Ηλεκτρονική έκδοση χωρίς εμπορικούς σκοπούς. Αυτό-εκδότρια: Θεώνη Ξάνθη Κείμενα: Θεώνη Ξάνθη Επιμέλεια Κειμένων: Ανθή Κοσμά Εξώφυλλο και γραφιστικά: Μαργαρίτα Ζακυνθινού Ημερομηνία: Απρίλιος 2019 Τόπος: Αθήνα ISBN: 978-618-84335-0-2 2
3
4
Η Θεώνη Ξάνθη είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Με το αρχιτεκτονικό της γραφείο και τους συνεργάτες της έχει διακριθεί σε μια σειρά σημαντικών ελληνικών και διεθνών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Αυτό το τεύχος αποτελεί κομμάτι της έρευνάς της γύρω από την αρχιτεκτονική εκπαίδευση στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων και τη μεθοδολογία τους.
5
Περιεχόμενα Το δίπλωμα του χρόνου.................................................................................................................... 6 Ευρύτεροι εκπαιδευτικοί στόχοι ............................................................................................... 7 Ειδικοί εκπαιδευτικοί στόχοι ................................................................................................... 10 Διπλωματικές εργασίες .................................................................................................................. 21 Βιβλιογραφία ................................................................................................................................. 43
7
8
“
Γινόμαστε ο εαυτός μας μέσα από τους άλλους.
”
Lev Semenovich Vygotsky (1896-1934)
9
Θεώνη Ξάνθη | Σκέψεις για την διδασκαλία
10
Ένα εργαστήρι διπλωματικών εργασιών στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων
ΤΟ ΔΊΠΛΩΜΑ ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ
Η εργασία για το δίπλωμα, το πτυχίο, αποτελεί συνάμα το «δίπλωμα» του χρόνου αυτού της ολοκλήρωσης ενός κύκλου σπουδών. Ο κύκλος των σπουδών στην αρχιτεκτονική ολοκληρώνεται με μια εργασία πρακτικής φύσης και αφορά, στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων, την παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης μελέτης. Οι σκέψεις για την αρχιτεκτονική εκπαίδευση σε αυτή την σημαντική πτυχή στην πορεία των νεαρών αρχιτεκτόνων/ισσων έρχονται να συμπληρώσουν και να εξειδικεύσουν τις γενικότερες σκέψεις και θέσεις μου για την αρχιτεκτονική εκπαίδευση θέτωντας σημαντικούς και καίριους προβληματισμούς γύρω από τη φοίτηση σε μια Πανεπιστημιακή σχολή. Πώς δηλαδή ένα πανεπιστημιακό περιβάλλον ελεύθερης διακίνησης ιδεών, που αντέχει να αφομοιώσει ταυτόχρονα το ιδεατό και το πραγματικό, αποτελεί τον προνομιακό χώρο για να ανιχνεύσουν, στην περίπτωση της αρχιτεκτονικής, οι νέοι αρχιτέκτονες τις συντεταγμένες της μελλοντικής τους πορείας.
Σε αυτό το τεύχος παρουσιάζονται συλλογισμοί γύρω από την αρχιτεκτονική εκπαίδευση στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων όπως αυτές προέκυψαν από το εκπαιδευτικό μου έργο παρακολουθώντας διπλωματικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στο τμήμα αρχιτεκτόνων μηχανικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης - ΤΑΜ ΔΠΘ. Οι εργασίες αυτές αποτελούν ουσιαστικά τις περιπτώσεις μελέτης (case study) από τις οποίες προκύπτουν γενικότερες αλλά και ειδικότερες σκέψεις γύρω από την εκπαιδευτική διαδικασία παρακολούθησης μιας διπλωματικής εργασίας στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων. Το τεύχος συμπληρώνεται με εικόνες από αυτές τις εργασίες και πρακτικά προσπαθεί να συγκροτήσει ένα πρώτο εξειδικευμένο εκπαιδευτικό εγχειρίδιο στην αρχιτεκτονική.
Κρίνεται πως αυτή η προσπάθεια καταγραφής είναι σπάνια ωστόσο ιδιαίτερα σημαντική καθώς αναφέρεται στον αρχιτέκτονα εκπαιδευτικό, που καλείται να παρακολουθήσει αυτή την ειδική αρχιτεκτονική εκπαιδευτική διαδικασία, στον αρχιτέκτονα σπουδαστή, που βαδίζει σε «αχαρτογράφητα νερά», αλλά και στον επαγγελματία, στα πλαίσια της ανάγκης μιας «δια βίου μάθησης». Είναι δηλαδή αυτά τα λόγια μια πρώτη αφορμή για να καλυφθεί η ανάγκη για ανάλυση και περιγραφή των «πως» γύρω από την αρχιτεκτονική εκπαίδευση και την εκπαίδευση γύρω από την μεθοδολογία των αρχιτεκτονικών συνθέσεων. Η τελευταία σπουδαστική άσκηση έχει τις ιδιαιτερότητές της καθώς έρχεται να συμπληρώσει σε γνώσεις και μεθοδολογία, έχει συνήθως αυξημένη δυσκολία και καλείται να δια-πλάσει τους εκπαιδευόμενους/ες με ένα πιο ολιστικό τρόπο έρευνας και προσέγγισης του αρχιτεκτονικού έργου.
11
Θεώνη Ξάνθη | Σκέψεις για την διδασκαλία
Εκπαιδευτικές αρχές και στρατηγικές Οι εκπαιδευτικές αρχές, στρατηγικές και στόχοι που αναπτύσσονται σε αυτό το κείμενο με τα χρόνια γίνονται όλο και πιο συνειδητοί και χάρη στη φύση και την χρονική διάρκεια των διπλωματικών εργασιών είναι πιο εξειδικευμένοι αλλά και συνάμα πιο γενικοί. Οι ευρύτεροι και οι ειδικοί βασικοί εκπαιδευτικοί στόχοι που παρουσιάζονται αφορούν τόσο την επιστημονική κατάρτιση γύρω από το σχεδιασμό των αρχιτεκτονικών συνθέσεων όσο και τη συγκρότηση της προσωπικότητας των φοιτητών/τριων αλλά και πως το αντικείμενο των σπουδών μπορεί να συνδεθεί με την προσωπική έκφραση και, γιατί όχι, τον τρόπο ζωής και δράσης τους. Στους ευρύτερους εκπαιδευτικούς στόχους συναντούμε αυτούς που έχουν να κάνουν με την προσωπική συγκρότηση του σπουδαστή/τριας και αφορούν εφόδια όπως η επιμονή, η κατανόηση, η συνεργασία, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και στα πιο τεχνικά η οργάνωση και η συνειδητοποίηση των διαφόρων συστημάτων εργασίας, η οργάνωση του χρόνου, η ροή εργασίας (work flow),
Ευρύτεροι εκπαιδευτικοί στόχοι Η γνώση μέσα από το βίωμα Ευρύτεροι και ειδικότεροι εκπαιδευτικοί στόχοι πηγάζουν και σχετίζονται πάντα από την πρακτική φύση των σπουδών και του επαγγέλματος, την βιωματική προσέγγιση, όπως άλλωστε δίνεται στο δικό μου εργαστήρι διπλωματικών, και στην πεποίθηση πως η γνώση είναι δυνατή μέσα από μια εμπειρική σχέση με τα γύρω1. Σε αυτό το εργαστήρι «μιλούμε» μέσα από τα «ριζόχαρτα» και τις «μολυβιές», δηλαδή μέσα από όσα κάνουμε και πάντα ο ένας «δίπλα» στον Άλλο με μια έγνοια για αυτό που πλάθεται από τα «χέρια» μας. Δηλαδή το θέμα και οι προβληματισμοί σχηματίζονται μέσα από την πράξη, με προσωπική και συναισθηματική επαφή και τον/ην δάσκαλο/α πάντα να συνοδεύει τους σπουδαστές/τριες.
Η εκπαιδευτική έγνοια Από τους πρώτους σχηματισμούς δοκιμάζοντας, θέτοντας ερωτήματα, αμφισβητώντας αλλά και όταν το προτεινόμενο θέμα έχει ήδη διαμορφωθεί τελειοποιώντας, «κλείνοντας», μελετώντας τα φινιρίσματα πάντα υπάρχει η έγνοια του «πως» τοποθετούμε στον κόσμο. Είτε δηλαδή η επεξεργασία αφορά, στην αρχή, τις γενικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις και χωροταξικές τοποθετήσεις είτε, προς το τέλος, όταν ο σχεδιασμός αφορά πιο εξειδικευμένες και τεχνικές επιλογές υπάρχει ο εκπαιδευτικός εκείνος σκοπός: ο σπουδαστής/τριας να τοποθετηθεί απέναντι στον κόσμο και τα πράγματα όπως, φυσικά, αυτά καθορίζονται κάθε φορά από το εκάστοτε θέμα. Διδάσκεται δηλαδή η ανάγκη για ένα αίσθημα κοινωνικής ευθύνης. Και αν θα ήθελε να έχει κάτι, έστω και λίγο αυτή η εκπαιδευτική προσέγγιση και αυτό το εργαστήρι διπλωματικών είναι κάτι από το κοινωνικό ιδεώδες, μιας κοινότητας τεχνιτών ισότιμης, συμμετοχικής και συνεργατικής όπου θα αναπτύσσονται οι απαραίτητες διανοητικές, συναισθηματικές και, φυσικά, ηθικές έξεις.
1 Ντιούι, Τζων [Dewey, John]: Δημοκρατία και Εκπαίδευση. Μια εισαγωγή στη φιλοσοφία της εκπαίδευσης (εισαγωγή–μετάφραση Φώτης Τερζάκης). Αθήνα: Ηριδανός, 2016, 38.
