september 2018
fotoŠ Ruud Kattenberg
advertentie
advertentie
september 2018
BOEIERWERF - 104
SYDNEY HOBART RACE
ESTAFETTEVERTREKKERS - 98
STUREN OF ONTSPANNEN - 74
OVERNAADS ICOON - 68
SAFFIER SE37 - 54
EEN KRABBEND ANKER EN 50 KNOPEN WIND - 14 EN VERDER… Bureaublad
HISWA - 28
8
24-uurs Race
82
In de Wind
90
Zilte Spullen
116
Zilte Wereld
120
advertentie
advertentie
fotoŠ Egenolf van Stein Callenfels
BUREAUBLAD Soms zou je bijna vergeten dat een van de meest bijzondere zeilgebieden gewoon om de hoek ligt. Egenolf van Stein Callenfels herinnert ons eraan met deze prachtige foto van een zomeravond op het wad. Met een klik op de downloadknop wordt het een achtergrondfoto op je scherm‌
Maan of sterren worden verborgen achter een al even onzichtbaar wolkendek maar aardedonker krijgt geen enkele kans. Daarvoor zijn er te veel lichten om ons heen. Op de horizon gloeit de Belgische kust en aan bakboord kriskrast de voltallige Zeeuwse vissersvloot onvoorspelbaar door wat kennelijk een prima stek is. Driehonderd meter containers
kruist
voorlangs.
Bestemming
Antwerpen, CPA 0,8 mijl. Leve AIS! Het meest gefascineerd zijn we door wat zich aan
reflectie
stuurboord afspeelt. Daar lijkt het alsof we in de aanvliegroute van een intergalactische luchthaven zijn beland. Volgens de kaart hoort al dat ritmisch roodknipperende geweld echter bij het windpark in aanbouw. Ondanks onze lastige koers scheren we keurig langs de stippellijn die op het scherm de rand van het bouwterrein markeert. De toekomstige molens zijn weliswaar nog vele mijlen weg maar het dreigende ‘Restricted Area’ maakt ruim voldoende indruk. Na middernacht trekt de wind verder aan. In de hoge zee krijgt de stuurautomaat het steeds lastiger om koers te houden. Dus geven we ondanks gijpkoers en duisternis toch maar gehoor aan zijn stilzwijgende pleidooi voor een rif. Gedoe!
Voorzeil wegrollen, bulletalie eraf… ‘Waar is die hoofdlamp nou weer? Oploeven… De manoeuvre is nog maar nauwelijks ingezet als de marifoon tot leven komt. Het wachtschip op de Thorton bank roept ons op: ‘U weet dat u een verboden gebied nadert?’ Het minuscule haakje in onze koerslijn werd onmiddellijk opgemerkt. Oh ja, die AIS… We drukken de microfoon in met een zucht maar het gesprek dat volgt is professioneel en vriendelijk. De windmolenpolitie is snel gerustgesteld en wenst ons vervolgens een goede reis. Het voorval maakte ons nog eens bewust van wat er de afgelopen decennia allemaal is veranderd. Niet alleen dat we de zee moeten delen met steeds meer anderen, maar ook dat wij die tegenwoordig allemaal met
naam
en
toenaam
kennen.
Met
als
onvermijdelijke keerzijde, dat zij ook ons kennen. Misschien was het wel daarom dat Frans Halsema de rest van die nacht ‘Vluchten kan niet meer’ bleef neuriën...
advertentie
advertentie
EEN KRABBEND ANKER EN 50 KNOPEN WIND… Met zijn Sweden Yachts Kairos zeilt Menno van Loon door het betoverende Oceanië. Hoe mooi ook, de omstandigheden
foto:© Menno van Loon
kunnen op slag veranderen…
FOTO’S EN TEKST MENNO VAN LOON
M
usket Cove. Een luxueus resort op een eilandje in Fiji. Een geliefde plek onder zeilers. Voor een habbekrats word je ‘life long member’ van de Musket Cove Yacht
Club en mag je de faciliteiten van het resort gebruiken. Na een tijd langs afgelegen plekken te zijn gevaren, is dat een welkome luxe. Vanmiddag heb ik het anker neergelaten in de baai hier. Mooi beschut in vrijwel alle windrichtingen, maar met 17 meter wel wat diep voor mijn 45 meter tellende ankerketting. Omdat er voor vandaag en morgen nauwelijks wind is voorspeld, moet dat geen probleem zijn.
Een uurtje geleden ben ik in de dinghy naar de wal geroeid. Vuilnis weggooien, en zaken op de verlanglijst afvinken. Op nummer 1 stond een lange, warme, zoetwaterdouche. En nu, fris gedoucht, vink ik nummer 2 af. Het laatste stuk van de ‘Bulabulapizza’ verdwijnt in mijn mond. Tevreden neem ik een slok Fiji Gold. Niet alleen mijn biertje is gold. Alles om me heen is in een goudgloed van tropisch avondlicht ondergedompeld. Het houten terras waar ik zit, de palmen ervoor, de boten die rustig in de baai dobberen. Mijn blik blijft plakken aan de horizon. Een dunne, gitzwarte streep. Die had ik niet eerder gezien. Slecht weer op komst? Vreemd, dat was niet voorspeld.
Op mijn iPad check ik Windy en Fiji Met Office. Niets over slecht weer. Ik kijk weer naar de horizon. Het lijkt alsof de streep dikker is geworden. Misschien moet ik het zekere voor het onzekere nemen. In windstilte roei ik terug naar Kairos. Zo’n 10 minuten roeien. Als ik nog een paar honderd meter te gaan heb, is het opeens aardedonker. Het streepje aan de horizon is geen streepje meer. De lucht is zwart. Gitzwart. Ik begin harder te roeien. Een eerste vlaag. Alsof iemand een reusachtige ijskast heeft opengezet. En dan begint het. Van het ene op het andere moment raast er zo’n 30 knopen wind door de baai.
Ik word weggeblazen. Steeds verder van Kairos af. In de richting van een joekel van een catamaran. Zou ik die nog kunnen halen? Uit alle macht roei ik die kant op. Op de cat hebben ze mij inmiddels in de gaten. Ik ben vlakbij, maar haal het niet. De wind is te sterk. Iemand roept: “Here, grab the line!” Het is een perfecte worp. De lijn komt precies in de dinghy terecht. Twee minuten later is de dinghy veilig aan de 52 voets cat gebonden en zit ik met een ijskoude Fiji Bitter in m’n hand met een van de opvarenden te praten. Even wachten tot de windvlaag voorbij is, biertje opdrinken en dan weer verder. Dat is het plan…
U
it m’n ooghoek hou ik Kairos in de gaten. Haar ankerlicht zwiept wild door de lucht. Geen ontspannen idee, maar deze vlaag zal zo wel voorbij zijn. Ik kijk de vriendelijke Texaan
tegenover me weer aan. “So me and my friends rented this cat for a ten day sailing trip around Fiji”, gaat hij verder. De wind fluit nu langs de cat. Weer kijk ik snel naar Kairos. Ik spring op. Tuur. Ze is weg! Weg! Het anker heeft niet gehouden. Is ze tegen andere boten in het ankerveld gebotst? Ligt ze nu al op haar kant tegen het rif kapot te
foto:© Menno van Loon
beuken?
Een eerste vlaag. En dan begint het…
T
erwijl die gedachten door m’n hoofd flitsen, vraag ik de schipper of ze me misschien met haar dinghy naar Kairos kan brengen. “The anchor’s dragging!” Meteen springt ze
in de achter de cat opgetakelde dinghy. Een halve minuut later ligt hij in het water en loopt de motor. Ik spring in de dinghy. We gooien de lijnen los en stuiven de kletsnatte duisternis in.
Al snel zie ik Kairos. Helemaal achterin het ankerveld, vlakbij het rif. Of misschien al erop? Een minuut later zijn we langszij. Kairos heeft zo’n 200 m door het ankerveld afgelegd. Nog niet op het rif, maar er vlakbij. Het lijkt erop dat het anker nu houdt. Maar hoe lang nog? Zo’n 15 meter achter Kairos ligt een catamaran. Als Kairos’ anker nog verder krabt, zal ze de cat rammen. En mocht ze de cat missen, dan ligt ze zo’n 35 meter achter de cat op het rif.
Terwijl ik de reling vastpak, glijdt mijn blik over de boot. Ik zie geen schade aan de boot, maar het is donker en ik zie alleen de stuurboord kant. Zou Kairos de drie of vier boten die zij op haar sleeptocht moet zijn tegengekomen allemaal hebben weten te ontwijken? Dat is te mooi om waar te zijn. Maar goed, nu geen tijd om op schade te controleren. Eerst ergere schade voorkomen.
Terwijl de schipper de dinghy in de harde wind en venijnige golfjes behendig langszij houdt, klauter ik aan boord. Ik schreeuw “Thanks so much!” De schipper roept iets terug, wat door de wind wordt verzwolgen en vaart dan weg. Ik ga meteen achter het stuurwiel staan en zet de motor aan. Dan tuur ik om me heen. De cat en het rif. Dat zijn nu de twee grootste gevaren. En misschien die boot voor me, mocht die gaan krabben.
Tien minuten blijf ik achter het wiel staan. Mijn hart pompt wild adrenaline door m’n aderen. Houdt het anker nu wel? Het is moeilijk te zien in deze duisternis, maar het lijkt erop. Ik adem een paar keer diep in en uit. Rustig blijven. Jezelf zo goed mogelijk voorbereiden op het ergste. Controle krijgen over de situatie. Wat heb ik nodig? Ik denk even na. Oké. Ik moet dus even de kajuit in. Weer kijk ik om me heen. De cat lijkt niet dichterbij te komen. Het anker houdt nog steeds. De kajuit in en uit. Dat kost me twee minuten. Ik durf het aan. Ik spring achter het wiel vandaan en ga onder de buiskap zitten. Ik draai de sleutel in het slot, schuif het luik open en klim naar binnen. Instrumenten aanzetten. iPad, een zaklamp en de handheld marifoon mee. Snel mijn doorweekte T-shirt uit en mijn zeiljas aan.
foto:Š Menno van Loon
Nog niet op het rif, maar er vlakbij. ..
E
n meteen sta ik weer achter het wiel. Regen striemt in mijn gezicht. Is de cat dichterbij gekomen? Het is moeilijk te zien. Kairos rukt wild aan het anker en zwiept van de ene naar de ander kant in de
windvlagen. De windmeter loopt af en toe op tot 50 knopen. Waar komt dit vandaan? Volgens de voorspellingen zou er 5 knopen wind staan! Op de iPad markeer ik de positie van Kairos. Nu kan ik zien of het anker houdt. Alhoewel‌
D
oordat de boot zo wild rondzwiept en Kairos’ positie dus steeds verandert, is het verbazend lastig om met zekerheid vast te stellen dat het anker niet meer krabt.
Ik kijk naar de dieptemeter. 13 meter. Vlak voor het rif is het dus ondieper. Mooi. Dat is misschien onze redding. Vier meter minder diep dan de 17 meter waarin ik had geankerd. Alle 45 meter van mijn ankerketting staat uit. Mijn 20 kg Rocna moet dit aankunnen. Als de ondergrond goed is, tenminste. Ik herinner me opeens dat ik hier eens bij het rif heb gesnorkeld. Vlak voor het rif was er zand. Als dat hier ook zo is, zou dit zomaar goed kunnen gaan.
