Διατροφή: Βιγκανισμός, η φιλοσοφία της μη-βίας στο πιάτο μας.

H ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ V VEGAN 4

«Μια ωδή στον τερματισμό της εκμετάλλευσης των ζώων σε όλες τις μορφές της»

Είναι ένα σύγχρονο ακτιβιστικό κίνημα, είναι μια mainstream τάση, είναι ένας νέος υγιεινός τρόπος ζωής; Μάλλον είναι όλα αυτά μαζί, αλλά σίγουρα ο βιγκανισμός ήρθε για να μείνει. Και μάλιστα όχι μόνο ως διατροφική αποχή από οτιδήποτε εμπεριέχει ύλες ζωικής προέλευσης, αλλά και ως άρνηση χρήσης οποιουδήποτε προϊόντος προέρχεται από την εκμετάλλευση των ζώων. Κι όσοι είναι αυστηρά βίγκαν, απέχουν ολοκληρωτικά από το κρέας, τα ψάρια, τα μαλάκια, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά και το μέλι. Η αύξηση των συνειδητοποιημένων

Κείμενο: Μαριάνθη Πελεβάνη

αυτών καταναλωτών είναι μεγάλη και απλώνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ συνεχώς ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια ολοένα και περισσότερες βίγκαν παραγωγικές μονάδες και εμπορικές επιχειρήσεις και στα σούπερ μάρκετ υπάρχει μεγάλη και συνεχώς αυξανομένη γκάμα βίγκαν προϊόντων σε κατηγορίες όπως, γάλατα, τυροκομικά και κατεψυγμένα. Πρόσφατα μάλιστα κυκλοφόρησαν και προϊόντα κάνναβης για βίγκαν, τα Fruit Slabs, οι μπάρες που περιέχουν φυτικά υλικά αναμεμειγμένα με κάνναβη και κυκλοφορούν στις Αμερικανικές Πολιτείες που η ευφορική χρήση του φυτού είναι νόμιμη.

Όσοι αποφεύγουν το κρέας και τα άλλα ζωικά προϊόντα κάνοντας μια φυτοφαγική διατροφή, έχουν μειωμένο κίνδυνο καρδιοπάθειας και άλλων χρόνιων παθήσεων

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΜΕ ΑΛΑΤΟΠΙΠΕΡΟ

Παράλληλα, φεστιβάλ πραγματοποιούνται σε Ευρώπη και Αμερική για να συστήσουν τον βίγκαν τρόπο ζωής και τα οφέλη του μέσα από ομιλίες, εργαστήρια και παρουσίαση προϊόντων, όπως τρόφιμα χωρίς ζωικά συστατικά, καλλυντικά και καθαριστικά για τα οποία δεν έχουν γίνει πειράματα σε ζώα, βιβλία σχετικά με τα δικαιώματα των ζώων και τη φυτοφαγική διατροφή, αξεσουάρ, προϊόντα ένδυσης και υπόδησης και zerο - waste (μηδενικής σπατάλης) προϊόντα. Ο βιγκανισμός έγινε trend. Έτσι, ο Αμερικανός τραγουδοποιός και αστέρας της ηλεκτρονικής μουσικής Moby, οπαδός κι αυτός της βίγκαν διατροφής, πουλά την κατοικία του στη Νέα Υόρκη και δωρίζει μέρος των εσόδων σε οργάνωση για τα δικαιώματα των ζώων. Η Bigionse κι ο Jay-Z, o δισεκατομμυριούχος ράπερ που πρόσφατα επένδυσε και στη βιομηχανία της κάνναβης, προσφέρουν στους θαυμαστές τους δωρεάν εισιτήρια για μια ζωή για τις συναυλίες τους, με αντάλλαγμα αυτοί να υιοθετήσουν τη βίγκαν διατροφή για το διάστημα ενός μήνα. Όσοι πήραν τα δωρεάν αυτά εισιτήρια, έτρεξαν με χαρά και στο πάρτι που έγινε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λος Άντζελες για τα εγκαίνια της Vegan Fashion Week, της παγκόσμιας διοργάνωσης που υποστηρίζεται από την ακτιβιστική φιλοζωική ομάδα PETA και τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Fashion Revolution. «Η Vegan Fashion Week είναι φόρος τιμής στα ζώα και ωδή στον τερματισμό της εκμετάλλευσης των ζώων σε όλες τις μορφές της» λένε οι διοργανωτές. Vegan Life Festival πραγματοποιούνται και στην Ελλάδα, περιοδεύοντας σε διάφορες πόλεις. Ενώ ενδιαφέρον είχε και η καμπάνια της ομάδας Greek Vegans, που εμφανίστηκε στα βαγόνια του αθηναϊκού μετρό πριν

κάποιους μήνες με αφίσες που ανέγραφαν «Δες ποιον έφαγες σήμερα», «Σταματώντας να τρως ζωικά, σώζεις μέχρι 300 ζώα τον χρόνο» και δεν τράβηξαν μόνο τα μάτια του κοινού και των μέσων ενημέρωσης, αλλά προκάλεσαν και τη δυσφορία των εμπόρων του κρέατος.