12
Ένα εργαστήρι διπλωματικών εργασιών στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων
Η ουτοπική τάση Η εκπόνηση μιας διπλωματικής εργασίας έχει τις δικές ιδιαιτερότητες όπως η διάρκεια, ο όγκος δουλειά, ο βαθμός δυσκολίας κ.α. Κυρίως όμως, στις αρχιτεκτονικές συνθέσεις, η ιδιαιτερότητα κι ένας από τους βασικούς σκοπούς των εργασιών αυτών, έχει να κάνει με το πως επινοώ, σχεδιάζω, φαντάζομαι μια νέα κατάσταση «κατοίκησης» πως την διατάσσω, την οριοθετώ, την τοποθετώ αλλά και πως γενικά τοποθετούμε σε μια σχεδιαστική διαδικασία και τον κοινωνικό της ρόλο. Οι διπλωματικές εργασίες κατασκευάζουν κάτι «για το μέλλον», κοιτούν «προς τα εμπρός», σε κάτι που είναι «προς σχηματισμό» και μάλιστα, σε διαφορά με άλλες σπουδαστικές εργασίες, δίνουν σαφέστατα μεγαλύτερη σημασία στον πειραματισμό και την πολυεπίπεδη νοηματοδότηση των έργων. Η συχνά ουτοπική τάση των διπλωματικών εργασιών έρχεται για να συμβάλει σε ένα πλαίσιο εργασίας που θα βοηθήσει σε αυτή την άσκηση του να φανταστεί κάποιος/α καινούργιους τόπους, καταστάσεις και τρόπους να υπάρχει με τη βοήθεια των χώρων.
Συνεργασία Στις διπλωματικές εργασίες που πραγματοποιούνται από ομάδα, δύο ή τριών ατόμων, δοκιμάζεται επίσης η συνεργασία στη διαμόρφωση μιας κοινής πρότασης αλλά και στη διανομή και την ανάληψη αρμοδιοτήτων και σχεδιαστικών ρόλων. Σχεδιάζοντας μαζί, αποδεχόμενοι και διαμορφώνοντας την γνώμη των άλλων, με ευελιξία, και πολυφωνία για την ανάπτυξη σύνθετων προβληματισμών και παραμέτρων γύρω από το θέμα. Τα μέλη των ομαδικών διπλωματικών εργασιών συνεργαζόμενα διαλεκτικά έχουν τη δυνατότητα για επιλογή, εμβάθυνση και ως εκ τούτου για ανταπόκριση σε θέματα μεγαλύτερης κλίμακας και πολυπλοκότητας. Σαν αποτέλεσμα, σε αυτό το εργαστήρι διπλωματικών υπάρχει επίσης μια σειρά θεμάτων που αφορά έργα μεγάλης κλίμακας - έργα υποδομής- που δουλεύονται σε επίπεδο κτιριολογίας με τις λεπτομέρειες και τα απαραίτητα σχέδια για ένα κτίριο μεγάλης κλίμακας.
Επίμονη διαδικασία, επιμονή Η αγωγή στην αρχιτεκτονική σκέψη και πράξη είναι μία συχνά επίπονη και σίγουρα επίμονη διαδικασία. Η λέξη «επιμονή», στο άκουσμά της, θα λέγαμε πως σχετίζεται με ένα εκπαιδευτικό μοντέλο στηριζόμενο περισσότερο στην πειθαρχεία παρά στην ελεύθερη βούληση. Ωστόσο η επιμονή «Η ιδιότητα του ατόμου, το οποίο συνεχίζει να κάνει, να επιδιώκει, να υποστηρίζει κτ. παρά τις δυσκολίες, τις αντιρρήσεις κτλ. που αντιμετωπίζει»2 είναι ένα παραπάνω από σημαντικό εφόδιο στην εποχή μας. Καθώς η επιμονή απαιτεί συγκέντρωση και εμπιστοσύνη στις απόψεις καθενός/μιας σε μια εποχή κι έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται από καταιγισμό εικόνων, απόψεων, τάσεων.3 Η επιμονή καλλιεργείται έμπρακτα με αδιάληπτη συν-εργασία, ενθαρρύνοντας και αναδεικνύοντας τα θετικά, επισημαίνοντας τα σημαντικά, εντοπίζοντας, τονίζοντας και επαναφέροντας τους γενικότερους αλλά και τους ειδικότερους στόχους κάθε θέματος.
2
Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη, 2013. Σελ. 539.
3
Koolhaas, Rem.“Elegy for the Vacant Lot,” S,M,L,XL, 937.????
13
Θεώνη Ξάνθη | Σκέψεις για την διδασκαλία
Μια εκπαιδευτική «σκαλωσιά»
Η ποικιλία των θεμάτων αλλά και των σχεδιαστικών-εκφραστικών τους επιλογών αποδεικνύει πως αυτές επιτρέπουν να φανεί η ιδιοσυγκρασία κάθε σπουδαστή/τριας και τα ιδιαίτερα ταλέντα τους. Πως δηλαδή η εκπαιδευτικός αρχιτέκτονας έχει σε αυτό το εργαστήρι διπλωματικών εργασιών ρόλο συνοδευτικό αλλά καθοριστικό ως προς τον εμπλουτισμό των ρόλων, την εξασφάλιση και ενθάρρυνση της απαραίτητης προσωπικής έκφρασης και λόγου. Η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος εργασίας συμπαραστατικού και ικανού μέσα από την τεχνογνωσία να γεννήσει νέες εικόνες και νοηματοδοτήσεις και κυρίως έναν χώρο για την τόσο αναγκαία προσωπική έκφραση, λόγο και σκέψη.
Η μάθηση εδώ νοείται ως συνεργατική, απαιτεί επαφή, να βρίσκεσαι εκεί, συνοδεύοντας, υποβοηθώντας συνειδητοποιήσεις, πιθανές ανακαλύψεις, ωθώντας σε νέους στόχους και γνωστικά εξειδικευμένα πεδία. Διευρύνοντας δηλαδή την «ζώνη επικείμενης ανάπτυξης» (ΖΕΑ) των σπουδαστών/τριων επιτυγχάνεται η κατάκτηση νέων τεχνικά, μεθοδολογικά αλλά και συνθετικά επιτευγμάτων. Η παρακολούθηση των διπλωματικών εργασιών σχετίζεται με αυτό που ο Vygotsky παρομοιάζει με το ανέβασμα σε μια «σκαλωσιά» (scaffolding learning)4 με τον/την εκπαιδευτικό να υποστηρίζει διακριτικά και συμπαραστατικά σε αυτό το ανέβασμα στα «νέα μονοπάτια». Κατόπιν οι «σκαλωσιές» ή οι «βοηθητικές ρόδες» απομακρύνονται και ο σπουδαστής συνεχίζει μόνος χωρίς εξωτερική υποστήριξη αλλά πλέον σε ένα υψηλότερο επίπεδο, αναζητώντας πια αυτόνομα τις δικές του διερευνήσεις.
«Με τον δικό μου τρόπο»
Οι εικόνες είτε αφορούν σχέδια, είτε κτίρια ή αρχιτεκτονικές κατασκευές λειτουργούν πολύ συχνά σαν αναφορές και δυναμικοί καταλύτες στην αρχική διαμόρφωση μιας αρχιτεκτονικής πρότασης. Στις μέρες μας λόγω της πληθώρας και της ευκολίας διάδοσης των ψηφιακών εικόνων παρατηρείται όχι σπάνια, και ιδίως στους σπουδαστές/τριες, η χρήση των εικόνων ως πηγή έμπνευσης και αναφοράς να χρησιμοποιείται άκριτα, χωρίς να φιλτράρεται από κάποια ιστορικά ή άλλα ποιοτικά κριτήρια και χαρακτηριστικά. Το γνωστό πρόβλημα στον ακαδημαϊκό χώρο περί λογοκλοπής, έτοιμων εργασιών5, στις σπουδές της αρχιτεκτονικής θα λέγαμε πως αφορά την χρήση των εικόνων -σχεδίων ή τη μεταφορά τους στις συνθετικές προτάσεις χωρίς αναφορά ή μιμητικά, χωρίς να ερμηνεύεται ή να έχει υποστεί κάποια επεξεργασία το εκάστοτε έργο . Για αυτό το λόγο και στα πλαίσια της πνευματικής χειραφέτησης των σπουδαστών/ τριων επιδιώκεται η κατανόηση και η άσκηση της κριτικής ικανότητας ή αυτό που πιο απλά θα λέγαμε κατανοώ και ερμηνεύω «με τον δικό μου τρόπο». Μέσα από «τα δικά μου μάτια», ενδιαφέροντα, εμπειρίες και σύμφωνα με το δικό μου περιβάλλον και ανάγκες ερμηνεύω τις εικόνες που με συγκινούν, τις «φέρνω στα μέτρα μου».
