Zilt 31

Z

ilt nummer

31

MAGAZINE VOOR ZEILERS - 30 oktober 2008

Mis dit niet!

Vendée Globe Challenge 36.000 loodzware mijlen 30 deelnemers 20 nieuwe boten

24-uurs record in de VOR! - Duotocht: de mooiste tocht van Nederland Wind halveert Tjalkenrace - ‘Lotte 634, roger...’ - Kimkieler in Friesland l’Hydroptère: 50+ - Strandzeilen - Plus: veel filmpjes!

reflectie...

Crisis Hoelang zullen de sponsors van die opwindende hightech oceaanracers hun verplichtingen nog kunnen nakomen? Staan die banken, verzekeraars en bouwers ook bij het volgende zeilevenement weer klaar met miljoenen euro's of dollars? En wat gaan Nederlandse sponsors doen met bijvoorbeeld de Ronde om Texel, de North Sea Regatta of het Olympisch Team? Wat gebeurt er met die door ĂŠĂŠn bedrijf op het water gehouden zeeracers? Wat als morgen de geldkraan dicht gaat en schippers plots blut en verweesd op zee zitten, zoals in 1989 sovjetkosmonauten daarboven ruimtewezen werden van hun hier beneden gestorven staat?

En hoe is het met de tweedehands markt? Hopen boten zich al op bij de makelaars en hebben hun vraagprijzen elk verband met de realiteit verloren? Hoeveel nieuwe boten worden er verkocht en hoe staan werven er voor?

Wie bestelt er nog nieuwe spullen en wie spaart bij het stofkammen door de maandelijkse kosten het abonnement op zijn zeilblad? Allemaal vragen waarop de antwoorden vanzelf zullen volgen. Voorlopig houdt bijna iedereen zijn adem in en zijn portemonnee dicht.

Zilt

31/2008

2

Natuurlijk zitten er aan elke crisis ook voordelen. Hij schept ongetwijfeld kansen voor kleinschalige maar gedurfde lowbudget projecten. Wellicht zien we de komende jaren dus wel een hausse aan nieuwe kleine zeejachten. Misschien komt ook zelfbouw weer in zwang, niet in houten platen maar via een slim systeem van te verlijmen modules van de modernste synthetische materialen.

En als we toch aan het fantaseren zijn, misschien liggen er ook wel kansen voor een Zilt design-wedstrijd die leidt tot de innoverende duo-handed Zilt 36. Door de eenvoudige 'box-rule' komt er dan al snel een grote vloot makkelijk te zeilen zeewaardige huisgemaakte boten van handzaam formaat. Bij de eerste wedstrijden zullen de velden zo groot dat de startlijn te krap blijkt.

En als de crisis in 2010 is overgewaaid, lost Wouter Bos het startschot voor de door Zilt georganiseerde Fortis Memorial Rally. Waar anders kan die naartoe gaan dan naar het land dat de basis legde voor ons hervonden geluk. Tot ziens in Reykjavik...

Zilt

31/2008

3

4

foto: Š Carlo Borlenghi/Rolex

BUREAUBLAD

Uniek zijn ze allang niet meer, die foto’s vanuit het water. Sommigen noemen het zelfs een kunstje waarvan de uiterste houdbaarheidsdatum in zicht komt. En ook op de Zilt redactie slaat een gevoel van overdaad soms toe. Maar sommige van die foto’s blijven toch te bijzonder om ze te negeren. Niet zelden komen die van de ultieme natte fotograaf Carlo Borlenghi. Tijdens de Rolex Les Voiles de Saint Tropez had onze Italiaanse vriend andermaal zijn zwembroek weer meegenomen.

5

in deze Zilt...

Zilt

2

Reflectie

4

Bureaublad

8

Neerlands mooiste tocht - Schipper en maat, acht maal

Een overpeinzing van de Zilt-bemanning.

Je zilte scherm voor de komende vier weken.

de klok rond in de Deltawateren. De Zeeuwse Duotocht.

18

Waypoint Kaapstad

24

Lopend windje naar Antwerpen

28

Wind halveert Tjalkenrace

36

Agenda

38

VendĂŠe Globe Challenge

50

Boeken -Gelezen en beoordeeld.

54

Les Voiles de Saint Tropez

Het gaat heel hard in de Volvo Ocean Race...

Beeld van de Antwerp Race.

Over de strijd tussen rapier en zwaard.

Weer of geen weer, er is van alles te doen.

Spectaculairder dan ooit. 30 deelnemers, 20 nieuwe boten. Prachtfoto’s!

Het zeilt, het schuimt...

31/2008

6

56

Lotte 634

60

Ultiem uitwaaien - Over strandzeilen.

62

Vaarboom in het want - Kimkieler in Friesland.

66

‘Cinquante deux!’ -

68

’Dehler is Audi’ - Interview Sjaak Haakman.

72

Zilte zintuigen - Herfstlicht...

74

In de wind - Zeilnieuws

76

Zilte Spullen - Nieuws van de handel.

78

Aangewaaid - Van de 4 Uurs van Almere tot de club

86

Zilte wereld - Over verwegzeilers.

90

Weer en wind -

Uit het logboek van een zeilinstructeur.

l’Hydroptère breekt ‘geluidsbarrière’.

van ferrocementzeilers.

Plus: de Zilte Wereldkaart: nu online!

Zilt

Zilts zeilersweerbericht.

31/2008

7

Neerlands Mooiste Vier etmalen met z’n tweeën in de Zeeuwse Duotocht

foto: © Bouke en Rob Bijnsdorp

‘De zwaarste tocht van Zeeland’. Zo kwalificeert de Vereniging voor Watertoerisme in Vlissingen (VVW) de vierdaagse zeiltocht die ze elk jaar organiseert voor schipper én maat. Rob en Bouke Bijnsdorp noemen deze Zeeuwse Duotocht zonder aarzeling ‘de mooiste tocht van Nederland’.

8

Tocht. . .

FOTO’S EN TEKST BOUKE EN ROB BIJNSDORP

9

Als de boot alweer in de takel van de winterberging hangt kijken we nog steeds met heimwee terug op die vier dagen in september. Achtmaal de klok rond zijn wij en de andere deelnemers langs alle uithoeken van zuidwestelijke delta gestuurd. Elk uur de honderd procent uit de wind halend, piekerend over steeds weer nieuwe keuzes en jonglerend met de verplichte dertig uur rust. De motor was taboe, want die leverde minpunten op, ook al was het voor een sluis of brug, of om door een niet bezeilde scheepvaartroute te komen.

foto: © Bouke en Rob Bijnsdorp

Het eerste etmaal De start van de duotocht is een jaarlijks ritueel in de kantine van de VVW in Vlissingen. Vierendertig zeilers horen regel voor regel de reglementen aan, maar liever gooien ze nu direct hun landvasten los. Het papier met zeilaanwijzingen brandt in onze handen. Zoals elk jaar dwingen ze tot een nooit eindigende reeks van keuzes. Er zijn verplichte havens en geulen, verspreid over alle Deltawateren. Daarnaast nog havens die punten opleveren. De boot die de meeste punten bij elkaar zeilt is winnaar, als hij tenminste niet wordt gediskwalificeerd en de daarop kans is groot, want de jury handhaaft de zeilaanwijzingen tot op de letter. De organisatie heeft bij wij van experiment elke boot voorzien van een tack & race kastje dat van elke deelnemer om de 2 minuten een plot op Google-maps plaatst en ook dat moet worden uitgelegd.

Ons eerste dilemma: gaan we voor de punten, of werken we eerst keurig de verplichte havens en geulen af? Die twee doelen blijken niet te combineren in één strategie. Pakken we bijvoorbeeld direct na de start het Kanaal door Walcheren naar de verplichte boei voor de haven van Kamperland op het Veerse Meer, inclusief 3 motorminpunten in het kanaal, of liften we met het opkomend water mee de Westerschelde op en pakken we meteen 5 punten met een rondje om de Hooge Platen? De grote verscheidenheid aan Deltawateren, de getijden, droogvallende havens, bruggen en sluizen die voor vertraging zorgen, en natuurlijk de windverwachting en het schuiven met rusturen, maken dat je na elke keuze weer voor een paar nieuwe puzzels staat.

10

Eerste dilemma: gaan we voor de punten?

Of werken we eerst verplichte havens af?

11

Tholen wordt ons Waterloo Bij de start maken we onze eerste fout. We zijn te gretig naar de vloedstroom die al een uurtje loopt en dobberen met een zwak dwarrelwindje richting sluis. Buiten zal het wel beter waaien. Hadden we maar eerst bij een kop koffie een uurtje zitten rekenen. En hadden we maar beter op de wind gelet. Twee uur na de start liggen we in windstilte nog steeds voor de haveningang van Vlissingen. Voor ons de grote donkere muil van de Westerschelde waarin zeeschepen als zwarte schimmen langsschuiven. De heklichten van enkele andere deelnemers verdwijnen.

Ze hebben hun motor gestart om snel de scheepvaartgeul over te steken.

Wij dobberen terug naar de wal en pakken onze eerste verplichte rusttijd.

Als we wakker worden waait het. Het is nog eb en dat geeft ons net het laatste duwtje om te volharden in onze strategische fout. We steken over naar Breskens (1 punt), varen rond de kentering om de Hooge Platen (5 punten) en dan via Ellewoutsdijk (1 punt) naar Tholen (5 punten). Al direct een mooie score in het verschiet, maar ergens tussen het Kanaal door Zuid-Beveland en Tholen valt de wind weg en houdt de Oosterschelde ons urenlang gevangen. Tholen was niet verplicht. Tholen wordt ons Waterloo, maar die conclusie trekken we pas de volgende dag.

foto: Š Bouke en Rob Bijnsdorp

Tweede etmaal: geen reserve meer Ook ons tweede etmaal begint met rust. We liggen de volgende ochtend al bij de Bergse Diepsluis te wachten als het sluispersoneel de afstandsbediening nog moet inloggen. De Oosterschelde wacht ons op met harde tegenwind en opkomende water. Het kost uren om ter hoogte van Yerseke te komen. We hebben dan al berekend dat we niet veel tegenslag meer mogen hebben om alle verplichte plaatsen en trajecten nog te kunnen afwerken. En toch kunnen we het niet laten om ook Yerseke nog even aan te doen (2 punten). Vervolgens besluiten we dat we de verplichte geul Dorsman (tegenover Wemeldinge) moeten negeren, omdat hij niet is bezeild en de combinatie van schaarse bebakening en buiig weer te veel risico geeft. Moeten we over een paar dagen zien goed te maken. Over een paar dagen? Komen we hier dan ook weer langs? En hoeveel tijd moeten we er dan voor uittrekken? Voor de zoveelste maal schuiven we 12

De Oosterschelde wacht op ons met harde tegenwind

13

De lieve Grevelingen blijkt verradelijke trekjes te hebben...

