foto:ŠLaurens van Zijp
april 2018
ADVERTENTIE
Dubbel UV
DOUBLE COAT DUBBEL UV geeft meer glans, meer bescherming en een hoger rendement. Gebruik Double Coat Dubbel UV wanneer hout een vernis met hoge glans en duurzame bescherming vraagt. De eenvoudige applicatie eigenschappen van Double Coat UV leiden direct tot een professioneel resultaat.
www.doublecoat.nl
ADVERTENTIE
april 2018
FLYING DUTCHMAN
80 SYDNEY HOBART RACE
ROND DE THAMESMONDIG
WAARSCHIP W36
30
60
VOLVO OCEAN RACE
48
KARMA OP DE KERGUELEN
12 EN VERDER… 6 Bureaublad 70 In de Wind 102 Zilte Spullen 108 Zilte Wereld
PAASEILAND
88
foto:©Laurens van Zijp
BUREAUBLAD Met een volle snor voor de kop schuift de Lemsteraak ZA-1 schuimend over het Markermeer. Nog even en wij kunnen allemaal weer op dezelfde manier genieten: met volle zeilen! Put tot dat moment inspiratie uit deze actiefoto, die je met een klik tot achtergrond van je bureaublad maakt‌
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
LOS Onlangs woonden we een bijeenkomst bij voor vertrekkers in spe. Het was boeiend om te zien wat een nieuwe zeilers aan de vooravond van een lange zeilreis zoal bezighoudt. Vragen die opvielen : ‘Hoe is de vliegverbinding naar en van die-en-die zeilbestemming?’ en ‘Hoe zit het met Whatsapp via Iridium?’
reflectie
De moderne zeiler die zo veel mogelijk comfort van thuis wil meenemen op zijn boot versus de verwegzeiler die juist alles wil loslaten en wil breken met het dagelijks luxe bestaan. De tegenstelling tussen die twee stromingen lijkt toe te nemen. Vertrekken als een ongewis nieuw leven versus een zorgvuldig geplande onderbreking van een keurig uitgestippelde levensloop. Blikjes in de buikdenning versus een nooitmeer-ontdooien koelkast. Tweepits gasstel versus inductiekookplaat. Een mok oploskoffie tijdens de wacht versus een latte macchiato.
De ene groep zeilers kiest voor vaststaande routes, gezellig van bootborrel naar barbecue. Helemaal niks mis mee en voor velen de ultieme invulling van een lange reis. Andere verwegzeilers kiezen er juist voor van de gebaande paden af te wijken, op zoek naar avontuurlijker trajecten en bestemmingen. De kans op slecht weer en ongemakkelijke ankerplaatsen voor lief nemend. Iedereen moet vooral kiezen wat hem het beste past. Ieder z’n meug. Al komt het ons wel voor dat je in het tweede geval meer ‘loskomt’ van de wal dan met een zorg om een vlotte vliegreis en ergernis om gebrekkige Whatsapp mogelijkheden…
Karma op de Kerguelen
SCHUILEN VOOR DE STORM
Onderweg naar Australië maakt Werner Toonk met zijn Karma een onverwachte tussenstop op de Kerguelen.
foto:©Werner Toonk
Een nieuw hoogtepunt op deze bijzondere reis.
et is net Jurassic Park”, fluistert opstapper Jorge. Daarmee beschrijft hij precies mijn gevoel. We slingeren door een fascinerend eilandenrijk waar geen mens te bekennen is. Volgens OpenCpn varen we over de eilanden heen, maar een betere kaart heb ik niet. Ons houvast in deze doolhof is een lijstje met waypoints dat we gisteren van de Franse marine kregen. Het leidt naar een veilige ankerplek. Verder gebruiken we ons gezonde verstand. Dat de dieptemeter het begeven heeft, is eigenlijk wel rustgevend, want anders zaten we er voortdurend op te kijken. Meer dan 180 centimeter hebben we niet nodig. We hebben andere zaken om ons druk over te maken. Het derde rif ligt in het grootzeil en de wind blaast ons de goede kant op. De andere zeilen hebben we al benedendeks gehaald. Het grootzeil gaat er straks ook af, net als al het andere aan dek wat niet orkaanproof is. Naast de naakte Karma en onze gespannenheid is er verder geen enkel voorteken dat het gaat stormen. We worden al een paar uur begeleid door grijswitte dolfijnen die alleen hier en op de Falklands voorkomen. Ze zwemmen vooral onder de boegspriet, maar af en toe springt er ineens een naast de boot omhoog. Op de kleine eilandjes zien we overal groepjes pinguïns en verschillende soorten albatrossen. We zijn op de Kerguelen: 49°/70°, op de grens van de Roaring Forties en de Screaming Fifties.
VEEL TE ZUIDELIJK “Kerguelen? Veel te zuidelijk!“zei ik nog tegen een zeiler toen we twee maanden geleden uit Kaapstad vertrokken. “We varen via de 37e breedtegraad naar Fremantle, langs Ile Amsterdam en Saint Paul. Net als de VOC-schepen in de 17e eeuw.“ Maar een orkaan ten oosten van Madagaskar gooit roet in het eten en blokkeert de
foto:ŠWerner Toonk
weg. Dik drie weken en een bemanningswissel verder probeer ik het opnieuw, nu vanuit Port Elizabeth dat 400 mijl verder naar het oosten ligt. Ik vaar samen met Jorge, een energieke Spanjaard met wie ik vorig jaar Biskaje overstak. Vanaf ons vertrek worden we gedwongen om steeds zuidelijker te varen. Onze aanvankelijke ondergrens was de 39e breedtegraad, maar al snel zitten we in de Roaring Forties onderweg naar de 43e, omdat we anders recht tegen de wind in moeten. De veronderstelde westerlies zien we maar zelden en de dagafstanden liggen dertig procent lager dan op de Atlantic, terwijl we volgens de theorie stroom mee zouden hebben.
24 FEBRUARI Na precies twee weken varen, zit ik achter de navigatietafel de gribfiles te bestuderen. We hebben net via de satelliettelefoon weer een kleine en een grote opgehaald. De eerste geeft een vrij gedetailleerd beeld van de wind en de regen die we de komende
ÎLES KERGUELEN
foto:©Werner Toonk
49.23S/070.06E
dagen kunnen verwachten. Niets bijzonders, het blijft vooral aan de wind varen en ploeteren om mijlen te maken en af en toe komt er een front over. Het tweede bestand bevat een zestiendaagse prognose van een groter deel van de zuidelijke oceaan en daarin zie ik wel wat opvallends. Op 11 maart staan de isobaren in de rechterbovenhoek ineens heel dicht bij elkaar. Als ik inzoom dan zie ik dat de luchtdruk in het midden slechts 966 millibar is. Er wordt ruim 50 knopen wind voorspeld, precies op het moment dat wij daar zijn. Dat belooft niet veel goeds… In de dagen die volgen houden we de voorspellingen goed in de gaten. Wij doen dat met de beperkte informatie die we aan boord kunnen downloaden. ‘Walnavigator’ Ruud heeft achter zijn pc in Nederland de beschikking over alles wat er online te vinden is. Zijn berichten stellen me niet gerust. Om zo goed mogelijk te anticiperen, besluiten we om nog verder naar het zuiden te
illustratie:©Zilt Magazine
varen, naar de 45e breedtegraad.
1 MAART Het wordt steeds duidelijker dat er ellende aan zit te komen. Tot gisteren bestond die alleen nog in de virtuele wereld van de computermodellen. Vandaag zien we ten noordoosten van Madagaskar voor het eerst het lagedrukgebied in de analyses. Vijf dagen na de eerste lijntjes op de gribfile. Het is nog piepklein, helemaal ten opzichte van deze enorme oceaan, maar het bestaat nu dus echt. En kleintjes worden groot. Het lagedrukgebied zal zich de komende dagen flink uitdiepen. In spreektaal: het wordt een orkaan. Dit heeft niets meer te maken met het kat en muis spelen op de Atlantische Oceaan of de staart van die hongerige tijger die we tegenkwamen na Tristan da Cunha. Dit is een allesverslindend monster dat je zelfs in je ergste dromen niet wilt tegenkomen. Rondom het oog worden windsnelheden voorspeld van meer dan 90 knopen. De vlagen zullen dan vast boven de 200 km/uur uitkomen. Voor mij is dat de categorie ‘wegwezen’
WEINIG OPTIES Veel alternatieven zijn er niet. Terug naar het westen is op deze breedte vrijwel niet meer te doen. Noord is uitgesloten, want dan varen we recht op de orkaan af. En onze route naar het oosten is te gevaarlijk, dan worden we ingehaald en krijgen de volle laag in het verkeerde kwadrant. Verder naar het zuiden dus, richting de Screaming Fifties, naar een gebied waar het vrijwel altijd stormt. Het enige voordeel daarvan is dat er een groep eilanden ligt waar we kunnen schuilen: Iles Kerguelen. In de Franse weerberichten gaat het ondertussen over ‘Cyclone Tropical Intense Dumazile’. Terwijl we ervoor weglopen nemen onze dagafstanden toe en worden de zeilen kleiner. Regelmatig zitten we in vlagen met 40 knopen, maar we maken nu tenminste mijlen. Met hulp van het thuisfront lukt het om contact te leggen met de districtsleiding in Port aux Français: ‘Om de Kerguelen te bezoeken moet je eerst toestemming halen in Réunion en belasting betalen!’ is het antwoord. Maar als ik doorlees staat er dat we welkom zijn om te schuilen als dat nodig is. Een paar dagen later krijgen we officieel toestemming om de territoriale wateren binnen te varen, omdat het een noodgeval is. Gelukkig maar, want op dat moment kunnen we nergens anders meer naartoe en zit de cycloon ons op de hielen.