ΤΟ ΚΡΕΑΣ «ΣΕ ΚΑΝΕΙ ΧΟΡΤΟ», ΜΗ ΜΑΣΑΣ...

Μια νέα τάση; μια μόδα; ή μια πραγματική ανάγκη; Οι ειδικοί λένε πως είναι τρεις οι λόγοι που κάνουν έναν άνθρωπο να κινείται από την κρεατοφαγία προς τη χορτοφαγία: Ο ένας είναι η ανησυχία για την υγεία του, ο δεύτερος η ανησυχία για το περιβάλλον, ο τρίτος η ευαισθησία για τα δικαιώματα των ζώων. Ως προς την ανθρώπινη υγεία, οι ιατρικές έρευνες λένε ότι εκείνοι που καταναλώνουν

δριο «Nutrition» της Αμερικανικής Εταιρείας για τη Διατροφή στη Βοστώνη, παρουσιάσθηκαν τα ευρήματα επιστημονικών μελετών που αναδεικνύουν τα παραπάνω οφέλη. Ταυτόχρονα όμως και τα αρνητικά αυτού που γνωρίσαμε ως “συμβατική δυτική κουζίνα” θεωρούνται πλέον δεδομένα. Μάλιστα, μια από τις πρόσφατες έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας συνέδεσε την κατανάλωση μπέικον και ζαμπόν βιομηχανικής παραγωγής με την εμφάνιση καρκίνου. Η έρευνα ωστόσο επισημαίνει και τις επιπτώσεις που έχει ο τρόπος διατροφής που ακολουθεί η πλειοψηφία στο περιβάλλον. Το 2010, μόνο η παραγωγή μοσχαρίσιου κρέατος δημιούργησε το 1/4 όλων των αερίων του θερμοκηπίου που προκαλεί ο τομέας της διατροφής. Η κτηνοτροφία συνιστά επίσης μια απειλή για την ατμόσφαιρα της γης, εξαιτίας της έκλυσης από τα βοοειδή τεραστίων ποσοτήτων μεθανίου και της αύξησης των βοσκότοπων σε βάρος των δασών που απορροφούν τον άνθρακα.

πολύ κόκκινο κρέας έχουν υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας. Ως προς την υγεία του περιβάλλοντος, αρκεί να σκεφτεί κανείς τους τόνους νερού που καταναλώνονται για να φτάσει στο πιάτο μας μόλις ένα κιλό κρέας. Και τα δικαιώματα των ζώων; Τα είπαν όλα εκείνες οι αφίσες στο μετρό: «Κάποιες κραυγές δεν ακούγονται ποτέ». Σε ό,τι αφορά στην υγεία, όσοι αποφεύγουν το κρέας και τα άλλα ζωικά προϊόντα κάνοντας μια φυτοφαγική διατροφή, έχουν οφέλη για την υγεία τους: μειώνουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και άλλων χρόνιων παθήσεων, μειώνουν τις πιθανότητες ενός πρόωρου θανάτου, χάνουν πιο εύκολα τα παραπανίσια κιλά τους. Στο τελευταίο συνέ

«Οι αποδείξεις είναι ξεκάθαρες, το σύστημα διατροφής μας πρέπει να μεταμορφωθεί για το καλό του πλανήτη και το μέλλον της ανθρωπότητας» διαβεβαιώνει ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση Μάρκο Λαμπερτίνι σε μια από τις ανακοινώσεις της WWF. «Είμαστε η τελευταία γενιά που μπορεί να κάνει κάτι προτού το σύστημα καταρρεύσει» τονίζει. Το ερώτημα όμως είναι αν πρέπει, αν χρειάζεται, να τρώμε κρέας. Κι αν έτσι είμαστε αναγκασμένοι ακόμη και να κάνουμε τα στραβά μάτια στις αφύσικες συνθήκες μαζικής εκτροφής, σφαγής και συντήρησης των ζώων από τις μεγάλες βιομηχανίες παραγωγής τροφών.

«ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ» ΚΙ Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΗΣ ΜΠΡΙΖΟΛΑΣ...

