NotaBene voorjaar 2021 / Het magazine van notaris.be by Xpair Communication

Vind je m leuk? ij Neem mi mee! j 2021 • nr. 8

Jacques Vermeire

“Het eerste ‘klakske’ van DDT doe ik voor geen geld van de wereld weg” Karin Jacobs en Jelle Cleymans “Alles mocht, zolang het thuis gebeurde” Zo betaal je minder erfbelasting • Blijven ondernemen na de ondergang

SAMENWONEN / TROUWEN

Eerst het huis, dan het huwelijk

"Ook huis was liefde op het eerste gezicht"

Waarom praten over sterven zo moeilijk is

KOPEN / VERKOPEN

Toptips om samen een huis te kopen

Wat steekt Jacques Vermeire in zijn tijdcapsule? Jelle Cleymans en moeder Karin Jacobs “Het beste advies dat we meekregen van thuis? Geniet van het leven!”

34 39

Gekocht via Biddit: watertoren met zicht op de luchthaven

• Alles op een rij voor jouw bruiloft 10

ERVEN / SCHENKEN

• Jacques Vermeire verzamelt dat het een lieve lust is. “Ik kan werkelijk niets wegdoen. Aan alles hangt een herinnering” 11 COLOFON

Failliet door corona. En toch weer doorgaan

• Eindeloos bij moeder thuis blijven wonen. Hoe is het leven in Hotel Mama? 7 • (En wat vinden je broers en zussen ervan als je in het ouderlijke huis blijft?) 9

ERVEN / SCHENKEN

ONDERNEMEN

• Corona dwarsboomde de trouwplannen van Julie en Thibault. Ze kochten wel samen een huis. “We voelden onmiddellijk een klik” 4

Danielle Duhen “Ik ontmijn soms explosieve situaties”

DE NOTARIS

Notaris kan ook bemiddelaar zijn

Redactie en administratie Fednot Bergstraat 30-34 1000 Brussel Tel. 02/505.08.38 Hoofdredacteur Dirk Remmerie (Xpair Communication) Verantwoordelijke uitgever Jan Sap – Bergstraat 30-34 – 1000 Brussel Coördinatie en eindredactie Bart Azare, Gilda Benjamin, Margaux Dewitte, Tom Jenné, Dirk Remmerie, Maud Vanmeerhaeghe Redactiecomité Bart Azare, Gilda Benjamin, Ellen Cleeren, Margaux Dewitte, Tom Jenné, Dirk Remmerie, Maud Vanmeerhaeghe Redactionele bijdragen Gilda Benjamin, Bart Claes, Sophie Dancot, Margaux Dewitte, Dirk Remmerie, Eva Van den Eynde, Maud Vanmeerhaeghe, Linde Walters Foto’s Thomas De Boever, Jan Crab, Ontwerp en lay-out Peter Frison Concept en realisatie Xpair Communication Drukkerij Drukkerij Vanderpoorten Contact (opmerkingen en suggesties) notabene@fednot.be

• Rouwtherapeute Claire Vanden Abbeele: “Elke dag zie ik hoe we worstelen met onze eindigheid. Nochtans brengt spreken over de dood gemoedsrust.” 16 • Wat nu het fiscaal voordeel van het duolegaat niet langer bestaat? 20 • Zo vermijd je torenhoge successierechten 22 • Welke levenslessen gaf Karin Jacobs aan Jelle Cleymans mee? “Werkelijk alles is bij ons thuis bespreekbaar” 22

ONDERNEMEN

• Benoît Masset en Maïté Argento veerden weer recht na het faillissement 30 • Notarieel jurist Philip Eraly is ook ondernemer bij mosterdmakerij De Ster 32

KOPEN / VERKOPEN

• Ferdi Goovaerts kocht online de watertoren in zijn dorp. Mét zicht op de luchthaven van Zaventem 34 • Samen een huis kopen? Drie tips 38

D E N O TA R I S

• Notaris Danielle Duhen is ook bemiddelaar. “Mensen helpen zit in ons DNA” 39 • Hoe werkt de digitale kluis Izimi? Zo vergeet je nooit meer iets 42

Check onze blog NotaBene is het magazine dat je nu vasthoudt, maar NotaBene is ook een blog. Met de regelmaat van de klok verschijnen er extra bijdragen die aansluiten bij de inhoud van het magazine. Zo vind je er tips en informatie op mensenmaat en gesprekken met bekende en minder bekende landgenoten, telkens naar aanleiding van een levensmoment waarbij ook de notaris een rol kan spelen. www.notabene-magazine.be

tekst Sophie Dancot / foto Jan Crab

SAMENWONEN / TROUWEN

Zonder COVID-19 zouden Julie en Thibault nu getrouwd zijn. Vandaag weten ze niet wanneer ze elkaar hun jawoord zullen geven, maar wat ze wel weten is dat hun toekomst nu in Nijvel ligt. Daar hebben ze namelijk samen een huis gekocht waarmee het liefde op het eerste gezicht was. Van een jawoord gesproken.

hibault groeide op in Nijvel, in de schaduw van de kapittelkerk Sint-Gertrudis. Julie komt uit het kleine Brabantse dorpje Chastre. Ze leerden elkaar kennen op school in Louvain-la-Neuve, waar ze beiden de voorbereidende lessen filologie volgden: zij Latijn-Frans, hij Latijn-Grieks.

tegen te gaan, begon Thibault de plaatselijke vastgoedmarkt te verkennen. “Wat is er zoal te vinden op vastgoedsites, hoeveel kost een huis, hoeveel kunnen we lenen? Vrienden hadden ons al gewaarschuwd: in Nijvel zijn de huizen altijd in een mum van tijd verkocht en de prijzen kunnen snel oplopen. Als je iets vindt, moet je meteen een bod doen.” Eureka (liefde op het eerste gezicht) Julie en Thibault gingen een eerste huis bezichtigen, “om erin te komen”. De bal ging aan het rollen. In oktober 2020 maakten ze een afspraak om een ander huis te gaan bekijken. Maar alweer was COVID-19 een spelbreker: door de tweede golf waren alle bezichtigingen verboden. Na meer dan een maand wachten maakten Thibault en Julie zonder al te veel hoop een nieuwe afspraak. Ze bezochten het huis één keer, op een namiddag in december, toen het al donker begon te worden.

“Het was

Eerst ‘ja’ aan het huis, later aan elkaar 4

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Aan het einde van hun studies “We voelden onmiddellijk een de grootste aankoop mochten ze van Julies moeder klik”, verbaast Julie zich daar nog in haar appartement in Lousteeds over. “Het huis had het aanvan ons leven en vain-la-Neuve intrekken. Allebei tal kamers waar we naar op zoek we hadden geen tijd gaven ze intussen les in een midwaren, een garage, een tuin – wat delbare school en ze besloten dat klein misschien, maar al de rest om de markt het tijd was om zich te verloven en sprak ons helemaal aan. Openbaar te beginnen sparen voor twee grote vervoer in de buurt, het centrum te verkennen” projecten die ze in een welbepaalde op wandelafstand...” Ze zagen hun volgorde wilden afwerken. Eerst bureau daar al staan aan het grote trouwen. “We zijn nogal klassiek raam, het stoofvlees van Thibault van aard”, geeft Julie toe, die het sudderend op het vuur, de naaimavoortouw nam in het eerste project. Thibault nam dan chine in de hoek, naast het grote boekenrek. weer het tweede op zich: een huis vinden in Nijvel. “Ik hou van deze stad, de folklore en haar uitgesproken Het landschap dat wordt gedomineerd door de kapitkarakter. Bovendien woont mijn hele familie hier. Ik zie telkerk, in het licht van de ondergaande zon, hakte de me echt niet ergens anders wonen.” Dat de liefde van knoop door. De volgende dag deden ze een bod met een de man in dit geval door een huis gaat, werd Julie al opschortende voorwaarde. Alea iacta est. snel duidelijk: “In Nijvel wonen was voor mij echt een conditio sine qua non!”, grapt Thibault. "We wilden ons minder alleen voelen met deze beslissing" Het huwelijk was gepland voor april 2020. Maar een zeker virus gooide roet in het eten. De ceremonie werd “Plots kregen we last van de stress”, herinnert Julie sine die uitgesteld. Om de verveling tijdens de lockdown zich. “Ik neem graag de tijd voor ik beslissingen neem. nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Gilda Benjamin

Zelfs een nieuwe broek kopen duurt bij mij wel even. We kwamen langzaam op gang, maar plots ging alles zo snel...” Dat beaamt ook Thibault: “Het was de grootste aankoop van ons leven en we hadden geen tijd om de markt te verkennen! Gelukkig had ik me op voorhand ingelezen over waarop je moet letten tijdens een bezichtiging. Toen we terug thuiskwamen, hebben we onze ouders en vrienden opgebeld om hun mening te horen. Ik denk dat we ons minder alleen wilden voelen met deze beslissing.”

Hotel Mama: (g)een keuze?

“We leefden met het idee dat je maar één huis koopt, voor de rest van je leven”, voegt Julie daaraan toe. “Maar eigenlijk weet je nooit wat er morgen gaat komen. Het is niet erg om je huis op een dag weer te verkopen of verhuren... Die gedachte heeft de druk voor mij wat verlicht.” Hun bod werd twee dagen later aanvaard. Toen begon een ander soort stress. Voor de twee leerkrachten klonk het taalgebruik in de verkoopovereenkomst en het woningkrediet als Latijn in de oren. Gelukkig kon hun notaris hen geruststellen. “Het was echt een zegen dat we zo goed omringd waren”, zegt Thibault dankbaar. Die levensles kan hen misschien ook vooruithelpen zodra hun huwelijksplannen weer uit de ijskast mogen. Want dan komt ook het huwelijkscontract op tafel te liggen. Een huis met een ziel en een verhaal “Nu begint het genieten”, verheugt Julie zich. “Nieuwe tegels kiezen, nadenken over de inrichting...”, want er moeten wel wat werken in het huis gebeuren. “We wilden geen nieuwbouwwoning. We zochten echt een huis met een ziel en een verhaal. Maar we wilden ook niet gewoon erin trekken en klaar.” Thibault en Julie hopen op tijd klaar te zijn met de werken om tegen de zomervakantie – of ten laatste tegen Allerheiligen – te kunnen verhuizen. We wensen hen veel geluk in hun nieuwe woonst. En natuurlijk ook ad vitam aeternam!

Hij nestelt zich onder moeders vleugels. Zij blijft eindeloos plakken. Wanneer een volwassen kind het huis maar niet uit raakt, stellen de ouders zich vragen. Maar wat tot voor een paar jaar nog een kwestie van vrije keuze was, blijkt nu steeds vaker een situatie waar jongeren zich moeten bij neerleggen door financiële moeilijkheden. Spanningen of solidariteit? We zoomen in op dit generatiefenomeen.

Eerst kopen of eerst trouwen? Een vraag die veel koppels zich stellen: wat doen we eerst? En maakt het eigenlijk uit? Het antwoord: ja! Als je eerst trouwt, dan komt de woning automatisch in het “gemeenschappelijk” vermogen van de partners. Dat is een vermogen dat ontstaat door het huwelijk. Het laat partners toe om een regeling te maken rond de gezinswoning… en dus een bescherming te voorzien voor het geval één van de partners zou overlijden. Koop je als samenwonend koppel een woning, dan ben je mede-eigenaar van de woning. Maar je zal bij de notaris nog een aparte bescherming moeten voorzien als je elkaar wil beschermen. Wie niet zo happig is naar een trouwring, hoeft dus niets te vrezen. Ook samenwonenden kunnen elkaar perfect beschermen. Maar een afspraak bij de notaris is dan wel nodig.

n het Frans wordt een volwassene die het erg naar zijn zin heeft bij mama en papa wel eens smalend een ‘Tanguy’ genoemd, naar de beroemde gelijknamige film van Etienne Chatiliez. In het Nederlands spreken we dan weer over het gemak van Hotel Mama. Maar in de realiteit blijken die karikaturen toch wat kort door de bocht... Elena, 29 jaar: “Ik ben financieel onafhankelijk, maar ik durf de sprong niet te wagen.” “Ik kom uit een Portugese familie waar de banden nog steeds heel sterk zijn. Mijn jongere zus heeft haar vleugels heel snel uitgeslagen. Ze wilde snel van huis weg, zelfs nog voor ze haar studies had afgerond. Ik ben daar

“Ik voel me goed thuis, in mijn veilige cocon”

