SHAKIRA Tłumaczenie Barbara Bardadyn
Kraków 2013
spis treści
Wprowadzenie 1. Dziewczynka z dobrego domu 2. Życie dla muzyki 3. Fenomen, który trwa 4. Pies Descalzos – najważniejsze przedsięwzięcie Shakiry 5. Plotki 6. Jej miłości 7. Gerard Piqué – najbardziej medialny związek 8. Szczęśliwi rodzice Aneks
5 7 19 37 59 73 85 95 107 114
wprowadzenie
T
riumfować w przemyśle muzycznym, zapełniać stadiony, łączyć muzykę z działalnością charytatywną, a jednocześnie cieszyć się sympatią i szacunkiem publiczności nie jest zadaniem łatwym. Jednak Shakira, ze swoim szczególnym i a priori mało komercyjnym głosem, znalazła miejsce w sercach wielu fanów. Jej taniec i ruch jej bioder – znak rozpoznawczy – naśladowany jest przez młodszych i starszych, dla których Kolumbijka stanowi wzór. Dyskretna, nieznosząca obmawiania musiała walczyć, żeby chronić swoje życie prywatne, które nigdy nie było wolne od plotek i waka-szumu. Ze spekulacji na temat swojego życia wyszła jednak zwycięsko, w sposób naturalny, nie wypierając się tego, co bezsporne, i starając się, mimo wszystko, utrzymać wizerunek zwyczajnej, szczerej dziewczyny. Shakira posiada talent, jakim niewiele artystek może się pochwalić: potrafi zaskarbić sobie sympatię w sposób niemalże jednomyślny. Kobieta młoda, atrakcyjna i odnosząca sukcesy zawsze jest obiektem krytyki, jednak, co ciekawe, nawet ci, którym nie podoba się jej muzyka, szanują jej karierę. Uwielbia dzieci, które bez cienia wątpliwości są jej najlepszymi sprzymierzeńcami. Dzieci i młodzież zmuszają rodziców do słuchania raz i drugi jej piosenek, aż odkryją – po nieskończonej liczbie powtórzeń, co zdarza się w wypadku nielicznych artystów – że im również podoba się Shakira. Być może to właśnie jest próbą ognia dla artysty – słuchanie jego głosu aż do wycieńczenia i nieznienawidzenie go. Z dala od nienawiści, tym, co wzbudza Shakira, jest uwielbienie i – co tu dużo kryć – trochę zazdrości. 7
1
DZIEWCZYNKA Z DOBREGO DOMU
K
olumbia słynie niestety z karteli narkotykowych i przemocy na ulicach, ale również ze swego piękna i zaangażowania mieszkańców w wyzwolenie kraju od tej złej famy i handlu narkotykami, który jednak tak trudno zwalczyć. Czasem sława i sukces jednej osoby są bardziej owocne niż wysiłki demokratycznego rządu i kampanii turystycznej razem wzięte. Laureat Literackiej Nagrody Nobla Gabriel García Márquez zawsze wspierał i bronił Kolumbię, ale teraz prócz wybitnego pisarza kraj posiada inną znamienitą ambasadorkę: Shakirę. Barranquilla należy do najważniejszych miast Kolumbii i jest jednym z głównych atlantyckich portów w kraju. To właśnie w tym mieście, o czym stale się powtarza, 2 lutego 1977 roku urodziła się Shakira Isabel Mebarak Ripoll, najmłodsza z dziewiątki dzieci Williama Mebaraka, Amerykanina libańskiego pochodzenia, i jedyna córka z jego małżeństwa z Nidią del Carmen, Kolumbijką z włoskimi i katalońskimi korzeniami. Siostry Shakiry, Lucy i Patricia, na drugie imię również mają Isabel, co nawiązuje do rodzinnej tradycji sięgającej wiele pokoleń wstecz. Jednak w kwestii pierwszego imienia najmłodszej z familii rodzice chcieli być bardziej oryginalni i wybrali imię pochodzenia bliskowschodniego. W ten sposób Shakira, co w języku arabskim oznacza „wdzięczna”, od chrztu została związana z egzotyką. Jej ojciec, jubiler, zapewnił rodzinie względnie wygodne życie – bez wielkich luksusów, ale i bez nędzy czy zaciskania pasa. Mieszkali w apartamencie, który był, jak z lekkim sarkazmem mówi sama piosenkarka, „trochę jak Manhattan, ale w Trzecim Świecie”, w dzielnicy, gdzie obok siebie egzystowały społeczności żydowska, libańska i włoska. Najmłodsza w rodzinie, którą bracia nazywali Cachita, stała się pupilką wszystkich. Był to dom, w którym w tym samym stopniu co muzyką interesowano się literaturą. Nie bez kozery: cioteczną babcią
9