Weer een felle ruk aan de ankerketting. 52 knopen zie ik op de meter. Minerva Reef, flitst het door mijn hoofd. Twee jaar geleden lag ik daar in windkracht 12 voor anker. De engste uren die ik ooit heb meegemaakt. De ‘snubber’ was gebroken, en ik was bijna op het rif geëindigd. Ik had toen geen reserve-snubber bevestigd. Die fout zou ik nooit meer maken, had ik mezelf beloofd. Vijf minuten later is de reserve-snubber bevestigd. Ik sta weer achter het wiel. De boeg stuit op en neer in de golven. Wildwater varen. Maar dan voor anker. Adrenaline kolkt door m’n aderen.
Beelden van Kairos op het rif hier vlak achter me schieten door mijn hoofd. Ik probeer mezelf uit te leggen dat het gevaarlijkste moment al voorbij is. Nu ben ik aan boord. Als het anker niet houdt, kan ik de boot met de motor op haar plek houden. Mijn hand gaat naar mijn jaszak. Ja, de handheld marifoon zit er nog. Deze ankerplaats ligt vol zeilboten. Meer dan genoeg mensen met grote krachtige dinghy’s die mij, als het nodig is, snel te hulp kunnen schieten.
Twee uur ’s ochtends, zie ik op mijn horloge. De wind is nu al een uurtje een stuk minder. Het ergste is voorbij. Kairos ligt nog steeds netjes op haar plek. Het anker heeft gehouden. Ik ben kapot. Doodmoe. Stress van de afgelopen uren. Ik kijk op de windmeter. 25 knopen. Al een uur lang. Ik zet de motor uit. Het moment van de waarheid. Met mijn zaklamp op de romp en reling schijnend loop ik een rondje over de boot. Niets. Nergens schade te bekennen. Ongelooflijk. 200 meter door een vol ankerveld. Kairos wist ze allemaal te ontwijken. En een goede ankerplek te vinden. Op eigen houtje. Ze kan zichzelf redden, heeft mij niet nodig.
Ik klim de kajuit in. Twee minuten later lig ik in mijn kooi te slapen…
advertentie
advertentie
ANDERS EN VERTROUWD HISWA TE WATER – 5 – 9 SEPTEMBER De Hiswa te water is ditmaal in de Bataviahaven in Lelystad, de zesde locatie van de natte boottentoonstelling. In de haven liggen honderden schepen afgemeerd en op de kant staan in een halve maan-opstelling pagodetenten waarin scheepsspullen te zien zijn. Het thema luidt: ik houd van watersport. Kortom, alles is anders, deze 35e editie. En tegelijkertijd is veel vertrouwd.
Aan de vooravond van de beurs brengt Zilt een overzicht van de jachten die er zoal te zien zijn. En handig: met een druk op de knop kun je folders downloaden! Openingstijden: 10.00-18.00 uur. Vrijdag tot 20.00 uur. Toegangsprijs : â‚Ź 12,50 online. â‚Ź 15,00 aan de kassa.
HISWA TE WATER FOLDER DOWNLOAD
SAFFIER SE 37 LOUNGE De Saffier SE 37 Lounge is blikvanger bij Saffier Yachts. Een smetteloze ‘dagzeiler’, met midscheepse besturing. Andere geëxposeerde modellen: SC 6.5 M Cruise, SC 8.0 M Cabin, SE 26 en de SE 33 UD. Saffier Yachts - C04 FOLDER DOWNLOAD
NOORDKAPER 46GT FOLDER DOWNLOAD
BESTEVAER 49
‘Dutch built’ staat voor het vakmanschap van de Nederlandse jachtbouwers. De Noordkaper 46GT is daar een voorbeeld van. Een stoere, stalen rondspant met riant dekhuis. Gebr. van Enkhuizen - B-38/KO-07 Over Nederlands vakmanschap gesproken, met de Bestevaer 49 levert KM Yachtbuilders een strak 15 meter aluminium jacht af. In dezelfde serie kun je ook de Bestevaer 45 en 56 bekijken. KM Yachtbuilders - B-36
Ontwerper Maarten Voogd gaf de Aira 22 moderne lijnen. De 6,5 meter lange open boot met ophaalbare kiel, is er in drie varianten: de ClubSailer CS, DaySailer DS en de MatchRacer MR. Aira Boats - B24 De 1250i van C-Yacht is een midden-kuiper van de Nederlandse werf. Er is een Club en een Class versie en de koper heeft de keuze uit niet minder dan 20 interieurvarianten. C-Yachts - B-34
FOLDER DOWNLOAD
AIRA 22 FOLDER DOWNLOAD
C-YACHT 1250i
Contest, ook al zo’n vaste waarde in het topsegment, toont de Contest 42 CS. Een solide toerjacht waarin veel klantwensen kunnen worden verwerkt. Ook de 50 CS is te zien. Contest Yachts - C-02 FOLDER DOWNLOAD
CONTEST 42 CS
HISWA TE WATER
DAY M8 Bouwer Klaas Bood heeft al zijn kennis en ervaring in deze Day M8 verwerkt. Een handzame, fijn zeilende dagzeiler voor het pure zeilgevoel. ByBood - C-05 Het Poolse Balt-Yacht roemt de ruimte en het comfort van de Balt 27. Of deze 27-voeter ook de beweerde uitstraling van een 12 meter jacht heeft, mag je zelf beoordelen. Sailingcenter Langweer - C-20
BALT 27
FOLDER DOWNLOAD
J/122
J/Boats komt zowel met de J/112 als de J/122 naar Lelystad. De laatste in een uitvoering met kortere mast en diepere kiel die speciaal voor shorthanded zeilers is bedoeld. J/BOATS - C24/KO-24
De Azuree 46 vormt de bovenkant van de lijn van de Turkse werf . Een vlot en ruim toerjacht naar een ontwerp van Rob Humphries. Op dezelfde stand zie je ook de Azuree 33 en 41. Azuree Yachts Benelux - C16/17 Bij Nova Yachting zijn onder meer de Beneteau First 25, Oceanis 35.1, 38.1, 45 en 51.1 te zien. De 51.1 heeft moderne lijnen en door zijn uitgekiende rompvorm veel ruimte onderdeks. Nova Yachting - KO-36/C-21
FOLDER DOWNLOAD
AZUREE 46 FOLDER DOWNLOAD
BENETEAU 51.1
Nadat Domani vorig jaar het prototype van de S28 liet zien, komt de Belgische bouwer dit keer met de splinternieuwe S30, een vlot zeilend, modern ontwerp, inclusief boegspriet voor een Code Zero. Domani Yachts - B-28 FOLDER DOWNLOAD
DOMANI S30
HISWA TE WATER FOLDER DOWNLOAD
DEHLER 46 Dehler Yachts komt met 4 modellen naar de beurs; de Dehler 34, 38, 42 en 46. De Dehler 46 is het vlaggenschip van de vloot en laat goed zien wat ontwerper Judel/Vrolijk onder de term ‘performance-cruiser’ verstaat. Dehler Yachts - C-10 FOLDER DOWNLOAD
DUFOUR 360 GL FOLDER DOWNLOAD
HANSE 548
‘Grand Large’ is Frans voor ‘Ruim Water’. En dat is precies waar de Dufour 360 GL voor is bedoeld. Het is een voor zijn lengte opvallend ruime boot. De 460 is ook te zien. Dufour Yachts - C08 Hanse meert vijf modellen af in Lelystad. De Hanse 348, 388, 418 en 455 staan bekend als ‘ruimtewonders’, dus moet de ruim 16 meter lange 548 daar nog eens de overtreffende trap van zijn. Hanse Yachts - C-22
De Scandinavische jachtbouw kenmerkt zich door goede zeileigenschappen en hoogwaardige afwerking. Ook de performance cruiser Arcona 380 verloochent zijn Zweedse afkomst niet. Arcona Benelux/Nordic Marine - C-26
FOLDER DOWNLOAD
ARCONA 380
De IF bewijst dat een klassieker nog altijd een grote groep zeilers aanspreekt. Dit jaar ging de boot zelfs opnieuw in productie. Wat er precies ‘nieuw’ is aan de IF-Boat New, zie je bij Jachtwerf Kuiper - B-32
IF BOAT NEW
X-Yachts heeft de Cruising en Performance lijn aangevuld met de X-Range, die wordt aangeprezen als de ‘Perfecte Family Cruiser’. De 4.3 en 4.9 liggen op de natte Hiswa naast de Xc 42. X-Yachts - B-40 FOLDER DOWNLOAD
X4.9
HISWA TE WATER FOLDER DOWNLOAD
ELAN E5 Uit het uitgebreide aanbod van de Elan-werf koos de Sloveense bouwer ervoor om de sportieve E3 en E5 mee te nemen naar de Bataviahaven. Je ziet de Rob Humphreys ontwerpen bij Bach Yachting - B-22 FOLDER DOWNLOAD
SCANDINAVIA 35 FOLDER DOWNLOAD
MOODY DS 54
Het Poolse Scandinavia Yachts benadrukt dat het nog met de hand bouwt, waardoor er ruimte is voor individuele wensen. De Scandinavia 35 is daar een voorbeeld van. Scandinavia Yachts Benelux - C-06 De Moody DS 54 valt op door het kloeke dekhuis. Het dak loopt door over de kuip waarvan het middendeel open schuift. Aan boord is een zee van ruimte. Te zien bij Moody Yachts - C-10
Winner is terug op de Hiswa. Nadat de Nederlandse werf ter ziele ging, nam de Duitse agent de mallen en de productie over. Zodoende kun je de Winner 8 en 9 opnieuw op de beurs bewonderen. Winner Yachts - C-18
WINNER 9
Een heuse motorsailer met stahoogte en gaffeltuig, dat zijn de opvallende karakteristieken van de zes meter lange Haber 660. Hoe dat concept uitpakt zie je bij Jachtwerf Kuiper - B-32 HABER 660 ‘Een innovatieve boot’ noemt Nova Yachting de nieuwe Hallberg-Rassy 340, die aanmerkelijk ruimer is dan zijn voorganger. Daarnaast zie je ook de HR 44 en de HR 57 op de stand van Nova Yachting - KO-36/C-21 FOLDER DOWNLOAD
HALLBERG-RASSY 340
HISWA TE WATER FOLDER DOWNLOAD
GRAND SOLEIL 46 LC Snelheid zit in het DNA van het Italiaanse Grand Soleil en daar is de 46 LC geen uitzondering op. De afkorting LC staat voor Long Cruise en dat maakt duidelijk waarvoor deze 46 voeter is bedoeld. Bach Yachting - B-22 FOLDER DOWNLOAD
WAUQUIEZ PILOT SALOON 42 FOLDER DOWNLOAD
JEANNEAU 440
De Wauquiez Pilot Saloon 42 is een uitgesproken ‘blue water cruiser’ in heel eigentijdse vormgeving. Met een overdaad aan onderdekscomfort als gevolg. Bach Yachting - B-22
Nautisch Kwartier neemt de Jeanneau Sun Odyssey 349 en 440 mee. De 440 valt op door zijn rechthoekige ramen in de romp. Onderdeks is er daardoor veel licht. Nautisch Kwartier Stavoren D-10
Wie écht ruimte en comfort zoekt, vindt dat volop aan boord van de Lagoon 42. De bijna 8 meter brede toercat is volledig ingericht voor een langdurig gerieflijk verblijf aan boord. Nautisch Kwartier Stavoren - D-10
FOLDER DOWNLOAD
LAGOON 42
OPENINGSTIJDEN : 10.00-18.00 uur. Vrijdag tot 20.00 uur. TOEGANGSPRIJS
: € 12,50 online. € 15,00 aan de kassa.