4 Vygotsky, L. S. Σκέψη και Γλώσσα, Αθήνα: Γνώση, 96. 5 Pupovac, Vanja, Lidija Bilic-Zulle, and Mladen Petrovecki. “On academic plagiarism in Europe. An analytical approach based on four studies.” Digithum 10 (2008): 13-19. 14
Ένα εργαστήρι διπλωματικών εργασιών στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων
Προϋποθέτει επίσης όλο αυτό μια αμφισβήτηση στα δεδομένα ή δήθεν πρότυπα, στην απόλυτη αυθεντία και κυρίως μια «πίστη στις δυνάμεις μου». Ή αλλιώς προϋποθέτει ένα περιβάλλον ισότητας από ανθρώπους που μιλούν, πράττουν σχεδιάζουν και μέσα από τα έργα τους μαθαίνουν τον εαυτό τους και τους άλλους. Έτσι όπως θα φανεί και στα παραδείγματα των διπλωματικών που συνοδεύουν αυτές τις σκέψεις ο τόπος, οι κατασκευαστικές αναφορές και τα διάφορα αρχιτεκτονικά στυλ ερμηνεύονται με «τον δικό τους τρόπο», τον τρόπο των παιδιών που μέσα από το δικό τους λόγο και τρόπο διαβάζουν, επεξεργάζονται, τροποποιούν, περιγράφουν και εν τέλει χειραφετούνται δημιουργικά. Καθένας/μια με τον δικό του τρόπο να κατανοεί και να μαθαίνει, τις ιδιαιτερότητες και την ιδιοσυγκρασία του μεταφράζει, εφαρμόζει, αναλύει, συνθέτει, αξιολογεί γιατί όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ζακοτό στο βιβλίο του Ζακ Ρανσιερ «ο αδαής δάσκαλος»:
«η φυσική μέθοδος του μαθητή, η φυσική μέθοδος του ανθρώπινου μυαλού».6
Ειδικοί εκπαιδευτικοί στόχοι Δεξιότητες, «ροή εργασίας» και διαχείριση χρόνου
Χρειάζεται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός ωρών, αναφέρει ο Ρίτσαρντ Σέννετ στο βιβλίο του ο «Τεχνίτης», μέχρι κάποιος να αποκτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες σε μια τέχνη. Και, κάνει αναφορά σε 11.000 ώρες εργασίας7. Λόγω της διάρκειάς της η διπλωματική εργασία δίνει τη δυνατότητα για μια σημαντική πρακτική χρονικά αλλά και τεχνικά καθώς οι αυξημένες απαιτήσεις κάνουν σχεδόν επιτακτικό τον πειραματισμό με διαφορετικά σχεδιαστικά εργαλεία.
Η διπλωματική εργασία είναι μια σπουδή που όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο πρόγραμμα σπουδών του ΤΑΜ ΔΠΘ είναι μια «Εκγύμναση» σε συνθήκες επαγγελματικής πραγματικότητας. [καθώς το] Εκτεταμένο φάσμα ζητουμένων, οι αυξημένες απαιτήσεις ως προς την παρουσίαση των προτάσεων, σε περιορισμένη προθεσμία, επιτάσσουν εύστοχη ιεράρχηση προτεραιοτήτων και διαχείριση διαθέσιμου χρόνου.» 8
Τίθεται στα παραπάνω ένα θέμα, αυτό της διαχείρισης του χρόνου, σχεδιάζω δηλαδή μια σύνθεση, ένα κτιριολογικό, μια φανταστική συνθήκη κατοίκησης αλλά επίσης, και ιδιαίτερα σημαντικό για την «μετρήσιμη» εποχή μας, το χρόνο μιας αρχιτεκτονικής μελέτης. Καθώς η σχεδιαστική διαδικασία «οριοθετείτε» από τους ίδιους τους σπουδαστές/τριες αυτοί/ες εκπαιδεύονται στην οργάνωση του τρόπου και των διαφορετικών σταδίων σχεδίασης, από τα
6 Rancière, Jacques. Ο Αδαής δάσκαλος. Πέντε μαθήματα πνευματικής χειραφέτησης. Νήσος, 2008, 47. 7 Σέννετ, Ρίτσαρντ. “Ο Τεχνίτης.” Εκδόσεις νησίδες, 2011, 12. 8 Κόκκορης Παναγιώτης, Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ΤΑΜ ΔΠΘ. Αρχιτεκτονική σύνθεση ΙΧα – κτιριολογία, οικοδομική, αστικός σχεδιασμός 9ο Εξάμηνο Υποχρεωτικό. http://bit.ly/2KUNiTW 15
Θεώνη Ξάνθη | Σκέψεις για την διδασκαλία
προπαρασκευαστικά σχέδια και προπλάσματα σε αυτά της τελικής παρουσίασης. Διαχειρίζονται δηλαδή κατά κάποιο τρόπο ένα κομμάτι χρόνου που, ανάλογα, γίνεται κομμάτι της προσωπικής τους ζωής.
Η ροή εργασίας (work flow) δηλαδή το πως συνδυάζονται τα διάφορα σχεδιαστικά εργαλεία και εφαρμογές για την απόκτηση των απαραίτητων στοιχείων, τον σχεδιασμό και την απεικόνιση των προτεινόμενων θεμάτων είναι τεχνικά και για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των σπουδαστών/τριων κρίσιμη. Η συνδυαστική αυτή αντιμετώπιση γίνεται ακόμα πιο κρίσιμη αν αναλογιστεί κάποιος/α τη συνεχή μεταβολή, εξέλιξη και ανάγκη για ενημέρωση γύρω από τις ψηφιακές σχεδιαστικές εφαρμογές. Θέτοντας λοιπόν σε υψηλό επίπεδο τις ανάγκες για επεξεργασία και παρουσίαση των διπλωματικών εργασιών επιτυγχάνεται η εξοικείωση με έναν συνδυαστικό, συνεχώς ανανεωμένο και αναγκαστικά συστηματικό τρόπο εργασίας. Οι σπουδαστές/τριες καλούνται να συστηματοποιήσουν όσα ήδη γνωρίζουν, να τα εμπλουτίσουν και να εμβαθύνουν σε αυτά. Να μπουν δηλαδή σε μια διαδικασία πρώτης συνειδητοποίησης πως η πρακτική της αρχιτεκτονικής σύνθεσης είναι μια διαδικασία, που παρά το ατελές της φύσης της έχει αρχή, μέση και, ένα έστω και προσωρινό, τέλος.
Στην ανταπόκριση σε ένα επαγγελματικό επίπεδο εντάσσεται επίσης η διαδικασία ολοκλήρωση ενός θέματος ή, αυτό που πιο απλά ονομάζουμε, «το κλείσιμο» ενός θέματος. Το τελείωμα μιας συνθετικής πρότασης και η εμβάθυνση σε πολλαπλά επίπεδα, από την κεντρική ιδέα, τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες μέχρι τις επαρκείς απεικονίσεις όλων αυτών, είναι ένα σημαντικό εκπαιδευτικό βήμα στην κατανόηση και την συνειδητοποίηση των σταδίων για την ολοκλήρωση της μελέτης μιας αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Η εμπειρία και η ικανοποίηση από το αίσθημα της ολοκλήρωσης ενός προσωπικού έργου και μάλιστα ενός θέματος χωρίς προδιαγεγραμμένη τυπολογική αφετηρία είναι εφόδια κομβικής σημασίας για τους σπουδαστές/τριες.
Πεδίο πειραματισμών
Κάθε διπλωματική αποτελεί ένα πεδίο έρευνας, πειραματισμών και δοκιμών καθώς δεν ξεκινά από κάποια προκατασκευασμένη λύση ή συγκεκριμένη συνθετική αρχή, ούτε καταλήγει σε κάποια πρόταση από μια αυθαίρετη αφετηρία. Η μελέτης της αρχιτεκτονικής σύνθεσης στο επίπεδο της διπλωματικής εργασίας είναι
«ένας συστηματικός συνδυασμός των «γνωστικών τομέων» της αρχιτεκτονικής. Καλλιέργεια συνθετικής σκέψης πού εκφράζει, με σαφήνεια ανάλογη προς κάθε εξελικτικό της βήμα, (από τα αρχικά δοκιμαστικά σκίτσα μέχρι την παράδοση του θέματος), την πολυμέρεια απαιτήσεων, λειτουργιών και πτυχών που το αρχιτεκτονικό έργο οφείλει να ικανοποιεί αρμονικά. Οι αμοιβαίες εξαρτήσεις ανάμεσά τους ιχνηλατούνται, ιεραρχούνται και εκφράζονται έντεχνα ως η συνθετική «συνισταμένη».9
9 Κόκκορης Παναγιώτης, Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ΤΑΜ ΔΠΘ. Αρχιτεκτονική σύνθεση ΙΧα – κτιριολογία, οικοδομική, αστικός σχεδιασμός 9ο Εξάμηνο Υποχρεωτικό. http://bit.ly/2KUNiTW 16
Ένα εργαστήρι διπλωματικών εργασιών στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων
Αναζητείται δηλαδή στο σύνολο της μελέτης μιας ισορροπία και μια πολύπλευρη αντιμετώπιση σε ένα σύνθετο θέμα. Και αυτό γιατί «Η αρχιτεκτονική σύνθεση είναι μια ολιστική διαδικασία, τροφοδοτούμενη από πολύπλοκους συλλογιστικούς μηχανισμούς, πεδία βιωματικών ερμηνειών του περιβάλλοντος, αλλά και ειδικές παραμέτρους θεώρησης του χώρου (π.χ., τόποι με ιδιαίτερη ταυτότητα, ιστορικότητα, μνήμη), η μελέτης της αρχιτεκτονικής σύνθεσης στο επίπεδο της διπλωματικής εργασίας εστιάζει καταρχήν στις έννοιες συγκρότησης των σχέσεων αλληλεπίδρασης και συνύπαρξης του φυσικού με το κτισμένο, ως έννοιες καταλυτικές για την πυροδότηση μιας αφετηρίας –και αρχικής αναζήτησης-του αρχιτεκτονικού συνθετικού «ταξιδιού».10
Προγράμματα
Στην ποικιλία αυτή εντάσσεται και η ποικιλία και ο διαφορετικός τρόπος συγκρότησης του κτιριολογικού προγράμματος των εργασιών. Σε αυτό το πρόγραμμα καταγράφεται, προκαθορίζεται και γνωστοποιείται το περιεχόμενο, το είδος των δραστηριοτήτων και των καταστάσεων που θα «στεγαστούν» στα προτεινόμενα θέματα. Βασικό ζητούμενο είναι πως αυτό, όχι μόνο δεν είναι προδιαγεγραμμένο ή τυποποιημένο, αλλά προκύπτει από έρευνα, ανάλυση, ενώ προσπαθεί να απαντήσει σε προβλήματα και ανάγκες, να είναι σύγχρονο, πολυεπίπεδο, ευέλικτο και καινοτόμο όταν χρειάζεται. v Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη χρήση διαφορετικών κατασκευαστικών συστημάτων, στις δοκιμές για την ανεύρεσή του κατάλληλου συστήματος αλλά και πειραματισμοί ως προς την προσαρμογή και την εξέλιξη του. Στα πλαίσια αυτά συχνά προτείνονται θέματα μεγάλης κλίμακας, συνδυασμοί δομικών συστημάτων και πειραματισμοί στις παραλλαγές τους.