piosenkarki była Meira Delmar (prawdziwe nazwisko: Olga Isabel Chams Eljah), uznawana za najważniejszą poetkę Kolumbii. Chociaż miłość do muzyki w dużej mierze zawdzięcza swojej matce, Shakira bardzo ciepło wspomina piosenki, które w dzieciństwie śpiewał jej ojciec, zwłaszcza Mi niña bonita (Moja piękna dziewczynka). Wśród pasji ojca, oprócz żarliwego śpiewania ukochanej córce, było też pisanie – redagował artykuły dla lokalnej gazety. Małą Shakirę zapewne ogromnie zafascynowało oglądanie go przed maszyną do pisania, ponieważ w wieku siedmiu lat, zamiast poprosić o lalkę albo kolejną modną zabawkę, uparła się, żeby Święty Mikołaj przyniósł jej właśnie maszynę do pisania. Czytać i pisać nauczyła się bardzo wcześnie. Rodzina zapewnia, że mając cztery lata, już tworzyła poezję, ale także wtedy odkryła, że jej mocną stroną jest poruszanie biodrami… Zdarzyło się to w pewnej arabskiej restauracji w Barranquilli, do której udała się wraz z rodzicami. To właśnie tam po raz pierwszy mogła się przyjrzeć układom tancerek i usłyszeć brzmienie doumbeka: „Tam zakochałam się w sztuce widowiska. Wiedziałam, że jest to coś, co chcę robić”. Jej rodzice, katolicy, dość restrykcyjni i tradycyjni, posłali Shakirę do szkoły zakonnej. I chociaż matka i ojciec odkryli już wokalny potencjał córki, to w szkolnym chórze nie została dobrze przyjęta. Ze 10
Dziewczynka z dobrego domu
swoim donośnym głosem (zresztą jedną z jej najsłynniejszych imitacji jest naśladowanie mężczyzny) nie miała czego szukać w grupie słodkich dziewcząt, od których oczekiwano, że z ich gardeł popłynie delikatny trel. Pierwszą reakcją zakonnic było porównanie jej śpiewu do „beczenia kozy”. Pomimo tego odrzucenia początkująca artystka nie straciła zapału. W tamtym okresie chciała zostać astronautką, a poza tym jej rodzice ciągle uważali, że ma dobry głos, z wibracją bardzo egzotyczną i nietypową dla tak małej dziewczynki. Shakira zawsze była wdzięczna za wychowanie, jakie zapewnili jej rodzice. Czas pokazał, że pewność siebie, jaką jej przekazali, naznaczyła jej charakter, dołożyli bowiem wszelkich starań, żeby zaszczepić w niej wiarę w siebie. Jej matka opowiada: „Bardzo ważne jest wpojenie swemu dziecku pewności siebie. Jestem przyjaciółką mojej córki, a to zawsze dodaje jej pewności we wszystkim, czego się podejmuje. Dialog jest kluczową sprawą. Kiedy Shakira była mała i pokazywała mi jakiś rysunek, to nawet jeśli nie był zbyt ładny, zawsze jej mówiłam, że bardzo mi się podoba. To dodawało jej pewności”. Skoro nawet dzisiaj głos Shakiry nadal jest źródłem kontrowersji, nic dziwnego, że wywoływał zdziwienie, kiedy była dzieckiem. Kolumbijka niezwykle rzadko pojawia się w rankingach wielkich muzycznych diw. Céline Dion, Whitney Houston, Mariah Carey, Christina 11
Shakira z rodzicami w Madrycie, gdy została ambasadorką dobrej woli UNICEF
Shakira
Artystka na jednym ze spotkań Światowej Kampanii na rzecz Edukacji w Waszyngtonie w 2008 roku
Aguilera, Alicia Keys, a nawet Beyoncé i Rihanna uważane są za prawdziwe wokalne fenomeny, ale głos piosenkarki z Barranquilli jest ewidentnie wyjątkowy i niepowtarzalny. Jest to głos kontraltowy, choć równie dobrze mógłby być mezzosopranem, głos ciężki, który jednocześnie bawi się akcentem i flirtuje z falsetem, a tylko nieliczne kobiety potrafią go z siebie wydobyć. Jeśli te osobliwe wokalne predyspozycje połączy się z ruchami jej niesamowitych bioder, to rezultat jest absolutnie oryginalny. Tańca, który po raz pierwszy podpatrzyła we wspomnianej arabskiej restauracji, od tamtej chwili nie przestaje naśladować. Taniec brzucha stał się jedną z jej pasji, w której zupełnie samodzielnie, po wielu, wielu godzinach ćwiczeń osiągnęła perfekcję. Zakonnice uznały jej głos za nieodpowiedni – trzeba było zobaczyć ich twarze, kiedy Shakira bez żadnych zahamowań zaczynała poruszać biodrami. Ale, co ciekawe i wbrew wszelkim przypuszczeniom, siostry zakonne nie zabraniały jej tych tanecznych występów. „Miałam na tym punkcie obsesję. Każdego dnia musiałam tańczyć do tej samej piosenki. Myślę, że wszystkich wokół doprowadzałam tym do szału, ale ja chciałam tylko ćwiczyć”. Zresztą w każdy piątek demonstrowała w szkole swoje postępy w tej dziedzinie. Znana była jako „dziewczynka od tańca brzucha”.
