Zilt 45

nummer

45

foto: Š Ruud Kattenberg

24 december 2009

Klik en win in Zilts Fotowedstrijd! - LeesFeest: 2 bijzondere kerstverhalen - Langs de Noorse kust - Meteo: download hoge resolutie gribfiles - Zilts Winterdiscussie - Boeiende Boeken - Coldhanded Cup - En veel meer....

2

foto: Š Zilt Magazine

SPELREGELS

Heb jij dit seizoen een wereldzeilfoto gemaakt?

Een spetterende actie, een adembenemende sfeer, een mooie close up, een buitenaardse ankerplek...

Mail hem naar Zilt en doe mee aan de ZeilFotoWedstrijd voor Zilt-lezers.

Maak kans op de hoofdprijs, een schitterende Olympus Mju waterdichte camera, of op een van de fraaie zeilboeken. Ÿ mail maximaal 3 zeilfoto's uit 2009 naar: ziltfoto@ziltmagazine.com. Ÿ stuur in vóór 15 januari 2010. Ÿ verander de fotobestandsnaam in je eigen naam. Ÿ geef in je mail een korte beschrijving, bijvoorbeeld scheepsnaam, locatie, gebeurtenis. Ÿ verwijzigingen naar sites dingen niet mee. Ÿ met het insturen geef je Zilt toestemming voor publicatie. Ÿ de prijzen kunnen niet in geld worden uitgekeerd. Ÿ over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd. Ÿ Zilt-lezers van wie we in 2009 al een foto publiceerden doen automatisch mee.

3

in deze Zilt...

Z

ilt

6

Bureaublad

8

Reflectie

Je zilte scherm voor de komende vier weken.

Een overpeinzing van de Zilt-bemanning.

10

Land van de Middernachtzon - Scharrelen langs de

24

Lowestoft-IJmuiden - Nieuwe recordtijd: 5-36-18!

26

De Stormviool

30

Meteo: hoge resolutie gribfiles

Noorse kust. Een impressie.

Een kerstverhaal van Klaas Jan Hoeve...

Met downloadtips!

38

Boterletter - Koud, guur en in trek...

40

Zilts Winterdiscussie - Een tussenbalans.

44

Noroz Een kerstverhaal van Michiel Scholtes.

45/2009

4

56

In de wind - Nieuws uit de zeilwereld.

60

ZeilAgenda - Wedstrijden en evenementen.

64

Zilte Zintuigen - Zilt gevoel in twee dimensies.

66

Boeiende Boeken

In veel artikelen kom je knoppen tegen zoals hieronder. Klik erop en Zilt wordt nog leuker...

video

Uitgaven met een hoge VerwaaiDagFactor...

72

Zilte Spullen - Nieuws van de handel.

76

Vegen, strooien, zeilen - Een winterse aflevering

meer foto's

interview

meer info

van de Coldhanded Cup.

86

Zilte Wereld - Over dromen en verwegzeilen.

88

Zilte Wereldkaart - Ankerplaats voor thuisblijvers, dromers en zeilers onderweg.

90

Zij maken Zilt - colofon.

mail

download

Zilt

45/2009

5

6

foto: Š Jan van der Weide

Voor het bureaublad waar we 2010 mee beginnen, keren we terug naar de Engelse Oostkust. Jan van der Weide - auteur van het artikel in Zilt 44 maakte deze sfeervolle foto terwijl hij voor anker lag op de rivier de Ore. download

7

reflectie...

Groen

Zilt

Van onze regeringsleiders moeten we het blijkbaar niet hebben. Na twee weken praten is 'Kopenhagen' afgesloten met een slap akkoord waarin de natuur het aflegt tegen immer toenemende welvaart.

Door diezelfde welvaart zijn we hier in staat om voor onze lol het water op te gaan, om zo te genieten van de nu juist zo bedreigde natuur en de elementen. Deze paradox kunnen wij zeilers misschien als beste doorbreken.

Aan boord leven we in alle comfort met een 12-volt systeem dat weinig van onze 21e eeuwse luxe-eisen onvervuld laat. Als vanzelfsprekend letten we op ons energieverbruik, we investeren in led-navigatieverlichting, een accumonitorsysteem en een zuinige koelkast.

Steeds meer boten zijn uitgerust met zonnepanelen of windmolen en voorzien zich zo van voldoende groene ampères. Elk jaar trekken tientallen van ons als vertrekkers naar het zuiden en maken duizenden mijlen op een enkele dieseltank. En als we ergens aanleggen lopen we het dorp in of pakken we onze vouwfietsen uit de bakskist om de omgeving te verkennen.

45/2009

8

En natuurlijk lezen we Zilt, het zeilmagazine waar geen boom voor sneuvelt en waarvoor geen pallets vol loodzwaar bedrukt papier door het land worden gedieseld.

Nieuwe technieken en een betere bewustwording kunnen zeilen nog een stuk groener maken, maar aan boord zijn we al goed bezig met z'n allen.

Door de gemiste kans in Kopenhagen is het duidelijk dat verandering echt van onderaf moet komen. We hoeven niet te wachten op maatregelen van Obama, Brown of Balkenende. Als zeilers weten we als geen ander dat leven met een beperkt energieverbruik ons gevoel van welzijn helemaal niet in de weg staat.

Integendeel zelfs.

Waarom zouden we ons thuis met dezelfde ampèrebewustheid als aan boord niet net zo goed kunnen voelen als op de boot? Het is het proberen waard.

De Zilt-bemanning wenst alle lezers een groene kerst en een veel blauwe mijlen in 2010.

Zilt

45/2009

9

10

foto: Š Saskia van der Sluis

het land van de

Middernachtzon Scharrelen langs de kust van Noorwegen “Oh, en die boot ligt dus in Noorwegen.”

Na een ultrakorte kennismaking ben ik aangenomen als maat en scheepskok op de Bør.

“Vrijdag vliegen, gaat dat lukken?”

Het is dinsdagavond en ik heb geen idee waar ik aan begonnen ben.

Noorwegen, wow! Bergen, fjorden, trollen, verlaten eilandjes, Grieg, eeuwig zingende bossen.

Maandag glij ik met een gebakken glimlach zachtjes m'n eerste fjord in. Wat is het hier waarachtig mooi.

De lucht helder en zuiver, het landschap groots en ongenaakbaar, het licht onweerstaanbaar en dagen zo lang als je benen dragen kunnen. Ik ben in het land van de Middernachtzon, het Noorderlicht, de Poolcirkel. Een land met verhalen vol trollen en heldhaftige vikingen, met een eigen godenwereld. En een land dat sinds mensenheugenis zij aan zij met de zee leeft.

11

12

foto's: Š Saskia van der Sluis

Geduldige rotsen Iedere dag is een reis. Het weer bepaalt wat we kunnen en wanneer. Met gezond respect voor de 'steentjes' onderweg, zet schipper Hans dagelijks een koers uit. De scherenkust van Helgeland vraagt concentratie en vakmanschap van z'n zeelui. Onder water is het minstens zo indrukwekkend als boven. Bakens op de rug van gladde rotsen verrijzen als onderzeeĂŤrs uit het water. EĂŠn verkeerde beweging en... De rotsen zijn geduldig. De kaart waar we op varen is van 1902, herzien in 1954. Er verandert hier niet veel.

13

14

foto: Š Saskia van der Sluis

Opgewacht door de regenboog Zeilen gestreken. Valwinden over de bergruggen voelbaar. De temperatuur zakt naarmate we dieper en dieper het fjord binnen drijven. Alsof je langzaam de diepvries in vaart. Je kunt het ijs bijna ruiken. Het geluid van onze eenzame motor vervliegt in de ijzige lucht. We worden opgewacht door de regenboog. Bij Svartisen zie ik mijn eerste gletsjer in het wild, de Engabreen, die tot op zeeniveau afdaalt. De tranen rollen me over de wangen bij het zien van deze oeroude ijstong. Iedere minuut kleuren de zon en wolken het ijs, van goudwit tot poolblauw en alles ertussen.

Ik kan er m'n ogen niet van afhouden. Morgen wandelen we er in een uurtje naartoe.

15

16

foto's: Š Saskia van der Sluis

Liefde en lucht Met een kustlijn van zo'n 83.000 kilometer lang hebben de Noren zich altijd tot de zee gewend om in hun levensonderhoud te voorzien. De warme golfstroom zorgt ervoor dat zo ver noordelijk nog zoveel leven is. In het Vestfjord, de open zeearm tussen de noordelijke eilandengroep de Lofoten en het vasteland, verzamelen zich van januari tot april enorme scholen kabeljauw. Ze komen naar het fjord om te paaien. Men wist al vroeg van deze jaarlijkse trek, de visvangst heeft hier een traditie van meer dan 1000 jaar. In open boten brachten roeiers bij nacht en ontij al eeuwenlang hun lijnen uit. De vrouwen wachtten gespannen aan wal. Al in 1120 bouwde koning Ă˜ystein de eerste rorbuen (roeiershutten) op de Lofoten om de mannen tijdens het seizoen te huisvesten. En nu nog zijn de rekken waar de vis te drogen wordt gehangen de meest karakteristieke bouwsels van de noordelijke provincies. Stokvis wordt nog altijd gemaakt met liefde en lucht.

17

foto's: Š Saskia van der Sluis

Houtje-touwtje constructie

18

“Daar hebben ze een olifant met beton afgevuld en daar moet ie dan omheen...”