BEREIKBAARHEID : je kunt met de boot naar de Bataviahaven. Of afmeren in een van de vier andere havens in de buurt: Jachthaven Lelystad, Deko Marina, Houtribhaven, Flevo Marina. TREIN: station Lelystad en dan bus 3 richting Batavia Stad Fashion Outlet. AUTO: A6, afslag Lelystad-Noord. Volg de borden ‘Batavia Stad Fashion Outlet’. Parkeren op de parkeerterreinen van Batavia Stad Fashion Outlet kost slechts € 3,- per dag. De Hiswa is op loopafstand. ACTIVITEITEN: clinics manoeuvreren, Optimist on Tour, Next Step trainingen, Matchracen en meevaren met de KNRM. Vanaf vrijdag zeilt de Eredivisie in Lelystad. BOOT VAN HET JAAR Voorheen op de droge Hiswa, nu op de natte: de verkiezing van de HISWA Boot van het Jaar. Genomineerde zeilboten zijn: Aira 22, Domani S30 en de Saffier Se37. Op de openingsdag wordt de winnaar bekend gemaakt. www.hiswatewater.nl
advertentie
advertentie
“GEEN ACH EN WEE’S” Als Cees van Staal ons redactielokaal bezocht, dan moesten we denken aan het gedicht De Landman van Aart van der Leeuw. ‘De landman gaat, nu de avond is gevallen, <…> voor 't laatst zijn hoeve rond; En als zijn schaduw volgt hem trouw de hond.’ Achter Cees trippelde namelijk steevast heel parmantig Sancho Panza, een wollige schipperskees. Waar Cees daar Sancho. En vice versa. Cees toonde steevast belangstelling voor ons werk en gaf zo nodig commentaar. Daar hadden wij wat aan, want Cees was een gelouterd vakman. Het mooiste moment moest dan nog komen: hij schoof aan de redactietafel aan, joeg de brand in alweer een sigaret en begon bij een bak sterke koffie te vertellen, met die prachtige bassende stem van hem. En Cees hád wat te vertellen; hij was vertrekkerspionier. Hij zeilde over de wereld van 1971 tot ’74 met zijn kits Karin IV. Schrijven kon Cees ook als de beste. Hij tekende graag sterke zeilverhalen op. Een deel is gebundeld in zijn boek ‘Zeven scheve zeeverhalen en een rechte’. Op 10 juli meldde hij uitbehandeld te zijn en benadrukte: ‘Verzoek geen “ach en wee's” en gewoon over de mooie, geinige, belangwekkende en verbazingwekkende dingen van het leven te praten.’ Twee weken later overleed hij, op 91-jarige leeftijd. We ervaren het als rijkdom dat we hem hebben gekend. Bijzondere kerel. En Sancho? Die was Cees een maand eerder voorgegaan…
foto:© Laurens van Zijp
Herinneringen van een verhalenverteller Cees van Staal 1927 -2018
'That was a narrow escape, sir...' Eind jaren zestig haalde ik samen met een vriendin een van de allereerste Dufour Aperges voor Nederland op in La Rochelle. Het werd een zeer vermoeiende reis door een constante noordooster die ons wekenlang liet kruisen, eerst langs de Franse kust en later de Engelse zuidkust, omdat we vanaf L'Aber-Wrac'h, hopend op een gunstiger wind, waren overgestoken naar Falmouth.
IN SLAAP GESUKKELD Na een rustdag in Falmouth zeilden we de baai uit, om buiten recht in de tanden van een ooster van vijf tot zes Beaufort terecht te komen. Een dag later bij een zoveelste slag landinwaarts voeren we door slecht kijken een rij fuiken in. Daardoor moest ik het water in met bril en snorkel om lijnen rond schroef en roer los te snijden. Ik had de nacht na die dag de hondewacht en sukkelde ten zuidoosten van Isle of Wight, in de scheepvaartroute naar Portsmouth, in slaap...
B O O M... Mijn slapend brein hoorde het toenemende geluid van de schroef van een groot schip wel, maar reageerde pas toen het kloppende geluid tot een enorm geweld werd en ons scheepje plotseling in een andere golfslag terechtkwam. Mijn geest werd wakker in een grote schrik, want voor mijn zich openende ogen doemde op enkele meters afstand een zwarte scheepswand op die tot in de donkere hemel groeide. Ik reageerde met de snelheid van de door mijn aderen suizende adrenaline, trok het lijntje van de windvaan los, greep de helmstok en stuurde hard naar stuurboord. “Je wordt eronder gezogen, je wordt eronder gezogen,” zei een stem in mijn hoofd, maar ik werd weggezet door het schroefwater van het grote schip. Dansend in het schroefwater keek ik langs het schip naar voren. Plotseling flitste een aldislamp aan op de brug die seinde: B O O M. Een Britse reactie op wat hij en ik even daarvoor dachten dat zou gebeuren. Voor wie zich hierover verbaast: in die tijd hadden zeiljachten geen marifoons, konden stuurlui nog morse seinen en gingen Britse zeelui er mogelijk vanuit dat veel zeilers in hun boyscoutsjaren morse hadden geleerd. Ik beheerste morse perfect door mijn diensttijd als telegrafist in Indonesië.
Koers naar de Azoren De tweede keer, ruim een kwart eeuw later, was ik wel wakker, maar werd het zoâ&#x20AC;&#x2122;n narrow escape dat ik beslist dacht 'dit red ik niet!' Ook ditmaal begon ik in Falmouth, waar ik de baai uitvoer met de mooiste gevoelens die een zeiler kan hebben. Ik voer mijn ketch, een Hallberg Rassy 41, op een redelijk weerbericht hoog aan een westelijke wind, onder een blauwe hemel met hier en daar cumulussen, van de Engelse kust af en zette koers naar de Azoren waarheen ik wilde, maar waar ik die reis niet zou komen.
Galeforce 9... De volgende morgen, vierentwintig uur later met honderddertig mijlen op het log, werd het windstil. Vervolgens begon na een uur een zuidooster te waaien die met het uur sterker werd. Er moest ergens ten noordwesten van me een depressie liggen, bedacht ik en kreeg om twaalf uur universal time meer gelijk van de BBC Shipping forecast dan me lief was, wat even later werd bevestigd door Radio Brest. In het zeegebied Sole zou een zuidwester van galeforce negen gaan waaien. 'Goh, vervelend' dacht ik, want ik moest naar het zuidwesten.
Griezelig stil De wind viel even later weg, het werd griezelig stil, ik startte de motor en ging naar beneden om te passeren en te rekenen. Terug naar Falmouth zou ik niet halen, een tocht die waarschijnlijk zou eindigen op de rotsen van Cornwall. Naar de Ierse kust betekende nog meer risico en hetzelfde gold voor Brest. Ik hoorde een scheepshoorn buiten, vlakbij. Ik vloog naar buiten waar op twintig meter afstand een Franse viskotter lag, waarvan iemand op de brug richting Frankrijk wijzend riep: “Alllez vite, le tempete arrive!” Ik riep terug dat ik met de zeven-acht knopen van mijn Volvo op volle kracht geen schijn van kans had en dus bleef waar ik was. Hij maakte het gebaar met omhoog gestoken handen van ‘dan is er niets aan te doen’ en voer weg.
Bijliggen Ik besloot zoveel mogelijk mijltjes te maken naar het zuidwesten. Aan het eind van de middag zat ik echter al in een aanzwellende stormwind en maakte geen meter voortgang meer. Ik kon geen kant uit, want in drie kwadranten lag lagerwal. Ik moest dus bijliggen.
D
e bezaan reefde ik dicht tot een lap van een paar vierkante meter en de schoot trok ik strak midscheeps op de lier. Het roer draaide ik hard naar stuurboord en
zette het met de knop vast, het schip ging onder een hoek van vijftig tot zestig graden aan de wind liggen. Bij het invallen van de zomernacht kwamen de vlagen in de zestig knopen volgens mijn windmeter, de zee begon op te lopen, op de gps zag ik dat we met vijf knopen zuid-zuidoost verlijerden. Ik ging liggen in het besef dat ik nauwelijks iets anders kon doen, maar zette wel de radar standby op de waarschuwingspiep, na eerst de zeeĂŤn op het scherm te hebben weggefilterd.
Geluid is het ergste Het ergste van een stormwind vind ik het geluid, het lawaai van duizend schreeuwende, fluitende, krijsende stemmen in het want en in de resonerende zeereling. Binnen in het schip is dat veel minder. Ik doezelde wat om elke keer als er een brekertje op de top van een golf tegen het schip beukte, wakker te schrikken. Naderhand bedacht ik dat ik stapelgek was om zo op de radar te vertrouwen, maar toen had ik de hazenslaapjes al binnen. Bovendien vraag ik me af of ik in die wilde nacht veel had kunnen zien. Boordlichten zijn in dat weer moeilijk te zien vanaf het lage standpunt van een zeilschip in een golfdal.
Zon Bij het eerste licht de volgende morgen ging ik naar buiten in mijn overlevingspak, onder een enorme regenbui die de kwaadaardige toppen afvlakte van de inmiddels tot zes tot zeven meter opgelopen zeeën. In het grauwgrijze licht zag ik de waterzwangere wolken van een warmtefront voort vliegen. Een front dat nog maar kort zou duren, want na een uur of wat brak een heldere, bijna bijtende zon door, echter zonder dat de wind merkbaar minder werd.
Reusachtige boeg... Ik keek om me heen. Met geknepen ogen naar de richting van de zon kijkend zag ik hem ineens. Een reusachtige boeg, dan weer in een golfdal zakkend, om bovenop de volgende waterberg als een grijs betonnen flatgebouw omhoog te tornen. Hij kwam recht op me af. Even was ik verstijfd van angst, vloog toen naar binnen en schreeuwde in de marifoon die zoals altijd op zee op kanaal zestien stond: “Ship in position - ik las de positie van de gps af you’re coming straight towards a yacht hoving to. Please change course immediately!” Bijna meteen, nog voor ik kon herhalen, zei een heldere Britse stem: ”I hear you, I change my course for 10 degrees” en terwijl ik weer zo snel als ik kon naar buiten klom, hoorde ik nog: “or more if necessary.”
M
ij vasthoudend aan de strak naar beneden getrokken grootschoot zag ik zijn boeg op een zee wegzwaaien in een prachtig staaltje stuur-
manskunst om zijn stuurboordzij te tonen en majestueus langs me te varen. Op de brug kwam een klein figuurtje naar buiten, de brugvleugel op en zwaaide. Ik zwaaide terug. Hij ging weer naar binnen, evenals ik, en kwam weer op de marifoon: “That was a narrow escape, sir.” “Yes. Yes. Thank you so much,” zei ik terug en donderde van de kaartentafel ruggelings naar het fornuis. Zijn hekgolf had zich bovenop een zee genesteld om als een cataract van water mijn schip bijna ondersteboven te gooien. Aan het eind van de dag lag ik iets meer dan honderd mijl boven Santander, midden Noord-Spanje... De zee bleef nog een tijdje hoog, maar de nu noordwest geworden wind nam af en in de vroege morgen liep ik de rivier van Santander op, op weg naar een plek om te slapen…
advertentie
advertentie
Zorgeloos stallen
foto:Š Ruud Kattenberg/Zilt Magazine
FOTO’S RUUD KATTENBERG TEKST SJORS VAN DER WOERD
‘ZEILENDE PERFECTIE...’ Zeilen met de Saffier SE 37
Saffier Yachts in IJmuiden heeft al jaren succes met zijn dagzeilers. De werf heeft stevig bijgedragen aan de populariteit van dit type boot. Maar de term ‘dagzeiler’ is een lastige; op elke boot kan je immers prima een dagje zeilen en op veel dagzeilers kan je ook overnachten. Misschien daarom komen we de term niet tegen in de brochure van het nieuwste model van de bootbouwer uit IJmuiden. In plaats daarvan kreeg de Saffier SE 37 de toevoeging ‘Lounge'. Wat dat inhoudt merken we als we in Marina Seaport aan boord stappen.