14

met routes en uren. Op ons papier rekenen we de onzekerheidsmarges in de windverwachtingen nóg wat meer in ons voordeel om en warempel... het moet nog steeds mogelijk zijn alle verplichte havens en geulen binnen de beschikbare tijd te doen. Al hebben we dan ook helemaal geen reserve meer. Maar het waait, en flink ook. We laten méér zeil staan dan we normaal zouden doen. Het thuisfront, ingelogd op het track & tracesysteem, ziet ons op het computerscherm met 14 km/uur door Mast en Keeten stuiven. Tot aan Strijen Sas in het Hollandsch Diep blijkt ons optimisme niet misplaatst. Maar als we om 20.00 uur het tweede etmaal afsluiten, hadden we toch wel wat verder willen zijn dan de twijfelachtige positie ten noorden van Willemstad in het Hollandsch Diep.

Als we ons hebben losgemaakt uit de papperige groene algenbrei in de Volkeraksluizen is er nog net voldoende wind om erop te kunnen gokken dat we rond middernacht de Krammersluizen kunnen halen. Nee dus. Een kwartier buiten de sluis is er nog net voldoende luchtverplaatsing om te mogen hopen dat we ermee kunnen terugkomen naar de wachtsteiger.

De volgende ochtend is het niet veel beter. We hebben voor het Volkerak ruim het dubbele van de geplande tijd nodig. Maar voor het tweemaal passeren van de Grevelingensluis hadden we, omdat het zaterdag is, anderhalf uur extra uitgetrokken en tot onze verbazing kunnen we er in beide richtingen zonder vertraging doorheen. De Grevelingen is een lief meer. Hoe het ook waait, je hebt er bijna nooit echt tegenwind; ook nu slechts een klein stukje. Zo’n makkelijk water blijkt echter verradelijke trekjes te hebben. Enkele deelnemers halen per abuis ‘Springersgeul’ en ‘Springersdiep’ door elkaar en raken zo gediskwalificeerd. De grootste valkuil blijkt echter de Geul van Bommenede. Op de hydrografische kaart staat die naam alleen gedrukt in de oostelijke tak van die geul. En wat gebeurt? Ongeveer de helft van de deelnemers – ook wij – koerst na het passeren van het eerste eiland richting Port Zélande, terwijl de verplichte geul doorloopt tot voorbij Brouwershaven. Hadden we moeten zien aan de benaming van de tonnen! Maar dat weten we nog niet, als we na de 15

foto: © Bouke en Rob Bijnsdorp

Derde etmaal: hoe rekbaar is tijd?

Grevelingen in opperstebeste stemming de spi hijsen richting Oosterschelde, na Zierikzee nog net bij daglicht een verplicht geultje zonder naam nemen, dwars over de mosselpercelen weer in de geul naar Burgsluis belanden en daarna weer terug te keren, om uiteindelijk onder een volle maan achter onze spi en met een dikke vijf op de kont naar Roompot Marina te stuiven. We zouden daarna het tij mee hebben en kunnen doorbuffelen naar Wemeldinge, want... we moeten die vermaledijde Dorsmangeul nog door, maar de energie is op. We kunnen onze dagen niet eindeloos blijven oprekken. Het is dan twee uur in de nacht.

foto: © Bouke en Rob Bijnsdorp

Laatste dag: je kunt deze tocht niet verliezen Ons laatste etmaal is al half verstreken als we bij het ochtendgloren Roompot Marina verlaten. Wind tegen, stroom tegen. Onze slagen maken over de grond een hoek van amper 20 graden. Er valt niets meer te rekenen en te puzzelen. De Dorsman zit er niet meer in. We mogen al blij zijn als we via het Veerse Meer op tijd binnen zijn. We liggen uit de race, net als twaalf van de zestien andere schepen, zo zal ’s avonds bij de uitslag blijken. Maar hebben we verloren? Ons gevoel zegt van niet. Deze tocht heeft formeel wel een eerste, tweede en derde prijs, maar winnaar is iedereen. Nooit en nergens in dit land zeil je vier etmalen zo intensief als tijdens deze duotocht.. Daarvoor moet je van start tot finish aanhoudend al die momenten overwinnen waarop je er onder normale omstandigheden een punt achter zou hebben gezet.

Bijzonder enthousiast waren zowel de organisatoren als de deelnemers over het gebruik van het track & trace-systeem. Dit maakte het mogelijk om enkele al uren na de finish een haarscherpe analyse te geven van ieders persoonlijke prestatie. Een bestuurslid van VVW De Schelde deed er een suggestie bij: ‘Het KNWV zou dit systeem moeten aanschaffen om het ter beschikking te kunnen stellen van elke vereniging die een wedstrijd organiseert die wat verder gaat dan een rondje om de boeien.’

16

Iedereen is winnaar in deze race...

17

18

WAYPOINT KAAPSTAD In de komende dagen zullen de deelnemers aan de Volvo Ocean Race in Kaapstad aankomen. Voordat de eerste etappe eindigt, is het al duidelijk dat deze race een heel andere is dan de voorgaande editie. De reden is simpel; de VO70 blijkt definitief genezen van al zijn kinderziektes. Niet langer wordt het wedstrijdverloop bepaald door zwabberende kielen of delaminerende dekken. Bovendien zijn de boten veel meer aan elkaar gewaagd dan in 2005. Toen was de overmacht van ABN Amro 1 te groot voor een spannend wedstrijdverloop, nu zeilen de boten in de kopgroep al zesduizend mijl boord aan boord. Elkaar beloerend om te kunnen reageren op elke tactische zet van de tegenstander. En dat alles voor een tribune die door miljoenen wordt bevolkt. Want wat deze race ook aantoont, is hoezeer het internet en zeilraces achter de horizon complementair zijn. Daarom geen wedstrijdverslag op deze en de volgende pagina’s, maar een sfeerimpressie van een oceaanlange strijd...

Green Dragon rondt als eerste het verplichte waypoint bij het eiland Fernando de Noronha, voor de Braziliaanse kust. foto: Š Rick Tomlinson/Volvo Ocean Race

19

WAYPOINT KA

20

APSTAD

alle foto’s © Deelnemende Teams Volvo Ocean Race

21

foto: Š Oskar Kihlborg/Ericsson Racing

602 Mijl in 24 uur De hoogste snelheid of de kortste afstand? Dat dilemma bepaalt de optimale route over de Zuidelijke Atlantische Oceaan. Een rechtstreekse koers van de Braziliaanse kust naar Zuid-Afrika voert immers door de windarme kern van hoog. De boten zakten daarom eerst af naar het zuiden, in de hoop daar de westenwind te vinden uit een lagedrukgebied.

Die tactiek werkte ook dit keer. Met nog tweeduizend mijl te gaan kon de kopgroep aanhaken bij een laag met windsnelheden van ruim 30 knopen.

Omstandigheden waarin de tweede generatie VO70's voor het eerst kon 22

laten zien, hoe snel ze echt zijn. En snel zijn ze!

Op woensdag 29 oktober verpulverde Ericsson 4 het 24-uurs record, dat ABN Amro 2 tijdens de vorige race vestigde. Torben Grael en zijn mannen legden 602 mijl af. Een wereldrecord, nog nooit zeilde een monohull meer mijlen in een etmaal.

Gezien de weerkaarten, bestaat de kans dat deze prestatie is overtroffen tegen de tijd dat jullie dit lezen. De deelnemers aan de Volvo Ocean Race houden nu eenmaal geen rekening met de Zilt deadlines...

23

foto: Š Laurens Morel/Morelstudio.nl

Op de dag dat de inschrijving voor de Antwerpen Race opengaat, gaat deze ook weer dicht. Al jaren is deze populaire zeilrace in een paar uur 'uitverkocht'. Het drukke scheepvaartverkeer op de wedstrijdbaan beperkt het aantal deelnemers tot 225. In de 21ste editie, op 18 oktober, starten weer drie groepen zeilers voor een wedstrijd op de Westerschelde. Er zijn starts voor Breskens, Terneuzen en Hoboken. Antwerpen is het gezamenlijke doel.

We vragen de stuurman van de Awater, Frans van der Wehl, naar het geheim van de race: “Veel wedstrijden 24

Lopend windje naar Antwerpen

25

finishen ook waar ze gestart zijn.

Het leuke van deze Race is dat je echt ergens naartoe zeilt. Van A naar B. En als die B dan de Rede van Antwerpen is, dan snap ik wel dat dit zo'n groot aantal zeilers trekt.”

'Je zeilt ergens naartoe.

Dat is het leuke'

foto’s: © Laurens Morel/Morelstudio.nl

Volgens Frans is het wedstrijdtraject op zich niet de grootste uitdaging, zeker niet in deze editie waar met ZW 4 bijna de hele route ruim bezeild is. Frans: “De vele ondieptes geven het wel een extra dimensie, elk jaar lopen er weer boten aan de grond.” Door grote aantallen begeleidingsboten blijven serieuze problemen beperkt. Vorig jaar haalden velen de finish niet door de lichte wind. Nu bereikt bijna de hele vloot ruim binnen de tijdlimiet de finish. Ondanks de gunstige wind komt het recordtijd van 2004 (3.12) niet in gevaar. In Antwerpen wordt de vloot steevast onthaalt door veel publiek op de beide oevers van de Schelde. Line Honours (5.08) gaat dit jaar naar de Formidable van Piet Vroon, die op handicap niet verder komt dan de 25ste plaats.

Klik hier voor de uitslagen per klasse

Kijk en luister naar Willem’s verhaal

‘En daarom kies ik voor zeilen van North Sails...’

“Na een levenlang wedstrijdzeilen is mijn interesse langzaam naar toerzeilen verschoven. Daarom heb ik voor deze boot een aangepaste tuigage gekozen.

Zonder gepijlde zalingen en met een uitschuifbare boegspriet. Met zeilen die goed hanteerbaar zijn, maar die mij ook nog steeds de fun leveren die ik als ex-wedstrijdzeiler zoek...”

Almere, Nederland +31 (0)36 546 0190 info@nl.northsails.com

Better by Design

Deurne, België +32 (0)3 325 67 20 info@be.northsails.com

www.northsails.com 27

Wind halveert Tjalkenrace

foto: Š Hajo Olij/www.defotoboot.com

De Tjalkenrace vond dit jaar een nieuwe uitvalsbasis: cafe 't Swarte Woifke, beter bekend als Brakeboer, in Medemblik. De bemanningen van de traditionele vloot zeilden fanatiek en Zilt was aan boord...

28

FOTO’S HAJO OLIJ TEKST MICHIEL SCHOLTES

29

Vrijdagavond in herfstig Medemblik, een plukje donkere gevels en bomen. Oude tjalken steken er de koppen bij elkaar als olifanten op een knekelveld in het bos. Bladeren waaien aan dek en op opgevouwen zeilen en vormen een geelrood tapijt. Vallen klappen dof tegen houten masten en vleugels wijzen strak naar ‘zee’. Uit de open deur van Café Brakeboer klinkt muziek. Brakeboer sponsort voor het eerst de Tjalkenrace. Binnen schrijven schippers zich in bij gedempt licht, bier en verhalen. De meeste hebben hun seizoen gehad. Alleen nog die wedstrijd, voor de winter invalt. Ze kijken genoeglijk om zich heen. Medemblik is een mooie haven en het café is sfeervol en ruim. Toch liggen er maar elf tjalken voor de kade. Een aantal schippers is afgeschrikt door berichten over regen en storm. Die zijn al zat gezeild. Waarom dan je tuig riskeren met een recessie voor de deur?