“Oke, Hans, doe ik.” Als maat weet je dat domme vragen stellen later ook nog kan, er moet eerst een touw op de kant staan. Ondertussen kijk ik nergens meer van op. Ik heb afgemeerd aan een onduidelijk

soort

land-

bouwwerktuig, met een flinke harp aan een ketting in de rots, aan een dikke spijker (alleen voor de lunch), een houtjetouwtje constructie, aan het welhaast luchtledige, maar aan een olifant? Achter de meeste pennen in de rotswand is een soort schietschijf

geschilderd,

zodat je in het donker ook moeiteloos je trossen kunt gooien. Dan zie ik het

betonnen

olievat

hoog op de kade en de spring staat. Olievat, tsss.

19

foto: Š Saskia van der Sluis

Onbegrijpelijk en uniek De Lofoten verrijzen als de stekelige staart van een vegetarische dinosaurus uit de diepten van de Noorse Zee. Als mens voel je je wat nietig in dit woeste, onbeschutte landschap. Het gebergte hier is van het oudste en jongste gesteente ter wereld. Aan de overkant heeft vroeger het ijs van het Vestfjord de rotsen nog glad gepolijst, maar hier wijzen de puntige toppen loodrecht de hemel in. Op sommige plekken zie je de aardlagen niet horizontaal, maar verticaal in de bergen staan.

20

De ligging en vorm van de Lofoten maken het een berucht gebied qua weersomstandigheden. Het weer blijkt extreem moeilijk te voorspellen en kan ieder moment omslaan. Om iedere hoek ligt een ander weerssysteem te wachten op... Misschien is dat het wat het licht op de Lofoten zo ongrijpbaar en uniek maakt. Van diep zwarte onheilsluchten tot fris blauwe luchten binnen een kwartier. Als het je niet bevalt, moet je tien minuten wachten, zeggen ze hier.

Z

21

BØR De Bør is een tweemast Baltic trader van 25 meter inclusief boegspriet. De boot werd in 1992 in Bodø gebouwd en vaart nu met Hans de Koning en Diana Venneman als tweede eigenaren, al zes seizoenen in Noorwegen. Bør is een graag geziene gast langs de Noorse kust. Voor de meeste Noren is het water een weg van A naar B of een werkgebied, zeilschepen zie je er weinig en al helemaal niet van die stoere (Noors voor groot).

Bør zeilt ieder jaar met gasten in eind april van Harlingen naar Stavanger, om daar de tocht naar boven te beginnen.

Eind juni vaart het schip rond in de Lofoten en eind augustus wordt weer aan de thuisreis begonnen. borzeilreizen.nl 22

ADVERTENTIE

video

23

foto: Š Laurens Morel/Morelstudio

LOWESTOFT - IJMUIDEN Op 2 december vestigde de VO70 van team Delta Lloyd een nieuw Noordzeerecord. De afstand tussen Lowestoft en IJmuiden werd afgelegd in iets meer dan vijfenhalf uur. Dat is een verbetering van een half uur ten opzichte van de tijd die Harm Prins en zijn team vorig jaar met de VO60 Pleomax noteerden.

24

In 22 knopen wind kwam de bootsnelheid niet onder de 18 knopen. Volgens gelegenheidschipper Bouwe Bekking kan het echter nog wel wat sneller, omdat de boot nu een deel van het traject flink aan de wind moest varen. Met een gunstiger windhoek verwacht Bouwe dat er nog wel een half uur van zijn tijd af kan. Z 25

de

Stormviool foto: © Zilt Magazine

een kerstverhaal van Klaas Jan Hoeve

Als de wind om het huis huilt en de kale takken tegen de dakgoot zwiepen, voelt hij de drang om naar de zee te gaan kijken. Er staat een zware storm uit het noordwesten. Het is het weer waarbij de mannen van de reddingmaatschappij in de buurt van hun pieper blijven. Maar niet om hem te redden. Zijn boot staat al sinds september op de wal.

Hij neemt de bus naar IJmuiden, naar het strand en naar de pier. Het laatste stuk over het duin voelt hij al hoe hard het waait. De branding brult, het helmgras ligt plat en het zand stuift dwars door zijn kleding. Het strand is leeg, de zee niet helemaal. Achter de hoge golven schuift de navigatieverlichting van een klein schip in de richting van de zuidpier.

Slechts één helderwit toplicht voert het vaartuig, boven in de hoogste mast.

Een korte sprint en hij staat op de pier, hoger nu. Het schip is helemaal in zicht en ploegt zich in de laatste schemering slingerend en stampend naar de haveningang. Er staan twee masten op de boot, met kleine zeiltjes eraan.

Het laatste stuk van de pier is afgesloten met een wapperend lint en een bord: Gevaar. Tot zover en niet verder.

26

Hij kijkt uit over zee. Achter de gerafelde horizon ligt zijn verleden. Wegzinkend in zijn herinneringen herdenkt hij zijn doden en herbeleeft hij zijn dromen. Lowestoft 100 mijl naar het westen, en meer naar het zuidwesten: Bretagne, Galicie, de Kaapverden. En nog verder de Cariben waar in deze tijd van het jaar een vloot vertrekkers aankomt na hun oceaanoversteek. Hoe lang is het nu geleden dat hij Barbados boven de horizon zag rijzen? Verder zeilen naar de eilanden in de Pacific, Christmas Island misschien; de droom blijft. Hij voelt de aandrang om meteen zijn boot te water te laten en weer te vertrekken. Maar uitkijkend over de wilde zee bespringt hem de angst dat hij niet meer tegen deze zeeĂŤn is opgewassen. Heeft hij dit ooit gedurfd, getrotseerd?

Weken op zee, problemen overwinnend, genietend van schip en zee, dromend van het volgende eiland.

27

Het oude schip duikt een grondzee in, komt weer overeind en ploegt verder, nog een kwart mijl misschien, maar de snelheid is er uit. Even denkt hij zelfs de schroef te horen gieren als die lucht hapt bij een volgende duik. Zijn gedachten dwalen af naar zijn eigen stormen, ver op de oceaan en soms ook te dicht bij de kust. Hij voelt de bewegingen nog in zijn lijf, en voelt ook de angst en toch ook de verrukking.

foto: © Zilt Magazine

Opeens voelt hij de aanwezigheid van een andere stormganger. Achterom kijkend ziet hij een vrouw staan, te dun gekleed voor dit weer, een vioolkoffer in de hand. Ze lijkt zo weggelopen uit een salonorkest en staart vriendelijk in zijn richting. Hij heeft geen zin in een praatje, maar moet wel iets antwoorden als ze vraagt of hij wil helpen. Hij denkt na over een afstandelijk en niet erg enthousiast antwoord. Terwijl hij overweegt hoe hij deze stoorzender kan kwijtspelen, begint ze op de viool te spelen, tegen de stormwind in.

Bach, bevend en bibberend, maar loepzuiver gespeeld.

“Kom nu maar mee,” zegt ze. Hij volgt haar, over het natte strand, langs de duinovergang en naar de verlaten parkeerplaats. Daar staat een stokoude Citroen Ami, zo’n auto met een verkeerd-om hellende achterruit. Het motortje komt knetterend op gang. Ze rijden, de wind in de rug, in de richting van de vissershaven. De Ami hobbelt over de keitjes van het haventerrein, tussen wat loodsen door naar een kade. Het aftandse scheepje dat hij zag binnenlopen legt net aan, nog steeds met het felle witte toplicht in de hoogste mast. Op de kade staan drie mannen, een douaneman, een loods en een marechaussee.

28

Samen met deze mannen stappen ze aan boord, de vrouw voorop. Ze heeft nog steeds de viool onder de arm, de beambten hun aktetas. In het stuurhuis beweegt een schim die een aanwijzing roept in de roeptoeter naar de machinekamer. In een malle ganzenpas lopen de ambtenaren, de vrouw met de viool en de man door het gangboord naar het stuurhuis.

Opeens schuift een dekluik open en een magere zwarte man roept iets in een onverstaanbare taal. Hij is overduidelijk niet op zijn gemak, in de war en bang voor de uniformen. Hij wenkt, dringt aan en verdwijnt weer onder dek. Ze volgen hem naar beneden, over een ruw getimmerde trap. In het schemer ontwaart de man een groepje mannen, zeelieden zo te zien. Kalm zitten de mannen bijeen, wijken uiteen om het groepje door te laten. In het verste eind van het ruim brandt wat licht en huilt een baby. Nog een paar stappen en ze staan voor een vieze matras met daarop een zwarte vrouw, Ethiopisch of Somalisch, met een lome glimlach op de lippen. Aan haar borst een baby.

De vrouw met de viool begint te spelen, de eerste noten van het Weihnachtsoratorium van Bach. Zeelieden in plaats van herders, ambtenaren in plaats van koningen, een moeder en een baby. Maar wat moet zijn rol zijn?

De vrouw met de viool houdt op met spelen en spreekt: “Als je niet naar de tropen kunt zeilen, komen de tropen wel naar jou toe.� In een andere hoek zet iemand een blikkerig klinkende cassetterecorder aan: 'Nu zijt Wellekome', gezongen in een Afrikaanse taal. Z

29

Je gaat het pas zien als je het doorhebt...

foto: Š Sjors van der Woerd

Ervaringen met hoge resolutie gribfiles

30

TEKST

In Zilt 43 relativeerden we de nauwkeurigheid van gribfiles.