Meer informatie op notaris.be

nota bene - Het magazine van Notaris.be

anders in, ik ben bang van alles. Ik voel me goed thuis, in een veilige cocon met mijn ouders die steeds voor me zorgen. Ik heb moeite met relaties opbouwen, en ook al heb ik een paar hechte vrienden, toch vind ik het moeilijk om plannen te maken voor de toekomst. Nochtans ben ik na een ietwat uitgelopen studieperiode al drie jaar aan het werk. Ik ben financieel onafhankelijk maar durf de sprong niet te wagen. Alleen zijn in mijn eigen flat? Wat voor zin heeft dat? Ik heb hier mijn eigen kamer en voel me vrij om te leven zoals ik dat zelf wil. Ik sta ook een deel van mijn loon af aan mijn ouders, wat me maar logisch lijkt. Hoewel ik voel dat mijn situatie hen verdriet doet, leggen mijn ouders toch geen enkele druk op mij. Ze weten hoe kwetsbaar ik ben. Sinds kort denk ik toch beetje bij beetje aan verhuizen. Ik moet er eens werk van maken en ik weet dat ze er zullen zijn om mij te steunen.” Sabine, 53 jaar: “Als mijn zoon niet verder studeert, moet hij werk zoeken en op eigen benen leren staan.” “Mijn man en ik hebben nog twee kinderen in huis. Onze dochter van 18 en onze zoon van 25. Hij slaagt er maar niet in zich te settelen. Hij begint aan een studie, dan weer aan een andere… Hij maakt niets af. Nochtans is hij heel slim, maar hij is alles heel snel beu. Hij zit vaak thuis en dat zorgde het voorbije jaar voor spanningen. We hebben een goede verstandhouding, maar we hebben al een duidelijke discussie gevoerd met hem. We kunnen die in onze ogen puberale houding van hem niet langer accepteren. Als hij niet verder studeert, moet hij werk zoeken en op eigen benen leren staan. We doen dat niet om hem te pesten, maar om hem te leren beseffen dat je in het leven niet eeuwig van richting kunt blijven veranderen.” “Sinds de huidige gezondheidscrisis lijkt hij rustiger geworden. Alsof hij heeft nagedacht en rijper is geworden. We weten niet wat morgen voor ons in petto heeft. Het blijft onze bedoeling om hem te helpen waar nodig, maar financieel is het niet makkelijk en in ons kleine huis wordt het lastig om op elkaars lip te zitten. Ook met zijn zus. Als ik dan bedenk dat ik op mijn 21ste thuis ben vertrokken om te gaan samenwonen met zijn papa...”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

“Zowel ouders als jongeren ervaren schaamte” Jacques Marquet, professor Sociologie aan de universiteit van Louvain-la-Neuve, analyseert het fenomeen: “We denken vaak aan jongeren die over de middelen beschikken om zelfstandig te leven maar liever bij hun ouders blijven. Maar tegenwoordig is er vooral ook een groep jongeren die niet onafhankelijk kan leven.” De tijden en de context zijn anders. “De huidige generatie jongeren is vaak opgegroeid in een familiekader waar ze hun vriendenkring en liefdesleven vrijelijk konden ontwikkelen. Dat staat in schril contrast met de vorige generaties, die hun liefdesleven veel meer geheim moesten houden. De voordelen die verbonden zijn aan die transformatie van de ouder-kindrelatie, en bijgevolg ook van die tussen ouder en jongvolwassene, hebben een aantal onder hen gesterkt in hun idee om thuis te blijven wonen.” Afhankelijk van het milieu en de cultuur bestaan er uiteraard wel verschillen. “We moeten het onderscheid maken tussen die jongeren die wel over de middelen beschikken maar hun vleugels niet uitslaan en zij die niet over de middelen beschikken en de situatie ondergaan.”

Parasieten Zowel de jongeren als hun ouders verliezen aan zelfvertrouwen en hebben een zeker schuldgevoel. “De schaamte omdat ze niet in staat zijn om voor zichzelf te zorgen en de moeite die het kost om bevredigende liefdesrelaties op te bouwen, kunnen leiden tot spanningen met de ouders. De wens om onafhankelijkheid is er aan beide zijden.” In Japan worden deze jongeren die nog thuis wonen, afgedaan als parasieten. Dat is een trieste vaststelling, gezien de huidige omstandigheden. “Het is verontrustend te zien dat een groeiend aantal jongeren van ouder dan 25 er niet in slaagt om vol in het leven te stappen. Al moeten we uiteraard wel rekening houden met de duurtijd van bepaalde studies en de levenskost die maar blijft stijgen.” We moeten dus het juiste evenwicht vinden tussen dialoog, tederheid en het inpeperen van verantwoordelijkheidsbesef.

In het ouderlijk huis blijven wonen… fair ten opzichte van broers en zussen? Een hypothecaire lening of huur betalen kost veel geld. Wanneer één van de kinderen jaren aan een stuk gratis mag inwonen bij mama en papa, zou dat wel eens gewrevel kunnen geven bij de andere kinderen. Want inwonen bij je ouders kan een manier zijn om geld uit te sparen. Ouders daarentegen, willen op deze manier hun kind helpen. Vaak staan ouders er niet bij stil dat er later conflicten kunnen ontstaan. Een manier om te dit verhelpen is een bezoekje brengen aan de notaris. Met een zogenaamde erfovereenkomst kunnen de ouders met al hun kinde-

ren afspraken maken rond schenkingen én genoten voordelen (bv. het jarenlang gratis mogen inwonen bij ouders). Schenkingen worden verrekend met erfenissen, genoten voordelen niet. Daar niet bij stilstaan zou dus aanleiding kunnen geven tot conflicten op het moment dat de kinderen erven. Met een erfovereenkomst kunnen kinderen, samen met hun ouders, hun situatie vergelijken. In alle transparantie. Voelen bepaalde kinderen zich benadeeld, dan kan er een oplossing gezocht worden. Zo kunnen ouders bijvoorbeeld wat extra schenken. De bedoeling is om tot een duurzame en evenwichtige regeling te komen. Zo ontstaan er geen discussies en conflicten op het moment dat kinderen erven. Meer weten? Neem een kijkje op notaris.be

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Met deze to do’s hoef je op de grote dag alleen nog maar ‘ja’ te zeggen

Alles op een rijtje voor jouw bruiloft Je zei ‘ja’! Twee letters die een nieuwe, spannende fase in je leven inluiden. Dat heel wat komt bij kijken bij de grote dag, is intussen waarschijnlijk wel duidelijk. Dit lijstje helpt je op weg om alles to do’s af te strepen.

Een jaar op voorhand: de grote lijnen Begin bij het begin: de trouwdatum. Houd rekening met vakantiedagen en officiële feestdagen, maar ook met de seizoenen: tussen april en september is trouwen een pak goedkoper dan in andere maanden. Bepaal meteen ook het budget. Hoeveel je zelf in handen wil nemen en wat je wil uitbesteden, zullen die kostenraming bepalen. Als je een weddingplanner wil inschakelen, is dit het moment. Een tip: lijst alle onderdelen (locatie, catering, kledij, bloemen, vervoer, fotografie...) van je trouwfeest op en bepaal voor elk deel een budget. Doet de optelsom schrikken, dan is het kwestie van prioriteiten stellen: waarop wil je niet inboeten? Waarvoor kan je kennissen inschakelen? Wat kan je zelf doen? Met deze tips houd je je trouwfeest betaalbaar. Bruid(egomm)en-to-be zijn vroege vogels, dus deze fase is ook het moment om alle ‘externe’ personen vast te leggen. De fotograaf, cateraar, dj en/of band en trouwkledingwinkel krijgen het best nu al een telefoontje. Ook de gastenlijst, je getuigen en bruidsmeisjes of -jonkers kan je in deze fase al bepalen. Zeker niet te vergeten: je trouwlocatie vastleggen. Durf te vergelijken én te onderhandelen om de prijs te drukken. Maak meteen ook een aantal afspraken rond eventueel uitstel van je feest – sommige cateraars en locatiehouders verplaatsen kosteloos je trouwfeest bij overmacht, maar neem het zekere voor het onzekere en leg afspraken vast op papier. Maak ook een afspraak met de burgerlijke stand van je gemeente en eventueel de kerk, als je je ceremonie daar wil houden.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Zes maanden op voorhand: de ‘extra laag’ Zo’n half jaar voor de grote dag heb je het best al zicht op hoe je feest er precies moet uitzien. Bestel de bloemen, kies je trouwringen en begin stilaan aan het draaiboek. Daarin leg je vast wanneer de receptie start en eindigt, wie voor welk deel van je trouwfeest is uitgenodigd, op welk moment je de openingsdans wil, wanneer tijd is voor speeches, wie aanwezig moet zijn tijdens de fotoshoot... Leg alle dagdelen vast en bepaal wie daarbij welke rol speelt. Finaliseer ook je gastenlijst en verstuur de save the dates. Dit is ook het moment om het hoofd te buigen over de juridische kant van je grote dag. Wie geen huwelijkscontract sluit, valt automatisch onder het wettelijk stelsel. Daarbij worden de goederen en inkomsten van beide partners in een gemeenschappelijk en eigen vermogen verdeeld. Wie een andere verdeling van het huwelijksvermogen wil en dus voor een alternatief huwelijksvermogensstelsel kiest, gaat daarvoor het best langs bij de notaris om de opties te bespreken en afspraken officieel vast te leggen. Drie maanden op voorhand: hoe concreter, hoe beter Nu de grote dag met rasse schreden nadert, is het tijd om de geloften te schrijven. Geen idee hoe eraan te beginnen? Je ceremoniemeester kan je vast op weg helpen, maar ook online zijn heel wat voorbeelden te vinden die als inspiratie kunnen dienen. Bestel ook de bruidstaart en boek de visagiste en kapper. De uitnodigingen kunnen ondertussen ook op de post. Heb je een specifieke dresscode in gedachten, dan is de uitnodiging de ideale gelegenheid om die mee te geven. Als dat nog niet gebeurd is: denk ook eens wat na jullie huwelijksnacht komt. Leg de bestemming voor jullie huwelijksreis vast en check zeker of jullie paspoorten nog geldig zijn. Een maand op voorhand: de laatste loodjes Als je je niet wil beperken tot financiële giften of foute cadeaus, stel dan een cadeaulijst op. Om niet voor verrassingen te komen te staan op de dag zelf, kan je het kapsel en de make-up nu ook al eens uitproberen. Een week op voorhand: de puntjes op de i Op dit moment zijn de grote voorbereidingen achter de rug. Haal enkel nog je trouwkledij op en werk je geloften af. Zo is op je trouwdag alle tijd om te doen waarvoor je gekomen bent: genieten. En ‘ja’ zeggen, natuurlijk.

“Jazeker, ik zal herinnerd worden”

ERVEN / SCHENKEN

Wat wil je doorgeven aan wie na je komt? Welke objecten zijn van onschatbare betekenis of waarde en zou je willen vrijwaren van de vergetelheid? Welke voorwerpen definiëren wie je bent? Nota Bene vroeg Jacques Vermeire welke objecten hij in een tijdcapsule zou stoppen voor de volgende generatie.

tekst Emma Sablon en Maud Vanmeerhaeghe

tekst Dirk Remmerie / foto Thomas De Boever

Alles ten huize Vermeire verraadt de voorliefde van Jacques voor exquise – en liefst zo volledig mogelijke – verzamelingen. “Ik heb graag een museumke voor mezelf.” Combineer dat met de wetenschap dat de heer des huizes al heel zijn leven werkelijk niets kan wegdoen, en ziedaar de context en de oorzaak van de kleine paniek die uitbreekt bij de vraag om vijf voorwerpen te selecteren voor de tijdcapsule. Keuzestress.

ie zeventig wordt, heeft het recht om terug te blikken. Zelfs al heet je Jacques Vermeire en hou je de blik maar wat graag op wat nog komen gaat. “Als je je hele leven eens overloopt, dat is een hele cinema, hé. Ik mag wel zeggen dat ik een spannend leven heb gehad – een geweldige rollercoaster.” Dat spannende leven begon onder de vleugels van sobere mensen. Vermeire: “Ik kom van een eenvoudige komaf: mijn vader was rijkswachter, mijn moeder huisvrouw. Het leven was veel simpeler dan nu, wij waren content met een Suske & Wiske, cowboy en indiaan of Monopoly spelen en af en toe wat tv-kijken in zwartwit. Maar ik heb het heel goed gehad.” Gaf die thuis je belangrijke levenslessen mee? “We hielden ons niet te veel bezig met levenslessen. In die tijd was vrijwel niemand daar echt bewust mee bezig. Dat je respect moest hebben voor de mensen en zo, dat wel. Mijn vader was een zachte, vriendelijke man. Mijn moeder

was meer een zaag, maar wel een toffe. Ik zat als enig kind heelder avonden tussen oude mensen (zo zag ik volwassenen op die leeftijd: als oude mensen), want toen konden we ons niet terugtrekken om te gamen. Ik luisterde mee naar hun grotemensenverhalen die ik best wel interessant vond: over de oorlog, over de fabriek, over ons vader die verplicht tewerkgesteld was in Duitsland…” STRAFWERK VOOR STRAFFE HUMOR Thuis was ook de plek waar de jonge Jacques zijn talent voor humor sleep. “Elke zondagmorgen voerde ik sketchkes op aan de keukentafel, met mijn ouders als publiek. Op kerstavond gingen mijn ouders bij vrienden, van wie de man ook rijkswachter was, en voor hen stak ik een show in elkaar. Dat was mijn leven, de meeste jongens shotten graag; ik was met humor bezig.” Bij zijn ouders, bij vrienden en ook in de scouts oogstte Jacques succes met zijn creatieve kolder. “In de jeugdbenota bene - Het magazine van Notaris.be

weging en later in het leger ontdekte ik dat ik mensen kon boeien met mijn verhalen en hen doen lachen.” Op school hing Jacques ook de plezante uit, maar “daar verging het lachen mij meer dan eens, want daar werd mijn gevoel voor humor beloond met pakken straf. Niemand die toen dacht dat je met grappen en grollen je brood kon verdienen. Zo ver dacht ik toen ook nog niet, het was in eerste instantie geweldig dat ik er aandacht voor kreeg, er populair mee werd. Trouwens, ik was ook geen lelijke jongen in die tijd, dus dat viel ook goed mee. Helaas mochten we niet naar de meisjes kijken –