In de rijkelijk met kussens bedekte kuip vertelt Dennis Hennevanger, die samen met zijn broer Dean eigenaar is van de werf, wat hun ideeën waren bij het ontwikkelen van deze boot. “Dagzeilers worden populairder. Minder bootzorgen en meer zeilplezier, logisch toch dat steeds meer mensen daarvoor kiezen? Het aanbod van dit type boot is nu best groot, maar we zagen een klantengroep die daarin toch niet vindt wat ze zoeken. Voor luxe open motorboten met stijl heb je onder andere de Wajer, in die sfeer was er op zeilgebied nog weinig. Met onze kennis van deze markt wilden we een nieuwe standaard zetten voor een doelgroep van veeleisende zeilers die luxe en comfort kunnen waarderen, die sportief willen zeilen zonder een volle bemanning op te moeten trommelen en die begrijpen dat hoge kwaliteit een prijs heeft. Wij hebben die zeilers al onder onze klanten. Met hen voor ogen zijn we gaan schetsen. En toen we met die schetsen bij ontwerper Kees Van de Stadt van Satellite Design binnenstapten, waren we heel duidelijk:
Bij de toevoeging ‘lounge’ kan je het idee krijgen met een borrelboot te maken te hebben. Dat idee verdwijnt al direct bij het zien van de lijnen van de romp, de boegspriet en de lange carbon mast. Alles op deze boot nodigt uit snel het water op te gaan, en dat doen we dan ook. Voordat we de haven uit zijn, heeft Dennis met de elektrische lier het grootzeil gehesen en gaat de motor uit. Met de zelfkerende genua erbij zijn de paar korte klapjes die we moeten maken om van een binnenvarende tanker vrij te blijven kinderspel. Het verrast dat het sturen vanaf
foto:© Ruud Kattenberg/Zilt Magazine
onze koper staat voorop en die houdt niet van compromissen.”
ZEILEN MET DE SAFFIER SE 37
de aparte, midscheepse positie zo snel went. De stuurwielen zitten direct tegen de kajuitwand, aan beide kanten van de enorm brede kajuitingang. Als stuurman sta je direct bij de Harken rewind lieren en de valstoppers. Het is eigenlijk zo logisch, dat het vreemd is dat we dit niet vaker zien. Buiten de pieren staat een knobbelige zee. We maken wat meer helling en Dennis klapt daarom een in de kuipvloer verzonken plankje omhoog. Zo sta of zit je hier perfect. De boot snijdt moeiteloos door de soms steile golven en blijft opvallend droog. Dennis: “Deze maat maakt echt het verschil, 37 voet vaart gewoon heel lekker rustig.”
Kruisend raken we uit het onrustige water voor de pieren. Als we wat afvallen, merken we dat het werken met de lieren wel even wennen is. De rewind lieren werken twee kanten op, dus ook een lijn vieren doe je dus elektrisch. Aan beide zijden zitten vier knoppen, zodat je vanaf de stuurboord kant ook de bakboord lier kan bedienen en omgekeerd. Heel fijn natuurlijk, maar Dennis is er duidelijk handiger in dan ik. Dat is ook te merken bij het zetten van de Code Zero. Het zeil zit op een roller met doorlopende lijn die in de haven al gehesen is, maar de schoot van de Code Zero moet wel gewisseld worden met die van de fok. Als je dan ook nog het voorzeil weg wil draaien moet je creatief gebruik maken van de valstoppers. Door het aanhouden van de goede volgorde is het allemaal goed te doen, maar het vergt enige oefening als je gewend bent om een setje lieren extra te hebben. Het voordeel van deze lay-out is wel dat de kuip helemaal vrij van lijnen blijft. De Code Zero trekt de boot zo moeiteloos over de golven, dat sturen lang leuk blijft. De eerste kansen om de boeg bij een lekkere golf uit het water te krijgen mis ik, maar na wat proberen komen die paar extra knopen snelheid er wel bij. Op zo’n manier genieten van sensationeel lekker zeilen, dat is precies waar deze boot voor bedoeld is.
foto:© Ruud Kattenberg/Zilt Magazine
ZEILEN MET DE SAFFIER SE 37
foto:Š Ruud Kattenberg/Zilt Magazine
ZEILEN MET DE SAFFIER SE 37
fotoâ&#x20AC;&#x2122;s:Š Zilt Magazine
Weer terug in de box proberen we het lounge-deel van de boot uit. De brede kuip heeft, net zoals het dek, een Flexiteak bekleding op banken en kuipvloer. De rugleuning is hoger dan normaal, wat zonder kussens al zorgt voor een goede zit. Maar met de kussenset van CoverWorks is het helemaal genieten. De set is doordacht ontworpen en prachtig afgewerkt. Met het grote achterdek erbij is deze kuip inderdaad de plek die vraagt om een paar koele cocktails en een setting in een Mediterrane haven. Alles aan dek straalt tot in elke detail hoge kwaliteit uit. Het is duidelijk te zien dat geldbesparing nergens een overweging is geweest. Een goed voorbeeld is de mooi verzonken en nauwelijks zichtbare overloop voor de grootschoot.
foto’s:© Zilt Magazine
ZEILEN MET DE SAFFIER SE 37
foto:Š Ruud Kattenberg/Zilt Magazine
Onderdeks is onmiddellijk duidelijk dat dat de Saffier SE 37 niet werd bedacht voor een drieweekse gezinsvakantie. De kajuit, die net geen stahoogte heeft, is wel opvallend ruim. Door de carbon constructie in het kajuitdak was een hoofdschot niet nodig en door de brede kajuitingang en het geringe verschil met kuip- en kajuitniveau zit je niet opgesloten. Het strakke keukenblok aan bakboord heeft een espressobar, twee elektrische kookplaten en een spoelbak. De grote koelkast heeft een ladedeur. Tegenover de kombuis zit de opvallend ruime natte cel met douche en een elektrisch toilet. Kastruimte zit niet in het zicht, maar er is veel plek onder en achter de kajuitbanken. De luxe kussens hebben een fijne zit en de dubbele slaapplaats in de punt maakt de boot toch vakantiewaardiger dan je op het eerste gezicht verwacht.
ZEILEN MET DE SAFFIER SE 37
Bij het bedenken van een nieuwe boot is het logisch dat je je doelgroep duidelijk bepaalt, maar vaak worden tijdens het ontwikkelproces gaandeweg meer concessies gedaan om de boot toch kans op een groter publiek te geven. Dat Saffier die verleiding heeft weerstaan is bijzonder. Het heeft een boot opgeleverd die zich lastig laat vergelijken, omdat er nauwelijks concurrentie is. De Saffier 37 SE Lounge is in veel opzichten vernieuwend en heeft een afwerkingsniveau dat je niet veel tegenkomt. Daardoor straalt de boot grote klasse en kwaliteit uit. De toevoeging 'Lounge' is door de grote en comfortabele kuip beslist geen loze kreet. Maar voor kopers die denken vooral languit te gaan loungen met hun aanwinst is een waarschuwing op z’n plaats: deze Saffier zeilt zo lekker, makkelijk en snel dat er een risico bestaat dat er veel meer tijd op het water zal worden doorgebracht dan borrelend in de kuip…
SAFFIER SE 37 - FEITEN EN CIJFERS Lengte
: 11,00
Lengte waterl. : 10,00 m Breedte
: 3,45 m
Diepgang
: 2,10 m
Waterverpl.
: 4800 kg
Balast
: 2050 kg
Grootzeil
: 43,0 m²
Keerfok
: 25,0 m²
Code Zero
: 93,0 m²
Gennaker
: 115,0 m²
Ontwerp
: Satellite Yacht Design/Saffier Yachts
Prijs vanaf
: € 257.000
website
: www.saffieryachts.com
advertentie
ZEILEN VOOR ERVAREN ZEEZEILERS
ZEILPROGRAMMA 2018 Instructeur worden iets voor jou? Lees meer >>
Ga op voor Yachtmaster Offshore of Ocean Lees meer >>
Zeilvakanties voor iedereen in de Caribbean
RORC Fastnet doe je mee in ons team?
Lees meer >>
Lees meer >>
Stan
d:
Droogvallen op het wad, voor anker op de Grevelingen of gewoon de wereld rond. Beleef het nieuwe varen met de
Markweg Zuid 1-4 | 4794 SN Heijningen | info@newpointmoverbo.nl | +31 (0) 167522393
advertentie
Stand
KB 66
foto:© Laurens van Zijp
TEKST EN FOTO’S LAURENS VAN ZIJP
OVERNAADS ICOON
Waarschippers delen liefde voor hetzelfde type schip Eind juli was de Bataviahaven in Lelystad een pleisterplaats voor alles wat met Waarschip te maken heeft. De Vereniging Waarschippers vierde daar het negende lustrum. Aan de steigers lag een verscheidenheid aan schepen. Van de kittige Ikke, een Waarschip 600 SV en de snoek-slanke 10.10 tot de veel verkochte Kwarttonner, Halftonner en de recentere W36. Ver-
bindende factor: overnaads hechthout, de befaamde bouwwijze van Waarschip.
H
et waren Willem Akkerman en Klaas Kremer die begin jaren zestig in het Groningse ’t Waar een nieuw concept kajuitzeiljacht ontwikkelden. Belangrijke troef: zelfbouwmogelijkheid. Daarmee
kwam het fenomeen kajuitzeiljacht ineens binnen bereik van een veel grotere schare zeilliefhebbers. Het zorgde ook voor een bepaalde groep, die we kunnen aanduiden met de Koester-Zeiler. Die schuwt onderhoud niet en beschouwt het vertroetelen van de boot als onderdeel van het zeilleven. Een heel andere instelling dan de Kärcher-Zeiler, die graag volstaat met een jaarlijkse schoonmaakbeurt per hogedrukspuit. Het Waarschip is een icoon geworden van de watersportvloot en de bezitters vormen een cultuurstroming. Het zijn gelijkgestemden die elkaar
foto’s:© Laurens van Zijp
begrijpen. Hout schept een band…
OPKNAPPER “De vereniging trekt hetzelfde type
zeilers”,
bevestigt
bestuurslid Vic Besnard, “het zijn watersporters die heel graag zeilen en er tegelijk plezier in hebben om de boot te onderhouden en naar eigen voorkeur aan te passen. Het delen van kennis is nog altijd een belangrijke factor binnen de vereniging. Er is altijd wel iemand die een oplossing heeft voor een probleem waar een ander tegenaan loopt.” Zelf zeilt Vic een smetteloze 870, de Rode Draad geheten, uit 1977. De keuze voor de 870 maakte hij vanwege de stahoogte en het comfort, zoals een aparte toiletruimte. Hij kocht het schip in 2003 als opknapper. Toen moest hij aan de bak, want de staat was slecht. Maar een pluspunt was dat romp, dek én opbouw gebouwd waren van volmahonie garant Bruynzeel platen en dat is duurzaam. Vic veranderde veel aan zijn schip; hij maakte onder andere de kajuit iets langer, gaf de kuipbanken een betere zit, de rugleuning een betere helling en nam de vele ingewaterde schroefgaten onder handen. Anderhalf jaar stond de boot op de kant en daarna volgden nog talloze winterklussen. Maar nu geniet hij dubbel en dwars van een Waarschip dat helemaal naar zijn wens is. Vic: “Ik vind het leuk om iets te herstellen, zodat het weer te gebruiken is.” Liefde voor het schip, dat is de kern…
ROMP AFGEBOUWD Frans Ekels zeilde een grote stalen Van de Stadt, waar Jeanne later aan boord stapte. “Een mooi schip”, zegt Jeanne, “maar in mijn eentje niet te mannen, mocht er iets gebeuren
met
Frans.
