3 minute read
Twórcze działanie
Agnieszka Zaleska
Aktywne metody pracy z dzieckiem w przedszkolu
Advertisement
Edukacja dziecka w wieku przedszkolnym charakteryzuje się dużą złożonością i różnorodnością. Liczy się tu pomysłowość i zaangażowanie nauczyciela oraz wszystkich podmiotów biorących udział w tym procesie: dzieci, rodziców oraz osób wspomagających, jak terapeuci czy pedagodzy. Jednym z ważniejszych elementów procesu edukacyjno-wychowawczego na tym etapie jest twórcze działanie, które urozmaica pracę, nadaje mu nowego sensu, efektywności oraz nowoczesności. Tego rodzaju kształcenie wymaga pełnego zaangażowania wychowawcy, który zmierza do rozwoju umiejętności dzieci, zdolności interpersonalnych, myślenia twórczego, kreatywnego uczestnictwa w życiu codziennym – tak, aby dziecko umiało się odnaleźć w otaczającym je świecie.
Edukacja przedszkolna to niełatwy proces – często wymaga ogromnej pracy i poświęcenia osób biorących w nim udział, ale podjęcie wszelkich innowacyjnych prób może sprawić nauczycielowi wiele radości i motywować go do dalszej pracy. W literaturze wymienia się szereg metod pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym. Moim zdaniem te najbardziej interesujące odnoszą się do czynnego uczestnictwa dziecka w zabawach i zajęciach dydaktycznych.
Jako wychowawczyni w przedszkolu staram się nieustannie poszukiwać ciekawych rozwiązań podczas zajęć. Ostatnio bardzo chętnie wykorzystuję metody aktywizujące. Według Ireny Dzierzgowskiej: „(...) metody aktywizujące to taki sposób nauczania, w którym nauczyciel nie przekazuje dzieciom gotowej wiedzy, lecz stwarza warunki do samodzielnego uczenia się”1. Dzięki tak zorganizowanej pracy dziecko staje się również współtwórcą, poszerza swoje możliwości działania, czuje się
76 OPINIE, REFLEKSJE, DOŚWIADCZENIA REFLEKSJE 1/2022
potrzebne i akceptowane. Działanie jest wpisane w naturę każdego człowieka, tym bardziej dziecka, którego rozwój na etapie przedszkolnym przebiega w sposób intensywny.
Jest wiele metod aktywizujących, które można wykorzystać w przedszkolu i szkole podstawowej. Do najbardziej popularnych należą: metoda Marii Montessori, metoda projektu edukacyjnego, burza mózgów, drama w edukacji, Metoda Dobrego Startu (MDS) Marty Bogdanowicz, bajkoterapia, zabawy i gry dydaktyczne. W codziennej pracy najczęściej wykorzystuję metodę projektu edukacyjnego, jak również wprowadzam dużo elementów dramy oraz staram się stwarzać innowacyjne zabawy i gry dydaktyczne. Projekt przynosi niesamowite efekty w pracy z dziećmi. W 2018 roku Helena Marzec i Dorota Depczyńska przeprowadziły badania wśród nauczycieli klas I–III, których celem było poznanie opinii na temat przydatności i stopnia wykorzystywania metod aktywizujących w nauczaniu. Według badanych osób najbardziej innowacyjnym rozwiązaniem okazał się właśnie projekt edukacyjny2 .
Jak piszą Judy H. Helm i Lilian G. Katz: „(...) zasadniczą cechą projektu jest jego charakter badawczy, przy czym działania badawcze ukierunkowane są celowo tak, by znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące tematu, postawione przez dzieci lub nauczyciela lub pojawiające się podczas wspólnej pracy nauczyciela z dziećmi”3 .
Podstawową zaletą projektu edukacyjnego jest wszechstronny rozwój społeczno-emocjonalny i poznawczy dzieci. Działania związane z projektem zawsze podnosiły wiedzę moich wychowanków. Aktywność dzieci na zajęciach była bardzo duża, pobudzała ciekawość, dzięki czemu wzrastała ich samodzielność. Mali badacze wytrwale dążyli do doprowadzenia zadań do końca, uczyli się na własnych błędach, rozwijali umiejętności komunikacyjne i autoprezentacyjne.
Ponadto projekt można połączyć z wprowadzaniem innowacji pedagogicznej. W mojej pracy dydaktycznej takie połączenie metod doskonale się sprawdza – w ramach poszczególnych projektów wykorzystywałam na przykład dramę. Dzięki niej przedszkolaki uczyły się wchodzić w różne role i odnajdywać się w nowych dla nich sytuacjach, rozwijały mowę, ćwiczyły umiejętności językowe, poznawały nowe pojęcia.
Pamiętajmy, że w metodach aktywizujących główną rolę odgrywa działalność dzieci i to one w dużej mierze decydują o przebiegu procesu dydaktycznego. Według mnie kreatywny nauczyciel sam staje się badaczem w swojej pracy. Każdą metodę, którą wykorzystuje w procesie edukacji, może uczynić niepowtarzalną oraz innowacyjną. Liczy się jego wiedza, jak również osobowość, ponieważ aktywny i kreatywny wychowawca to osoba empatyczna, bacznie obserwująca, ukierunkowana na potrzeby innych, poszukująca nowych ścieżek w edukacji, a nade wszystko rozumiejąca potrzebę zachodzących zmian.
Edukacja dostarcza wiedzy i doświadczenia, ale tylko dzięki dobrze dobranym metodom pracy oraz inwencji nauczyciela wzrośnie jej jakość. Zawsze miejmy tego świadomość, biorąc pod swoje skrzydła młode pokolenia.
Przypisy 1 I. Dzierzgowska, Jak uczyć metodami aktywnymi, Warszawa 2005, s. 9. 2 H. Marzec, D. Depczyńska, Wykorzystanie innowacyjnych metod nauczania przez współczesnych nauczycieli w klasach
I–III szkoły podstawowej, „Kultura i Wychowanie” 2020, nr 2 (18), s. 36. 3 J.H. Helm, L.G. Katz, Mali badacze – metoda projektu w edukacji elementarnej, przeł. E. Pulkowska, Warszawa 2003, s. 1.
Agnieszka Zaleska
Nauczycielka wychowania przedszkolnego w Przedszkolu Publicznym nr 10 w Policach.