PORT AU FRANÇAIS Als we ‘ nachts op minder dan 10 mijl vanaf de kustlijn zitten, komt er nog een stevig front over dat we uitzitten met alleen de kleine werkfok. De oranje stormfok en de series drogue houden we vooralsnog op reserve voor als het echt ruig wordt. Land zien we pas uren later als het front voorbij is.
foto:© Werner Toonk
Eenmaal in Morbihan Golf klaart het op en valt de wind weg. 15 mijl verder de baai in meren we af aan een mooring bij Port aux Français. Beschut is het er niet, maar voor nu liggen we prima. De Kerguelen bestaan uit zo’ 300 eilanden die pas in 1770 ontdekt zijn. Het is een van de meest afgelegen plekken ter wereld en maakt samen met Iles Crozet, Ile Amsterdam en Saint Paul onderdeel uit van het Franse Arctische gebied. De eilandengroep is een nationaal park, waar bijzonder strikte regels gelden. Aan land gaan mag alleen in Port aux Français en struinen over de eilanden kan slechts als je weet aan te haken bij een researchmissie. De enige andere manier om er te komen is met het vrachtschip Marion Dufresne dat er vier keer paar jaar vanaf Reunion naartoe vaart. Of met een zeilboot, maar dat zijn er nog geen drie per jaar. Het weer is er meestal stormachtig.
Iedereen in Port aux Français is er tijdelijk, varierend van een paar maanden tot anderhalf jaar. In de zomer zijn er meer dan honderd mensen, maar als wij er zijn is het herfst. De dagen zijn korter en de temperatuur is al behoorlijk gedaald. Er zijn nog 56 mensen. Het zijn onderzoekers, medewerkers van de marine en ondersteuners. Een bakker, timmerman, elektricien en natuurlijk een dokter. Samen houden ze de gemeenschap in stand.
FRANSE GASTVRIJHEID We worden bijzonder gastvrij onthaald en in de watten gelegd met verse koffie en warme croissants. Met de marinemensen zoeken we de beste plek uit om de storm uit te zitten, terwijl verderop onze was al in de machine zit. ‘s Middags doen we volop mee met het aperitief, terwijl we aangestaard worden als apen in de dierentuin. We mogen aanschuiven bij het eten en slapen ’s nachts elk op een eigen kamer onder fris gewassen lakens. De volgende ochtend krijgen we verse baguettes voor ontbijt. Daarna word ik meegesleept naar het postkantoor waar ik gevraagd word om als kapitein zo’ honderd brieven en ansichtkaarten te tekenen waarvan sommige al een paar jaar liggen te wachten om naar postzegelverzamelaars te gaan. Als bedankje krijg ik een stapel enveloppen met een foto van diesel al te wachten. Dankbaar en een mooie ervaring rijker varen we de golf in op zoek naar een ankerplaats. Zodra de storm voorbij is varen we door naar Australië. karma.wernertoonk.nl
foto:© Werner Toonk
Karma op de Kerguelen. Op de kade staan onze jerrycans met
DUMAZILE EN DE GLAZEN BOL
De storm waarover Werner Toonk op de vorige pagina’s vertelt, verraste hem niet. Het systeem werd zelfs al veertien dagen eerder aangekondigd. Een bijzonder voorbeeld van waar de moderne meteorologie toe in staat is, concludeert Werners walnavigator Ruud Kattenberg‌
TEKST RUUD KATTENBERG
Sinds Werner mij een paar maanden geleden vroeg om het weer op zijn route in de gaten te houden, zeil ik mee met de Karma. Hij aan de schommelende kaartentafel van zijn stoere stalen knikspant, ik aan een comfortabel bureau met een rij beeldschermen voor me. Hij met uitzicht op de eindeloze oceaan, ik op de aangeharkte achtertuinen van een slaperige woonwijk. Het op afstand begeleiden van zeilers ergens op de wereld is niet nieuw voor me. Maar ook voor mij is deze route van Zuid-Afrika naar Australië de eerste keer.
Het dagelijkse contact met de Karma verloopt soepel. Werner legt mijn analyse naast de wat beperktere weersinformatie waarover hij zelf kan beschikken en neemt vervolgens zijn eigen beslissingen. En op dagen dat het allemaal net wat ingewikkelder is, vliegen er wat meer mails via de satelliet heen en weer… 'Heb je dat systeem op de 11e gezien? Ergens rond 70 oost?' De mail van Werner verrast me. Heb ik werkelijk iets over het hoofd gezien? Weliswaar pas voor over veertien dagen. Maar toch…
Naast een verwachting voor de eerstkomende 10 dagen, haal ik ook één keer per dag een 16-daagse prognose op. Als ik daar nog eens naar kijk, kan ik op die bewuste 11e maart toch echt niets bijzonders ontdekken. 'Ik heb geen idee waar je het over hebt, hoor...' mail ik terug. Als antwoord stuurt Werner het bestand waarop zijn onrust is gebaseerd. En inderdaad laat dat geen enkel misverstand bestaan over een systeem waar geen enkele zeiler op zit te wachten...
Hoe ik dat kon missen? Gribfiles worden elke 6 uur opnieuw berekend. Ik gebruikte de uitkomst die die ochtend beschikbaar was. Het bestand dat Werner zag was echter van 6 uur later en liet een totaal andere situatie zien. Als ik die avond, gealarmeerd door Werners mail, de op dat moment beschikbare verwachting raadpleeg, is alles weer normaal. 'Tja, zo zie je maar dat die computermodellen nog een lange weg te gaan hebben...' schrijf ik Werner nadat ik het raadsel met enige moeite heb ontrafeld. 'Een betrouwbare verwachting voor het weer over veertien dagen is echt nog een stap te ver. Zeker in zo'n onbewoond en nauwelijks bevaren gebied waar waarnemingen uiterst schaars zijn...' De volgende dag hebben de nieuwe prognoses zich weinig aangetrokken van mijn scepsis. Het systeem staat vanaf dat moment consequent in de verwachtingen en verdwijnt daar twee weken lang niet meer uit. Het blijkt om een tropische storm te gaan die naar verwachting zal uitgroeien tot een cycloon. Opmerkelijk is dat het dan nog twee dagen duurt voordat het systeem op de actuele weerkaart verschijnt. Als niet meer dan een schijnbaar onbetekenend laag ergens boven Madagaskar.
Het duurt dan nog een paar dagen voor de eerste waarschuwing wordt verspreid door het filiaal van Meteo France op La RĂŠunion. De storm krijgt een naam, een status die alleen aan orkanen is voorbehouden. Op weg naar het koude zuiden verliest Dumazile, zoals ze is gaan heten, wel wat aan kracht, maar tot kort voor de storm over de Kerguelen trekt, worden nog windsnelheden van 90 knopen geregistreerd. Uiteindelijk meet de windmeter van Karma 52 knopen op de beschutte ankerplaats. Het meteostation een paar kilometer verderop registreert op datzelfde moment meer dan 70 knopen wind.
Onder: De weerssituatie zoals die zich op 9 maart voordeed.
Boven: de verwachting voor 11 maart zoals die op 27 februari beschikbaar was.
De prognose die op 26 februari beschikbaar was, bleek dat alles achteraf dus wel degelijk goed in de gaten te hebben gehad. De verschillen met de situatie zoals die zich werkelijk voordeed, zijn zelfs verbazend klein. Uiteindelijk bereikte de storm de breedte van de Kerguelen zo'n 36 uur eerder dan twee weken eerder werd voorzien, waarbij de positie van de kern van het systeem slechts 150 mijl afweek. Uiteraard werden die afwijkingen steeds kleiner naarmate de verwachting minder lang vooruit hoefde te kijken.