Daarom
zochten we een handzamere boot.” Ze vonden een romp van een 600 SV. Ooit als bouwpakket gekocht, maar de bouwer overleed vroegtijdig. Zijn weduwe kon foto’s:© Laurens van Zijp
er geen afstand van doen en pas na haar overlijden kwam de romp bij Rexwinkel Jachtbouw te staan. Daar vond Frans de 600 en hij spendeerde vervolgens vijf jaar aan de afbouw, waarbij hij tal van verbeteringen aanbracht. Hij wist zelfs een Buhk dieseltje onder het brugdek te schoenlepelen. “Het is een 600 SV, een model dat geschikt is voor open water, met loosgaten achterin de kuip. De mast staat voor de kajuitopbouw en heeft geen achterstag. Het is bouwnummer 323, zo hebben we later ontdekt. Ik heb alle apparatuur uit ons vorige schip overgezet en er zit een stuurautomaat met afstandsbediening op. Het enige minpunt is dat we binnen geen stahoogte hebben.” De bootnaam Ikke is een koosnaam voor Jeanne en heeft dus zeker geen egoïstische ondertoon. Over de Vereniging van Waarschipper zegt Frans: “Het is een warme vereniging zonder rangen of standen. Er is veel kennis en kunde. De zelfwerkzaamheid is groot; Waarschippers pakken gemakkelijk een zaag om hun schip te verbouwen…”
FRISSE BOOT Als een stekelvarken. Zo zag de Waarschip 740 Pondus (bouwjaar 1981) van Tom Wijdeveld en Marjo Vervoorn er op een gegeven moment uit. Tom had alle schroeven in de romp vervangen, het rondom ingewaterde
hout
uitgeboord
en
gestopt met goed verlijmde houten proppen. “Je moet niet opzien tegen klussen als je een Waarschip zeilt”, zegt Tom met gevoel voor understatement, “maar via de vereniging kom je alles wel te weten hoe je iets moet aanpakken. Het mooie van dat klussen is, dat je er weer een frisse boot van maakt. Al blijft het zeilen zelf trouwens wel mijn grootste hobby.” Fris oogt de Pondus in geval, vernoemd naar een pinguïn uit een kinderboekenserie. “Zo heeft elke boot zijn verhaal”, zegt Marjo Vervoorn, sinds 2017 voorzitter van de Vereniging Waarschippers. “Waarschip heeft inmiddels zo’n grote historie, die proberen wij als vereniging levend te houden. Sterker, het bestuur heeft zich de vraag gesteld: wat moeten we doen om Waarschepen ook in 2030 te promoten? Onze vereniging telt nu 400 leden, maar dat is in het verleden meer geweest. Er zeilen meer dan duizend Waarschepen rond, dus er is ruimte voor groei. Die proberen we te bewerkstelligen door een actieve vereniging te zijn. We organiseren tal van evenementen, wedstrijden en toertochten, ook voor gezinnen. Zo proberen we Waarschip op de kaart te houden!”
DILEMMA AAN BOORD VAN DE HEAVY METAL
STUREN ONTSPANNEN
of
Yvonne en Koen zeilen al maanden op de Caribische Zee. Na een Atlantische oversteek waarin zij grotendeels met de hand stuurden. Op dat punt vormen ze een uitzondering, zo blijkt tijdens borreluurtjes
foto:© Bemanning Heavy Metal
en gesprekken met collega-vertrekkers…
O
nze Heavy Metal is, denken wij, compleet uitgerust voor een wereldomzeiling. Aan alles is gedacht. Aan veiligheid, leef- en zeilcomfort. Al op de Middellandse Zee bleek onze windvaan-
stuurinrichting niet altijd even betrouwbaar. Maar in combinatie met een elektronische stuurautomaat, die we op het windvaanroer installeren, bezeilen we het allemaal zonder elke mijl achter het roer te moeten zitten. Het is niet helemaal perfect maar best goed te doen. Toch? Of moet er een oerdegelijke, hydraulisch aangedreven stuurautomaat aangeschaft worden? Is dat nodig of luxe? We vergaren over dit onderwerp, dat al maanden een punt van discussie en twijfel is, nog maar eens informatie. We googlen en vragen bij buurboten naar ervaringen. Bijna gaan we over tot koop, maar een Spaanse dealer op Gran Canaria benadrukt dat we voor ons schip toch echt een zwaardere autopilot nodig hebben. En zwaarder wil zeggen: duurder. We schrikken zo van het naar onze mening astronomische totaalbedrag, dat we terstond besluiten dat we die automaat helemaal niet nodig hebben. Deze twee beginnende oceaanzeilers redden het ook wel zonder. Duizenden vertrekkers zijn ons in de afgelopen decennia voorgegaan zonder autopilot. En dat is toch ook een deel van de uitdaging van de Atlantische oversteek?
Helaas worden zowel Koen als ik de eerste dagen van de oversteek geveld door een hevige griep. Al snotterend, kuchend en met een bonkend hoofd zijn we uitermate in onze sas met de tillerpilot die het stuurwerk van ons overneemt. We varen geen hele strakke koers, slingeren een beetje, maar het is alleszins acceptabel. De stuurautomaat heeft om die reden al eerder de bijnaam Swiebertje gekregen. Wij liggen doodziek in de kajuit en willen maar één ding: snel beter worden.
foto:© Bemanning Heavy Metal
SWIEBERTJE
foto:Š Bemanning Heavy Metal
S
wiebertje laat ons drie dagen ziek zijn. Dan blijkt de combinatie van wind en zeegang een te zware klus en geeft hij de geest. Op slag moeten we hersteld zijn en hop,
zelf achter het roer. Spelen met de zeilen, voelen wat onze dame wel en niet wil op deze bruisende oceaan. Een tweede genua hijsen in de voorste rolfokinstallatie, één uitgeboomd over stuurboord, de ander over bakboord. Het ziet er prachtig uit deze passaatzeilen. Soms zijn de golven wat minder en doet de windvaan perfect werk. We fixeren het stuurwiel met een ingenieus lijnensysteem. Op deze manier schiet het roer bij een onverwachte golf niet van zijn slot. Dan kunnen wij rusten. Maar als de golven toenemen in hoogte en onder ons door lijken te kruisen, dan is voor ons de schone maar ontzettend vermoeiende taak weggelegd om constant achter het roer te zitten. Om te sturen of in ieder geval de windvaan te corrigeren. Uren en uren, dagen en dagen achtereen. En dan laait de discussie over het al dan niet aanschaffen van een goede, hydraulische stuurautomaat weer in alle hevigheid op.
UITSTERVEND RAS Eenmaal in de Carieb treffen we andere cruisers tijdens gezellige happy hours en borreluurtjes in de kuip of op het strand. Met de ondergaande zon op de achtergrond wordt getoast op het mooie leven van ons ‘zeenomaden’. En dan blijkt dat Koen en ik een uitstervend zeilers-ras zijn. We zijn de enigen die, buiten een windvaanstuurinrichting, geen autopilot aan boord hebben. Sterker nog, we zijn zowat de enigen die het roer (of in sommige gevallen de helmstok) nog in de hand hebben tijdens een zeiltocht. Echt iedereen die we spreken zeilt áltijd op de elektronische of hydraulische stuurautomaat.
“Nou ja, soms heel even met manoeuvreren in en uit de haven, dan zet ik de automaat uit”, zegt de één. Een ander heeft zelfs nog nooit gezeild zonder autopilot: “Ik weet niet eens hoe het voelt om zeilend achter het roer te staan.” “Ik pak een boek en hoor het wel als we er bijna zijn. Zo relaxed!”, roept iemand enthousiast. “De oversteek vermoeiend? Nee hoor, ik draaide wacht van 21.00 tot 0.00 uur en mijn man van 0.00 tot 8.00 uur”, merkt een doorgewinterde zeilster op. Elke zeilersborrel valt mijn mond verder open van verbazing. Zeilen zeilende vertrekkers eigenlijk nog wel? Weten ze nog wat het is om uren te turen, koers te houden, te reageren op iedere windvlaag en onverwacht rollende golf? Te voelen wat de elementen met zeilen en een zeilboot doen? Dat is voor mij, als bootsmaatje van Koen ruim tien jaar geleden gestart in een houten Zestienkwadraat, toch wat zeilen is; zelf een zeilboot ‘besturen’ en ‘voelen’.
WAT GAAT HET WORDEN? De eerlijkheid gebiedt mij weliswaar te bekennen dat ontspannen een boek lezen en af en toe je ogen sluiten tijdens een wacht wel érg verleidelijk klinken. Net zoals tijd hebben voor het bestuderen van de sterrenhemel en uitgerust op de volgende ankerplek aankomen. Als ook onderweg appeltaart bakken of met mijn benen bengelend over de boeg wegdromen, in plaats van alleen maar denken: ‘Ik wil liggen en vooral slapen, want over twee uur moet ik weer achter het roer.’ Oké, en dan zijn we dus weer terug bij af. We verdiepen ons wederom in de mogelijkheden van een autopilot. We leggen nog een keer alle voors en tegens op de inmiddels tropische weegschaal. En proberen nogmaals het met elkaar eens te worden. Wat gaat het worden? Sturen of slapen? Sturen of relaxen?
foto:© Bemanning Heavy Metal
Sturen of leuke dingen doen? Huh?! Zeilen ís toch leuke dingen doen?!... Dan hakken we uiteindelijk de knoop door: ja, we kopen een stuurautomaat, met hydraulische aandrijving. Eenmaal geïnstalleerd willen we hoogstwaarschijnlijk nooit meer terug naar de oude situatie en vragen ons af waarom het zolang een dilemma op de Heavy Metal was.
