mieszkającym we Wrocławiu, skontaktuj się z nami przez naszą stronę na Facebooku lub napisz maila bezpośrednio do Owena.

owen.williams@wroclife.pl

What Do You Think? If you have something to say about Wrocław, the foreign community here, or if you’re a foreigner living in Wrocław, get in touch with us on our Facebook page or email Owen directly on:

owen.williams@wroclife.pl TRANS. | TŁUM. YELLOW

FOT. OWEN WILLIAMS

Cafes | Bars | Restaurants 1

Bistro Narożnik – Ludwika Rydygiera 30 Narożnik is very friendly and the food is great.

OKWineBar – Księcia Witolda 1 More than OK! Good place for good wine and good times.

Motyla Noga – Więzienna 6 Nice food and drinks and very friendly staff all in the old city prison!

Academus – Kiełbaśnicza 23, 50-001 Wrocław Small and friendly pub & B&B. Nice bar and beers on tap.

Kontynuacja – Ofiar Oświęcimskich 17, Delicious different beers from micro-breweries on tap.

Whiskey in the jar – Rynek 23,24 With a consistent and friendly atmosphere as expected with a big chain. Reliable food and drink.

Bierhalle – Rynek 24 Big German beers, traditionally dressed waiters/waitresses. Hearty food in the heart of Wrocław.

Salvador - La hacienda de uciecha – Plac Solny 16 The place to go if you’re looking for Spanish drinks and a good time. Muy bien.

Schody Donikąd – Plac Solny 13 ”Stairs to nowhere” has a wide range of alcohol and variety of music.

Incognito Cocktail Bar – Plac Solny 11 Stylish, upmarket little bar with great mixed drinks.

Konspira – Plac Solny 11A If you want a communist era style restaurant then come here for beer and big meals.

Czupito – Ruska 8 Small, but great quality shots bar.

Papa bar – Rzeźnicza 32 An elegant cocktail bar claiming to be the best bar in town! Welcoming guest from around the world.

Pub Felicità – Ruska 47/48A The place to go if you’re looking to watch sport. Oh, and have great fun and a drink.

Klubogaleria Szajba – Świętego Antoniego 2/4 Cocktails in a bar with old school decoration, very hip.

Central Café – Świętego Antoniego 10 Popular and busy serving breakfast food and drinks. Very helpful staff.

Frytki i Sos – Świętego Antoniego 14 Delicious chips with original sauces to take away. Really friendly staff and cool location.

Mleczarnia – Pawła Włodkowica 5 Hot chocolates, coffees, and other drinks with character. In a good location and with a nice beer garden.

La Maddalena – Pawła Włodkowica 9 Fancy restaurant with tasty food and calm atmosphere.

10 11

22 21

20 19 25

A B

14 28

Other A

Dwarf Info Shop – Sukiennice 12 Fascinated by Wrocław’s dwarfs? Come here to find out more and buy a souvenir.

Tourist Info – Rynek 14 The best shop in town for foreigners. The fantastic multilingual staff have the answers to any questions you might have.

MaluMika – Władysława Jagiełły 3 A unique place in Wrocław and a great place to get creative with or without the children. Paint your own pottery here and take it home to keep.

Stara Pączkarnia – Świdnicka 24 The queue is there for a reason – these doughnuts are worth the wait..

Bema Café – Bolesława Drobnera 38 Modern and stylish coffee house and cafe.

ETNO CAFÉ – Świdnicka 42, plac Grunwaldzki 22, Podwale 80/81 Great coffee with a friendly atmosphere

Kawalerka – Benedykta Polaka 12 Really friendly and cosy place with awesome coffee.

Hala Targowa – Piaskowa 17 A covered market offering all sorts of treats. Housed in an interesting old building.

Darea – Kuźnicza 43/45 Fine selection of Asian food including sushi.

Forma Płynna – wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego 20 One of the beach bars next to the river in the city. Good place to drink on the sand.

Chopper - Bar & Grill – Kotlarska 42 Friendly rock and roll bar just outside the market square. With grilled food!

The Mexican – Szewska 61/62 Very fun and family friendly place, with a Mexican theme.

Vertigo Jazz Club & Restaurant – Oławska 13 Very popular place to listen to refined music.

Folgujemy – Kniaziewicza 16 Tasty breakfast and coffee, with tasty snacks and picnic food.

3 4

9 12

Foreigner Friendly Map

Polska rzeczywistość

Polish Reality

TEKST MICHAEL FORBES

TEXT MICHAEL FORBES

Drodzy Ekspaci!

Dear Expats!

Obudźcie się, Ekspaci, i dajcie Polsce coś od siebie.

Wake up Expats, and give something back to Poland.

Michael Forbes jest Szkotem, który obecnie mieszka w Polsce. Mówi po polsku i jest świetnie zorientowany w tutejszych obyczajach. Od czasu do czasu nadepnie komuś na odcisk, jednakże jest szczerym człowiekiem, który broni swoich przekonań i często pomaga innym w potrzebie. Zdarza się, że sprawi komuś przykrość, ale pamiętajcie: jest tylko człowiekiem, ale człowiekiem uczciwym.

Michael Forbes is a Scottish man who now lives in Poland. He speaks Polish and is well versed in the ways of the land here. He sometimes ruffles a few feathers, but he is an honest man who stands up for what he believes in and often helps people in need. He may upset people at times, but remember: he is just a man and he is a just man.

