HERBAL @ DUSIT ZOO….
พืชวัตถุ พันธุ์ไม้ต่างๆ มีทั้งไม้ยืนต้นและไม้ล้มลุก บางชนิดงอกอยู่บนบก บาง ชนิดงอกอยู่ในน้ํา บางชนิดเกาะพันต้นไม้อื่น เมื่อจะนําพืชเหล่านี้มารักษาโรค ต้องศึกษาว่าเป็นพืชชนิดใด ใช้ส่วนไหน ทํายา เช่น ราก หัว เหง้า แก่น กระพี้ เปลือกต้น เปลือกลูก เปลือกฝัก ดอก เกสร ผล เมล็ด ใบ กิ่งก้าน เนื้อไม้ ยางไม้ หรือใช้ทั้ง 5 ทํายา(ราก ลําต้น ใบ ดอก ผล) พืชวัตถุ สามารถแบ่งออกได้ 5 จําพวก คือ ต้น, เถา – เครือ, หัว – เหง้า, ผัก, หญ้า - เห็ด - ว่าน
พืชจําพวกต้น
พืชที่มีลักษณะเป็นต้นใหญ่บ้าง เล็กบ้าง มีทั้งสูงและต่ํา มีแก่นบ้าง ไม่ มีแก่นบ้าง
พืชจําพวกต้น กกราชินี ชื่อวิทยาศาสตร์ Cyperus involucratus Rottb. ชื่อวงศ์ CYPERACEAE ชื่อสามัญ Umbrella plant สรรพคุณ ใบ : ตําพอกฆ่าพยาธิบาดแผล ดอกต้มเอาน้ําแก้แผลพุพองในปาก
พืชจําพวกต้น กระดังงาไทย (กลุ่มพืชหอม ยาบํารุงหัวใจ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Cananga odorata Hook.f. & Thomson var. odorata ชื่อวงศ์ ANNONACEAE ชื่อสามัญ Ylang-ylang Tree สรรพคุณ ดอกแก่จัด : ใช้เป็นยาหอมบํารุงหัวใจ บํารุงโลหิต บํารุงธาตุ แก้ลมวิงเวียน ชูกําลังทําให้ชุ่ม ชื่น ให้น้ํามันหอมระเหย : ใช้แต่งกลิ่นเครื่องสําอาง น้ําอบ ทําน้ําหอม ใช้ปรุงยาหอม บํารุงหัวใจ ใบ, เนื้อไม้ : ต้มรับประทาน เป็นยาขับปัสสาวะพิการ สารสําคัญ Ylang -ylang oil มีสารสําคัญคือ linalool , benzyl benzoate p-totyl methylether, methylether, benzyl acetate
พืชจําพวกต้น กระถิน ชื่อวิทยาศาสตร์ Leucaena glauca Benth. ชื่อวงศ์ LEGUMINOSAE ชื่อสามัญ White popinac, Wild tamarind, Leadtree สรรพคุณ ดอก : รสมัน บํารุงตับ แก้เกล็ดกระดี่ขึ้นตา ราก : รสเจื่อน ขับลม ขับระดูขาว เป็นยาอายุวัฒนะ เมล็ด : ใช้ถา่ ยพยาธิตัวกลม (ascariasis)
คุณค่าทางโภชนาการ ยอดอ่อนของกระถิน 100 กรัม ให้พลังงานต่อร่างกาย 62 กิโลแคลอรี ประกอบด้วยน้ํา 80.7 กรัม คาร์โบไฮเดรต 5 กรัม โปรตีน 8.4 กรัม ไขมัน 0.9 กรัม กาก 3.8 กรัม แคลเซียม 137 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 11 มิลลิกรัม เหล็ก 9.2 มิลลิกรัม วิตามินเอ 7883 IU วิตามินบีหนึ่ง 0.33 มิลลิกรัม วิตามินบีสอง 0.09 มิลลิกรัม ไนอาซีน 1.7 มิลลิกรัม วิตามินซี 8 มิลลิกรัม