12
Dziewczynka z dobrego domu Mimo że bardzo wcześnie zdradzała predyspozycje artystyczne, jej rodzice byli dość skonfundowani względem jej przyszłości. Pierwsze kroki w muzycznym świecie – w wieku pięciu lat – za sprawą śpiewu i arabskiego tańca ukazywały jej wyjątkowy talent, ale jak wspomina jej matka, „dziewczynka zaczęła mieć obsesję na punkcie nauki do tego stopnia, że sądziliśmy, iż zostanie badaczem. Później jednak zamykała się w swoim pokoju, żeby dniem i nocą pisać opowiadania i wiersze. Znów wprowadzała nas w błąd, kiedy myśleliśmy, że córka zostanie pisarką, aż odkryłam, że wcale nie zamierzała zająć się pisarstwem na poważnie, gdyż tym, co tworzyła, były teksty piosenek”. Jednak gdy dziewczynka nie zdawała sobie nawet z tego sprawy, rodzinę Mebaraków spotkało wielkie nieszczęście. Kiedy piosenkarka miała dwa lata, najstarszy z jej przyrodnich braci, osiemnastoletni Willito, zmarł na skutek potrącenia przez pijanego kierowcę. Strata syna pogrążyła ojca w głębokim smutku, który starał się ukrywać, zarówno publicznie, prowadząc rodzinny biznes, jak i w domu wobec swojej najmłodszej córki, chowając się za przeciwsłonecznymi okularami. Manifestacja wewnętrznego bólu Shakiry nastąpiła kilka lat później, kiedy miała osiem lat i skomponowała pierwszą piosenkę. Jak wspomina wzruszony ojciec, pewnego dnia Shaki przyszła do niego i oznajmiła: „Tato, chcę, żebyś posłuchał tej piosenki Tus gafas oscuras (Twoje ciemne okulary)”. „Od chwili gdy straciłem najstarszego syna, ukrywałem swój ból za ciemnymi okularami, tak więc zdałem sobie sprawę, że ona połączyła to z okularami, które nosiłem”, opowiada William Mebarak. Shakira miała „głęboką potrzebę bycia słuchaną” i w muzyce znalazła idealny sposób, by pokazywać światu swoje uczucia i emocje. Nie trzeba było długo czekać, by rozpoczęła swoją podróż po konkursach i przesłuchaniach. Jej matka, która w pełni wierzyła w artystyczne zdolności córki, dowiedziała się o telewizyjnym konkursie organizowanym dla małych dzieci. Był zatytułowany „Szukając Dziecięcego Artysty” i emitowała go kolumbijska stacja Telecaribe. Shakira
„Miałam na tym punkcie obsesję. Każdego dnia musiałam tańczyć do tej samej piosenki. Myślę, że wszystkich wokół doprowadzałam tym do szału, ale ja chciałam tylko ćwiczyć”.
13
„Te dzieci nie miały jedzenia i wąchały klej, żeby w nocy znieść chłód. To właśnie w tamtej chwili podjęłam decyzję, że muszę odnieść w życiu sukces”.
Koniec fragmentu. Zapraszamy do księgarń i na www.labotiga.pl