Z nauczycielskich stron

Sławomir Iwasiów, Katarzyna Kryszczuk-Mańkowska

Jubileusz „Refleksji”

Trzydzieści lat temu w szczecińskim środowisku pedagogicznym, skupionym wokół Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego, powstała koncepcja wydawania czasopisma oświatowego. Tak narodziły się „Refleksje”, które do dzisiaj ukazują się regularnie nakładem Zachodniopomorskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli, zarówno w wersji papierowej, jak i cyfrowej. W związku z tym ważnym dla regionalnej oświaty jubileuszem 27 maja została zorganizowana konferencja naukowo-metodyczna pod tytułem „Działania wychowawcze szkoły”. W programie ujęto wydarzenia okolicznościowe, wykłady gości specjalnych (wśród których znaleźli się profesorowie: Bogusław Śliwerski, Magdalena Środa oraz Iwona Chmura-Rutkowska), promocję opracowanej na tę okazję książki zbiorowej pod tytułem Kalejdoskop. Współczesne pojęcia pedagogiczne, a także zajęcia warsztatowe. Przedsięwzięcie odbyło się w trybie hybrydowym.

4 AKTUALNOŚCI REFLEKSJE 4/2021

Pierwsze takie łamy

Od samego początku wydawania „Refleksji” (numer 1/1991 ukazał się w styczniu) intencją zespołu redakcyjnego było drukowanie czasopisma dla twórczych nauczycieli, chcących podążać za najnowszymi wydarzeniami oraz aktualnymi tematami, szukających inspiracji do dalszej pracy i jednocześnie odskoczni od codziennych, często niełatwych obowiązków. Szczególnego znaczenia nabierają w tym kontekście słowa zawarte w pierwszym, historycznym już edytorialu. Redakcja wyraziła w nim nadzieję, że „Refleksje”, wraz z kolejnymi numerami, będą potrafiły odpowiedzieć na zmieniające się zainteresowania i potrzeby czytelnicze nauczycieli, co znajdzie swoje odzwierciedlenie w stale rosnącym kręgu osób zainteresowanych czasopismem i publikowanymi w nim treściami. Było to zatem przede wszystkim przedsięwzięcie kolektywne, społeczne i – w bardzo dobrym znaczeniu tego słowa – oddolne.

Przez trzydzieści lat zespoły redakcyjne ulegały przekształceniom, ale należy pamiętać o tych osobach, które zakładały pismo i nadały „Refleksjom” oryginalnego charakteru. Wśród nich znajdują się między innymi członkinie i członkowie pierwszych zespołów redakcyjnych: Paweł Bartnik, Jacek Błędowski, Katarzyna Fenczak, P. Fluks, A. Gronek, Bogdan Jankowski, Felicja Mike, Irena Misztal, Zdzisław Nowak, Danuta Rodziewicz, Halina Szczepaniec, J. Tworek, B. Tomaszewska, Danuta Wrońska. W kolejnych latach pismem kierowali: Zbigniew Jarzębowski, Zofia Bąbczyńska-Jelonek, Zofia Morawska, Ryszard Baloń, Mirosława Piaskowska-Majzel i Katarzyna Krysztofiak. Dzisiaj lista współpracowniczek i współpracowników redakcji jest tak długa, że trudno byłoby ich tutaj wymienić.

Warto wspomnieć, że „Refleksje” powstały właśnie z inicjatywy lokalnych nauczycieli, działaczy oświatowych i samorządowców, skupionych na początku lat 90. wokół idei budowania demokratycznych struktur społecznych. We wspomnianym wcześniej pierwszym numerze z roku 1991 (był to ośmiostronicowy zeszyt) ukazał się wywiad Ireny Misztal z Pawłem Bartnikiem i Zbigniewem Pieczyńskim, kuratorami oświaty, którzy – jak sami mówią w rozmowie – byli również wpółinicjatorami tego przedsięwzięcia wydawniczego.

Nie mniej ważna pozostaje do dzisiaj idea redagowania „Refleksji”. Od początku misją pisma było nie tylko informowanie o najważniejszych wydarzeniach, ale przede wszystkim łączenie wokół redakcji osób zainteresowanych podejmowaniem wspólnych działań na rzecz rozwoju szkolnictwa.

Wyjątkowa konferencja

„Działania wychowawcze szkoły”, konferencję zorganizowaną z okazji 30-lecia „Refleksji”, rozpoczęła uroczysta część jubileuszowa, podczas której przedstawiono profil pisma, zakres działalności redakcji, a także „wirtualnie” wręczono pamiątkowe pióra – dla autorek i autorów od lat zasilających łamy nowymi tekstami popularnonaukowymi i publicystyką pedagogiczną. Dyrektorka ZCDN-u, Urszula Pańka, zwróciła uwagę na istotny wkład „Refleksji” w rozwój regionalnej oświaty. „Ta konferencja ma nie tylko charakter okolicznościowy, ale także naukowy i metodyczny, co moim zdaniem bardzo dobrze oddaje charakter tekstów publikowanych na łamach naszego czasopisma” – podkreśliła w wystąpieniu otwierającym spotkanie.