Deze situatie laat zien welke enorme stappen de meteorologie maakt. De conclusie dat we voortaan blind kunnen vertrouwen op 16-daagse weersverwachtingen gaat nog te ver. Daarvoor zullen er voorlopig nog te veel voorbeelden zijn waarbij ver vooruitkijken te ongewis blijkt. Maar ondanks alle nuances en kanttekeningen heeft Dumazile wel bereikt dat ik die extreem lange termijn prognoses nooit meer als een 'glazen bol voorspelling' zal afdoen.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
NE COL
illustratie:© Magaizne Magaizne foto:© Ruud Zilt Kattenberg/Zilt
HARWICH
BRIGHTLINGSEA
T ER A CKW A L B
CROUCH
SHEERNESS
RAMSGATE
DOVER
TEKST MICHIEL SCHOLTES
ROND DE THEEMS
MONDING
deel 1 Colne en Brightlingsea
Twee jaar geleden nam Michiel Scholtes je mee naar de meer bekende bestemmingen aan de Engelse Oostkust. Dit jaar zet hij de serie voort en gaat hij je voor naar de veel minder bezochte plekken aan weerszijde van de Theemsmonding. Als eerste is het riviertje Colne, in Essex, aan de beurt. Het meandert tussen Colne Point en Colchester over 9 mijl NNW-SSE en mondt uit aan de noordkant van de 4 mijl brede monding van de River Blackwater...
foto:Š Tony Martin
DE OVERSTEEK De tijd dat je onbekommerd naar de Engelse Eastcoast zeilde ligt ver achter ons. Door de recente uitbreiding van verkeersscheidingstelsels en een groeiend
foto:Š Linda Peall
aantal steeds grotere windparken wordt de oversteek er niet eenvoudiger op. Van IJmuiden langs Gabbart Windfarm en Sunk North TSS naar de Colne is een lange haal van 150 M. Wie tijd heeft, kan eerst 110 M langs Noord Hinder Noord VSS naar Lowestoft of Southwold en dan kusthoppend naar het zuiden. Van Stellendam naar de Colne is 120 M langs Noord Hinder Zuid, Sunk TSS East, dan langs Sunk Centre naar Goldmer Gat en Wallet; binnenkort begint de
ROND DE THAMESMONDING
bouw van Borssele Windpark, 16,5 M (centrum) W van Walcheren; volg de BaZ’s. Vanuit Oostende is het 85 M langs de SW-Akkaert, North Falls en Sunk South TSS en de oostelijke uitlopers van Long en Gunfleet Sand. Van Harwich naar Brightlingsea is 22 M. Van Ramsgate buiten de banken om naar Brightlingsea is 60 M, binnendoor door het Fisherman Gat en Spitway 45 M. Op al deze routes passeer je drukke verkeersscheidingstelsels geulen en voorzorgsgebieden.
foto:Š Mark Jarvis
AANLOOP De Wallet, aanloopgeul van Colne en Blackwater, is nergens smaller dan 3 mijl. Onder de kust staat een mijl in zee bij LAT slechts paar meter water. Ondiep is het met name voor Clacton-on-Sea, Lion Point en Jaywick. In de stroomgeul staat minstens 10 meter water. Gunfleet en Buxey Sand aan de zuidkant van de Wallet vallen gedeeltelijk droog. De vloedstroom loopt tegen de heersende westenwinden in, de golfslag is dan kort en stijl, vergelijkbaar met wind-tegen-stroom condities in bredere geulen
ROND DE THAMESMONDING
van Waddenzee en Westerschelde. Bij laagwater houden droogvallende banken de strijklengte van zuidelijke winden kort, rond hoogwater rollen de golven over de banken door tot voor de Colne; eenmaal achter Mersea Island ben je echt uit zee en wordt het rustig. Aanloopton is noordkardinaal ‘Knoll’. De geul loopt tussen ondiepte Colne Bar in het noorden en Knoll in het zuiden. Vanaf de oostelijke oever bij Colne Point loopt ondiepte Colne Bar 2 mijl zuidwaarts. Een halve mijl zuidoost van Colne Bar ligt de ondiepte Eagle.
foto:© Terry Joyce
ROND DE THAMESMONDING
BRIGHTLINGSEA 51°48N/001.01E
AANLOOP Bij westelijke winden kun je een mooie slag maken langs de noordkant van Eagle en over bakboord tussen Eagle en Colne Bar door terug naar de betonde geul. Bij rustige zee en niet teveel diepgang kun je zelfs bij laagwater op een westelijke koers over het minst ondiepe deel van Colne Bar. Vervolgens 340ยบ naar het tweede poortje (Inner Bench-Colne Point).
BINNENLOPEN Vanaf de groene Colne Bar loopt de betonde geul, 340ยบ naar de ingang tussen Stone Point (E) en Mersea Stone (W). Let op, stuur niet, zoals ik een keer deed, bij vergissing op de groene Bench Head (280ยบ), naar de Blackwater.
SLECHT WEER Hoge zee uit oostelijke richting is door de onregelmatige bodem bij de ingang van de Blackwater onstuimig. Golfslag uit de Blackwater maakt de haven van Brightlingsea onrustig rond hoogwater.
KNUS De Colne biedt wisselende indrukken. Zijn trechtermonding doet denken aan Zeeland van voor de Deltawerken: wijds en gevormd door het getij. Hij omarmt het 7 km lange Mersea Island, waar ze oesters telen, en voedt een half dozijn kreken met een rijkdom aan zoutminnend groen en trekkende kustvogels. Menselijke ingrepen hebben de natuur plaatselijk aangetast maar niet verdrongen. Eigenlijk is het een gebied voor kimkielers, zwaardjachten en onze ronden platbodems. Je kunt voor een dagwandeling veerpontjes nemen bij Brigthlingsea en Wivenhoe. Maar vooral, kiel of zwaard, laat de vloed je een keer de rivier op dragen. Direct na de ingang bij Mersea Stone ligt aan bakboord Pyefleet Channel, waar je ten anker of aan een mooring alles kunt vergeten wat de wereld elders bezig houdt.
ROND DE THAMESMONDING Noord van Rat Island vaar je rond hoogwater over een brede stroom met vergezichten over natuurlijk boerenland, platter dan langs de Deben maar niettemin lieflijk. Richting Wivenhoe knijpen lage dijkjes de rivier toe tot wat lijkt op onze Vecht, maar met een verval van 4,5 meter bij spring. Dan kruipen de oevers verder bijeen en vaar je door een bescheiden stormvloedkering langs de kades van knus Wivenhoe en ‘smokkelnest’ Rowehedge. Je kunt tot aan het oudste stadje van Engeland, Colchester, nog maar kort geleden een nijvere haven en nu een toeristische trekpleister met langs de kades afwisselend geslaagde en afzichtelijke nieuwbouw zonder herinnering.
WIVENHOE
N OL ER C RIV
BRIGHTLINGSEA
E
illustratie:© Zilt Magazine/niet voor navigatiedoeleinden
COLCHESTER
MERSEA ISLAND WEST MERSEA
RIVER BLACKWA
Clacton-on-Sea
TER
foto:Š Grahma Cameron
BRIGHTLINGSEA Boven de monding bij Mersea Stone heb je meteen aan stuurboord achter Stone Point Brightlingsea Creek met het gelijknamige stadje. Het is een ook bij laagwater bevaarbare (1,5 m) uitvalshaven van een vloot antieke smacks en verschillende klassen dagzeilers. Spelen met het getij is de plaatselijke rage. Het zou er volmaakt zijn als de afgedankte werf niet was gegund aan een projectontwikkelaar, die er harteloze appartementen heeft gebouwd.
ROND DE THAMESMONDING
De ingang van Brightlingsea Creek (tussen zuidkardinaal en peilschaal, geleidelijn 041Âş) is rond laagwater spring ondiep (Âą 1 m). Achter Stone Point liggen lange drijvende steigers (watertaxi VHF 68). Ligplaats in Waterside Marina (op afspraak, VHF 80) achter een drempel (1 m + LAT). Af en toe bezoekt een kustvaarder Olivers Warf. Een toenemend aantal windpark-onderhoudsvaartuigen heeft Brightlingsea als uitvalshaven.
WIVENHOE Een charmant stadje met een universiteit en een verrassend cultureel en uitgaansleven. Het had tot in de tachtiger jaren jacht- en scheepsbouw. Aan de oostelijke oever, meteen zuid van de stormvloedkering bij Wivenhoe, liggen drijvende (droogvallende) steigers waar je in de modder kunt over-tijen. Of je zakt met het water terug zuidwaarts, net op tijd om diep water te bereiken als je niet
foto:© Ian Yates
van ‘mudberth’s’ houdt.
ROND DE THAMESMONDING
DE ‘EYESORE’ VAN BRIGHTLINGSEA Eeuwenlang hadden oestervissers langs de Colne een innige band met de modderbanken voor het stadje. Geen harde overgangen tussen zee en land, maar brede overgangszones met een eigen planten- en dierenleven waar vermoeide schepen konden rusten van hun arbeid buitengaats. Je zakte er vredig in vast, geen storm deed je wat. Het was wel lastig om manden met oesters door die prut aan land te krijgen. In 1882 legde de stad ‘The Hard’ aan: een aflopende kade waaraan je tenminste je laarzen en je decorum niet kwijtraakte. En nog altijd twee keer per etmaal door de vloed overspoeld. Na de Oorlog verliep de oestervisserij, de oyster smacks werden - net als onze botters - scheepjes voor zeilers met een houten hart. En Brightlingsea bleef hun moeder. Toen sloot de plaatselijke scheepswerf zijn poort. De gemeente zat met een gat aan het waterfront. Ze vond een partij die er wilde bouwen, liet wat voorstellen doen en gaf onnozel consent. Dat was in 2005. Het resultaat is een rij nuffige gevels op een metershoge damwand, ongenaakbaar boven water en modder verheven, voor kopers van mooie plaatjes zonder voeling met het tij. En eronder een havenkom waar geen visser ooit zal landen en geen smack wil liggen. Handig voor bezoekende jachten die boodschappen willen doen zonder ‘gedoe’ Gelukkig is daar nog steeds de Colne, waar vergezichten samengaan met modder aan de ankerketting, gemurmel van langsstromend water, geroep van kustvogels, onbedoeld scheefvallen en het geplons van zeehonden vlakbij.
foto:© John Bugg
met een bijboot.
