Zmień swoje życie tydzień po tygodniu
Dla moich kochanych dzieci: Chloe, Justina, Raina, Mai, Setha i Noelle. Kocham Was wszystkich niezmiernie i bezgranicznie.
Zmień swoje życie tydzień po tygodniu
LEO B A B AU TA Tłumaczenie Ewa Wiąckowska
Kraków 2013
Tytuł oryginału 52 Changes Copyright © for the edition by Wydawnictwo IUVI, 2013 Copyright © for the Polish translation by Ewa Wiąckowska, 2013 Wydawnictwo IUVI dziękuje Leo Babaucie za udostępnienie niniejszej książki polskim czytelnikom. Redaktor prowadzący Katarzyna Kolowca-Chmura Redakcja Joanna Mika-Orządała Korekta Kamil Misiek / Editor.net.pl Opracowanie typograficzne i skład Joanna Pelc Projekt okładki Paweł Szczepanik / BookOne.pl All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wydanie I, Kraków 2013 ISBN 978-83-7966-003-2
www.iuvi.pl http://www.facebook.com/WydawnictwoIUVI
SPIS TREŚCI Jak korzystać z tej książki 7 Wprowadzenie 9 Zasady 11 Zmiana 1: Medytuj 13 Zmiana 2: Skończ z odkładaniem na później 16 Zmiana 3: Spacery 20 Zmiana 4: Giętki umysł 23 Zmiana 5: Poznaj to, co najważniejsze 26 Zmiana 6: Uważne jedzenie 29 Zmiana 7: Najważniejsze zadania 32 Zmiana 8: Posprzątaj półkę 35 Zmiana 9: Zacznij oszczędzać 38 Zmiana 10: Joga albo trening siłowy 41 Zmiana 11: Czyść zęby nicią dentystyczną 45 Zmiana 12: Spłać mały dług 48 Zmiana 13: Uważne ćwiczenie 52 Zmiana 14: Prosty budżet 55 Zmiana 15: Stwórz grupę wsparcia 59 Zmiana 16: Zjedz trochę warzyw 62 Zmiana 17: Wdzięczność 66 Zmiana 18: Posprzątaj blaty 69 Zmiana 19: Zwolnij 72 Zmiana 20: Baw się 76 Zmiana 21: Stwórz strefę koncentracji 79 Zmiana 22: Uwolnij się od pokusy 82 Zmiana 23: Przestań myśleć życzeniowo 87 Zmiana 24: Posprzątaj w szafie 90
Zmiana 25: Pozbądź się telewizji Zmiana 26: Śpij dłużej Zmiana 27: Ceń czas wyżej niż pieniądze Zmiana 28: Zastąp poglądy ciekawością Zmiana 29: Czytaj Zmiana 30: Ogranicz zakupy Zmiana 31: Już teraz jesteś wystarczająco dobry Zmiana 32: Twórz Zmiana 33: Jedz prawdziwe jedzenie Zmiana 34: Znajdź pracę, którą pokochasz Zmiana 35: Pomagaj innym Zmiana 36: Oddychaj Zmiana 37: Ciesz się nawykiem Zmiana 38: Samotność Zmiana 39: Porządkowanie pokoju Zmiana 40: Powtarzaj nawyk Zmiana 41: Mniej nieproduktywnych zajęć, lepsze rezultaty Zmiana 42: Wyłącz sieć Zmiana 43: Uwolnij się od celu Zmiana 44: Porażka jako sposobność do nauki Zmiana 45: Ogranicz zobowiązania Zmiana 46: Zmień problem w okazję Zmiana 47: Doceniaj życie Zmiana 48: Uporządkuj swoją skrzynkę odbiorczą Zmiana 49: Nauczaj Zmiana 50: Współczucie Zmiana 51: Rozważaj Zmiana 52: Niczego nie tracisz
93 96 100 103 106 109 112 117 121 124 128 131 134 137 141 144 147 150 153 155 158 161 164 167 170 174 177 180
JAK KORZYSTAĆ Z TEJ KSIĄŻKI
To książka o 52 zmianach, które możesz wprowadzić w ciągu roku do swojego życia, po jednej na tydzień. Nie jest przeznaczona do czytania od razu w całości. Zamiast tego proponuję ją przejrzeć, a następnie otwierać raz na tydzień i koncentrować się na jednym krótkim rozdziale. Będziemy to nazywać jednozadaniowością. Nie musisz wprowadzać wszystkich opisanych tu zmian. Możesz swobodnie wybrać 10 albo 20, skupić się na nich i coś z nich wybrać na dwa, trzy tygodnie. Możesz wybrać 12 i wprowadzać nową co miesiąc. Nie wszystkie 52 zmiany będą odpowiednie dla każdego. Niektórzy nie mają długów, więc rozdziały o pieniądzach nie będą im JAK KORZYSTAĆ Z TEJ KSIĄŻKI | 9