W dalszej części słuchaczki i słuchacze mieli okazję zapoznać się z trzema wykładami: Odejście od systemu klasowo-lekcyjnego podstawą nowego modelu szkoły XXI wieku prof. Bogusława Śliwerskiego (Uniwersytet Łódzki i Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie), Moralności życia publicznego prof. Magdaleny Środy (Uniwersytet Warszawski) oraz Być sobą, czuć się bezpiecznie – wyzwania szkoły wobec różnorodności społecznej prof. Iwony Chmury-Rutkowskiej (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). Ostatnia prelegentka podkreśliła, że z jej perspektywy: „Wszystkie teoretyczne wątki rozwoju pedagogiki, podejmowane podczas

AKTUALNOŚCI REFLEKSJE 4/2021 5

tej konferencji, łączą się w praktyce edukacyjnej”. Prelekcjom towarzyszyła dyskusja na temat przemian edukacji w perspektywie ewolucji współczesnego społeczeństwa.

Ponadto zaprezentowana została nowa publikacja, wydana we współpracy Zachodniopomorskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli oraz Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Szczecińskiego, pod tytułem Kalejdoskop. Współczesne pojęcia pedagogiczne. Tom zawiera artykuły naukowe i popularnonaukowe, które były publikowane w „Refleksjach” w latach 2015–2020. Ich tematyka dotyczy takich zagadnień, jak: kultura szkoły, pedagogika literatury, profesjonalizm, inkluzja czy kompetencje kluczowe. Autorki i autorzy wywodzą się z zarówno ze środowiska akademickiego, jak i szkolnego. Z redaktorami książki, prof. Marią Czerepaniak-Walczak i dr. Sławomirem Iwasiowem, rozmawiała Anna Godzińska. „Prezentowany zbiór zagadnień dotyczy, w najogólniejszym zarysie, najnowszych tendencji w pedagogice, ale także – w znaczeniu nieco szerszym niż akademickie badania nad wychowaniem – przemian współczesnej edukacji na tle rozwoju najnowszych teorii w obrębie nauk humanistycznych i społecznych. Jak zmienia się oświata pod wpływem rozwoju kultury, społeczeństwa, techniki? Jakie teorie i praktyki pedagogiczne obowiązują dzisiaj w codziennym nauczaniu i wychowaniu? Dlaczego jedne koncepcje humanistyczne i społeczne »wypadają z obiegu«, a inne zajmują ich miejsce?” – piszą redaktorzy we wstępie.

W programie konferencji przewidziano również warsztaty dla nauczycieli doskonalących swoje kompetencje dydaktyczno-wychowawcze. Nie zabrakło tematów istotnych z punktu widzenia pracy w okresie pandemii: Nauczyciel/ka na przerwie. W trosce o nauczycielski dobrostan; Jak rozbudzić w uczniach kreatywne i krytyczne myślenie podczas godzin wychowawczych?; Nauczyciel w social mediach. Zajęcia poprowadzili uznani praktycy dydaktyki i pedagogiki: Iwona Kołodziejek, Anna Konarzewska, Marcin Korczyc.

Całość konferencji, z wyjątkiem warsztatów, transmitowano na żywo za pośrednictwem portalu społecznościowego YouTube.

„Refleksje” – dzisiaj i jutro

Najnowsze wcielenie „Refleksji”, ukazujące się w cyklu dwumiesięcznym, jest wierne ideałom sprzed 30 lat przede wszystkim dzięki pracy twórczej dyrektorów, nauczycieli, pracowników naukowych, konsultantów, metodyków oraz innych specjalistów z obszaru edukacji. Niezaprzeczalną wartością łamów pisma są kompetencje zawodowe autorek i autorów, prezentujących swoje doświadczenia i opinie z zakresu dydaktyki, wychowania, zarządzania oświatą.

Droga, którą przeszły „Refleksje” – od kilkustronicowego magazynu do czasopisma, które publikuje teksty naukowe, popularnonaukowe i nauczycielską publicystykę – zawsze była szeroka i otwarta. Trzy dekady tradycji to zasługa wielu osób zaangażowanych w tworzenie zawartości kolejnych numerów: nauczycieli, pedagogów, wykładowców akademickich, pracowników placówek doskonalenia nauczycieli, ekspertów, pasjonatów, wszystkich tych, którzy – widząc sens w istnieniu tego regionalnego czasopisma oświatowego – dołączali do grona „refleksyjnych” autorów i autorek. Ponadto słowa podziękowania należą się czytelniczkom i czytelnikom, którzy są z „Refleksjami”, niektórzy być może od samego początku, motywując redakcję do jak najlepszej pracy.

Sławomir Iwasiów

Redaktor prowadzący Zachodniopomorskiego Dwumiesięcznika Oświatowgo „Refleksje”.

Katarzyna Kryszczuk-Mańkowska

Sekretarz redakcji Zachodniopomorskiego Dwumiesięcznika Oświatowego „Refleksje”.

6 AKTUALNOŚCI REFLEKSJE 4/2021