Zaterdagochtend, zuidzuidwesten wind. De Medemblikker reddingboot legt buiten de boeien uit. Het startschip, de kotter Leonora, is nog maar een stipje, ruim twee mijl verder bij de benedenwindse boei. Terwijl de bemanning van de ene tjalk nog haastig hete koffie slurpt, gooit de andere al trossen los.

Vlak achter elkaar varen ze uit, een bedelketting met uitsluitend dikke tjalken. Even in de wind en de zeilen erbij. Dan voor de wind met gereefde vlerken door het Wagenpad. Toch blaast de natte wind niet krachtig. Hier en daar zie je smeerrepen lossen, grootzeilen groeien, kluivers rijzen.

Daar gaat de strakke Eendracht van Jaap en Cecile Eisenloeffel onder vol wedstrijdtuig. Daar, met trotse kromme gaffel en bijna zwarte zeilen, de even slordige als snelle zwart-witte Voorwaarts van Peter Glas. Onder de Wieringerdijk loopt de Overwinning van Joost Martijn, een platte groene pennendoos met een gloednieuw vlak en een verplaatste mast, die hier bij weinig golfslag snel zal zeilen. Tegen de Kreupel vaart het silhouet van de Zorg met Vlijt van Cas Corver, die haar appelwangen twee jaar geleden over stuurboord dwars bij de Eendracht binnenvoer en in een regen van spaanders het achterdek leeg maaide met haar kluiverboom.

30

foto: Š Hajo Olij/www.defotoboot.com

Eendracht doet verwoede pogingen om Hollandia te vangen 31

De bonkige Fosta van Douwe Woelinga, de sierlijke Pallieter van Remie de Boer, de zware Liberté van Katja Salzman, de strenge Hollandia van Evelien Prins, de enige boltjalk Elizabeth van Jan Dekker, de werkpaarden Anna van Nieuwkoop en Vertrouwen van Harry Stofbergen en Jelmer Meinsma: allemaal verlaten ze de beschutting van de hogerwal om samen te komen achter de korte startlijn oost van de Stenen waar ze elkaar intimideren met dikke snorren en kokende zoggen.

Ze intimideren elkaar met dikke snorren en kokende zoggen

Op het startschip vlagt de wedstrijdleiding tien minuten af, vijf minuten… de vlag valt, een scheepshoorn blèrt. De hele vloot davert over bakboord weg, het eerste kruisrak in. Meteen is duidelijk dat de slanke Overwinning en de gedrongen Voorwaarts de snelste tegenstanders zijn. Ze vechten zich van elkaar los, de een komt voor de ander, de ander klampt weer aan, de een loeft zich vrij, de ander maakt een slimme slag, de een komt terug… Een duel tussen rapier en zwaard. Daarachter schudt de Eendracht met moeite Fosta en Hollandia van haar staart.

In het voordewindse rak, ondanks wolken extra zeil en het vangen van voorliggers in vuile wind en luwe banen, verandert die rangorde aanvankelijk niet. In het tweede kruisrak vallen de beslissingen. Voorwaarts overzeilt de bovenboei, de Overwinning zeilt zich vrij. Fosta en Hollandia kruipen onder de Wieringermeerdijk, vangen meer wind dan de Eendracht, die de ruimte zocht. Bij de bovenboei klopt Hollandia Eendracht op een haar, ondanks haar kleine oude zeil. Fosta, sneller dan ooit na het weghakken van tien ton beton, moet aansluiten maar geeft niet op.

Achter die snelste vijf worstelt het middenveld met zichzelf. Als Jan Dekker eens een nieuw grootzeil hees, wat zou die dan lopen... Kleine Pallieter zeilt als een witte schicht tussen donkere molochs, maar raakt ze niet kwijt. Anna van Nieuwkoop en Liberté zakken naar de laatste plaats.

32

foto: Š Hajo Olij/www.defotoboot.com

De Overwinning deed zijn naam eer aan

33

De wind wakkert aan tot zes.

Reven is niet te doen zonder tijdverlies...

Intussen wakkert de wind aan tot zes. In de voorhoede wordt niet meer gewonnen of verloren, alleen maar hard gezeild. Onder tientallen meters teveel zeil doet Eendracht verwoede pogingen om Hollandia te vangen.

Ze hangt dan weer boven, dan onder aan haar kont. Reven is niet te doen zonder tijdverlies, maar er moet zeil wat af. De bemanning vecht kluiver I neer, zet kluiver II, strijkt kluiver II, zet de stormkluiver. En nog moet Jaap Eisenloeffel, om zijn tjalk in vlagen overeind te houden, de rem van de grootschootlier lossen, waarbij vuur van de trommel schiet. Vier man beulen het grootzeil steeds weer dicht en zijgen dan amechtig tegen het dek. Maar Hollandia’s derde plaats blijft buiten bereik. Onverstoorbaar zeilt Hollandia voort, schijnbaar ondertuigd maar blijkbaar met het voor dit weer ideale zeil. Op het laatste rak loopt ze zelfs uit en de laatste windschifting tilt haar ruim boven de bovenboei.

Laat die middag, afgemeerd voor Brakeboer, wacht de vloot op het hoge woord. Het komt. Zondag stormachtige wind en een record regenval. De wedstrijdleiding zegt de race voor zondag af. Niemand protesteert.

Iedereen gaat naar de prijsuitreiking. Brakeboer puilt uit. Staand op stoelen vertelt Joost van zijn snelle nieuwe vlak en geeft Peter Glas toe verloren te hebben op tactiek. Evelien en Katja, de snelste dame en de hekkesluitster, baden op diezelfde stoelen in applaus. Als de laatste schipper zijn verhaal gedaan heeft, reikt herbergier Brakeboer zelf de eerste prijs uit: een tjalkhelmstok met tonnetje en een naamplaatje van de winnaar, naar een idee van schipper-scheepstimmerman Chris Woestenburg. Die gaat bij Brakeboer aan het plafond, als teken van zijn blijvende betrokkenheid. Dan gaat de prijsuitreiking over in lifemuziek, gelach, getinkel van glazen en het drenzende geroezemoes van honderdvijftig stemmen. Buiten geselt intussen de regen de rustende tjalken en rukwinden rammelen aan kajuitdeur en luik.

34

35

1 november

Goofies 2. Winterserie, Colijnsplaat, www.wsvnb.nl

1 november

IJsberen Race. Bergse Voorplas Rotterdam, www.wvaegir.nl

1-2 november

Waddenrace. Platbodems. Waddenzee. www.waddenrace.nl

2 november

Witte Woerd Antivries Cup, Enkhuizen, www.wv-almere.nl

3-8 november

Slag in de Rondte. 5-daagse. Wad. Platbodems. www.lizier.net Klassieke Schepenbeurs, Enkhuizen. www.klassieke-schepenbeurs.nl

7-9 november 9 november

Winterwedstrijd. Markermeer, scherpe jachten. www.flevomare.nl

9 november

IJspegel serie. Scheveningen, www.ijspegel.com

9 november

Laser 6 Uren. De Nieuwe Meer. www.wvdekoenen.nl 10e Berenburg Cup. Slotermeer, www.berenburgcup.nl

14-15 november

ZEILAGENDA

15 november

Start 2e VOR-etappe. Kaapstad-Kochi 4450 mijl. www.volvooceanrace.org

16 november

Winterwedstrijd. Hoorn, scherpe jachten. www.wsvhoorn.nl

16 november

Winterwedstrijd. Braassem, J/22 - J/24 ORC - Maxfun www.braassemermeer.nl

16 november

Witte Woerd Antivries Cup. Enkhuizen, www.wv-almere.nl

18-20 november

METS vakbeurs. Rai, Amsterdam. www.rai.nl

23 november

Winterwedstrijd. Markermeer, scherpe jachten. www.flevomare.nl

23 november

IJspegel serie, Scheveningen, www.ijspegel.com

28-29 november

Oliebollenwedstrijd. Zuidlaardermeer.

Open klassen.www.noorddesign.nl

Evenement opgeven? Mail naar agenda@ziltmagazine.nl

Vendée Globe

foto: © Jean Marie Liot/DPPI

Solo rond de wereld spectaculairder dan ooit

38

Doordat de Volvo Ocean Race afstapte van zijn vierjaarlijkse cyclus valt het evenement nu samen met de Vendée Globe.

Concurrentie tussen de beide rond de wereld races is onvermijdelijk. Welke race zal de meeste media-aandacht krijgen en waar zal de belangstelling van het publiek naar uitgaan? Voor iedereen die Frans spreekt is het nauwelijks een dilemma: Volvo qui? Maar buiten Frankrijk is de strijd ook nog niet beslist. Vooral zeilers spreekt de formule van de Vendée aan: nonstop rond de wereld volgens de kortste route, in je eentje en zonder enige hulp. Nog altijd precies dezelfde uitdaging als in 1969 bij de allereerste race rond de wereld of aan de vooravond van de allereerste Vendée in 1989.

Van de respectievelijke 286 en 109 dagen die de winnaars van die races nodig hadden, zullen er naar verwachting niet veel meer dan tachtig overblijven. Want de Vendée Globe 2008-2009 belooft sneller en spectaculairder te worden dan ooit..

Twintig nieuwe boten Na de vorige race bezwoer Marc Thiercellin nooit meer mee te zullen doen. ‘Maar alleen gekken komen nooit terug op hun mening,’ legt Marc uit aan de vooravond van zijn 4e Vendée. De Zilt trofee voor de strakste boot heeft hij al gewonnen.

Meer nog dan de VO70 is de Open 60 het laboratorium van het oceaanzeilen. De Open 60 klasseregels geven ontwerpers maximaal de ruimte om hun ideeën vorm te geven. Dit keer lijkt dat meer het geval dan ooit tevoren. Kwam in het verleden het merendeel van de boten van de tekentafel van het Franse Finot, nu zijn 7 topontwerpers vanuit de hele wereld 39

verantwoordelijk voor de 20 splinternieuwe boten die aan de start verschijnen.

foto: Š Francois van Malleghem/DPPI

Twee stromingen Er zijn twee duidelijke stromingen in de ontwerpen te ontdekken. De ene kiest voor lichtgebouwde boten met een gematigd zeilplan die zonder al te veel inspanning maximaal presteren. De andere geeft de voorkeur aan relatief zwaarder gebouwde boten met meer tuig. Hoewel de laatste categorie meer verlangt van een solozeiler, is er binnen de vloot een duidelijke voorkeur voor die filosofie.

Eigenlijk zijn alleen de boten van Roland Jourdain, Jean le Cam en Kito de Pavant nog echte vertegenwoordigers van de lichtgewicht school.

Ook over de ideale tuigage verschillen de opvattingen. Hierbij gaat het om de traditioneel gestaagde mast versus de draaimast met zijn trawlerbomen. Hoewel de laatste nog altijd veel aanhangers kent, kozen opmerkelijk veel zeilers dit keer voor het meer tradionele tuigplan.