พืชจําพวกต้น กระบือเจ็ดตัว (กลุ่มยาขับประจําเดือน) ชื่อวิทยาศาสตร์ Excoecaria cochinchinensis Lour. var.cochinchinensis ชื่อวงศ์ EUPHORBIACEAE
สรรพคุณ ใบ : ขับน้ําคาวปลาหลังคลอด เป็นยาขับเลือดเน่าสําหรับสตรีในเรือนไฟ ยางจากต้น : เป็นพิษ ใช้เบื่อปลา
พืชจําพวกต้น กร่าง ชื่อวิทยาศาสตร์ Ficus benghalensis L. ชื่อวงศ์ MORACEAE ชื่อสามัญ BANYAN TREE
สรรพคุณ เปลือกต้น : แก้ท้องเดินแก้บิด ยาชงใช้ลดน้ําตาลในเลือด ยาง : แก้บิด แก้ท้องเดิน ผล : รับประทานได้ เมล็ด : เป็นยาเย็นและยาบํารุง
พืชจําพวกต้น กล้วย ชื่อวิทยาศาสตร์ Musa paradisiaca L. var sapientum (L.) O. Kutnze ชื่อวงศ์ MUSACEAE ชื่อสามัญ Banana, Cultivated banana สรรพคุณ ผลกล้วยดิบ : รักษาอาการแน่นจุกเสียด ใช้ผลกล้วยดิบหรืออาจใช้ผลกล้วยดิบที่ฝานบางๆแล้ว ตากแห้ง รักษาโรคหรืออาการปวดท้องจุกเสียด หรือรักษาอาการท้องเสีย ใช้กล้วยดิบๆมาหั่นบางๆตาก แดดให้แห้ง และบดให้ละเอียดเป็นแป้ง ใช้ผงกล้วยนีใ้ นปริมาณ1-2 ช้อนโต๊ะ ใส่ในถ้วยน้ําชา และ เอาน้ําผึ้งผสม 1 ช้อนโต๊ะ รับประทานแก้ท้องเสีย สารสําคัญ สาร tannin ซึ่งมีฤทธิ์ฝาดสมาน ใช้แก้อาการท้องเสียได้ ข้อควรระวัง เนื่องจากสารออกฤทธิ์เป็นกลุ่มสเตียรอยด์ การใช้ระยะยาวจึงต้องระมัดระวังเรื่องผลข้างเคียง เนื่องจากยัง ไม่มีผู้ศึกษาพิษของสาระสําคัญ
พืชจําพวกต้น กวักมงคล, เดหลี ชื่อวิทยาศาสตร์ Spathiphyllum cannifolium (Dryand. ) Schott ชื่อวงศ์ ARACEAE
สรรพคุณ แกนดอก : มีสารล่อ แมลงวันทอง เป็นพันธุ์ไม้หอม
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ดอกสีขาวสวยงาม เป็นไม้กระถางในอาคาร นิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและอาคาร สวนสาธารณะ
พืชจําพวกต้น กําแพงเงิน ชื่อวิทยาศาสตร์ Dianella caerules ชื่อวงศ์ LILIACEAE ชื่อสามัญ Flax Lily
Sims.
