1
CHORĄGIEW ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP 2
REDAKCJA I OPRACOWANIE: RADA CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP, UL. BOHATERÓW WESTERPLATTE 27 65-034 ZIELONA GÓRA ZIELONA GÓRA, 10 WRZEŚNIA 2016 r
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Spis treści: Życiorys bohaterki kampanii ........................................................................................................................ 6
3
Procedura przebiegu kampanii bohater ................................................................................................ 19 Zasady przeprowadzenia kampanii bohater ....................................................................................... 20
Wrzesień 2016 .................................................................................................................................. 22 Październik 2016 ............................................................................................................................... 23 Listopad 2016.....................................................................................................................................24
Grudzień 2016 ...................................................................................................................................26 Styczeń 2017 ...................................................................................................................................... 27 Luty 2017 ............................................................................................................................................ 28
Marzec 2017 ...................................................................................................................................... 30 Kwiecień 2017.................................................................................................................................... 31 Maj 2017............................................................................................................................................... 32
4
Czerwiec 2017 ................................................................................................................................... 34 Lipiec 2017 .......................................................................................................................................... 35 Siepień 2017 ....................................................................................................................................... 36 Załączniki do realizacji zadań: ................................................................................................................... 37
SPIS ILUSTRACJI: Rysunek 1. Olga Drahonowska-Małkowska ................................................................................................ 6 Rysunek 2. Pałac w Krzesowicach ................................................................................................................... 7 Rysunek 3. Książka, którą zapoczątkowała skauting ............................................................................... 7 Rysunek 4. Zdjęcie ślubne z Andrzejem ....................................................................................................... 8 Rysunek 5. Andrzej z synem Lutykiem .......................................................................................................... 8 Rysunek 6. Lutyk ...................................................................................................................................................... 9 Rysunek 7. Walentyna Krzemińska i Olga Małkowska z drużyną harcerek (lata 30. XX wieku) ......................................................................................................................................................................... 10 Rysunek 8. Dom Polskiego Dziecka .............................................................................................................. 14 Rysunek 9. Konferencja skautek 1932 r. ...................................................................................................... 15 Rysunek 10. Hawson Court .............................................................................................................................. 17 Rysunek 11. Grób Olgi w Zakopanem .......................................................................................................... 18
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Słowem wstępu Druhny i Druhowie! Niedawny Zjazd Nadzwyczajny naszej chorągwi nałożył na naszą wspólnotę obowiązek przeprowadzenia kampanii bohater. Potrzeba ta podyktowana była wspólnym pragnieniem zespolenia naszej harcerskiej rodziny patronem, który będzie wyrazem wartości, które nas łączą i przyświecają nam w codziennej służbie harcerskiej. Bohaterem tej kampanii, w wyniku plebiscytu przeprowadzonego przez naszą radę chorągwi, została dh. hm. Olga Drahonowska -Małkowska, matka-założycielka ruchu skautowego w Polsce. Niniejszy dokument przedstawia zarys przebiegu tej kampanii i sposób przybliżenia tej wielkiej harcerskiej postaci całej naszej wspólnocie chorągwianej. W wyniku realizacji poszczególnych zadań, krok po kroku przepracujemy całą chorągwią wielki warsztat myśli, które przybliża swoim życiem i postawą dh. Olga. Zwracamy się do Was z gorącym apelem, aby każde środowisko z właściwą powagą i zaangażowaniem pochyliło się nad przedstawionym planem kampanii i z pełną determinacją wykonało przyjęte tutaj zadania. Wierzymy, że tylko wtedy, gdy każda jednostka naszej chorągwi weźmie współodpowiedzialność za realizację przedstawionych tutaj zadań, nasza chorągwiana kampania będzie miała sens i przyniesie nam wszystkim oczekiwany efekt, jaki Zjazd Nadzwyczajny naszej chorągwi miał w zamyśle uchwalając mocą swojego prawa uchwałę ws. przeprowadzenia kampanii bohater. Niech ten rok poznawania naszego bohatera, będzie owocnym czasem pracy harcerskiej i autentycznym momentem pokazania całemu ZHP, jak powinna wyglądać wspólna troska o wychowanie młodego pokolenia w duchu harcerskich ideałów, zapoczątkowanych przez dh. Olgę Małkowską. CZUWAJ! przewodniczący rady chorągwi /-/ phm. Mariusz P. Groblica
5
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Życiorys bohaterki kampanii Olga Drahonowska–Małkowska urodziła się 1 września 1888 roku w Krzeszowicach koło Krakowa. Rodzice, Karol i Zofia Drahonowscy byli Czechami, lecz Olga od najmłodszych lat czuła się Polką. Jej ojciec był zarządcą w dobrach hrabiego Adama Potockiego. Życie Oleńki upływało więc w dostatku.
6
Rysunek 1. Olga Drahonowska-Małkowska
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ Lata młodzieńcze Lata dziewczęce Olga spędziła w domu, gdzie uczyła się, zdając co roku w szkole egzaminy kończące klasę. Również maturę zdała jako eksternistka – przyjechała do szkoły tylko na sam egzamin. Po maturze, wraz z rodzicami przeniosła się do Lwowa, gdzie zapisała się na Uniwersytet Lwowski, na kierunek przyrodniczy. Po dwóch latach nauki zrezygnowała, przenosząc się do Konserwatorium Muzycznego, do klasy fortepianu. Równocześnie rozwijała swe uzdolnienia plastyczne w dziedzinie rzeźby na specjalnych kursach.
Rysunek 2. Pałac w Krzesowicach
Okres studencki W okresie studenckim Olga należała do Stowarzyszenia „Eleusis”, propagującego (głoszącego) moralne odrodzenie społeczeństwa na drodze poczwórnej abstynencji (wstrzemięźliwości): od alkoholu, od tytoniu, gier hazardowych i od rozpusty. Należała również do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i do niepodległościowego „Zarzewia”, które było organizacją wojskową, częściowo tajną. Pamiętać należy, że był to czas, kiedy Polska była pod zaborami, podzielona między trzech okupantów: Rosję, Austrię i Niemcy. Nie było jej na mapach świata. Jakiekolwiek próby odzyskania wolności były karane ciężkim więzieniem lub zsyłką na Syberię z długoletnim wyrokiem (po 10 – 20 lat). Olga należąc do „Zarzewia” ryzykowała, że zostanie aresztowana i wywieziona. Rysunek 3. Książka, którą zapoczątkowała skauting
W grudniu 1910 roku, na odczycie w „Zarzewiu” poznała Andrzeja Małkowskiego i wówczas to po raz pierwszy zetknęła się z ideą skautową.
Pierwsza drużyna skautowa W 1911r. założyła pierwszą polską drużynę skautek (harcerek). Była to III Lwowska Drużyna Skautek im. pułkownik Emilii Plater powołana do życia w pierwszym rozkazie z dnia 22 maja 1911r. W latach 1911 – 1912 była pierwszą Komendantką Skautek w Naczelnej Komendzie Skautowej. Latem 1912 na obozie w Kosowie drużyna Olgi zaczęła używać pozdrowienia „Czuwaj”, które bardzo szybko rozpowszechniło się w całej organizacji. W tym samym, 1912 roku, dostosowała wiersz Ignacego Kozielewskiego, dopisując równocześnie refren „Ramię pręż...” do melodii pieśni rewolucyjnej „Na barykady ludu roboczy...”, który potem został hymnem ZHP.
7
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ Zakopane i wspólne życie z Andrzejem Małkowskim
8
Pod koniec 1912r. Olga zaczęła poważnie chorować na płuca i wiosną 1913 roku – wraz z Andrzejem Małkowskim – wyjechała ze Lwowa na leczenie do Zakopanego. Tam 19 czerwca tegoż roku wzięli ślub. Ślub prawdziwie harcerski, bo oboje byli w mundurach, a udzielał go również harcerz, ksiądz Kazimierz Lutosławski. W Zakopanem aktywnie włączyła się w pracę skautową, zakładając żeńską drużynę skautek.