Widzę, jak przyjeżdżacie do Wrocławia. Widzę, jak chodzicie do pracy w korporacji lub startupie. Widzę, jak cieszycie się ciepłymi letnimi nocami, popijając zimne piwo na Rynku. Widzę, jak niechętnie zwiedzacie miasto, w którym mieszkacie. Widzę, jak obrażacie tutejszych w swoim języku, wiedząc, że Was nie zrozumieją. Widzę Was, Wielcy Ekspaci. Ilu z Was patrzyło z góry lub szydziło z osób o innych poglądach politycznych? Ilu z Was obrażało partie polityczne lub grupy, z którymi się nie zgadzaliście, używając określeń napotkanych w prasie międzynarodowej? Ile razy narzekaliście swoim kolegom-ekspatom na to, jak bardzo Polska „jest w tyle”, w ubiegłym stuleciu? Podejrzewam, że wielu z Was. Za przyklejonymi uśmiechami i fałszywą otwartością, wielu z Was w duchu czuje się moralnie i intelektualnie lepszymi od tutejszej społeczności i z góry ocenia Polskę. Czy dyplom medioznawstwa z drugorzędnej uczelni w Europie Zachodniej i fakt posługiwania się dwoma językami naprawdę czyni Was tak bardzo lepszymi od reszty z nas? Co mam na myśli? To, że my po prostu nie żyjemy w Polsce. Może fizycznie tu jesteśmy, ale nie kulturowo. Tak naprawdę nasze życie wygląda zupełnie inaczej, niż wielu innych ludzi, mimo że mieszkamy w tym samym mieście i wspólnie korzystamy z transportu publicznego. Oddychamy tym samym zanieczyszczonym zimowym powietrzem, ale nie mamy do czynienia z prawdziwą Polską, niezależnie od tego, jak bardzo się staramy. Ilu z Was zrobiło coś dla lokalnej społeczności poza symbolicznymi gestami? Łatwo iść i pogadać z dzieciakami przez godzinę, ale ilu z Was zaangażowało się w długoterminowy projekt, który może zmienić życie innych? Jak wielu z Was wstaje w niedzielny poranek, aby podzielić się z potrzebującymi ciepłym posiłkiem? Czy ktoś z Was siedząc na śniadaniu w hipsterskiej kawiarni w niedzielę, lecząc potężnego kaca, pomyślał, że Wasz posiłek kosztuje więcej, niż wynoszą tygodniowe wydatki na jedzenie osób starszych? Prawdopodobnie nie. Nawet jeśli angażujesz się charytatywnie, jest to często motywowane korzyścią własną. Myślisz, że wzięcie udziału w Wielkim Firmowym Biegu 2017 ma jakiś związek z milionami zwykłych Polaków? Oczywiście, że nie ma. Żyjesz w mydlanej bańce. Nie obchodzi Cię, że Twój Wielki Firmowy Bieg blokuje miasto, a zwykli ludzie nie mogą dotrzeć do pracy przez korki. Często pracują za stawkę godzinową, więc Twój Wielki Firmowy Bieg oznacza mniejsze zarobki tych, którzy liczą każdy grosz. Dlaczego w ogóle biegasz? To nie ma nic wspólnego ze zdrowym trybem życia, prawda? Chodzi raczej o to, aby zobaczono Cię biegnącego w firmowych barwach, jak pocisz się na kiepskiej 10-kilometrowej asfaltowej trasie tylko po to, żeby w poniedziałek rano pochwalić się szefowi, że ZROBIŁEŚ TO mając na sobie firmowe barwy. W następny weekend zrobisz to znowu, a Twój brak zaangażowania w sprawy polskiego społeczeństwa będzie można uznać za kompletny. Dla większości z Was „polska rzeczywistość” to siedzenie w wygodnych, nowoczesnych biurach z klimatyzacją, w towarzystwie osób, które myślą, działają i zachowują się w ten sam sposób, co Wy. Jesteście idealnym przykładem grupy o myśleniu zbiorowym, a Wasze umysły są szczelnie zamknięte przed zrozumieniem, dlaczego ktoś może myśleć i zachowywać się w inny sposób. Może niektórzy z Was przeczytają ten artykuł, ale zaskoczyłoby mnie, gdyby chociaż jedna osoba zmieniła zdanie i punkt widzenia pod jego wpływem.

read on wroclife.pl

I see you, coming to Wroclaw. I see you, going to your corporate or startup job. I see you, enjoying the warm summer nights with cool beers on the Market Square. I see you, not taking a single moment to take in the city around you. I see you, insulting locals in your own languages, knowing that they don’t understand you. I see you, the superior Expat. How many of you have looked down and sneered at people with different political views? How many times have you insulted political parties and groups that you didn’t agree with, calling them names that you’ve read in the international press? How often have you complained to your expat friends about Poland being backwards and not able to move into the 21st century? Quite a lot, I suspect. Behind the smiles and false positivity, many of you are looking down at Poland by considering yourselves to be morally and intellectually superior to the local population. I mean, you have a degree from a third rate university in Western Europe in Media Studies and you speak two languages, doesn’t that make you so much better than the rest of us? What do I mean? Well, we simply don’t live in Poland. Our bodies might be physically in Poland, but culturally, we are not. We are actually living a completely different life to many people, even if we are sharing the same city and the same public transport. We breathe the same polluted winter air, but we will never come into contact with real Poland, no matter how hard we try. How many of you have bothered to do anything for the local society beyond token gestures? It’s easy to go and volunteer to talk to children for an hour, but how many of you take part in long term projects designed to improve the lives of others? How many of you consistently get up early on a Sunday morning to provide a hot meal for those who have very little? When you are sitting in the latest hipster breakfast café on Saturday morning nursing a dreadful hangover, do you ever stop to think that your breakfast costs more than some elderly people have to spend on food in a week? Probably not. Even when you do something charitable, it’s very often motivated by personal gain. When you go running in the Great Corporate Fun Run 2017, do you think you have any connection at all with millions of ordinary people in Poland? Of course you don’t, you’re living in a bubble. You couldn’t care less that your Corporate Fun Run means blocking the city for a large amount of ordinary people, many of whom are stuck in traffic and unable to get to work. They’re often paid per hour, so your Corporate Fun Run means taking money away from those that need it most. Why are you running anyway? It’s not really to do with fitness, is it? It’s rather about being seen to be running in your company colours, suffering through 10km on poorly tarmacked roads just to be able to tell your boss on Monday morning that YOU DID IT while wearing the company colours. Next weekend, you can do the same thing again, and your complete disengagement with Polish society is complete. The “Polish Reality” for most of you consists of sitting in comfortable, modern, air conditioned offices surrounded by people who think, act and behave in the same way as you. You are the very definition of groupthink, and your minds are permanently closed to understanding why other people may not think and behave in the same way as you. Maybe some of you will even read this article, but I would be shocked if even a single person changes their mind and perspective after reading this.