We zagen dat weerdata boven open zee buitengewoon betrouwbaar zijn, maar dat je op je hoede moet zijn als land en water elkaar ontmoeten.

Duidelijk werd ook dat je een grootschalig computermodel als het populaire en gratis GFS niet straffeloos kunt laten inzoomen op een klein gebied waarin het juist de details zijn, die de wind be誰nvloeden.

De conclusie was dat eigen meteorologische kennis nog altijd de beste manier is om door de computer gegenereerde weerberichten te verbeteren.

Of dienen zich daarvoor ook al alternatieven aan?

31

OVERZEILER OF AANLOOPKAART Maar heel weinig zeilers zullen op de Waddenzee of de Westerschelde een zeekaart voor de hele Noordzee gebruiken. Iedereen begrijpt immers dat informatie over geulen, platen en betonning essentieel is. Als het echter om weersinformatie gaat, lijkt gebrek aan detail diezelfde zeilers veel minder te deren. Dan is het volkomen vanzelfsprekend om grootschalige weersinformatie ook voor kleinschalige gebieden te gebruiken.

Net als bij de navigatie gaat het ook in de weerkunde om details. En vergelijkbaar met een overzeiler is ook een grootschalige gribfile niet in staat om elk meteorologisch equivalent van een ondiepte in kaart te brengen. Dat ze desondanks erg populair zijn, is goed te verklaren. Ze zijn makkelijk Overzeiler zonder detail beschikbaar en volkomen gratis. En zolang er geen land in zicht is, is een overzeiler een prima kaart waarop nauwelijks nuttige informatie ontbreekt. Maar als het gaat om de vanzelfsprekendheid waarmee elke zeiler in de buurt van de kust overschakelt op kleinschaliger kaarten gaat plotseling elke vergelijking mank. En niet alleen uit gemakzucht, maar ook omdat gedetailleerde gribfiles niet beschikbaar zijn. De eerste signalen dat dat in de komende jaren mogelijk gaat veranderen, zijn echter al zichtbaar.

SUPERFORECAST Gribfiles die een veel groter aantal roosterpunten gebruiken (zie Zilt 43) en de geografie van de kust gedetailleerd in hun berekeningen betrekken, zijn er wel degelijk. Vrijwel

altijd als commercieel product, maar nog steeds zijn er ook kosteloze bronnen. Niet het meest spectaculaire, maar wel een van de meest toegankelijke voorbeelden vind je op de website van Windfinder (www.windfinder.com).

De 'Superforecast' tabellen op die website komen in eerste instantie tot stand als resultaat van het gratis beschikbare GFS computermodel. Dat levert de gebruikelijke horizontale resolutie op van een halve graad.

Vervolgens rekent Windfinder echter nog een keer aan de uitkomsten. Ditmaal met regionale computermodellen die de resolutie bijna verdubbelen en waarin veel locale meteorologische kennis wordt verwerkt.

Als je de uitkomsten naast de conventionele kolommen legt die Windfinder produceert, zie je soms opmerkelijke verschillen in de windrichting; die in windsnelheid zijn over het algemeen kleiner. Wie daar een

Windfinder Superforecast

download DOWNLOAD

Om de hoge resolutie prognoses van Windfinder makkelijker toegankelijk te maken, hebben we een interactieve kaart gemaakt die je via de blauwe button kunt downloaden.

33

studie van wil maken, kan de Windfinderprognoses toetsen aan de windhistoriegrafiek voor dezelfde plek die ook op de website staat. Zelf hebben we dat met enige regelmaat gedaan. We stelden vast dat de hogere resolutie prognoses de werkelijkheid ontegenzeggelijk beter benaderen. Desondanks komen er nog steeds afwijkingen voor en blijkt dat zelfs roosterpunten om de 0,3 graad niet garanderen dat elk lokaal fenomeen wordt opgemerkt.

NOORSE WEERDIENST Op zoek dus naar nog meer detail. En ook die blijkt gratis beschikbaar, zelfs als echte gribfile in stappen van 3 uur en in een resolutie van 0,1 graad. We kunnen ervoor terecht bij de Noorse weerdienst, al moeten we daarvoor wel een paar concessies doen. Dat de prognoseperiode zich beperkt tot 48 uur hoort daar niet bij. Dat is nu eenmaal inherent aan hoge resolutiemodellen. De computer verder vooruit laten kijken is niet zinvol, omdat dan de afwijkingen van het grootschalige basismodel te veel invloed krijgen.

Wel lastig is dat de grootte van het gebied is voorgedefinieerd tot een groot deel van Noord-Europa, gelukkig wel inclusief het vaargebied van de meeste Nederlandse zeilers. De prijs die we daarvoor betalen is bestandsgrootte; er moet zo'n 13 MB aan data worden binnengehaald. Niet erg als je thuis of in de jachthaven aan de breedbandlandvast ligt, maar nauwelijks een optie voor een trage of dure mobiele verbinding onderweg.

EENKENNIG Een ander nadeel is dat het Noorse bestand niet door populaire software als zyGrib of Ugrib wordt gelezen. De standaardisering van gribbestanden laat helaas nog steeds ruimte voor verschillen die niet elke viewer accepteert.

Gelukkig is daar een oplossing voor.

34

De, eveneens gratis, viewer van MaxSea die je via Zilt kunt downloaden heeft geen moeite met het Noorse bestand. Het installeren van het programma is lastig (lees download

vooral de handleiding die je ook op onze website vindt),

maar het is de moeite waard. Eenmaal ingeladen is het effect van de resolutie Het verschil in resolutie is in een oogopslag te zien. Boven de GFS data in zyGrib, onder de van iets meer dan 11 kiloNoorse gribfile in MaxSea meter direct zichtbaar. Niet alleen omdat het aantal windveren verveelvoudigd is, en dit keer zonder interpoleren, maar ook omdat locale fenomenen en het effect van de kust nu overduidelijk is meegenomen.

Zelfs nog zonder je echt in de nauwkeurigheid van de prognose te verdiepen, herken je plotseling de logische windpatronen rond hoger- en lagerwal die door de grote mazen van GFS kunnen ontsnappen. Het is de moeite waard om Maxsea met het Noorse model en zyGrib met GFS naast elkaar op het scherm zetten.

Aan keiharde uitspraken over de toegenomen nauwkeurigheid wagen we ons nog niet. Pas als een grote groep zeilers deze gribfile langere tijd gebruikt, valt er echt iets over te zeggen. Wie mee wil doen aan zo'n experiment kan zijn bevindingen mailen naar grib@ziltmagazine.com 35

WAAR VIND JE ZE?

download

Meer roosterpunten is niet het enige verschil van het Noorse bestand. In plaats van GFS wordt data van het Europese ECMWF gebruikt als input voor het locale Hirlam-model. Dezelfde methode wordt door het KNMI gebruikt, maar daar blijven de resultaten het Geheim van De Bilt... De Noorse gribfiles staan op het adres: http://www.yr.no/verdata/1.5338672. Kies daar voor het bestand: metno-neurope.grb. Simpeler is het om de downloadbutton hiernaast te gebruiken.

NOG MEER DETAIL Op hun website laten de Noorse meteorologen nog veel spectaculairder voorbeelden zien van waar het met geautomatiseerde windverwachtingen naartoe gaat. Bijvoorbeeld met een bestand voor het Skagerrak in de onwaarschijnlijke resolutie van 2 mijl in stappen van 1 uur. Voor een tweedaagse prognose moet je wel 18 MB voor lief nemen, maar het resultaat is ongekend. Voor het eerst zagen we bijvoorbeeld precies wat er met de wind gebeurt rond de finish van de Colin Archer Memorial Race. Misschien wel het meest onbegrepen fenomeen van de race.

DE MOEITE WAARD Gribfiles met een hogere nauwkeurigheid zijn geen science fiction meer en ook niet langer het voorrecht van wetenschappers alleen. De gratis bestanden van de Noorse weerdienst vereisen wat meer inspanning dan het erg gebruiksvriendelijke zyGrib, maar daarvoor word je beslist beloond. En dat niet alleen met betrouwbaarder windprognoses, maar ook door een groter inzicht in de beperkingen van het GFS model. Want, zoals een bekende Amsterdamse voetballer ooit al eens constateerde: 'Je gaat het pas zien als je het doorhebt...' Z 36

ADVERTENTIE

37

foto: Š Laurens Morel/Morelstudio

Elk jaar als Sinterklaas in het land is, organiseert de Rotterdamse Zeilvereniging de Boterletter op de Kralingse Plas. Het ongebruikelijk jaargetijde kan niet verhinderen dat het evenement in hartje Rotterdam veel deelnemers trekt in uiteenlopende open eenheidsklassen.

38

meer foto's

BOTERLETTER Dit jaar waren kou, guur weer en een stevige wind de ingrediĂŤnten. Het deerde de deelnemers niet, zij zeilden even fanatiek alsof het hoogzomer was.

Zilt-fotograaf Laurens Morel zette ook zijn muts op en zorgde voor een spetterende impressie. Z 39

40

Een maand geleden zwengelde Klaas Hart een discussie aan over een roulatiesysteem in de Waddenhavens tijdens grote drukte. Op het Zilt Forum verschenen meer dan honderd reacties. Klaas maakt een tussenbalans op.