WIE IS JACQUES VERMEIRE? • Jacques Aimé Vermeire – zijn tweede voornaam verwijst naar zijn suikernonkel (zie voorwerp 1 in de tijdcapsule) – is een podiumbeest pur sang, met talloze zaalshow op zijn conto. • Sinds jaar en dag is hij vriend aan huis bij televisiekijkend Vlaanderen. Hij hoeft maar een rood petje op te zetten en generaties VRT-kijkers zie zo garagehouder Dimitri “Zal ’t gaan, ja?” De Tremmerie uit de schijnbaar onverslijtbare reeks F.C. De Kampioenen voor zich. • Met zijn overstap naar VTM in 1998 veroverde Jacques de harten van de lachebekken bij de commerciële zender met onder meer een hoofdrol in Verschoten & Zoon. Voor de vele programma’s die VTM rond de tv-persoonlijkheid bouwde, werd een miljard Belgische frank gebudgetteerd aan de Medialaan. Reden waarom hij werd geportretteerd als De man van 1 miljard, zoals hij zelf nog steeds graag met een monkellach in herinnering brengt. • Naar aanleiding van zijn 70ste verjaardag gaat Jacques samen met dochter Julie en zoon Maxime vanaf 2 april 2022 op tournee door Vlaanderen.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

dat was een zonde waarvoor je straf kreeg – dus dat heb ik niet veel kunnen uitbuiten.” Wat probeer je je eigen kinderen mee te geven? “Ik heb twee erg verschillende kinderen. Julie en Maxime zijn elkaars uitersten met erg verschillende interesses en karakters, maar allebei bijzonder braaf – enfin, dat denk ik toch. Ze hielden zich altijd aan de weinige regels die ik hen oplegde en meestal te maken hadden met hun veiligheid: op tijd thuis, laat van je horen als het later wordt, neem desnoods een taxi… Met mijn kinderen heb ik geluk, besef ik maar al te goed, want stel dat ik twee varkens in huis had… Als vader kun je daar niets aan doen, je kinderen zijn wie ze zijn. Maar wij zien elkaar graag. Hier is nooit ruzie.” “Ja, ik ben een vader, maar meer nog dan dat ben ik een kameraad. Ik heb Julie en Maxime altijd veel vrijheid gegeven, ze zijn hier nooit moeten gaan lopen. Trouwens, ze wonen alle twee nog onder dit dak en ik zou graag hebben dat ze nog lang bij mij blijven.”

Ben je geboren voor het geluk? “Ik vind mezelf wel een zondagskind. Niet op alle vlakken lachte het geluk mij constant toe, maar qua werk en interesses… Ik ben nu 70 jaar en kan er nog volle bak voor gaan. Dat noem ik geluk. Ik heb ook het geluk dat ik ben doorgebroken in wat graag doe. Als je mij zou zeggen: ‘Jacques, je bent tuinman…’ ik zou dat verschrikkelijk vinden. Of in de fabriek gaan werken. Liever niet, dank je wel. Eerlijk, ik ben wel dag en nacht bezig, maar ik ben niet iemand die graag werkt.” Geen werker misschien, maar wel perfectionistisch? “Zelfs dat niet. Ik heb mezelf een stijl aangeleerd die perfect bij mij past en aansluit bij het talent dat ik van nature heb. Als ik op een podium sta, heb ik geen regisseur nodig, ik doe gewoon mijn ding. Iedereen mag kritiek geven op wat ik doe en ik ga zelden grote discussies voeren over hoe iets moet of niet moet. Ik verdraag het niet als mensen uit hun nek lullen en ik kan geen uren leuteren over wat ik hoe zal vertellen. Hoeft ook niet, want ik ben geen grote Shakespeare-vertolker hé, ik ben maar een komiek.” Hoe belangrijk is het om sporen na te laten? “Heel belangrijk. Want ken jij Theo Van den Bosch? Voilà, hopla. Wat te bewijzen was. Theo was een geweldige komiek (1913-1995), maar er zijn nauwelijks of geen beelden van en dus is hij al vergeten. Terwijl: F.C. De Kampioenen blijft bestaan, foto’s van mij blijven bestaan. Ik heb het geluk dat ik in het digitale tijdperk leef en daarom zal ik later geëerd worden (lacht, terwijl hij zegt: ‘Ja, maar ik zou echt graag hebben dat je dat zo neerschrijft.’). Ik zal herinnerd worden.” Ben je gehecht aan wat je hebt bereikt en opgebouwd? “Ik hou erg aan het verleden. Ik ben heel nostalgisch aangelegd. Hoe ouder ik word, hoe meer dat het geval is. Toen ik als jongeman het Centraal Station van Antwerpen buitenstapte op weg naar school, waren dat gewoon stenen en staal. Nu kijk ik naar dat imposante gebouw en denk ik Wow!. Dingen waar ik vroeger nooit naar keek, eisen nu al mijn aandacht op. Alles wordt mooier.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

1. Tondeuse, schaar en kwast “Dit is een erfstuk van nonkel Aimé dat vertelt hoe het komt dat mijn ouders, hoewel van eenvoudige komaf, toch goed geboerd hebben. Want hoe komt het dat ze in 1956 een lapje grond konden kopen in Bonheiden en daar een bungalow op bouwen? Met een Renault R4 voor de deur? Dat hadden ze te danken aan nonkel Aimé, die ik nooit heb gekend, maar wiens memoires ik heb gelezen. Aimé trok begin 20ste eeuw naar Londen en ontpopte zich tot een ondernemer die chique kapsalons had in Parijs en Londen en de plak zwaaide over een fabriek met allerlei kappersartikelen zoals deze hier. Hij stierf kinderloos in 1949 en liet een vermogen na van toen 4 miljoen Belgische frank. Mijn vader en mijn moeder kregen daar 1/37ste van, wat de basis legde voor mijn jeugd zonder materiële zorgen. Wat ik ook leerde van Aimé: verkoop op tijd je aandelen. In de erfenis zaten ook aandelen van mijnen uit Katanga, maar die waren niets meer waard.”

2. Het Eiland Amoras “Dit is een eerste druk van Het Eiland Amoras van Suske en Wiske. Op veilingen wordt gemakkelijk 10.000 euro neergeteld voor zo’n strip in goede staat. Ik heb altijd veel zorg gedragen voor mijn stripverhalen. Willy Vandersteen is een van mijn helden, wat die allemaal geproduceerd heeft in zijn leven qua humor en verhalen… Ik heb ook een verzameling originele tekeningen van Vandersteen. Wat ik verzamel, is in feite wat ik in mijn kinderjaren niet kon kopen.”

“Mijn verzamelwoede is in 1995 begonnen met stripverhalen. Ik had hard gewerkt, had wat centen en ik wilde die beleggen in mooie dingen die later meer zouden opbrengen. Nu ben ik vooral bezig met cartografie en atlassen – de originelen van Ortelius en Mercator. Het gaat mij om de waardevolle voorwerpen op zich, maar ook om de geschiedenis en de verhalen die eraan verbonden zijn. Ik wil echt alles weten van wat ik verzamel.” 3. Belgische affiche “Ik verzamel vooral wat Belgisch is – ik ben een echte chauvinist. Stripverhalen en atlassen, maar ook Belgische filmaffiches zoals deze van een western met John Wayne. Als jonge kerel ging ik altijd naar de cinema in Mechelen, dat waren toen nog echte filmpaleizen waar je kon binnen- en buitenstappen midden in de actie.Van Belgische filmaffiches zoals deze heb ik er heel wat – ja, ik ben een halve zot. Ik zie het als én nostalgie én een belegging. Ik zeg wel eens dat ik papier verzamel, want het goede papier is per kilo meer waard dan goud.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

4. Fototoestel “Met dit toestel maakte mijn vader familiefoto’s die ik nog allemaal heb. Hij heeft dit apparaat meegebracht uit Duitsland, waar hij twee jaar in een werkkamp heeft gezeten. Nooit heeft hij over die periode geklaagd, want ons vader onthield ook uit barre tijden vooral de goede momenten. Al die tijd is mijn moeder op hem blijven wachten, want eerlijk, mijn vader was een knappe gast. Een paar jaar geleden heb ik in de bungalow in Bonheiden ontdekt dat hij nog iets had meegebracht na de oorlog. Gewikkeld in vuil papier vond ik een schotel uit een officiersmess met emblemen van nazi-Duitsland. Daar heeft hij altijd over gezwegen. Misschien was hij bang dat ze het terug zouden komen halen.” (lacht) 5. Klakske “Mijn eerste klakse voor mijn rol als DDT in F.C. De Kampioenen. Kijk, er staat nog BRT in. Zelfs de schmink hangt er nog aan. Nooit en voor geen geld doe ik dit rode petje weg. Ik zal het even opzetten en je zal zien: de Jacques die voor jou zit, verandert meteen in de veel populairdere DDT. Dit klakske is gewoonweg iconisch.” nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Eva Van den Eynde

Praten over de dood: confronterend maar noodzakelijk

“Je nalatenschap bespreken brengt gemoedsrust” Van één ding zijn we zeker: op een dag zullen we sterven. Je kan dus maar beter je voorzorgen nemen en met je dierbaren bespreken wat er met je nalatenschap moet gebeuren. In alle openheid. Toch durven weinigen dat gesprek aan te gaan. Sterven wordt doodgezwegen. Maar waarom? En hoe kunnen we dat taboe overwinnen?

“Dat was natuurlijk heel ingrijpend voor mij en het heeft er mee toe geleid dat ik me daarin ben gaan verdiepen en dat ik nu mensen help om om te gaan met de dood.” Veel mensen zouden dichtklappen als ze zoiets meemaken en het onderwerp nog angstvalliger gaan vermijden. “Bijna iedereen is bang voor de dood. Het wordt niet als iets natuurlijks gezien, terwijl het wel bij het leven hoort. Sommige mensen gaan alle foto’s en herinneringen van iemand wegdoen als die sterft omdat ze er niet meer aan willen denken. Dat is pijnlijk, zo wis je iemands bestaan uit.” Helpt het als je gelovig bent? Sta je anders tegenover de dood als je ervan uitgaat dat het daar niet stopt? “Ik neem aan dat mensen die gelovig zijn misschien meer gemoedsrust hebben, maar het neemt toch de

e kunnen het een leven lang negeren, maar de dood is onvermijdelijk. Toch vinden we het zo moeilijk om erover na te denken. Alsof we het noodlot uitlokken door te praten over onze sterfelijkheid. Voor rouwtherapeute Claire Vanden Abbeele is de dood een rode draad doorheen haar werk en haar leven. Zij ziet dagelijks hoe mensen worstelen met de eindigheid van hun bestaan en dat van hun dierbaren. “Zelfs tot op hun sterfbed blijven sommige mensen ontkennen dat het einde nadert. Omdat ze de confrontatie niet aankunnen, omdat ze bang zijn”, zegt Claire Vanden Abbeele.

drempel niet weg om over hun nalatenschap te praten, merk ik. Of je gelovig bent of niet staat los van het feit dat je je voorzorgen moet nemen voor de mensen die je achterlaat. Het is een kwestie van zorgen voor de mensen die je graag ziet. We vinden het tijdens ons leven zo belangrijk om voor onze dierbaren te zorgen. Op een bepaalde manier laten we hen in de steek door geen regelingen te treffen voor wanneer we er niet meer zijn. Onze dood maakt veel verdriet los bij onze nabestaanden, het kan een hele hulp zijn als ze zich ten minste niet met praktische zaken moeten bezighouden op dat moment, maar dat ze kunnen focussen op hun rouwproces.” Zijn mensen bang dat er conflicten zullen ontstaan? “Absoluut. We willen de vrede bewaren en zeker geen oud zeer naar bovenhalen. Maar door het er bij leven niet over te hebben stellen we het uit tot na onze dood en dan moet er uiteindelijk toch rond de tafel gezeten worden. Wat ik wel zie veranderen door de jaren is dat mensen conflicten of oude ruzies proberen te omzeilen door hun nalatenschap rechtstreeks aan de kleinkinde-

“De dood wordt niet als iets natuurlijks gezien, terwijl die wel bij het leven hoort”

Hoe komt het dat we het zo moeilijk vinden om over de dood te praten? “Voor de familie is het een drempel om het onderwerp op tafel te gooien wanneer iemand zwaar ziek is, omdat ze niet weten hoe ze het moeten aanbrengen. Het kan lijken alsof ze de moed opgeven of dat ze zouden willen dat het snel gedaan is. Maar zelfs mensen die palliatief zijn, krijgen het soms niet over hun lippen. Ik heb een cliënte gehad, een vrij jonge, intelligente vrouw met kanker, die uitbehandeld was. Toen ik haar voorzichtig aansprak of ze al regelingen had getroffen, voelde ze zich beledigd. Alsof het onherroepelijk werd zodra we het daarover zouden hebben. Alsof ze dan het laatste

nota bene - Het magazine van Notaris.be

sprankeltje hoop op een mirakel zou opgeven.” “Terwijl je dat eigenlijk al veel vroeger moet op papier zetten, je moet niet wachten tot je ziek bent of oud, je kan ook plots doodvallen. We willen dat niet horen, maar dat gebeurt wel. Ik heb mijn vader zo verloren. Hij was 56 en gezond en plots viel hij op een avond dood.” nota bene - Het magazine van Notaris.be

ren te geven. Soms is er ruzie met een van de kinderen, maar wil men de kleinkinderen toch niet te kort doen en dat wordt dan zo opgelost. Wat op zich geen slechte zaak is, lijkt mij. Vaak lukt het dan wel om de dingen officieel op papier te zetten bij een notaris.”