TRANS. | TŁUM. YELLOW

FOT. RED REAL ESTATE DEVELOPMENT – NOWA PAPIERNIA ULTRA NOVA

Wrocławscy ekspaci

read on wroclife.pl

NASZ EKSPERT RED REAL ESTATE DEVELOPMENT

Wrocław Expats

a pracą przyjeżdżają tu z wielu stron świata. Choć różni ich wiele, w zdecydowanej większości zakochują się w mieście i jego atmosferze. Ekspaci – bo o nich mowa – coraz częściej zostają tu na stałe, mając duży wpływ na rozwój Wrocławia.

Wrocław – miejsce spotkań „Wrocław – miejsce spotkań”, to oficjalne hasło, którym pozycjonuje się miasto. I nie są to puste słowa. Według Urzędu do Spraw Cudzoziemców, w stolicy Dolnego Śląska mieszka około 15 tys. obcokrajowców. Aż 59% z nich pochodzi z krajów spoza Unii Europejskiej – największy odsetek stanowią Ukraińcy, Rosjanie i Białorusini. Spośród przedstawicieli krajów Unii dominują Niemcy, Hiszpanie, Włosi, Francuzi i Brytyjczycy. Dlaczego miasto jest tak atrakcyjne dla cudzoziemców? Jeśli chodzi o międzynarodowe korporacje, które otwierają tu swoje przedstawicielstwa, powód jest dość oczywisty – dobra lokalizacja, dogodne połączenia lądowe i lotnicze oraz doskonała infrastruktura. To jednak nie wszystko. Jak podkreślają sami zainteresowani, ogromnym walorem stolicy Dolnego Śląska jest jego unikatowy charakter. – Wrocław spodobał mi się od razu. Nie dość, że to miasto o niezwykłej architekturze, to oferta kulturalna jest bardzo bogata. Poza tym to przecież „Wenecja Północy” – mówi z uśmiechem Carl, pracownik dużego banku, który do Wrocławia przyjechał kilka miesięcy temu z Włoch.

OUR EXPERT RED REAL ESTATE DEVELOPMENT

hey come from all over the world to work here. However different they may be, the majority falls in love with the city and its atmosphere. Expats, to whom this article is devoted, stay here for good increasingly often and have a great influence of the city’s development.

Wrocław – The meeting place „Wrocław – The meeting place”, the city’s official motto, is not an empty slogan. According to the Office for Foreigners, in the capital of Lower Silesia live approx. 15 thousand foreigners. As much as 59% of them come from non-EU countries – with the highest share of Ukrainians, Russians, and Belarusians. Among representatives of EU countries, Germans, Spanish, Italians, French and British prevail. Why is the city so appealing to the foreigners? Considering international corporations opening their departments here, the reason is quite obvious – good location, convenient land and air connections and excellent infrastructure. But there are other reasons. The strong asset of the capital of Lower Silesia is its unique character, as those interested themselves underline. “I liked Wrocław from the very beginning. It has not only a unique architecture, but also wide cultural offer. Besides, they call it Venice of the North” smiles Carl, employee of a big bank, who came to Wrocław from Italy some months ago.

Tego samego zdania jest Amandine, freelancerka – graficzka z Francji, świadcząca usługi dla klientów z całej Europy Zachodniej, która mieszka tu od ponad 4 lat. – We Wrocławiu zakochałam się od pierwszego wejrzenia. Jak mam tylko chwilę wolnego, chodzę na długie spacery po urokliwych uliczkach kryjących w sobie niezwykłe historie – mówi. Poza tym bardzo odpowiada mi życzliwość ludzi, którzy są niezwykle uprzejmi, co przypomina mi o Francji, z której pochodzę.

Niskie koszty w porównaniu do jakości Co istotne, jak podkreślają mieszkający tu cudzoziemcy, Wrocław to miasto, w którym perspektywy rozwoju biznesu są bardzo wysokie. – Moja firma kupiła tu kilka mieszkań w bardzo atrakcyjnej lokalizacji, niedaleko wrocławskiego Rynku, które traktuje jako inwestycje w przyszłość. Z tego, co wiem, w najbliższym czasie planowane jest zatrudnienie tu kolejnych osób – dodaje Carl. Nie tylko firmy kupują mieszkania we Wrocławiu. Amandine chce osiedlić się tu na stałe, coraz częściej zastanawia się nad kupnem mieszkania. – Z każdym dniem jestem coraz bardziej przekonana do pozostania tu na stałe. Ceny mieszkań i życia, w odniesieniu do zalet miasta, są bardzo atrakcyjne. Dodając do tego urok starówki i klimat przedwojennego Wrocławia jestem pewna, że takich osób jak ja będzie z każdym rokiem więcej.

FOT. RED REAL ESTATE DEVELOPMENT – NOWA PAPIERNIA ULTRA NOVA

Amandine, freelance graphic designer from France, shares Carl’s opinion. She has lived here for 4 years and provides services to the clients from all the West Europe. “I fell in love with Wrocław at first sight. Whenever I have some free time, I enjoy long walks through the streets hiding amazing stories. I also appreciate the openness of people which are very kind, which reminds me of France, where I come from” she says.

Good cost-quality relation According to the foreigners living here, it is important that Wrocław is a city where business prospects are numerous. “My company has bought here some apartments in a very appealing location, nearby the Wrocław’s Rynek. They are an investment for the future. As far as I know, it is planned to hire more employees soon” adds Carl. Not only companies buy apartments in Wrocław. Amandine, who wants to settle down here for good, every time more seriously considers a purchase of the apartment: “Day by day I am more convinced to stay here indefinitely. The prices of apartments and maintenance, comparing to the city’s advantages, are very reasonable. Adding the charm of Old Town and pre-war aura of Wrocław, I am sure that there will be more people like me every year”.

Wrocław, and nothing behind What is the key to the appeal of Wrocław? The portal Morizon.pl in a survey on the attractiveness of the city asked the foreigners why they appreciate Wrocław. As it turned out, the majority of surveyed considers Wrocław a safe (4,67 out of 6), friendly (4,35 out of 6) and interesting (4,55 out of 6) place.