Na drie weken discussieren vindt een ruime 80 procent van de reacties dat er maximum moet komen aan het aantal overnachtingen in het hoogseizoen. Daarnaast passeerden vele andere ideeën de revu.

foto: © hanneke steensma

Alles overziend denk ik dat de wadvaarders zich best in enige regulatie zouden kunnen vinden. Een maximum van vijf nachten is acceptabel en daarnaast zou er nog wat geregeld kunnen worden voor 'rode vlag situaties'. Een aanmeldsysteem waarmee boten op volgorde van aankomst worden binnengeroepen is er één van. Het leggen van moorings en een goede dinghysteiger zou het buiten liggen veiliger en aangenamer maken.

Een oplopend tarief na bijvoorbeeld de derde overnachting is ook iets over na te denken. Er was ook een tiental reacties van zeilers die de discussie om verschillende redenen maar onzin vonden.

Convenant Of er een oplossing komt is echter de grote vraag. De havens zelf hebben het liefst volle bak, dus maximale inkomsten, en geen gedoe met bijvoorbeeld een roulatiesysteem. Terschelling zegt een probleem te hebben. Er is een convenant dat de aanleg van boxen verplicht stelt, vanwege veiligheid. Daarom moet ook Terschelling ombouwen naar boxen, dus ten koste van veel ligplaatsen. Daarbij wordt uitbreiding van de haven door wetten en natuurbeheer feitelijk onmogelijk gemaakt. In het 'Convenant Vaarrecreatie Waddenzee' staat overigens niets over boxen, het gaat over voldoende 'veilige ligplaatsen'. Volgens hetzelfde convenant vormen zeilboten die overnachten in een haven geen enkele verstoring voor het Wad.

41

PROEFPROJECT TEXEL Gedeputeerde Staten van Noord-Holland geven de Stichting Waddenhaven Texel een subsidie van ruim 12.000 euro voor een proef met een meld- en informatiesysteem in de passantenhaven van Texel. Voor het proefproject wordt alle actuele informatie over beschikbare ligplaatsen in de waddenhavens gebundeld op een website. De proef begint in de passantenhaven in Oudeschild en wordt later uitgebreid met de havens van Terschelling en Vlieland. Deze pilot vloeit voort uit het Convenant Vaarrecreatie Waddenzee. Gedeputeerde Rinske Kruisinga: ‘Dit convenant, waar Noord-Holland de trekker van is, heeft tot doel de recreatievaart op de Waddenzee beheersbaar te maken én te houden om zo verstoring van de natuur te beperken.'

Veiligheid is belangrijk, maar of boxen echt veiliger zijn dan stapelen, is de vraag. Ik wil nog wel eens zien welke steiger er eerder leeg is. Een goede brandslang op elke steiger is een zinvolle preventieve voorziening. In passantenhavens is genoeg volk om een brand snel te lijf gaan. Uit de reactie blijkt dat veel zeilers stapelen geen probleem vinden. Een paar mensen over het dek neemt men graag voor lief als er daardoor meer ligplaatsen beschikbaar komen.

Er wordt gewerkt aan een gesubsidieerd systeem waarmee je vanaf zee via internet een plaats kan reserveren (zie kader). De vraag is of dit werkt.

Volgens mij hebben maar weinig boten een internetverbinding op zee en misbruik wordt gemakkelijk. Wie komt er wel of niet van zee? Reserveren lijkt mij überhaupt de dood in de pot voor het hele vrijheidsgevoel van zeilen. Nee, ik blijf daarom bij mijn conclusie dat een goed doordacht roulatiesysteem eerlijk is voor iedere zeiler. Op de Grevelingen moet je na drie dagen ook verkassen van je eilandje en dat werkt prima.

Klaas Hart Wil je meediscussieren? Klik dan op de knop hieronder

42

ADVERTENTIE

Tot 75% financiering op nieuwe en gebruikte schepen Tot 50% aflossingsvrij

058 - 2994466 of stuur een mail naar: watersport@frieslandbank.nl voor een afspraak met een van onze adviseurs. www.frieslandbank.nl

43

foto: Š Zilt Magazine

MIC

44

CHIEL Noroz

een kerstverhaal van Michiel Scholtes 45

Op de steiger, zeker nog twintig meter van de boot, begint mijn argwaan. Er is iets mis. Ik weet niet eens meteen wat. Eenhoorn ligt erbij als altijd, glanzend in het lantaarnlicht, goed in de lijnen, onder zijn dekzeil. Iets met de waterlijn? Ligt hij wat voorover? Wat dieper? Nee hè, geen lek, niet in december, niet vlak voor Kerst!

foto: © Zilt Magazine

Net als ik aan boord wil stappen, springt me iets anders in het oog; schijnsel door het daklicht.

Dat kan niet! De olielamp brandt maar een dag en ik weet zeker dat ik hem eergisteren doofde, ik weet nog hoe het flikkerende vlammetje stierf. Ik sta stokstijf, mijn adem maakt wolkjes in de vrieslucht. Er zijn lui aan boord!

Even hang ik tussen agressie en vrees. Agressie wint. Dit is mijn boot. Dieven, daklozen, vandalistische jongeren: van boord met dat tuig! Ik stap op het potdeksel en over de reling, wurm me tussen dekzeil en buiskap naar de kuip, haal diep adem en schuif in één keer het kajuitluik open, half beducht voor een vuist of mes. Lauwe lucht walmt me

Op de tafel staat een open 46

tegemoet, met nog iets anders, de weeĂŤ geur van ongewassen sokken, petrolie en poep. Pas na seconden dringt tot me door wat ik zie: een berg doeken, wikkels, tassen; daartussen vier geschrokken donkere gezichten, oranje verlicht, een man, een vrouw, een jong meisje en een jongen. Vermoeide gezichten. Op de tafel staat een open blik kidneybonen met een lepel of vork erin. Mijn kidneybonen.

Met een klap schuif ik het luik weer dicht. "Wat is dit?" hijg ik.

Wie zijn die mensen? Een gezin op reis? Vast buitenlanders. Ik doe mijn ogen dicht en projecteer het beeld van daarnet op de binnenkant van mijn oogleden.

Pakistani's, Afghanen, Perzen?

Hij was geschoren, zij had een hoofddoek, het meisje ook. De jongen leek me een jaar of dertien, niet gevaarlijk.

Ik staar tien seconden naar het schuifluik en open het opnieuw. Hetzelfde beeld, alleen is de jongen nu beschermend voor zijn moeder en zusje gaan staan. Zijn ze bang? Mijn boosheid verdampt, ik word nieuwsgierig. Wat is hier nu belangrijk? Aardig zijn, beleefd.

blik kidneybonen met een lepel 47

Ik steek mijn open hand naar binnen.

foto: Š Zilt Magazine

"Don't worry, it's okay, okay, I am coming in, okay" Ik doe er nog een schepje bovenop, graaf in mijn herinnering en informeer op goed geluk naar hun welzijn.

'Salaam... Chetor Asten..? Shuma Khub estan?'

Mijn Dari is roestig, maar man en vrouw knikken met wijdopen ogen van herkenning. Afghanen!

Vluchtelingen! Ik haal het schot weg en bedenk net op tijd dat ik niet ruggelings van de trap moet; niet je zolen laten zien, dat zou een belediging zijn. Als ik beneden ben, kijken we elkaar onderzoekend aan, ik bij het kombuis, zij tussen hun tassen rond de tafel met hun dekens om. Ik wijs op mezelf.

"I am Michiel."

Mijn hand maakt een rondje door de kajuit.

"This is my boat."

Snappen ze wat ik zeg?

Ik wijs op hen.

"And you, who are you?"

Mijn hand maakt een rondje 48

De man en de vrouw - late dertigers - wisselen een blik van verstandhouding. Tot mijn verrassing antwoordt niet hij maar zij.

"Tashakur, Familema Khubistan.

This, is my husband Asa, my son Farruck, and this is Afshan (zij legt haar hand op het hoofd van het meisje), my name is Mawash.

We fled from Afghanistan."

Er valt een stilte. Een prettige zekerheid welt in me op. Geen besef van lotsbestemming, ik geloof niet in het lot, wel in kansen om een wereld te helpen scheppen. Dit is zo'n kans.

"Nushidan Tea? Would you like to drink tea with me?"

Ik zorg voor gas, de kachel, ruim het blik bonen op en zet een rol tarvita's op tafel. Het gezicht van de jongen ontspant, het meisje, met twee armpjes om haar ingepakte moeder, glimlacht nu innemend. Binnen de kortste keren kookt er water en zit iedereen achter een dampende mok. Dan volgt hun verhaal. Hij is arts, zijn naam betekent 'heler'. Zij stond voor de klas in een gloednieuwe meisjesschool en tolkte voor Amerikaanse troepen.

door de kajuit 49

foto: Š Zilt Magazine

Maar de school werd platgebrand, ze ontsnapten twee keer ternauwernood met het vege lijf, reisden met vrachtwagens langs de Perzisch-Toerkmeense-Armeense grenzen via Turkije naar Oost-Europa, op weg naar London waar familie woont. Een Russische chauffeur verkocht ze een lift, maar liet ze achter op de rustplaats bij Naarden. Toevallig vonden ze de jachthaven en zochten beschutting in de enige boot waar geen slot op zat.