“Stel dat je bijvoorbeeld je lichaam aan de wetenschap wil schenken. Dat is heel nobel, maar dat heeft consequenties die je nabestaanden wel graag willen weten op voorhand. Ik heb het meegemaakt dat de nabestaanden niets wisten van die wens van hun vader. Het heeft uiteindelijk een jaar geduurd voor dat lichaam werd vrijgegeven na het wetenschappelijk onderzoek. Maar dat betekent dat de nabestaanden ondertussen niet echt aan hun rouwproces kunnen beginnen.”

Gebeurt het vaak dat er ruzie ontstaat door een nalatenschap? “Vaak komen na een overlijden sluimerende conflicten aan de oppervlakte en soms escaleert de situatie. Zo ontstaan er ruzies die vermeden hadden kunnen worden als men de moed had gehad om de dingen bij leven bespreekbaar te maken. Een nalatenschap kan het lelijkste in de mens naar boven halen. De maskers vallen af, er wordt gesjoemeld om zo veel mogelijk zelf te krijgen of men gunt broers of zussen niets. Het is soms onvoorstelbaar welke gevolgen dat kan hebben. Jij beslist wat er met jouw nalatenschap gebeurt. Als je dat in alle transparantie doet, maak je de kans kleiner dat er ruzies ontstaan. Je hebt geen garantie, maar je hebt dan in elk geval je verantwoordelijkheid genomen. Want door niets te doen, doe je ook iets, namelijk de verantwoordelijkheid bij je nabestaanden leggen. Mensen denken ook vaak dat familieruzies bij hen niet kunnen gebeuren, dat ze hecht genoeg zijn. Maar als er dan een nalatenschap verdeeld moet worden, kan alles soms snel op losse schroeven komen te staan.” Welke factoren leiden het vaakst tot conflicten? “Heel vaak weegt het emotionele door. Ook als het gaat om de financiën ligt er meestal een andere reden achter. Men voelt zich door de overledene niet rechtvaardig behandeld. Het is natuurlijk geen wiskunde. Rechtvaardigheid is niet per definitie hetzelfde als alles in gelijke delen verdelen. Vaak gaat het erover dat een van de kinderen de laatste levensjaren veel gezorgd heeft voor een ouder omdat hij of zij dichtbij woonde. Heeft die dan recht op een groter deel van de koek of niet? Als zoiets op voorhand besproken wordt, zie je dat de broers en zussen daar vaak begripvol tegenover staan, maar ze willen niet voor een voldongen feit komen te staan en dat heb je wel als er niet over gepraat wordt. Zo ontstaat er soms wrok naar de overledene toe. Soms is er discussie over een voorwerp met een sterke emotionele waarde. Ook dat zijn dingen die makkelijk vermeden kunnen worden met een open gesprek.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Je bent voortdurend met de dood bezig. Maakt dat je niet pessimistisch?

Zie je soms families die het wel transparant en sereen aanpakken? “Ja, dat gebeurt ook en het is mooi om te zien hoe dingen dan uitgesproken worden die al zo lang op iemands hart liggen. Ik had eens een jong gezin in therapie waarbij de moeder zwaar ziek was. Ieder mocht om de beurt iets zeggen wat hij of zij nog kwijt wou maar nog niet de kans of de moed voor gehad had. Daar kwamen eerlijke gesprekken uit voort waarbij een van de kinderen zei dat ze zich altijd wat achtergesteld voelde. Door dat aan te kaarten, kon dat uitgepraat worden. Toen de moeder zelf aan het woord was, vertelde ze iets wat ze al vele jaren meesleepte: ze had als jonge vrouw een abortus gehad en dat woog op haar. Haar oudste zoon antwoordde dat hij het zo jammer vond voor haar dat ze dat geheim al die jaren alleen had moeten dragen, dat ze dat verdriet niet had kunnen delen. Dat was een ontroerend moment voor dat gezin.” Merk je dat we anders omgaan met de dood dan vroeger? “Wat ik merk, is dat mensen wel bijvoorbeeld vaker hun memoires neerschrijven. Ze willen de herinnering aan hun leven nalaten aan hun kinderen en kleinkinderen. Ook hun begrafenis leggen mensen vaker vast, tot in de

kleinste details. Blijkbaar hebben we het daar makkelijker mee dan met de materiële dingen die we nalaten. Maar het is een stap in de goede richting. De erfovereenkomst is ook een positieve stap in dat proces, het verlaagt de drempel om erover te praten. Je merkt wel dat dat nog wat ingang moet vinden omdat het nog niet lang bestaat. Een bewustmakingscampagne zou misschien geen slecht idee zijn om het thema bespreekbaar te maken. Ik denk dat mensen daar wat begeleiding in nodig hebben.” Stel dat je de moed gevonden hebt om over je dood na te denken, hoe pak je het dan concreet aan? “Ik stel de mensen altijd voor om eerst gewoon voor zichzelf op een blad neer te schrijven wat ze willen dat er gebeurt met hun nalatenschap. Niet alleen de materiële dingen maar ook wie er bijvoorbeeld voor de kinderen moet zorgen als die nog minderjarig zijn. Zo denk je er zelf concreet over na. Als je voor jezelf weet wat je wil, dan kan je je partner betrekken en je kinderen en samen praten over wat je hebt genoteerd. En dan kan je het document meenemen naar de notaris. Hij zal je begeleiden, adviseren en je wensen in een officieel document gieten.”

“Integendeel. Door mij ervan bewust te zijn dat elke dag de laatste kan zijn, sta ik net positiever in het leven. Ik stel geen dingen uit en zorg er elke dag voor dat ik tevreden kan terugblikken. Ik zie in mijn omgeving soms hoe mensen in een een ongelukkige relatie blijven of hun dromen uitstellen. Maar je moet vandaag leven, niet pas na je pensioen. De dood hoort bij het leven, dus ik vind dat we daarover moeten kunnen praten op een natuurlijke manier. Maar we zijn bang voor de emoties die zouden loskomen. Nochtans voelen mensen zich altijd opgelucht zodra ze het bespreekbaar hebben gemaakt. Het creëert gemoedsrust te weten dat alles geregeld is. Heel vaak zeggen ze dan: ‘ik had dit al veel eerder moeten doen’.”

De erfovereenkomst Als gevolg van het nieuwe erfrecht dat in werking trad op 1 september 2018 is het onder bepaalde voorwaarden toegelaten om afspraken te maken over een toekomstige nalatenschap. Of meer specifiek: de voordelen en schenkingen tussen kinderen te vergelijken en wat recht te trekken. Schenkingen worden in principe immers aangerekend op het erfdeel van de begunstigde erfgenamen. Daarom is het belangrijk dat er geen onduidelijkheden bestaan over de schenkingen of andere voordelen en hun waarde. Met een erfovereenkomst kunnen families anticiperen op toekomstige conflicten hierover. Omdat erfovereenkomsten een grote impact hebben op de erfenis van de kinderen, is het opstellen van die overeenkomsten onderworpen aan strenge formaliteiten en termijnen.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Linde Walters

“Er is geen kant-en-klaar alternatief voor het duolegaat” Het duolegaat is een populaire manier om een deel van je erfenis op een fiscaal vriendelijke manier na te laten aan een vriend of ver familielid. Maar vanaf 1 juli vervalt het fiscaal voordeel dat gepaard gaat met een duolegaat. Ook Chris (*), een 52-jarige accountant uit Oost-Vlaanderen, koos voor een duolegaat. Door de afschaffing moest hij zijn nalatenschap herbekijken. “Plots moet je improviseren”, zegt hij. “Dan is het advies van een notaris erg belangrijk.”

oen een dicht familielid een vijftiental jaar geleden overleed, zette dat Chris aan het denken. “Ik vond het belangrijk om na te denken over mijn vermogen nu ik er nog ben”, zegt hij. Hij en zijn vrouw hebben geen kinderen, dus zou zijn nalatenschap naar enkele neven en nichten gaan. “Maar ik zie die mensen amper een keer per jaar met Nieuwjaar. Het leek me al te gek dat zij zouden delen in de pot waar ik mijn hele leven voor gewerkt heb.” Voor Chris was het duidelijk dat hij liever iemand anders in zijn testament opnam. “Het meisje in kwestie is geen familie, maar we hebben een hechte band en ik vertrouw haar door en door. Als accountant wist ik bovendien dat er een fiscaal voordelige manier was om dat te regelen, dus ben ik naar de notaris gestapt om een duolegaat in mijn testament op te nemen.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Met het duolegaat duid je twee begunstigden aan: een goed doel plus een ver familielid of een goede vriend. Met een gewoon testament zou die begunstigde erg veel successierechten betalen, maar met een duolegaat laat je (een deel van) je vermogen na aan een goed doel op voorwaarde dat die een nettobedrag of een deel van de nalatenschap, vrij van erfbelasting, uitkeert aan je nichtje of vriend. Het goede doel neemt dan de verschuldigde belastingen voor zijn rekening. Die persoon houdt er zo netto meer aan over en ook het goede doel doet er voordeel mee. “Ik koos voor de Zoo van Antwerpen omdat mijn erfgename gek is van dieren. Ze gaat er minstens tien keer per jaar naartoe”, zegt Chris. Het was een win-winsituatie. Wàs, want vanaf 1 juli wordt dat fiscale voordeel geschrapt. Een serieuze streep door de rekening van Chris, die dacht dat zijn nalatenschap netjes geregeld was. “Toen hebben we even moeten nadenken”, zegt hij. “Het duolegaat was een heldere en fiscaal voordelige manier om alles te regelen. Ik sloeg twee vliegen in een klap: het was voordeliger voor mijn erfgenaam en ik kon een goed doel steunen. Maar door de afschaffing viel die duidelijkheid plots weg. Dus hebben we snel contact opgenomen met de notaris.” “Aan mijn testament op zich moest niet veel worden aangepast, alleen zal het meisje nu erven tegen het volle tarief”, aldus Chris. Zijn notaris overliep samen met hem welke andere mogelijkheden er bestaan. “Zo zou ik bijvoorbeeld een appartement aan zee kunnen kopen en haar de naakte eigendom geven.” In sommige gevallen is een belastingvrije schenking een oplossing, maar dat is niet altijd evident. “Ik ben nog maar 52 jaar, het kan

niet de bedoeling zijn om nu alles al weg te schenken en binnen tien jaar niets meer te bezitten”, zegt Chris. “Wat als ik of mijn vrouw plots ernstig ziek worden en de behandeling handenvol geld kost?”

schenkingen aan goede doelen. Dat betekent dat goede doelen geen erfbelasting meer verschuldigd zijn op wat ze erven. Er is ook geen schenkbelasting meer verschuldigd wanneer ze een schenking ontvangen.

Volgens Chris is het zeer belangrijk dat wie een duolegaat in zijn testament opnam, zich naar de notaris rept. Want wie niets onderneemt, loopt het risico dat zijn testament een andere uitwerking heeft dan hij voor ogen had. Het goede doel kan door het wegvallen van het fiscaal voordeel meer erfbelasting moeten betalen dan de waarde dat het ontvangt. In dat geval zal de organisatie het legaat weigeren en gaat het deel naar een andere erfgenaam.

Is er dan geen enkel alternatief voor wie een goede vriend in een testament wil aanduiden? Toch wel. Vanaf 1 juli introduceert de Vlaamse regering de vriendenerfenis. Daarmee kan je een bedrag tot 15.000 euro nalaten aan iemand tegen een laag successietarief van drie procent in plaats van 25 procent. Dat betekent een korting van maximaal 3.300 euro. “Zo’n vriendenerfenis valt zeker te overwegen”, zegt Chris. “Maar het blijft een beperkt bedrag. Tot voor kort wist ik perfect hoe mijn successie zou verlopen. Nu is het improviseren met verschillende vormen van nalatenschappen. Dan is het heel belangrijk om je te laten adviseren door een notaris. Het gaat ten slotte over het lot van jouw vermogen.”