Rysunek 4. Zdjęcie ślubne z Andrzejem
Po wybuchu, w 1914r. I wojny światowej oboje podjęli wojenną służbę: Andrzej wstąpił do Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego, a Olga stanęła na czele zakopiańskiego harcerstwa, organizując pocztę rozstawną, „Herbaciarnię” wraz z posiłkami dla wczasowiczów zaskoczonych niemal z dnia na dzień wojną i ochronkę (czyli przedszkole) dla dzieci. W 1915 roku urządziła wraz z Andrzejem (który wystąpił z Legionów, odmawiając złożenia przysięgi wierności dla Austrii) tajne składy broni w tatrzańskich jaskiniach (dol. Kościeliska, na Nosalu). Gdy policja austriacka wyśledziła te składy, Małkowscy z podrobionymi paszportami 15 lutego 1915 r. wyjechali z Zakopanego, najpierw do Wiednia, a następnie przez Szwajcarię, Francję i Anglię do USA. Tam 30 października 1915 roku Olga urodziła syna, nadając mu imię Lutyk. Imię to pochodzi od nazwy plemienia starogermańskiego, które było bardzo dzielne. Rok później Olga wróciła do Europy. Początkowo do Francji, a od 1917 r. do Szwajcarii. Aby się utrzymać Rysunek 5. Andrzej z synem Lutykiem bardzo ciężko pracowała w gospodarstwie ogrodniczym. Od końca 1917 r. pracowała jako nauczycielka muzyki w Ecole Nouvelle (Szkole Nowego Typu) w Chexbres (czyt. Szeksbre). W 1918 r. wraz z synem przeniosła się do Anglii, gdzie rozpoczęła organizowanie polskiej szkoły w Londynie przy Polish Relief Found. Prace te wkrótce przerwała epidemia „hiszpanki” (rodzaj bardzo ciężkiej grypy, na którą wymierały całe rodziny). Olgę pielęgnował mąż, przebywający właśnie na urlopie z wojska (sam chorował już wcześniej) i jej stan poprawiał się. Jednak tygodniowy urlop Andrzeja szybko się skończył i musiał on wracać na front swojej jednostki w Armii Kanadyjskiej. Było to ostatnie spotkanie Andrzeja z Olgą i jedyne spotkanie z synem Lutykiem.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ Andrzej wkrótce uzyskał przeniesienie z Armii Kanadyjskiej do polskiej Armii gen. Hallera i nie mógł tak szybko uzyskać ponownie urlopu. Olga po chorobie (w połowie listopada 1918 r.) przeniosła się do Torquay na południu Anglii. Podjęła pracę kustosza zbiorów rodziny Krajewskich. W zbiorach tych było m.in. paryskie biurko J. Słowackiego, kilka tysięcy cennych książek, obrazy, arrasy itp.
Życie po śmierci męża 15 stycznia 1919 roku zginął w katastrofie morskiej, w Cieśninie Messyńskiej na Morzu Śródziemnym Andrzej Małkowski. Od zupełnego załamania psychicznego uratowała Olgę silna wiara w Boga i choroba Lutyka. Chłopiec uległ silnemu poparzeniu i druhna Oleńka musiała wytężyć wszystkie siły, aby go uratować i przywrócić do zdrowia. W tym czasie Olga otrzymała posadę nauczycielki muzyki i wf w dwóch angielskich szkołach. Wkrótce założyła gromadę zuchową i drużynę skautek. W Torquay mieszkała i pracowała do 1921r., kiedy to w listopadzie wróciła do Polski, do Zakopanego. Od razu też rozpoczęła pracę w Szkole Gospodarstwa Domowego w Kuźnicach (koło Zakopanego), gdzie uczyła grupę Ślązaczek języka polskiego, literatury, geografii i historii Polski, a oprócz tego miała lekcje j. angielskiego i muzyki dla tzw. Rysunek 6. Lutyk „panien z dobrego domu”. Od września 1922 roku otrzymała posadę w państwowym gimnazjum w Zakopanem. Zajęta była od rana do wieczora i dopiero wtedy mogła się zająć siedmioletnim Lutykiem. W ciągu dnia opiekowały się nim uczennice Szkoły Gospodarstwa Domowego oraz wilczyca Zbójka i oswojona kawka Siwa. W niedzielę Olga z Lutykiem, Zbójką i Siwą często wyruszała na wycieczki w góry, a górale widząc ich nazywali „familią Małkowskich”.
Praca na rzecz rozwoju harcerstwa Już w lecie 1922 r. Olga wzięła udział w II Konferencji Programowej Instruktorek w Spuszy koło Grodna, wygłaszając tam referat. Tego samego lata wraz z Jadwigą Falkowską i Janiną Tworkowską wzięła udział w II Międzynarodowej Konferencji Skautek w Cambrigde w Anglii. W 1924 roku została mianowana komendantką I Narodowego Zlotu Harcerek , który odbył się w Świdrze pod Warszawą. Wzięło w nim udział ok. 800 harcerek. Po tym Zlocie wyjechała na III Światową Konferencję Skautek do Anglii, gdzie przewodniczyła polskiej delegacji.
9
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
10
Również w 1924 roku rozpoczęła budowę „Rzeczpospolitej Lutyckiej”, czyli Szkoły Pracy Harcerskiej w Sromowcach Wyżnych. Finansowo bardzo pomogło wsparcie dh Violetty Masson z Anglii, przyjaciółki druhny Oleńki. Swój wkład miały także harcerki polskie. Gdy tylko rozeszła się wieść, że dh. Małkowska buduje szkołę harcerską, zgłosiły się do pracy drużyny z całego kraju. Jako pierwsze przyjechały na obóz roboczy do Czorsztyna (koło, którego leżą Sromowce Wyżne) harcerki z Chorągwi Poznańskiej. Dziewczęta robiły dosłownie wszystko: roboty murarskie, ogrodnicze przy zakładaniu ogrodu itp.
Rysunek 7. Walentyna Krzemińska i Olga Małkowska z drużyną harcerek (lata 30. XX wieku)
23 sierpnia 1924 roku odbyło się poświęcenie kamienia węgielnego „Cisowego Dworku”, największego budynku szkoły, która otwarła swe podwoje już wiosną 1925 roku. Szkołę Pracy Harcerskiej wkrótce rozbudowano, budując w 1927r. „Orle Gniazdo” (nazwa pochodzi od zastępu „Orły”), a w 1929 r. „Watrę”. Jako miejsce swojego wypoczynku wybudowała dh. Oleńka „Pustelnię” – domek w górach oddalony od Sromowiec Wyżnych o ok. 1 godziny marszu. „Cisowy Dworek” nie ograniczał się tylko do pracy harcerskiej. Harcerki uczyły gospodynie warzywnictwa, przędzenia wełny, rękodzieła artystycznego, higieny życia codziennego. Propagowały
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ czytelnictwo i działania kulturalne. „Cisowy Dworek” roztaczał także bezpłatną opiekę lekarską nad okoliczną ludnością.
11
W 1927 roku władze harcerskie obdarzyły dh. Olgę Małkowską godnością Harcmistrzyni Rzeczypospolitej, a rząd polski odznaczył ją w uznaniu zasług dla pracy niepodległościowej i harcerskiej Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta oraz Krzyżem Niepodległości.
Działalność na arenie międzynarodowej W 1928 r. utworzony został Komitet Międzynarodowy (późniejszy WAGGGS) złożony z 9 osób. W jego skład weszła Olga Małkowska. Podczas wyborów nie kierowano się narodowością, ale zasługami i doświadczeniem w pracy skautowej. W 1931 roku wybrano Druhnę Oleńkę na reprezentantkę młodzieży skautowej całego świata w Komitecie Opieki nad Dziećmi i Młodzieżą w Lidze Narodów (dzisiejsze ONZ) w Genewie. VII Światowa Konferencja Skautek w 1932 roku – spotkanie najwybitniejszych przedstawicielek swoich organizacji narodowych, które odbyło się na Buczu koło Bielska. Komendantką tej Konferencji została mianowana Olga Małkowska. Na Buczu obecna była również żona gen. Roberta Baden-Powella, Naczelna Skautka Świata, Lady Olave Baden-Powell. Mądrym pomysłem organizatorów tej Konferencji było rozmieszczenie wokół Bucza (nazwa góry, ma której był ośrodek harcerski) wielu obozów harcerskich i jednej kolonii zuchowej. Odwiedzające je skautki były zachwycone estetyką obozów i sprawnością polskich harcerek.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
12
W żeńskim światowym ruchu skautowym Olga miała bardzo wysoką pozycję (na Buczu została ponownie wybrana w skład Komitetu Światowego). Była w świecie bardzo znana, lubiana i szanowana. Pozwalało jej to pełnić rolę pewnego rodzaju ambasadora polskiego harcerstwa, przekazującego innym organizacjom skautowym te specyficzne w polskim harcerstwie wartości.