Μεθοδολογικές προσεγγίσεις
Στο εργαστήρι των διπλωματικών διερευνάται περαιτέρω η διαδικασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και επεξεργάζεται μεθόδους προσέγγισης του συνθετικού ιδιώματος, προσβλέποντας στην καταγραφή, διασαφήνιση και αιτιολόγηση των συνθετικών επιλογών, στην ανάλυση και αποκάλυψη των διαδρομών της σκέψης καθώς και των χωρικών προτύπων υποστήριξής της.
Διακρίνονται κάποια βασικά μεθοδολογικές προσεγγίσεις και στάδια όπως οι αφετηρίες, η επί τόπου παρατήρηση, η ανάλυση των δεδομένων με το σχηματισμό των προβληματισμών γύρω από τις εκάστοτε παραμέτρους, την διαμόρφωση του κτιριολογικού προγράμματος, τις πρώτες δοκιμές και πιθανά σενάρια «κατοίκησης», όλα αυτά σε μια διαρκή επεξεργασία μέσα από διάφορα μέσα απεικόνισης, προπλάσματα, τρισδιάστατα μοντέλα, κείμενα, κολάζ κ.α. αλλά κι ένα διαρκές μπρος-πίσω από τα γενικά-σχηματικά στα πιο ειδικά-λεπτομέρειες, από το όλο στα επί μέρους και αντίστροφα μέχρι τον λεπτομερή προσδιορισμό και διαμόρφωση της συνθετικής πρότασης.
Η διεύρυνση των εννοιολογικών σχηματισμών ξεκινώντας συχνά από ένα απλό κτιριολογικό πρόγραμμα ή, αλλιώς,
10 Ξάνθη Θεώνη. Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ΤΑΜ ΔΠΘ. Μεθοδολογία αρχιτεκτονικής σύνθεσης Ι 5 ο Εξάμηνο Επιλογής Υποχρεωτικό. http://bit.ly/2KUNiTW 17
Θεώνη Ξάνθη | Σκέψεις για την διδασκαλία
«πρόσχημα»- πραγματεύεται και διερευνά εννοιολογικούς σχηματισμούς όπως: Η σχέση με το έδαφος, η σχέση με το ευρύτερο πλαίσιο (φυσικό και ανθρωπογενές), χωρικές διατάξεις (ως διαδικασία σχηματοποίησης γεωμετρικών δομών), δομικά συντακτικά στοιχεία (ως διαδικασία συγκρότησης λεξιλογίου). Πρόκειται για ένα πειραματικό εργαστήριο σκέψης, πράξης και δοκιμής, με στόχο την ανάδειξη της συνθετικής λογικής και την εμβάθυνση σε τρόπους αντίληψης, επεξεργασίας και διαχείρισης της σχέσης φυσικού-κτισμένου(ή της επανοργάνωσης του φυσικού από το κτισμένο)11, ως εκδοχές των προαναφερθέντων σχηματισμών όπως επίσης της σχέσης του μέρους με το όλο όσον αφορά το δομικό σύστημα και την αρχιτεκτονική σύνθεση, αλλά και σχέσεις μεταξύ των ορατών και των αόρατων περιβάλλοντων και όσα αυτά περιλαμβάνουν.
«Εγγραφή ιδεολογικού στίγματος στην αρχιτεκτονική πρόθεση και πρόταση. Η τεκμηριωμένη επιλογή θέσης μέσα στον αξιολογικό χυλό της εποχής και η συνεπής αρχιτεκτονική της έκφραση συνιστά αναπόδραστη «στιγμή της αλήθειας» για τους ώριμους πλέον διδασκόμενους. Η συλλογική κριτική τέτοιων επιλογών και η συνειδητή υποστήριξή τους αποτελεί πολύτιμο εφόδιο για την ευόδωση οποιασδήποτε αρχιτεκτονικής προσπάθειας.»12
Το ίδιο το έργο ως μια πολυεπίπεδη ερμηνέια. μάθηση είναι ο σχηματισμός νέων γνωστικών δομών και τελειοποίηση των παλιών.
To the point, χωρίς περιστροφές
“Τo the point”, δηλαδή “χωρίς περιστροφές” καλούνται να συγκροτήσουν την τελική τους παρουσίαση οι σπουδαστές/τριες. Έμφαση δίνεται στο γεγονός της παρουσίασης σαν μια διαδικασία συνειδητοποίησης και επιλογής των κατάλληλων λέξεων και σχεδίων για την βέλτιστη επικοινωνία και ανάδειξη του θέματος. Από την παραγωγή, μια διαδικασία αναγκαστικά «κλειστή», στην παρουσίαση που θα οδηγήσει στην αξιολόγηση τους, δηλαδή το «άνοιγμα», την «έκθεση» και την «κρίση», πραγματοποιείται ίσως το τελευταίο εκπαιδευτικό βήμα συνειδητοποίησης. Από το «σχεδιαστήριο» και τον διάλογο με τον εαυτό μου και τους συνεργάτες μου στην επικοινωνία με τον κόσμο και την επιτροπή κρίσης των ειδικών μέσα από τις λέξεις καλούμε κατά κάποιο τρόπο να απομακρυνθώ και να θεωρήσω. Αυτή η φαινομενικά απλή μετατόπιση είναι γεμάτη δυσκολίες καθώς προϋποθέτει αφαιρετικές διαδικασίες και συνειδητοποιήσεις. Απαιτεί δηλαδή ένα «ξεσκαρτάρισμα» ώστε να παρουσιαστούν τα σημαντικά και τα ουσιώδη αυτά που θα πείσουν το ειδικό αλλά και το ευρύτερο κοινό. Η ανάλυση ενός χωρικού προβλήματος, οι θέσεις και οι απαντήσεις σε αυτό και πως παρουσιάζονται με σαφήνεια και ευστοχία συμπληρώνοντας τις σχεδιαστικές απεικονίσεις κλείνουν τον κύκλο της διπλωματικής εργασίας και γενικότερα των σπουδών στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων σαν μια διαδικασία συνειδητοποίησης και ωρίμανσης.
11 Ξάνθη Θεώνη. Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ΤΑΜ ΔΠΘ. Μεθοδολογία αρχιτεκτονικής σύνθεσης Ι 5 ο Εξάμηνο Επιλογής Υποχρεωτικό. http://bit.ly/2KUNiTW 12 Κόκκορης Παναγιώτης, Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ΤΑΜ ΔΠΘ. Αρχιτεκτονική σύνθεση ΙΧα – κτιριολογία, οικοδομική, αστικός σχεδιασμός 9ο Εξάμηνο Υποχρεωτικό. http://bit.ly/2KUNiTW 18
Ένα εργαστήρι διπλωματικών εργασιών στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων
Η αρχιτεκτονική σχολή της Ξάνθης Η αρχιτεκτονική σχολή της Ξάνθης είναι ένα ιδιαίτερο περιβάλλον με ότι η έννοια περιβάλλον περιλαμβάνει σε επίπεδο φυσικού, κοινωνικού, πολιτιστικού τοπίου και φυσικά λόγω του μεγέθους της και της γεωγραφικής της θέσης. Στις ιδιαιτερότητες αυτές προστίθεται η αγωνία μιας σχολής με μικρή σχετικά παράδοση να προσδιοριστεί τοπικά, αλλά και υπερτοπικά, και να βρει το χαρακτήρα της σε μια παγκοσμιοποιημένη αρχιτεκτονική σκηνή. Η αρχιτεκτονική σχολή της Ξάνθης παρουσιάζει αυτό το δισυπόστατο και ενδιαφέροντα χαρακτήρα. Έχει τις δυνατότητες και την ελευθερία της “μικρής εκπαιδευτικής επαρχίας” που μπορεί να αναπτυχθεί και να βρει το δρόμο προς την πόλη – τη γενικότερη αρχιτεκτονική εκπαιδευτική κοινότητα κι αυτό φαίνεται ότι με τα χρόνια ωριμάζει κι εξελίσσεται.