ROND DE THAMESMONDING
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
foto:© Amory Ross/Team Alvimedica/VOR
KAAP EVEREST
Volvo Ocean vloot rondt roemruchte Kaap Hoorn
Op 18 maart vertrokken de Volvo Ocean Racers voor het zwaarste parcours van de wereldomzeiling. Ruim 7600 mijl vanuit Auckland, NieuwZeeland naar Itajai, BraziliÍ. Hoogtepunt in deze zevende etappe: de ronding van Kaap Hoorn, magische keerpunt in elke wereldomzeiling‌
foto:© Amory Ross/Team Alvimedica/VOR
D
e South American Pilot van de Britse admiraliteit meldt het droog en zakelijk: ‘Van afstand is er weinig bijzonders te zien aan de kaap’. Dat klopt in fysischgeografische zin; het is een kale rots in een harte-
loze omgeving. Zo moet zeevaarder Willem Schouten het ook ervaren hebben toen hij ruim 400 jaar geleden daar nieuwe handelsroutes verkende en een ‘Zuijderlijcker doorganck’ ontdekte. De kaap aan de zuidpunt van Tabula Magellanica vernoemde hij naar zijn thuishaven: Kaap Hoorn. Sindsdien is Kaap Hoorn – 55°58’Z-67°15’W - een strategisch nautisch punt. Voordat het Panamakanaal werd geopend moest alle handelsvaart langs deze rots. We kennen de beelden van de viermasters die in gierende wind en ziedende zee zich een weg baanden om de kaap te ronden. De vuurtoren die elke 12 seconden een flits liet zien was hun hoopvolle baken in de oneindige verlorenheid. Het is een grimmig gebied. Wind en golven hebben hier vrij spel. Winden blazen ongehinderd over onmetelijke watervlakten, niet geremd door enig obstakel. Ze stuwen de zee op. De invloed van de Westerly Storm Track, lagedruksystemen die van west naar oost rond Antarctica circuleren, laat zich gelden op de route naar de kaap. Een route waarop de zeilers bovendien ijs kunnen tegenkomen. Vandaar dat de organisatie een ice exclusion zone heeft ingesteld, om té zuidelijke koersen te voorkomen. Bij de kaap ontmoeten de twee oceanen elkaar, terwijl de waterdiepte verandert van kilometers diep naar een relatief ondieper continentaal plat. Een recept voor onvoorspelbare zeeën.
G
een wonder dat een ronding van Kaap Hoorn omgeven is door magie en met wonderlijke riten wordt gevierd. Clichés te over: de kaap wordt steevast omschreven als de ‘Everest voor de oceaanzeiler’. Wat Mount Everest betekent voor de bergbe-
klimmers, is Kaap Hoorn voor de zeiler. Een zeeman die de kaap heeft bedwongen mag van oudsher een gouden ring in het oor dragen. Een ronding wordt gevierd met sigaren en whisky, waarvan een deel in zee wordt gedropt als offer aan omgekomen zeevarenden. En wie de kaap rondt, mag voortaan tegen de wind in pissen. Hoe dat laatste in het genderneutrale tijdperk
foto:© Stefan Coppers/Team Brunel/VOR
opgelost gaat worden, is nog niet bekend.
foto:© Matt Knighton/Abu Dhabi Ocean Racing/VOR
V
olvo Ocean zeilers kennen in feite drie hoogtepunt in hun wereldrace: de start, de finish én de ronding van Kaap Hoorn. Wie de kaap niet passeert, heeft geen Volvo Ocean volbracht, zo luidt
het credo. De vloot krijgt het op weg naar de kaap zwaar te verduren in de Screaming Fifities. In de nu lopende etappe meldt de Brunel
wind van 35 tot 45 knopen
en een zware zee. Het voordeel van de huidige generatie raceboten is dat ze snel genoeg zijn om gelijke tred te kunnen houden met de stormsystemen om daarvan te kunnen profiteren. Wel vereist het een uitgekiende strategie op de juiste positie vast te houden. Grote zorg is niet geparkeerd te raken in het midden van een lagedruksysteem. De rodeorit door de Zuidelijk Oceaan is ronduit gevaarlijk. Dit desolate gebied tussen Nieuw-Zeeland en Kaap Hoorn ligt buiten het bereik van elke hulpverlening. Hier verdween solozeiler Gerry Roufs spoorloos. Zijn boot foto:© Amory Ross/Team Alvimedica/VOR
sloeg maanden later stuk op de rotskust van Chili. Hier dreef Tony Bullimore ooit vijf dagen in de omgeslagen romp van zijn boot. Hier beukte Pete Goss urenlang tegen storm en golven om collega Raphael Dinelli te redden. Als deze Zilt verschijnt, zal de huidige Volvo-vloot de oversteek door de Zuidelijke Oceaan hebben doorstaan en zich opmaken voor de ronding van Kaap Hoorn. De morele opkikker zal groot zijn: de barre Zuidelijke Oceaan overwonnen, de koers kan verlegd naar het noorden, richting finish, richting huis…
Kaap Hoorn; meer dan een lengte- en een breedtegraad… ‘Wat een onheilspellende werking hebben deze woorden: Kaap Hoorn! Wat ligt er een verschrikkelijk kerkhof onder deze woedende zee…’ Vito Dumas, Legh IV 1943 ‘Varen op volle snelheid – het gezicht op Kaap Hoorn is om nooit te vergeten.’ Connie van Rietschoten, Flyer, 1978
foto:© Amory Ross/Team Alvimedica/VOR
‘Ik besloot ver van de kaap vandaan te blijven. Ik loop nog liever het risico op het raken van een ijsberg dan dat ik ook maar een glimp zie van die kwaadaardige rots die Kaap Hoorn in mijn gedachten is.’ Naomi James, Crusader, 1978
‘Dit was het moment waarvan ik zolang droomde. Ik dacht aan de anderen die dit punt hebben gepasseerd. Eenzame zeilers als wel de mannen op de grote dwarsgetuigde schepen. Ik was nu een van hen, en keek met respect naar deze meest gevreesde kaap van alle kapen.’ Sir Alec Rose, Lively Lady 1969
‘Het leek of we in een verboden deel van de wereld verzeild waren geraakt - een gebied, niet bedoeld voor menselijke wezens.’ Rosie Swale, Anneliese, 1973
‘Er hangt een sfeer van Weltschmerz rond Kaap Hoorn, een eenzame hopeloosheid. Misschien komt dat omdat er ooit zovele trotse zeilschepen zijn langs gevaren, die nu van de wereldzeeën verdwenen zijn.’ Miles Smeeton, Tzu Hang, 1969 ‘Een koude adem van Kaap Hoorn blies in mijn gezicht en ik voelde vrees en verrukking tegelijk.’ Eerde Beulakker, Teake Hadewych, 1991 ‘Zonder twijfel is het ronden van Kaap Hoorn het hoogtepunt van mijn reis.’ Robin Knox Johnston, Suhaili, 1969
‘Een lage mist ontnam ons het zicht op dit magische punt. Sommige aan boord waren hier blij mee, omdat het een goed excuus is terug te willen gaan naar deze onherbergzame kaap.’ Skip Novak, Drum, 1987
‘Voor ons zeezeilers kun je een grote kaap niet gewoon vertalen in lengtegraad en breedtegraad. Een grote kaap is een ziel, en daarom ga je erheen.’ Bernard Moitessier, Joshua, 1969
advertentie ADVERTENTIE
advertentie ADVERTENTIE Kom v naar an 18 t/ m La Mult Grande 22 april ihull M Boat otte show
Droogvallen op het wad, voor anker op de Grevelingen of gewoon de wereld rond. Beleef het nieuwe varen met de
Markweg Zuid 1-4 | 4794 SN Heijningen | info@newpointmoverbo.nl | +31 (0) 167522393
UUR
‘IK HOUD VAN BIJZONDERE PROJECTEN…’ Erik van Vuuren is zee- en wedstrijdzeiler die avonturen niet schuwt. Zijn jongste project: het in de vaart brengen van een nagelnieuwe Waarschip W36, die helemaal is gebouwd naar de IRC/ORC regels, voor optimale prestaties op het komende Wereldkampioenschap Zeezeilen
foto Laurens van Zijp/Zilt Magazine
in Scheveningen.
FOTO’S EN TEKST LAURENS VAN ZIJP
E
en paar jaar geleden lanceerde Erik van Vuuren een interessant plan: de bouw van een Class 40, met zoveel mogelijk Nederlandse partners. Vandaar ook de naam: Project Made in Holland. Toen bekend werd dat het Wereldkampioenschap Zeezeilen naar Sche-
veningen kwam, wilde Erik daar eerst de focus opleggen en daarvoor een schip ontwikkelen. Met ontwerper Peltzer Performance Yacht Design en bouwer Roelof Niezen van Nautisch Centrum Delfzijl/Waarschip ontwikkelde hij de W36 Worlds Edition. Een 36 voets racer, helemaal ontworpen voor dat WK, en geoptimaliseerd naar de IRC èn ORC handicap. “Ik houd van bijzondere projecten”, zegt hij lachend. Verrassend element: de samenwerking met het Nautisch Centrum Delfzijl/Waarschip. De oudere jongeren onder ons associëren de naam Waarschip onmiddellijk met de hechthouten bouwpakketten die in de jaren zeventig massaal in tuinen en schuurtjes werden afgeleverd en waar bevlogen zelfbouwers hun eigen droomboot gingen bouwen. Zo werd de zeilerij voor een grote groep enthousiastelingen bereikbaar. Met onder meer de Kwarttonner en de ranke 10.10 maakte Waarschip naam als wedstrijdschip. In 1998 ontfermde Roelof Niezen van Nautisch Centrum Delfzijl zich over Waarschip. Zijn werf bracht onder andere de moderne 700 uit, wat je nu als voorbode kunt zien van de nieuwe W36. En die is op zijn beurt weer de start van de vierde generatie Waarschepen. De keuze voor hout als kern lijkt niet het meest voor de hand liggend bij een volbloed racer. Volgens Erik is het echter ideaal bouwmateriaal. “Watervast okoume hechthout in combinatie met red cedar (rondspant onderwaterschip) is ongelofelijk sterk en zorgt voor enorme stijfheid van het schip. Gewicht is een minder groot issue dan je denkt; vergeet niet dat bij een schuimkern veel matten en hars nodig heeft om voldoende sterkte te krijgen. Dat heb je met
hout juist niet nodig. De W36 heeft een rondspant romp, opgebouwd uit red cedar latten tot boven de waterlijn, daarboven zijn hechthouten platen aangebracht.