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ดอกสีขาวอมม่วงปนเทาอับเรณูสีเหลืองสด ผลขนาดเล็กสีม่วงดํา ปลูกไว้ทั้งกลางแจ้ง และแสง รําไร นิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและอาคาร สวนสาธารณะ
พืชจําพวกต้น เกด ชื่อวิทยาศาสตร์ Manilkara hexandra (Roxb.) Dubard ชื่อวงศ์ SAPOTACEAE
สรรพคุณ เนื้อไม้ : เนื้อไม้แข็ง ใช้เป็นสลักแทนตะปูสําหรับติดกระดานกับโครงเรือ
พืชจําพวกต้น แก้ว (กลุ่มยาถ่ายพยาธิ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Murraya paniculata (L.) Jack. วงศ์ RUTACEAE ชื่อสามัญ Andaman satin wood, Chinese box tree, Orange jasmine สรรพคุณ ก้านและใบ : รสเผ็ด สุขุม ขม ใช้เป็นยาชาระงับปวด แก้ผื่นคันที่เกิดจากชื้น แก้แผล เจ็บปวดเกิดจากการกระทบกระแทก ต้มอมบ้วนปาก แก้ปวดฟัน ราก : รสเผ็ด ขม สุขุม ใช้แก้ปวดเอว แก้ผื่นคันที่เกิดจากชื้น และที่เกิดจากแมลงกัดต่อย ใบ : ขับพยาธิตัวตืด แก้บิด แก้ท้องเสีย ราก, ใบ : เป็นยาขับประจําเดือน ดอก, ใบ : ช่วยย่อย แก้ไขข้ออักเสบ แก้ไอ เวียนศีรษะ ผลสุก : รับประทานเป็นอาหารได้ ยาภายนอก : ใบและก้านสด สกัดด้วยแอลกอฮอล์ 50 % ใช้เป็นยาชาเฉพาะที่
พืชจําพวกต้น แก้วเจ้าจอม ชื่อวิทยาศาสตร์ Guaiacum officinale L. ชื่อวงศ์ ZYGOPHYLLACEAE ชื่อสามัญ Lignum vitae สรรพคุณ ยางไม้ : ใช้เป็นยาขับเสมหะ ยาระบาย ขับเหงื่อ แก้ข้ออักเสบ ใช้ร่วมในยาฟอกเลือด ทําเป็น ยาอม แก้ต่อมทอนซิลและหลอดลมอักเสบ น้ําคั้นจากใบ : กินแก้อาการท้องเฟ้อ เปลือกและดอก : เป็นยาระบาย นอกจากนี้ยาชงจากดอกเป็นยาบํารุงกําลัง
พืชจําพวกต้น ขนุน (กลุ่มให้สี แต่งสีอาหาร) ชื่อวิทยาศาสตร์ Artocarpus heterophyllus Lam. ชื่อวงศ์ MORACEAE ชื่อสามัญ Jack fruit tree สรรพคุณ ยวงและเมล็ด : รับประทานเป็นอาหาร แก่นของขนุน : ต้มย้อมผ้าให้สีน้ําตาลแก่ ส่าแห้งของขนุน : ใช้ทําชุดจุดไฟได้ แก่นขนุนหนังหรือขนุนละมุด : มีรสหวานชุ่มขม บํารุงกําลังและโลหิต ทําให้เลือดเย็น สมาน ใบขนุนละมุด : เผาให้เป็นถ่านผสมกับน้ําปูนใสหยอดหู แก้ปวดหู และหูเป็นน้ําหนวก ไส้ในของขนุนละมุด : รับประทานแก้ตกเลือดทางทวารเบาของสตรีที่มากไปให้หยุดได้ แก่นและเนื้อไม้ : รับประทานแก้กามโรค
พืชจําพวกต้น ข่อย ชื่อวิทยาศาสตร์ Streblus asper Lour. ชื่อวงศ์ MORACEAE ชื่อสามัญ Siamese rough bush, Tooth brush tree สรรพคุณ กิ่งสด : ทําให้ฟันทน ไม่ปวดฟัน ฟันแข็งแรง ไม่ผุ เปลือก : แก้บิด แก้ท้องเสีย แก้ไข้ ฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ เมล็ด : ฆ่าเชื้อในช่องปาก และทางเดินอาหาร, เป็นยาอายุวัฒนะ บํารุงธาตุ ขับลมในลําไส้ รากเปลือก : เป็นยาบํารุงหัวใจ สารสําคัญ ผล จะมีน้ํามันระเหย 1-1.4% ไขมัน 26% และในน้ํามันนี้จะประกอบด้วยสารพวก เทอปีน (terpenes) อยู่หลายชนิด