Een van de grote verliezers van deze beslissing zijn de goede doelen. In 2019 ging in Vlaanderen nog bijna 330 miljoen euro via nalatenschappen naar fondsenwervende organisaties. Zij dreigen nu heel wat inkomsten te verliezen. Om te vermijden dat ze helemaal uit de boot vallen, voert de Vlaamse regering vanaf 1 juli een nultarief in voor legaten aan goede doelen (via een testament) en

(*) Chris is een pseudonien, naam en adres bekend bij de redactie nota bene - Het magazine van Notaris.be

Zo vermijd je hoge belastingen

Successierechten kunnen flink oplopen

aar je woont in België, bepaalt mee hoeveel successierechten (enkel in Vlaanderen spreken we van ‘erfbelasting’) je betaalt op het netto deel van de nalatenschap die je ontvangt. De tarieven verschillen voor het Vlaams, het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Wie vlugvlug verhuist naar een ander gewest in de hoop dat zijn erfgenamen minder successierechten zullen moeten betalen (het zogenaamde ‘regio-shopping’), is eraan voor de moeite: het tarief wordt bepaald door het gewest waarin de erflater in de laatste vijf jaar het langst zijn woonplaats had.

Tarieven in rechte lijn (= kinderen, ouders, langstlevende partner, kleinkinderen als een kind overleden is)

Vlaams Gewest Schijf van het erfdeel

€ 0 tot 50.000,00 € 50.000,01 tot 250.000,00 Boven € 250.000

Tarief

3% 9% 27%

Niet alleen de woonplaats bepaalt de hoogte van de successierechten, maar ook de graad van verwantschap met de overledene. Het principe: hoe verder je afstaat van de stamboom van de erflater, hoe meer successierechten je betaalt. Bovendien wordt de rekening pittiger naarmate de omvang van de erfenis groter wordt.

Brussels Gewest Schijf van het erfdeel

€ 0 tot 50.000,00 € 50.000,01 tot 100.000,00 € 100.000,01 tot 175.000,00 € 175.000,01 tot 250.000,00 € 250.000,01 tot 500.000,00 Boven € 500.000

Tarief

3% 8% 9% 18% 24% 30%

Tarieven voor neven, nichten, ooms en tantes (geldt enkel in Brussel en Wallonië) Brussels Gewest

Waals Gewest

Schijf van het erfdeel

Tarief

€ 0 tot 50.000 € 50.000,01 tot 100.000,00 € 100.000,01 tot 175.000,00 Boven € 175.000

35% 50% 60% 70%

Schijf van het erfdeel

Tarief

€ 0 tot 12.500 25% € 12.500,01 tot 25.000,00 30% € 25.000,01 tot 75.000,00 40% € 75.000,01 tot 175.000,00 55% Boven € 175.000 70%

Tarieven voor ‘anderen’ Vlaams Gewest Schijf van het erfdeel

€ 0 tot 35.000 € 35.000,01 tot 75.000,00 Boven € 75.000

Tarief

25% 45% 55%

Brussels Gewest Schijf van het erfdeel

€ 0 tot 50.000 € 50.000,01 tot 75.000,00 € 75.000,01 tot 175.000,00 Boven €175.000

Tarief

40% 55% 65% 80%

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Waals Gewest Schijf van het erfdeel

€ 0 tot 12.500,00 € 12.500,01 tot 25.000,00 € 25.000,01 tot 75.000,00 € 75.000,01 tot 175.000,00

Tarief

30% 35% 60% 80%

Waals Gewest Schijf van het erfdeel

€ 0 tot 12.500,00 € 12.500,01 tot 25.000,00 € 25.000,01 tot 50.000,00 € 50.000,01 tot 100.000,00 € 100.000,01 tot 150.000,00 € 150.000,01 tot 200.000,00 € 200.000,01 tot 250.000,00 € 250.000,01 tot 500.000,00 Boven € 500.000

Tarief

3% 4% 5% 7% 10% 14% 18% 24% 30%

Tarieven voor broers en zussen Vlaams Gewest Schijf van het erfdeel

Tarief

€ 0 tot 35.000

25%

€ 35.000,01 tot 75.000,00 Boven € 75.000

30% 55%

Brussels Gewest Schijf van het erfdeel

€ 0 tot 12.500,01 € 12.500,01 tot 25.000,00 € 25.000,01 tot 50.000,00 € 50.000,01 tot 100.000,00 € 100.000,01 tot 175.000,00 € 175.000,01 tot 250.000,00 Boven € 250.000

Tarief

20% 25% 30% 40% 55% 60% 65%

Waals Gewest Schijf van het erfdeel

€ 0 tot 12.500,00 € 12.500,01 tot 25.000,00 € 25.000,01 tot 75.000,00 € 75.000,01 tot 175.000,00 Boven € 175.000

Tarief

20% 25% 35% 50% 65%

Het is wellicht even schrikken als je ziet hoe hoog successierechten in België kunnen oplopen (zie tabel hiernaast). Wie zijn erfgenamen een groter deel van de koek gunt, kan fiscaalvriendelijker te werk gaan door te schenken. Hoe doe je dat? En waar moet je op letten?

oor bij leven al een deel van je vermogen over te dragen, vermijd je dat je erfgenamen hoge successierechten moeten betalen. Logisch, want een schenking verkleint je vermogen en ook de te betalen belasting als je in een lagere belastingschijf terechtkomt. Maar ook voor de schenking van zowel onroerende goederen (gronden, woningen) als roerende goederen (geld, aandelen) komt de fiscus om de hoek kijken in de vorm van schenkbelastingen. Voor roerende schenkingen geldt in Vlaanderen een vast tarief van 3% (rechte lijn en partners) of 7% (alle anderen). Hoewel bankgiften courant zijn, is het niet altijd even wijs is om de schenking van geld of aandelen niet te registreren in de hoop schenkbelasting te vermijden. Slim eigendom schenken Wil je fiscaalvriendelijk een onroerend goed schenken? Bijvoorbeeld een woning aan je kind? Dan doe je er goed aan dat te doen in schijven met een tussenperiode van minstens drie jaar, want hoe groter de waarde van de schenking hoe groter de belastingschijf. Voor het schenken van onroerende goederen geldt geen vast tarief zoals bij de roerende goederen, maar een progressief tarief: hoe groter het schenkdeel, hoe meer belasting je betaalt.

Een cijfervoorbeeld maakt het verschil snel duidelijk. Wie een eigendom van 300.000 euro in één keer schenkt, betaalt daarop 22.500 euro schenkbelasting. Schenk je dezelfde eigendom in twee schijven van 150.000 euro over een periode van drie jaar, dan val je in lagere belastingschijven en bedraagt die schenkbelasting nog maar 9000 euro. Nog een tip: de schenkbelasting en de regel om drie jaar tussen te laten, wordt per persoon bekeken. Het is dus helemaal geen probleem als ouders elk de helft van de woning (150.000 euro) schenken aan hun kind. Ze doen dan verschillende schenkingen in één beweging én genieten toch van de laagste schenktarieven. Voor elke onroerende schenking ben je verplicht om bij de notaris te passeren. Dat is trouwens altijd een goed idee, want elke schenking is een unieke evenwichtsoefening tussen wat je wegschenkt en hoeveel je voor jezelf reserveert om van je leven te blijven genieten – je oude dag incluis. De expertise en de objectieve blik van de notaris helpen je de juiste keuzes in jouw situatie te maken.

Schenkbelasting Schijf van het erfdeel

In rechte lijn, echtgenoten en Anderen samenwonende

€ 0 tot 150.000

10%

€ 150.000,01 tot 250.000

20%

€ 250.000,01 tot 450.000

18%

30%

Boven € 450.000

27%

40%

Je relatie maakt een verschil Woon je in Brussel of Wallonië, dan maakt je samenlevingsvorm een verschil uit. De laagste successietarieven gelden er enkel voor wie gehuwd is of wettelijk samenwoont. Wie feitelijk samenwoont, valt de facto onder de hoogste tarieven van ‘anderen’. In Vlaanderen genieten ook de feitelijk samenwonenden van het laagste tarief, ten minste als ze al één jaar onafgebroken samenwonen. Feitelijk samenwonenden zijn in Vlaanderen wel in het nadeel als het gaat om de gezinswoning. Gehuwden en wettelijk samenwonende partners betalen geen erfbelasting op de gezinswoning, wie feitelijk samenwoont moet drie jaar onafgebroken onder dezelfde pannen huizen om recht te hebben op die vrijstelling. Testament Zijn de successierechten in België hoog? Ja. Maar dat betekent niet dat je geen stappen kan ondernemen om ze te verlagen. Kleine ingrepen bij de notaris zorgen voor een groot verschil. Dat is zeker het geval voor mensen die geen dichte familie hebben. Bij hen is het risico groot dat de erfenis bij iemand terechtkomt die belast wordt tegen de hoogste tarieven. Dat is ook het geval als ze iemand aanduiden in een testament. De tarieven verschillen niet naargelang je erft volgens de wet of een testament. Moraal van het verhaal: op voorhand een regeling uitwerken, geeft je niet alleen meer zekerheid over waar je vermogen naartoe gaat, maar ook over de omvang van de belastingen.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Maud Vanmeerhaeghe foto Thomas De Boever

Welke ouderlijke raad is voor kinderen onmisbaar op de belangrijkste momenten in het leven? Wat kunnen ouders van hun kinderen leren? En welk advies blijft zonen en dochters altijd bij over ondernemen, relaties, op eigen benen staan en het einde? In ‘Sleutelmomenten’ vraagt NotaBene (bekende) ouders en hun (bekende) kinderen naar de woorden die hen zijn bijgebleven. Actrice en schrijfster Karin Jacobs en haar zoon, muzikant en acteur Jelle Cleymans, bijten de spits af.

Karin Jacobs en Jelle Cleymans over liefde, geld, ondernemen en de dood

“De beste raad die ik ooit kreeg, komt van mijn ouders”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

A Karin Jacobs (°1960) groeit op in een traditioneel Vlaams gezin, waar universitaire studies na het middelbaar de logische stap lijken. Ze slaat de weg in van het theater, waar ze ondertussen tientallen jaren de planken van het podium speelt. Bij het tv-kijkend publiek is ze vooral bekend van haar rol als Karen in Wittekerke. Maar ze is ook schrijfster. Van haar hand verschijnen vijf kindergedichtenbundels. Sinds oktober is haar recentste boek Moederpijn er, een autobiografisch relaas over de verstoorde relatie met haar medicijnenverslaafde moeder.

Jelle Cleymans (°1985) wordt geboren in een creatief nest, met actrice Karin Jacobs als moeder en muzikant Jan Cleymans als vader. Op zijn twaalfde stapt hij de tv-wereld in met een rol in De Kotmadam, later blijft hij in huiskamers hangen als Jelle uit Spring en Jens uit Thuis. Ondertussen heeft hij al verschillende muzikale projecten lopen. De kindergedichten van zijn moeder zet hij op muziek, op musicalpodia neemt hij de gedaante aan van onder andere Kuifje en pakt hij de hoofdrol in Studio 100-musical 40-45. Sinds 2012 is hij de helft van Cleymans & Van Geel, de Nederlandstalige band met zijn jeugdvriend en collega-acteur/-muzikant Jonas Van Geel. Met die laatste was hij onlangs te zien in Liefde voor muziek.

ls er iets is wat hij zijn eigen kinderen zou willen meegeven, dan is het de open blik die hij van thuis heeft meegekregen, vertelt Jelle Cleymans. “Alles was bij ons bespreekbaar, zolang dat met respect gebeurde.” Niet meer dan logisch, als je het zijn moeder Karin Jacobs vraagt. “Als ouder wil je het beter doen dan je eigen ouders. Stelde ik vroeger vragen naar het waarom van de dingen, dan botste ik vaak op een ‘daarom’. Dat heb ik bij mijn eigen kinderen bewust anders gedaan. Bij Jelle bleven de ‘waarom’s’ elkaar opvolgen, maar ik vond het als ouder mijn plicht om hem van antwoorden te voorzien.” “Jelle en Clara (Jelles zus, red.) waren nog heel jong toen mijn toenmalige echtgenoot (muzikant Jan Cleymans, red.) en ik regelmatig met hen rond de tafel gingen zitten om het over belangrijke thema’s te hebben”, vertelt Karin. “Niet dat we zo bewust bezig waren met raad geven – we wilden de kinderen vooral een stevige basis meegeven, zodat ze sterk genoeg in hun schoenen zouden staan om later hun eigen keuzes te maken.” “Ik heb die gesprekken inderdaad nooit als opdringerig ervaren”, pikt Jelle in. “Ik heb geen ouders die met het vingertje stonden te zwaaien. Hun raad was goed verpakt. (glimlacht) Nooit hebben Clara of ik het gevoel gehad dat onze ouders ons in een bepaalde richting probeerden te duwen. Er zijn natuurlijk wel dingen die ik als advies heb meegenomen, maar dat was door mijn ouders niet per se zo bedoeld.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Eerste stapjes Clara en Jelle kregen geen traditionele opvoeding. “’Een vrije opvoeding’, zo keek men daar toen naar”, zegt Karin. Dat betekent niet dat er geen regels waren. “Alles mocht, zolang het thuis gebeurde.” Alcohol proberen? Een joint roken? Geen probleem, maar onder moeders dak. Jelle: “Dat werkte wel. Niemand wil op zijn zestiende iets doen waarvan zijn of haar ouders expliciet hebben gezegd dat het mag. (lacht) Door zo open met verleidingen om te gaan, hebben zowel Clara als ik nooit de behoefte gehad om te experimenteren.” “Jullie waren ook gewoon brave kinderen die eigenlijk weinig sturing nodig hadden”, antwoordt Karin. “Enkel in de beginjaren van Spring namen we explicieter die rol van raadgever op. Die periode, toen Jelle zestien was, was heftig. Heel wat mensen trokken toen aan zijn mouw, maar als ouder wilde ik hem daartegen beschermen. ‘Vandaag wil iedereen je, morgen word je vergeten’, dat heb ik toen vaak gezegd. Maar eigenlijk drong dat vanzelf al snel door.”