Het
geheel
is
bekleed met glasvezel en epoxy en vervolgens is de romp ‘afgebakken’ op 70 graden Celsius. Het resultaat is een superstijve, lichte constructie. Inclusief motor en lieren, weegt de romp nog geen 1200 kilo.”
O
p basis van dezelfde romp gaat Waarschip twee andere modellen ontwikkelen in een nieuwe lijn: de W36 Duo en de W36 Life. Ze krijgen wel een opbouw, een diepere kiel en worden anders ingericht. De Duo is afgestemd op shorthanded zeilen, de Life op toer-wedstrijdzeilen.
“Deze W36 is een one-off, volledig ontwikkeld voor het WK onder IRC en ORC”, benadrukt Erik, “daarom zit er bijvoorbeeld rond de kiel geen carbon frame, maar eentje van aluminium. Dat scheelt een penalty onder handicap.” Wat onmiddellijk opvalt aan de W36 is het flushdek. “Daar hebben we bewust voor gekozen”, legt Erik uit, “het geeft een ruime werkruimte voor de bemanning. Dat is prettig bij manoeuvres. Het zwaartepunt van het schip is lager dan met een opbouw en dat geeft rust in de beweging van het schip. In licht weer met deining is dat gunstig; de flow in de zeilen wordt dan minder verstoord. Straks in juli kunnen we dergelijke omstandigheden – weinig wind, maar wel deining – verwachten. Het voordeel van een flush is verder dat je de voorzeilen pal op dek kunt trekken.” De bovenste rand van de romp valt naar binnen toe. Bij het voordek is dat gunstig voor de toestroom van de wind in de voorzeilen, volgens Erik. Het dek is vrij van lijnen. Alle trimlijnen, neerhouderlijnen en vallen lopen via en ‘tussendek’ naar de pit bij de kajuitingang.
1
Dankzij die dubbele laag
zijn onderdeks ook geen bouten van het beslag in het plafond te zien. Er zijn meer interessante details. Zo is de onderste relingdraad lager geplaatst dan normaal. “Dat is prettiger wanneer je op de rail moet hangen”, zegt Erik, “anders snijdt de draad precies in je buik.” In plaats van een complete hekstoel staan achterop aan weerszijden twee scepters die door het dek heen lopen. Daar zit onderdeks ook het spinnakerblok, waarvan de schoot via een opening in de romp direct naar buiten loopt.
2
foto:© Team van Vuuren
foto’s Laurens van Zijp/Zilt Magazine
1 2
3 4
D
e kuip is gigantisch groot, met overloop en helmstok met verlenger. Onder water hangt een spaderoer, van kunststof, geen carbon. Vanwege de handicap. Het dek is bekleed met U-Dek, een slipvast kunststof materiaal, waar bovendien
cijfers en letters in gegraveerd kunnen worden.
3
Wat opvalt aan de tuigage is de relatief diepe giek. Om het zogenaamde eindplaateffect (neerwaartse luchtstroming in het grootzeil) zo goed mogelijk te benutten, is gekozen voor een hoog giekprofiel van 22 centimeter.
4
Het grootzeil is, net als de rest van de zeilen gemaakt van een Uni-Titanium van UK Sails/De Vries. “Een carbon gebakken membraan, super vormvast en duurzaam”, aldus Erik. De mast is van carbon, voorzien van dubbele zalings en bakstagen die in de top aangrijpen. Erik: “Daarmee hebben we optimale controle over het mastprofiel en kunnen we een gelijkmatige buiging over hele lengte creëren. En mochten we een Code Zero voeren, dan hebben we maximale controle.” De mastvoet is verstelbaar met een talie, waarmee mede de basistrim van de mast kan worden bepaald. Er is voor speciale verstaging gekozen, en dat – alweer- gedaan met oog op een minder zware penalty. Een boegspriet ontbreekt om dezelfde reden. Bovendien is dit schip geen flat-out planeerboot. Erik: “In dat geval kun je beter met spinnaker varen, want dan houd je voor de wind alle tactische mogelijkheden open. In heel licht weer kunnen we met een gennaker afkruisen, die voeren we dan op de spiboom of op het boegbeslag.” De W36 wordt gezeild met acht man: stuurman, tacticus, grootzeiltrimmer, twee voorzeiltrimmers, pitman, mastman en voordekker. Onderdeks is de W36 volkomen leeg. Goed, formeel is er een ‘forward accommodation’ zoals de regels voorschrijven. Dat bestaat in dit geval uit
een plateau achter het piekschot waar kussens op komen, een toiletpot aan stuurboord en een kookhoekje aan bakboord. Achter de trap staat de motor – een 27 pk Solé driecilinder diesel – opgesteld en pal erachter de accu’s en tanks, zodat alle gewicht centraal zit. Verder naar achteren zit een werkplek voor de navigator die zijn laptop op een klep kwijt kan en zelf altijd aan de hoge kant kan zitten. Via een luikje kan hij communiceren met de ‘kuip’. Erik: “Op lange offshores heeft de navigator wel behoefte aan een plek om zich terug te trekken en hij kan dat nu doen zonder dat zijn positie effect heeft op de bootsnelheid.” Last but not least heeft de W36, geschilderd in de gele huiskleur van hoofdsponsor Hubo, een groen element. De gebruikte rompmaterialen zijn her-winbaar, dus ook het gebruikte hars. Met de nieuwe W36 is de Nederlandse wedstrijdvloot beslist een uniek schip rijker. Op het WK Zeezeilen in Scheveningen (van 12-20 juli) weten we of het op de wedstrijdbanen voldoet aan de hoge verwachtingen. Winst in C-klasse is het streven. De lat ligt hoog en de druk is dus groot.
FEITEN EN CIJFERS lengte 10.96 m Breedte 3.55 m Diepgang (torpedokiel) 2.10 m Grootzeil 38 m2. Fok 34 m² Spinnaker 105 m² www.offshoresailingworlds2018.com www.w36.international
ADVERTENTIE
foto:© Jeremie Lecaudey/Volvo Ocean Race
INDEWIND
MAN OVERBOORD IN VOLVO OCEAN RACE Op maandagmiddag 26 maart meldde SHK/Scallywag om 13.42 UTC aan de raceorganisatie van de Volvo Ocean Race een man overboordsituatie. De 47-jarige John Fisher, die een overlevingspak droeg, was overboord gevallen. Het voorval gebeurde op 1400 mijl west van Kaap Hoorn. In het zoekgebied stond een wind van 35 knopen, met de daarmee gepaard gaande zeegang. De watertemperatuur was 9 graden Celsius. Vanwege de stormachtige condities was het geen optie om één van de andere zes Volvo Ocean Race-deelnemers, die minstens 200 mijl oostelijker en benedenwinds van SHK/Scallywag zeilden, van koers te laten veranderen om te helpen bij de zoekoperatie. Op woensdag 27 maart kwam het bericht dat SHK/Scallywag de zoekactie stopte en daarmee was de hoop op redding van Fisher vervlogen. www.volvooceanrace.com
STORMVLOEDKERING NIEUWPOORT Dit jaar begint de Vlaamse overheid met de bouw van een
stormvloedkering
in
Nieuwpoort. Deze komt in de havengeul en moet de stad en het achterland beschermen tegen hoge waterstanden. De kering bestaat uit een schuif van 38 meter breedte die aan weerszijden om een horizontale as draait. In rust ligt de schuif in een betonnen drempel op de bodem van de IJzer. Het sluitingspeil is vastgelegd op +6 m TAW. De watersport heeft met succes aangedrongen op aanpassingen, zodat de constructie geen sterke stroming zal veroorzaken. Met behulp van zogenoemde omloopriolen zal de stroomsterkte beperkt blijven tot ongeveer 3 knopen. www.afdelingkust.be
REDDINGBOOTDAG Op zaterdag 28 april organiseert de
Koninklijke
Nederlandse
Redding Maatschappij (KNRM) de jaarlijkse landelijke open dag. De kans om nader kennis te maken met het materieel, de vrijwillige redders en het werk van de Reddingmaatschappij. Op sommige stations kun je meevaren. Wie nog geen donateur is, kan dat worden. Bij de KNRM draait alles om vrijwilligerswerk, dat wordt gedaan door 1.300 vrijwilligers. Openingstijden: 10.00 tot 16.00 uur. www.knrm.nl
INDEWIND
DOORVAART WINDPARKEN Vanaf 1 mei 2018 mogen schepen met een lengte tot 24 meter door drie windparken voor de Nederlandse kust varen. Het betreft het Offshore Windpark Egmond aan Zee (OWEZ), Prinses Amalia Windpark (PAWP) voor de kust van IJmuiden en windpark Luchterduinen (LUD) voor de kust van Noordwijk. Let op: de Gemini-windparken Buitengaats en ZeeEnergie ten noorden van de Wadden blijven gesloten gebied, ook na 1 mei. De belangrijkste voorwaarden voor zeiljachten zijn: ▪ Doorvaren mag van zonsopkomst tot zonsondergang (KNMI tijden). ▪ Schepen moeten verplicht een AIS-signaal uitzenden en hun marifoon aan zetten. ▪ Het is verboden om binnen 50 meter van de turbinepalen en 500 meter van een transformatorstation te komen of hieraan aan te leggen. ▪ Het is in de windparken niet toegestaan om voor anker te gaan. De windparken gebruiken radar, VHF en AIS, om de doorvaart te volgen en de Kustwacht controleert op naleving van de regels. www.noordzeeloket.nl
ADVERTENTIE
INDEWIND
HELE HIJS Het blijft bijzonder: de mate waarin Neder-
foto: ©Royal Huisman/
landse jachtwerven wereldwijd grote faam genieten als bouwers van superjachten. Een van die werven is Royal Huisman in Vollenhove. Daar werd onlangs de grootste romp ooit gekeerd: de 81 meter lange ‘Project 400’. Bij de oplevering in 2020 zal deze schoener ’s werelds grootste aluminium zeiljacht zijn.