"To London hey?"

De volgende ochtend breken we door het ijs in de haven. Een Siberische vrieswind blaast ons over het IJmeer naar de Oranjesluizen. Daar houd ik de familie zorgvuldig onderdeks, je weet nooit wat een sluiswachter van zo'n exotische bemanning denkt. 's Middags diesel tanken in IJmuiden, mijn Afghanen weer stilletjes beneden. Aan mijn twintig lagen kleding ziet de dieselman dat ik van plan ben uit te varen.

"Koud Tochtje.

Waar ga je heen?"

De volgende ochtend breken 50

"Oh, effe naar Scheveningen, lekker onder de hogerwal met die oostenwind."

Hij knikt, maar kijkt wat al te nadrukkelijk naar de diepe inzinking van mijn boot. Eenhoorn zakt zowat over zijn waterlijn met zijn passagiers en volle tanks en kasten. Dieselman zou de eerste niet zijn die daarom de douane belde – of ben ik paranoia?

Buiten is de zee glad. Oost vier voor Humber en Thames, later kans op sneeuw. Glashelder weer. Aan stuurboord pinkelen over de hele noordelijke horizon de honderden rode lichtjes van de windmolenparken. Pas na tien mijl loopt er iets van een zeetje; teveel voor Mawash en Farruck, steeds moet de puts naar binnen waarna Asa hem met een bodempje kots weer naar buiten tilt. Arm volk van een land zonder kust. Maar na een paar uur blijft de puts boven en rond middernacht zingt Mawash lange aangehouden frasen, daarboven ritmisch de ijle stem van Afshan die aan het einde telkens daalt en versterft.

we door het ijs in de haven 51

De ochtend is vol sterren, een kosmisch zoekplaatje waarin de zin van mijn handelen verloren raakt. Maar ik voel geen zorgen, de wind duwt zonder nijd in de zeilen en het zicht is kraakhelder. Alleen de kou snijdt in elk stukje onbedekte huid. Hoog in het tuig, waar geen zout komt, flonkert ijs.

foto: Š Zilt Magazine

De ochtend vindt me weggedoken in een hoekje onder de buiskap. Ik heb koude voeten. De windvaan stuurt. Asa schuift het luik open en steekt zijn hoofd naar buiten. Hij kijkt lang en zorgelijk naar de zee; zoveel water, uitgestrekter dan vlaktes van zijn thuisland.

Die middag komt de glooiende kust van Southwold in zicht. Ik wijs: "Asa..., England!"

Asa staat naast me in de kuip. Hij pakt mijn koude hand in de zijne en houd hem vast tot de grijze heuvels kleur krijgen.

"Noroz," zeg ik, "Happy New Year."

Hij lacht: "Our Noroz is in March."

"Oh... Happy anyway."

Our Noroz is in March. O 52

Ik laat mijn papier zakken en kijk de feesttafel rond. Familie en vrienden applaudisseren, messen tikken instemmend tegen wijnglazen. Kaarsen flakkeren.

"Mooi verhaal! Proost!," roept Carolien, mijn jongste zus.

"Wel ver gezocht," zegt Vader, "je zou zoiets toch niet echt doen?"

"Waarom niet, ik denk van wel."

Berend valt Vader bij. "Je weet toch niet wie het zijn, Asa is misschien wel lid van Al Qaida, op weg naar een missie in Engeland. Trouwens, Engelse straffen voor mensensmokkelaars zijn ook niet mals." Ik voel ergernis opkomen en antwoord fel. "Sorry Berend, dit is hulp aan mensen in nood.

Moet je dan de politie bellen of ze de snelweg op sturen?"

"Ja, dat zou ik doen, hoe naïef kun je‌" "Kom jongens," roept Reinier, "niet tijdens dit diner. Het is maar een verhaal. Wie is de volgende voorlezer? Jij Willem?"

Oh... Happy anyway 53

ADVERTENTIE

ADVERTENTIE

'TRANQUILO'

DE BESTEVAERS WORDEN EXLUSIEF GEBOUWD DOOR K&M YACHTBUILDERS. HET ONTWERP IS VAN GERARD DYSTRA & PARTNERS. K&M BOUWT OOK STADTSHIP EN ANDERE ALUMINIUM ZEILJACHTEN TOT 100 VOET.

55

WWW.KMY.NL

+31(0) 515 233 000

foto: Š Zilt Magazine

Het Oog van de Brandaris mag niet sluiten De bezetting van de vuurtorens langs de Nederlandse kust is in de afgelopen decennia geleidelijk vervangen door techniek. Op de meeste vuurtorens is de mens al vervangen door radar en camera's. En als het aan de overheid ligt is binnenkort ook de Brandaris op Terschelling aan de beurt. Zilt-lezeres Willy Mackaaij vindt het een erg slecht idee dat de Waddenzee het straks zonder ogen en oren moet doen. Zonder vooruit te lopen op eventueel actievoeren, wil Willy daarom voorbeelden verzamelen van voorvallen waarbij de Brandaris-bemanning onheil heeft voorkomen. Zij hoopt dat de Zilt-lezers haar daarbij kunnen helpen. Werd je door oplettendheid van de vuurtorenwachters op tijd behoed voor navigatiefouten, sneller vlotgetrokken of werden je vuurpijlen direct opgemerkt door de mensen op de toren, meld dat dan aan: oogvanbrandaris@xs4all.nl

56

INdeWIND Dag over trekhaakzeilen De Nederlandse Vereniging van Toerzeilers houdt op 23 januari een TrailerSailer-dag in Eemnes. De bijeenkomst is ook toegankelijk voor niet-leden.

Er wordt volop aandacht besteed aan de mogelijkheden en knelpunten van zelf je boot transporteren over de weg naar zeilbestemmingen. Binnen de TrailerSailer vereniging is door de jaren heen veel expertise verzameld over het 'trekhaakzeilen'. Enkele jaren geleden is de vereniging onderdeel geworden van de Toerzeilers. www.toerzeilers.nl

Rolex Sydney Hobart Live Zeilers op het zuidelijk halfrond hebben het perfecte alternatief gevonden voor het traditionele kerstbezoek aan hun schoonfamilie.

Ook dit jaar begint op twee kerstdag weer de race van Sydney naar Hobart.

Na de rustige editie van het vorige jaar, belooft de 600 mijl lange wedstrijd dit keer weer een hele zware te worden. Na bestudering van de weerberichten en de dit jaar uitzonderlijk sterke stroming, spreken deskundigen zelfs al van: 'boat breaking conditions'.

Wie na een overvloedig kerstdiner de slaap niet kan vatten, kan de start live meebeleven. video Ga daarvoor naar: http://rolexsydneyhobart.com en klik op de link naar Yahoo!7.

De start is op 26 december om 12 uur 's middags. In Nederland is het dan 10 uur vroeger. http://rolexsydneyhobart.com

57

Marifoonkanaal post Ouddorp aangepast Sinds november 2009 heeft Rijkswaterstaat het marifoonkanaal 25 van de Verkeerspost Ouddorp aangepast en uitsluitend gericht op kustwachttaken. Als zeiler op de Grevelingen kun je niet meer via de marifoon communiceren met deze post. Het Watersportverbond maakt bezwaar, omdat watersporters niet meer de weerberichten op kanaal 25 kunnen uitluisteren. Het Verbond vraagt om compensatiemaatregelen, bijvoorbeeld het inschakelen van de Post Wemeldinge (kanaal 68) om het weerbericht door te geven. Of om op kanaal 23 ieder uur een weerbericht uit te zenden.

Muiden organiseert WK Gehandicapten De 'Koninklijke' organiseert in 2010 het WK zeilen voor gehandicapten, onder de auspiciĂŤn van de International Foundation for Disabled Sailors (IFDS). Het WK is van 6 tot en met 14 juli 2010 in Medemblik. De wedstrijden gelden als kwalificatie voor de Olympische Spelen van 2012. Er worden circa 200 deelnemers verwacht in de 2.4mR, Skud en Sonar, respectievelijk de een-, twee- en driemansboot. Voorzitter van het organiserend comitĂŠ is Jacques Kellerman Slotemaker, race officer is Michiel Poulie.

Rechtzetten Bij de foto van de winnaars van de Van Rietschoten Trofee in de vorige Zilt ontbrak de naam van de maker. Dat is Eric van Staten.

Sorry, Eric!

58

INdeWIND Dieptestaat wadgeulen De site van vereniging Wadvaarders bevat veel nuttige informatie voor zeilers die op de Waddenzee varen. Zo is er onder meer de Wadvaarders-dieptestaat te vinden met de diepte voor geulen volgens 1/12e regel. De vereniging behartigt de belangen van watersporters die met respect voor de kwetsbare natuur op de Waddenzee varen, ankeren en droogvallen. De vereniging vindt dat verantwoord wadvaren en droogvallen z贸 weinig verstoring van de natuur geeft, dat verdere beperkingen niet nodig zijn. www.wadvaarders.nl

'Kamerbrede steun voor blauw' Watersport krijgt meer aandacht in het overheidsbeleid. Dit meldt de branchevereniging Hiswa. Volgens de Hiswa heeft staatssecretaris Heemskerk (foto) van EZ toegezegd dat watersport wordt opgenomen in het promotiebeleid van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC). Watersport was onderbelicht in het recreatie- en toerismebeleid, dat zowel onder het ministerie van Landbouw als Economische Zaken valt. Hiswa directeur Andr茅 Vink ziet de 'kamerbrede steun voor blauw' als een doorbraak.