“Ik ben nu meer bezig met de dood dan vroeger” Karin

nota bene - Het magazine van Notaris.be

“Dat ik sinds de start van Spring, ondertussen bijna twintig jaar geleden, mijn brood kan verdienen met wat ik op een podium doe, heb ik deels aan talent, maar ook deels aan mijn ouders te danken – dan heb ik het vooral over de mentaliteit die ik thuis aangeleerd kreeg. ‘De hype is leuk, maar het echte werk begint pas als die hype voorbij is.’ Daar hebben mijn ouders me altijd voor gewaarschuwd”, zegt hij. “Ze hebben ons nooit opgehemeld, maar behoedden ons altijd voor wat na het succes zou komen. Cultuur is fantastisch, maar het is ook máár dat. We mochten trots zijn, maar moesten vooral realistisch blijven. Het ene moment sta ik op een podium voor 2.000 mensen die aan mijn voeten liggen, maar de dag nadien sta ik ook gewoon mijn parket te schrobben, hé.” Geen toneelschool “We hebben onze kinderen nooit gestuurd bij professionele keuzes”, gaat Karin verder. “Dat is niet helemaal waar”, repliceert Jelle. “Toen ik achttien was en Spring twee jaar liep, stond ik voor de keuze: ga ik verder met Spring, niet wetende waar dat verhaal zal eindigen? Of kies ik voor zekerheid en ga ik studeren? Dat is de enige keer waarop ik expliciet professioneel advies heb gekregen van mijn moeder, en daar heb ik me door laten leiden. Mama stelde zich de vraag welke extra kennis een theateropleiding me zou geven.” Karin knikt. “Dat klopt. Ik zag niet in wat theorie hem zou bijbrengen dat

hij niet op de werkvloer kon leren.” “Nu ben ik blij met die keuze”, zegt Jelle, “maar ik denk niet dat ik ze had gemaakt mocht jij er niet op hebben aangestuurd.” “Tegenwoordig vraag ik steeds minder professionele raad aan mijn ouders. Dat is ook logisch, hé. Ik ben intussen de dertig gepasseerd, weet goed wat ik wil en heb een manager met wie ik regelmatig dingen aftoets. Het voordeel is dat meningen bij hem niet gekleurd zijn door een bloedband.” Portefeuille bovenhalen “Hoewel we over alles praatten, was geld een thema dat eigenlijk weinig aan bod kwam”, zegt Jelle. “Niet dat het taboe was, maar ik leerde vooral van hoe ik mijn ouders met geld zag omgaan. Al doende leerde ik dat zelf ook: de helft van mijn wekelijkse zakgeld moest ik sparen voor later, met de andere helft mocht ik kopen wat ik wilde. Zoals bij elk kind was mijn grote investering toen een Playstation.” Het gebrek aan gesprekken over geld had niks te maken met een gebrek aan interesse, legt Karin uit. “Jelle heeft nooit een gat in zijn hand gehad. Dan heeft het weinig zin om regels rond uitgaven op te leggen. Hij kon toen goed met geld omgaan, en dat is nog steeds zo.” Ook al kwam het onderwerp niet vaak ter sprake, toch is er een regel die bij Jelle is blijven hangen. “’Er zijn maar twee dingen waarvoor je een lening mag aangaan: een huis en een auto. Al de rest koop je pas als je er effectief het geld voor hebt.’ Ik hoor het mijn ouders nog zeggen, maar ze hebben gelijk. Tegenwoordig is de raad omgekeerd. Als ik nu met mijn vader op café of restaurant ga, krijg ik steeds vaker de opmerking dat het mijn beurt is om mijn portefeuille boven te halen. (lacht) Ik wil het niet gierig noemen, maar ik ben zuinig. In onzekere tijden als deze heeft mijn oorlogspotje me al veel kopzorgen bespaard.” Doodsdoos “De thema’s die op tafel komen, zijn veranderd doorheen de jaren. Het einde, bijvoorbeeld, is nu meer een issue dan vroeger”, vertelt Karin. “Als je in de fleur van je leven bent, ben je daar gewoon niet mee bezig. Bovendien komen zowel Jelles papa als ik uit een kleine familie – we zijn allebei enig kind – waardoor we niet vaak met de dood geconfronteerd werden.” “Ik ga gesprekken over de dood ook liever uit de weg”, antwoordt Jelle. “De dood is te abstract voor mij. Ik kan nota bene - Het magazine van Notaris.be

me simpelweg niet voorstellen dat er ooit een moment komt waarop ik mijn ouders niet meer zal zien.” “Toch ben ik er nu vaker mee bezig dan vroeger”, zegt Karin. “Ik voel me nog hetzelfde als dertig jaar geleden, maar mijn leeftijd boezemt me angst in. De volgende generatie die gaat sterven, is de mijne, hé. Dat is confronterend. Er gaat geen dag voorbij waarop ik niet aan de dood denk. Ondertussen staat er ook een doodsdoos klaar. Daarin zit alle informatie rond mijn bankrekeningen, hoe ik mijn uitvaartdienst zie, welke muziek er gespeeld moet worden... Het is niet leuk om daarmee bezig te zijn, maar het geeft wel gemoedsrust. Ik wil mijn kinderen beschermen op het moment dat ik er niet meer ben. Als mijn moment daar is, hoeven Jelle en Clara door die doos hun hoofd niet te breken over wat ik wil en waar ze alle informatie kunnen vinden.” In de liefde geen raadgevers “Hoe oud ze ook zijn, je wil je kinderen beschermen”, gaat Karin verder. “Tegen slechte invloeden, foute keuzes, liefdesverdriet...” Het woord is gevallen: de liefde. Misschien wel het thema dat zich het minst in goedbedoelde raad en ouderlijk advies laat vangen, als je het aan moeder en zoon vraagt. Karin: “Als moeder bevind je je in een moeilijke positie: enerzijds wil je raad geven – als ouder kijk je vanop een afstand naar een relatie en zie je welke patronen zich zouden kunnen aftekenen –, maar anderzijds is niks zo persoonlijk als een partnerkeuze. Ik wil geen wig drijven tussen mijn kinderen en de partners die in mijn ogen niet de beste keuze zijn. Bovendien zie ik als moeder mee af wanneer het tot een relatiebreuk komt. Ondertussen heb ik een pantser rond mijn hart gebouwd. (tegen Jelle) Laat het mij weten als het écht om de ware gaat, dan maak ik mentaal opnieuw plaats.” Of dan nooit de vraag komt wanneer Jelle een gezin zal stichten? “Nee”. Karin lacht. “Daar zijn we mee gestopt. Eigenlijk is het ook niet aan ouders om hun kinderen te vertellen of ze al dan niet moeten trouwen, kinderen moeten krijgen...” “De liefde is te complex voor mij”, zegt Jelle. “Als je jong bent, moet je je hart volgen. Maar wanneer je een relatie hebt, is je hart volgen en ‘alles opgeven’ – zoals dan wordt gezegd – een slecht idee. Ik weet niet of ik het daarmee eens ben. En ik weet nog minder wat ik daarmee aan moet. Daarom: in de liefde kan je geen raad geven. Niks is zo persoonlijk als dat.” Al heeft hij uit de breuk tussen zijn ouders wel veel geleerd. “Het is geen schande om iemand op het ene

nota bene - Het magazine van Notaris.be

moment in je leven als een verrijking te zien, maar daar na tien jaar anders over te denken. Misschien kreeg ik dat onbewust mee uit de scheiding?” Karin: “Dat is nog steeds het sprookje waarin we allemaal dolgraag willen geloven: iemand kiezen op je twintigste en met die persoon gelukkig zijn tot je sterft. Dat is gewoon niet realistisch. Daar zijn Jelle en ik het dan wel weer over eens: de liefde is geen Walt Disney-film.” Jelle knikt. “Wat twee mensen in de liefde voor elkaar betekenen, daarover heeft niemand iets te zeggen. Het belangrijkste is dat de kinderen nooit de dupe worden. Mijn ouders hebben Clara en ik altijd gegarandeerd dat hun keuze om niet bij elkaar te blijven niks zei over hoe graag ze ons wilden, samen. Dat kunnen is een gave en daar ben ik hen nog altijd dankbaar voor.” Mooie mensen “De beste raad die ik ooit heb gekregen, komt van mijn ouders”, sluit Jelle af. “Genieten van het leven, dat kreeg ik mee van mijn vader. Mama leerde ons wat schoonheid is, waar liefde in zit. De manier waarop ik in het leven sta, is grotendeels bepaald door wat ik van thuis heb meegekregen. Daar ben ik fier op. Ik ben niet dezelfde persoon als mijn moeder, noch ben ik dezelfde man als mijn vader. Maar dat hoeft ook niet.” Karin knikt bevestigend. “Het belangrijkste is dat mijn kinderen gelukkig zijn en sterk in het leven staan. Dat we daar als ouder een aandeel in hebben, maakt me trots. Mijn ex-man en ik hebben altijd geprobeerd mooie mensen van onze kinderen te maken”, zegt ze. “En ik denk wel dat we daarin geslaagd zijn.”

“’Er zijn maar twee dingen waarvoor je een lening mag aangaan: een huis en een auto. Al de rest koop je pas als je er effectief het geld voor hebt.’ Ik hoor het mijn ouders nog zeggen, maar ze hadden wel gelijk” Jelle nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Gilde Benjamin foto Jan Crab

ONDERNEMEN

Benoît Masset

“Bij de pakken blijven zitten zit niet in mijn aard”

Een goed draaiende zaak, de liefde als drijvende kracht en een baby die de toekomst er rooskleurig deed uitzien. Tot een verwoestend virus roet in het eten kwam gooien. Het verdict: failliet. En toch zijn Benoît en zijn partner Maïté erin geslaagd om die tegenslag achter zich te laten en de toekomst met goede moed tegemoet te zien. “Zes jaar geleden opende mijn vriendin en latere vrouw Maïté Argento een klein sportcomplex in Saint-Georges-sur-Meuse (in de provincie Luik)”, zegt Benoît. “Twee jaar later ben ik mee in de zaak gestapt. Alles draaide goed, we hadden een fitnesszaal, twee zalen voor groepslessen, een zwembad en drie squashterreinen. We hadden behoorlijk wat klanten.” Hoe reageerde je op de COVID-crisis? Wilde je vooral voortdoen of het eerder voor bekeken houden? “Net zoals in veel sectoren moesten we van de ene op de andere dag sluiten. Aanvankelijk hoopten we nog dat de sluiting van korte duur zou zijn, maar al snel kregen we door dat de

nota bene - Het magazine van Notaris.be

maatregelen nog niet meteen zouden versoepelen en net strenger zouden worden. We wisten niet meer wat gedaan. Ik ben ook turnleraar en op school heerste dezelfde onzekerheid. Na een maand hebben we ons echt vragen gesteld en begonnen we na te denken over hoe het verder moest. Hoe konden we blijven werken en ons aan de veiligheidsmaatregelen houden? Sporten blijft een contactberoep en we waren niet geïnteresseerd in videolessen. Met de zomer voor de deur en een groot grasveld achter ons appartement waren openluchtlessen wel een optie.” Wanneer besloot je je zaak failliet te laten verklaren? “We moesten huur blijven betalen: maar liefst 17.000 euro per maand, en dat is zonder de kosten meegerekend. Ook met de overheidssteun trokken we het niet meer. Dus besloten we de zaak over te laten en het over een andere boeg te gooien.” Hoe heb je jezelf heruitgevonden? “We gaven al privélessen. Ook zagen we dat heel wat mensen door de lockdown meer wilden bewegen, meer wilden sporten. We hebben onze kans gegrepen en begonnen met coaching aan huis. Aangezien ik ook zwemleraar ben, kon ik mijn diensten aanbieden aan iedereen die thuis een zwembad heeft.”

Hoe zie je de toekomst nu? “Ik heb beseft dat ik niet noodzakelijk een eigen werkruimte nodig heb, dat ik mijn diensten evengoed kan aanbieden aan de mensen die erom vragen. En dat zijn er be hoorlijk wat. Maïté is kinesiste, de fitnesszaal was haar bijberoep. Net als ik is zij meteen weer in gang geschoten: ze blijft halftijds kinesiste in het MontLégia-ziekenhuis en in de namiddag geeft ze fitnesslessen aan huis en in een extra ruimte bij ons thuis. De mond-tot-mondreclame mist zijn doel niet, want we leven in een dorp waar iedereen elkaar kent en waar nieuws snel de ronde doet. In de herfst en de winter zullen we ons coachingaanbod wat moeten herzien, maar we kunnen ook veel binnen doen als we een trainingsmat gebruiken. Daarnaast broed ik op een nieuw, kleiner en persoonlijker project. Simpel was het niet, we hebben veel meegemaakt. Maïté was voltijds zelfstandige, nu is ze zelfstandige in bijberoep. Ikzelf was al zelfstandige in bijberoep.”