potrzebne. Jeżeli z jakiegoś powodu któraś propozycja ci nie pasuje, wybierz inną albo zrób sobie przerwę. Jeśli jednak wszystkie 52 zmiany ci odpowiadają, śmiało je wypróbuj. Nie musisz się nimi zajmować w podanej kolejności, ale takie podejście może być całkiem fajne. To książka o 52 najistotniejszych zmianach, które wprowadziłem w swoim życiu. Dlaczego dokładnie 52, a nie 45 czy 73? Dla wygody – 52 tygodnie w roku, 52 zmiany, jedna na tydzień. Mógłbym wybrać 12, ale wtedy byłoby mniej zabawy!
WPROWADZENIE
Nazywam się Leo Babauta. Być może znasz mnie jako twórcę bloga Zen Habits i kogoś, kto pisze o prostocie i wyrabianiu nawyków. Co czyni mnie osobą odpowiednią do napisania tej książki? W skrócie: zmieniłem swoje życie, przyjmując pewne proste zasady. Nauczyłem się, jak wprowadzać zmiany i dobrze się przy tym bawić. Eksperymentuję z jedną, dwiema rzeczami na miesiąc i sprawdzam, co się dzieje. Utrwalam zmiany, z którymi czuję się naturalnie, i porzucam te, które nie działają tak dobrze. To samo proponuję tobie. W ciągu ostatnich siedmiu lat wprowadziłem do swojego życia niezliczone drobne zmiany. Właśnie tak, to drobne zmiany sprawdzają się najlepiej. Zacząłem biegać – a w 2006 roku ukończyłem maraton, dwa kolejne przebiegłem w następnych latach. Uprawiam także inne biegi, triathlony i im podobne. Zacząłem zdrowiej się odżywiać i teraz jestem weganinem. Zrzuciłem ponad 30 kilogramów.
WPROWADZENIE | 11
Zacząłem wcześniej wstawać, medytować i uczyć się koncentracji, przestałem odkładać sprawy na później, stworzyłem popularną stronę internetową, napisałem kilka książek i opracowałem parę popularnych kursów. Zacząłem podróżować, przeniosłem się z żoną i sześciorgiem dzieci do San Francisco z wyspy Guam (no, to dopiero było coś!), jeszcze na wyspie pozbyłem się naszego drugiego samochodu, a po przeprowadzce całkiem zrezygnowałem z czterech kółek. I tak dalej, i tak dalej. Prędzej czy później wprowadziłem w życie wszystkie opisane w tej książce zmiany, chociaż do niektórych muszę ciągle wracać. Tak – nic się nie stanie, jeśli porzucisz część z nich, kiedy masz taką potrzebę, a potem do nich wrócisz, kiedy poczujesz się gotowy. Zmiany, o których piszę, nie są sposobem na poprawę życia. Chciałbym to podkreślić: to nie jest podręcznik samodoskonalenia. To jest podręcznik do eksperymentowania. Laboratorium zmian. Sposób na eksplorację samego siebie, na odkrywanie, co działa na ciebie najlepiej, na opuszczenie strefy komfortu, na naukę wprowadzania zmian i dobre samopoczucie w związku z nimi. I to jest właśnie najważniejsze: by się nauczyć, jak dobrze czuć się ze zmianą. To książka o tym, jak żyć życiem, które da ci największe poczucie spełnienia i pomoże ci pomagać światu – żyć pełniej i żyć teraźniejszością. Przedstawiam 52 zmiany i jestem wdzięczny za lekturę. 12 | Wprowadzenie