Het schip wordt gebouwd in opdracht van een Aziatische klant, die – gebruikelijk in het superjacht segment – anoniem wil blijven. Het ontwerp is van de Dykstra Naval Architects en Mark Whiteley Design, in samenwerking met Royal Huisman. www.royalhuisman.com
INDEWIND OPTIMIST ON TOUR Kinderen kosteloos laten kennismaken met watersport. Dat is het doel van de Optimist on Tour. Dit jaar begint het rondreizende watersportevenement aan het vijfde seizoen. Na de aftrap op de Hiswa doet de Tour op 14 en 15 april als eerste Houten aan, om de rest van het seizoen nog zes locaties te bezoeken. Kinderen die toe zijn aan een eerste wedstrijdervaring kunnen terecht bij de Q Cup. Laagdrempelige, eenvoudig wedstrijden in de regio, ook in de Optimist. Alles gericht op aanwas, die broodnodig is. www.optimistontour.nl - www.qcup.nl.
MOODY CLUB Zeilers onder mekaar hebben al gauw genoeg stof tot gesprek. Als iedereen in hetzelfde merk boot vaart, versta je elkaar nog beter. Ziedaar de kracht van de Moody Club: leuke dingen doen met collega-eigenaren van de Engelse toerschepenmodellen. Dit seizoen staat twee hoogtepunten op agenda: het Hemelvaartevenement van 11-13 mei en de najaarstocht in Stavoren op 8 en 9 Stavoren. Daartussen zit het zomerevenement. Meer weten? www.moodyclub.nl
VOORJAARSKLASSIEKER
Het wedstrijdseizoen opent met voorjaarsklassiekers, zoals de Van Uden Reco Stellendam Regatta. Die is op 21 en 22 april 2018 in Stellendam. Het recept is smakelijk: goed geleide races plus een sfeervol walprogramma. De gebakken vis is beroemd. Diverse klassen komen aan de start: ORC, IRC, eenheidsklassen, sportboten, doublehanded en ongemeten schepen (SW klasse). www.vanudenreco.nl
PLAATJE PRAAT JE BIJ OVER WEDSTRIJDREGELS In samenwerking met regeldeskundige Henk Plaatje, heeft Watersport-TV een online reglementscursus gemaakt. In de serie ’ Wedstrijdzeilen volgens de regels’ behandelt Henk met behulp van animaties en bewegende beelden de belangrijkste regels en beperkingen. De serie bestaat uit vijf afleveringen. Vanaf woensdag 28 maart online. www.watersport-tv.nl
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
7 APRIL
OPEN DAG HARLINGEN
ZEILPROGRAMMA 2018 Instructeur iets voor jou?
Jachtschipper zeilreizen
Lees meer >>
Lees meer >>
Wedstrijdtraing van CAM Race tot IJspegel
Expedities Carieb, Cuba, New York
Lees meer >>
Lees meer >>
‘NOG ALTIJD EEN UITDAGENDE BOOT’ Deze zomer, van 20 tot en met 28 juli, is het International Flying Dutchman Wereldkampioenschap in Medemblik. Er staan negen races gepland, verdeeld over vijf wedstrijddagen, met twee aftrekmogelijkheden. De wedstrijdbaan worden mooi klassiek: een driehoek met een lus. “Zoals het past bij dit schip”, zegt FD-crack Fred Schaaf.
foto:© Laurens van Zijp
WK FLYING DUTCHMAN IN MEDEMBLIK
D
e FD is een paradepaard uit de Nederlandse watersportcanon, een razendsnel ontwerp van eigen bodem, met veel trimmogelijkheden dat in plané boven de 20 knoop loopt. Hij is in 1951 ontwikkeld door Coen Gülcher en Uus van Essen en kreeg een jaar later de interna-
tionale status. De boot gold als een Formule 1 racer onder de open wedstrijdboten. Zeilers van statuur hebben allemaal in de klasse gevaren, onder wie Paul Elvstrom, Hans Fogh, Ben Lexcen, Keith Musto, André Nelis, Yves en Marc Pajot, Rodney Pattisson, Ted Turner en Buddy Melges. Nederlandse FD kanonnen waren onder meer Ben Verhagen (drie Spelen in de FD), Fred Imhoff/Simon Korver en de gebroeders Vollebregt. De naam Flying Dutchman heeft een magische klank, al zijn de hoogtij dagen voorbij. Die lagen tussen 1960 en 1992 toen de boot de Olympische status had. Na 1992 moest de FD wijken voor de Laser. Fred Schaaf: “Er is nog geprobeerd om ook de FD als een skiff uit te rusten, met boegspriet, gennaker, dubbele trapeze en rekken aan weerszijden. Dat werd geen succes. De FD is en blijft een schip en is geen schots… Toen de FD de olympische status kwijtraakte, was dat zeker een klap. De klasse raakte tientallen topzeilers kwijt en de verkoop van nieuwe boten daalde flink. Toch bestaat er nog altijd interesse; het is beslist een uitdagende, veeleisende boot om te zeilen.”
foto:© Laurens van Zijp
FD FEITEN EN CIJFERS Lengte 6,05 m Breedte 1,88 m Diepgang (max) 1,20 m Gewicht zeilklaar 165 kg Grootzeil 10,2 m² Genua 8,4 m² Spinnaker 20,5 m²
foto:Š Eize Hoekstra
De eenheid van een eenheidsklasse staat niet zelden ontwikkeling en voortuitgang in de weg. De FD klasse heeft daarin een goede middenweg gevonden. Keer op keer zijn er vernieuwingen doorgevoerd, waardoor de boot bij de tijd is gebleven. Waren de eerste FD’s van plakhout, tegenwoordig is bijna allemaal kevlar/carbon fibre versterkt polyester of epoxy. De rondhouten zijn eveneens van koolstofvezel. De materiaalontwikkeling voor het grootzeil
is niettemin tegengehouden; dat is nog geen laminaatzeil. Het grootzeil heeft een losse broek, wat een track op de giek scheelt en dus goedkoper is. De internationale klassenorganisatie telt circa 700 leden, de Nederlandse KO heeft een honderdtal aangesloten zeilers. Op het komende wereldkampioenschap in Medemblik wordt een honderdtal deelnemers uit twaalf tot vijftien landen verwacht. www.fd-worlds.com - www.sailfd.com
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Zwaan Sails ● Jachtzeilen ● Canvas werk ● Sprayhoods ● Reparaties LELYSTAD 0320 - 231437
Handboek voor toer- en wedstrijdzeilers door Henk Huizinga BESTEL HIER
EASTERN STREAM-BEMANNING VERKENT PAASEILAND
REISDOEL VOL MYSTIEK
foto© Bemanning Eastern Stream
Minke Lohrengel en Jaap Bel zeilen met de stalen tweemaster Eastern Stream. Ze volgen een afwijkende route: ze varen langs de Galapagos eilanden en zetten koers naar Paaseiland. Een reisdoel dat je niet ‘zomaar’ aandoet…
FOTO’S EASTERN STREAM-BEMANNING TEKST MINKE LOHRENGEL
L
angzaam tellen de mijlen af. Paaseiland; ik ben benieuwd hoe het zal zijn. De ankerplaats heeft een bedenkelijk reputatie. Het schijnt dat je op elk moment van de dag paraat moet zijn om naar een andere plek te verkassen. Jaap maakt zich er veel minder druk om dan ik. “Als het gewoon een mooie zanderige baai is, houdt het anker prima”, zegt hij. “En
anders is tandem-ankeren of een extra lijn op de ketting ook nog wel een optie. Eerst maar eens even kijken daar...” Hij heeft gelijk. We bereiden ons elk op onze eigen manier voor op de aankomst. Jaap is daar actiever in dan ik. Tijdens zijn wachten ruimt hij de hele kajuit op tot die er Spic en Span uitziet. “Als de autoriteiten straks aan boord komen, scheelt het vast als het er netjes uitziet”, redeneert hij. Voor de zekerheid verstoppen we een deel van onze verse etenswaren. De regels van Paaseiland zijn nogal strikt en we willen niet het risico lopen onze aardappelen en groenten kwijt te raken.