“Ik ben ondanks alles positief gebleven, voor Maïté en voor ons kind ”

Hoe voelde je je daarbij? “We hadden net een appartement gekocht, een baby gekregen! Toen het faillissement werd uitgesproken, hebben we twee moeilijke weken doorgemaakt. We konden er helemaal niets aan doen, maar toch voelde het aan als een mislukking. We moesten naar de bank, de schuldeisers... Weg was onze droom, weg de klanten met wie we een band hadden opgebouwd, ons team... Eensklaps waren we alles kwijt. Maar ik heb nooit veel geduld gehad, ik wilde absoluut een oplossing vinden. Ik wist dat we allebei goed werk leverden, dat we er wel uit zouden komen. Ik ben ondanks alles positief gebleven, voor Maïté en voor ons kind. We zijn allebei nog jong – 30 en 33 jaar – en ons kindje gaf en geeft ons nog steeds vleugels. Bij de pakken blijven zitten zit niet in onze aard. Ook de steun van al die klanten die naar ons toe kwamen, die vertrouwen in ons hadden, deed deugd. We hebben heel wat steunbetuigingen gekregen.”

Wat heeft deze ervaring je geleerd? “Ik ben er meestal de man niet naar om veel risico's te nemen. Maar ik heb geleerd dat ik wel degelijk in staat ben om de koe bij de hoorns te vatten, om problemen op te lossen. Maïté en ik zijn erin geslaagd om kracht te putten uit de situatie. Vandaag ben ik niet bang meer.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Dirk Remmerie foto Jan Crab

Overdag is Philip Eraly (33) notarieel jurist bij notariskantoor Halflants en Lenaerts in Lubbeek. Na de dagtaak vervelt hij tot ambachtelijke mosterdmaker in mosterdmakerij De Ster. “Ja, ik eet van twee walletjes, en ik leef me enorm uit in beide bezigheden!” Dat combineert Philip dan nog eens met het verbouwen van zijn woning en aandacht voor zijn vrouw en jonge zoon. “Gelukkig heb ik een echtgenote die veel begrip toont. Ik besef dat het niet in alle huishoudens zou pakken.”

Philip Eraly notarieel jurist

Philip Eraly mosterdmaker

“Elk dossier vertelt een verhaal”

“Jeroen Meus is fan”

“A

“N

adat ik vier jaar had gewerkt voor een notariskantoor in Leuven, verkaste ik in 2015 professioneel naar het kantoor van Jean Halflants en Raf Lenaerts in Lubbeek, de gemeente waar ik geboren en getogen ben. Het is geweldig boeiend omdat mijn dossiers vaak een link hebben met mensen die ik ken of plaatsen uit mijn jeugd. Elke zaak vertelt zo een verhaal.” “Het zijn vooral onze klanten die mijn job als notarieel jurist aantrekkelijk en gevarieerd maken. Je komt per definitie in contact met mensen op verschillende – vaak ingrijpende – momenten in hun leven: de eerste woning, een schenking van de ouders, de nalatenschap van een dierbare, een huwelijkscontract, een zorgvolmacht…” Verwachtingen “Wat opvalt, is dat met de jaren de kennis en de kritische zin van de klanten toeneemt. Dat is op zich goed, natuurlijk, maar het betekent ook dat het een steeds grotere uitdaging wordt om aan alle verwachtingen te voldoen. De complexiteit van het notariaat is merkelijk groter dan dat van een potje mosterd.” (lacht)

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Of de wereld van het notariaat en de wereld van de mosterd elkaar overlappen? “Goh, dat is eerder beperkt. Een onderdeel van het notariële dat me erg boeit is de pachtwetgeving, daar is wel een link tussen de landbouw en het telen van mosterdzaad – iets waar wij al enkele jaren mee bezig zijn. In de notarispraktijk kom je meer dan eens interessante mensen tegen die je soms later in je leven in een totaal andere context weer tegen het lijf loopt. Onder andere voor de aankoop van de mosterdfabriek kon ik mijn kennis van vastgoed en mijn netwerk benutten.”

ls mijn vader in 2013 niet de stap had gezet om de mosterdmakerij over te nemen, dan bestond De Ster hoogstwaarschijnlijk niet meer. Drie generaties lang was het bedrijf de trots van de familie Vanderwegen, maar Luc en Tres hadden geen opvolgers en een mooie traditie dreigde verloren te gaan. Jeroen Meus maakte in die periode een filmpje met de oproep ‘dat toch iemand de zaak zou overnemen’. Die iemand was dus mijn vader, die toen op zoek was naar een plaats waar hij vlier kon verwerken en stockeren – hij heeft een kleine vlierplantage. Hij veranderde het geweer van schouder en ging volop voor de mosterd. Soms denk ik dat dit papa’s (late) midlifecrisis moet geweest zijn. Sommigen kopen een motor of oldtimer. Mijn vader kon hier zijn ei in kwijt.” Van bij het begin betrok vader Paul zijn twee zonen bij het project. Philips broer, Christophe, runt als landschapsarchitect zijn eigen bureau Overlant én ontfermt zich over de grotere leveringen en het creatieve van de mosterd. Enkele jaren geleden volgde hij ook nog de verbouwingen van de mosterdfabriek op – geen gebrek aan energie in de familie Eraly.

Langzaam malen Philip: “Ik sta vooral in voor de productie: de mengeling van de mosterdzaden klaarmaken, het mee afvullen van de bokalen… Bijna elke weekdag malen wij mosterd. Malen wij tráág mosterd, want het duurt enkele uren voor één vat mosterd. Langzaam malen zorgt ervoor dat er geen verhitting optreedt in het maalproces, en zo voorkomen we smaakverlies. Op die manier kunnen we een zuivere mosterd maken waaraan we geen smaakstoffen moeten toevoegen en met slechts vier ingrediënten kunnen werken: natuurazijn, zeezout, water en vijf soorten mosterdzaad. Azijn en zout zorgen voor een uitstekende bewaring, dus er zitten ook geen bewaarmiddelen in een potje.” De oude mosterdmolen krijgt binnenkort het gezelschap van een tweede exemplaar. “De vraag stijgt enorm.” De reden voor het succes? “Het is een heel eenvoudig product dat in elke keuken staat. We merken dat steeds meer mensen letten op de kwaliteit van hun voeding en ook lokale producten verkiezen – en dat is meer dan ooit zo sinds corona. Bovendien hebben we hele goede ambassadeurs, ook al hebben we nog niemand gevraagd om publiciteit te maken. Jeroen Meus is een grote fan, net zoals Jeroen De Pauw en Loïc Van Impe. Verschillende chefs werken met onze mosterd en zetten dat expliciet op hun kaart. Zo leren veel mensen ons product kennen.” “Exclusief voor de Abdij van Averbode ontwikkelden we een honingmosterd. Een droom die ik al jaren koester, want de norbertijnen hebben al eigen bier, kaas en brood. Daar hoort toch mosterd bij! De Averbode Honingmosterd rijpt momenteel in de vaten en komt dit jaar voor het eerst op de markt.” www.de-ster.com nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Bart Claes foto Jan Crab

KOPEN / VERKOPEN 34

Online te koop: watertoren

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Het hoeven niet altijd huizen of bouwgronden te zijn. Af en toe verandert er een opmerkelijk gebouw van eigenaar via het digitaal verkoopplatform Biddit. Ferdi Goovaerts uit Steenokkerzeel bracht het hoogste bod en is nu eigenaar van de watertoren in zijn dorp. “855.000 euro, een koopje”, vertelt de drankhandelaar. Hij verhuurt het beschermde pand voor evenementen. Het prachtige uitzicht over de luchthaven en de streek krijg je er zo bij.

e watertoren is al sinds 1938 een dertig meter hoog baken in het landschap op de grens van Steenokkerzeel en Kortenberg. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers de toren als uitkijkpunt en pas in de jaren 1960 werd het reservoir gevuld met water. Dertig jaar later was de toren alweer werkloos. Tot een zakenman een deal sloot met de watermaatschappij: hij kocht de toren en deed een aanvraag om het bouwsel als monument te beschermen. Een omwegje om de bestemming te veranderen en de toren om te bouwen tot woning. De jongste jaren werd de watertoren gebruikt als evenementenlocatie.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Te koop

Château d’Eau

Twee jaar geleden hing er een ‘te koop’-bordje uit. Vraagprijs: 1,75 miljoen euro. Omdat de interesse tijdens de coronacrisis uitbleef, koos de toenmalige eigenaar voor een digitale openbare verkoop via Biddit. Drankenhandelaar Ferdi Goovaerts bood zich aan. “Ik kwam eerder toevallig te weten dat de toren te koop stond”, vertelt hij. “Ik ben opgegroeid in Steenokkerzeel en woon amper anderhalve kilometer verder, ik ken de toren dan ook al heel mijn leven. Toen ik mijn vrouw over mijn plannen vertelde, was ze heel enthousiast. Nochtans had ik haar kort ervoor gezegd dat we nu wel stilaan genoeg geïnvesteerd hadden in immobiliën. We hebben al elf huizen.”

Al enkele dagen later was Ferdi volle eigenaar van een luxueus ingerichte watertoren. Hij ziet de aankoop als een investering. “Als evenementenlocatie was de watertoren in trek. We zetten deze werking gewoon voort. We hebben zelfs de inrichting, de naam ‘Château d’Eau’ en de website www.ch2o.be overgenomen”, vertelt hij. “Maar de aankoop is ook een emotionele keuze. Het is gewoon een verbluffend pand. We bleven er al enkele nachten slapen, gewoon om het gebouw beter te leren kennen. Er zit zoveel domotica in dat ik nog niet elke functie en elke schakelaar ken.”

De verkoop startte aan een instelprijs van 800.000 euro. “We hadden ons voorgenomen om te bieden tot niet meer dan een miljoen euro. Toen de openbare verkoop begon, gebeurde er aanvankelijk niets. Pas tijdens de twee laatste uren kwam er beweging. Iemand bood 5000 euro extra. Ik bood ook, en toen de biedingsperiode bijna afgelopen was, was de prijs opgelopen tot 830.000 euro. Elk extra bod verlengde de biedingsperiode met vijf minuten. We waren maar met twee kandidaten die tegen elkaar opboden. En dan was het gedaan. Er kwam geen tegenbod meer, de openbare verkoop stopte op 855.000 euro. Een koopje.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Ferdi geeft ons een rondleiding door het unieke gebouw. Die begint op de begane grond, waar de torensokkel - mits wat manoeuvreerwerk - net genoeg plaats biedt voor twee wagens. Aan de straatzijde is er een inkomdeur, aan de zijkant een garagepoort. Van hier vertrekken een trap en een lift naar de vijf bovenliggende verdiepingen. De betonnen trap is origineel en loopt spiraalsgewijs tegen de buitenmuur helemaal tot het reservoir bovenaan. Boven de gelijkvloerse garage komen we in een technische ruimte met de verwarmingsinstallatie en een sobere bijkeuken. Daarboven is een vergaderruimte met

een grote, centrale tafel. Op de derde verdieping begint het eigenlijke woongedeelte met een spectaculaire badkamer. In het midden ervan staat een grote regendouche waar het water van wel vier meter hoog naar beneden druppelt. De plafonds in alle ruimtes zijn trouwens bijzonder hoog. Dat zorgt samen met de hoge ramen voor een groot ruimtegevoel. De totale woonoppervlakte van de toren is 450m². Nog een verdieping hoger komen we in de slaapkamer, waar een wenteltrap vertrekt naar wat ooit het waterreservoir was. Daar is nu de woonkamer met een grote leefkeuken. Het is de grootste ruimte in de toren. Het uitzicht door de ramen is magnifiek.

het mooiste zijn de vliegtuigen”, zegt hij. “Hoe ze sierlijk door de lucht vliegen, op dezelfde hoogte komen als waar wij staan, om dan de landingsbaan op te glijden. Van op de grond zie je niet hoe mooi dat schouwspel is.” De nieuwe eigenaar wil dat gevoel niet voor zichzelf houden, maar delen met vliegtuigspotters en andere geïnteresseerden. “Daarvoor nam ik al contact op met het gemeentebestuur, om samen te bekijken wat mogelijk is. Ook scholen uit de buurt zijn welkom om een kijkje te nemen.”

Koekelberg en Antwerpen Maar we kunnen nog hoger. Een kleine wenteltrap leidt naar een loopbrug boven de keuken. Via een luik in de plafondkoepel klimmen we op het dak van de watertoren. Het uitzicht doet naar adem snakken. In de buurt van de luchthaven zijn hoge gebouwen niet toegestaan, behalve deze watertoren. In de verte zien we de basiliek van Koekelberg aan de ene kant, Leuven aan de andere, en – zo zegt Ferdi ons – zouden we bij helder weer zelfs de lichten van de Antwerpse haven kunnen zien. “Maar nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Emma Sablon

Wanneer ben je klaar om samen een huis te kopen? “Je voelt dat aan wanneer de volgende stap in je relatie een aankoop is”, zegt notaris Ann-Sophie Willems van notariaat Zwalm De Smet & Willems. Het kopen van een huis met je partner is een belangrijk moment in jouw leven, ook op relationeel vlak. Het is een lang proces waar veel onwetendheid bij komt kijken. Ann-Sophie geeft enkele tips en tricks mee aan koppels die samen op het punt staan een huis te kopen.