ZASADY 1. Jedna zmiana naraz. Tylko jedna. Nie wprowadzaj kilku jednocześnie, bo wtedy z żadną ci nie wyjdzie. 2. Tylko małe zmiany. Nie próbuj biegać przez 30 minut, jeśli dotąd nie biegałeś. Spróbuj pobiec dwie minuty. Łatwiej wprowadzać drobne zmiany. 3. Ciesz się zmianą. Jeśli coś cię nie cieszy, nie warto tego robić. A poza tym nowy nawyk i tak się nie utrwali. 4. Ponawiaj próby. Jeśli nie powiodło ci się z wprowadzeniem zmiany, zastanów się, czemu tak się stało, i popraw metodę. Albo wybierz inną zmianę. 5. Wybierz wyzwalacz. Wyzwalacz to coś już zakorzenionego w twoich zwyczajach, czego użyjesz do zakotwiczenia nowej zmiany. Na przykład idź na spacer (nowy nawyk) zaraz po tym, jak wypijesz poranną kawę (wyzwalacz). Pytanie: Jeśli wprowadzę zmianę na okres jednego tygodnia, to czy muszę się jej trzymać przez resztę roku? Odpowiedź: Tak, jeśli ma to dla ciebie sens. Niektóre z tych zmian są zasadnicze i potrafią zmienić całe twoje życie – przy tych powinieneś pozostać. Ale to, które są szczególnie istotne, jest sprawą indywidualną – będziesz wiedział, kiedy to poczujesz. P: Nie dam rady robić 52 rzeczy każdego dnia! Jak trzymać się wszystkich nowych nawyków? ZASADY | 13
O: Nie dasz rady. Niektóre zmiany się utrwalą, inne nie. Niektórych nawet się nie podejmiesz, bo może brzmią głupio albo nie są dla ciebie. Wprowadź zamiast nich inną zmianę. Niektóre nie będą konieczne codziennie – jeśli wysprzątasz półkę, musisz tylko nauczyć się utrzymywać na niej porządek, zamiast sprzątać ją dzień w dzień. Nawet jeśli znów się zagraci, prawdopodobnie będzie wymagała sprzątania tylko raz na parę miesięcy. P: Co powinienem zrobić pod koniec roku? O: Możesz przejrzeć zmiany, których próbowałeś, a także sprawdzić, co działało najlepiej oraz co nie zadziałało i czego chciałbyś spróbować znowu. Przejrzyj książkę po raz kolejny i wybierz zmiany do wprowadzenia. Do niektórych i tak będziesz chciał wracać tylko co cztery–sześć miesięcy (na przykład do sprzątania w szafie).
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 MEDYTUJ
ZMIANA: Znajdź spokojne miejsce i usiądź na dwie minuty, koncentrując się na oddechu. To prosta forma medytacji. DLACZEGO: Medytacja jest sposobem na praktykowanie uważności, którą to umiejętność możesz wprowadzić do swojego codziennego życia. Kiedy jesteś uważny, żyjesz teraźniejszością. Jesteś bardziej świadomy swojego ciała, swoich myśli, reakcji emocjonalnych i ludzi, z którymi się komunikujesz. Jesteś mniej zestresowany i spokojniejszy. Jesteś obecny we wszystkim, co robisz. Uważność jest fundamentem dla wszystkich pozostałych zmian w tej książce, więc nawet jeśli propozycja takiego ćwiczenia wydaje ci się niemądra, i tak gorąco zachęcam do jej wypróbowania. JAK: 1. Poświęć na to dwie minuty dziennie. 2. Wyznacz sobie czas i wyzwalacz. 3. Znajdź spokojne miejsce. Usiądź wygodnie. 4. Zacznij tylko od dwóch minut. 5. Skoncentruj się na oddechu. Kiedy zauważysz, że twój umysł oddala się od oddechu, nie strofuj się ani nie próbuj odepchnąć myśli, która się pojawiła, tylko łagodnie wróć do oddechu. Powtarzaj ten proces tyle razy, ile potrzeba. Jeśli dobrze sobie radzisz przez pierwsze dwa lub trzy dni, możesz wydłużyć czas do pięciu minut, o ile oczywiście masz na to ochotę. 16 | Zmiana 1
Jeśli nie, zostań przy dwóch minutach przez cały tydzień. Polecam trzymać się dwóch–pięciu minut, dopóki taka długość sprawdza się w twoim przypadku – a może się sprawdzać rok, może nawet przez resztę życia. To naprawdę ważne ćwiczenie. Jeśli z jakiegoś powodu je zarzucisz, wróć do niego za jakiś czas.