19
20
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΈΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ
“
Δεν υπάρχουν δύο όμοιες τροχιές.13
”
Rancière, Jacques
13
Rancière, Jacques. Ο Αδαής δάσκαλος. Πέντε μαθήματα πνευματικής χειραφέτησης. Νήσος, 2008. Σελ. 57
21
Θεώνη Ξάνθη | Σκέψεις για την διδασκαλία
Παρουσίαση διπλωματικής εργασίας Ιούνιος 2017 ΤΑΜ ΔΠΘ. Σπουδ. Ομάδα: Ζαχαριάκη Δανάη, Καψάνη Αναστασία, Παρισοπούλου Ευτυχία 22
Ένα εργαστήρι διπλωματικών εργασιών στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων
Οι παρακάτω διπλωματικές εργασίες είναι από τις πιο πρόσφατες διπλωματικές εργασίες του εργαστηρίου μου. Θα λέγαμε, πως είναι, το μέχρι στιγμής καταστάλαγμα, καθώς παρουσιάζονται αυτές που δίνουν το πάτημα για να μιλήσουμε για διαφορετικούς εκπαιδευτικούς χειρισμούς, στρατηγικές και «ανοίγματα» προς τη γνώση. Από τις εικόνες που παρουσιάζουν τα έργα μπορεί κάποιος/α να υποψιαστεί την δυσκολία που χρειάζεται κάποιος για να φτάσει σε αυτό το τελικό αποτέλεσμα όπως επίσης μπορεί να διακρίνει την ποικιλία των προτάσεων και των προσεγγίσεων. Παρουσιάζονται με αλφαβητική σειρά:
Επαναπροσδιορισμός της αστικότητας στο Παγκράτι Σπουδάστριες: Ανδρεάδου Αθηνά, Παπασταματίου Ελένη, Χαντέ Ιουλία tu-torres: Εφήμερες κατασκευές άμεσης κατοίκησης. Σπουδαστές: Γιακιντζή Βάια, Κούναβος Αδαμάντιος Εργαστήριο ναυπηγικής τέχνης στη Χαλκίδα. Σπουδαστές: Δραμηλαράκης Ιωάννης, Θεοδοσίου Θεόδωρος Δημοτική αγορά στο κέντρο των Ιωάννινων. Σπουδάστριες: Ζώτου Παναγιώτα, Μάκη Τατιάνα, Σμυρνιού Αγάπη –Ελισάβετ Σταδίου και Αιόλου-μια αιχμή της αθηναϊκής πόλης. Σπουδαστές: Καθαροπούλου Μελπομένη, Καπράνης Κωνσταντίνος, Παπαδόπουλος Αλέξανδρος Ο σταθμός του Λαυρίου. Σπουδαστές: Κληρονόμος Νικόλαος, Μπούντρης Πύρρος Μεταβαλλόμενη κατοίκηση σε προστατευόμενο περιβάλλον Σπουδάστρια: Κουτσοχρήστου Μαριαλενα Βlock 90003. Οδηγίες χρήσης νέα ζώνη κοινών τόπων στην κατακόρυφη τομή της πόλης. Σπουδάστρια: Κωνσταντινίδου Ρόζα Το πέρασμα: από την όχθη στο νησί της λίμνης Ιωάννινων. Σπουδάστριες: Μιχαλοπούλου Μαριλένα, Μιχαλοπούλου Στέλλα, Παναγιώτου Ελευθερία, Παπαστόιτση Ναταλια
23
“Επαναπροσδιορισμός της αστικότητας στο Παγκράτι” Ανδρεάδου Αθηνά, Παπασταματίου Ελένη, Χαντέ Ιουλία Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά στην αστική συμπλήρωση ενός κενού, επιδιώκοντας τη δημιουργία ενός δημόσιου κτιρίου με πολιτιστικό χαρακτήρα, ο οποίος θα αποτελεί ωφέλιμο και αξιοποιήσιμο χώρο τόσο για τους χρήστες όσο και για τους κατοίκους της περιοχής. Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία διερευνά τις δυνατότητες επαναπροσδιορισμού της αστικής εμπειρίας του πολιτιστικού κέντρου της Αθήνας, επιχειρώντας την προέκταση της προϋπάρχουσας πολιτισμικής ζώνης με σκοπό την ενοποίηση και τη συνεργασία επιμέρους αστικών ταυτοτήτων που υφίστανται στην περιοχή, μέσω της συμπλήρωσης ενός αστικού κενού. Η περιοχή μελέτης τοποθετείται στην Αθήνα, στην περιοχή του Παγκρατίου, σε μικρή απόσταση από το ιστορικό κέντρο της πόλης. Η συνοικία αυτή συνορεύει με το πολιτιστικό κέντρο των Αθηνών, σημαντικά κτήρια και τοπόσημα. Στην περιοχή αυτή εντοπίζονται δύο ετερογενείς αστικές ταυτότητες. Αυτή του μητροπολιτικού κέντρου και αυτή της μεσοαστικής συνοικίας που χαρακτηρίζεται από υψηλή και πυκνή δόμηση. Το επιλεγμένο οικόπεδο παρόλο που δίνει την αίσθηση του κενού και αποτελεί μια ανάσα μέσα στο ασφυκτικό αστικό τοπίο, αποτελεί έναν απρόσιτο χώρο καθώς δεν διασχίζεται και δεν διαθέτει χρήση ωφέλιμη προς τον κάτοικο. Ουσιαστικά αποτελεί μια νησίδα στο κέντρο δύο ισχυρών οδικών αξόνων
24
που με την υφιστάμενη διαμόρφωσή της επιδεινώνει παρά διευκολύνει την κίνηση των περιπατητών. Στην προσπάθεια επίλυσης των ζητημάτων προσβασιμότητας των πεζών τόσο στην περιοχή όσο και στο κτίριο, επιτακτική ανάγκη αποτέλεσε η δημιουργία δημόσιων χώρων και διαδρομών, που θα μπορούσαν να ‘’αποσυμφορήσουν ‘’ την περιοχή και να μετατρέψουν τη νησίδα αυτή σε ένα χώρο συνάντησης, προσπελάσεων και δραστηριοτήτων αλλά και σε έναν κόμβο ενοποίησης και συνδιαλλαγής των ετερογενών στοιχείων του Παγκρατίου. Η κεντρική ιδέα της κτιριακής σύνθεσης ήταν η δημιουργία ενός πολυχώρου συλλογικής εργασίας, ικανού να φιλοξενήσει παράλληλα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά δρώμενα. Το κτιριολογικό πρόγραμμα απευθύνεται κυρίως σε καλλιτέχνες και τεχνίτες, που χρειάζονται το χώρο και τον κατάλληλο εξοπλισμό για να υλοποιήσουν τις ιδέες τους. Μέσω αυτής της δημιουργικής κοινότητας δίνεται η ευκαιρία σε κατοίκους και χρήστες της περιοχής να αναπτύξουν τις ικανότητές τους μέσω της συνεργασίας και της ανταλλαγής ιδεών. Τέλος, δημιουργείται ένας δημόσιος περίπατος με επαναλαμβανόμενους χώρους στάσης, θέασης και κίνησης σε κάθε επίπεδο, προσφέροντας μία νέα βιωματική εμπειρία της πόλης στον χρήστη.
25
tu-torres
Εφήμερες κατασκευές για start-up επιχειρήσεις Γιακιτζή Βάγια, Κουνάβος Αδαμάντιος Η παρούσα διπλωματική ερευνά την εξέλιξη μιας εφήμερης κατασκευής ανταποκρινόμενης στα δεδομένα μιας σύγχρονης κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από ροϊκότητα, αστάθεια και συνεχή μεταβολή. Αναγνωρίζοντας την συνεχόμενη αυτή μεταβολή οραματιστήκαμε χώρους οι οποίοι θα μπορούν να εξελίσσονται και να αλλάζουν ανάλογα με τις ανάγκες που χρειάζεται να ικανοποιήσουν καθώς θα φέρουν νέα δεδομένα και θα θέτουν διαφορετικά όρια. Για την έρευνα της κατάλληλης μορφής θεωρήσαμε κύριο χαρακτηριστικό την επανάληψη σε συνδυασμό με την ένωση των στοιχείων. Έτσι στραφήκαμε στην αναζήτηση fractal, δηλαδή μορφών που έχουν ως βασικό τους χαρακτηριστικό την επανάληψη επ’ άπειρο. Μέσα από αυτές τις μορφές μας δίνεται η δυνατότητα να μελετήσουμε την επαναληψιμότητα και να κατηγοριοποιήσουμε τις δομές που δημιουργούνται μέσα από αυτές. Εξετάσαμε ένα σύστημα μεταλλικών κατασκευών που μπορεί να φιλοξενήσει χρήσεις με συλλογικό χαρακτήρα. Θεωρούμε ότι η συντεχνιακή οργάνωση των τμημάτων της κατασκευής προσαρμόζεται κατάλληλα σε ένα μοντέλο αλληλοεξαρτώμενης κοινότητας. Έτσι θεωρούμε πως αν σχηματίζεται ένας χώρος, ένα μορφοποιημένο σύνολο στο χώρο δυνητικά θα έπρεπε να συντάσσεται ή να εξυπηρετεί ή να μορφώνεται με χαρακτηριστικά την αυτονομία, την επανάληψη, την προσαρμοστικότητα, την δυνατότητα προσθήκης, αφαίρεσης και επεκτασιμότητας.