Hij betitelt watersport als 'een oerhollands icoon'.

59

Januari 2010 2 januari

Goofies 4, Winterserie Colijnsplaat. www.wsvnb.nl

9-10 januari

NK Strandzeilen, Standart, Exelor. Ameland, www.strandzeilen.nl

10 januari

Winterwedstrijd 4 Hoorn, scherpe jachten. www.wsvhoorn.nl

17 januari

Grevelingen Cup, Port Zeelande, ORC, Toerklasse, First 31.7, J/80, X-35. wsvgrevelingencup.nl

17 januari

Winterwedstrijd WSV Viking, Den Bosch, www.wsvviking.nl

17 januari

Winterwedstrijd Braassem, J/22, J/24, ORC, Maxfun. www.braassemermeer.nl

24 januari

Winterwedstrijd 4, Drimmelen, www.wsvbiesbosch.nl

30 januari

Coldhanded Cup, Lelystad, www.coldhanded.nl

60

31 januari

IJspegel winterserie, Scheveningen. www. ijspegel.com

BEURZEN 8-17 januari

London International Boat Show, www.londonboatshow.com

23-31 januari

Boot D端sseldorf, www.boot.de

6-13 februari

Belgian Boatshow, Gent www.belgianboatshow.be

12-17 februari

Boot Holland, Leeuwarden www.boot-holland.nl

2-7 maart

Hiswa, Rai Amsterdam. www.hiswa.nl

Evenement opgeven? mail naar: agenda@ziltmagazine.nl

61

ADVERTENTIE

zeilen in het echte

Hoge Noorden Spitsbergen IJsland Groenland

video

ga naar onze website voor meer informatie

www.jonathanadventuresailing.com zeilreizen - wildlife fotografie expedities - charters op maat 62

ZILTE KLIKS

OCEA N PEOP LE

NAZ

HARLINGEN

bouwers van de HARLINGEN Wanderer 34-37 bouwers van de Wanderer 34-37 KLIK EN VERGROOT JE VAARGEBIED

>Mensen redden Mensen>>> Uw schenking helpt levens redden

Marine Communication Specialists

Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij

K L I K V O O R M E E R63I N F O R M A T I E

64

foto: Š David de Maus

ZINTUIGEN

Ploegende Garthsnaid Hoe ruikt de zee? Hoe voelt een storm? Zo openden we tot voor kort de rubriek Zilte Zintuigen. De mannen op deze foto wisten als geen ander hoe de zee ruikt. En hoe een storm voelt op een zwiepende ra, in een lekkend oliepak zonder veiligheidsharnas, daarover hadden deze zwoegers zo hun eigen gedachten. Hoe fotograaf David de Maus zich voelde toen hij rond 1920 met zijn grote glasplaat camera dit beeld van de ploegende driemastklipper Garthsnaid vastlegde kunnen we ons helemaal geen voorstelling maken.

65

Boeiende

Beeldscherm, E-readers en I-phone-apps bieden de moderne lezer ongekende mogelijkheden. Toch is het klassieke boek nog steeds een aangename leesbron. Voor sommige boeken lig je graag een dag verwaaid. Zilt deed een greep uit het aanbod zeilboeken en haalt een paar titels voor het voetlicht met een hoge VerwaaiDagFactor....

Boeken Over 99 'Youngtimers'

Moderne klassieke jachten, Jan Kuffel, Uitgeverij Hollandia.

Moderne klassieke jachten heet dit uit het Duits vertaalde boek over tweedehands jachten. Een bundel met 99 'Youngtimers'; jachten die in de jaren zeventig en tachtig in de vaart zijn gekomen. Van elk schip is een kenschets gegeven, aangevuld met zeil- en detailfoto's, technische gegevens, plus – heel prettig- zeilplan en dek- en interieurtekening. Hier en daar zijn de foto's schaamteloos goedkope scans uit folders, maar dat drukt de pret allerminst.

Voorin het boek besteedt de auteur aandacht aan de marktwaarde van een tweedehandser, het onderhoudsniveau en de mogelijke gebreken waar je als koper op moet letten.

Van Albin Ballad, Dufour Arpège en FF 95 naar Winner en X, dit is een uitgave met aangenaam grasduingehalte. Ook als je geen koopplannen hebt, voorziet dit boek in de heimelijke behoefte die elke zeilliefhebber kent: schaamteloos bootjeskijken. VerwaaiDagFactor: hoog! LvZ

66

Ook leuk voor de onthaaste toerzeilers Zeiltrim voor toerzeilers, Dr. Udo Stefan Schlipf en Jan Kuffel, Uitgeverij Hollandia De Duitse uitgeverij Palstek heeft een naam hoog te houden als betrouwbare en deskundige informatiebron voor zeilers.

Over zeiltrim publiceerden Palstek al veel gedegen artikelen en een boek dat nu ook in het Nederlands is uitgebracht.

Na het doorworsetelen van een paar pagina's met de basisprincipes van het zeilen wordt het boek snel interessant. Vele kleurenfoto's verduidelijken de tekst en tekeningen geven verdere uitleg. De trimtips op het water doen je verlangen naar het voorjaar, om de tips uit te proberen.

Zeiltrim voor toerzeilers gaat niet al te diep in op de achterliggende natuurwetten van het zeilen en blijft daardoor steeds praktisch.

Bijzonder handig zijn de trimtabellen achter in het boek. Voor elk type tuigage worden hier de trimaanwijzingen overzichtelijk weergegeven. Vaar je aan de wind met een masttoptuige in krachtige wind met weinig golfslag, dan vind je in de tabel in een oogopslag hoe mast, grootzeil en voorzeil getrimd moeten zijn om de boot niet alleen sneller maar ook prettiger te laten varen. Ook voor onthaaste toerders maakt dit boek het trimmen leuk. Zeilen met de trimtabel aan boord zal nooit meer hetzelfde zijn. SvdW

67

Zonder opsmuk, vol gevoel Aarden op zout, Ruth Gerritsen / Mark van 't Woud, De Alk & Heijnen 2009 In een verzameling van zo'n 200 oprecht en degelijk geschreven columns beschrijft Ruth Gerritsen een zes jaar lange wereldomzeiling (2002-2006). Alle uit zeillectuur bekende waarnemingen en gebeurtenissen komen aan bod. Maar Ruth beperkt zich niet tot nautische zaken. Zij beschrijft de geestelijke fasen waar vertrekkers doorheen gaan als zij ook sociaal en professioneel de trossen losgooien en uiteindelijk weer terugkeren in het gareel. Ze heeft een fijn oog voor kwaliteiten en oppervlakkigheden van relaties met locals en met medezeilers in havens en op ankerplekken. Tot de origineelste teksten behoren het omzien na terugkomst en de antwoorden op veel gestelde vragen. Ruths schrijfstijl is helder, zonder opsmuk maar vol gevoel. Het 'naschrift' bevat de kernzin 'In ons huist na zes jaar zeilen een nomadenhart': de mooiste zin in het boek.

Wel had ik na lezing genoeg van korte spanningsbogen en verlangde krachtig naar een lopend verhaal. De bovengemiddeld mooie foto's van cameraman Mark van 't Woud zijn in een middenkatern geperst, maar verdienen een aparte uitgave op groot formaat. MS

68

Geschiedenis van de meteorologie Stormsein, Pauline Helford, Uitgeverij Hollandia Stormsein behandelt de geschiedenis van de weersverwachting; een historie die opmerkelijk kort geleden begon.

Pas halverwege de 19e eeuw begint de wetenschap het geleidelijk te winnen van waarzeggers en charlatans.

Pauline Helford slaagt erin om dat verhaal zo te vertellen dat het zelfs minder in geschiedenis geinteresseerde lezers zal weten te boeien.

Veel meer dan jaartallen en droge feiten, staan de pioniers van de weerkunde zelf centraal in haar verhaal.

Het is fascinerend om te lezen hoe zij langzaam het besef laten doordringen dat het weer niet wordt bepaald door noodlot of toeval, maar door strikte natuurwetten.

Daarnaast is de geschiedenis van de meteorologie er ook een van anderhalve eeuw communicatie en techniek. Al in 1920 bijvoorbeeld, is duidelijk dat het weer in wiskundige berekeningen is te vangen. Op dat moment is de krachtigste calculator echter slechts een mens met pen en papier. Wetenschappers denken dan serieus na over een ´weersverwachtingenfabriek´ met vele duizende rekenende mensen in een bolvormige ruimte, die elk een klein deel van de wereld voor hun rekening nemen. Feitelijk is dat niets anders dan wat nu door computers wordt gedaan. Als ik weer een zo´n megabytje gribfiles binnenhaal wil ik daar na het lezen van dit boek nog wel eens bij stilstaan. Een echte aanrader...

RK

69

Over multihulls en multihullers Alle ballast overboord, Maarten Bakker e.a. Hollandia.