Υπάρχουν βέβαια κι αυτοί που τους αρέσει το κρέας αλλά δεν θέλουν την εκμετάλλευση των ζώων. Αυτό το νέο ψυχολογικό και συνειδησιακό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονοι άνθρωποι και ήρθε να προστεθεί σε δεκάδες άλλα, είναι αυτό που οι ψυχολόγοι περιγράφουν ως «παράδοξο του κρέατος». Η καινούργια αυτή έννοια περιγράφει την αντίφαση που αισθάνεται κάποιος ή κάποια, που ενώ του αρέσει να τρώει κρέας, δυσφορεί στη σκέψη ότι ένα ζώο ανατράφηκε σε αφύσικες συνθήκες και σφαγιάστηκε με σκοπό να βρεθεί στο πιάτο του. Μάλιστα οι ψυχολόγοι που έχουν επιδοθεί σε μελέτες, έρευνες και διαπιστώσεις για το νέο αυτό πρόβλημα αποκαλύπτουν πως όσοι βιώνουν “το παράδοξο του κρέατος” επινοούν διάφορα γνωστικά-νοητικά τρικ, ώστε να αντιμετωπίσουν αυτήν την παραδοξότητα και κυρίως να μειώσουν τις ενοχές τους. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος επίλυσης του... είναι το να το αγνοήσουμε. «Αυτή είναι η πρωταρχική στρατηγική: το να μη σκέφτεται κανείς καθόλου την προέλευση του κρέατος», υποστηρίζει ο ψυχολόγος Hank Rothgerber, στην έρευνά του που δημοσιεύτηκε στο εξειδικευμένο περιοδικό «Appetite».

ΞΕΧΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΜΝΟΥΣ ΑΠ’ ΤΑ ΠΑΪΔΑΚΙΑ

Παράλληλα, οι μελέτες από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Όσλο στη Νορβηγία παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για την ψυχολογία του καταναλωτή-κρεατοφάγου. Ο Jonas Kunst από το Ινστιτούτο Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου στο Όσλο ανέφερε πως ο τρόπος που παρουσιάζεται το κρέας από τις βιομηχανίες έχει επηρεάσει την προθυμία μας να το φάμε. Για παράδειγμα, αγοράζοντας κρέας από το σούπερ-μάρκετ, αγνοούμε τη σχέση του με την αρχική του κατάσταση. Οι ερευνητές λοιπόν μέτρησαν τη σχέση των συμμετεχόντων με το ζώο και την ευαισθησία τους γι’ αυτό: Όσο πιο επεξεργασμένο είναι το κρέας, τόσο πιο εύκολο αποστασιοποιούμαστε από την αρχική του μορφή, το ίδιο δηλαδή το ζώο.

ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΧΑΝΟΥΜΕ ΤΟ ΔΑΣΟΣ

Η ψυχολόγος Julia Shaw του Πανεπιστημίου του Bedfordshire στην Μεγάλη Βρετανία, στο νέο βιβλίο της εξηγεί με τη σειρά της, τι μπορεί να μας πει το «παράδοξο του κρέατος» για την ηθική λήψη αποφάσεων. Σύμφωνα με την Shaw, το χρήμα αλλάζει τη σχέση μας με την ηθική. Η ίδια η ύπαρξη χρημάτων λειτουργεί ως ρυθμιστικό στοιχείο μεταξύ των εαυτών μας και της προέλευσης των προϊόντων μας. Αυτό μπορεί να μας κάνει να συμπεριφερόμαστε με τρόπους που είναι βαθιά ανήθικοι. Με την ανακατανομή ενός συνόλου σε επί μέρους στοιχεία ή χωριστά προϊόντα και

την προσθήκη μιας τιμής, κάποιες πράξεις φαίνονται πολύ λιγότερο ενοχλητικές ή επιθετικές. Δεν μπορούμε να τα αντιληφθούμε εύκολα την έννοια ενός ζώου απ’ το οποίο ξεκίνησαν όλα, κι έτσι αισθανόμαστε ότι αυτό δεν έχει σχέση με εμάς. Το μόνο που μπορούμε να δούμε είναι η τιμή. Η διαφήμιση και το μάρκετινγκ σίγουρα μας διευκολύνουν. Έτσι, οι έννοιες των «ζώων» και των «κρεάτων» φαίνονται ξεχωριστές και άσχετες μεταξύ τους. Το ονομάζουμε “μοσχάρι” αντί για αγελάδα, “ζαμπόν” αντί για “χοίρο” ή “γουρούνι” και συσκευάζουμε τα νεκρά ζώα σε όμορφα πακέτα, απομακρύνοντας τον εαυτό μας από την πραγματική προέλευση του φαγητού μας. Η αλήθεια είναι ότι, ανεξάρτητα από το εάν θέλουμε ή μας κάνει καλό να τρώμε κρέας, η βάναυση εκμετάλλευση των ζώων είναι μια πραγματικότητα που με όρους, ηθικής, πολιτικής και υγείας, είμαστε αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουμε.

Το ονομάζουμε «μοσχάρι» αντί για αγελάδα, «ζαμπόν» αντί για «γουρούνι» και το συσκευάζουμε σε όμορφα πακέτα για να μη μας θυμίζει το ζώο απ’ το οποίο προήλθε