VOOR ANKER De ochtendschemer gloort door het raampje van de hondenkooi naar binnen. Jaap maakt me wakker: “Kom je ook naar het eiland kijken?” Als ik boven kom, varen we al dicht langs de met gras begroeide heuvels. Met de wolken en de opkomende zon ziet het er nu al mythisch uit. Het eiland bestaat uit drie aan elkaar gegroeide vulkanen. Her en der staan kleine huisjes en er zijn bijna geen bomen. Het anker valt in de baai van Hanga Roa. Iemand van de ‘Armada’ – de inklaringsautoriteiten - vertelt ons dat we voor de rode boeienlijn moeten blijven; anders dan wat in de pilot staat. Het gebied daarachter is tegenwoordig een ‘protected area’. Dus ankeren we met de maximale lengte ankerketting in 26 meter diep water.
fotoŠ Bemanning Eastern Stream
PAASEILAND
Een beetje beduusd nemen we alle indrukken in ons op. Het duurt niet lang voordat de Armada zich via de marifoon meldt. Ze vragen ons het hemd van het lijf over de boot en onszelf. We worden er wat lacherig van, maar het voordeel is waarschijnlijk wel dat alle papieren netjes zijn ingevuld als de autoriteiten straks aan boord komen.
INKLAREN De reddingsboot zet ze aan boord; zes man sterk. De Armada bestaat uit vertegenwoordigers van de douane, immigratie, het ministerie van landbouw en twee van wie niet duidelijk is wie ze vertegenwoordigen. Het zijn vriendelijke mannen met een ontspannen uiterlijk. De schade bestaat uit zes limoenen die niet ingevoerd mogen worden. Naar onze voorraad vlees, kaas en vleeswaren in de vriezer wordt niet gevraagd en wij houden wijselijk onze mond. Als de hele colonne weer van boord is, strijken we met een aankomstbiertje neer in de kuip. Wat een uitzicht! Voor vandaag hebben we daar genoeg aan. We blijven heerlijk aan boord, doen een middagslaapje en laten de eerste was wapperen. En we blijken met onze Wifi richtantenne internet op de boot te hebben. Morgen gaan we het eiland verkennen...
WEER AAN LAND Met de dinghy varen we richting het eiland. Om ons heen liggen surfers in het water te wachten op de juiste golf. Met de vele brekers hier een populaire sport. Wij maneuvreren tussen de brekers door richting de haven. “Dat viel alles mee”, zegt Jaap zodra we onze bijboot hebben vastgelegd. De dinghy ligt tussen mooi gekleurde vissersboten, die met een slim systeem van lijnen allemaal netjes naast elkaar liggen. Precies zo dat ze met slecht weer niet stukslaan op de kade. Na drieënhalve week op zee hebben we opeens weer land onder onze voeten en staan we eindelijk op Rapa Nui. Het eiland dat zo hoog op ons wensenlijstje stond. We kijken elkaar met een glimlach aan. Het voelt erg bijzonder om op een plek te zijn waar je niet zomaar eventjes
fotoŠ Bemanning Eastern Stream
PAASEILAND
naartoe gaat. We lopen een rondje door het dorp en nemen de eerste indrukken in ons op. Winkeltjes, hotels en restaurantjes, naast kleine supermarktjes, en groente en fruit dat vanuit de kofferbak wordt verkocht. Een mooie mix van toerisme en lokale aangelegenheden. En voor ons betekent het vooral dat we hier voldoende verse spullen kunnen inslaan voor het vervolg van onze trip.
fotoŠ Bemanning Eastern Stream
Een plek waar je niet zomaar naartoe gaat‌
PAASEILAND
BEELDEN “Moet je kijken hoe groot de beelden zijn”, zeg ik tegen Jaap wanneer we Ahu Tahai oplopen. Deze ceremoniële plek ligt in het dorp, is vrij toegankelijk en daarmee onze eerste echte kennismaking met de Moais. De beelden zijn door de oorspronkelijke eilandbewoners van vulkanisch gesteente gemaakt ter verering van hun voorouders. Er zijn geen andere bezoekers en het is stil. Om ons heen alleen het geluid van de wind en de vogels. Deze verstilling is prachtig. Ik ga in het gras zitten en kijk om me heen. De beelden torenen hoog boven me uit en zijn daarmee nog imposanter. Op de achtergrond ons bootje in de baai. Ik kan hier uren blijven zitten.
FIETSEN We kopen een kaartje om alle archeologische plaatsen te mogen bezoeken en dan kunnen we op pad. Een deel van het eiland verkennen we op de vouwfiets. Een waar avontuur, want het blijkt meer ATB-en dan fietsen. Zandwegen met rotsen, stenen, het nodige hoogteverschil en af en toe wat loslopende paarden op onze route. Maar we voelen ons zo vrij als een vogel zo midden in de natuur en stoppen regelmatig even om de prachtige omgeving in ons op te nemen, een grot te verkennen of de resten van een oud dorp te bekijken. Het eiland is ruig, vulkanisch en heeft prachtige vergezichten. Rano Raraku is één van de meest toeristische spots van het eiland. Dit is de plek waar de beelden uit het vulkaangesteente werden gemaakt. In de berg/kraterwand zie je nog beelden die half uitgehakt zijn. Maar vooral rond de berg liggen en staan heel veel beelden. Het lijkt wel alsof ze gewoon her en der zijn neergekwakt. Ooit aan begonnen, maar nooit afgemaakt of naar hun eindbestemming
fotoŠ Bemanning Eastern Stream
PAASEILAND
vervoerd. In mijn hoofd ontspinnen zich allerlei beelden over hoe het hier vroeger moet zijn geweest. Mannen met hamers en beitels die dagen, weken, misschien wel maanden aan het bikken zijn geweest om een beeld te maken. Het is haast niet voor te stellen.
foto’sŠ Bemanning Eastern Stream
PAASEILAND
VEEL VRAGEN Hoe meer we van het eiland zien, hoe meer we te weten komen over de geschiedenis en cultuur van de oorspronkelijke eilandbewoners. En hoe meer vragen ik heb. Want hoe zijn die immense beelden van a naar b gekomen? En waarom zijn de beelden op een gegeven moment ook weer ‘vernietigd’ en door wie? Waren dit de oorspronkelijke bewoners zelf, vijandige stammen of misschien wel Europese zeevaarders en ontdekkingsreizigers? Er zijn verschillende theorieën, maar het blijft een mysterie. Juist dit mystieke is precies wat het eiland zo bijzonder en mooi maakt.
NAVEL Twee weken lang kijken we onze ogen uit. Paaseiland is indrukwekkend, onwaarschijnlijk mooi. De mensen zijn allervriendelijkst en vooral erg gastvrij. We voelen ons welkom op dit plekje midden op zee, dat door de lokale bevolking wel de Navel van de Wereld wordt genoemd. De laatste paar dagen verandert het weer en rollen we flink op de ankerplek. Om in de branding met de dinghy naar de kant te varen moet je over behoorlijke stuurmanskunsten beschikken en de zee goed kunnen lezen. Gelukkig bezit Jaap beide eigenschappen en hoeven we voor het weer niet op de boot te blijven. Maar we hebben het hele eiland bekeken en zijn wel klaar met het gerol. Het is tijd om te vertrekken. We hijsen dan ook ons tandemanker aan boord en zetten we koers naar het zuiden. Onderweg naar het vaste land van Chili. Nog ongeveer 2000 mijl te gaan... www.easternstream.nl
PAASEILAND
foto© Bemanning Eastern Stream
Nog ongeveer 2000 mijl te gaan…
IN VEILIGE HAVEN Zilt-medewerker Michiel Scholtes beschreef de afgelopen jaren een twintigtal vaargebieden voor de KNRM. Hij vroeg daarbij de plaatselijke redders –bij uitstek kenners van het vaarwater – om adviezen. De reeks werd gepubliceerd in het blad De Reddingboot van de KNRM. Enkele aflevering zijn ook in Zilt verschenen. De serie is nu gebundeld in een boek, waarvoor Michiel de inhoud heeft geactualiseerd en aangevuld. Als doorgewinterde zeezeiler en instructeur weet Michiel waarover hij schrijft. Bovendien heeft hij een zeer leesbare, pakkende schrijfstijl. Samen met de inhoud, kaarten, foto’s en de waardevolle wenken van de redders maakt dat alles het boek tot een lezenswaardig document dat ertoe doet. Al zeggen we het zelf… Prijs: € 18,99. www.hollandia-boeken.nl
CALYPSO WINDMETERS Technautic heeft ultrasone en mechanische windmeters van Calypso toegevoegd aan het assortiment. De draadloze windmeter geeft via Bluetooth een keur aan data door die met behulp van diverse apps (Android en iOs) zijn uit te lezen op de smartphone, tablet en pc. Prijs € 499. www.technautic.nl.