FOT. RED REAL ESTATE DEVELOPMENT – NOWA PAPIERNIA ULTRA NOVA

Wrocław i długo, długo nic Co decyduje o atrakcyjności Wrocławia? Portal Morizon.pl w ankiecie dotyczącej atrakcyjności miasta, zapytał mieszkających tu cudzoziemców, za co doceniają Wrocław. Jak się okazało, ankietowani w zdecydowanej większości uważają je za miasto bezpieczne (4,67 na 6), przyjazne (4,35 na 6) i ciekawe (4,55 na 6). Potwierdzeniem tego są liczne nagrody, jakie otrzymuje miasto. To właśnie stolica Dolnego Śląska w rankingu Global Cities of Future 2014/2015 przygotowanym przez fDi Intelligence z grupy Financial zajęła szóste miejsce w globalnym zestawieniu miast rynków wschodzących i dziewiąte w klasyfikacji wszystkich miast z najlepszymi strategiami przyciągania inwestycji. Z kolei portal Tech.co uznał Wrocław za jedno z dziesięciu najlepszych miast dla „cyfrowych tubylców”, opisując miasto jako bezpieczne miejsce z umiarkowanym klimatem i bogatym życiem nocnym.

It is evidenced by numerous prizes received by the city. The capital of Lower Silesia took 6th place in the global ranking of rising markets cities and 9th in the classification of cities with best strategies of attracting investments in the Global Cities of Future 2014/2015 ranking organised by the fDi intelligence from the Financial group. In turn, Tech.co portal recognised Wrocław as one of ten best cities for “digital natives”, describing the city as a safe place with a moderate climate and lively nightlife.

Continuous growth What are the prospects of Wrocław as regards the inflow of employees from abroad? In 2016, the record activity of business real estate developers was observed, i.e. 141 500 sq.m. of new areas in 15 architectural projects. For comparison, in the period 2011-2015 the average new supply was three times lower – 54.6 thousand sq.m. a year – according to the propertynews.pl portal. The apartments are in the analogical situation. Newly constructed investments are the guarantee of the continuous development of the city.

FOT. RED REAL ESTATE DEVELOPMENT – NOWA PAPIERNIA ULTRA NOVA

Nieustanny rozwój Jak kształtują się perspektywy Wrocławia związane z napływem zagranicznych pracowników? W 2016 roku odnotowano rekordową aktywność deweloperów na rynku nieruchomości biznesowych – 141 500 mkw. nowych powierzchni w 15 projektach architektonicznych. Dla porównania, w latach 2011–2015 średnia nowa podaż wynosiła prawie trzykrotnie mniej – 54,6 tys. mkw. w skali roku – możemy wyczytać na portalu propertynews.pl. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku lokali mieszkalnych. Nowopowstające inwestycje zapewniają nieustający rozwój miasta.

FOT. RED REAL ESTATE DEVELOPMENT – NOWA PAPIERNIA ULTRA NOVA

TERESA WITKOWSKA, DYREKTOR SPRZEDAŻY RED DEVELOPMENT

Wrocław to bez wątpienia jedno z najbardziej perspektywicznych miast dla rynku deweloperskiego, szczególnie w kontekście cudzoziemców, którzy pracują w stolicy Dolnego Śląska. Widzimy wyraźne zwiększenie zainteresowania zakupem lokali mieszkalnych przez firmy dla swoich pracowników. Prowadząc tu działania na stałe, przedsiębiorstwa często decydują się na zakup mieszkań, gdyż w długoterminowej perspektywie jest to bardziej opłacalne rozwiązanie. Obecnie jesteśmy w trakcie sprzedaży ostatniej puli mieszkań w inwestycji Nowa Papiernia, zlokalizowanej w samym sercu Wrocławia. To inwestycja łącząca urok historycznego Wrocławia z nowoczesnymi rozwiązaniami. Patrząc na sprzedaż poprzedniego etapu, jestem przekonana, że w tym przypadku mieszkańcami zostaną nie tylko wrocławianie, ale również osoby przyjeżdzające tu do pracy z za granicy.

TERESA WITKOWSKA, SALES DIRECTOR IN RED DEVELOPMENT

Wrocław is, without doubt, one of the most promising cities for the developer market, especially in terms of the foreigners who work in the capital of Lower Silesia. We see a growing interest in the purchase of apartments by companies for its employees. While operating here for stable, the companies often opt for the purchase of apartments as they consider it a more rentable solution in the longterm perspective. Currently, we are in the process of sale of the last pool of apartments in Nowa Papiernia investment located in the very heart of Wrocław. This project combines the charm of historic Wrocław with modern solutions. Considering the sales at the previous stage, I am convinced that in this case, the future residents will not only be citizens of Wrocław, but also foreigners who come here for work. FOT. RED REAL ESTATE DEVELOPMENT – TERESA WITKOWSKA

FOT. RED REAL ESTATE DEVELOPMENT – NOWA PAPIERNIA ULTRA NOVA

TRANS. | TŁUM. YELLOW

NASZE MIASTO

FOT. ALEKSANDRA ABDURASHYTOVA

read on wroclife.pl

Wysyp miejskich plaż we Wrocławiu. Gdzie odpocząć na piasku? Po latach posuchy, jeśli chodzi o miejskie plaże w stolicy Dolnego Śląska, wrocławianie wreszcie mają w czym wybierać. Tegoroczne wakacje można spędzić w wielu beach barach, ulokowanych wzdłuż nabrzeży Odry. Przeważająca część z nich to absolutne nowości. TEKST TOMASZ MATEJUK

odę na tego typu miejsca w naszym mieście wykreowała kilka lat temu Kafe Plaża, która najpierw mieściła się nieopodal mostu Zwierzynieckiego, obok wrocławskiego zoo, a potem przeniosła się na wybrzeże Słowackiego, tuż obok mostu Grunwaldzkiego. Ten cieszący się ogromną popularnością wśród wrocławian bar zakończył działalność w 2015 roku. Lukę w 2016 roku wypełniły dwie „miejscówki”: ZaZoo Beach Bar, usytuowany – zgodnie z nazwą – na tyłach ogrodu zoologicznego, a także Odra-Pany, które zajęło nieużytkowaną od kilku lat przestrzeń

wroclife.pl Summer 2017

City Beaches Galore. Where to Relax on Sand in Wroclaw? After years of poor offer of city beaches in Wroclaw it seems we finally have a choice. You will be able to spend this summer season in numerous beach bars located along the Oder banks. Most of them are brand new. TEXT TOMASZ MATEJUK

he trend for such places was started a couple of years ago by Kafe Plaża first located near Zwierzyniecki Bridge by the zoo and then changed its location to Wybrzeże Słowackiego right beside Grunwaldzki Bridge. This extremely popular bar in Wroclaw was closed in 2015. The niche has been filled by two new ones however: ZaZoo Beach Bar located, as the name suggests, behind (in Polish “za”) zoological garden; and Odra-Pany that fitted into former police barracks unused for a couple of years at ul. Księcia Witolda. Both sites were totally jam-packed during warm evenings and nights and the beach fun to the sounds of music often ended at dawn. This summer season looks even more promising. The two mentioned openair clubs reopened and we also have a couple of new ones.

