VARENDOOR RIJKEHISTORIE

Rond 1870 stond meer dan zestig procent van de Nederlandse handelsvloot geregistreerd in de Veenkoloniën. Geen wonder dus dat water en handel hier hand in hand gingen. Wie vandaag de dag door het gebied vaart, ontdekt al snel de sporen van dit rijke verleden. Vaar door de kilometerslange lintdorpen of bezoek een authentieke kapiteinswoning. Stap aan boord en vaar door het verleden.

Museum Kapiteinshuis

Langs het Pekelder Hoofddiep staan verschillende authentieke kapiteinswoningen, zoals het Museum Kapiteinshuis. Deze kapiteinswoning werd in 1799 gebouwd, in de periode dat de Veenkoloniale Zeevaart een eerste bloeiperiode doormaakte. Het jaartal 1799 is te zien op de neuten onder de voordeur, waar ook de initialen opstaan van de kapiteins die deze woning hebben laten bouwen. Dit waren Kornelis Jans Boon en Jantje Roelofs Koop.

Sluiswachterswoning

MET SCHUTSLUIS

De meeste wateren in de Veenkoloniën zijn kaarsrecht. Dat maakt de bochten in het Pekelder Hoofddiep des te opvallender. Deze bochten zijn een overblijfsel van het voormalige riviertje dat hier stroomde: de ‘Pekel Aa’. Dankzij de schutsluis in het Pekelder Hoofddiep konden boten hier vroeger al varen, ondanks het natuurlijke verschil in de hoogte van het water. In 1898 werd bij de schutsluis een woning gebouwd voor de sluiswachter. Bijzonder aan deze woning zijn de sierlijke dakrand en de fleurige bogen van rode en gele stenen boven de ramen van de benedenverdieping. De woning heeft ook een terrasje, vanaf waar de sluiswachter de sluis goed in de gaten kon houden.

Laatste Sluiswinkel Van Groningen

Per dag passeerden tientallen schepen de vele bruggen en sluizen in het gebied. Dit maakte deze plekken tot ware hotspots voor de lokale middenstand. Hier waren tientallen kruidenierswinkels, textielzaakjes en kroegen te vinden. Wie vanaf Stadskanaal of Drenthe in de richting van Veendam en Wildervank vaart, komt bij Bareveld de laatste sluiswinkel van Groningen tegen. Hier kan je terecht voor klompen, afwasborstels, ladders, spijkers, verf en touw. Heel veel touw. Geen verrassing dus dat de scheepsjagers hier vroeger al hun inkopen kwamen doen. Het bedrijf bestaat al meer dan honderd jaar en maakte vroeger ook nog ploegen en landbouwgereedschap.

Rustplaats Voor Zeevaarders

Veendam heeft vier sluizen, twee jachthavens en 32 bruggen. Een ideale plaats dus om even aan te meren. Leg aan in de passantenhaven aan de Molenstreek en wandel naar de begraafplaats van de Grote Kerk. Hier staan tientallen historische grafzuilen van lokale kapiteins. De grafzuilen zijn versierd met schepen en maritieme symbolen; een eerbetoon aan de kapitein. Ook de bekende encyclopedist Anthony Winkler Prins is op deze begraafplaats begraven.

Vaarroutes

Op routesingroningen.nl vind je verschillende vaarroutes door de Veenkoloniën. Of neem een kijkje op tasmanroutes.nl, vernoemd naar de Groninger zeevaarder, en bekijk de routes rond Veendam, Zuidbroek en de Pekela’s.