Okres wojenny Zbliżał się 1 września 1939 roku. W Polsce ogłoszono powszechną mobilizację w związku z pogarszającą się sytuacją międzynarodową i zagrożeniem ze strony Niemiec. 30 sierpnia 1939r. Lutyk wyjeżdża ze Sromowiec do Warszawy, by zgłosić się do wojska. Miał z tym zresztą wiele kłopotów, ponieważ miał obywatelstwo amerykańskie, gdzie się urodził. Druhna Olga towarzyszyła mu aż do Trzebini. Tam nastąpiło pożegnanie – bolesne, bez słów. Lutyk namawiał matkę, by wyjechała do Anglii, do przyjaciół, ale nie chciała. Powrót Olgi do Sromowiec był trudny. 1.09.39. o świcie była w Nowym Targu. Stamtąd piechotą, czasem tylko napotkanym wozem, usiłowała przedostać się do swoich. Gdy dotarła do mostu pod miejscowością Huba okazało się, że jest on zaminowany, a lonty już zapalone. 51-letnia Olga błyskawicznie podjęła decyzję – biegiem, na drugą stronę mostu! Zdążyła. Chwilę później most z hukiem wyleciał w powietrze. Niemcy zbliżali się bardzo szybko. Robiło się coraz groźniej i niebezpieczniej. Za Falsztynem (miejscowość koło Czorsztyna) drogi Olgi i hitlerowców skrzyżowały się – Niemcy przejeżdżając autem ostrzeliwali zupełnie bez powodu drogę, którą maszerowała Olga. Druhna Oleńka zdecydowała w tej sytuacji nie iść do samych Sromowiec, ale do niedaleko od nich stojącej, ukrytej w lesie
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ „Pustelni”, leżącej w połowie drogi między Czorsztynem a Sromowcami. Gdy dotarła na miejsce, okazało się, że byli tam już wszyscy mieszkańcy „Cisowego Dworku”. Wkrótce „Pustelnia” została również ostrzelana przez Niemców. Fakt ten zaważył na dalszych losach Oleńki. Podjęto decyzję ewakuacji. Przed samym wymarszem Druhna Oleńka wzięła z najbliższej grządki garść ziemi, ojczystej ziemi – na pamiątkę, na tułaczkę, bo nie wiedziała czy jeszcze wróci do Ojczyzny. Tak zaczęła się jej wędrówka, która miała trwać aż 22 lata. Początkowo celem miał być Lwów, gdzie mieszkała matka i siostra Olgi Małkowskiej. Grupa mieszkańców „Cisowego Dworku” pod „dowództwem” druhny „Gaździny”, jak nazywali Oleńkę mieszkańcy Sromowiec wędrowała pieszo przez Krościenko i Łącko, wozem do Sącza, potem znowu pieszo do Grybowa i Stróż, by 5 września 39 r. znaleźć się pod Lwowem, w Gródku Jagiellońskim (ok. 50 km), dokąd dojechali pociągiem ewakuacyjnym ze Stróż. Tu na stacji kolejowej przeżyli nalot hitlerowskich bombowców, po którym Olga zrezygnowała z dotarcia do Lwowa. Postanowiła udać się do Kosowa, blisko granicy polsko-rumuńskiej. Znajdowało się tam sanatorium dr. Tarnawskiego, przyjaciela Olgi.
Wyjazd do Anglii 8 września 1939 r. trochę pieszo, trochę wozem i koleją, dotarła do Kołomyji, a stamtąd autobusem do Kosowa. Dr Tarnawski przyjął ich bardzo serdecznie i zaopiekował się nimi. Kiedy 17.09.39r. Armia Czerwona zadała Polsce zdradziecki cios w plecy (mimo umowy polsko-rosyjskiej o nieagresji), wkraczając na całej długości granicy, Olga podjęła decyzję o wyjeździe z kraju, tym bardziej, że była już na listach osób poszukiwanych przez Gestapo (niemiecka policja polityczna), a przeznaczonych do aresztowania i rozstrzelania. Wyjechała. Przez Rumunię, Jugosławię, Włochy i Francję, dzięki interwencji światowych władz żeńskiego skautingu, dotarła w październiku 1939 roku do Anglii. W kilka tygodni później, 14.11.39. Królowa Brytyjska w londyńskiej Głównej Kwaterze Skautek osobiście udekorowała Olgę Małkowską Brązowym Krzyżem Zasługi mówiąc: „Daję Ci go dla harcerek polskich, lecz nikt nie zasłużył na niego bardziej niż Ty”. Wzruszona Oleńka odpowiedziała: „Przyjmuję go jako depozyt, a kiedy wrócimy do Polski, zawiśnie on
13
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ w naszej Głównej Kwaterze na honorowym miejscu”. Losy tego Krzyża nie są znane. Prawdopodobnie zaginął podczas wojny.
Działalność na uchodźctwie
14
Już w styczniu 1940 r. Olga otworzyła w Dortmounth, w hrabstwie Devon nad morzem, Dom Polskiego Dziecka. Aby zdobyć fundusze na jego utrzymanie Olga jeździła po Anglii z odczytami o Polsce. Jesienią tego samego roku, na skutek zagrożenia wojennego (ustawiczne bombardowania w tym rejonie Anglii), przeniosła się do Szkocji, do rezydencji Castlemains lorda Erla of Home (późniejszego premiera Anglii) w hrabstwie Lankarshire. Część domu Olga pozostawiła do użytku polskim harcerzom, przebywającym w Wielkiej Brytanii – żołnierzy, marynarzy i lotników. Jak do tego doszło? Otóż we Francji Rząd Emigracyjny chciał narzucić harcerstwu zarząd komisaryczny, czemu przeciwstawiła się większość znajdujących się na emigracji instruktorów. Po ewakuacji do Anglii instruktorzy harcerscy służący w wojsku zorganizowali w Perth, w Szkocji Zjazd, na którym wybrano Komitet pełniący funkcję Tymczasowej Rady Naczelnej. Na jego czele postawiono Olgę Małkowską. W tej sytuacji Rząd Emigracyjny odłożył projekt zarządu komisarycznego, ale nie przyjął i nie zatwierdził składu Komitetu. Mimo to Komitet pod przewodnictwem Olgi rozpoczął natychmiast pracę. Oleńka w tym czasie pracowała bardzo intensywnie: prowadziła Dom Polskiego Dziecka, uczy w istniejącej tu szkole, jeździ z odczytami, jest aktywna w harcerstwie i w skautingu międzynarodowym, współpracuje z miejscową ludnością. Rosnące koszty utrzymania Domu skłoniły Olgę do zwrócenia się do zwrócenia się do emigracyjnego Ministerstwa Oświaty z prośbą o pomoc finansową. Odpowiedź była „rewelacyjna” – miała otrzymać dotację w wysokości 5 funtów na miesiąc (tyle co ówczesna, przeciętna emerytura). Oczywiście z takiej „pomocy” Olga zrezygnowała. Wkrótce spotkała Druhnę Oleńkę jeszcze większa przykrość – Ministerstwo Oświaty zawiadomiło ją, że z braku kwalifikacji nauczycielskich musi zrezygnować z prowadzenia szkoły w Castlemains i może Rysunek 8. Dom Polskiego Dziecka zajmować się jedynie administracją Domu. Latem 1942 r. Olga opuściła placówkę i wyjechała do Londynu Następne dwa lata Olga bardzo intensywnie pracuje w harcerstwie i międzynarodowym skautingu, lecząc równocześnie chorobę płuc.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ Zmieniła się w tym czasie sytuacja Komitetu Naczelnego, kiedy to w sierpniu 1942r. Rząd Emigracyjny uznał go za „reprezentację na czas wojny Związku Harcerstwa Polskiego w Wielkiej Brytanii, krajach sprzymierzonych i neutralnych”. W styczniu 1943 r. spośród 19-osobowego Komitetu wybrano 7-osobowe prezydium z Olgą Małkowską jako przewodniczącą. Ponownie.