FOT. ALEKSANDRA ABDURASHYTOVA

na terenie dawnych koszar policyjnych, przy ulicy Księcia Witolda. Oba miejsca w ciepłe wieczory i noce pękały w szwach, a zabawy na piasku i przy muzyce kończyły się często o świcie. Tegoroczny sezon letni wygląda pod tym względem jeszcze lepiej. Działalność wznowiły wspomniane dwa lokale – ZaZoo Beach Bar i Odra-Pany, a dołączyło do nich kilka kolejnych beach barów.

HotSpot To najnowsza inicjatywa właścicieli wspomnianego ZaZoo, którzy reklamują HotSpot jako największą miejską plażę w Polsce. Plaża zajmuje powierzchnię około 1,3 hektara, przy ulicy Wejherowskiej, tuż obok mostu Milenijnego i hali Orbita. W części rekreacyjnej są m.in. leżaki i parasole, a w części sportowej – boiska do siatkówki, badmintona czy tor do gry w bule. Nie brakuje też oczywiście barów z jedzeniem i napojami, a także sceny, na której cyklicznie odbywają się koncerty.

FOT. ALEKSANDRA ABDURASHYTOVA

HotSpot This is the latest project by the owners of ZaZoo who claim HotSpot to be the biggest city beach in Poland. The beach covers an area of about 1.3 hectare at ul. Wejherowska near Millenijny Bridge and Orbita Hall. In leisure zone we may find e.g. deck chairs and umbrellas, while in sports zone there are volleyball, badminton and boules game courts. Obviously you will be also able to enjoy bars with food and beverage as well as the scene with numerous concerts.

Stara Odra Beach Bar

Na piasku można zrelaksować się także na nabrzeżu Odry obok mostów Trzebnickich, przy ulicy Zawalnej. – Niby stara, ale jara. Zapraszamy do Stara Odra Beach Bar. Poczuj piasek na stopach i muzykę w uszach – zachęcają do odwiedzin pomysłodawcy całego przedsięwzięcia. Tam też nie brakuje koncertów czy wieczornych imprez.

You can relax on sand also at an old Oder quay near Trzebnickie Bridges at ul. Zawalna. The initiators of the project encourage, “After all, this is our good old Oder (“stara” in Polish means “old”). Feel the sand under your feet and the music in your ears.” The place also offers concerts and evening parties.

Basen Beach Bar

Vis-a-vis Stara Odra Beach Bar, po drugiej stronie rzeki, przy ulicy Pasterskiej, powstał Basen Beach Bar. Nazwa zobowiązuje, więc oprócz plaży i baru, do dyspozycji gości jest też basen, w którym każdy chętny może ochłodzić się w upalne dni. Oprócz imprez czy koncertów, organizowane są tam także m.in. zajęcia jogi czy pikniki rodzinne.

Basen Beach Bar is located opposite to Stara Odra Beach Bar on the other bank of the river at ul. Pasterska. “Basen” means “swimming pool” so, as the name obliges, apart from the beach and bar, guests may also enjoy a pool ideal for getting some refreshment during scorching summer days. Additionally, aside from concerts and parties, there will also be an opportunity to participate in yoga classes or family picnics.

Forma Płynna Kolejnym z nowych miejsc na beach barowej mapie miasta jest Forma Płynna, która powstała na wybrzeżu Wyspiańskiego, nieopodal mostu Grunwaldzkiego i kampusu Politechniki Wrocławskiej. Zamiast piasku,

Forma Płynna Another new location on the city`s beach bar map is Forma Płynna which has sprung at Wybrzeże Wyspiańskiego nearby Grunwaldzki Bridge and

wroclife.pl Summer 2017 FOT. ALEKSANDRA ABDURASHYTOVA

NASZE MIASTO

Bucanero Karaiby na Niby – Twoja karaibska strefa relaksu we Wrocławiu – tak reklamują swój lokal właściciele Bucanero Karaiby na Niby. Ta miejska plaża powstała przy ulicy Wróblewskiego na Biskupinie, tuż przy studenckim miasteczku Wittigowo. Na gości czekają leżaki, hamaki i huśtawki, dobrze zaopatrzony bar serwuje zimne napoje, drinki i dania kuchni greckiej, a w weekendy można tam zjeść nawet wędzoną rybę z własnej wędzarni.

the campus of Wroclaw University of Science and Technology. For a change it offers green grass and tress instead of sand and - as the representatives admit - will soon also have bark.

Bucanero Karaiby na Niby “Your Caribbean relax zone in Wroclaw”, as the owners of Bucanero Karaiby na Niby advertise it. This city beach has arisen at ul. Wróblewskiego in Biskupin nearby Wittigowo campus. The guests will find there deck chairs, hammocks, swings, well stocked bar with cold drinks and Greek cuisine, and on weekends even a smoked fish from a private smoke house.

Wyspa Tamka

W samym centrum Wrocławia, przy zbiegu ulicy Grodzkiej i Szewskiej, znajduje się Wyspa Tamka. Przez kilka lat, od kiedy stojące tam budynki opuściły dwie uczelnie: Uniwersytet Wrocławski i Uniwersytet Medyczny, na wyspie niewiele się działo. W tym roku jest inaczej, a to za sprawą nowo otwartego letniego baru. Na Tamce regularnie organizowane są imprezy muzyczne i koncerty. Odbyły się tam także targi vintage market, podczas których można było uzupełnić wakacyjną garderobę. Miejsce bardzo szybko zaskarbiło sobie sympatię wrocławian, którzy pojawią się tam tłumnie, zwłaszcza w weekendy.