Opvallend bij vrijwel alle boten is dat de rechte lijnen en scherpe knikken van de romp definitief zijn doorgedrongen. Een concept dat door Marc Lombard werd geĂŻntroduceerd op de Open 60's van Jourdain en le Cam om de boten breder en krachtiger te maken. Hoe goed dat werkt, toonde Juan Kouyoumdian aan met zijn beide ABN Amro VO70's. Overigens is het 40

Als JĂŠrĂŠmie Beyou niet buiten is, zal hij vrijwel al zijn tijd in het zenuwcentrum van zijn Delta Dore doorbrengen. Daar bepaalt hij niet alleen zijn koers en tactiek, maar zal hij ook zijn hazenslaapjes sprokkelen.

41

foto: Š Vincent Curutchet/DPPI

Na elke gijp- of overstagmanoeuvre moeten alle zware spullen onderdeks naar loef verhuizen. Ook Samantha Davies zal het aan boord van Roxy vele honderden keren in haar eentje moeten doen.

42

opmerkelijk dat alleen Brian Thompson voor een ontwerp van de succesvolle Argentijn koos.

Ergonomie De Open 60's uit het verleden zijn spartaans en ontzien hun bemanning niet.

Zelfs het geringste comfort is immers een concessie aan het gewicht van de boot.

Toch is in de nieuwe generatie boten beduidend meer geïnvesteerd in het fit houden van de zeiler zelf. Het meest valt dat op in het ontwerp van de kuip. In talloze ontwerpen is de grote onbeschermde kuip ingeruild voor meer beschutting en gemak. Marc Thiercellin's schip (openingsfoto) is daar misschien wel het meest sprekende voorbeeld van.

30 Deelnemers 13 Deelnemers deden mee aan de eerste race in 1989, 20 in 2004. Dit jaar zullen het er niet minder dan 30 zijn. Maar nog meer dan dat aantal is de kwaliteit van het deelnemersveld indrukwekkend. Met Vincent Riou en Michel Desjoyeaux komen er twee voormalige winnaars aan de start.

En Jean Le Cam, Mike Golding, Roland Jourdain, Loïck Peyron en Marc Thiercelin stonden al eens op het podium van de Vendée Globe. Twee anderen wonnen een rond-de-wereld race. Jean-Pierre Dick schreef de Barcelona World Race op zijn 43

Rich Wilson

Unai Basurko

44 Arnaud Boissières

Dee Caffari

Vincent Riou

Loïck Peyron

Jérémie Beyou

Dominique Wavre Steve White

Norbet Sedlacek

Alex Thomson

Yannick Bestaven

Brian Thompson

Bernard Stamm

Marc Thiercelin

foto’s: © Vincent Curutchet/DPPI

45 Jean-Pierre Dick

Raphaël Dinelli

Sebastien Josse

Yann Eliès

Michel Desjoyeaux

Roland Jourdain

Mike Golding

Jean-Baptiste Dejanty

Jean le Cam

Marc Guillemot

Kito de Pavant

Armel Le Cléac’h

Derek Hatfield

Sam Davies

Jonny Malbon

foto: © Vincent Curutchet/DPPI

naam en Bernard Stamm won Around Alone met overmacht.

Andere namen zijn al even aansprekend.

Zoals die van Sebastien Josse, vierde in de vorige race en schipper van ABN Amro 2 in de Volvo Ocean Race. Of die van Dominique Wavre, de veteraan die met Zwitserse precisie altijd in de top van het klassement eindigt of Alex Thomson, de Britse jonge hond die als hij zijn boot heelhoudt zeker hoog kan eindigen.

En dan zijn er Yann Elies, Jérémie Beyou and Armel le Cléac’h, vertegenwoordigers van de nieuwe generatie die zich in de Transat 650 en Figaro bewezen. Alle drie de nieuwkomers verschijnen met een splinternieuwe boot aan de start. En met de wetenschap dat het niet de eerste keer zou zijn als een debuterende outsider met de eer gaat strijken. Zo´n rol is evenmin uitgesloten voor Kito de Pavant, Marc Guillemot, Brian Thompson en Jonny Malbon. Zeilers die eveneens over boten beschikken die niet onderdoen voor die van de favorieten. Thompson´s Pindar, het enige Kouyoumdian-ontwerp, wordt zelfs door velen beschouwd als de snelste boot van de vloot.

En wat te denken van Dee Caffari en Sam Davies. Beide vrouwen zouden maar al te graag het vaandel overnemen van hun landgenoot Ellen McArthur. En ook aan hun boten zal het niet liggen.

46

Een VendĂŠe Globe kent weinig culinaire hoogtepunten. Aan boord van Safran neemt Marc Guillemot vast een voorproefje op de ongeveer 400 gevriesdroogde maaltijden die hij onderweg zal klaarmaken.

47

foto: Š Vincent Curutchet/DPPI

Ook op Foncia, de nieuwe boot van voormalig winnaar Michel Desjoyeaux, is veel aandacht besteed aan beschutting in de kuip.

48

Het deelnemersveld wordt gecomplementeerd door zeilers die weinig uitzicht hebben op een hoge klassering. Ze zeilen in oudere boten en worden traditioneel gekweld door gebrek aan budget en spullen. De race uitzeilen betekent voor hen een absolute hoofdprijs. Het eerste deel van hun droom hebben ze al verwezenlijkt: ze liggen in les Sables d´Olonne.

Procentueel zijn het er dit keer beduidend minder dan in vorige edities maar ze zijn nog even kleurrijk. Zoals de Weense trambestuurder Norbert Sedlacek of de Amerikaanse hoogleraar Rich Wilson.

Opvallend aanwezig in dat rijtje is ook Raphaël Dinelli, de man die sinds zijn redding door Pete Goss in 1996, deel uitmaakt van de legende van de race.

Topsport De 6e editie van de Vendée Globe is nog net zo’n avontuur als de allereerste. Maar wel met een belangrijk verschil: het overgrote deel van de deelnemers is geen avonturier meer. Het zijn pure topsporters met professionele begeleiding, het allerbeste materiaal en uitgekiende trainingsprogramma’s. Alleen daarmee gooi je nog echt hoge ogen in wat de langstdurende wedstrijd op de sportkalender is. Vanaf 9 november zit je eerste rang.

49

Nuttig manoeuvreren Na dit seizoen heeft menig zeiler nog verontrustende beelden van bijna of geheel mislukte manoeuvres op zijn netvlies staan. Gelukkig zijn er auteurs die in handige boekjes uitleggen hoe je zonder ongelukken en boegschroeven hun jacht manoeuvreert. Martine van de Veen is zo’n auteur.

In het boek Manoeuvreren is Martine zeer uitgebreid en deelt ze de stof overzichtelijk in. Ze reikt kennis aan die ontstellend genoeg bij heel veel schippers onbekend is. Bijvoorbeeld dat het roer niets doet op het moment dat je vanuit stilstand achteruit slaat, dat het achterschip zich in die situatie niet, maar vooruitslaand wel laat corrigeren, dat je een schip stuurt met het achterschip, dat je gebruik kunt maken van het wieleffect, hoe je een schip draait door een koppel te veroorzaken tussen schroef en tros/spring, enzovoort, enzovoort. Martine heeft duidelijk veel gevaren en ervaren en iedere schipper die haar leest zal er zijn voordeel mee kunnen doen.

Jammer is wel dat nogal wat wazige zinnen het begrip van de stof soms in weg staan. En ook inhoudelijk zijn er wat steken gevallen. Zo moet de boot op pag. 36 het roer ‘maximaal naar lij’ draaien om ‘de voorpunt weer naar de wind toe’ te draaien. In een ander voorbeeld moet een schip dat in een achterspring vaart het roer in een stand laten zetten alsof het achteruit vaart, terwijl ze eerder omstandig uitlegt dat het roer van een achteruitslaand stilliggend schip niet werkt. Vermijdbare slordigheid in een potentieel nuttig en leuk manoeuvreerboekje.

Het boek wordt ondermeer verkocht via Martine’s website: www.bootmeester.nl MS

50

ZILTE BOEKEN Kameradenhulp aan boord Het EHBO boordboek is geen leuke uitgave. Al die narigheid die een mens kan overkomen ga je niet gezellig doornemen. Nuttig is het boek wel, want het dwingt je na te denken over mogelijke rampen aan boord en het draagt oplossingen aan voor wat in militaire dienst 'kameradenhulp' heette. Soms heel praktisch, zoals bij mond-op-mondbeademing. Dat wordt goed uitgelegd en afgebeeld. Maar soms blijft de aangereikte informatie vaag: 'Schouderletsel veroorzaakt vaak ontwrichting. Als dit niet de eerste keer is weet de patiĂŤnt mogelijk wat er gedaan moet worden.' En waarom zeilers specifiek op aambeien moeten worden gewezen is ook niet helemaal helder...

De uitgave is berekend voor gebruik in de praktijk. Het is een ringband met geplastificeerde pagina's. Tabbladen in verschillende kleuren brengen je snel bij het gezochte onderwerp.

Uitgever: De Alk & Heijnen. Uitvoering: 28 pagina's, ringband, watervast papier. Formaat 20 x 24 cm. ISBN: 978 90 5961 017 0. Prijs: 14,90 euro.

LvZ (Wachtmeester BD der Veldartillerie, 44e Afd. C-batt.) advertentie

ZILTE BOEKEN Smakelijke platen om te bestuderen Bij uitgeverij De Alk & Heijen Watersport verscheen de Vaargids IJsselmeer en Randmeren.

Het is de tweede gids in een serie waarin eerder Zuid-Holland en Zeeland aan bod kwamen. Flying Focus maakte de luchtfoto's en Ben Hoekendijk schreef de tekst.

'Je geniet pas goed van het IJsselmeer als je iets meer weet van de rijke historie van dit gebied,' schrijft Hoekendijk. Doel van het boek is volgens hem: 'u alvast in de stemming te brengen van het varen op het IJsselmeer. Ik heb me bij het schrijven verplaatst in de zeiler die 's winters bij de open haard zit. Met dit boek op schoot, een glaasje onder handbereik, droomt u van varen.'

Het boek heeft een mooie opzet: grote luchtfoto's zijn over twee pagina's geplaatst, met een kolom met een kaartje, plus nautische en toeristische details. Een los tekstblok vertelt meer over het afgebeelde gebied en een paar plaatsnamen in de foto geven de kijker houvast. Voorafgaand aan een reeks luchtfoto's geeft de auteur een gebiedsbeschrijving, variĂŤrend van historie tot een lijstje bezienswaardigheden. Hoekendijk vlecht historische feiten ineen met anekdotes van anderen ('De vuurtorenwachter vertelt') en zijn eigen, jarenlange zeilervaringen op het IJsselmeer.

Achterin het boek staan luchtfoto's van attracties en bezienswaardigheden. Zoals Walibi World en het Dolfinarium. Schitterend is de foto die luchtfotograaf Herman IJsseling nam van de 24-Uurs. Je krijgt zin in zeilen van dit boek; om het gebied verkennen nu het nog kan. Want met alle plannen voor compartimenten, peilverhoging en vogelenclaves is een blijvende bevaarbaarheid van het Ijsselmeer lang niet gegarandeerd.

Uitgever: De Alk & Heijnen. Uitvoering: 144 pagina's, gebonden, harde kaft.

Formaat 21,5 x 30, 5 cm. ISBN: 978 90 5961 046 0. Prijs: 29.90 euro.