26
Η επιλεγόμενη χρήση με την εγκατάσταση start-up επιχειρήσεων εφαρμόζει στην κατασκευή μας την ιδέα ενός συμμετοχικού χώρου εργασίας. Η φυσιογνωμία του co-working δεν είναι μόνο η φυσική υπόσταση του χώρου ως ενιαίος αλλά η ιδεολογική έννοια της συνεργασίας μιας κοινότητας που δημιουργείται γύρω από μια ιδέα. Έτσι δημιουργείται ένας νέος τύπος συνεργασίας βοηθώντας τους εργαζόμενους, φέρνοντάς τους σε επαφή με άλλους επαγγελματίες και με την παροχή μιας οικονομικότερης λύσης στέγασης. Αιωρούμενη σε απόσταση από το έδαφος, η κατασκευή εξελίσσεται στο χώρο προς όλες τις κατευθύνσεις. Εισχωρεί σε στενά περάσματα, αυξάνεται κατακόρυφα, αγκιστρώνεται σε κτίρια, απλώνεται όπου υπάρχει διαθέσιμο σημείο. Στηριζόμενη σε δύο «κηδεμόνες» (= tutors) μπορεί να σταθεί και να στηρίζει κάθε ανάγκη. Οι δύο αυτοί «πύργοι» (= torres) αποτελούν τους πύργους ελέγχου του δικτύου που διέπει την κατασκευή καθώς διανέμουν το ηλεκτρομηχανολογικό δίκτυο. Το σημείο που θα τοποθετούνται οι 2 πύργοι θα είναι και το σημείο εκκίνησης της εξελισσόμενης κατασκευής. Σε επόμενο στάδιο τοποθετούμε την κατασκευή σε περιοχές μέσα στην πόλη, με διαφορετικές προκλήσεις: ένα πολύ στενό σημείο, ένα πολύ πυκνό όπου η κατασκευή τοποθετείται σε ένα κενό ως ξενιστής και τέλος ένα σημείο με μεγάλη υψομετρική διαφορά και την ύπαρξη υφιστάμενου κτιρίου.
27
Κέντρο Παραδοσιακής Ναυπηγικής Τέχνης στη Χαλκίδα Δραμηλαράκης Γιάννης, Θεοδοσίου Θοδωρής
Η γεωγραφική της θέση της Χαλκίδας σε συνδυασμό με το ανάγλυφο της περιοχής την βοήθησαν ώστε να αναπτύξει από πολύ νωρίς την σχέση της με την θάλασσα και να την αναγάγει σε απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη της. Το οικόπεδο της παρέμβασης βρίσκεται στην περιοχή ‘Αγία Μαρίνα’, η οποία καταλαμβάνει μέρος του λόφου, στα όρια του αστικού ιστού. Ως ζητούμενο προέκυψε ο σχεδιασμός ενός χώρου ο οποίος θα έδινε τα κατάλληλα ερεθίσματα στον κόσμο της περιοχής ώστε να επαναπροσδιορίσει την σχέση του με μια τέχνη η οποία εγκαταλείφθηκε. Η παραγωγική διαδικασία ήταν το εργαλείο μέσα από την οποία καταστρώθηκε ένα βιώσιμο πλάνο, που θα μπορούσε να δημιουργήσει τριβή της κοινωνίας με το αντικείμενο, τόσο μέσω της παρατήρησης όσο και μέσο της ενεργής συμμετοχής, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα ουσιαστικής εκπαίδευσης και κατανόησης της παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης. Ο κύριος όγκος της σύνθεσης είναι ο χώρος παραγωγής ο οποίος στεγάζεται από ένα χαρακτηριστικό ξύλινο κέλυφος. Όσο αφορά τις βασικές γραμμές χάραξής του επιλέξαμε να ακολουθήσουμε αυτό που μας προσέφερε η μορφολογία του εδάφους σε σχέση με την ακτογραμμή, επιλογή η οποία επιτρέπει την άμεση σχέση του κυρίως χώρου παραγωγής με το υγρό στοιχείο. Έτσι επιτυγχάνεται η εύκολη καθέλκυση και ανέλκυση από και προς αυτό. Βασική πρόθεση ήταν η όσο το δύνατόν καλύτερη εκμετάλλευση του διαθέσιμου χώρου.
28
Κατανοώντας την ανάγκη για μεταβλητότητα ως προς το πως τα σκάφη η οργάνωση του χώρου σχεδιάστηκε ώστε να μπορεί να φιλοξενεί διάφορες εκδοχές οργάνωσης των σκαφών χωρίς να χρειαστούν υπερβολικά μεγάλα ανοίγματα μεταξύ των φέροντων στοιχείων. Η χρησημοποίηση καμπυλοειδών φορέων ήταν μια επιλογή που προσέφερε στον χώρο το απαραίτητο ύψος και δημιουργεί ενιαίο χώρο. Η ακτινωτή διάρθρωση των φορέων προκρίθηκε ως η καλύτερη δυνατή χάραξη για την ικανοποίηση τόσο των απαιτήσεων της οργάνωσης όσο και της μορφής.
Η χρησημοποίηση καμπυλοειδών φορέων ήταν μια επιλογή που προσέφερε στον χώρο το απαραίτητο ύψος και δημιουργεί ενιαίο χώρο. Η ακτινωτή διάρθρωση των φορέων προκρίθηκε ως η καλύτερη δυνατή χάραξη για την ικανοποίηση τόσο των απαιτήσεων της οργάνωσης όσο και της μορφής. Η συνολική αισθητική του χώρου καθώς και ο τρόπος κατασκευής προέκυψε μέσω της παρατήρησης και της τριβής με τον παραδοσιακό τρόπο ανέγερσης ενός ξύλινο σκαριού.
29
Δημοτική Αγορά στο κέντρο των Ιωαννίνων
Ζώτου Παναγιώτα, Μάκη Τατιάνα, Σμυρνιού Αγάπη –Ελισάβετ Στο κέντρο των Ιωαννίνων, ανάμεσα στις νησίδες πρασίνου της πλατείας Δημοκρατίας και την οικιστική περιοχή της Καλούτσιανης, βρίσκεται το οικόπεδο όπου στεγάζεται μέχρι και σήμερα η Λαϊκή Αγορά της Αγίας Μαρίνας, η μόνη λαϊκή στο κέντρο της πόλης. Ο χώρος χαρακτηρίζεται από κακής ποιότητας εγκαταστάσεις και εγκατάλειψη, ενώ η γεωμορφολογία του εδάφους σε συνδυασμό με τον ψηλό τοίχο που την περιβάλει αποκόπτουν την αγορά από το περιβάλλον της και καθιστούν την πρόσβαση στο κοινό δυσπρόσιτη. Πρόθεσή μας ήταν ο σχεδιασμός νέων εγκαταστάσεων για την αγορά της Αγίας Μαρίνας, με σκοπό όχι μόνο να διατηρηθεί, αλλά και να εμπλουτιστεί η αρχική της χρήση. Θεωρούμε ότι με την επαναφορά της εμπορικής δραστηριότητας το οικόπεδο δε θα λειτουργεί πλέον σαν όριο, αλλά σαν άρθρωση του κέντρου και του πάρκου με τη συνοικία της Καλούτσιανης.
30
Η προσπάθεια διαχείρισης της έντονης υψομετρικής διαφοράς του οικοπέδου (~14μ) και συνδυασμού των δύο κύριων τύπων αγορών (παζάρι-δρόμος, κτίριο-αίθριο) μάς οδήγησε σε μία λύση που αποτελείται από μία ενιαία στεγασμένη ράμπα ήπιας κλίσης που γεφυρώνει το υψηλότερο σημείο του οικοπέδου με το χαμηλότερο, δημιουργώντας έναν «περίπατο» κατά μήκος του οποίου αναπτύσσεται το φρουτεμπόριο και η λαχαναγορα, Η ράμπα αυτή διχοτομεί το οικόπεδο δημιουργώντας δύο πλατείες. Γύρω από την πρώτη αρθρώνονται τα υπόλοιπα καταστήματα σχηματίζοντας το κεντρικό αίθριο της Αγοράς. Η δεύτερη λειτουργεί ως εμπορική πλατεία ανάμεσα στα ισόγεια καταστήματα των όμορων πολυκατοικιών και τη Δημοτική Αγορά. Εκεί φιλοξενείται και η εβδομαδιαία λαϊκή αγορά της περιοχής. Τέλος, στη γωνία που παραμένει υπόσκαφη τοποθετείται το δίκτυο τροφοδοσίας, έτσι ώστε να επικοινωνεί με όλους τους τομείς, χωρίς να είναι ορατό από το κοινό.
Ανατολική Όψη
Δυτική Όψη
31
“Το περίπτερο της Αθήνας” Η μεταβαλλόμενη αιχμή της πόλης
Καθαροπούλου Μελπομένη, Καπράνης Κων/νος, Παπαδόπουλος Αλέξανδρος Η αρχιτεκτονική μελέτη επικεντρώνεται στην αιχμή των οδών Σταδίου και Αιόλου. Στη συμβολή των δύο οδών παλαιότερα βρισκόταν το πολυκατάστημα «ΚΑΤΡΑΝΤΖΟΣΠΟΡ», το οποίο έπειτα απο εμπρηστική ενέργεια το 1980 καταστράφηκε ολοσχερώς αφήνοντας, έως σήμερα, άλλο ένα κατάλοιπο στον αστικό ιστό παρά τις προσπάθειες-προτάσεις επανένταξής του σε αυτόν. Πρόκειται για σημείο αναφοράς με ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας δημιουργώντας ένα όριο ανάμεσα στο ιστορικό της κέντρο και τις ευρύτερες περιοχές του. Παράλληλα αποτελεί την απόληξη ενός οικοδομικού τετραγώνου θέτοντας προβληματισμούς για την αντιμετώπισή του, τόσο ως προς την αυστηρότητα των δομών που διέπουν την περιοχή (μέτωπο Σταδίου και Αιόλου), όσο και ως προς τις χρήσεις και το χαρακτήρα του απέναντι στην πόλη.
� Roof Garden� Roof Garden
m.
•2'.00m.
-v AvoyvWO'TI)p10------------v AvoyvWO'TI)p10------------
�
�
'EK8£0rJ
'EK8EO'l
�
�
'EK8£0rJ
'EK8EO'l
t
t
,I.
,I.