พืชจําพวกต้น ขาไก่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Justicia fragilis Wall ชื่อวงศ์ ACANTHACEAE ชื่อสามัญ Flame flower สรรพคุณ ใบ : พอกแผลดูดพิษแมลงกัดต่อย แก้ไข้ ถอนพิษไข้ ชูกําลัง บํารุงหัวใจ ต้น : แก้พิษไข้หัวผื่นคัน แก้ลมวิงเวียน แก้โรคผิวหนังทุกชนิด ถอนพิษภายใน แก้พิษฝีดาษ ฝีทั้งปวง เป็นยาตัดราก ลูก : ขับโลหิตระดู
พืชจําพวกต้น ขีเ้ หล็ก (กลุ่มยากล่อมประสาท ทําให้นอนหลับ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Senna siamea (Lam.) Irwin & Barneby ชื่อวงศ์ Leguminosae – ceasalpinioideae ชื่อสามัญ Cassod tree, Thai copper pod สรรพคุณ
ดอก : รักษาโรคเส้นประสาท นอนไม่หลับ ทําให้หลับสบาย, รักษาหืด รักษาโรคโลหิตพิการ ผายธาตุ, รักษารังแค ขับพยาธิ ใบ : รักษาโรคบิด โรคเบาหวาน แก้ร้อนใน รักษาฝีมะม่วง, รักษาโรคเหน็บชา ลดความดัน โลหิตสูง ขับพยาธิ เป็นยาระบาย, รักษาอาการนอนไม่หลับ ฝัก : แก้พิษไข้ แก้ลมขึ้น สารสําคัญ เปลือก แก่นและใบ มี anthraquinone glycoside ดอกมีสารพวก Barakol และสารขมชื่อ cassiamin
พืชจําพวกต้น เข็มแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Ixora Lobbii Loud. ชื่อวงศ์ RUBIACEAE
สรรพคุณ ราก : ใช้ปรุงเป็นยาบํารุงไฟธาตุ บรรเทาอาการบวม รักษาตาพิการ รักษากําเดา รักษาเสมหะ
พืชจําพวกต้น คูณ,ราชพฤกษ์ ชื่อวิทยาศาสตร์ Cassia fistula L. ชื่อวงศ์ Leguminosae, Fabaceae ชื่อสามัญ Golden shower, Indian laburnum, Pudding-pine tree, Laburnum Indian สรรพคุณ เนื้อในฝักหรือใช้ทั้งฝัก : รักษาอาการท้องผูก ต้มกับน้ําใส่เกลือนิดหน่อย รับประทานตอนเช้า ก่อนอาหาร หรือก่อนนอน สารสกัดจากฝักคูน มีฤทธิ์เป็นยาถ่าย และพบว่าสารสกัดจากรากคูนด้วยเมทานอลที่ความเข้มข้น 0.1 มก./มล. สามารถยับยั้งการทํางานของเอนไซม์ acetylcholiesterase ได้ ซึ่งเป็นกลไกที่ทําให้สาร สกัดคูนมีฤทธิ์เพิ่มการบีบตัวของลําไส้
สารสําคัญ เนื้อในฝักคูนมีสารประเภท Anthraquinones หลายตัว เช่น Aloin, Rhein,Sennoside A, B และยัง มี Organic acid สาร Anthraquinone ทําให้เนื้อฝักคูนมีฤทธิ์เป็นยาระบายได้
พืชจําพวกต้น จัง๋ ชื่อวิทยาศาสตร์ Rhapis exclesa ชื่อวงศ์ PLAMAE ชื่อสามัญ Lady palm ลักษณะทั่วไป จั๋งเป็นปาล์มที่มีขนาดเล็ก ลําต้นมีขนาดเท่าหัวแม่มือหรือใหญ่กว่าเล็กน้อย ใบมีสีเขียวเข้ม เป็น มันรูปใบพัด และมีใบย่อยแตกออกจากกันเป็นแฉกลึก ใบ 1 ใบจะมีใบย่อยประมาณ 5-10 ใบ ก้านใบเล็ก มีสีเขียวและแข็ง การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ทรงพุ่มสวย เป็นไม้กระถางในอาคาร นิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและอาคาร สวนสาธารณะ