Wyspa Tamka is located in the very city centre of Wroclaw on a small island at the junction of ul. Grodzka and Szewska that has been deserted for many years after Wroclaw and Medical Universities had left the buildings located there. This year is much different due to the opening of a new summer bar. Tamka is often a venue for music parties and concerts. It has also hosted a vintage market fair that offered various original clothes for this summer. The place has quickly won the hearts of Wroclaw residents who attend it great in numbers especially on weekends.

TRANS. | TŁUM. YESTERDAY TRANSLATIONS

na gości czeka tam zielona trawa i drzewa, a wkrótce – jak zapowiadają przedstawiciele baru – pojawi się również kora.

wroclife.pl Summer 2017 INFOGRAFIKA MACIEJ KISIEL

TRANS. | TŁUM. MAŁGORZATA BURNECKA

Robimy FORMĘ na lato!

In FORM for Summer!

Forma Płynna to wyjątkowy wrocławski beach bar, w którym znajdziecie zieloną trawę, cień drzew, mnóstwo leżaków i hamaków, jednym słowem - idealne miejsce do chilloutu.

Forma Płynna is a unique Wroclaw beach bar, where you can find green grass, shadows from the trees, lots of sun loungers and hammocks. Indeed, it’s a perfect place for a summer chillout!

Można tu spotkać ludzi w każdym wieku, beach bar odwiedzają również rodziny z dziećmi, na które czeka nie tylko przyjazna, zielona przestrzeń, ale i... trampoliny! Forma Płynna to idealne letnie miejsce na spotkanie ze znajomymi, organizację imprezy urodzinowej, a nawet firmowej. Nie brakuje tu również wydarzeń artystycznych, jak koncerty, imprezy z DJ’em, pokazy artystyczne, kino pod gołym niebem, warsztatów jogi, zumby, kizumby, a także społecznych eventów. Wielkimi krokami zbliżają się dwa ciekawe projekty: 22 lipca o godz. 12.00 rozpocznie się Zamotany Portret dla Hospicjum, na który zapraszają Doradca Chustowy Kasia Rengifo Diaz, która udzieli darmowych konsultacji chustonoszenia, oraz Natalia z Trele Morele Photography, która wykona rodzinne portrety. Symboliczne kwoty wrzucone do puszek zostaną w całości przekazane na pomoc podopiecznych Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci. 20 sierpnia Forma Płynna Beach Bar zaprasza na koncert brazylijskiej artystki LaBaq. Pochodząca z Sau Paulo LaBaq to wschodząca gwiazda brazylijskiej sceny niezależnej, która w trakcie swojego tournée po Europie zagości właśnie w Formie Płynnej! W barze Formy znajdziemy szeroki wybór piw lanych, piw kraftowych, kilkanaście rodzajów wina i to jeszcze nie wszystko. Barmani serwują soft drinki, od zwyczajnych po bardziej wyszukane, w ofercie także lemoniady, yerba mate, smoothies, mrożone kawy czy herbaty. Zgłodniali goście mają do wyboru różne przekąski - kanapki premium na ciepło, dania z grilla, nachosy, paluchy z twarożkiem, kukurydzę, a także desery na słodko.

Here one meets people of all ages; younger, older, and also families with kids. For these people there awaits not only a green, friendly space, but also… trampolines! Forma Płynna seems to be a perfect place to hang out with friends, to organize a birthday party or even a business event. One finds here artistic happenings, such as concerts, DJ parties, artistic shows and an outdoor cinema. Forma Płynna also hosts fitness workshops of yoga, zumba or kizumba, as well as charity and social events. There are two interesting projects comming soon. On the 22nd of July at 12.00 a charity event named „Zamotany Portret dla Hospicjum” will begin. The organizers are Natalia from Trele Morele Photography, who will portrait your family, and Sling consultant Kasia Rengifo Diaz, who will welcome everyone interested in how to tie a sling to carry a baby. All donations will support the Wrocław Children’s Hospice Foundation. On the 20th of August Forma Płynna Beach Bar invites everyone to a special concert of a Brazilian artist, LaBaq. LaBaq is a very talented young star of the independent scene in San Paulo. During her European tournée, she’ll visit Wrocław and be the guest of Forma Płynna! Forma Płynna’s bar has a wide range of different drinks to offer. There are local craft beers, a long wine list and much more. The bartenders serve soft drinks, not only standard, but also sophisticated ones. Lemonades, yerba mate, smoothies, ice tea and coffee. For those who feel hungry, Forma offers some snacks: hot sandwiches, grilled dishes, nachos, sticks with cottage cheese, corn or sweet desserts.

Forma Płynna Beach Bar Wrocław

Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego 20, tel. +48 660 380 820; kontakt@formaplynna.pl

Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego 20, mobile +48 660 380 820; kontakt@formaplynna.pl

www.facebook.com/FormaPlynna

www.facebook.com/FormaPlynna FOT. FORMA PŁYNNA

TRANS. | TŁUM. REDAKCJA WROCLIFE read on wroclife.pl

Patenty na piwo?

Patents on beer?

TEKST REDAKCJA WROCLIFE

TEXT REDAKCJA WROCLIFE

arlsberg i Heineken należą do grupy pięciu największych na świecie koncernów piwowarskich. Na rynku stanowią dla siebie naturalną i poważną konkurencję, jednakże w pewnej sprawie działają ramię w ramię i wzajemnie się wspierają – patentów. Kwestią, która poruszyła w ostatnich miesiącach świat browarników, stały się patenty zgłoszone wspólnie przez firmy Carlsberg i Heineken, według których między innymi jęczmień jest ich „wynalazkiem”. Najbardziej niepokojący dla wszystkich zainteresowanych wydaje się zakres zgłoszonych patentów: obejmuje on nie tylko jęczmień, proces warzenia, ale nawet samo piwo. O komentarz w tej sprawie zapytaliśmy przedstawicieli naszych wrocławskich browarów kraftowych: Agnieszkę Wołczaską-Prasolik z Warsztatu Piwowarskiego oraz Karola Sadłowskiego z Browaru Profesja.