Rysunek 9. Konferencja skautek 1932 r.
W światowym ruchu skautowym Olga jest również bardzo aktywna: jest członkiem Doraźnego Światowego Komitetu Pomocy Skautkom, przewodniczy jednemu z podkomitetów Komitetu Tymczasowego Skautek (dawne Światowe Biuro Skautek i Przewodniczek) oraz jest współzałożycielką GIS (Girls International Service) – organizacji niosącej pomoc zniszczonym przez wojnę krajom, a w szczególności otaczające opieką dzieci chore i bezdomne. Kiedy po zakończeniu wojny skautki z GIS-u chciały przyjechać do Polski, ówczesne władze komunistyczne nie wpuściły ich do kraju. Dary jednak dotarły za pośrednictwem Caritasu.
Trudny czas i problemy zdrowotne W latach 1944 – 48 Olga bardzo ciężko chorowała (porażenie nerwu równowagi) i nie mogła chodzić, a lekarze nie mieli nadziei, że z tego wyjdzie. W swych notatkach, z października 1944 roku, tak pisze o tym: „Lekarz twierdzi, że dostałam tego z przepracowania i zgryzoty. Przyznam, że mnie Warszawa dobiła (był to okres Powstania Warszawskiego, kiedy to Polacy samotnie walczyli, a rzekomy sojusznik, Rosjanie - Armia Czerwona ze spokojem się temu przyglądała zza Wisły, nie udzielając żadnej pomocy – przyp. E.D.). Dobiła mnie świadomość, że my tu nic zrobić nie możemy, podczas kiedy tam najlepsi giną... Chyba Bóg obrał sobie nas i przeznaczył do jakiegoś wielkiego celu, skoro nas teraz na takie próby wystawia. Żaden naród nie nacierpiał się tyle, co my. Może jedynie Żydzi. Mimo wszystko wierzę, jak zawsze wierzyłam, że Polska będzie jeszcze kiedyś potęgą w świecie, nie potęgą finansową ani polityczną, ani handlową, ale potęgą duchową. Ona (Polska – przyp. E.D.) to zdobywa krwią i męką straszliwą. Dziś Ona jest natchnieniem świata, jak powiedział Roosvelt (ówczesny prezydent USA – przyp. E.D.), jutro będzie drogowskazem. Gdy narody zaczną się gubić w labiryncie materialistycznych celów, Polska im wskaże drogę prawdziwego odrodzenia. Doprawdy Druhu, dumni powinniśmy być z tego, że należymy do takiego narodu. Ale równocześnie kładzie na nas ciężki obowiązek, by być Polakiem, to znaczy żyć szlachetnie”.
15
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ Okres powojenny
16
Nareszcie koniec wojny! Radość na ulicach, rozśpiewane, uśmiechnięte, roztańczone tłumy. Jednak w sercach wielu Polaków będących w maju 1945 roku w Anglii jest smutek, troska i ból podejmowanych decyzji: NIE WRACAĆ DO OJCZYZNY! Wieści jakie docierają z Polski są przygnębiające. Po pięciu latach hitlerowskiej niewoli, rzekomi wyzwoliciele – Rosjanie zaczynają postępować tak samo, jak poprzednicy: aresztowania, więzienia bez wyroku, powszechne zastraszenie, wywózka do obozów, ale tym razem na wschód, na Syberię. Druhna Oleńka, jak tysiące innych Polaków postanowiła pozostać w Anglii. Jedyną radością w tym czasie był szczęśliwy powrót Lutyka z wojny, o którym do 1943 r. nic nie wiedziała. Okazało się, że już w 1940 r. został złapany przez Niemców i osadzony w więzieniu, z którego uciekł. Ponownie schwytany, zamknięty został w obozie jenieckim we Włoszech, z którego uwolnili go Anglicy. W kwietniu 1948 r. Olga nabyła piękną posiadłość – Hawson Court na południowym wybrzeżu Anglii, w którym zorganizowała ponownie Dom Polskiego Dziecka. Dom już własny, niezależny od jakichkolwiek władz emigracyjnych.
Działalność w służbie dziecku Jednym z głównych sposobów wychowywania było wdrażanie dzieci do pracy domowej. Obowiązywała ona wszystkich, nawet 4-letnie maluchy. Gdy jedno dziecko sprzątało schody, inne korytarz, a jeszcze inne sypialnię czy jadalnię. Po każdej grze lub zabawie dzieci musiały po sobie posprzątać. Jeśli dziecko wyrządziło krzywdę drugiemu, winne było je przeprosić i krzywdę wynagrodzić. Ponosiło więc przykrą konsekwencję popełnionego czynu. Nie ponosiło natomiast tych skutków, jeśli mu to się przydarzyło przypadkiem, bez jego wyraźnej winy. Dzieci przebywające w Hawson Court uczyły się w miejscowej szkole, ale j. polskiego i historii Polski uczyła Druhna Oleńka. Uczyła ich również pływania i zamiłowania do wędrówek, do przyrody i do przygody. Z biegiem lat tęsknota Olgi za krajem ojczystym rosła. Brakowało jej codziennej polskiej mowy i ukochanych Tatr. Coraz częściej Olga myśli o powrocie do kraju, choć wie, że nie będzie to Polska wolna i niepodległa.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ W 1959 roku zorganizowała wycieczkę swych dzieci do Polski. Pomogła jej w tym, mieszkająca w kraju, jej przyjaciółka dh. Józefina Łapińska. Większość dzieci umieszczono u ich rodzin (babcie, wujkowie, ciocie). Do Anglii wróciły oczarowane Polską. Niektóre z dzieci zaczęły namawiać rodziców do powrotu do kraju. Nie spodobało się to kręgom emigracyjnym do tego stopnia, że zaczęto namawiać rodziców do zabierania dzieci z Hawson Court i cofnęły moralne poparcie dla działalności Olgi.
17
Rysunek 10. Hawson Court
Powrót do ojczyzny Stanowisko Polonii przyspieszyło decyzję. Olga sprzedała Hawson Court i w kwietniu 1961 r. wróciła do Polski. Miała wówczas 73 lata. Początkowo (przez rok) mieszkała we Wrocławiu. Potem, bardzo krótko, w Krakowie, by wreszcie osiąść już na stałe w Zakopanem. Po sprzedaniu samochodu, którym przyjechała z Anglii, i reszty ziemi w Sromowcach, kupiła mały domek na ul. Małe Żywczańskie 13a. Była blisko swoich ukochanych Tatr. Początkowo udzielała lekcji j. angielskiego i w okresie letnim jeździła do swojej ulubionej „Pustelni” w Pieninach. Prowadziła obszerną korespondencję ze skautkami i przyjaciółmi z całego świata. Ogromną radość sprawiały jej zawsze odwiedziny Lutyka z Anglii, który przyjeżdżał wraz z rodziną na każdy letni urlop.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ Końcówka życia Opiekowały się nią miejscowe Siostry Albertanki, sąsiedzi i odwieczna przyjaciółka Maria „Marol” Chmielowska. Odwiedzały ją starsze i młodsze harcerki oraz harcerze, pamiętał dawne „dworkowe” dzieci. Miała ponad osiemdziesiąt lat, gdy jeszcze samotnie chodziła na spacery w góry.