พืชจําพวกต้น จันทน์ (กลุ่มยาแก้อ่อนเพลีย บํารุงกําลัง บํารุงธาตุ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Diospyros decandra Lour. ชื่อวงศ์ EBENACEAE ลักษณะทั่วไป เนื้อไม้ : มีรสขม หวาน ทําให้เกิดปัญญา บํารุงประสาท บํารุงเนื้อหนังให้สดชื่น แก้ไข้ แก้ ปอดตับพิการ แก้ดีพกิ าร แก้ร้อนในกระหายน้ํา แก้เหงื่อตกหน้า ขับพยาธิ ผล : ผลสุกสีเหลืองนวล มีกลิ่นหอม มีรสหวานและฝาดเล็กน้อย รับประทานกับน้ํากะทิสดเป็น อาหาร
พืชจําพวกต้น จามจุรี ชื่อวิทยาศาสตร์ Samanea saman (Jacq.) Merr ชื่อวงศ์ LEGUMINOSAE ชื่อสามัญ Rain Tree East Indian Walnut,Monkey Pod สรรพคุณ ใบ : รสเย็นเมา ทําให้เย็น ดับพิษ แก้ปวดแสบปวดร้อน เมล็ด : รสฝาด แก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน แก้เยื่อตาอักเสบ เปลือกต้น : รสฝาด สมานแผลในปากคอ แก้โรคเหงือกบวม แก้ปวดฟัน แก้ริดสีดวงทวาร หนัก แก้โลหิตตกใน ข้อควรระวัง เมื่อรับประทานเมล็ด หรือน้ํายางเข้าไป จะทําให้เยื่อบุผนังกระเพาะอาหารและลําไส้อักเสบ มีอาการ อาเจียนและถ่ายอย่างรุนแรง
พืชจําพวกต้น จิกนา ชื่อวิทยาศาสตร์ Barringtonia acutangula (L.) Gaertn. ชื่อวงศ์ LECYTHIDACEAE ชื่อสามัญ Indian oak, Chee สรรพคุณ ยอดอ่อนและดอกอ่อน : รับประทานเป็นผักสด ราก : ใช้เป็นยาระบาย เปลือก : ใช้ชะล้างบาดแผล และเบื่อปลา ใบ : แก้ท้องร่วง เมล็ดเป็นยาขับลมแก้ร้อนใน
พืชจําพวกต้น ชบา ชื่อวิทยาศาสตร์ Hibiscus spp. ชื่อวงศ์ MALVACEAE
สรรพคุณ ดอกชบา : ช่วยฟอกโลหิต บํารุงจิตใจให้แช่มชื่น บํารุงผิวพรรณ บรรเทาโรคเกี่ยวกับไตและ โดยเฉพาะโรคเกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง เช่น เสียเลือดประจําเดือนมากเกินไป ประจําเดือนมา ไม่สม่ําเสมอ รวมทั้งปัญหาเรื่องระดูขาว เปลือกต้น : ชบาใช้รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา ใบชบา : ใช้แก้แผลไฟไหม้น้ําร้อนลวก บํารุงผม
พืชจําพวกต้น ชมพูพนั ธุ์ทพิ ย์ ชื่อวิทยาศาสตร์ Tabebuia rosea (Bertol.) DC. ชื่อวงศ์ BIGNONIACEAE ชื่อสามัญ Pink Tecoma
สรรพคุณ ใบ : ต้มแก้เจ็บท้องหรือท้องเสีย หรือใช้ใบตําให้ละเอียดใส่แผล ลําต้น : ใช้ทาํ ฟืน และเยื่อใช้ทํากระดาษได้