ZILTESPULLEN ANWB STOPT MET WATERKAARTEN-APP ANWB stopt met de exploitatie van de ANWB Waterkaarten-app. De exploitatie ervan is niet rendabel en vergt te hoge investeringen. Gebruikers kunnen overstappen op de vrijwel identieke Waterkaarten-app van de The Mobile Company. De ANWB blijft wel papieren waterkaarten uitgeven. In het voorjaar 2019 verschijnen naar verwachting vernieuwde kaarten. De frequentie van het updaten van die kaarten gaat van ééns per twee jaar naar ééns per jaar. www.dewaterkaartenapp.nl
NIEUWE GENERATOREN WHISPERPOWER Sterk, stil en compact. Dat zijn kenmerken van de Piccolo 5, 8 en 10; een nieuwe reeks boordgeneratoren die WhisperPower uitbrengt, naast de bestaande Piccolo 4. De polyester behuizing werkt geluiddempend. Een zuivere sinus en frequentie van 50 Hz zorgen ervoor dat ook gevoelige elektrische apparaten probleemloos werken. De Piccolo 5 heeft een aangepaste PMG inverter waar zelfs twee Webasto airco’s op kunnen draaien. WhisperPower maakt in april een Luistertour langs prominente werven. Daar kun je de Piccolo generator zien en (nauwelijks) horen… Mail naar sales@whisperpower voor data en locatie. www.whisperpower.com
BETER ZICHTBAAR Het Franse Outils Oceans brengt onder de naam Bab’s (Balises Appel Bienveillance) een veiligheidssetje op de markt, waarmee een drenkeling zijn zichtbaarheid kan vergroten. Het bevat onder meer een felgekleurd vlaggetje met reflectiestrips, een breeklichtje en een fluitje. Dat alles verpakt in een polsbandje, dus ideaal voor zeilers en surfers. www.rakerigging.com
KIJK ACHTER DE SCHERMEN Een kijkje achter schermen nemen bij een werf is voor elke zeiler reuze interessant. Op 21 april houdt KM Yachtbuilders in Makkum weer de Open Dag en dan kun je schepen in allerlei gradaties zien; van casco tot kant en klaar. Zo staan de Nanuq 78 en de Qilak 66 op stapel, evenals drie Bestevaer 45. Verscheidene toeleveranciers zijn aanwezig met stands. Om 14:00 uur houdt Jochen Winter een lezing over de Noordwest Passage met de Bestevaer 55 ‘Morning Haze’. www.kmy.nl
ZILTESPULLEN FOILEN VOOR IEDEREEN The Foiling Dinghy is een eenpersoons boot waarmee je gemakkelijk kunt foilen, zeggen de makers. Het concept oogt in elk geval simpel en doeltreffend: een epoxy sandwich romp, versterkt met carbon en twee draagvleugelzwaarden. Die bewegen in samenspel met elkaar automatisch in de optimale foilstand; ook na een overstag hoef je ze niet te verstellen. Voor dit ACC systeem (Automatic Cant Control) is patent aangevraagd. Het roer heeft onderaan een T-vorm en is ook van carbon. De koolstof mast is deelbaar voor het vervoer. Het laminaat grootzeil meet 9 m2. Maten van de boot: 3,80 x 1,80 x 0,15/2,10. Gewicht zeilklaar: 50 kg. Prijs: â‚Ź 9990. www.foilingdinghy.com
MEERROMPERS IN LA GRANDE MOTTE
Van woensdag 18 tot en met zondag 22 april is La Grande Motte, ZuidFrankrijk, weer even de multihull-hoofdstad. Dan wordt daar namelijk de International Multihull Boat Show gehouden. De nieuwste modellen toermultihulls zijn er te zien. www.multicoque-online.com
MASTERVOLT ALPHA PRO III LAADREGELAAR De nieuwe Alpha Pro III laadregelaar van Mastervolt is een geavanceerde, temperatuurgestuurde laadregelaar. Hij verbetert het rendement van ieder type scheepsdynamo en zorgt dat de accu’s geladen worden volgens de efficiënte en veilige drietraps laadmethode. De Alpha Pro III zorgt onder meer voor een snellere laadcyclus. Tegelijkertijd zijn de accu’s beschermd tegen oververhitting en overladen. Adviesprijs circa € 349,70. www.mastervolt.nl
VAARWIJZER ENGELSE OOSTKUST VERNIEUWD De Vaarwijzer-serie van Hollandia is een schot in de roos gebleken. Hulde voor de bedenker. De editie De Engelse oostkust is samengesteld door Anje Valk. Zij is een zeezeilster die haar mannetje staat; niet zelden is zij alleen op pad. Zij beschrijft de Engelse oostkust vanuit eigen waarneming; van North Foreland in het zuiden tot Berwick-uponTweed bij de grens van Schotland. In de onlangs uitgebrachte derde druk is alle info geactualiseerd. Onmisbaar boek voor wie de Engelse oostkust waardeert. Prijs: € 39,99. www.hollandia-boeken.nl.
ZILTESPULLEN OPEN HUIS CONTEST YACHTS Contest Yachts biedt geïnteresseerde zeilers de kans om een kijk in de keuken te nemen. Op zaterdag 21 april opent de werf in Medemblik 10.00 tot 16.00 uur de deuren. Op het programma staan rondleidingen over de werf en vier verschillende lezingen. Naast Contest Yachts zijn ook Contest Brokerage en Medemblik Yacht Service aanwezig. Meer informatie en inschrijvingen op: www.contestyachts.com
DIESELKOOKPLAAT VAN SAFIRE De Safire Cera 22 maakt gebruik van hetzelfde hittesysteem van de dieselkachels: een ventilator regelt de vlam, de andere verhit twee kookplaten. Door de hoge temperatuur brandt de vlam blauw en is er geen roetvorming. Een dubbele uitlaatslang zorgt voor de aanvoer van lucht en de afvoer van verbrandingsgassen. De dieselkookplaat is veiliger dan gas en stroomvriendelijker dan elektrisch koken. De kookplaat meet 463 x 317 x 175 mm en heeft een inbouwmaat van 443 x 300 mm. Safire wordt geı̈mporteerd door Amrit uit Arnhem. www.safire.nu.
foto’s© foto© Bem Bemanning anning Agape Agape
ZILTEWERELD
MAN OF WAR BAY Na de ruige overtocht vanuit Suriname is de bemanning van de Agape blij dat het anker valt in het blauwe water van Man of War Bay op Tobago. Het eerste Caribische eiland voelt als een soort eindbestemming van de reis.
Rob en Conny Dekker varen op hun Agape een rondje Atlantic met hun dochters Valerie (10) en Rosalie (7). Hun droom begon vijf jaar geleden na een vakantie van 6 weken op eigen kiel naar Denemarken. Dat smaakte naar meer. In januari 2014 besloten ze ervoor te gaan, vertrekdatum 22 juli 2017 werd in de agenda gezet. Vanaf dat moment stond alles wat ze deden in het teken van het vertrek.
BEZIT IS BETREKKELIJK Rob: “Een dergelijke keuze gaat niet zonder offers, maar als je echt iets wilt dan zijn er altijd mogelijkheden. We verkochten onze boot en konden we op zoek naar een nieuwe. De keuze viel op een Wauquiez Centurion 36. Het is een super boot, oersterk en ook nog eens een goede zeiler met precies genoeg ruimte voor ons viertjes. Ook ons huis hebben we verkocht. Het verwezenlijken van dromen en het ontdekken van het geluk in jezelf gaat in onze ogen niet goed samen met groots materieel bezit. Als klap op de vuurpijl hebben we onze vaste banen opgezegd.”
foto’s: © Bemanning Agape
DAT SMAAKT NAAR MEER
ZILTEWERELD Luf Island
Rampetamper
www.ziltewereld.nl ANDER LEVEN Het oorspronkelijke plan was twee jaar weg te blijven, maar het financiële plaatje liet dit helaas niet toe. Conny: “Hier baalde ik stevig van. Uitstellen was geen optie, omdat de kinderen dan volgens ons te oud zouden worden. Al die voorbereidingen, al die jaren sparen, huis verkocht, banen opzeggen en dat alles voor ‘maar’ 1 jaar. Maar nu we inmiddels 8 maanden op weg zijn vinden we een jaar, of eigenlijk 13 maanden, echt best lang. Onderweg hebben we meerdere keren nagedacht over een manier om toch nog een jaar langer weg te blijven, maar uiteindelijk zijn die allemaal gestrand en zijn we het erover eens dat we tóch een keer terug moeten en dat 1 jaar ook geweldig is.” Rob: “We gebruiken dit jaar om wat van de wereld te zien en te ontspannen. Maar ook om elkaar als gezin nog beter te leren kennen en begrijpen en na te denken hoe we onze toekomst zien. Hoe willen we leven, wat vinden we echt belangrijk? Zeilend reizen bevalt ons geweldig goed. We genieten enorm van elkaar en van de wereld om ons heen. Bij terugkomst in Nederland wordt onze voornaamste uitdaging zoveel mogelijk van dit leven vast te houden.” http://zeilenagape.blogspot.nl
colofon
Zilt Magazine is een uitgave van Zilt Media Producties in Amstelveen
REDACTIE redactie@ziltmagazine.nl
ADVERTEREN Paul Pekelharing adverteren@ziltmagazine.nl 06 54983666
AUTEURSRECHT De inhoud van Zilt Magazine mag op geen enkele wijze worden overgenomen zonder
bemanning
schriftelijke toestemming van de uitgever.
Zilt Magazine wordt gemaakt door: Ruud Kattenberg Sjors van der Woerd Laurens van Zijp Michiel Scholtes Henk Huizinga Sonja Muller en talloze opstappers‌
abonneer je gratis