18
Druhna Oleńka zachorowała 11 stycznia 1979 r. Słabła z dnia na dzień, miała coraz gorszy apetyt i, jak to określiła „Marol”, „była obecna ciałem, ale nie duchem – umierała”. Odeszła na „wieczną wartę” w nocy z 15 na 16 stycznia 1979 roku, równo 60 lat po śmierci Andrzeja. „Odeszła, przeżywszy pięknie długi wiek. Kruche zdrowie nie osłabiło silnego ducha. Słabość krusz, du-cha tęż – pozostało jej hasłem” – tak pięknie pisała o niej jedna z jej dawnych wychowanek. Pochowano Ją w mroźny, styczniowy dzień na tzw. nowym cmentarzu. Władze komunistyczne nie zezwoliły na pochówek na zakopiańskim starym Cmentarzu Zasłużonych, nie pozwoliły też na obecność harcerskich sztandarów, na przyjazd harcerskich władz. Obecni byli jednak na pogrzebie Pierwszej Polskiej Harcerki harcerscy seniorzy i harcerska młodzież. Z Anglii przyjechał Lutyk. Kondukt pogrzebowy, mimo potężnego mrozu (ok. –25 st. C), liczył sobie kilkaset osób. Nad jej grobem długo rozbrzmiewały harcerskie pieśni i piosenki. Rysunek 11. Grób Olgi w Zakopanem
Bibliografia: Barbara Wachowicz "Druhno Oleńko! Druhu Andrzeju!"
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Procedura przebiegu kampanii bohater
Decyzja zjadu o przygotowaniu i przeprowadzeniu kampanii bohater
19 Plebiscyt rady chorągwi ws. wyboru bohatera kampanii
Ogłoszenie decyzji chorągwianej wspólnoty ws. wyboru kandydata na bohatera kampanii w rozkazie komendanta chorągwi
Opracowanie przez radę chorągwi przebiegu kampanii i podjęcie uchwały ws. jej otwarcia
Ogłoszenie decyzji o otwarciu kampanii bohater chorągwi przez Naczelnika ZHP
Realizacja zadań przewidzianych w kampanii bohater przez wspólnotę chorągwianę i jej podsumowanie przez radę chorągwi pod koniec roku harcerskiego 2016/17
Nadanie imienia Olgi Drahonowskiej-Małkowskiej chorągwi na wniosek rady chorągwi rozkazem Naczelnika ZHP
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Zasady przeprowadzenia kampanii bohater
20
1. Kampania bohater trwa od września 2016 do sierpnia 2017. 2. W kampanii biorą aktywny udział wszystkie podstawowe jednostki organizacyjnej ZHP działającej na terenie Chorągwi Ziemi Lubuskiej ZHP. 3. Poprzez aktywny udział rozumie się wykonanie przez drużyny, komendy hufców oraz odpowiednie zespoły instruktorskie działające przy komendzie chorągwi zadań przewidzianych niniejszym programem kampanii oraz udokumentowanie ich wykonania w sposób przewidziany w tym regulaminie. 4. Kampania oparta jest o comiesięczne zadania przewidziane na poziomie: drużyny/gromady/kręgu, hufca oraz chorągwi. 5. Do obowiązku każdego poziomu naszej chorągwianej wspólnoty należy zrealizowanie przewidzianego zadania i wysłanie zdjęcia z hasztagiem #kampaniaCHZL na fanpage chorągwi na portalu facebook.com. 6. Kampanię uznaje się za pomyślnie przeprowadzoną, gdy 75% zadań przewidzianych w tym programie zostanie zrealizowana przez minimum połowę uprawnionych do udziału w niej jednostek lub zespołów. 7. Nadzór nad poprawnością realizacji zadań spoczywa na radzie chorągwi przy czynnym udziale komendy chorągwi oraz korpusu komendantów hufców. 8. Kampania kończy się w momencie zwołania przez komendę chorągwi Zlotu Chorągwi Ziemi Lubuskiej ZHP w sierpniu 2017 r., gdzie nastąpi uroczyste podsumowanie starań całej wspólnoty o prawo do noszenia imienia dh. Olgi Drahonowskiej-Małkowskiej. 9. W związku z faktem, że kampania jest wyrazem woli Zjazdu Nadzwyczajnego naszej chorągwi nakłada się obowiązek na wszystkie komendy hufców o pełną mobilizację swoich środowisko do aktywnego udziału w tej kampanii. Szczególną odpowiedzialność za realizację niniejszych zadań nakłada się na członka komendy hufca odpowiedzialnego za pracę z kadrą i programem oraz zobowiązuje się go do comiesięcznego składania raportu w postaci maila informującego o postępach w przebiegu kampanii na adres biura komendy chorągwi. 10. Niniejszy program określa jedynie zadanie do zrealizowania, a nie formę jego wykonania. Sposób realizacji zadania pozostawia się zatem w gestii wykonującego zadanie. Najważniejszym elementem pracy z danym zadaniem jest przybliżenie poprzez jego wykonanie postaci i dzieła życia dh. Olgi Małkowskiej.
realizacja zadania (zdjęcie ze zbiórki)
zdjęcie publikujemy z #kampaniaCHZL na fanpage choragwi na facebook.com
comiesięcznie członek komendy hufca ds. programu przesyła notkę mailem do biura chorągwi
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
21
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Wrzesień 2016 U początku ruchu skautowego w Polsce stoi ta sama idea, która ogarnęła dzięki Robertowi Baden-Powellow’i cały świat, a nasz kraj dzięki druhom Andrzejowi i Oldze Małkowskim. U progu nowego roku harcerskiego sięgnijmy zatem wspólnie do źródła i skupmy nasz wysiłek na ponownym odczytaniu Przyrzeczenia i Prawa, które są fundamentami prawidłowej pracy harcerskiej rodziny.
22
DRUŻYNA W trakcie ogniska rozpoczynającego nowy rok harcerski 2016/17 opowiedz swojej drużynie gawędę o druhnie Oldze (załącznik nr 1), a następnie naucz swoją drużynę piosenkę „Harcerskie Ideały/Ramię pręż” (załącznik nr 2). Nagraj wykonanie tego utworu przez waszą drużynę i opublikuj je na fanpage’u naszej chorągwi na facebook.com. Zakończ ognisko odnowieniem Przyrzeczenia Harcerskiego swoich druhów!
HUFIEC Na pierwszej odprawie swojej kadry wręcz swojej komendzie pocięty na kawałki oficjalny komentarz do Prawa Harcerskiego. Spróbuj razem z kadrą ułożyć go ponownie w całość, a przy okazji przeprowadź dyskusję jak Prawo Harcerskie oddziałuje na życie twojego zespołu. Zdjęcie ze zbiórki opublikuj na facebook’u chorągwi z odpowiednim hasztagiem i nazwą swojego hufca.
CHORĄGIEW Opublikujcie na fanpage’u chorągwi film o początkach harcerstwa (link w załączniku nr 3), tworząc przy okazji wpis z pozdrowieniami i życzenia komendanta chorągwi dla wszystkich komend związany z rozpoczynającym się nowym rokiem harcerskim.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Październik 2016 Olga Małkowska była aktywną harcmistrzynią wpływającą na tworzenie się nowej organizacji harcerskiej na ziemiach polskich. Posiadała świadomość, że na instruktorze i każdym członku naszej harcerskiej rodziny spoczywa obowiązek współuczestniczenia w kreowaniu harcerskiej tożsamości i aktywnego udziału we wszystkich formach pracy instruktorskiej, które budowały ZHP od podstaw.
DRUŻYNA
23
Przygotujcie plakat przedstawiający swoją wymarzoną drużynę. Pokażcie na nim, jak wyobrażacie sobie jej przyszłość, z kim możecie współpracować, aby osiągnąć ten zamierzony cel i co Wasza drużyna może dać swojej lokalnej społeczności. Zdjęcia swoich plakatów opublikujcie z odpowiednim opisem na fanpage’u chorągwianym, a oryginały wyślijcie przez swoją komendę hufca do chorągwi.
HUFIEC Zachęć jak największa liczbę instruktorów swojego hufca do udziału w konferencji instruktorskiej naszej chorągwi dotyczącej proponowanym przez komisję statutową ZHP zmian w Statucie Związku Harcerstwa Polskiego. Spróbuj wysłać na to spotkanie przynajmniej 5 członków swojego hufca. Na miejscu zróbcie zdjęcie swojej delegacji i przede wszystkim aktywnie zaangażujcie się w debatę.