Ο στόχος ο οποίος κατα τη διάρκεια της αρχιτεκτονικής σύνθεσης αποδείχθηκε ο σημαντικότερος ήταν η απόδοση ενός μεταβαλλόμενου χαρακτήρα στο κτίριο. Αυτό προέκυψε από την ανάγκη ύπαρξης ενός δημόσιου κτιρίου το οποίο θα έχει τη δυνατότητα να τροποποιείται μέσα στον άκαμπτο αστικό ιστό της Αθήνας, περνώντας έτσι το μήνυμα πως υπάρχει διάθεση αλλαγής. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα κτίριο «μηνυματικό» και ταυτόχρονα «αντισυμβατικό» το οποίο αλλάζει τη μορφή του-μεταβάλλεται σύμφωνα με τις ανάγκες των χρηστών του και των δρωμένων που λαμβάνουν χώρα σε αυτό , μέσα σε μια πόλη όπου οι δομές παραμένουν στάσιμες. Εξαιτίας της στασιμότητας αυτής, οι όψεις του ακολουθούν την αυστηρότητα των όψεων των οδών Σταδίου και Αιόλου (Δυτική και Ανατολική όψη αντίστοιχα) ενώ στο εσωτερικό τους (Βόρεια όψη) γίνεται άμεσα αντιληπτός ο αντισυμβατικός του χαρακτήρας. Αναφορά οφείλει να γίνει στη σχέση που επιδειώκεται να αναπτυχθεί ανάμεσα στο πολίτη και την πόλη μέσω της αρχιτεκτονικής πρότασης. Ειδικότερα , στο κτίριο αυτό ο καθένας έχει τη δυνατότητα να πληροφορηθεί τόσο γύρω απο τα δρώμενα της πόλης όσο και του ίδιου του κτιρίου, να γνωρίσει την πόλη μέσα απο τις εκθέσεις με θέμα την ίδια την πόλη που πιθανώς φιλοξενεί καθώς και να βιώσει το αστικό περιβάλλον μέσα απο την περιήγησή του σε όλα τα επίπεδα του κτιρίου αφού η επαφή με την Αθήνα είναι άμεση μέσω των οπτικών φυγών που σου προσφέρει.
m. •12.20m. -V il.101Kf)Of1 -V il.101Kf)Of1
+
+
. Info Poin iOOOm. Info Poin
nAonia
nAonia
32
Kup
ll.Uo µri: v
A
2.KO<jli
https://www. youtube.com/ watch?v=AXa89PukCfU Σκανάρετε τον παραπάνω κώδικα για το βίντεο της κινούμενης όψης κινούμενης όψης.
H κινούμενη όψη Kup,a Mop��
Eworro,�µiv� Mop��
4
llmM, Hµ1urrai8p10,
Avlllj/WCH] nl)Wrri<; n>.6Ka<; KOi 61.j)EWV TTl)WTOU ll.Uo avt{Op1r1ro1 xWpo1 0£pµrv6µrvwv£K0icrrwv 'Eva<; rviaias xWpo,; 8rpµrv6µrn1<; tK8mr,<; ill)µ1oupyiai5m>.o01]µ1unaf0p1ou £K0EO"iaKOIJ xWpou i5r,µ1oup'{Wvra<; Om>.oU IJl.l)ou<; µri: va rnlnr6or,µ1unaf8p1a<;i: K0mr,<;. U4.1ou<;4.70mKOii: va rniTTrOO 11µ1unai8p1a<; (K0tmaKoll xWpou K09W<; OVUl.j.llilVOVTOI01 riµ1unai8p1o rK8tataK6XWpoKai01mrip(.i.)vrm;tvav tK0£crf'l<; TTA6K£<;3KOl4 xWpo 0£pµrv6µrvr,<;tK8rnf)<;
Ev1oio� Hµ1urrai8p1oi;
ll.riµ1oupyia rvmiou rui1 urmi8p1 0 n0rniaKoll xWpou 01.j.1ou<;7.50mKo0wc;avuq,Wvovio101 nA6Kt<;1,2K0l3
33
Ο σταθμός στο Λαύριο Κληρονόμος Νικόλαος-Μπουντρης Πύρρος
34
35
Μεταβαλλόμενη κατοίκηση σε προστατευόμενο περιβάλλον Κουτσοχρήστου Μαριαλένα Αυτή η διπλωματική εργασία αποτελεί την συνέχεια και κατά κάποιο τρόπο την υλοποίηση της ερευνητικής εργασίας που προηγήθηκε με τίτλο «Η διττή φύση του κατοικείν». Εδώ η κατολικηση δεν αναφέρεται στην παραδοσιακή έννοια της. Ο άνθρωπος εννοείται ως κάτοικος του κόσμου και ως διττή φύση προσδιορίζεται από τη μία η δίψα του για ταξίδια και περιπλάνηση και από την άλλη η ανάγκη να νιώσει ασφαλής, οτι ανήκει κάπου. Ένα συμπέρασμα που προέκυψε από αυτή την έρευνα, είναι πως η μία φύση του ανθρώπου γεννά την άλλη. Για την εξισορρόπηση λοιπόν, αυτού του διλλήματος, οδηγούμαστε σε μια νέα αγάπη της Γης, ένα νέο Γεωκεντρισμό, ο οποίος επανεξετάζει την σχέση του ανθρώπου-κατοίκου με την γηοίκο. Στόχοι αυτής της νέας θεώρησης και κατ’ επέκτασιν και της διπλωματικής εργασίας είναι: • Η ελευθερία, η ελαφρότητα, η αναθεώρηση της έννοιας της ιδιοκτησίας, ο σεβασμός της γης από την μία • Η αίσθηση προστασίας, η βαρύτητα, η άνεση,η αίσθηση του ανήκειν από την άλλη και τελικά η εύρεση μιας ισορροπίας μεταξύ όλων.
Δίνοντας μια ιδέα για την μορφή του οικοπέδου, είναι κατηφορικό με υψομετρική διαφορά από γωνία σε γωνία +17.00 μέτρα και περιλαμβάνει: δώδεκα (12) ελαιόδεντρα, πέντε (5) πέτρινα τοιχία αντιστήριξης τα οποία δημιουργούν κάποιες νοητές ζώνες στο οικόπεδο και ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο τελωνείου διαστάσεων 3.00m x 4.00m. Κυκλώνοντας την έννοια της κατοίκησης, προχώρησα σε μια προσπάθεια αποδόμησής της. Θέτοντας και ορισμένους επιπλέον περιορισμούς όπως κατοίκηση κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και προσωρινή κατοίκηση, η διπλωματική πήρε την μορφή της υπό τον τίτλο των θερινών ενδιαιτημάτων σε προστατευόμενο φυσικό περιβάλλον. Θέλοντας να υπογραμμιστούν οι έννοιες της μεταβλητότητας και της παροδικότητας προστέθηκε στον παραπάνω τίτλο η λέξη κλειδί, μεταβαλλόμενα. Οδηγήθηκα επομένως, στον σχεδιασμό μεταβαλλόμενων μονάδων οι οποίες ξετυλίγονται τους καλοκαιρινούς μήνες για να μαζευτούν σε ένα κουβούκλιο τους χειμερινούς, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο την αποδόμηση του κλειστού και άκαμπτου ξενοδοχειακού δωματίου που ανοίγεται πλέον προς την φύση, προς το έξω, καθώς και κάποιων πρόσθετων χρήσεων όπως χώροι εστίασης, υγιεινής κ.α. Τέλος, να σημειωθεί ότι έγινε προσπάθεια μιας βιοκλιματικής προσέγγισης για την λειτουργία του θέματος και χρήσης φυσικών πόρων σε ότι αφορά την συλλογή του νερού και την παροχή ρεύματος.
36
37
block 90003
οδηγίες χρήσης νέα ζώνη κοινών τόπων στην κατακόρυφη τομή της πόλης Κωνσταντινίδου Ρόζα
Οι στρώσεις του βιωµατικού, του θεματικού και του αντικειμενικού χώρου, η µία πάνω στην άλλη, τρία διαφορετικά στρώματα συνθέτουν τελικά την υλική υπόσταση της ιδέας της πόλης. Η στρωματογραφία συμπληρώνεται από ένα αρχείο αστικών χωρικοτήτων που λειτουργεί συμπληρωματικά και αποτελείται από εξαιρετικές μορφές, τυπικές µμορφές, γεγονότα και τις μεταξύ του τους σχέσεις. Το σύνολο αυτό των στοιχείων αποτελούν σταθερές, ένα σταθερό παράρτημα που εμπλουτίζεται και εξελίσσεται αλλά παραμένει ταυτόχρονα σταθερό. Τα στοιχεία αυτά είναι η πόλη µε το να την εκφράζουν. Αν στόχος κάθε αστικής κατασκευής είναι να βρίσκεται σε άμεση σχέση µε την πόλη και να γίνεται κοµµάτι της, πρέπει να βρίσκεται σε διάλογο µε τη σφαίρα των πραγμάτων που αποτελούν την κατ’ εξοχήν έκφρασή της. Παρατηρώ ότι είναι η πόλη και συνδιαλέγομαι µμαζί της. Ο σχεδιασμός γίνεται συμπεριφορά προς την πόλη. Ο χρόνος και το γεγονός ως κοινοί παρονομαστές συνθέτουν µμαζί µε τα πρωτογενή στοιχεία το βιωματικό χώρο της πόλης. Το γεγονός ως κοινός παρονομαστής αφορά το στίγμα της παγιωμένης λειτουργίας και του ήθους ορισμένων αστικών αντικειμένων. Είναι χωρικότητες στενά συνδεδεμένες µε τη συλλογική µνήµη, είτε αποτελούν µμνημείο είτε όχι. Σε αυτές
38
τις χωρικότητες αυτό που είναι συνδεδεμένο µε τη συλλογική μνήµη δεν είναι τόσο η μορφή τους αλλά η λειτουργία ή το ήθος του χώρου το οποίο ταυτίζεται µε την υλική τους υπόσταση. Ο χρόνος ως κοινός παρονομαστής αφορά τη μορφή του αστικού αντικειμένου ως τεκμήριο της εποχής και της ιστορικής συγκυρίας που τα δημιούργησε. Μια ταξινόμηση των αστικών χωρικοτήτων της Πατησίων οδηγεί σε τέσσερα βασικά χρονικά υποσύνολα: α. 1890-1920, β. 1920-1940, γ. 1950-1980, δ. 1980-2005 Πρόκειται για την αντικειμενική σχέση των διάφορων χωρικοτήτων, σχέση δηλαδή που ορίζεται από τους όγκους, από τα κενά και τα πλήρη, από την αντικειμενική μάζα της πόλης. Πλατεία-κέλυφος, κέλυφος-κέλυφος, δρόμος πλατεία αλλά και οι ρυθμοί. Ο ρυθμός δημιουργείται μέσα από συγκεκριμένες διατάξεις κενών και πλήρων, μέσα από εναλλαγές σε επίπεδο δρόμου, οικοδομικού τετραγώνου, όψης κ.ο.κ. Οι σχέσεις της υλικής διάστασης της πόλης αναφέρονται εδώ ως αντικειμενικός χώρος, ο οποίος αποτελεί ουσιαστικά τον κενό πάνω στο οποίο συντάσσονται και όλες οι υπόλοιπες σφαίρες πραγμάτων που προαναφέρθηκαν. Χαρακτηριστικές σχέσεις κενού-πλήρους αποτελούν στην Πατησίων οι εσωτερικές στοές που διαπερνούν πολλά οικοδομικά τετράγωνα.