LvZ

52

ZILTE KLIKS

Marine Communication Specialists

r van:

eu import

Olav Cox Zeiljachtexpertise

SPECIALIST IN ZONNIGE ZEILVAKANTIE’S Griekenland Turkije Slovenië Kroatië

Spanje Italië Malta Carieb

53

Les Voiles de Saint-Tropez

foto: Š Carlo Borlenghi/Rolex

Zoals elk jaar was de Rolex Les Voiles de Saint Tropez niet alleen een feest voor zeilers, maar ook voor fotografen. Het weer aan de Franse zuidkust liet zich dit keer van zijn wisselvallige kant zien. Een paar dagen loeiende Mistral stuurde het raceprogramma nogal in de war. Sommige boten gingen op die 30-knopen-plus-dagen toch naar buiten. En natuurlijk liet ook fotograaf Carlo Borlenghi zich die kans niet ontgaan. Het leverde deze prachtige plaat op van de Tuiga, een Fife ontwerp uit 1908.

54

55

Lotte 634

Uit het logboek van een zeilinstructeur - deel 3

foto: Š Istockphoto

Bakboord vooruit ligt Pampus, ver weg de torens aan de Amsterdamse Omval en het witte kartelrandje van Durgerdamse huisjes, aan stuurboord de werven van Marken net zichtbaar op de horizon.

56

TEKST MICHIEL SCHOLTES Westzuidwest 4 Beaufort. Aan de wind. Lucas stuurt de Lotte wat ruimer door de korte golven van het IJmeer. Zonder op mijn suggestie te wachten, haalt Mark het leioog wat achteruit en laat Fons de wagen van de overloop wat zakken.

Ik vind het prettig zeilen met deze piloten in opleiding. Ze hebben een praktische, optimistische instelling en geen enkele moeite met het complex van krachten waardoor de Lotte zeilt. Voor hen is het leven maakbaar, een kwestie van de juiste keuzes en handelingen. Toeval bestaat niet, fouten maken wel en die elimineer je door procedures op basis van analyses van wat er zo al misgaat. Die wil je aan de stuurknuppel als er een motor af valt. Nuchtere jongens. Ze ‘vliegen’ dan ook door de zeilcursus.

Lucas bestudeert de tell-tales. Fons zit met zijn benen buitenboord in het loefgangboord, Mark kijkt onder de genua door over het water. De wind waait hun haar naar achteren. Hun gezichten hebben die typische ontspannen uitdrukking van vrije mensen in weidse ruimtes.

Dan dringt het geraas van een uit NE naderend vliegtuig door het bruisen van de boeggolf en het suizen van de wind. Alledrie kijken ze omhoog.

Drie gezichten lichten op, drie monden verbreden tot een dromerige glimlach. Helemaal niet nuchter nu. Het grootzeil begint te killen.

Fons laat de reling los, knijpt zijn neus dicht en knerpt: “Lotte 634, contact Schiphol approach, 121.200.”

Lucas aarzelt geen seconde en antwoordt met vaste stem: “Contact Schiphol approach, Lotte 634. Schiphol Approach, Lotte 634, on course to ARTIP, FL 100, Information X-ray.”

Fons heeft even last van storing: “Krr, krrr… Lotte 634, krrr…

Schiphol Approach, Radar contact, after ARTIP fly heading 190, expect vectors for ILS approach IJM 15, reduce speed to 220 knots.”

En Lucas herhaalt: “After ARTIP fly heading 190, expect vectors for ILS approach IJM 15, reduce speed to 220 knots, Lotte 634.”

57

Lucas stuurt de Lotte intussen helemaal niet naar 190° maar bijna halve wind met strakke schoten richting Uitdam.

De drie piloten in opleiding hebben hun blik in de overvliegende KLMBoeing gehaakt en zijn compleet van de grond. Fons vindt het tijd om het vliegtuig naar de landingsbaan te dirigeren. “Lotte 634, turn right, heading 220, descend to 2000 feet, QNH 1030.”

Lucas: “Turn right, heading 220, descend to 2000 feet, QNH 1030, Lotte 634.”

De Boeing draait gehoorzaam naar de opgegeven koers en daalt zichtbaar.

Fons knikt van ‘zie je wel’ en kijkt als een blije jongen naar Lucas of die het ziet. “Lotte 634, turn left 210 to intercept localizer runway IJM, report established.”

Lucas kijkt al even gelukkig terug en herhaalt zwierig: “Turn left 210 to intercept localizer runway IJM 17, report established, Lotte 634.”

Fons juigt: “Lotte 634, established localizer runway IJM 17.- Lotte 634, contact arrival on 118.4, bye.”

Net wil ik een opmerking maken over de voor onze koers ongebruikelijke zeilstand en over de afwijking van onze voorliggende koers, als de verkeerstoren in de persoon van Mark zich meldt over de virtuele radio.

“Lotte 634,

contact tower on 119.5…”

Lucas laat de helmstok los, stelt een andere golflengte in, raadt het nummer van de groene boei aan bakboord en groet: “Tower, good afternoon, Lotte 634 established on the ILS IJM 17.”

Mark steekt een duim op: “Hello Lotte 634, number one for Runway IJM 17.”

Lucas heft een gebalde vuist en rukt hem naar beneden, als een tenniser die scoort: “Roger, number one, Lotte 634.”

Aan bakboord naderen uit het Buiten-IJ twee binnenschepen waarvan de peilingen nauwelijks verschuiven, aan stuurboord ligt een over bakboord 58

zeilend jacht ongeveer op aanvaringskoers. Maar wat zou dat op 2000 voet?

De verkeerstoren bij de lijfokkeschoot kijkt de wegvliegende Boeing na en verzorgt de laatste informatie voor de landing: “Lotte 634, wind 160 degrees 12 knots, cleared to land, Runway IJM 17.”

Vermoedelijk is Lucas nu over op handbesturing, hij houdt zijn rechterhand op denkbeeldige gashendels: “Roger, cleared to land, IJM 17, Lotte 634.”

Intussen is het tijd om iets te doen aan de aanvaringskoers, we moeten nu snel naar de uitgang en gate. Ik heb mij op een blauwe maandag wel eens in luchtvaart radiocommunicatie verdiept. Ik zet mijn beste radiostem op en kom glashelder bij Lucas binnen met een dwingende mededeling.

“Ground, good afternoon, Lotte 634 vacate IJmeergeul now, via Pampus track, Muiden four.”

Lucas kijkt me sprakeloos aan, zijn mond half open. Ik wijs op het voorste binnenvaartschip, waarvan je de naam nu kunt lezen en dan op het jacht over bakboord dat dapper koers en vaart houdt. Hij sluit zijn mond en is zich ineens heel erg bewust van zeilstand, koers, positie. Ook Mark en Fons keren plotseling terug aan dek.

Ik laat Lucas mijn handpalmen zien en zeg: “Nou, gaan we overstag of frommelen we de Lotte onder dat vrachtschip?

Lucas reageert vlot, hij brengt de boot aan de wind en gaat aansluitend overstag. Fons duikt onder de giek door naar het nieuwe loefgangboord, Mark draait de genuaschoot binnen tot het merkje bij het leioog staat.

Lotte zeilt op een oor naar het zuiden. Niemand zegt iets. Allemaal kijken we ernstig voor ons uit. De IJM 17 deint aan lij voorbij. We komen in de luwte van Pampus en de boot komt overeind. Dan speurt Lucas steels de omgeving af en zegt: “Lotte 634, Roger, taxi via the Pampus track to Muiden four.”

Fons is de eerste die zijn lachen niet kan houden. Twee tellen later hebben we alle vier de slappe lach. Gierend gooien we onze veiligheidsriemen los en missen bijna onze gate.

59

Het ultieme uitwaaien Als je laatste ligstoelen en parasollen van het strand zijn verdwenen, is de kuststrook weer domein van de uitwaaiers. Zoals: strandzeilers. Van oudsher een sport voor knutselaars. Ooit waren er DN-zeilers die hun ijszeilers voorzagen van banden, waarvoor Lelijke Eend-wielen erg geschikt bleken.

Allengs kwamen zelfgelaste buisconstructies in zwang en tegenwoordig zijn er super de luxe, kant en klare zeilkarren, zoals de handbestuurde Blokart en de strikte eenheidsklasser Standart (zie filmpje).

Maar nog altijd schuilt een deel van strandzeillol in de improvisatie, het knutselen. Zo bouwde Servaas van der Horst een kitebuggy om tot een zeilkar. “Zo'n kitebuggy is extreem,” vertelt Servaas, al dertig jaar vliegerspecialist, “je moet elke beweging met de vlieger goed doen, anders gaat het mis. Je wordt snel uit de kar getrokken.

Kortom, te heftig voor vrienden of gezinsleden om even te proberen. Je wilt ze echter wel het 'strandgevoel' laten proeven.

Daarom heb ik zo'n buggy voorzien van een zeil. Strandzeilen heb je namelijk snel onder de knie. Ik heb het zeil genomen van de Beachrunner, een Duitse zeilkar, en twee schorren (maststeunen) toegevoegd.

Met een spoorbreedte van 1.90 m en de dikke banden is het een robuuste kar, waarmee je zeker 50, 60 km/u kunt halen.” Als je meer wilt wilt weten over strandzeilen: www.strandzeilen.nl

60

foto: © Laurens Morel/Morelstudio.nl

FOTO LAURENS MOREL TEKST LAURENS VAN ZIJP

61

Weer een vaarboom in het want...

Na honderdduizend mijl terug in Friesland

62

FOTO’S EN TEKST JIMMY LENGKEEK

Een eeuwigheid geleden voeren Tineke en ik met onze eerste boot, een Zestienkwadraat door Friesland. Een buitenboordmotor betekende een te grote aanslag op het studentenbudget, zodat we in luwten en tijdens windstilten moesten bomen en jagen. Ook Tineke stond haar mannetje en kon uitstekend met de vaarboom overweg. Zo'n vaarboom was trouwens dikwijls ook de enige manier om weer los te komen van een modderige kant. Even de kop door de wind duwen, een zetje vanaf de achterplecht en daar ging je weer.

Afgelopen seizoen waren we weer helemaal terug in Friesland. We laveerden door de Hollegracht en sliepen weer met onze meerlijnen aan de witte paaltjes van de Marrekrite. Deze keer niet in een Zestienkwadraat, maar in onze knusse Westerly Centaur. Een boot waar we toen alleen met afgrijzen naar konden kijken. We droomden toen van vaartochten achter de verre horizon en daarin paste zeker niet het beeld van een varende caravan met kimkielen. Zagen we een stevig zeewaardig jacht, zoals een stalen Colin-Archer, dan maakte ons hart een extra slag.

Hoe kan een leven een mens veranderen. Na bijna overal gevaren te hebben, waar een zeilboot maar varen kan, zijn we gaan inzien dat naast de deur zo ongeveer het mooiste vaargebied ter wereld ligt: de Waddenzee.