CHORĄGIEW Przygotujcie wspólnie jako władze chorągwiane konferencję z udziałem Wiceprzewodniczącego ZHP poświęconą zmianom we Statucie ZHP oraz bieżącym sprawom chorągwi. Materiały z konferencji przekażcie potem mailowo wszystkim hufcom oraz kręgom instruktorskim.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Listopad 2016 Jak i dla każdego harcerza słowo „Ojczyzna” znaczy wiele, tak i dla dh. Oleńki miało ono istotną wartość. W tym miesiącu w związku z Dniem Niepodległości warto radośnie uczcić fakt, że jesteśmy niepodległym państwem oraz wspomnieć tych, którzy dla tego wolności walczyli i oddawali swoje życie. Niech miesiąc ten pozwoli nam sięgnąć do takich wartości jak: patriotyzm, radość, wolność, żywa pamięć.
24
DRUŻYNA Znajdź z drużyną na swoim lokalnym cmentarzu opuszczone i zaniedbane groby, którymi zaopiekujecie się i doprowadzicie do porządku przed Zaduszkami. Zróbcie w tym miesiącu także zbiórkę o pierwszych polskich skautach i ich walce o niepodległą Ojczyznę (najlepiej w formie gry fabularno-historycznej). Zdjęcia z obu tych akcji opublikujcie na facebook’u chorągwi.
HUFIEC Zorganizuj zbiórkę kadry na cmentarzu, aby wspólnie uczcić pamięć instruktorów z Waszego hufca, którzy odeszli już na wieczną wartę. Następnie zróbcie sobie spotkanie przy herbatce i wysłuchajcie gawędy najstarszego żyjącego instruktora w Waszym środowisku. Zdjęcia z tego spotkania opublikujcie online.
CHORĄGIEW Przygotujcie i przeprowadźcie Chorągwiany Festiwal Festiwali, gdzie jedną z kategorii konkursowych będzie pieśń patriotyczna. Wideorelację z tego festiwalu opublikujcie na fanpage’u chorągwi i na stronie WWW.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
25
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Grudzień 2016 Olga Małkowska całe swoje życie poświęcie służbie dziecku. Zarówno w Polsce jak i na emigracji, zawsze miała przed oczyma ten jeden cel – służyć i pomagać najmłodszym oraz bezbronnym. W okresie bliskoświątecznym warto w naszej pracy harcerskiej pochylić się nad problemami drugiego człowieka. Niech duch braterstwa, który charakteryzuje nasz ruch, przeniknie czas Bożego Narodzenia.
26
DRUŻYNA Przeprowadź ze swoją drużyną zwiad środowiskowy, aby odnaleźć rodzinę, która z powodu ubóstwa nie będzie w stanie zakupić prezentów. Następnie całą jednostką przygotujcie tajemniczą paczkę podarunkową dla najmłodszych z tego domu i jako delegacja św. Mikołaja udajcie się przekazać swój prezent potrzebującym. Jednocześnie wybierzcie się patrolem na organizowany przez chorągiew wyjazd do Zakopanego na Zlot Betlejemskiego Światła Pokoju.
HUFIEC Przygotujcie z komendą hufca kartki z życzeniami dla wszystkich obecnych i byłych instruktorów waszego środowiska (nie mailowe, tylko tradycyjne), które albo wyślecie do nich pocztą albo osobiście wręczycie. Potwierdzeniem zadania będzie jedna z kartek przygotowanych przez was i wysłana z życzeniami do biura komendy chorągwi.
CHORĄGIEW Przygotujcie chorągwiany wyjazd na Zlot Betlejemskiego Światła Pokoju w Zakopanych, aby na miejscu zobaczyć Muzeum Harcerskie im. Andrzeja i Olgi Małkowskich oraz ich grób.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Styczeń 2017 Życie druhny Oleńki to prawdziwa skarbnica wiedzy o tym jaki skaut-harcerz winnien być. W ramach kampanii nie zapomnijcie korzystać z niej i dzięki życiu naszej bohaterki wcielać w program naszych drużyn idee harcerskiej postawy takie jak: służba, oddanie, wierność i powinność. Niech czas poznawania dh. Olgi będzie też chwilą spojrzenie w siebie i na swoją harcerską służbę innym.
DRUŻYNA
27
Poproście swoje druhny i druhów o zapoznanie się z życiorysem dh. Oleńki dostępnym w tym opracowaniu, a następnie w harcówce zorganizujcie turniej wiedzy o życiu bohaterki naszej kampanii (np. w formie turnieju „1z10”). Zróbcie zdjęcie zwycięzcy tego pojedynku i opublikujcie jego zdjęcie w mundurze na profilu facebook’owym naszej chorągwi.
HUFIEC Organizując Zimową Akcję Letnią zaprogramujcie w planie biwaku zimowego świecowisko poświęcone bohaterce naszej kampanii. Główną myśl gawędy na tym spotkaniu oprzyjcie o jej myśl: „Trudności życia są błogosławieństwem, gdyż przezwyciężanie ich oznacza zwycięstwo”. Tekst gawędy prześlijcie mailowo do biura komendy chorągwi, a zdjęcie ze świecowiska opublikujcie na fanpage’u chorągwi.
CHORĄGIEW Niech zespół programowy przygotuje prezentację multimedialną o życiu dh. Oleńki i opublikuje ją online. Materiał mailowo prześlijcie komendom hufców przed Akcją Zimową, aby posłużyła im do pracy nad realizacją ich zadania w tym miesiącu.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Luty 2017 Olga Małkowska czynnie uczestniczyła w budowaniu Światowej Organizacji Przewodniczek i Skautek (WAGGGS). Jej zaangażowanie i trud w budowaniu rzeczywistości skautowej zauważyłamy po dziś dzień. Luty to miesiąc najważniejszego święta wszystkich skautów – Dnia Myśli Braterskiej. Niech ten czas będzie dla nas okazją do refleksji nad naszym „zielonym” życiem w mudurze.
28
DRUŻYNA Wykonajcie ze swoich zdjęć z życia drużyny kolaż, tak aby w jego wnętrzu znalazły się litery DMB. Swoją pracę opublikujcie na facebook’u chorągwi. Dodatkowo spróbujcie stworzyć autorską piosenkę o Oldze Małkowskiej, która weźmie udział w konkursie na chorągwianą piosenkę naszej kampanii. Jej nagranie podeślijcie na fanpage’a chorągwi do końca marca 2017.
HUFIEC Na świecowisku instruktorskim z okazji Dnia Myśli Braterskiej zróbcie metodą zespołową i używając np. techniki „słoneczka” diagram o realizowaniu przez Waszą wspólnotę idei: „braterstwa”, „samorozwoju” i „wzajemnego szacunku”. Zdjęcia tych trzech diagramów opublikujcie online na portalu społecznościowym.
CHORĄGIEW Zaproście do komendy chorągwi po jednym przybocznym z każdego hufca, aby wspólnie przy herbacie i ciastku porozmawiać o sprawach chorągwianych. Potem przekażcie online relację z tego spotkania.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
29
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Marzec 2017 Druhna Olga Małkowska w okresie emigracji pełniła rolę Naczelniczki ZHP na uchodźctwie (w Wielkiej Brytani). Swoją pracą i pasją zarażała innych instruktorów przebywających w Zjednoczym Królestwie do kontynuowania misji Związku i wychowywaniu kolejnych pokoleń w duchu harcerskich ideałów. Dzięki temu ZHP nadal oddziałowywało na międzynarodowy ruch skautowy.
30
DRUŻYNA Zorganizujcie swoim drużynami spotkanie z seniorami ZHP. W ramach zbiórki przeprowadźcie wywiad dotyczący historii Waszego hufca. Następnie poproście zaproszonego gościa, aby był jurorem w konkursie na najlepszy okrzyk zastępu, który związany ma być z wiosną i historią Waszej drużyny. Zdjęcie z tego spotkania opublikujcie na facebook’u na profilu choragwi.