INDEWIND BUIEN TEISTEREN 24 UURS RACE
ZWAAR MAAR PRACHTIG Zware buien, hevige windstoten. Zelfs hagel. De deelnemers aan de Kustzeilers 24 Uurs kregen het stevig voor de kiezen in de 54e editie. De inschrijving telde 433 schepen, waarvan er 345 op vrijdagavond 24 augustus daadwerkelijk startten vanuit veertien startplaatsen. Bijna negentig deelnemers besloten op vrijdag van deelname af te zien en meer dan honderd zochten voortijdig een haven op om de buien te ontwijken, vanwege schade of vermoeidheid. Op zaterdagavond passeerden 212 deelnemers de finishlijn bij Medemblik en eenmaal veilig binnen keek iedereen met voldoening terug op een loodzware maar prachtige race. “We hebben zeer veel respect voor diegenen die de wedstrijd hebben uitgevaren", zei Hans de Sonnaville, voorzitter van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers bij de prijsuitreiking, “maar ook respect voor diegenen die besloten niet te starten of de race af te breken. Veiligheid
foto’s: © Laurens Morel/Salty Colours
gaat voor alles. En elke beslissing was goed…”
WEERSVERWACHTINGEN De weersverwachtingen dwongen de organisatie om af te wegen of het evenement wel door kon gaan. Klaas-Jan Kroon, voorzitter van het 24-Uurs comité: “Het KNMI gaf voor heel Nederland Code Geel af. De Meteogroep Wageningen niet. Wij hebben gekeken wat dit voor de 24-Uurs zou betekenen. Gelukkig hebben wij daarvoor een heldere procedure. We starten niet boven de gemiddelde windkracht 7 of meer. Wij hebben alle bronnen geraadpleegd en contact gehad met een meteoroloog van het KNMI. De gemiddelde wind zou 23 tot 24 knopen zijn. Dat is windkracht 6. De buien horen bij het spel. Het is een zeilrace van 24 uur, waarin van alles kan gebeuren. Deelnemers moeten daarmee rekening houden. Daarom was er op dat moment geen reden om te twijfelen De volledige uitslagen vind je op: www.24uurszeilrace.nl foto’s: © Laurens Morel/Salty Colours
foto: ©Benoit Stichelbaut/PPL/GGR
INDEWIND
ONDERTUSSEN, IN DE GOLDEN GLOBE RACE… Op 1 juli startte de Golden Globe Race 2018-19 vanuit het Franse Les Sables d’Olonne. Als eerbetoon aan de eerste GGR die 50 jaar geleden werd gezeild. Op 10 augustus meldde koploper Philippe Péché (PRB) roerproblemen, waardoor zijn schip onbestuurbaar was. Hij zette later koers naar Kaapstad. Ook de nummer 2 van dat moment, veteraan Jean Luc van den Heede, kampte met mankementen aan de stuurinrichting. Onze landgenoot Mark Slats lag in derde positie en schoof een plaats op door het uitvallen van Péché. Wat opvalt is hoe traag de race verloopt; althans in onze beleving, gewend als we zijn geraakt aan snelheid. Ga maar na: 18 december vorig jaar vestigde de Fransman François Gabard een nieuw record solo rond de wereld: in ruim 42 dagen rond. Dat was met een 100 voets trimaran. Op de 42e dag in deze Golden Globe zat Van den Heede op de 27e breedtegraad in Atlantische Oceaan, op weg naar de ronding van Kaap de Goede Hoop…. Inmiddels heeft de organisatie de ‘ijsgrens’ in de Indische Oceaan verscherpt tot 42 graden. www.goldengloberace.com
advertentie
KO36/C21/D02
foto: © Sander van der Borch/WKZeezeilen
INDEWIND
SCHEVENINGEN OP WK-NIVEAU Deze zomer werd in Scheveningen iets groots verricht. Eerst was ‘The Hague Harbour’ finishplaats van de Volvo Ocean Race en uitvalsbasis voor het EK Optimist, om daarna het WK Zeezeilen te huisvesten. Dat WK trok 86 boten uit 15 landen, ruim 800 zeilers en 25 internationale officials. En er waren – dat mag ook wel eens vermeld – zo’n 150 vrijwilligers in touw. Ook mooi: via een speciaal strandprogramma kon jeugd kennismaken met zeezeilen. In de A-klasse won de Beau Geste van Karl Kwok, in de B-klasse de Santa van Claus Landmark, terwijl in de C-klasse de J/112 E Lance 12 van Gideon Messink zegevierde. De Elke van Frans Rodenburg pakte de winst in de Corinthian B divisie. Organisatie-voorzitter Marcel Schuttelaar kijkt met voldoening terug op het geslaagde evenement. “Zo’n event organiseren op WK-niveau vraagt meer dan wat voorzitten. Dat is een vak apart, zo weet ik nu ook.” Volgend jaar is het WK Zeezeilen in Kroatië. Voor uitslagen kijk hier.
DEENS ZEILSCHIP VERGAAT VOOR ZANDVOORT Op zaterdag 25 augustus werden de 11 bemanningsleden gered van het Deense zeilschip Svartloga. De Denen waren in de week daarvoor begonnen aan wat een uitgebreid Rondje Atlantic had moeten worden. De slechte weersverwachting weerhield de schipper van de 20 meter lange kotter niet om zaterdagochtend uit Den Helder te vertrekken. In het vlagerige weer met zware buien kwam het schip ter hoogte van Zandvoort in grote problemen. Volgens eigen zeggen omdat de boot door een zware windstoot plat op het
foto:©svartloga.dk
water werd gedrukt en daarbij water begon te maken.
Na alarm te hebben geslagen, zagen de opvarenden geen andere optie dan in het reddingsvlot te gaan. Al binnen een uur werden ze uit die hachelijke situatie bevrijd door de KNRM waarbij iedereen ongedeerd bleef. Het wrak van de Svartloga is 7,5 mijl uit de kust gezonken in ca. 20 meter diep water en moet als verloren worden beschouwd. De positie van het wrak ( 52°.24.9N/004°.19.5E) is inmiddels gemarkeerd door een kardinale boei.
INDEWIND
foto: © Dick Koopmans
SNELSTE TIJD IN 75 Myls
Dick Koopmans heeft als solozeiler de snelste tijd neergezet in de 75 Myls. Dick startte met zijn Jager bij de WV 20, zeilde in krachtige westenwind ‘rechtsom’, en was in een recordtijd van 11 uur en 1 minuut rond. Hij staat met deze tijd voorlopig eerste in het LWL klassement. In het ORC klassement blijft de Knubbel koploper. https://75mijls.olgc.nl/
DORESTAD RAID Je verwacht hem rond Wijk bij Duurstede, maar de Dorestad Raid 2018 is dit jaar bij Akkrum. Van woensdag 12 tot en met zondag 16 september varen de deelnemers een route door de zuidwesthoek van Friesland. Louter op wind- en spierkracht,
met
kleine
schepen
waarmee je kunt zeilen, roeien, wrikken, peddelen, bomen of jagen. www.natuurlijkvaren.nl
EERSTE LUSTRUM REGATTA
PAMPUS
E pluribus unum. Uit velen eĚ eĚ n. Dat geldt voor de Pampus Regatta. Het evenement ontstond uit een bundeling van andere wedstrijden en is een adequaat antwoord op versnippering. De vijfde editie is op 8 en 9 september, met de haven de haven van Zeilvereniging Het Y in Durgerdam als uitvalsbasis. Deelnemende schepen kunnen daar gratis liggen. Deelname is open voor SW, ORC, eenheidsklassen en de Kwarttonklasse. www.pampusregatta.nl
ONK 2.4mR Van 14 tot en met 16 september organiseert wsv De Koenen op de Nieuwe Meer in Amsterdam het Open Nederlandse Klasse Kampioenschap 2.4mR. Er verschijnen ook buitenlandse zeilers aan de start. Het is voor het eerst in haar 85-jarige geschiedenis dat de vereniging een dergelijk kampioenschap op thuiswater organiseert. www.wvdekoenen.nl
INDEWIND
HEMPEL WK ZEILEN 2018
MEETMOMENT MET MEDAILLES Typisch zeilen: een theoretische kans op goud kán zomaar werkelijkheid
foto:© Jesus Renedo/Sailing Energy
worden. Het overkwam het 49-er duo Bekkering/Duetz (zie archieffoto) in de slotrace. Ze lagen ‘op’ brons, maar omdat de Oostenrijkse koplopers omsloegen én omdat het Nederlandse duo een tactisch goede slag richting wind maakte, veroverden Bekkering/Duetz goud op het Hempel WK Zeilen in het Deense Aarhus. Er was meer succes: goud voor Lilian de Geus en Dorian van Rijsselberghe (surfen), zilver voor Kilian Baloe (surfen) en Marit Bouwmeester (Laser Radiaal) en brons voor Pieter Jan Postma (Finn). Een uitstekende medailleoogst, zes plakken in zeven klassen en dat op een zwaar bezet WK, een belangrijk meetmoment halverwege de olympiade richting Tokio 2020. www.aarhus2018.com
INDEWIND RAKETLANCERING De Imoca Open 60 klasse richt zijn vizier niet alleen op de Vendee Globe in 2020, maar zal ook een eigen divisie gaan vormen in de eerstkomende Volvo Ocean Race. Veel meer dan alleen dat opmerkelijke voornemen hebben de organisatoren daar overigens nog niet bekend over gemaakt. Vast staat wel dat de ontwikkeling van de spectaculaire open klasse nog lang niet is geeindigd. Dat bleek wel toen half augustus de nieuwe boot van Vendee Globe veteraan JĂŠrĂŠmie Beyou de loods uitrolde. Zelf omschreef Beyou de tewaterlating van de boot met zijn opmerkelijke rompvorm treffend als: 'The rocket is launched'. VOR-deelname noemt Beyou niet. Het absolute doel van zijn campagne is volgens hem de eerste plaats in de Vendee Globe van 2020. De boot die de naam van sponsor Charal zal dragen, werd ontworpen door VPLP, het bureau dat al verschillende winnaars van de solo rond-de-wereld race afleverde. www.charal.fr
foto:©KNRM
MAX FUN VERLIEST KIEL Een MaxFun 35 van Team Heiner heeft maandag 27 augustus zijn kiel verloren, varend voor de Zeeuwse kust. Het jacht was onderweg van Breskens naar de thuishaven Lelystad. De opvarenden bleven ongedeerd en werden gered door de KNRM. Het MaxFun 35 ontwerp dateert van 2001 en is van de hand van Maarten Voogd. In 2007 kregen alle schepen een nieuwe gecertificeerde kiel. Dit gebeurde na een ongeluk met een Engelse MaxFun 35 die eveneens zijn kiel kwijtraakte. Gevraagd naar een reactie zegt Voogd: “Wij zijn geschokt door dit jongste voorval en zijn in de eerste plaats blij dat de bemanningen in veiligheid is gebracht. We kunnen op dit moment weinig meer zeggen, omdat we eerst het onderzoek afwachten.” Roy Heiner meldde: ‘Voor de Zeeuwse kust raakte de boot de grond. De bemanning wist zelf terug te varen naar de vaargeul. De boot maakte echter veel helling. Daarom riepen de zeilers de KNRM op. Met gestreken zeilen zijn ze op de motor tegen de wind in gaan varen. De KNRM haalde de zeilers van boord. Tijdens pogingen om de boot te draaien, is die omgeslagen en werd duidelijk dat kiel ontbrak. De precieze oorzaak daarvan kan pas worden vastgesteld als de boot geborgen is.’
INDEWIND
MARKEN WADDEN OPEN Het eerste eiland van Marker Wadden wordt op 8 september officieel geopend. Publiek is vanaf dan welkom. Er vaart een veerdienst en bezoekers met een eigen boot kunnen aanleggen bij de nieuwe steigers in de haven. Reserveren op de site is wel verplicht: www.markerwadden.nl.
8 UREN OOSTERSCHELDE Op 15 september is de Oosterschelde het toneel van de 8 Uren. Een zeilwedstrijd waarin strategie centraal staat. Er zijn vier startplaatsen: Krabbenkreek, De Val, Zandkreek of Bergse Diepsluis. Op basis van de opgegeven rakken bepalen de deelnemers zelf de route, waarbij elk rak slechts twee keer gevaren mag worden. De finish is voor de haveningang bij Sint Annaland, thuishaven van de organiserende watersportvereniging. www.8uren.nl
advertentie
Olav Cox “...grondig, realistisch en een prettige manier van communiceren.”
