Postaw na… radę drużyny

POSTAW NA…

RADĘ DRUŻYNY

PHM. KATARZYNA NOWAKOWSKA, PHM. MICHAŁ ZIĘBA,PHM. NATALIA OLSZYŃSKA, PHM. JAKUB PUCELIK, PHM. ANITA CHLEBNA, PHM. PATRYK PRZYKOTA

Rozważania nad tym, czy powinniśmy stawiać na radę drużyny, należy zacząć zadania kilku przewrotnych pytań: czy do pracy drużyny harcerskiej niezbędne jest stworzenie rady drużyny? Czy bez tego drużyna będzie gorsza, nie będzie mogła zrealizować planu pracy? Czy rada drużyny jest potrzebna w każdej drużynie?

CZYM JEST RADA DRUŻYNY

Jak powszechnie wiadomo, od strony formalnej, zgodnie z instrukcją tworzenia i działania gromady, drużyny, kręgu i klubu specjalnościowego „działalnością drużyny: 1) harcerskiej kieruje drużynowy z udziałem rady drużyny, 2) starszoharcerskiej kieruje rada drużyny, której przewodzi drużynowy”. Dodatkowo Instrukcja określa, że „w skład rady drużyny harcerskiej i starszoharcerskiej wchodzą: drużynowy, opiekun drużynowego, przyboczni, zastępowi oraz ewentualnie inni członkowie drużyny, zgodnie z przyjętymi w drużynie ustaleniami”. Formalne zapisy związkowych regulaminów mogłyby jednoznacznie uciąć wszelkie dywagacje na ten temat. Warto jednak spojrzeć na to zagadnienie od innej strony – wychowawczej.

Wychowywanie młodego człowieka, które jest misją ZHP, to proces, który powinien zachodzić i przyświecać każdemu działaniu podejmowanemu przez instruktorów. RADA

DRUŻYNY JEST ORGANEM, POZWALAJĄCYM NA NAUKĘ ODPOWIEDZIALNOŚCI, SAMODZIELNOŚCI, A PRZEDE WSZYSTKIM SAMORZĄDNOŚCI. Harcmistrzyni Ewa Gąsiorowska w poradniku drużynowego drużyny starszoharcerskiej „W poszukiwaniu przygody”, wyróżniła

4 WAŻNE FUNKCJE JAKIE SPEŁNIA RADA DRUŻYNY: 1. WSPIERAJĄCĄ, 2. OCENIAJĄCĄ, 3. INICJUJĄCĄ DZIAŁANIE (PLANUJĄCĄ), 4. TOWARZYSKĄ.

Zastępowi dzięki współtworzeniu rady drużyny mają możliwość analizowania i znajdowania rozwiązań, które pomogą w kierowaniu ich zastępami. Ocena przez radę realizacji przyjętego planu pracy drużyny, czy prób na stopnie i sprawności harcerskich, pozwala na ciągły rozwój drużyny i jej członków. WŁAŚNIE W RADZIE

DRUŻYNY WYKUWA SIĘ PROGRAM I KIERUNKI PRACY DRUŻYNY, O KTÓRYM MOGĄ DECYDOWAĆ WSZYSCY JEJ CZŁONKOWIE. Ostatnia z funkcji – towarzyska – jest jednym z kluczowych elementów które decydują o tym, czy rada drużyny rzeczywiście będzie pracować czy tylko funkcjonować „na papierze”. Wspólne spędzanie czasu, tworzenie więzi przyjacielskich oraz atmosfery zaufania pozwala scementować grupę, co będzie przekładać się na jakość jej pracy.

JAK DZIAŁA RADA DRUŻYNY

Rada, którą określiliśmy jako organ samorządowy drużyny, będzie charakteryzować się podejmowaniem decyzji w sposób demokratyczny. Pojawia się natomiast pytanie, czy na pewno decydowanie o wszystkich sprawach można oddać w ręce niepełnoletnich zastępowych i przybocznych?