HUFIEC Wybierzcie się całą komendą na zbiórkę wypadową np. do kina. Oczywiście wyjazd musi być mundurowy, a po wszystkim powinna pojawić się fotorelacja z tego wydarzenia. W trakcie Waszej wyprawy porozmawiajcie bieżących sprawach Waszego środowiska (pamiętając, że Waszym podstawowym obowiązkiem w tym zadaniu jest wspólna zabawa i miłe spędzenie czasu).
CHORĄGIEW Odwiedźcie w tym miesiącu min. 3 hufce, o których macie świadomość, że potrzebują spotkania się z Wami lub są w trudnej sytuacji. Koniecznie przywieźcie ze sobą na to spotkanie jakiś miły upominek.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Kwiecień 2017 Mimo trudności zdrowotnych dh. Oleńka zawsze pamiętała, że jest przede wszystkim dla innych. Miała świadomość, że od jej pracy zależy los wielu ludzi, którzy jej ufali i pragnęli z nią rozwijać ruch harcerski. Harcerstwo było dla niej jak rodzina, a każdy mający do nią jakąś sprawę, nigdy nie został odprawiony z niczym.
DRUŻYNA
31
Znajdźcie w okolicy Dom Dziecka lub Dom Opieki Społecznej. Umówcie się z dyrekcją ośrodka na zorganizowanie wspólnych zajęć z dana grupą (możecie np. przygotować koncert piosenki, popołudnie gier z pensjonariuszami lub inną ciekawą formę bycia ze sobą). Realizując to zadanie pamiętajcie, że harcerz widzi w innym człowieku bliźniego i jest czuły na jego potrzeby. Zdajcie potem relację ze swojej służby online.
HUFIEC Zaproście na zbiórkę instruktorską jakąś ważną osobę publiczną w Waszej lokalnej społeczności. Omówcie z nią istotne dla Waszego hufca sprawy. Na najbliższej odprawie chorągwianej podzielcie się z innymi hufcami, tym co udało się Wam dzięki temu spotkaniu osiągnąć.
CHORĄGIEW Jako Chorągwiana Komisja Rewizyjna zaplanujcie objazd po hufcach w chorągwi lub zbiórkę przewodniczących komisji, aby omówić z instruktorami chorągwi bieżące problemy oraz sukcesy w pracy hufców.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Maj 2017 Nasza bohaterka jak każda harcerka kochała przyrodę. Gdy w końcu możliwy stał się dla niej powrót do ojczyzny, postawiła ponownie zamieszkać u stóp Tatr. Miesiąc maj to idealna okazja do harcowania po pobliskich okolicach. Korzystając z mądrości dh. Oleńki nie siedź w swojej harcerskiej izbie tylko wyrusz w świat.
32
DRUŻYNA Zróbcie całą drużyną sesję fotograficzną w mundurach na łonie przyrody. Spróbujcie też przygotować herbatę z pokrzywy w warunkach polowych i upiec ciasto BiPi lub podpłomyki. W czasie wiosennego ogniska zagrajcie w kalambury dotyczące różnych zawodów związanych ze służbą i pracą na rzecz innych (np. lekarz, weterynarz, pilot, itp.). Całą swoją wyprawę i zdjęcia z niej umieśćcie na profilu naszej chorągwi.
HUFIEC Zorganizujcie ognisko instruktorskie. Nauczcie się wspólnie kilku nowych pieśni harcerskich, które śpiewa się w Waszych drużynach. A może uda Wam się wspólnie wymyślić nową pieśń np. o swoim hufcu? Zdjęcia z tego ogniska opublikujcie online.
CHORĄGIEW Jako przedstawiciele władz chorągwi (członkowie komendy, rady, komisji, sądu) weźcie udział w apelach rajdów organizowanych w naszej chorągwi. Bądźcie blisko swoich harcerzy i ludzi, którzy na co dzień pracują z młodym pokoleniem ZHP.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
33
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Czerwiec 2017 Życie dh. Olgi Małkowskiej to przykład życia kobiety pełnej pasji i siły ducha. Zbliżający się koniec naszej kampanii niech będzie chwilą podsumowania tego, czego nauczyliśmy się naśladując w swojej służbie postawy naszej bohaterki. Przed zbliżającą się Akcją Letnią jak i w trakcie niej znajdźcie na to czas.
34
DRUŻYNA Wybierzcie się na wyprawę rowerami. Odwiedźcie kilka ciekawych miejsc w Waszej okolicy, które potem zaprezentujecie w multimedialnym przewodniku o Waszym regionie. Zadanie to realizuje wymagania sprawności „Przewodnik/-czka po...” Udostępnijcie na profilu naszej chorągwi prezentację o Waszej okolice tzw. miniprzewodnik Waszego autorstwa.
HUFIEC Przygotowując Waszą Harcerską Akcję Letnią zaplanujcie na obozie jedno wydarzenie obozowe dotyczące bohaterki naszej kampanii. Konspekt tych zajęć wyślijcie do biura chorągwi. Najciekawszy pomysł uhonorujemy specjalnym dyplomem i publikacją online. Pamiętajcie, aby konspekt trafił do biura przed 30.06.2017 r.
CHORĄGIEW W trakcie szkolenia kadr obozowych zorganizujcie świecowisko/ognisko poświęcone podsumowaniu kampanii z instruktorami biorącymi udział w odprawie. Niech będzie to czas wspólnego śpiewu i refleksji. Fotorelację opublikujcie potem online na facebook.com.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Lipiec 2017 Jesteśmy już prawie u celu. Czas teraz sięgnąć znowu wstecz i wyciągając odpowiednie wnioski z odwagą spojrzeć na przyszłość. Można znajdzie się w niej kiedyś okazja, aby wybrać się do Zakopanego i odwiedzić grób dh. Oleńki? Teraz zaś rozkoszujcie się obozem i szykujcie się na Zlot Chorągwi.
DRUŻYNA
35
Wyślijcie do biura komendy chorągwi życzenia z miejsca Waszego obozowania!
HUFIEC Pamiętajcie, aby zrealizować zadanie programowe opracowane w czerwcu! Przygotujcie też z kadrą kwestię związane z udziałem jak najliczniejszej reprezentacji Waszego hufca w Zlocie Chorągwi w sierpniu
CHORĄGIEW Zacznijcie domykać kwestię organizacyjne ze Zlotem Chorągwi. Zebrane dotychczas materiały z kampanii przygotujcie do prezentacji na spotkaniu chorągwi w sierpniu.
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Siepień 2017 Czas spotkać się przy jednym ogniu, złączeni myślą, że nasza wspólna praca zaowocowała zdobyciem przez naszą chorągwianą wspólnotę imienia dh. Olgi. Wierzymy, że każdemu środowisku uda się przybyć na Zlot, aby jako jedna chorągiew uczcić finał naszych kilku miesięcy harcerskiej pracy. Do zobaczenia!
36
DRUŻYNA HUFIEC CHORĄGIEW
! Weźcie udział w podsumowaniu kampanii i Zlocie Chorągwi!