Dat er op de wereld nauwelijks zeilgebieden zijn die mogelijkheden bieden vergelijkbaar met Friesland en het IJsselmeer. Toen we na de verkoop van onze stalen Colin-Archer een profiel samenstelden van onze nieuwe boot - geschikt voor droogvallen op het Wad, voldoende ruimte en comfort voor een langer verblijf, stevige motor, strijkbare mast - kwam de Westerly 63

Centaur weer in beeld. Grappig hoe anders je dan tegen zo'n boot gaat aankijken. Jawel, het is nog steeds een varende caravan, maar wel met een mooie zeeg, wat je van veel hedendaagse varende strijkbouten niet kan zeggen! Verder past de boot naadloos in ons profiel en hij zeilt trouwens helemaal niet slecht.

Weer terug in de nauwe slootjes van Friesland was een ultieme retro-ervaring. Bijna alles wat je ziet en meemaakt brengt oude herinneringen naar boven.

De leuke gezellige plaatsjes, de terrassen bij de brug, de brugwachtersklomp (moet nu wel twee euro vijftig in)... het bestaat nog steeds. Ook de wallekanten kunnen nog steeds ondiep en modderig zijn. Ha! Dan toch wat nieuws! Met kimkielen loop je anders aan de grond dan met een enkele kiel... De zeilen even wat strakker trekken of in het want naar buiten hangen om de boot helling te geven en de kiel uit de grond te liften, helpt niet.

In tegendeel, je komt alleen maar vaster te zitten.

Ook de motor wil niet altijd goed helpen. In z'n vooruit druk je de kop de wal in en in z'n achteruit de kont. U begrijpt het al: hier brengt een vaarboom uitkomst! Zo zijn we weer helemaal terug in de tijd en varen weer met een vaarboom in het want.

Zeileigenschappen van een kimkieler Wanneer ik de zeileigenschappen van de Westerly Centaur vergelijk met die van onze vorige zware stalen langkieler, dan vallen ze niet eens tegen.

Beide typen schepen hebben slechte aandewindse zeileigenschappen, vergeleken bij een modern 64

gelijnd zeiljacht. Bij het ontwerp van beide typen was dat ook geen prioriteit.

Langs de Engelse kust zijn veel kleine jachtclubs, met boeien in een baai of riviermonding. Deze gebieden zijn dikwijls droogvallend en daar komt een kimkieler van pas. Je zou kunnen stellen dat het een soort evolutie is; in de loop der jaren hebben optimale eigenschappen ontwikkeld voor dit vaargebied. Je ziet langs de Britse kust nog talloze zeilboten rondvaren die in de jaren zestig en zeventig zijn ontworpen.

De ontwerper van de Westerly Centaur, Laurent Giles, had nog geen computer, laat staan een geavanceerd ontwerpprogramma. Toch heeft hij goed nagedacht over de zeileigenschappen van de boot. Hij had bedacht dat enig 'toe-spoor' van de kimkielen (de voorkanten van de kimkielen staan iets naar elkaar toe gericht) er voor zou kunnen zorgen dat de boot hoger aan de wind loopt. Ook staan de kimkielen niet verticaal, maar met de kielzolen naar buiten gericht. Grappig is dat je bij skûtjes iets vergelijkbaars ziet. De zwaarden staan onder een kleine hoek naar binnen ten opzichte van de vaarrichting en ze steken ook niet recht in het water, maar enigszins schuin naar buiten om bij hellend schip, aan de wind, zo effectief mogelijk te zijn.

Het grootste nadeel van kimkielen is het grote natte oppervlak, en daardoor de grotere weerstand in het water. Dat compenseerde Giles door de romp geen diep onderwaterschip te geven, maar een zo vlak en ondiep mogelijke vorm. Om toch voldoende staruimte te creëren tekende hij een nogal hoge opbouw.

Klaarblijkelijk had Giles bij de Centaur een gelukkige hand, want van de Westerly's die hij ontwierp had deze boot verreweg de beste zeileigenschappen. Er zijn zo’n 2500 Centaurs verkocht.

65

‘Cinquante deux, cinquante deux!’

52.86 foto: © Guilain Grenier - martin-raget.com

Even leek het erop dat het de l’Hydroptère eindelijk gelukt was. Het doorbreken van de 50 knopen grens, de geluidsbarrière van het zeilen. Op 16 oktober passeerde het Franse team onder leiding van Alain Thébault de magische snelheidgrens. Het log stopte zelfs niet voor het 52,86 knopen had bereikt. Maar helaas kon de snelheid niet als wereldrecord de boeken in. Daarvoor telt de gemiddelde snelheid over een baan van 500 meter.

Het enthousiasme van de bemanning was er nauwelijks minder om.

Voor het wereldrecord werkelijk op naam van de Fransen komt, lijkt niet meer dan nog slechts een administratief detail.

66

67

‘

is Audi, ‘Dehler Victoire is Volvo

En Santa Cruz is Porsche...

foto: © Laurens van Zijp

Oud-kernploegzeiler en bedrijfsjurist Sjaak Haakman baarde de afgelopen maanden opzien. In augustus kocht de directeur/eigenaar van investeringsmaatschappij Expertease het failliet gegane Victoire. Om een paar weken later de vertegenwoordiging van het Amerikaanse Santa Cruz te verwerven. Expertease was al eigenaar van Dehler Nederland en heeft nu een kleurrijk palet aan jachten. Tijd voor een nieuwe naam: Yacht Expertease Group, kortweg YEEG. Santa Cruz is een gerenommeerde Amerikaanse werf die een reeks schepen van 27 tot 70 voet op het water heeft gebracht. Haakman: “Ze bouwen nu een 37voeter in carbon-epoxy, ontworpen door Kerr en puur gebouwd voor prestaties. Deze 37-voeter weegt bijvoorbeeld slechts 4 ton, waar een serieboot van deze lengte al op 7 ton zit. Het is geen goedkoop schip; het zal circa vijftig procent duurder zijn dan een standaard jacht. Maar een deel van de 68

TEKST LAURENS VAN ZIJP

markt wil zo'n schip. Het is een high-end markt voor mensen die wedstrijden willen winnen. Of een snel van A naar B willen in een mooi schip.” De eerste boot is al verkocht.

M

Met de aankoop van Victoire wil Haakman weer een ander marktsegment bedienen: de ware toerzeiler en in het bijzonder de liefhebbers van Koopmans ontwerpen. De Victoire-werf, decennialang een fraai staaltje van Hollandse jachtbouw, ging enkele jaren geleden failliet en werd daarna in onderdelen opgekocht en voortgezet. Maar ook deze nieuwe opzet strandde en dit jaar bood de curator Haakman de mallen en ontwerpen aan. Waar anderen aarzelend kijken naar de twee faillisementen, ziet Haakman vooral kansen. “We hebben ingeschat dat het een sterk merk is en dat blijkt ook zo te zijn.

We krijgen veel positieve reacties. Variërend van 'leuk dat jullie het merk Victoire in leven houden' tot serieuze klanten die meldden dat ze in de markt zijn voor een groter schip. Er zijn genoeg Victoire-eigenaren die een maat groter willen; Victoire echte Koopmans / Victoire-adepten. We brengen de productie onder bij derden. We blijven in Nederland bouwen, want Victoire-klanten willen graag bij de bouw betrokken zijn. Het is semi-custom built en de aantallen rechtvaardigen geen bouw in Polen,

Santa Cruz

69

Turkije of China. Eind november moet de romp van de eerste 37-voeter klaar zijn en we willen nog twee of drie bouwen. Dat is wel zo efficiënt.

We hebben er alle vertrouwen in dat we ook een 42-voeter verkopen. Het is nu aan ons om waar te maken dat we een mooi product maken.”

De 51-voeter van Victoire is een ander verhaal. De werf haalde dit Hoekontwerp binnen voor het duurdere marktsegment, maar haalde zich met het grote schip ook grote investeringen op de hals en boze tongen beweren dat juist deze 51-voeter het einde van de werf heeft Dehler bespoedigd. “Het is een heel mooie boot,” zegt Haakman, “in feite een Truly Classic-ontwerp. Die boot heeft een andere marketing nodig. Kijk, Koopmans-ontwerpen zijn typische boten om in Noord-Europese wateren comfortabel te toeren. De Truly Classic is een andere boot die meer in Mediterrane wateren thuishoort. Hij trekt klanten uit een ander segment. We zijn nog aan het puzzelen hoe we het schip gaan positioneren en waar we hem gaan bouwen.”

Met Dehler heeft Haakman al een stevige positie in de markt. Bijten de andere twee merken niet? Haakman: “We wilden minder afhankelijk worden van één merk. Dehler is voor de toer-wedstrijdzeiler, Victoire voor de pure toerzeiler en Santa Cruz is voor de liefhebbers van snel zeilen, dus het vult elkaar aan. Als je het met de automarkt wil vergelijken: Dehler is Audi, Victoire is Volvo en Santa Cruz is Porsche. De verbreding in ons aanbod is belangrijk. We hebben nu een mooi gevarieerd palet en kunnen een bredere markt bedienen.”

70

TEKST LAURENS VAN ZIJP

En Haakman heeft nog andere plannen.

Hij wil een motorboot toevoegen aan zijn pakket. Voor zeilers die overstappen.

“Na een bepaalde leeftijd willen ze niet meer zeilen, maar wel blijven varen. Een zeiler stapt bijna nooit in een snelvarend schip. Wel is er belangstelling voor een vlotte motorboot. Lichtgebouwd, met moderne materialen, waarmee je ook buitengaats kunt. We hebben een ontwerp op het oog van Nigel Irens, die onder andere de multihull van Ellen MacArthur ontwierp. Een rangeboot met een lange waterlijn, goed voor 12 tot 15 knoop snelheid. In 2009 willen we het concept gaan verkopen...”

MOEILIJKE MARKT 2008 is moeilijk verkoopjaar en de afgelopen weken is het economische klimaat verslechterd.

Haakman blijft er rustig onder. “De prognose is dat de ver-koopmarkt halveert en daar had ik al rekening mee gehouden.” Haakman schat dat er vorig jaar circa 750 zeiljachten zijn verkocht van 9.00 tot 15 meter. “Bijna driekwart van die markt is voor de zogenaamde volumemerken, zoals Bavaria, Dufour, Bénéteau. Het resterende aantal werd verdeeld onder merken als Dehler, X-Yachts, J, Malo, Najad, etcetera. De tweedehands markt is nu slecht en dat is een probleem voor leveranciers van nieuwe jachten, want je schrijft enorm af op inruilers. Verder heeft het economische nieuws impact: klanten zijn voorzichtiger en houden de hand op de knip. Ik hoop dat de nieuwe Amerikaanse president voor meer vertrouwen zal zorgen. Ik denk dat het eind 2009, begin 2010 beter wordt. Zodra het sentiment omslaat, gaat de klant wel weer besteden, vooral de 45-plussers die geld hebben. De andere kant van de markt, 45 min, heeft het moeilijker. Banken geven niet zo snel meer een tweede hypotheek, dus deze groep blijft langer rondvaren in de huidige boot. Dat betekent dat de markt tot 100.000-150.000 euro het nu moeilijk heeft. De top van de markt, de superjachten, heeft er geen last van; die zit vol tot 2012..”

De Duitse Dehler-werf in Freienohl heeft het moeilijk. Haakman spreekt tegen dat er sprake zou zijn van surseance van betaling. “Er wordt gewerkt aan een financieel arrangement door twee banken en het wachten is op een regionale borgstelling.”