Ο δρόμος της Πατησίων
Τυπολογίες Δομών
Τυπολογίες Εισόδου σε Τομή
Α
Β
Δ
Α Κατοικία σε υπερυψωμένο ισόγειο Β Κατάστημα σε ημιυπόγειο
E
E
E
E
E
Z
E
Α
Α
Α
Γ
Β
Γ Δ
Δ
Δ
Δ
Δ
Η
Δ
Α Κατοικία σε υπερυψωμένο ισόγειο Α Κατοικία σε υπερυψωμένο ισόγειο Β Κατάστημα σε ημιυπόγειο Γ Κατοικία σε ημιυπόγειο
Δ Κατάστημα στο ισόγειο
Δ Κατάστημα στο ισόγειοισόγειο Α Κατοικία σε υπερυψωμένο
Δ Κατάστημα Δ Κατάστημα στο ισόγειοστο ισόγειο
Ε Αποθήκη σε πατάρι Γ Κατοικία σε ημιυπόγειο
Ε ΑποθήκηΕ σε Αποθήκη πατάρι σε πατάρι
Δ Κατάστημα στο ισόγειο Ε Αποθήκη σε πατάρι Δ Κατάστημα στο ισόγειο
Z Κατοικία σε πατάρι
Δ Κατάστ
Ε Αποθήκη σε πατάρι
Η Κατοικία σε ισόγειο
Ε Αποθήκ
Κάτοψη Ισογέιου
+5.00
+5.00
+2.00
+2.00
±0.00
±0.00
-2.00
-2.00
- όροφος
Ημιυπόγειο υπόγειακατάστημα κατοικία - -ισόγειο υπερυψωμένο - όροφος ισόγειο - όροφος
Ημιυπόγεια Ημιυπόγειοκατοικία κατάστημα - υπερυψωμένο - υπερυψωμένο ισόγειο ισόγειο - όροφος - όροφος
υπόγειο Ημιυπόγεια - ισόγειοκατοικία κατάστημα - υπερυψωμένο - πατάρι ισόγειο όροφος- όροφος
υπόγειο υπόγειο - ισόγειο - ισόγειο κατάστημα κατάστημα - πατάρι - πατάρι - όροφος όροφος
υπόγειο υπόγειο - ισόγειο - ισόγειο κατάστημα κατάστημα / ισόγεια - πατάρι κατοικία - πατάρι όροφος - όροφος
+5.00
υπόγειο κατο
+5.00
1. Αγορά 2. Κλιμακοστάσιο 3. Μεμονωμένοι Χώροι, 4. Ημιυπαίθρια Σκηνή 5. Προκήπιο 6.Pilotis, 7. Κήπος, 8. Πεζοδρόμια
39
+2.00 ±0.00 -2.00
+2.00 ±0.00
ΚΑΤΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ
-2.00
Το πέρασμα:
Από την όχθη στο νησί της λίμνης Ιωαννίνων Μιχαλοπούλου Μαριλένα, Μιχαλοπούλου Στέλλα, Παναγιώτου Ελευθερία, Παπαστόιτση Ναταλια
H παρούσα διπλωματική εργασία αφορά το σχεδιασμό γέφυρας-σύνδεσης της Νήσου της Λίμνης Παμβώτιδας με την απέναντι όχθη.
Η λέξη γέφυρα περιγράφει καλύτερα την πρόθεση πίσω από την πρόταση: τη δημιουργία μιας λειτουργικής κατασκευής που συνδέει τα διαφορετικά στοιχεία του τοπίου σε μια εμπειρία.
Η περιοχή της λίμνης Παμβώτιδας συνδυάζει τοπία μοναδικής φυσικής ομορφιάς. Είναι άμεσα συνυφασμένη, τόσο χωρικά, όσο και ιστορικά με το αμιγώς αστικό περιβάλλον της πόλης των Ιωαννίνων. Από την αλλή, το νησάκι ξεπροβάλλει μέσα από ένα «πέπλο ομίχλης» για να αποκαλύψει τη δική του ιστορία και τους μαγευτικούς του μύθους. Η πρόσβαση στο νησί γίνεται με το καραβάκι της γραμμής. Η ανάγκη για δημιουργία γέφυρας -σύνδεσης μοιάζει τόσο προφανής όσο και αναγκαία για την σημερινή ύπαρξη του οικισμού . Η ίδια η κατασκευή που ανεγείρεται σε ένα τόπο γίνεται αφορμή και αιτία ύπαρξης του ίδιου του τόπου και όχι το αντίθετο.
Πρωταρχικός στόχος οι άνθρωποι να βιώσουν το τοπίο, ενώ κινούνται σε έναν σαφώς καθορισμένο χώρο». Τον χώρο, την διαδρομή προς το νησί κυκλώνει μία δόμη, ένα γλυπτό από φύσικά υλικά που δημιουργεί ήπια όρια και χώρους. Ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης τεχνητού-φυσικού ώστε οι δύο έννοιες να αποτελούν η μία μέρος της άλλης και να θεωρούνται ως ενιαία και αδιάσπαστη ολότητα μας ακόλουθουσε σε κάθε σχεδιαστικό βήμα.
«O τόπος δεν υπάρχει ήδη πριν τη γέφυρα[…] Έτσι λοιπόν αυτό που συμβαίνει πρωταρχικά δεν είναι το γεγονός ότι η γέφυρα στήνεται σε ένα τόπο, αλλά το γεγονός ότι από την ίδια τη γέφυρα γεννάται καταρχάς ένας τόπος.» - Μartin Heidegger
40
Η σύνδεση επικεντρώνεται στη δυναμική που διαμορφώνεται λόγω της ανθρώπινης παρουσίας και στη διαδραστική σχέση μεταξύ τέχνης και αρχιτεκτονικής. «Η τέχνη έχει να κάνει με την αφήγηση μιας ιστορίας, ενώ η αρχιτεκτονική με τη δημιουργία ενός πλαισίου όπου οι ιστορίες μπορούν να ειπωθούν και η ζωή να ξεδιπλωθεί.» Στην παρούσα περίπτωση είναι η φύση, η σχέση με το νερό, ο ορίζοντας της πόλης το πραγματικό έργο τέχνης.
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ
ΤΟΜΗ Β-Β’
41
Θεώνη Ξάνθη | Σκέψεις για την διδασκαλία
42
Ένα εργαστήρι διπλωματικών εργασιών στον τομέα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Koolhaas, Rem, and Sanford Kwinter. Rem Koolhaas:: Conversations with Students. No. 30. Princeton Architectural Press, 1996.
Ντιούι, Τζων [Dewey, John]: Δημοκρατία και Εκπαίδευση. Μια εισαγωγή στη φιλοσοφία της εκπαίδευσης (εισαγωγή– μετάφραση Φώτης Τερζάκης). Αθήνα: Ηριδανός, 2016
Rancière, Jacques. Ο Αδαής δάσκαλος. Πέντε μαθήματα πνευματικής χειραφέτησης. Νήσος, 2008.
Vygotsky, L. S.,(1935/1994). Σκέψη και Γλώσσα, Αθήνα: Γνώση.
Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη, 2013
Κόκκορης Παναγιώτης, Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ΤΑΜ ΔΠΘ. Αρχιτεκτονικη σύνθεση ΙΧα – κτιριολογία, οικοδομική, αστικός σχεδιασμός 9ο Εξάμηνο Υποχρεωτικό. http://bit.ly/2KUNiTW
Ξάνθη Θεώνη. Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ΤΑΜ ΔΠΘ. Μεθοδολογία αρχιτεκτονικής σύνθεσης Ι 5 ο Εξάμηνο Επιλογής Υποχρεωτικό. http://bit.ly/2KUNiTW
43
Θεώνη Ξάνθη | Σκέψεις για την διδασκαλία
44