พืชจําพวกต้น ชะพลู (กลุ่มยารักษาเบาหวาน) ชื่อวิทยาศาสตร์ Piper sarmentosum Roxb. ชื่อวงศ์ PIPERACEAE ชื่อสามัญ Wildbetal Leafbush สรรพคุณ ผล : เป็นส่วนผสมของยารักษาโรคหืด แก้บิด ราก ต้น ดอก ใบ : ขับเสมหะ ราก : แก้ธาตุพิการ บํารุงธาตุ แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อขับลม แก้บิด ทั้งต้น : แก้เสมหะ ท้องอืด ท้องเฟ้อ, รักษาโรคเบาหวาน
ข้อควรระวัง ไม่ควรกินใบชะพลูในปริมาณมากเกินไปเพราะมีสารออกซาเลต (Oxalate) ที่หากสะสมใน ร่างกายมาก ๆ จะทําให้เกิดนิ่วในไตได้
พืชจําพวกต้น ชาดัด ชื่อวิทยาศาสตร์ Ehretia microphylla Lamk ชื่อวงศ์ EHRETIACEAE ลักษณะทั่วไป ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 2.5 เมตร แตกกิ่งก้านหนาแน่น ใบเดี่ยวเรียงสลับ มักออกเป็นกระจุกตามกิ่ง สั้น ๆ รูปไข่กลับแคบ ปลายแยกเป็นพูแหลม หลังใบสีเขียวเข้มเป็นมันขรุขระเล็กน้อย ท้องใบสีเขียว อ่อน ดอกสีขาว ออกเป็นช่อกระจุกตามชอกใบ ดอกย่อย 2-5 ดอก ผลรูปกลม สีส้มแดง ใช้เป็นไม้ประดับกลางแจ้ง ทําแนวรั้ว บอนไซ
ซองออฟจาไมก้า
พืชจําพวกต้น
ชื่อวิทยาศาสตร์ Dracaena reflexa "Green" ชื่อวงศ์ LILIACEAE ชื่อสามัญ Song of jamaica ซองออฟอินเดีย ชื่อวิทยาศาสตร์ Dracaena reflexa "varicgatum" ชื่อวงศ์ LILIACEAE ชื่อสามัญ Song of india ลักษณะทั่วไป ซองออฟจาไมก้า มีลักษณะโดยทั่วไปเหมือนกับซองออฟอินเดียจะแตกต่างกันก็เฉพาะสีของใบ คือ พื้นใบจะมีสีเขียวและส่วนด่างจะอยู่ตรงกลาง ซองออฟอินเดีย ใบมีสีเขียวตรงกลางขอบใบมีสีเหลือง ทอง ใบแข็งและหนา ปลายใบแหลม การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ปลูกประดับสวน ปลูกลงแปลงเป็นกลุ่ม ริมถนน ทางเดิน เป็นจุดเด่นสวนหย่อม
พืชจําพวกต้น ดาวกระจาย ชื่อวิทยาศาสตร์ Cosmos sulphureus Cav. ชื่อวงศ์ COMPOSITAE ชื่อสามัญ Cosmos, Mexican aster การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ดอกสวย ปลูกประดับสวน ปลูกลงแปลงเป็นกลุ่ม ริมถนน ทางเดิน เป็นจุดเด่นสวนหย่อม
พืชจําพวกต้น ดอนญ่า ‚ควีนสิรกิ ิต์‛ ชื่อวิทยาศาสตร์ Mussaendaphilippica A. Rich cv. Queen sirikit ชื่อวงศ์ RUBIACEAE ชื่อสามัญ DonaTrining ประวัติ ดอนญ่า ‚ควีนสิริกิติ์‛ เป็นลูกผสมระหว่าง Mussaenda Luz และ M.philipica ‘Aurorae’ ที่ มหาวิทยาลัยฟิลปิ ปินส์ ผสมขึ้น ในปี 2506 เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนาง เจ้าฯ พระบรมราชินีนาถเสด็จฯทรงเยือนประเทศฟิลิปปินส์อย่างเป็นทางการ
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ดอกสวย ปลูกประดับสวน ปลูกลงแปลงเป็นกลุ่ม ริมถนน ทางเดิน เป็นจุดเด่นสวนหย่อม