Dezer dagen moet daarover uitsluitsel komen. Bij de Duitse werf werken ongeveer 150 man.

71

72

foto: Š Michiel Scholtes

ZINTUIGEN Hoe ruikt de zee? Hoe voelt een storm? Hoe klinkt een windstilte?

Zelfs in onze multimediale wereld zijn er nog talloze schijnbaar onmogelijk te beantwoorden vragen. Maar dat weerhoudt ons er niet van naar antwoorden op zoek te gaan. Zintuigen in twee dimensies...

Herfstgevoel Herfst: de zon gaat merkbaar vroeger onder, ‘s avonds snort de oliekachel en op de anders zo drukke ankerplaats heb je het rijk alleen. Op het voordek van de Eenhoorn legde Michiel Scholtes zijn herstgevoel vast.

‘Zouden al die vroege winterstallers wel weten wat ze missen?’

73

Uitgekookt...

Vrijdag 17 oktober kwam een zeiljacht op het Markermeer in aanvaring met een binnenvaartschip. Het jacht zeilde onder vol tuig, de binnenvaarder voer leeg in de vaargeul richting Amsterdam.

De beroepsschipper zag hoe het jacht op ramkoers lag, maar ging ervan uit dat de zeiler wel zou bijdraaien. Toen dat niet gebeurde week de binnenschipper zelf uit naar stuurboord. Hij kon niet voorkomen dat het zeiljacht tegen de bakboordzijde aanvoer. Het jacht raakte beschadigd aan boeg, reling en verstaging. De zeiler kreeg proces-verbaal van de Waterpolitie. Hij was onderdeks aan het koken geweest en had de binnenvaarder niet opgemerkt...

12e Klassieke Schepenbeurs Van 7 tot en met 9 november geurt het rond de Enkhuizer Gependam weer naar teer en gerookte paling. Het prikkelende aroma van de beurs Klassieke Schepen die voor de twaalfde keer wordt gehouden.

Een beurs over het bouwen, beheren, onderhouden en conserveren van klassieke en traditionele schepen. Je treft er ontwerpers, behoudsverenigingen, klassenorganisaties, charteraars, verzekeringsmaatschappijen, makelaars en vaklieden. Meer dan honderd schepen zijn te zien en te koop op de beurs en in de haven.

Data : vrijdag 7, zaterdag 8 en zondag 9 november 2008 Openingstijden : van 10:00 - 18:00 uur Locatie : naast NS-station Enkhuizen.

Parkeren en veerboot gratis, volg de borden Toegangsprijs : 10 euro 74

INDEWIND Noodradiobakens Met ingang van 1 februari 2009 stopt de satellietondersteuning van de 121,5 MHz en 243 MHz signalen. De Kustwacht wijst erop dat bakens die uitsluitend werken op de 121.5 of 243 MHz, vanaf die datum niet meer geschikt zijn als noodradiobaken.

Vanaf 1 februari 2009 ondersteunen de satellieten alleen nog de signalen van 406 MHz noodradiobakens wereldwijd door de satellieten ondersteund. De Kustwacht raadt daarom bezittters van een 121.5 / 243 MHz noodradiobaken dit te vervangen door een 406 Mhz exemplaar. Je moet een nieuw 406 MHz baken wel registreren. Dat kan bij het Agentschap Telecom, Postbus 450, 9700 AL Groningen, www.agentschap-telecom.nl.

Gooi een oud noodradiobaken nooit bij het grof vuil. Dit heeft volgens de Kustwacht al vaak tot valse alarmeringen geleid. Omruilen bij de leverancier is beter. Denk ook om de batterij; die moet bij het chemisch afval.

Vintage Yachting Games krijgen een vervolg De Vintage Yachting Games worden in 2012 opnieuw gehouden en wel in Italië. Dit werd eind september bekend gemaakt in Medemblik. Daar waren de allereerste Vintage Yachting Games, een wedstrijdserie voor voormalige olympische klassen. Het evenement is bedacht door Solingzeiler Ruud den Outer. Hij licht toe: “De Olympische Spelen hebben in de afgelopen 112 jaar ongeveer 45 verschillende boottypen gekend. Telkens zijn klassen hun olympische status kwijtgeraakt. De afgevallen boten zeilen nog steeds, ze zijn verder ontwikkeld en up to date en er zeilt wereldwijd een grote groep zeilers in. Voor die zeilers hebben wij met Vintage Yaching Games een vierjaarlijks alternatief voor de Spelen neergezet.”

In Medemblik waren vijf klassen actief: Draak, Europe, Flying Dutchman, Olympiajol en Soling. In totaal zo'n 65 boten uit 18 landen.

75

Nieuwe importeur Hanse zeiljachten Bedrijven gaan tegenwoordig niet meer failliet, ze ‘vallen om’. Helaas gebeurde dat ook met Hetterschijt Hanse Zeiljachten BV in Medemblik. Het exclusieve importeurschap van de Hanse zeiljachten is overgenomen door West Yachting, een dochteronderneming van het Duitse Hanse Vertrieb West GmbH. Vanuit de vestiging in Workum bediende West Yachting al Duitse Hanse klanten. Twee werknemers van Hetterschijt zijn meegegaan naar de nieuwe dealer. Volgend voorjaar wordt een filiaal in het zuiden van het land geopend.

Minstens even interessant is, wat er gebeurt met de erfenis van Hetterschijt.

Op de afgelopen Hiswa te Water heeft het bedrijf immers nog een groot aantal Hanse's verkocht. Zoals het er nu naar uitziet zullen deze boten door West Yachting geleverd gaan worden. Hoe het met bestellingen van voor de Hiswa gaat, is vooralsnog niet duidelijk. www. westyachting.nl

Bach Yachting in Kroatië De Nederlande importeur van Salona Yachts heeft een prettige plek gevonden voor hun uitbreiding. Vanaf eind dit jaar opent Bach in de luxe Marina Frapa in Kroatië een nieuwe vestiging. Bach: “De chique uitstraling van deze haven en de service-mogelijkheden voor grote jachten passen uitstekend bij ons bedrijf en de toekomstplannen die we hebben. Het is ook de perfecte locatie om de Zuid- Europese markt te bedienen en te bemiddelen voor onze Nederlandse klanten." Naast de verkoop van vooral de grotere tweedehandse jachten regelt Bach vanuit het nieuwe kantoor ook zeilcharters. www.bachyachting.nl

76

ZILTE SPULLEN Nooit meer zoek De SPOT Satellite Personal Tracker is een apparaat dat het nog steeds doet waar GSM het af laat weten. Het zendertje heeft een ingebouwde GPS en is vooral bedoeld om posities door te geven. Op die manier kun je vrienden en familie laten weten waar je bent.

Ook kun je voorgeprogrammeerde berichten versturen en in geval van nood hulp inroepen. Daarvoor gebruikt de SPOT het Globalstar netwerk dat bestaat uit ongeveer 40 satellieten. De ‘nagenoeg wereldwijde dekking’ uit de documentatie is wat optimistisch maar met een uitstekende dekking rond de Noord Atlantische Oceaan zullen de meeste zeilende gebruikers ook wel aardig uit de voeten kunnen.

Het bezorgen van de SPOT berichten gaat via E-mail of SMS met een automatische link naar Google Maps.

Noodberichten worden via de internationale helpdesk van GEOS doorgeleid naar locale hulpdiensten.

De SPOT is niet specifiek voor zeilers bedoeld en ook zeker geen concurrent voor een EPIRB. Daarvoor ontbreekt het professionele vangnet dat de echte nautische noodbakens wel hebben. Desondanks kunnen we talloze nuttige toepassingen bedenken van dit interessante apparaat.

Voor de SPOT is geen vergunning nodig. Het zendertje kost € 199,00 maar daarbij komt nog wel een jaarabonnement à € 99,00. De Track service kost nog eens € 39,00 extra. www.technautic.nl

77

ZILTE SPULLEN Gratis online cursus Maritiem Instituut Willem Barentsz is betrokken bij een Europees initiatief dat kennis over GMDSS communicatie wil bevorderen. Hiervoor is een online cursus opgezet die de lesstof voor het behalen van het theoretische Marcom B certificaat. Veel zeilers zijn al in het bezit van dit certificaat. Ook voor hen is deze cursus bedoeld, omdat het belangrijk is de kennis voortdurend bij te houden. Bronnen die beschikken over de juiste kennis waren tot nu toe moeilijk te Digitale cursusleider Henk vinden, hetgeen dat bijhouden van de kennis niet stimuleert. Met de online cursus ligt de kennis voor het oprapen, en dat nog ook eens gratis. De cursus is in meerdere talen beschikbaar, waaronder het Nederlands. Met simulatoren van communicatie-apparatuur kan de behendigheid met de bediening worden verbeterd. www.egmdss.com

Een nieuwe Jonathan Koudweerzeiler Mark van de Weg heef een grote stap gemaakt met de aanschaf van de Jonathan IV. In deze ruim 20 meter lange stalen sloep herkennen we een voormalig deelnemer aan de BT Global Challenge. Omdat Mark vaak met film-crews op stap is, heeft hij behoefte aan een boot met veel leef- en bergruimte. Deze ex-racer heeft plaats voor 10 gasten en kan met een dieselvoorraad van 2000 liter lang in onherbergzame gebieden blijven.

Met Spitsbergen als thuisbasis vindt Mark een gesloten deksalon een voorwaarde voor zijn expeditieboot. Momenteel wordt in Polen gewerkt aan een gerieflijk nieuw dekhuis en in het voorjaar is de Jonathan IV klaar voor nieuwe klussen. www. jonathanadventuresailing.com 78

advertentie

Meteocursussen voor zeilers Weerkaarten interpreteren Gribfiles gebruiken Routering Software en apparatuur aan boord

Ook deze winter organiseren Zilt magazine en Nimos Meteo Training weer een aantal weercursussen en workshops voor zeilers.

klik voor meer informatie

Z

ilt

magazine voor zeilers

79

Weer of geen weer 4 Uurs van Almere gaat altijd maar door...

Het was ronduit takkenweer, afgelopen zondag 26 oktober. Dat weerhield de veertien deelnemers aan de 4 Uurs van Almere er niet van ten strijde te trekken op het Gooimeer tussen Almere-Haven en de Hollandse brug.

Doel: zoveel mogelijk mijlen op vastgestelde rakken. Dat lukte het team van Ed Brand het best; met hun Balans klokten zij 24,6 mijl.

Het was de twintigste editie van de 4 Uurs van Almere, een evenement dat sedert 1988 wordt georganiseerd door de watersportvereniging Almere Haven. En weer of geen weer, de 4 Uurs is al die jaren steeds verzeild.

foto: Š www.fotoboot.nl

Een actieve club, daar in Almere, die niet alleen wedstrijdzeilers herbergt, maar ook verwegzeilers onder de leden telt. Zie ook de website www.wsvalmerehaven.nl en het clubblad www.sluiskade11.nl

80

AANGEWAAID

Mooie symmetrie, spannende actie, koud herfstlicht...

De mannen van Fotoboot wisten dit fraaie beeld van de 4 Uurs vast te leggen.