Karol Sadłowski Gdy przeczytałem informację o tym patencie, to pomyślałem, że to jakiś żart. Z biznesowego punktu widzenia byłby to majstersztyk, jednym posunięciem eliminuje się konkurencję i tworzy monopol. Nie pierwszy raz wielkie korporacje próbują wykorzystać machinę biurokratyczną do swoich celów, jednakże obecnie, w dobie powszechnego dostępu do informacji, mamy szansę szybko reagować na tego typu zapędy. Jestem przekonany, że pod naciskiem całej branży browarniczej, głównie z Niemiec, uda się ograniczyć przyznawanie tego typu patentów, które nie są wynikiem przeprowadzanych badań, a jedynie próbą ograniczenia konkurencji.

Agnieszka Wołczaska-Prasolik Wydawało by się, że dla każdego normalnego człowieka pomysł ten jest tak absurdalny, że nie warto zawracać sobie nim głowy – bo przecież niemożliwe, żeby to przeszło. Niestety, w naszych post orwellowskich czasach nie raz już się okazywało, że takie bezczelności były przyklepywane, zatem tak – warto protestować i przedstawiać, wydawało by się, oczywiste dla każdego, argumenty przeciw.

arlsberg and Heineken belong to a group of five of the world’s largest breweries. These companies are natural and serious competitors on the market, however there is a certain issue in the name of which they act arm to arm and support one another – patents. The case which caused in recent months a lot of movement in the beer world, were patents held by Carlsberg and Heineken together, in which they claim barley as their „invention”. The most worrying aspect seems to be the scope of the patents: they cover not only the barley, the brewing process, but also the beer itself. We asked the representatives of our Wroclaw craft breweries: Agnieszka Wołczaska-Prasolik from Warsztat Piwowarski and Karol Sadłowski from Browar Profesja for a comment.

Browar Profesja When I read the information about that patent I thought it was some kind of a joke. It was a masterpiece from the business point of view: it eliminates competition and creates monopoly with just one move. It is not the first time big corporations try to take advantage of the bureaucratic machinery for own purposes, however in the era of general accessibility to information, we have the chance to react quickly to such attempts. I am convinced that under the pressure of the whole brewing industry, mainly from Germany, it will be possible to limit granting such type of patents which are not the results of conducted research, but merely attempts at limiting competition.

Warsztat Piwowarski Seemingly, it should be bright as day for any normal human being, that the idea is too absurd to worry about it – because it’s impossible to be given a pass. Unfortunately, in our post Orwellian times bigger impudences were signed off – so yes, it’s worth protesting and explaining the obvious.

read on wroclife.pl

After Rum Love Festival Mario Navarro Born in Santiago de Chile Mario Navarro starts to work in the liquor business in 2000 when as the General Manager of the duty free stores in the Panama airport, Central America, he was looking after perfumes, beauty, tobacco and alcohol. In 2004 he joins Zacapa rum, a Premium rum from Guatemala, as Business Development Manager for the Travel Retail and Duty Free channel. In 2011 he became the first Zacapa Global Ambassador. Thanks to this role he got a trully global overview on Premium rum category. In 2014 he took the management of the sales of Botran Rum in Europe. In 2015 he decides to be on his own. Today he owns a distribution company in Spain, handles the Marketing for Rossi & Rossi (Millonario rums, Rum Nation) and manages the Duty Free channel for Diplomatico rums from Venezuela. Mario Navarro is definitelly considered a RUM GUY and he is proud of it. I discovered an incredible town, with a middle age atmosphere, especially in the city center. I visited Wroclaw during the week end and the city center was very busy, people eating at the nice terrasses in the main square of the city, people enjoying pubs and night clubs. One of the clubs, called X-Demon really surprised us: two different musical ambiances in one place and HUGE!!! I stayed at the Monopol hotel in the city center and two things I have to mention: great service from the staff and in the bar you can smoke cigars!!! Fantastic. But what really surprised me was to find in Wroclaw the bar Parrot – Rum Embassy an amazing bar with many good rums inside… I was not expecting to find this in Wroclaw. And then, as a good latino, I of course enjoyed a lot the salsa place called “Casa de la Musica”… In résumé: I enjoyed very much the short (too short) stay in Wroclaw. But I promise: I WILL COME BACK! FOT. ALEKSANDRA ABDURASHYTOVA

wroclife.pl Summer 2017 FOT. BROWAR WARSZTAT PIWOWARSKI

FOT. BROWAR PROFESJA

CZAS WOLNY

Wrocławski ekspert ekspatów obnażony

Wrocław Expats Expert Exposed

ROZMAWIA OWEN WILLIAMS

INTERVIEW OWEN WILLIAMS

Cześć, Pedro, dziękuję za spotkanie. Jesteś założycielem strony internetowej dla obcokrajowców mieszkających we Wrocławiu Miejscu spotkań – Wrocław Expats na Facebooku. Kiedy i dlaczego ją założyłeś?

Hello Pedro, thanks for joining me today. You’re the founder of the online meeting place for the foreigners living in The Meeting Place – Wrocław Expats Facebook page. When and why did you start it?

Zanim przeprowadziłem się do Wrocławia w 2008 roku, mieszkałem w Pradze. Byłem aktywnym członkiem strony dla praskich ekspatów na Facebooku i to dzięki niej poznałem sekrety tego miasta. Po przeprowadzce do Wrocławia zdałem sobie sprawę, że nie ma tu podobnej grupy i właśnie dlatego zdecydowałem się stworzyć grupę dla ekspatów na Facebooku prowadzoną w języku angielskim.

Ilu członków należało do grupy na początku i czy wyobrażałeś sobie, że któregoś dnia będzie do niej należeć 10000+ osób tak jak dzisiaj?