ZAKRES KOMPETENCJI POWIERZANYCH RADZIE, ZALEŻY OD STOPNIA JEJ SAMODZIELNOŚCI. Autorzy poradnika „Uczestnicząc w grze” opisują rozwój tej samodzielności podzielony na 6 etapów: od sytuacji w której pełna ocena jej pracy należy do drużynowego, poprzez stopniowe przechodzenie przez analizę i ocenę realizacji zadań, wybór funkcyjnych, planowanie realizacji zadań, które przedstawia do wykonania drużynowy, aż do finalnych 2 etapów, czyli współtworzenia programu pracy (na tym etapie drużynowy powierza również radzie ocenianie prób na stopnie) oraz decydowania o przyjmowaniu do drużyny, przyznawaniu stopni oraz dopuszczaniu do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego.

NALEŻY JEDNAK PAMIĘTAĆ, ŻE NIEZALEŻNIE OD TEGO NA JAKIM ETAPIE ROZWOJU BĘDZIE ZNAJDOWAĆ SIĘ RADA DRUŻYNY, TO ZA DRUŻYNĘ ZAWSZE ODPOWIADA DRUŻYNOWY. Dobrym pomysłem jest opracowanie na początku tworzenia rady drużyny zakresu jej kompetencji, co pozwoli ma pracę w oparciu o jasne zasady działania. Stopniowe przekazywanie kompetencji na ręce przybocznych

i zastępowych wraz z ich dorastaniem oraz rozwojem harcerskim pozwoli na efektywną pracę drużyny. Bycie włączonym w proces decydowania i brania odpowiedzialności jest bardzo ważną częścią przygotowania kadry drużyny do realizacji prób instruktorskich oraz do obejmowania nowych funkcji.

ZBIÓRKI RADY DRUŻYNY

Częstotliwość odbywania się zbiórek rady drużyny jest uzależniona od systemu pracy drużyny. Jeśli zbiórki drużyny odbywają się co drugi tydzień, wymiennie ze zbiórkami zastępu, to wtedy rada drużyny będzie się np. spotykać co 2 miesiące. Oczywiście nie oznacza to, że nie może robić krótkich spotkań celem podsumowania zbiórki po jej

zakończeniu. MOŻNA PRZYJĄĆ, ŻE RADA DRUŻYNY POWINNA SPOTKAĆ SIĘ MINIMUM RAZ NA KWARTAŁ. CZĘSTOTLIWOŚĆ BĘDZIE TEŻ ZMIENIAĆ SIĘ WRAZ ZE WZROSTEM SAMODZIELNOŚCI ZASTĘPOWYCH I PRZYBOCZNYCH: w początkowym okresie działania drużyny będą oni potrzebować poświęcenia większej ilości czasu przez drużynowego, co wraz z ich rozwojem i nabieraniem doświadczenia będzie pozwalało nam większą swobodę i delegowanie coraz szerszych uprawnień przez drużynowego.

FOT. JAN NOWICKI / ZHP ZALETY DZIAŁANIA RADY DRUŻYNY

Rada drużyny to ciało, które rozwija umiejętność pracy w grupie, podejmowania demokratycznych decyzji, dyskutowania. Kształtuje cechy liderskie jej członków. Uczy planowania, oceniania, analizowania sytuacji, rozwiązywania konfliktów. Działanie w ramach rady drużyny dodatkowo motywuje zastępowych i przybocznych do dalszej pracy nad sobą. Jest także miejscem w którym mogą się zbliżyć do siebie jako znajomi. Formalny aspekt działania

rady jest ważny, ALE NAJWAŻNIEJSZĄ FUNKCJĄ JAKĄ SPEŁNIA, JEST WYCHOWYWANIE FUNKCYJNYCH NA PRZYSZŁYCH INSTRUKTORÓW, A RÓWNOCZEŚNIE ODPOWIEDZIALNYCH OBYWATELI, POTRAFIĄCYCH RADZIĆ SOBIE Z RÓŻNYMI ŻYCIOWYMI SYTUACJAMI. Rada drużyny będzie istnieć zawsze – chociaż często nie będzie funkcjonować jako formalne ciało w jednostkach harcerskich, to dzięki metodzie harcerskiej i systemowi małych grup, finalnie w każdej drużynie harcerskiej prędzej czy później powstanie system zależności i sposobu pracy który będzie można nazwać radą drużyny.