Behalve openbotenzeilers en platbodemzeilers vormen ook de multihullers een unieke bloedgroep binnen de zeilerij. Ze hebben hun eigen vereniging, de Catamaran en Trimaran Club, kortweg CTC. Die bestond in 2008 veertig jaar en naar aanleiding van dat jubileum is het boek Alle ballast overboord verschenen. De inhoud bevat drie delen. Deel 1 gaat over het zeilpezier, zeilen in zwaar weer en toeren en racen. Deel 2 behandelt het karakter van meerrompers, de ontwerpen en bouwtechnieken. Deel 3 kijkt naar de geschiedenis van de multihull wereldwijd. En dan zijn er nog zeilersverhalen. Nieuwe woorden leren we ook: wat te denken van 'brugdeksaloncatamaran'? Lees dit boek en je begrijpt die collega-zeilers die je altijd met een rotvaart voorbij vliegen, beter. LvZ

Fijne Knepen Laser Handboek, Paul Goodison, De Alk & Heijnen.

John Bertrand, Russell Coutts, Ben Ainslie... Vrijwel alle internationale zeilkanonnen hebben een ding gemeen: ze hebben Laser gezeild. De boot die uitblinkt in eenvoud en waarmee je teruggaat tot de kern van het zeilen. Wie Laser kan zeilen, kan alles zeilen, zoveel is duidelijk. En okĂŠ, al ben je nog zo'n verstokte toerzeiler, het kan helemaal geen kwaad om notie te hebben van zeiltechnieken, want die kennis komt altijd van pas. Door de

70

jaren heen zijn heel wat Laser handboeken verschenen, waarin Laser-cracks hun fijne knepen met je deelden. De meest recente is die van Paul Goodison, winnaar van het olympisch goud in 2008. Hij vertelt alles over tell tales, hoeken varen op ruime koersen, roer geven, langsscheepse trim en wat dies meer zij. Gelardeerd met instructieve foto's en tekeningen. Voor de leergierige zeiler.

LvZ

Platbodemparel Het vlakke land en het zeil. Jan Kooijman. Hollandia.

Contrasten geven sjeu aan het leven. Geen groter contrast dan tussen het Laser Handboek en Het vlakke land en het zeil - Handboek varen met platbodemjachten. Een juweel van een boek, geschreven door platbodemspecialist Jan Kooijman die zijn jarenlange kennis in deze uitgave vastlegt.

Hij begint met een uitleg wat een platbodem is en beschrijft manoeuvres en technieken. Zo komen we meer te weten over bijdraaien, reven en katten, en over het sprietzeil en de molenwiek. Co-auteur Ries de Jong verhaalt van een toertocht in de praktijk. Veel foto's, kaarten en aquarellen van Jan Neef verfraaien het boek, dat met harde kaft en stoffen rug een chique document is geworden. Ook voor de niet-platbodemzeiler een waardevolle parel. LvZ

71

Nordship introduceert 360DS

Boten met een deksalon zien we vooral in de lengte vanaf een meter of twaalf. Op kleinere boten is het moeilijk om dit concept goed uit te werken en de boot fraai te laten ogen. De Deense werf Nordship Yachts heeft al een 38 voeter met een deksalon en introduceert een nieuw model: de nog iets kleinere 360DS. De tekeningen van deze Nordship zien er veelbelovend uit. Volgens de bouwer biedt het beproefde deksalon concept niet alleen panoramisch uitzicht, maar ook een voor de lengtemaat verrassend ruim interieur. Sinds dit jaar heeft het Deense merk weer een Nederlandse vertegenwoordiger: Michiel Mol van Nordship Nederland. Hij meldt: "De Nordship 360DS wordt geconstrueerd in een compromisloze kwaliteit en is met de beste materialen en Scandinavisch vakmanschap afgebouwd. De toekomstige eigenaar heeft bovendien veel inspraak bij de afbouw." Op Boot D端sseldorf in januari wordt de Nordship 360DS voor het eerst tentoongesteld. www. nordship.nl

72

ZILTESPULLEN Dehlers naar Almere Van den Bosch Yachting in Almere is het verkooppunt voor Dehler geworden. Het bedrijf dat Bavaria in Nederland groot maakte, voegt met het distributeurschap van Dehler een sportief en innovatief merk aan zijn productenrange toe. Directeur John Stalman: "Wij zijn natuurlijk enthousiast en verwachten dat te kunnen delen met de groep fervente zeilers bij wie Dehler hoog staat aangeschreven. De eerste Dehler 35 staat inmiddels in de showroom in Almere." www. vandenboschyachting.nl

Fluisterstil De ingenieurs van Superwind melden dat zij na uitgebreide windtunneltests erin zijn geslaagd de bekende Superwind 350 windgenerator een stuk stiller te maken. De nieuwe bladen kregen de naam Silent Power Blades. Aan beide zijden van het aerodynamisch vlak hebben deze bladen een speciale structuur, afgeleid van de haaienhuid. Volgens de ontwikkelaars is het resultaat een vermindering van 10 dB (A) ten opzichte van de voormalige bladen. Dit wordt ervaren als minder dan de helft van de geluidsemissie.

De nieuwe Superwind Silent Power Blades zijn uitwisselbaar met hun voorgangers, dit maakt het gemakkelijk om een windgenerator op te waarderen naar de nieuwe stand van de techniek. www. robwink.nl 73

Lezing stoere mannen, hoge golven In 2004 voer Gerd-Jan Poortman zijn eerste Volvo Ocean Race op de ABN AMRO Two. En toen in 2008 Delta Lloyd kort voor de start in de race stapte stond Poortman voor hij het wist aan boord voor zijn tweede rondje wereld.

Gerd-Jan: "Vooral in de eerste helft van de race heeft de korte voorbereidingstijd ons het leven bijzonder moeilijk gemaakt. Het niveau van het team was laag, we hadden altijd te weinig tijd en te veel werk. Daarbij was er een serieus communicatie probleem aan boord vanwege de verschillende nationaliteiten. Gevolg: de resultaten bleven uit, er was voortdurend averij, de boot zonk bijna en het team werd geen team." Poortman ziet parallellen tussen de race en het bedrijfsleven. Hij biedt zich aan voor het houden van presentaties waarin hij vertelt hoe ze de problemen tijdens de race hebben opgelost. Gerd-Jan kan de presentatie afstemmen op een bedrijf of organisatie, maar zich ook beperken tot een waanzinnig spannend verhaal over het avontuur van het oceaanzeilen. www.poortmansailing.nl

Women Only Op 20 januari en 23 februari 2010 is het bij de Holland Nautic Acadamy 'women only'. Er staat dan een cursus elektronisch navigeren voor en door vrouwen op het programma. De cursus wordt verzorgd door Marieke Zijlstra die de zeevaartschool heeft doorlopen en al jarenlang les geeft aan boord van jachten. Vanzelfsprekend worden er kaartplotters van Raymarine gebruikt. Aan bod komen onder andere de instellingen van het apparaat, het voorbereiden van een tocht met de kaartplotter en het maken van waypoints en routes. De cursussen zijn in Apeldoorn en kosten 150 euro pp. www.hollandnautic.nl 74

ZILTESPULLEN Driekleurenledlantaarn Onder de naam NaviLed Trio verkoopt Hella Marine een driekleurennavigatielantaarn met aantrekkelijke specificaties: zichtbaar tot twee zeemijl en goedgekeurd voor schepen tot twaalf meter lang. De lantaarn werkt met elke spanning tussen 8-28 volt, is bestand tegen piekbelasting en ompolen. Het verbruik van het driekleurenlicht is slecths 0,3 A, dat van het ankerlicht niet meer dan 0,13 A. Afgezien van de energiebesparing kun je ook volstaan met veel dunnere bedrading. De lantaarn is waterdicht en Hella geeft zeven jaar garantie.

Tegenover al die pluspunten staat helaas wel een prijs van € 395. Met de NaviLed techniek maakt Hella ook andere navigatielantaarns. www.hella.nl.

Gratis online kaart Een nieuw project van Wikipedia, OpenSeaMap, kan interessant worden voor zeilers. Door het online delen van lokale kennis op een wereldkaart moet een bruikbaar watersportproduct ontstaan.

Iedereen kan bijdragen op de kaart zetten. Door de toevoegingen van lokale kennis en ervaring van duizenden zeilers wereldwijd zijn er nu al havens die goed in kaart zijn gebracht. De haven van Warnemünde noemen de ontwikkelaars als voorbeeld van hoe het moet.

Wij wachten nog even voordat we met deze kaart een haven gaan aanlopen. Er zal maar een zeiler zijn die het lollig vindt een rode ton te verwisselen met een groene. In hal 14 op Boot Düsseldorf kan OpenSeaMap je uitleggen dat het met het risico van foute input wel meevalt. www.openseamap.org

75

Koude handen bij winterse Coldhanded Cup 76

video

Buiten is de gevoelstemperatuur min tien. Binnen in het honk van de Shorthanded Club in de Flevo Marina in Lelystad is het dampig warm. Dik ingepakte zeilers slurpen warme koffie. Skippersmeeting.

Op de bestuurstafel staat materiaal dat je zelden aantreft bij een zeilwedstrijd: pakken Jozo-zout. Strooigoed tegen de gladheid aan dek. Een zeer winterse aflevering van de Coldhanded Cup, deze zaterdag 19 december...