-1Vraag advies aan de juiste mensen… “Je steekt veel tijd in het zoeken van een huis. Bezoeken, afspraken maken, kennis hebben over de paperassen, maar ook over eventuele werken aan het huis. Er komt veel denkwerk, maar ook voorbereidend werk bij kijken. Daarom is het belangrijk dat je je laat bijstaan met advies van de juiste personen. De bank staat in voor het financiële plaatje, notarissen zijn gespecialiseerd in de juridische kant.” … bij de bank “Het is altijd verstandig om eerst eens de markt af te toetsen. Dat kan je doen door te horen bij de bank wat er allemaal mogelijk is. Leg je loonfiches voor, laat weten dat je met twee bent en of je extra middelen van thuis uit hebt. Vraag nadien wat de bank je kan lenen. Zo weet je in welke prijscategorie je een huis kan zoeken en vervolgens weet je in welke regio je moet zoeken.” … bij de notaris “Als jong koppel zijn er veel aspecten waar je geen weet van hebt, maar die wel nuttig kunnen zijn. Heb je er wel

nota bene - Het magazine van Notaris.be

een idee van welke kosten er allemaal om de hoek komen kijken? Je hebt vaste kosten, registratiebelasting, soms heb je fiscale voordelen bij het aankopen van je eerste woning… Een notaris legt alles wat je moet weten uit in mensentaal, op een laagdrempelige manier.”

welke termijn je wat moet terugbetalen. Ook voor je ouders, maar vooral voor de andere kinderen, kan er op papier gezet worden wat het effect van de schenking of lening zal zijn op de erfenis in het geval van overlijden.”

“Weet ook goed wat de taak van de notaris inhoudt. Die zet de stempel op het huis, maar niet op de kwaliteit van de woning. What you see, is what you get. Neem dus je tijd bij het bezoek van het huis en let op de - soms goed verborgen - gebreken. De notaris zorgt ervoor dat je koopt zonder schulden en dat alles op papier in orde is.”

-3Durf te faseren…

-2Praat… … met elkaar “Wat als er iets gebeurt met een van de partners? Willen jullie beiden dezelfde rechten in je woning? Wat als jullie niet dezelfde spaarrekening hebben en er een ongelijke inbreng is? Het kan nooit kwaad om helemaal in het begin van het proces samen te zitten met de notaris voor informatie. Die begeleidt je stap voor stap, vestigt de aandacht op cruciale vragen en voorziet oplossingen op maat van jullie relatie. Laat vervolgens alles eens bezinken en praat met elkaar over wat jullie op papier willen zien. Misschien ook iets om over na te denken is of je van plan bent om te trouwen, of toch in een samenwoning wil blijven. De notaris kan verschillende oplossingen aanreiken om je te beschermen.” … met je ouders. “Koppels kunnen misschien ook rekenen op de steun van hun ouders die een duwtje in de rug willen geven. Daar zijn veel mogelijkheden voor, waar de notaris je met veel plezier mee helpt. Zo kunnen je ouders je een bedrag schenken, maar ze kunnen je ook een bedrag lenen. Als je leent, kan je duidelijk op papier laten zetten op

… tijdens heel het proces “Op het moment van een compromis is het belangrijk dat je je toespitst op zaken als wat je koopt, voor welke prijs, of je dat kan betalen en of de bank je een schuldsaldoverzekering geeft… Eens je die compromis getekend hebt, is het tijd voor de volgende fase. Tussen de compromis en de aankoop kan je dan nadenken over welke zaken je allemaal op papier wil laten zetten, zoals wie wat gaat betalen, wat er gebeurt in geval van overlijden of relatiebreuk, in welke verhouding jullie willen kopen…” … op het vlak van dromen “Meteen je definitieve woning kopen hoeft niet. Ga eerst op zoek naar een woning die haalbaar is qua prijs voor een startende werker. Een paar jaar later kan je nog steeds uitkijken naar je droomwoning. Het belangrijkste is durven springen. Dat eerste huis zal misschien niet over het aantal slaapkamers beschikken dat je vooropstelde, of zal geen te grote tuin hebben, maar starten is belangrijker dan meteen hét huis van je dromen kopen. Na een paar jaar na je aankoop heb je weer wat kunnen sparen en ligt dat droomhuis misschien wel binnen handbereik. Bovendien is de verkoop van een gezinswoning onbelast. Dat extraatje kan je goed gebruiken bij de aankoop van je tweede huis.”

tekst Sophie Dancot foto Jan Crab

Danielle Duhen, notaris en bemiddelaar

“Mensen helpen om tot een akkoord te komen, zit in ons DNA” Sinds enkele jaren stijgt het aantal mensen dat een beroep doet op een bemiddelingsprocedure om hun geschillen op te lossen. De tussenkomst van een neutrale, onafhankelijke en onpartijdige buitenstaander vergemakkelijkt de dialoog om tot een oplossing te komen waarmee iedereen zich in kan vinden.

D E N O TA R I S

Samen een huis kopen? 3 toptips

n haar notariskantoor in Sint-Agatha-Berchem begeleidt Danielle Duhen mensen die tot een weldoordacht en duurzaam akkoord willen komen bij onder meer een echtscheiding, erfeniskwestie, vastgoedtransactie of conflict tussen vennoten. Hoe ben je er als notaris toe gekomen om bemiddelaar te worden? "Iets meer dan tien jaar geleden volgde ik de bemiddelingsopleiding van de Federatie van het Belgische Notariaat, omdat ik er vast van overtuigd ben dat wij ons

Op notaris.be vind je niet alleen veel informatie en uitleg terug, maar ook een handige rekenmodule. Handig als je een raming zou willen van je totale kosten. nota bene - Het magazine van Notaris.be

als notaris in een bevoorrechte positie bevinden om tot akkoorden te komen. Dat zit als het ware in ons DNA. Deze opleiding heeft me geleerd hoe ik me neutraal moet opstellen en welwillend en actief kan luisteren. Ik kreeg er ook veel middelen aangereikt om mensen te helpen zich op een constructieve manier uit te drukken en tot creatieve oplossingen te komen – en dat gaat over het algemeen sneller en valt goedkoper uit dan een gerechtelijke procedure. Bovendien zijn er aan het einde geen echte verliezers." Een bemiddelaar helpt tot een akkoord te komen. Een notaris stelt aktes op om conflicten te vermijden. Hoe wordt een notaris bemiddelaar? "Een notaris heeft als eerste en belangrijkste taak om

akkoorden en aktes op te stellen die in principe een conflict moeten voorkomen. We moeten onze cliënten de juiste vragen stellen en hun alle nodige informatie geven zodat het document dat ze ondertekenen geen twistpunt wordt tussen de partijen." "Als er een geschil is, probeer ik eerst en vooral om de partijen te verzoenen. Als er geen akkoord wordt gevonden, stel ik hun alle mogelijkheden voor die er bestaan om hun geschil op te lossen: bemiddeling, maar ook een minnelijke schikking, arbitrage, mogelijkheid tot collaboratieve onderhandelingen met advocaten... Wanneer ik als bemiddelaar optreed, leg ik mijn functie van notaris naast me neer."

Wat gebeurt er concreet tijdens een bemiddeling? "Eerst breng ik de cliënten op de hoogte van het feit dat we met een andere aanpak beginnen. We beginnen met het ondertekenen van een bemiddelingsprotocol dat heel duidelijk het kader vastlegt, met andere tarieven en principes. Alles wat tijdens een bemiddelingssessie wordt gezegd, is bijvoorbeeld strikt vertrouwelijk en kan niet buiten dat specifieke kader worden gebruikt." "In plaats van daarna hun instructies te noteren zoals ik dat zou doen als notaris, heb ik een groot bord waarop ik alle punten die moeten worden geregeld en ieders verwachtingen noteer. Dat is een belangrijke stap: wanneer de cliënt zijn probleem opgeschreven ziet staan, voelt hij zich al bevrijd. In de volgende stappen bekijken

we alle mogelijke denkpistes en proberen we tot de ideale formule te komen." In welke situaties heeft bemiddeling een toegevoegde waarde? "In alle situaties waarbij de cliënten met elkaar in de clinch liggen over wat er in de akte moet staan die ze ondertekenen bij de notaris. Verloofden bijvoorbeeld die het niet eens raken over een huwelijkscontract... Algemeen gezien kan bemiddeling in ieder conflict met een emotionele basis en uiteenlopende oorzaken orde brengen in de chaos en gemeenschappelijke pistes verkennen." "Als bemiddelaar geven we de mensen de ruimte om vrijuit te praten en elkaar te begrijpen. Zodra je erin slaagt om de vinger te leggen op de eigenlijke oorzaak van het geschil, dan is het grootste werk al achter de rug." Duiken er soms moeilijke momenten op tijdens die bemiddelingen? "Wanneer je doordringt tot de kern van het probleem, worden mensen vaak overmand door hun emoties. De ene troost de ander en de spanning neemt af. Dat is vaak erg ontroerend om te zien." "Soms krijgen we te maken met agressiviteit. De bemiddelaar heeft de juiste middelen om daarmee om te gaan en de boel te ontmijnen. Wanneer iemand zich opwindt, kan ik hem bijvoorbeeld vragen om zich tot mij te richten en niet tot de andere persoon." "Tot slot krijgen we vaak te maken met een relatie van dominante-gedomineerde. De ene probeert de situatie te overheersen waardoor de ander niet meer kan zeggen wat er op zijn lever ligt of wat die echt wil. Je moet dan de ene zover zien te krijgen dat die zich uitspreekt en dat de ander luistert." Hoe vergroot je de kansen op een succesvolle uitkomst? "Mensen moeten weten dat ze zelf bouwen aan een oplossing voor hun probleem. Er zal op een neutrale en onpartijdige manier naar hen geluisterd worden en ze krijgen de hulp die ze nodig hebben, maar zij zijn degenen die het werk moeten doen. Weliswaar binnen een veilig kader dat de bemiddelaar voor hen creëert. Ik denk dat het belangrijk is om ieder vooropgezet idee van wat de uitkomst zal zijn sowieso te vermijden, zodat iedereen met een open en constructieve houding aan de procedure begint."

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Met Izimi blijf je meester van je leven Izimi is de digitale beveiligde privéruimte om al je gegevens en persoonlijke documenten te beheren. • • • •

Een document verloren? Een wachtwoord vergeten? Belangrijke informatie niet bij de hand? Kostbare herinneringen die in vlammen zijn opgegaan?

Er bestaat een oplossing om nooit meer iets te verliezen.

Dankzij Izimi beschik je gratis over een eigen digitale ruimte voor het opslaan van belangrijke en vertrouwelijke informatie over je leven. Je kan de informatie bewaren, organiseren en delen in alle discretie met wie je wil en dat op een bijzonder veilige manier.

Een digitaal platform met een persoonlijke kluis om al uw belangrijke documenten en persoonlijke gegevens te beheren. Een onmiddellijke toegang tot notariële akten die opgesteld zijn vanaf 2015. Een manier om veilig te communiceren en om documenten te delen met de notaris of andere gebruikers van het platform.

Identificeer je op www.izimi.be met je elektronische identiteitskaart of itsme®.

Maak je persoonlijke account aan.

Upload de documenten die je erin wil terugvinden. Beheer ze gemakkelijk door gebruik te maken van de voorgestelde categorieën. Tip: Voeg ook sleutelwoorden toe. Zo zal je tijd winnen om je documenten terug te vinden!

Voeg contacten toe in je persoonlijke ruimte; je zal daardoor je documenten in alle veiligheid kunnen delen met je naasten, je notaris, je bank...

www.izimi.be Izimi is ontwikkeld om met je mee te groeien! Dus blijf op de hoogte zodat je de toekomstige functionaliteiten kunt volgen.

Voordelen Eenvoudig en beveiligd Paspoorten, diploma's, een aankoopakte, de huurovereenkomst van je woning, onroerende investeringen, documenten over uw echtscheiding, medische gegevens... alles is gecentraliseerd en gemakkelijk terug te vinden.

Izimi, is

Maak je Izimi-account aan en begin met het beheer van jouw documenten!

Neutraal en onpartijdig Een gratis dienst voor iedereen, aangeboden door het Belgische notariaat. Je behoudt de controle over al je persoonlijke gegevens.

Overal en op elk moment, de gratis app ook beschikbaar voor smartphones.

Het notariaat waarborgt dat je gegevens veilig achter slot en grendel zitten en dat je privacy wordt geëerbiedigd (GDPR conform). Proactief en flexibel In de toekomst zullen andere functionaliteiten aangeboden worden. Zo zal je geïnformeerd worden over wetgevende evoluties die gevolgen kunnen hebben voor jouw situatie zodat je de nodige aanpassingen kan doorvoeren.

Een centraal overzicht van al je documenten.

nota bene - Het magazine van Notaris.be