W 2008 roku media społecznościowe nie były w Polsce jeszcze tak popularne, a ludzie korzystali dalej z Naszej Klasy. Przez długi czas grupa liczyła sobie nie więcej niż 500 członków. Pierwsi administratorzy poświęcili mnóstwo swojego wolnego czasu na pomoc nowym osobom. Dzięki nim grupa stawała się coraz bardziej popularna, również wśród Polaków. Część z nich założyła firmy, takie jak szkoły językowe, aby pomóc obcokrajowcom. Wraz ze wzrostem liczby zagranicznych firm w Polsce i inwestycji we Wrocławiu, coraz więcej obcokrajowców przeprowadzało się do Polski, widząc tutaj dla siebie możliwości. Odnotowaliśmy wtedy znaczący wzrost liczby członków, a potem kolejny, po zawirowaniach na Ukrainie.

wroclife.pl Summer 2017

Before I moved to Wroclaw in 2008, I was living in Prague. I was an active member of the Prague Expats FB page and it was thanks to this group that I was able to know the secrets of that city. When I settled down in Wroclaw I realized that there was no similar group in this city; that’s why I decided to create a Facebook group for Expats in English.

How many members did it have at the start and did you imagine it would grow to the 10000+ membership it has now?

Well, in 2008 online social media wasn’t so popular and Polish people were still using Nasza Klasa. For a long period of time the group remained small, with less than 500 members. The initial administrators spent plenty of their free time helping the new comers. Thanks to them we become more and more popular, also among Polish people. Some of them created companies such as language schools in order to help the foreigners. With the growth of foreign companies in Poland and with the investments in Wroclaw, more foreigners saw an opportunity and more here and so moved to Poland. Then we saw a significant increase in members, then, with the turmoil in Ukraine we noticed that our group had another boom.

Does it take up a lot of your time? Who helps you administrate it and what are the general rules/guidelines of usage?

Since the beginning we have always had more than 4 administrators that are always keen to help, despite it being an unpaid job/hobby.

read on wroclife.pl

FOT. PEDRO GOMES

CZAS WOLNY Czy to zajmuje dużo czasu? Kto pomaga Ci administrować stronę i jakie są ogólne zasady korzystania z niej?

Od początku mieliśmy ponad 4 administratorów, którzy są zawsze chętni do pomocy, pomimo, że to niepłatna praca czy hobby. Zasady są jasne: fałszywe konta i spamerzy są blokowani zanim dołączą do grupy. Pomyśl tylko: jest aż 1500 zablokowanych osób. Podstawowe zasady korzystania ze strony: zanim wstawisz post, użyj opcji wyszukiwania, pisz po angielsku, nie spamuj i szanuj innych.

Wow, zablokowanych osób jest bardzo dużo! Jesteś również właścicielem stoiska Pan Pedro na Hali Targowej, czy miałeś w planach otwarcie sklepu, kiedy tu przyjechałeś?

Przyjechałem do Wrocławia, tak jak większość ekspatów, do pracy w korporacji. Zdecydowałem się założyć firmę, kiedy w 2012 roku stałem się bezrobotny. Zacząłem sprzedawać herbatę, kawę i portugalskie produkty. Kiedy w 2013 roku zaczęto organizować Wrocławski Bazar Smakoszy, byłem tam częstym wystawcą. Pod koniec 2016 roku otworzyłem stoisko na Hali Targowej. Większe niż wcześniej – teraz sprzedaję więcej portugalskich produktów. Można znaleźć je również w sklepie internetowym na panpedro.pl

Brzmi smakowicie! Co robisz, gdy akurat nie tworzysz stron na Facebooku i nie pracujesz w swoim sklepie?

Guidelines are clear; fake accounts and spammers are blocked before they enter the group. Just to give you an idea, there are 1500 blocked members. Basic rules are: Before posting use the search bar, post in English, do not spam, and respect others.

Wow, that’s a lot of blocked people! You’re also the owner of Pan Pedro in Hala Targowa, was it your intention to start a shop when you came here?

I came to Wroclaw like most of the Expats, to work in a corporation. I decide to create a company when I become unemployed, that was in 2012. I started selling tea, coffee and Portuguese products. With the opening of Wrocławski Bazar Smakoszy in 2013, I become a regular seller there too. By the end of 2016 I had opened a stand in Hala Targowa. Bigger than the last one and right now I sell a wider range of Portuguese products. You can also find them on my internet shop: panpedro.pl

Sounds tasty. What do you do when you’re not creating FB pages or working in your shop? I also have a full time job in IBM. As a distributor and seller of Portuguese products, part of my day is spent preparing orders.

Pracuję na pełen etat w IBM. Jako dystrybutor i sprzedawca portugalskich produktów, część dnia spędzam na przygotowywaniu zamówień.

I see you’re a busy man in the city. How would you describe Wrocław in five words?

Wygląda na to, że jesteś dość zabiegany. Jak opisałbyś Wrocław w pięciu słowach?

Is there anything you think needs to be improved in Wrocław?

Rozwijający się, kreatywny, wolny, przyjazny, dom.

Myślisz, że jest coś we Wrocławiu, co wymaga poprawy?

Dla kierowców – zsynchronizowane światła. Więcej zielonych parków w centrum. Pracując w korporacji, widzę, że większość nie dba o środowisko, a kiedy pracownicy opuszczają biuro, nie wyłączają światła ani klimatyzacji. Zegarki są tanie, nie rozumiem, dlaczego co godzinę w kościołach biją dzwony.

Zgadzam się, również chciałbym, żeby świadomość środowiskowa była większa. Na koniec: czy znasz odpowiedniki swojego imienia w języku angielskim i polskim? Czy moje imię, Owen, ma odpowiednik w Twoim języku?

Z moim imieniem to proste: Pedro, Peter, Piotr. Myślę, że portugalskim odpowiednikiem Twojego jest Eugénio.

To podobnie jak w języku polskim. Pete, Piotr, Pedro, dziękuję.

Evolving, creative, liberty, welcoming, home.

For those who drive, synchronized traffic lights. More green parks in the center. Working in a corporation, I can see that the majority does not respect the environment, when the workers leave the office, they don’t turn off the lights or the air conditioning. Watches are cheap, I don’t understand why the church bells ring every hour.

Yes, I wish people would be more environmentally conscious too. Finally, do you know the English & Polish equivalents of your name and does my name (Owen) have an equivalent in your native language? My name’s easy: Pedro, Peter, Piotr. I think yours in Portuguese is Eugénio

Oh, similar to the Polish version. Pete, Piotr, Pedro, thank you. TRANS. | TŁUM. YELLOW

wroclife.pl Summer 2017

Wiesz, że największy polski dostawca złotych sztabek i monet jest z Wrocławia?