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
Załączniki do realizacji zadań: Zał. 1 Gawęda o Andrzeju i Oldze Dziś zasiądziemy do kręgu harcerskiego, aby u początku nowego roku harcerskiego i w związku z wielkim wydarzeniem w naszej chorągwi, jakim jest rozpoczęta kampania pochylić się nad postacią druhny Olgi (której imię zdobywać będziemy w tym roku całą harcerską rodziną Ziemi Lubuskiej), a przy okazji wspomnimy także o jej mężu, druhu Andrzeju! Druhny i Druhowie wsłuchajcie się w te oto słowa, które mam dziś dla Was! Druhno Oleńko! Druhu Andrzeju! Usiądźcie przy naszym ogniu – zanućcie – Idzie noc, dzień ucieka – a my trwamy!”. W bieżącym roku – w tym szczególnym roku chciałabym Wam drogie Druhny przybliżyć te świetlane postaci i ich działalność. Andrzej Małkowski twórca harcerstwa polskiego, już jako kilkunastoletni chłopiec napisał w swoim pamiętniku: „Od dziś moje życie należy do Ojczyzny” i temu postanowieniu pozostał wierny – mówi też: „Człowiek dopiero jest człowiekiem, gdy żyje w służbie idei”. Taką służbę odnalazł w skautingu. Wiemy, w jakich czasach rodziło się polskie harcerstwo: zabory, walka o odzyskanie niepodległości, czasy bardzo trudne. Małkowski był duszą rodzącego się polskiego skautingu. 26 lutego 1911 roku na zebraniu „Sokoła – Macierzy” debatowano nad tym angielskim wynalazkiem – nad powstaniem skautingu. To w Oleńka Drahonowska „wspaniały okaz młodości i siły” przekazała sens słów Andrzeja, które zabrzmiały jak odezwa: „Kto wie, czy właśnie skauting nie jest tą siłą która rozsadzi strupieszałą skorupę dzisiejszego świata?” To on Andrzej podejmie się zorganizowania drużyny skautowej tu we Lwowie i w całej Polsce.” Napisał podręcznik pt.: „Skauting, jako system wychowawczy”. Małkowski nadał organizacji idee skautowego Baden Powella, ale w polskiej oprawie i obliczu opartym na chwalebnym rycerstwie polskim. Stąd nazwy pozostałe do dzisiaj: zastęp, drużyna, hufiec, chorągiew. Zafascynowany skautingiem, uczył jak można wychować młodzież, kształtować prawe charaktery. Pragnął wychować ludzi dzielnych, pełnych godności, siły, wiedzy, gorących patriotów. Zdolnych i chętnych do pracy, a w razie potrzeby umiejących skutecznie pomóc Ojczyźnie. Andrzej uważał, że skaut musi być wytrzymałym, ponieważ obowiązkiem jego jest pomagać innym i służyć sprawie na wzór rycerza – Zawiszy Czarnego. Drukował materiały o skautingu i harcerstwie w dwutygodniku „Skaut”. Był autorem prawa skautowego, na którym do dziś opiera się nasze Prawo Harcerskie. 1 marca 1914 roku ogłoszono tekst Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego. Już w pierwszym numerze „Skauta” ogłoszono konkurs na odznakę harcerską. Konkurs ten wygrał Ksiądz Kazimierz Lutosławski Twórca Krzyża Harcerskiego. Wzorował się na najwyższym polskim odznaczeniu wojskowym – „Krzyżu Virtuti Militarni.” Andrzej Małkowski jako pierwszy założył Krzyż Harcerski i stale go nosił – nasz Harcerski Świetlany Krzyż. We Lwowie – mieście, które uczyło dziejów – mogiłami Cmentarza Łyczakowskiego, gdzie spoczywa mickiewiczowski Ordon i Seweryn Goszczyński z Powstania Listopadowego, Grottger w cieniu powstańczego Krzyża z 1863 roku, autorka „Roty” Maria Konopnicka – tam zaczyna się skupiać cała Młoda Polska i to tu właśnie we Lwowie, gorącym sercu Polski spotkały się i połączyły dwa serca bohaterów: Olgi i Andrzeja – serca czyste, bezgranicznie oddane służbie dla Boga, Ojczyzny i bliźnim. Oni swym życiem, pracą i poświęceniem
37
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
38
stworzyli polskie harcerstwo, które trwa od prawie stu lat i odgrywa ważną rolę w wychowaniu pokoleń młodych Polaków, trwa – bo Oni nadali mu siłę nieugiętą. Olga włożyła wiele pracy w rozwój harcerstwa żeńskiego. Pełniła wiele funkcji od drużynowej do członkostwa w Naczelnictwie. Jedna z Jej harcerek wspomina: „Olga była chłodną i twardą i stal! – dla siebie i zawsze uroczą pociągająca wzwyż, ku słońcu innych i to nawet wówczas, gdy słońce jej życia chyliło się wyraźnie ku zachodowi.” Uczestniczyła w wielu konferencjach w kraju i za granicą. W 1913 roku drużyna Olgi wprowadziła do harcerstwa pozdrowienie „CZUWAJ”, które wyraża się we wszystkich językach, tę samą myśl – „Bądź gotów”. W tym samym roku ze względu na chorobę płuc, przeniosła się do Zakopanego i tam 19 czerwca 1913 roku odbył się pierwszy polski ślub harcerski – Olgi i Andrzeja Małkowskich, w harcerskich mundurach, ze światkami harcerzami, celebrowany przez księdza – harcerza Kazimierza Lutosławskiego, który specjalnie przyjechał ze Szwajcarii z Fryburga do Zakopanego by im udzielić błogosławieństwa. W lutym 1915 zaczyna się tułaczka Małkowskich – Austria, Francja, Anglia, Szwajcaria, Ameryka. 30 października 1915 roku w Chicago przychodzi na świat upragniony syn Olgi i Andrzeja. Otrzymuje dwa imiona Lutyk i Andrzej, to pierwsze imię pochodzi od bohaterskiego plemienia słowiańskiego „Lutyków”. Andrzej pragnął, aby jego syn był zawsze dzielnym „Lutykiem” i to pragnienie utrwalił w Jego imieniu. Los sprawił, że zawierucha I Wojny Światowej wciągnęła bezpowrotnie Andrzeja. Olga przez długie lata sama kontynuowała sprawy i idee, które obojgu były tak drogie. Wspólnym ich marzeniem było stworzenie „Rzeczypospolitej Lutyckiej”, osady lub gminy, której całe życie miało być zorganizowane po harcersku. W 1913 roku na II Międzynarodowej Konferencji Instruktorek Skautowych, Olga poznaje niezwykle aktywną Instruktorkę angielkę Violettę Mason, z którą nawiązała ścisły kontakt. Z czasem zmienił się on w serdeczną przyjaźń, która wiąże obie skautki na całe życie. Skautka Violetta decyduje się częściowo sfinansować marzenia Małkowskich. I tak w Pieninach nad Dunajcem powstają wymarzone domki każde z nich ma swoje hasło – pewnego rodzaju drogowskaz na życie. Dworek Cisowy „W jedności siła”, Orle Gniazdo „Coraz wyżej”, Watra „Idź i czyń”, Pustelnia „I nic nad Boga”. Domki te w dużej mierze wznoszone były rękami harcerek. Druhno Olgo, Druhno Andrzeju – nie umarliście, żyjecie w nas i w całych pokoleniach harcerskiej rodziny, a my kontynuujemy dalszą służbę Bogu, Ojczyźnie i Bliźnim. Powiedzcie mi kochani Harcerze i Harcerki, jak w swojej pracy i służbie przenosimy dalej dzieło, które zapoczątkowali druhowie Małkowscy. Czego możemy się od nich nauczyć i jak najlepiej kontynuować ich dzieło dalej?
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ Zał. 2. Harcerskie ideały/Ramię pręż Na ścianie masz kolekcję swoich barwnych wspomnień / D A e A / Suszony kwiat, naszyjnik, wiersz i liść Już tyle lat przypinasz szpilką na tej słomie To wszystko, co cenniejsze jest niż skarb
A
Po środku sam generał Robert Baden-Powell Rzeźbiony w drewnie lilijki smukły kształt Jest krzyża znak i srebrny orzeł jest w koronie A zaraz pod nim harcerskich dziesięć prawd
C
Ramię pręż, słabość krusz i nie zawiedź w potrzebie / D A e G / Podaj swą pomocną dłoń tym, co liczą na ciebie Zmieniaj świat, zawsze bądź sprawiedliwy i odważny Śmiało zwalczaj wszelkie zło, niech twym bratem będzie każdy I świeć przykładem świeć / G A D / I leć w przestworza leć I nieś ze sobą wieść Że być harcerzem chcesz A gdy spyta cię ktoś, skąd ten krzyż na twej piersi Z dumą odpowiesz mu - taki mają najdzielniejsi Bo choć mało mam lat w tym harcerskim mundurze Bogu, ludziom i Ojczyźnie na ich wieczną chwałę służę I świeć przykładem świeć I leć w przestworza leć I nieś ze sobą wieść Że być harcerzem chcesz
Zał. 3 link do filmu o początkach skautingu https://www.youtube.com/watch?v=LPjgYcOpPMk
39
kampania bohater CHORĄGWI ZIEMI LUBUSKIEJ ZHP o imię OLGI DRAHONOWSKIEJ-MAŁKOWSKIEJ
40