Q IBR – zapalenie nosa i tchawicy u bydła str

Infectious Bovine Rinotracheitis, oznacza zakaźne zapalenie nosa i tchawicy u bydła

Zły siewca

Generuje straty w gospodarstwie ze względu na wielokierunkowy wpływ na zdrowie krów. IBR jest jedną z chorób występujących u bydła zarówno mlecznego, jak i mięsnego. To skrót pochodzący od jej angielskiej nazwy. Powoduje ona również zakaźne pęcherzykowe zapalenie błony śluzowej sromu i pochwy.

Można rozróżnić dwie formy tej choroby: kliniczną i podkliniczną. Pierwsza odnosi się do objawów związanych z układem oddechowym. Cechuje ją obfity wypływ z nosa, kaszel i zapalenie błon śluzowych. Dotyka też układ płciowy, u zacielonych krów powoduje ronienia i zamieralność zarodków. U cieląt zaś poraża układ nerwowy. Natomiast podkliniczna forma cechuje się spadkiem produkcji mlecznej na poziomie 2,6 l dziennie, słabszym przyrostem cieląt oraz zwiększoną podatnością na choroby spowodowaną z spadkiem odporności przez wirusa IBR.

Jednym z sposobów wprowadzenia IBR do stada jest zakup zwierząt, które są jego siewcami. Działanie takich czynników jak transport, czy nowe otoczenie, sprawia, że sztuki te zaczynają wysiewać wirusa, zarażając inne zwierzęta, zwłaszcza młode.

Diagnostykę można prowadzić dwoma drogami: badaniami serologicznymi i bezpośrednim wykryciem wirusa. Serologia, polega na wykryciu przeciwciał świadczących o kontakcie zwierzęcia z wirusem. Materiałem do badania może być krew i/lub mleko. W przypadku bydła mlecznego najprostszym sposobem jest określenie stężenia przeciwciał w mleku zbiorczym. Istnieją też testy, pozwalające na wykrycie IBR u pojedynczych sztuk, co pozwoli na zastosowanie odpowiednich szczepionek. Natomiast, bezpośrednie wykrycie wirusa, to metoda znalezienia materiału genetycznego wirusa, np. PCR. Ograniczeniem tej metody jest wysoka cena i krótki okres siewstwa, trwający tylko kilka dni. Jeśli błędnie wybierzemy zwierzęta do badania, możemy uzyskać wynik fałszywie ujemny.

W przypadku wykrycia wirusa w stadzie, najlepszym rozwiązaniem jest wprowadzenie odpowiedniego programu szczepień, połączonego z właściwymi procedurami bioasekuracyjnymi. Stada nieszczepione pod kątem wirusa IBR możemy podzielić na następujące grupy: Q o wysokiej prewalencji – w takich stadach często występuje spadek produkcji mleka czy zwiększona ilość chorób związanych ze spadkiem odporności, Q o niskiej prewalencji – głównie dotyczy starszych krów, w takich stadach spotykany jest mniej agresywny szczep wirusa, mniejsze są również straty pośrednie.

W związku z mniejszą liczbą zwierząt zakażonych istnieje większe ryzyko pojawienia się formy klinicznej, Q wolne od wirusa nieszczepione – brak zwierząt wykazujących obecność wirusa.

W związku z brakiem odporności przeciwko wirusowi, w przypadku pojawienia się IBR w stadzie może dochodzić do wybuchu ostrej formy choroby, powodującej ciężki jej przebieg, Q wolne od wirusa szczepione – w takich stadach zwierzęta mają przeciwciała po kontakcie z wirusem szczepionkowym. Nie ma tu krążenia wirusa i strat z tym związanych, ale też w przypadku pojawienia się wirusa IBR w tej grupie, zwierzęta są chronione przed wybuchem ostrej formy choroby.

Szczepienia przeciw IBR można podzielić na dwa rodzaje szczepionek: żywe tzw. atenuowane – budowana odporność ma charakter komórkowy (żywy wirus indukuje szybką odpowiedź układu odpornościowego) oraz inaktywowane – w przypadku szczepionki inaktywowanej odpowiedź jest wolniejsza i zależy w głównej mierze od przeciwciał. Warto zwrócić uwagę, że stada nieszczepione są narażone na występowanie wirusa IBR w związku z brakiem odporności. W przypadku wprowadzenia do stada zwierzęcia będącego siewcą, choroba rozprzestrzenia się szybko, powodując ciężkie objawy chorobowe i straty finansowe.

| | Pierwsze przypadki choroby pojawiły się w latach 50 XX. w. Była ona jedną z najczęściej występujących objawów klinicznych w tamtych czasach, lecz dzisiaj IBR to znacznie szerszy problem.

QleK. wet. Michał kaMiński

QTech. weT.

Błażej kochanowski