EERSTE HULP AAN BOORD EHAB KOFFERS Speciaal voor zeezeilers/vertrekkers Door zeilende medicus samengesteld Zowel basis- als unieke lange afstands uitvoering
EHAB CURSUSSEN Weinig theorie, veel zelf doen Daadwerkelijk zelf injecteren/hechten/beademing En alle bekende EHBO onderwerpen…
WWW.RSMEDICALSAILING.NL
Zeiljachtexpertise
AANKOOPKEURING
foto:ŠZilt Magazine
TEKST LAURENS VAN ZIJP
Deel-eigenaren zeilen in etappes naar de overkant
ESTAFETTE VERTREKKERS De kuip van de Tsuru zit vol als Zilt aan boord stapt, maar de sfeer aan boord is opgeruimd. Het jacht is net terug van een rondje wad en een bezoek aan Oerol gloeit nog na. Volgend jaar weer. Maar voor het zover is, wacht een veel groter avontuur: een Rondje Atlantic. Op een aparte manier ingevuld. Het plan is dat de deeleigenaren – als in een estafette – in etappes gaan zeilen…
De bemanning van Tsuru – Japans voor kraanvogel – bestaat uit Bart (fysiotherapeut), Jeroen (medisch medewerker), Michiel (chemisch analist) en Floor (trainer/coach). De eerste drie zijn mannen van middelbare leeftijd. Zeilvrienden die elkaar al lang kennen. Floor staat niet alleen borg voor het vrouwelijk element, zij brengt ook jeugdig elan in. Het begon met dromen. Allemaal wilden ze ooit een Atlantische oversteek maken. Bart licht toe: “Geen van ons heeft de tijd noch de middelen voor een lange zeilreis. Dus ontstond het plan om er een gezamenlijke onderneming van te maken. Als ieder van ons een deel van de reis voor zijn rekening neemt, is het qua tijd en kosten wel haalbaar. De Atlantische oversteek willen we gezamenlijk doen...”
A
Aanvankelijk vormden de mannen een driemanschap, maar ze vonden dat een kwartet beter zou werken voor dit plan. Zo kwam Floor erbij, die Jeroen kende. Opmerkelijk is geen van de Tsurubemanningsleden ooit een eigen zeiljacht had. Ze hebben tot dusver altijd gehuurd en als opstapper gezeild. Floor was zeilin-
structeur in Griekenland. Een andere opvallend gegeven is dat de mannen een partner hebben, maar dat geen van die drie vrouwen mee wil zeilen. Ze komen alleen over naar de Caribisch gebied. Vanwege dat thuisfront en het werk is de estafette-oversteek ook een strak afgebakend project…
Het viertal probeerde al langer op een andere manier de oversteekdroom te verwezenlijken. Eerst wilden ze met een delivery de oceaan overzeilen maar dat bleek kansloos. Toen kreeg het huidige plan stilaan vorm: samen een boot kopen. Bart: “We hebben eerst het BART
budget bepaald. We delen alle kosten door vier, maar niet iedereen heeft het-
zelfde betaald voor de boot.”
foto’s:©Zilt Magazine
Jeroen: “We hebben voor dit project een open budget, waar straks nog reiskosten bijkomen.” Michiel: “We hebben een jurist een contract laten opstellen waarin alles officieel is vastgelegd. Risico’s van kosten, als iemand uit het project stapt tot zelfs wat er moet gebeuren als een van ons zou overlijden. De verzekering staat op naam van ons collectief.”
Floor: “Via via kwamen we deze boot op het spoor, een Dufour 36 uit 2001. Hij was net terug van een reis en dus compleet uitgerust, er hoefde weinig aan te gebeuren.” Bart: “Het is de bedoeling dat we hem twee jaar aanhouden en daarna weer verkopen.” Zo’n
democratisch
collectief
is
MICHIEL
natuurlijk mooi, maar er moet wel iemand knopen kunnen doorhakken. Bart is benoemd tot schipper en heeft daarmee in kwesties waar een punt bij een paal komt de doorslaggevende stem. Hij zal ook het meeste aan boord zijn.
Half september willen ze bij IJmuiden bakboord uit koersen, op weg naar de Canarische eilanden. Redelijk laat, maar eerder is niet mogelijk door het werk. In etappes gaat het richting de Canarische eilanden. Iedereen vaart pakweg twee JEROEN
weken. Het logistieke plan is uitgewerkt door Jeroen die daarbij reke-
ning heeft gehouden met de aanwezigheid van vliegvelden voor een vlotte aan- en afvoer van manschappen. Vandaar ook dat Martinique het voorlopige reisdoel in de Carieb is: goede vliegverbindingen. De startdatum voor de Atlantische oversteek is eind november vanaf de Canarische eilanden.
Eenmaal aan de overkant is de pret trouwens over. Waar de meer traditionele vertrekker maandenlang de tijd heeft om de Caribische archipel te verkennen, kan het Tsuru-kwartet zich vanaf januari niet langer onttrekken aan werk- en sociale verplichtingen in FLOOR
Nederland. De boot blijft tijdens die periode ‘overwinteren’ op Martinique,
wachtend op de terugreis in het vroege voorjaar. In duo’s dit keer, waarbij het stokje op de Azoren zal worden overgeven. Als het Nederlandse zeilseizoen nog maar net begonnen is, zal de Tsuru naar verwachting weer in zijn box in Lelystad liggen. Want natuurlijk staat ook
foto’s:©Zilt Magazine
volgend jaar Oerol weer gewoon op het programma…
ADVERTENTIE
JACHTZEILINSTRUCTEUR worden en lesgeven aan enthousiaste cursisten? Meld je dan nu aan voor onze selectiedag!
22/23 september - Willemstad
KIJK HIER VOOR MEER INFO!
Zwaan Sails ● Jachtzeilen ● Canvas werk ● Sprayhoods ● Reparaties LELYSTAD 0320 - 231437
BOMARINE innovative sailing solutions
variabele spoed is altijd goed! AUTOPROP
download de brochure
HOUT, HART & ZIEL Bijzondere scheepstimmerwerf Klaas Hennepoel Het overkomt ons wel vaker als we voor Zilt op pad zijn: je stapt een loods binnen en belandt in een onvermoede wereld. Zoals bij de historische scheepstimmerwerf Klaas Hennepoel in Warmond, aan de Haarlemmertrekvaart. Een wereld van houtbouw en een voorliefde voor ronde jachten. En: een keuze voor een ander leven ...
FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S EN TEKST LAURENS VAN ZIJP
V
an jongs af aan heeft Alexander de Vos een passie voor houten ronde jachten. Hij zeilt al tientallen jaren met dezelfde tjotter en heeft ook een 19e eeuwse boeier, de Vivo, in bezit, al is dat een langlopend restauratieproject. Hij had graag scheepbouwkunde gestudeerd, maar koos
bewust voor een bredere studie werktuigbouw en specialiseerde zich in technische menskunde en automatische voertuiggeleiding. Alexander besloot in 2000 het roer volledig om te gooien. Een ‘Ik vertrek’ avant la lettre. Waar een beetje zeiler dan kiest voor een wereldomzeiling, koos Alexander voor iets anders. Hij werd huisman en begon onderwijl te werken aan zijn droom: een eigen stek aan het water waar hij de boeier kon restaureren en zijn tjotter kon onderhouden. Een schoolplaat met een houtbouwwerf werd zijn inspiratiebron. Zoiets wilde hij ook.
JARENLANG TRAJECT De kans deed zich voor toen een gebied langs de Haarlemmertrekvaart ontwikkeld moest worden, als compensatie voor gemeentelijke bouwactiviteiten. Die Haarlemmertrekvaart was ooit een belangrijke transportas. Alexander diende zijn plan in voor een historische houtbouwwerf, waar publiek enthousiast gemaakt kan worden voor 19e eeuwse houtbouw en ronde jachten. Er kwam een stichting en er begon een jarenlang traject te lopen van bestemmingsplannen en bestuurlijk overleg. Alexander: “Er ging acht jaar overheen, maar uiteindelijk kwam het bestemmingsplan rond, kon ik 2000 vierkante meter kopen en kreeg ik een bouwvergunning. Intussen had ik de 19e eeuwse bouwkunde bestudeerd; boeken verzameld, schuren opgemeten en gekeken hoe die constructief in elkaar zaten.
H
et eerste wat ik wilde, was een houtloods waar gezaagde stammen konden drogen. De boeier was ik aan het restaureren bij de naburige werf ’t Zwanengat en het voortdurend gesleept met zware planken was ik zat.” Nu liggen
in die loods gezaagde eiken op de wind en uit de zon te drogen, waaronder een afkomstig van de koninklijke Horsten.
AMBACHTELIJKE BOUW Nadat de houtloods overeind stond, had Alexander een plek om aan de gebinten van de werf te gaan werken. Hij werkte maanden aan pen-gat verbindingen, veelal met handgereedschap. Gevraagd naar zijn bouwervaring, lacht hij: “Ik ben als Pipi Langkous: ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan…” Dat bleek, al kende hij zijn beperkingen en voor een deel van de werf schakelde hij vaklui in: een natte aannemer voor de helling en de fundering, metselaars en stratemakers. De rest van de loods bouwde hij zelf, volledig op ambachtelijke authentieke wijze. Dat heeft hij zichtbaar met hart en ziel gedaan. De werfloods heeft twee verdiepingen. Beneden de werkvloer, de zolder is een zaal waar tekeningen kunnen worden uitgeslagen, tevens de multifunctionele ruimte voor bijeenkomsten. Over die bouw zegt Alexander: “De leukste en gezondste periode van mijn leven, geen gram vet en veel spieren…”
INHOUDELIJK RIJK LEVEN Een oer-hollandse vraag is: waar doet-ie van? Wel, zijn vrouw was op dat moment kostwinnaar en Alexander spendeerde een deel van zijn familiekapitaal aan zijn werf. Een subsidie zorgde ervoor dat er ruimte was voor een betere aankleding. Zoals Rijnklinkertjes op de vloer en hergebruikte pannen op het dak.
“E
en verdienmodel was er niet, dat was ook niet de bedoeling. Een inhoudelijk rijk leven met het hele gezin, dat was het streven.” Een scheiding heeft die situatie echter veranderd. Naast zijn werfwerk geeft Alexander nu gastcolleges
en trainingen. In 2014 was de werf ‘klaar’ en werd de boeier Vivo overgebracht van ’t Zwanengat naar de ‘Klaas Hennepoel’ zoals de werf werd gedoopt.
KIEL GELEGD De afgelopen zomer was er een nieuw hoogtepunt. Op 6 juli legde de burgemeester van de gemeente Teylingen, Carla Breuer, de kiel van een nieuw te bouwen boeier. Het wordt een reconstructie op schaal van een 18e eeuws schip. Daar zit ook een heel verhaal aan vast. Wetenschappelijk onderzoeker als hij van huis uit is, besloot Alexander de geschiedenis van de overnaadse boeierbouw uit te pluizen. Hij wist daarvoor een ‘fellowship’, een beurs voor onderzoek, bij het Scheepvaartmuseum te krijgen. Documenten, correspondentie, tekeningen en modellen haalde hij boven water.
LEIDSE STADSBOEIJER “De Vivo is een karveel gebouwde boeier uit de 19e eeuw”, doceert Alexander, “voordien waren er overnaadse boeiers. De stad Leiden – buurgemeente – had twee eeuwen zo’n boeier als dienstvaartuig. Trouwens, de naam werd vroeger als ‘boeijer’ geschreven, met een ‘j’. Daarmee werden stadsbestuurders vervoerd, maar ook de visserijrechten gecontroleerd op de zogenaamde Vroonwateren, waaronder een deel van de Haarlemmermeer.