TWOJE UWAGI:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 SKOŃCZ Z ODKŁADANIEM NA PÓŹNIEJ
ZMIANA: Ćwicz nieodkładanie na później przez 10–15 minut dziennie. DLACZEGO: Odkładanie spraw na później to jeden z najpowszedniejszych problemów, z jakimi ludzie borykają się w pracy – wiemy, co powinniśmy robić, ale to odkładamy. To znaczy gramy w gry, wchodzimy na strony, na których marnujemy czas, sprawdzamy statusy na Facebooku, Twitterze i innych portalach społecznościowych, czytamy wiadomości, zaglądamy do skrzynek mailowych i innych skrzynek odbiorczych, zajmujemy się nieefektywną pracą i drobniejszymi zadaniami… wszystkim, byle tylko nie wykonywać zadań, którymi powinniśmy się zająć. Na przykład – wiem, że powinienem dzisiaj pisać ten rozdział, a jednak… wynajduję tysiące pomniejszych zadań do zrobienia, zanim zacznę pisać, pomimo że zdaję sobie sprawę, że nie mam nic ważniejszego. Jeśli z tym nie skończę, nigdy nie napiszę książki! Dlaczego to robimy? Ponieważ koncentracja na tym, co ważne, często jest niemiła – trudna, obca, nieznana, stawia nas poza naszą strefą komfortu. A zatem skupimy się teraz na tym, by poczuć się swobodnie z nieodkładaniem na później. JAK: 1. Wyznacz pewien czas każdego dnia na nieodkładanie na później. Zacznij od pięciu minut dnia pierwszego i drugiego oraz
SKOŃCZ Z ODKŁADANIEM NA PÓŹNIEJ | 19
2. 3.
4.
5.
6. 7.
10 w dniach od trzeciego do siódmego. Wyznacz na to konkretną porę – powiedzmy o 9 rano. Przed startem wybierz ważne zadanie. Tylko jedno. Musisz nad nim popracować tylko pierwsze pięć (lub 10) minut. Pozbądź się tego, co cię rozprasza. Wyłącz przeglądarkę i programy, których nie używasz, załóż słuchawki i włącz muzykę, jeśli tego potrzebujesz. Zrób to wszystko przed rozpoczęciem czasu. Kiedy przyjdzie pora, skup się tylko na tym, by zacząć. Niech nic na całym świecie nie liczy się bardziej niż to, by zacząć o wyznaczonej porze. Kiedy poczujesz pokusę, by zająć się czymś przyjemniejszym, zatrzymaj się. Nie działaj pod jej wpływem, po prostu obserwuj. Można czuć pokusę, ale ważne jest to, by się nauczyć, że nie ma ona nad tobą władzy. Możesz ją po prostu obserwować, nawet jeśli sprawia ci to pewną trudność. Obserwuj pokusę, oddychaj, a potem wróć do wykonywanego zadania. Powtórz powyższe kroki tyle razy, ile będzie trzeba. Ciesz się tym procesem. Kiedy czegoś się obawiamy, odkładamy to na później – ale zamiast tego możemy się nauczyć tym cieszyć, nie będzie to wtedy takie trudne ani przerażające. Wprowadź się w nastrój i ciesz się swoim zadaniem. Uwolnij się od lęku i skup się na przyjemności, zabawie i radości płynących z pracy.
Kiedy minie 5–10 minut, zrób sobie przerwę i zajmij się czymś przyjemniejszym. Jeśli masz ochotę powtórzyć ćwiczenie w ciągu 20 | Zmiana 2
dnia, zrób to. Praktykując oswajanie się z nieodkładaniem na później, z czasem będziesz coraz rzadziej odwlekał różne sprawy. To wymaga praktyki, więc możesz kontynuować ćwiczenie również po upływie tygodnia.
TWOJE UWAGI:
Koniec fragmentu. Zapraszamy do księgarń i na www.labotiga.pl