พืชจําพวกต้น ดีปลี (กลุ่มยาแก้ท้องขึ้น ท้องอืด ท้องเฟ้อ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Piper retrofractum Vahl ชื่อวงศ์ PIPERACEAE ชื่อสามัญ Long pepper สรรพคุณ ราก : แก้พษิ อัมพฤกษ์ อัมพาต พิษปัตคาด แก้ตัวร้อน ขับลมในลําไส้ เถา : แก้พษิ งู ขับเสมหะ แก้ปวดฟัน ปวดท้อง จุกเสียด ใบ : แก้ปวดเมื่อย แก้เส้นเอ็น ดอก : แก้อาการคลื่นไส้อาเจียน แก้จุกเสียดแน่นท้อง ขับลมในลําไส้ให้ผายและเรอ ผลแก่จัด : รสเผ็ดร้อน แก้ลม บํารุงธาตุไฟ สารสําคัญ น้ํามันหอมระเหย และแอลคาลอยด์
พืชจําพวกต้น ต้อยติง่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Ruellia tuberosa Linn. ชื่อวงศ์ ACANTHACEAE
สรรพคุณ เมล็ด : ใช้พอกห้ามเลือด ผื่นคัน ราก : นํามาเป็นส่วนผสมของยาใช้ดบั พิษ ทําให้อาเจียน ปัสสาวะพิการและแก้พิษต่าง ๆ
พืชจําพวกต้น ตะแบกนา ชื่อวิทยาศาสตร์ Lagerstroemia floribunda Jack ชื่อวงศ์ LYTHRACEAE
สรรพคุณ ราก : ต้มเป็นยาแก้ปวดกล้ามเนื้อมีไข้ เปลือกชงดื่มแก้ท้องร่วง แก้ถูกยาพิษ แก้บิด แก้บิดมูก เลือดหรปลูกไว้ตามอาคาร ต้น : ใช้ตกแต่งบริเวณบ้าน ใช้เป็นแนวรั้ว สามารถนํามาใช้ประโยชน์ด้านต่าง ๆ
พืชจําพวกต้น ตันหยง ชื่อวิทยาศาสตร์ Caesalpinia coriaria (Jacq.) Willd ชื่อวงศ์ Caesalpinioideae หรือ Leguminosae ชื่อสามัญ DIVI-DIVI
สรรพคุณ ฝัก : ฝักมีสาร tannin ใช้ใส่แผลเปื่อย ย้อมหนังสัตว์
พืชจําพวกต้น เตยหอม (กลุ่มพืชหอม ยาบํารุงหัวใจ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Pandanus amaryllifolius Roxb. ชื่อวงศ์ PANDANACEAE ชื่อสามัญ Pandanus Palm , Fragrant Pandan , Pandom wangi. สรรพคุณ ต้นและราก : ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้กระษัย ใบสด : ตําพอกโรคผิวหนัง, รักษาโรคหืด น้ําใบเตย : ใช้เป็นยาบํารุงหัวใจให้ชุ่มชื่น, ใช้ผสมอาหาร แต่งกลิ่น ให้สีเขียวแต่งสีขนม ราก : ใช้เป็นยาแก้เบาหวาน สารสําคัญ สารกลุ่ม anthocyanin
พืชจําพวกต้น เต่าร้าง (กลุ่มยารักษา ตา คางทูม แก้ปวดหู) ชื่อวิทยาศาสตร์ Caryota mitis Lour. ชื่อวงศ์ PALMAE ชื่อสามัญ Fishtail Palm, Wart Fishtail Palm
สรรพคุณ หัวและราก มีรสหวานเย็นขม ดับพิษที่ตบั ปอด และหัวใจพิการได้ดี
พืชจําพวกต้น ทองพันชัง่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz ชื่อวงศ์ ACANTHACEAE ชื่อสามัญ White crane flower
สรรพคุณ ใบสด หรือราก : ใช้รักษาโรคผิวหนัง กลากเกลื้อน ผื่นคันเรื้อรัง ตําแช่เหล้า หรือแอลกอฮอล์ ทาบ่อยๆ ราก : รากของทองพันชั่ง บดละเอียดผสมน้ํามะขามและน้ํามะนาว ชโลมทาบริเวณที่เป็น สารสําคัญ ต้นมีสารพวก Quinones, Amino acid, Tannins ซึ่งมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อโรค