Eind zeventiende eeuw kocht de Russische tsaar Peter de Grote al een overnaadse boeier in ons land. In 1816 kreeg de Russische keizer Alexander de Eerste een boeier cadeau ten tijde van het huwelijk van zijn zuster, Anna Paulowna, met kroonprins Willem II. Als je de Leidse ‘Stadsboeijer’ wilt herbouwen, is die boeier voor de keizer de beste bron. Scheepsbouw-technisch gaat het om dezelfde soort schepen.”
PUBLIEKSFUNCTIE Alle geld voor de bouw van een boeier op ware grootte is er nog niet. Daarom is vast begonnen met een versie op kleinere schaal, van 4 meter lengte (foto rechts). Daarmee kunnen alle scheepsbouwtechnieken van weleer goed worden uitgeprobeerd. De Erfgoedlijn Trekvaarten van de provincie ZuidHolland ondersteunt het project. Mensen kunnen er kennis van nemen, want de werf heeft een publieksfunctie en is open voor bezoek (op afspraak). Stagiaires –van bijvoorbeeld het Hout- en Meubileringscollege – kunnen vaardigheden opdoen. Het zijn belangrijke doelen van de stichting ‘Historische Scheepstimmerwerf Klaas Hennepoel’, naast het behoud van lokale oude vaartuigen, materialen en scheepsbouwtechnieken. Alexander: “Hout is een prachtig duurzaam en circulair bouwmateriaal. Oude constructies zitten heel slim in elkaar en het werken met goed handgereedschap kan efficiënt kan zijn. Het is eigenlijk de kern van mijn werk om mensen dat besef bij te brengen.”
‘HOUT IS PRACHTIG DUURZAAM’
Fans van Team Brunel kunnen nagenieten van de zo lang spannend gebleven Volvo Ocean Race 2017-2018 met het kloeke koffietafelboek A Sea Change. Anje-Marijcke van Boxtel en Oswald Schwirtz stonden de hele race dicht bij de zeilers. Anje Marijcke weet als coach van het team hoe zo’n groep topsporters zich onder zware omstandigheden ontwikkelt. Ze beschrijft dit proces en door interviews met betrokkenen krijgt de lezer een inkijkje in de persoonlijke wereld achter de race. Oswald reisde als teamfotograaf naar de etappeplaatsen en ving de sfeer daar in prachtig beeld. Honderden van zijn foto’s, plus spectaculair materiaal van de on-board reporters, geven een compleet overzicht. Het 256 pagina’s dikke boek is in eigen beheer uitgegeven en kan voor €27,50 besteld worden op www.boekteambrunel.nl
Spyderco heeft een nieuw model toegevoegd aan de zakmessenlijn: Caribbean C217. Het mes heeft een lemmet van speciaal staal dat hard en corrosiebestendig is. Dankzij het ronde gat in het lemmet, is het mes met één hand te openen. Het heft is uitgevoerd in G10 kunststof met een goede grip. Adviesprijs € 271,95. www.spyderco.nl.
ZILTESPULLEN Op de komende Hiswa te water hebben een paar standhouders een gezamenlijk paviljoen neergezet, onder de naam Holland Village. Het gaat om AkzoNobel, Kuiper Verzekeringen, Mastervolt, Raymarine Benelux, Vetus, Webasto, WhisperPower en Yanmar. De exposanten willen de beursbezoekers meer beleving bieden met speciale presentaties. Standnummer KB-02
De Arcona-werf heeft met de 435 een nieuwe performance cruiser uitgebracht. Het jacht beleeft de internationale première op de Southampton International Boatshow van 14 t/m 23 september. De Arcona 435 heeft een laag gewicht, een modern onderwaterschip en efficiënt zeilplan. Dat maakt de boot kansrijk in wedstrijden, maar het is door alle comfort tevens een aangenaam familieschip, dat makkelijk te zeilen is met een kleine bemanning. De romp is gebouwd met de jongste vacuüm-infusie technologie en heeft een 20 mm divinycell schuimkern. Verkoopprijs vanaf € 420.000. Arcona Benelux/Nordic Yachting is aanwezig op de Hiswa te water, standnummer C26. www.arcona.nl.
Van 9 tot en met 11 november is Gebouw 66 op Willemsoord in Den Helder weer de ontmoetingsplek voor iedereen die geı̈nteresseerd is in traditionele schepen. Dan is de derde editie van de EOC Traditionele Schepen Beurs, die in het teken staat van duurzaamheid. In de loods zijn stands en worden lezingen en presentaties gehouden. Eromheen liggen schepen afgemeerd. Nieuw is dat de Amateur BootBouw Award wordt uitgereikt. De TSB is te combineren met een bezoek aan het naastgelegen Reddingmuseum en het Marinemuseum. Prijs toegangkaartje online: 9 euro. www.traditioneleschepenbeurs.nl
De led-lamp van Tezmar Fender Design kan overal worden geplaatst, dankzij de magnetische bevestiging. Bijvoorbeeld op de buiskap of bimini. De led-lamp heeft een twee standen: intens, om bij te lezen, of sfeerverlichting; inclusief afstandsbediening. De fabrikant belooft 100 uur brandtijd. Prijs € 29,50. www.roschmarine.nl Hiswa-stand KB-66
ZILTESPULLEN
Vetus heeft aantrekkelijke acties op de Hiswa te water. Bijvoorbeeld een inruilactie voor motoren, waarbij je tot 4000 euro kunt terugkrijgen voor je huidige motor en bovendien een SUP-set kunt winnen. Wie zijn bestaande boegschroef inruilt voor een BowPro systeem krijgt 15 procent voordeel. Dat kortingspercentage geldt tevens voor het hele assortiment ankergerei van Maxwell. Stand: KB-02A. www.vetus.com/nl
Aan boord wil je net zo lekker kunnen slapen als thuis. En dat kan met de op maat gemaakte scheepsmatrassen
van
Flexima.
Deze
matrassen zijn vochtregulerend en geveerd. Nieuw is dat het ingebouwde veersysteem kan worden afgestemd op de gebruiker. Daardoor kan elke zeiler, licht- of zwaargewicht, perfect onder zeilâ&#x20AC;Ś Te zien op Hiswa stand KO-44. www.fleximamatrassen.nl
Het Deense Dragonfly kondigt twee nieuwe trimaran-modellen aan. De nieuwe 32 Evolution heeft golfsnijdende drijvers met veel volume. Daarmee kan de boot beter uit de voeten in zwaardere condities. De Evolution vervangt de 32 Supreme en zal begin 2019 te zien zijn op Boot Dusseldorf. In mei volgend jaar verschijnt de Dragonfly 40, het vlaggenschip van de vloot. Nadruk ligt op easy handling, terwijl het ontwerp door zijn grootte geschikt is als familieschip. www.dragonfly-trimarans.nl
Op de Hiswa te water presenteert Bomarine het Catch and Lift man-overboord-systeem, waarmee doeltreffend een drenkeling weer aan boord te krijgen is. Daarnaast toont Bomarine de Odeo Flare, de Parasailor, Autoprop en Sunbeam zonnepanelen. Op stand KO-28 zijn tevens Winchrite en Sailspecials te vinden. www.bomarine.nl â&#x20AC;&#x201C; www.sailspecials.nl www.winchrite.nl
ZILTESPULLEN
Wie na de natte Hiswa nog meer beurzen wil bezoeken, heeft dit najaar voldoende keuze:
12-16 september
Cannes Yachting Festival www.cannesyachtingfestival.com
14-23
22-30
Southampton Boat Show
Interboot Friedrichshafen
www.southamptonboatshow.com
www.interboot.com
september
26-29 september
september
26-1
september
oktober
Monaco Yacht Show
Grand Pavois, La Rochelle
www.monacoyachtshow.com/en
www.grand-pavois.com
17-22
19-21
Hamburg Boat Show
Nieuwpoort International Boat Show
www.hamburg-boat-show.de
www.nibs.be
oktober
oktober
foto’s: © Sam van Haaster
ZILTEWERELD
SILDPOLLEN De Janne voor anker in de Sildpollen, een zijarm van het grote Tysfjord in noord Noorwegen. Vlakbij is de markante Stetind (1392 m), waar drie Nederlandse bergbeklimmers een toppoging doen. De Janne is hun drijvende basiskamp.
‘ALLE EILANDEN VAN DE NOORSE ZEE AANTIKKEN’ De Janne is een custom-built 44 voets Koopmans die Sam van Haaster in 2017 van de eerste Sam: “Het is een ‘all-seas, allweathers‘ schip, waar ik de komende 10 jaar verre reizen mee hoop te maken. Omdat zeilen in een korte broek me verslavend lijkt, wend ik eerst de steven naar het noorden. Het zeilplan van 2018-2019 omvat de hele Noorse kust, een overwintering bij Tromsø, een oversteek naar Spitsbergen gevolgd door een ongebruikelijke passage naar Jan Mayen en IJsland. Als ik via de Faeröer, Shetlands en Orkneys terug in Nederland ben, heb ik alle eilanden van de Noorse Zee aangetikt.”
JONGENSAVONTUREN “Omdat ik zeilen strikt genomen een vrij zinloze tijdsbesteding acht, stel ik de Janne beschikbaar voor ‘jongensavonturen’: gedroomde plannen van jongens, mannen en vrouwen die door de beschikbaarheid van een solide jacht plots werkelijkheid kunnen worden. Dat kan bergbeklimmen zijn, of kajakken, of duiken. Of gewoon een onvergetelijke wandeling. Mooi zou zijn als mijn boot werkelijk een meerwaarde geeft. Het gaat me er om leuke mensen naar bijzondere plekken te kunnen brengen. Ik help hen, en zij helpen mij door me in contact te brengen met hun wereld en hun droomlocaties. Ik hoef er niet aan te verdienen, het gaat op basis van gedeelde onkosten.”
foto:© Lex van den Bosch
eigenaren kon overnemen.
ZILTEWERELD
www.ziltewereld.nl KLIMMERS Het eerste jongensavontuur was de beklimming van de Stetind, Noorwegens nationale berg. Bergfotograaf Martin Fickweiler maakt een serie over historische eerst-beklimmingen. Omdat de berg ooit alleen over het water bereikbaar was, zette hij ook nu graag een schip in. Sam; “Nadat ze met de dinghy naar de kant waren geroeid – al een avontuur op zich voor deze landrotten –, zocht ik een mooie ankerplek op. De Sildpollen is een betoverend pure plek: een gigantische bergkom die je binnenvaart, waarin een zandplaat die door een riviertje is neergelegd. Perfecte ankergrond. Na de eerste geslaagde beklimming hielden we daar een rustdag, die vooral met vissen werd gevuld. Ze hebben twee keer op de top gestaan, maar het meest uitgelaten waren ze toen ze op de terugweg mochten zeilen. Dat maakte voor hen het avontuur compleet. De wijze waarop ze de Janne aan een steiger vastlegden was hilarisch: alsof ze op leven en dood een standplaats aan het zekeren waren.” De Janne is te volgen op de facebook pagina www.facebook.com/GroteJanne Avonturiers en opstappers zijn welkom. www.facebook.com/GroteJanne
colofon
Zilt Magazine is een uitgave van Zilt Media Producties in Amstelveen
REDACTIE redactie@ziltmagazine.nl
ADVERTEREN Paul Pekelharing adverteren@ziltmagazine.nl 06 54983666
AUTEURSRECHT De inhoud van Zilt Magazine mag op geen enkele wijze worden overgenomen zonder
bemanning
schriftelijke toestemming van de uitgever.
Zilt Magazine wordt gemaakt door: Ruud Kattenberg Sjors van der Woerd Laurens van Zijp Michiel Scholtes Henk Huizinga Sonja Muller en talloze opstappersâ&#x20AC;Ś
abonneer je gratis