77

Huib Swets klimt op een stoel en begint het palaver met een waarschuwing. Het is koud, het is glad en overboord tuimelen kan fataal zijn. Of iedereen op z'n tellen wil passen. Hij stelt voor zonder spinnaker te racen, omwille van de veiligheid. Gemor. Zoiets moet je niet tegen wedstrijdzeilers zeggen. De schippers van de volbemande schepen zijn het er niet mee eens. Daarvoor hebben ze niet Jan en alleman opgetrommeld. OkĂŠ, de fully crewed schepen 78

mogen spi voeren, de rest niet, besluit Huib snel. Zo gaat dat bij de Shorthanded club: geen gedoe, korte lijnen en een grote zelfredzaamheid van de zeilers.

Wel zo prettig.

SNEEUWVRIJ MAKEN De start wordt een halfuur uitgesteld om iedereen de gelegenheid te geven het dek sneeuwvrij te maken. Er wordt geborsteld dat het een aard heeft. Scheuten zout gaan er over gangboord en voordek. Handschoenen aan, mutsen op.

“Kom, we gaan!”

In de kom naast de haven verzamelen zich zo'n vijftien jachten in het startgebied. Wind is er nauwelijks.

De zon zorgt voor schitterend winterlicht, maar wordt verdrongen door wattige wolken. Huib legt de startlijn uit. Hij en collega Jules Bänffer zijn de enige officials vandaag. Het is vooral aan de deelnemers zelf om er een puike wedstrijd van de maken.

VOORDEWINDSE START Even over half twaalf vertrekt de vloot, voor de wind. De J92 Stinkfoot maakt een beste start en sluipt weg, nota bene sologezeild door Sander van Doorn. De Twijnstra en 79

80

81

Gubbe, een J109, kruist met spi op dwars door het veld van de rechter- naar de linkerkant en gaat dicht onder dijk zeilen.

Die hebben een plan. Anderen hebben dat niet en volgen min of meer hun voorganger. Zo schuiven de Coldhanders een grijs IJsselmeer op. De wind trekt aan, het wordt beduidend kouder.

KOU GETROTSEERD Twee uur later. In de haven groeit het ijs zichtbaar aan. De eerste schepen lopen weer binnen. EĂŠn wedstrijd is genoeg voor vandaag. Rode neuzen en dito wangen, krakende zeilen, bevroren schoten. Het aandewindse rak was venijnig koud! Snel opdoeken, nog even een bak koffie in de kuip en dan: op naar het Shorthandedhonk.

Daar heeft Jules goed werk verzet: stokbrood gesneden en een pan erwtensoep opgezet.

Het juiste recept om de inwendige mens op krachten te laten komen. De tongen komen los, tevredenheid alom. Zo'n winterwedstrijd is een overwinning op jezelf.

Wie de kou heeft getrotseerd, keert met een voldaan gevoel huiswaarts.

Met de wetenschap: volgende keer weer! www.coldhanded.nl

Rode neuzen, krakende zeilen, bevroren schoten

82

83

Frans Pigeaud tacticus J109 Twijnstra en Gudde "Koud? Het viel mee. Ook omdat de wind meeviel. Bij harde wind wordt het een stuk moeilijker."

Waarom? interview "Je overwint jezelf om t贸ch te gaan varen. De fun is net zo groot als tijdens mooi weer. Je bent wel voorzichtiger dan normaal, en je moet je realiseren dat je door de kou minder alert bent..." luister verder...

Sander van Doorn solo schipper J92 Stinkfoot "Het zijn gezellige wedstrijden met leuke mensen. Het clubje is redelijk aan elkaar gewaagd. Zo doe je in de winter nog eens wat. En kouwe handen horen erbij."

Risico? "Ik heb een droogpak onder mijn zeilpak aan, en verder moet je een beetje voorzichtig zijn. Tegen alle boten die je ziet, zeil je een wedstrijd. En dat is toch weer eens wat anders dan achter je bureau hangen. Ik kijk er altijd weer naar uit om een paar uurtjes buiten te spelen. luister verder...

84

STICHTING SHORTHANDED De stichting Shorthanded wil het solo- en duozeilen bevorderen. In drie jaar tijd heeft de stichting al spraakmakende evenementen op touw gezet, zoals de 50, de 100 en de 1000 Mijl en de Coldhanded Cup. Een van de stuwende krachten is Jules Bnffer. Hij legt uit: "Met een clubje mensen hebben we de Coldhanded Cup bedacht om 's winters shorthanded door te kunnen zeilen. Je moet een tik hebben om veel op het water te willen zitten, je moet een tik hebben om met een beperkte bemanning te willen zeilen en dan kan die andere tik er ook nog bij om 's winters door te zeilen.."

85

foto: Š bemanning Barbarossa

Gambia is hot Gambia is, zo dicht bij de evenaar, niet alleen heet wat betreft temperatuur. Het blijkt ook als zeilgebied helemaal hot te zijn. De Barbarossa komt op de Gambia Rivier maar liefst zes andere Nederlandse boten tegen: de Brandaan, Victory, Zilvermeeuw, Pjotr, Mjollner en Tangaroa.

Ellen van de Barbarossa: 'Samen met de Brandaan gaan we voor anker bij klein dorp. Overal lees je dat je de hippo´s niet moet benaderen, maar dat is niet zo eenvoudig. Ze duiken onder en je ziet ze na 5 minuten ergens anders weer opduiken.'

86

ZILTEWERELD

87

Stevig oudje De Barbarossa is een oudje: de Trintella 44 van Ellen en Jan Vlugt werd gebouwd in 1979, maar vaart na 30 jaar nog even stevig door als toen. De boot vertrok zomer 2009 uit Nederland met het plan voor een uitgebreid rondje Atlantic. Tiener kinderen Koen (17) en Giel (14) maken de bemanning voor deze trip compleet.

Aan boord volgen de kinderen onderwijs van de Wereldschool in combinatie met hun eigen school. Ellen: "Koen doet 4 Havo en Giel 3 VMBO. Het studeren aan boord gaat best, het lijkt erop dat ze vrij gemakkelijk hun klasgenoten bij kunnen houden met een uurtje of twee Ă drie per dag studeren, in het weekend vrij. Het leven aan boord is gezellig. De kinderen gaan goed met elkaar om, zelfs nog beter dan toen wij thuis waren. Leeftijdsgenoten zijn er echter nauwelijks, zeker voor Koen niet. Wel trekken ze op met andere kinderen van vertrekkersboten, die altijd jonger zijn."

Bij het verschijnen van deze Zilt is de familie Vlugt onderweg naar Paramaribo. Het is even onduidelijk geweest of de oceaanoversteek door kon gaan zoals gepland. Voor anker bij het eiland Sal, op de Kaapverden, brak in een winderige nacht de ankerketting los van het anker. De bemanning werd wakker van een doffe dreun tegen de kiel. De boot lag in de witte branding te beuken op de rotsen. Door koelbloedig handelen kwam de Barbarossa op eigen kracht los. De loden kiel liep forse schade op, onder andere een gat ter grote van een halve appeltaart. Maar het degelijke polyester van de boot doorstond de klappen zo goed dat de verzekeraar toestemming gaf de oversteek te maken om de schade in Trinidad te laten repareren.

Ellen: "Na Paramaribo en Trinidad ligt de Carieb voor ons open. Of we daarna nog doorvaren naar de Bahama's en het zuidelijke stuk van Amerika zien we dan wel..." Z 88

ZILTEWERELD Zilte Wereldkaart Ankerplaats voor thuisblijvers, dromers en zeilers onderweg.

Door internet lijken zeilers onderweg nooit meer ver van huis. Via een website laten veel vertrekkers ons meegenieten van hun reis.

De krakerige collect call waarin 20 jaar geleden eens per maand het thuisfront werd gerustgesteld, heeft plaats gemaakt voor dagelijkse updates van online logboeken. Van baai naar baai varen we met de zeilers mee.

Op www.ziltewereld.nl volgen we op dit moment maar liefst 140 boten. De wereldkaart met posities van Nederlandse en Belgische langeafstandszeilers laat in een oogopslag zien waar onze landgenoten voor anker liggen. Met een muisklik ga je door naar de website van de vertrekkers om de laatste logboekbijdragen te lezen en de jaloersmakende foto's te zien.

89

De bemanning van Zilt Magazine bestaat uit:

bemanning

Ruud Kattenberg

Zilt

45/2009

Sjors van der Woerd

Henk Huizinga

Jimmy Lengkeek

Hans Martens

Laurens Morel

Laurens van Zijp

Michiel Scholtes

Robert

Pieter Nijdeken

van der Weerdt

Saskia van der Sluis

en vele opstappers

Aan de kajuittafel Onze manier van werken is even onconventioneel als Zilt zelf.

Verwacht ons daarom niet in een spectaculair kantoor. We zijn het liefst aan boord, op het water of onderweg naar een goed verhaal.

De redactievergadering houden we aan wisselende kajuit- en keukentafels en verder zijn we uitgerust met e-mail, chat en Skype.

De beste manier om ons te bereiken, is een e-mail te sturen aan: redactie@ziltmagazine.nl

De inhoud van Zilt Magazine mag op geen enkele wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de makers. Bij overtreding geldt het tarief dat daarvoor door de Nederlandse Vereniging van Journalisten is vastgesteld.

De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten in deze publicatie.

90

Zilt Zoekt Zeilers Abonneer je nu en ontvang gratis: - elke week het zeilersweerbericht - elke maand Zilt Magazine Surf naar www.ziltmagazine.nl en vul je e-mailadres in

foto: Š Sjors van der Woerd

of klik hier om Zilt naar een zeilvriend te sturen

91