81

82

AANGEWAAID

foto: © Max Bolweg

Nog meer koud herfstlicht. ‘Tijdens een waddentocht om het seizoen af te sluiten op 18 oktober, werd de bemanning van de Contest 33 Albatros getrakteerd op 6 Beaufort,’ schrijft Max Bolweg: ‘eerst tegen op het Malzwin en hier langs het bakstag op de Texelstroom...’

83

foto: Š Harry Peeraer

Club voor ferrocement-zeilers

84

AANGEWAAID Naast kunststof, metaal en hout is ferrocement een geschikt materiaal om schepen te bouwen. Een ferrocementen romp bestaat uit een wapening, niet zelden kippengaas, met een cementen huid.

Vooral in de jaren zestig en zeventig werd deze bouwwijze toegepast. Het bouwen was relatief goedkoop en was door doe-het-zelvers goed te doen. En het leverde -mits zorgvuldig aangepakt – sterke constructies op. Die bij eventuele schade ook gemakkelijk geplamuurd konden worden.

De bouwmethode is wel arbeidsintensief, een reden waarom het procédé nooit op grote schaal doorbrak. Bovendien weegt een ferrocementen romp meer dan een vergelijkbare lengte in staal.

Dat een ferrojacht verdraaid zeewaardig kan zijn, bewees Pleun van der Lugt met zijn dubbelender De Zeeuwse Stromen. Hij zeilde in 1981-82 solo nonstop rond de wereld met een ferrocementen Benford-ontwerp van 11 meter lengte.

Vandaag de dag varen nog altijd ferrocementen jachten rond in ons land. Paul van Ginneke bijvoorbeeld is trots bezitter van een 'betonnen' Endurance 34 (foto) en hij is op zoek naar collega-ferrocement-zeilers.

Paul: ‘Omdat ik weet dat er ook in Nederland nog meer 'fc-schepen' rondvaren, heb ik het euvele plan opgevat een club van eigenaren te starten. Doel is gelijkgestemden een plaats te bieden (op internet) om met elkaar in contact te komen en informatie, wetenswaardigheden en ervaringen uit te wisselen.

Misschien kunnen we later wat clubactiviteiten op het water organiseren.

Iedereen met een warm hart voor het koude varende beton is welkom en ik hoop dat er ook wat organisatietalenten bij zijn om dingen te regelen.

Daarom mijn oproep: heb je een ferrocementen schip, grote interesse in ferrocement als bouwmateriaal, aanschafplannen of weet je veel van het materiaal en de bouwmethodes, meld je dan aan voor de kersverse ferro cement owners club. Mail naar ferrocementoc@gmail.com en vertel meer over jezelf en je (eventuele) schip.’

85

foto: © Eric Pas

FOTO EN TEKST Eric Pas

86

AANGEWAAID

Fiskardho verre van veilig Een almanak heeft het niet altijd bij het rechte einde, zo ervoeren Kaat en Eric Pas. Ze lagen in het Griekse Fiskardho, Kefallinia, met hun Nehalinnia, een Fellowship 27.

Volgens de Greek waters pilot van Rod Heikell geldt: 'Excellent shelter from all directions, although strong prolonged southerlies cause a surge, troublesome rather than dangerous'. De Griekse pilot van Nicolas D. Elias (bijgewerkt tot 2008) meldt: 'Shelter from all but SE winds, this wind blows mostly in the winter.'

Erik schrijft: 'Op zondag 14 september ligt de haven vol. Het is prachtig, warm weer. In het noordelijk deel van de baai liggen tientallen boten geankerd. Echter, volgens de gribfiles van www. grib.us is er veel regen op komst en Kaat en ik vrezen onweer.

We leggen dubbele landvasten naar de ponton en controleren de grip van ons hoofdanker. Op maandag 15 september barst om 02.30 LT het eerste onweer los. Ik vertrouw het niet en maak Kaat wakker, we bergen alles goed weg. Er komt een stevige deining in de baai gerold, hoe allround deze shelter ook wordt genoemd...

Om vijf uur is het onweer voorbij en ik probeer nog wat slaap te pakken. Om zeven uur rukt Kaat me wakker: het loopt hier mis!

Als ik in de kuip sta, zie een chaos: een tiental boten vaart rond in de baai en een paar koersen de Straat van Ithaka in.

Een tweede onweer is losgebarsten: bliksem en donder alom met striemende regen. Plots komt opnieuw een krachtige, te hoge deining binnen gerold. Even later zien we drie zeilboten op de rotsen slaan. Na drie kwartier verdwijnt het onweer, maar de deining houdt aan. Onze conclusie: dit is geen veilige stek bij slecht weer en dat geldt in het bijzonder van noordkant van de baai. Volgens locals zorgt ook NW-wind voor een flinke deining.

Zelfs de drijvende ponton aan de westkant is dan niet meer veilig.' Zie ook: www. nehalinnia.be 87

foto: Š bemanning Fulmaris

Tijdrekken Vanaf de Azoren varen de meeste zeilers op de laatste etappe van een wereldreis snel via Het Kanaal naar de thuishaven. De bemanning van de Fulmaris wilde dat de reis nog wat langer duurde en maakte op weg naar Rotterdam een mooie omweg via het Caledonisch Kanaal in Schotland.

Maartje en Jerry noemen de trip door Schotland een hoogtepunt van hun Rondje Atlantic. Beter dan met deze foto kunnen ze dat gevoel niet illustreren.

88

ZILTE WERELD

89

Thuis Ruim 40 bootnamen verdwenen deze zomer van de lijst met vertrekkers op de Zilte Wereldkaart. Hun boten liggen weer in de thuishaven of staan te koop. De bemanningen vinden vaak verbazend snel weer hun weg in de maatschappij waar werk, files, hypotheek of school het tempo bepalen.

Het afgelopen jaar zijn er opvallend veel kinderen mee op reis geweest.

Zij zitten nu met de bijzondere bagage van een wereldreis weer in de schoolbanken. Tweejarige Jerre Thijn van de Fulmaris mag nog even wachten met school. Hij was een van de laatste thuiskomers dit seizoen, samen met zijn ouders Maartje en Jerry Lubach op hun stoere tweemaster.

Wat hij zich later van de reis gaat herinneren is de vraag, maar zijn ouders maakten hun droom van een lange zeilreis waar. Het is ze zo goed bevallen dat ze aan het slot van hun Rondje Atlantic een omweg maakten via Schotland. Maartje: “Het is geweldig varen door dit landschap. Het spiegelgladde water, de prachtige bergen, de enorme kastelen, de mooie luchten en het feit dat we hier met eigen boot varen maakt het geheel echt zeer de moeite waard.�

Ook de Fulmaris verdwijnt straks van de botenlijst op de Zilte Wereldkaart, maar een nieuwe lichting zeilers is weer onderweg. Nu hier in Nederland de boten op de kant getakeld worden, volgen we online de verse groep verwegzeilers op weg naar de zon.

90

ZILTE WERELD Zilte Wereldkaart nu online Nieuwe ankerplaats voor thuisblijvers, dromers en zeilers onderweg.

De wereldkaart met posities van Nederlandse en Belgische langeafstandszeilers is het hart van de rubriek Zilte Wereld.

Tot nu toe opende de kaart in Google Earth en was de update maandelijks.

Maar zeilers blijven zelden een maand lang op een plek. Meer tussentijdse updates zijn wenselijk, en daarom heeft de Zilte Wereldkaart nu een eigen plek online. Op de nieuwe website volgen we op dit moment maar liefst 105 boten, en dat aantal groeit nog steeds.

In een oogopslag zie je waar de zeilers voor anker liggen en met een muisklik ga je door naar de website van de vertrekkers om de laatste logboekbijdragen te lezen en de jaloersmakende foto's te zien.

Zo werkt het Zeilers die Nederland of BelgiĂŤ voor minimaal een jaar verlaten kunnen zich aanmelden op de nieuwe site. Velen van hen geven ons regelmatig zelf hun positie door. Die gegevens worden meestal onmiddellijk verwerkt.

Van anderen raadplegen we met regelmaat hun website. Een waterdicht systeem is dat niet, we zijn afhankelijk van de frequentie waarmee de bemanning de gegevens ververst. Daarom vermelden we altijd van wanneer het laatste positierapport dateert.

Door op het icoon in de kaart te klikken, zie je om welke boot het gaat.

In het venster geven we ook aanvullende informatie over de reis en de bemanning en vind je een link naar de website van de boot. In de grote kaart heb je niet alleen meer overzicht, maar kun je ook op de naam van een boot zoeken. Door de naam aan te klikken, zoomt de kaart automatisch in op de laatst bekende positie.

91

Wekelijks vertelt Zilt huismeteoroloog Henk Huizinga hoe het zeilweer voor het komende weekend wordt. Kijk en luister naar zijn verhaal en klik daarna op je eigen vaarwater in de kaart hieronder.

Waddenzee

IJsselmeer Noordzee kust

Zeeuwse Delta

Vrijdag

Klik op een zeilgebied voor een gedetailleerde 3-daagse prognose...

Zaterdag

92

Zondag

WEER&WIND Weerbericht voor 31 oktober en 1 en 2 november 2008

video

Kou weer uit de lucht Na een paar koude nachten, waarbij de temperatuur in het binnenland onder nul kwam, transporteert een oostenwind dit weekend weer zachtere lucht naar ons land.

Vrijdagmiddag +36: boven Spanje ligt een lagedrukgebied, dat woensdag nog in de buurt van IJsland lag en dit weekend weer naar het noorden verhuist. De wind komt met 5-10 knopen uit een oostelijke richting.

Zaterdagmiddag +60: het laag ligt inmiddels boven Frankrijk en het bijbehorende frontensysteem rukt met bewolking en regen op. De oost-noordoostelijke wind is aangetrokken naar zo’n 20-25 knopen.

Zondagmiddag +84: het laag is ondertussen flink opgevuld, waardoor de luchtdrukverschillen minder zijn geworden en de wind is afgenomen naar 10-15 knopen.

De komende week wordt het licht wisselvallig zonder nachtvorst.

Het Zilt weerbericht wordt verzorgd door NIMOS Meteotraining www. nimosmeteo.nl

bemanning

De bemanning van Zilt Magazine bestaat uit:

Zilt

31/2008

Ruud Kattenberg

Sjors van der Woerd

Laurens van Zijp

Michiel Scholtes

Henk Huizinga

Jimmy Lengkeek

Pieter Nijdeken

van der Weerdt

Robert

en vele opstappers

Aan de kajuittafel Onze manier van werken is even onconventioneel als Zilt zelf.

Verwacht ons daarom niet in een spectaculair kantoor. We zijn het liefst aan boord, op het water of onderweg naar een goed verhaal.

De redactievergadering houden we aan wisselende kajuit- en keukentafels en verder zijn we uitgerust met e-mail, chat en Skype.

De beste manier om ons te bereiken, is een e-mail te sturen aan: redactie@ziltmagazine.nl

De inhoud van Zilt Magazine mag op geen enkele wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de makers. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten in deze publicatie.

94

Zilt Zoekt Zeilers Abonneer je nu en ontvang gratis: -elke week het zeilersweerbericht -elke maand Zilt Magazine

S u r f n a a r w w w. z i l t m a g a z i n e . n l en vul je e-mailadres in of klik hier om Zilt naar een zeilvriend te sturen 95