พืชจําพวกต้น เทียนกิง่ (กลุ่มพืชถอนพิษ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Lawsonia inermis L. ชื่อวงศ์ LYTHRACEAE ชื่อสามัญ Henna
สรรพคุณ ใบ : มีตัวยาสําคัญชื่อลอร์โซน (Lawsone) มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อโรค ใช้ทํายากันเล็บถอด เล็บช้ํา เล็บ ขบ แก้ปวดนิ้วมือนิ้วเท้า แผลมีหนอง ถอนพิษปวดแสบปวดร้อน ฝี แผลไฟไหม้น้ําร้อนลวก แผลฟก ช้ํา ผิวหนังอักเสบ, รักษากามโรค แก้ปวดท้อง ท้องร่วง ขับปัสสาวะ, ในสมัยโบราณ ใช้เป็น เครื่องสําอาง พอกเล็บ เป็นยาย้อมผม ขน ราก : ใช้ขับประจําเดือน รักษาตาเจ็บ ขับปัสสาวะ
พืชจําพวกต้น เทียนบ้าน (กลุม่ พืชถอนพิษ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Impatiens balsamina L. ชื่อวงศ์ BALSAMINACEAE ชื่อสามัญ Garden Balsam
สรรพคุณ ใบสด : แก้ปวดข้อ ยารักษากลากเกลื้อน แก้ฝีและแผลพุพอง ยากันเล็บถอด ใบแห้ง : แก้แผลอักเสบ ฝีหนอง แผลเน่าเปื่อย รักษาแผลเรื้อรัง ต้นสด : แก้แผลงูสวัด รากสด : แก้บวมน้ํา ตําพอกแผลที่ถูกเสี้ยนหรือแก้วตํา เมล็ดแห้ง : แก้ประจําเดือนไม่มา ขับประจําเดือน (ใช้โดยบดเป็นผงรวมกับตังกุย)
พืชจําพวกต้น ประดู่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Plerocarpus Indicus ชื่อวงศ์ FABACEAE ไม้ประดู่เป็นไม้ที่มีความแข็ง (hardness) ดังนั้นการใช้ไม้ประดู่ในการก่อสร้างจึงเป็นไปอย่าง กว้างขวาง สรรพคุณ ราก แก้ไข้ แก้ไข้พิษเซื่องซึม แก้พิษไข้ กล่อมโลหิต บํารุงโลหิต คุมธาตุ แก่น บํารุงโลหิต กล่อมโลหิต แก้เสมหะเฟื่อง คุมธาตุ ใบ ทําให้ฝีสุกเร็ว พอกแผล แก้ผดผื่นคัน ยาง แก้โรคท้องเสีย แก้โรคปากเปื่อย แก้ปากแตกระแหง
พืชจําพวกต้น ประทัดจีน ชื่อวิทยาศาสตร์ Russelia equisetiformis Schlttdl. & Cham; Quassia amara L. ชื่อวงศ์ SCROPHULARIACEAE - SIMAROUBACEAE ชื่อสามัญ Coral Plant, Fountain Plantt, Stave-wood, Surinam quassia wood
ลักษณะทั่วไป ไม้พุ่มมีลําต้นสั้น กิ่งก้านมีลักษณะเป็นเหลี่ยมยาว การเกาะติดของใบบนกิ่งแบบรอบข้อหรือเป็น คู่รูปรี ขอบมีติ่งหนามหรือหยักเป็นแฉกเล็กๆ ต้นมักมีใบน้อยแต่อาศัยกิ่งก้านทําหน้าที่แทนใบ ดอก ออกเป็นช่อทีป่ ลายกิ่งรูปแตรยาว ดอกมีทั้งสีแดง ชมพู และเหลือง การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ปลูกเป็นกลุ่มหลายๆ ต้นในกระถาง ปลูกเป็นกลุ่มหลายๆ ต้น เป็นแปลงยาว ทรงกลม หรือ รูปทรงตามต้องการ ประดับตามมุมหรือขอบแนวอาคาร
พืชจําพวกต้น ปาล์มจีน ชื่อวิทยาศาสตร์ Livistona chinensis (Jacq.) R. Br.ex Mart. ชื่อวงศ์ PALMAE ชื่อสามัญ Chinese fan palm, Fountain palm
ปาล์มพัด ชื่อวิทยาศาสตร์ Pritchardia pacifica Seem. & H. Wendl. ชื่อวงศ์ PALMAE ชื่อสามัญ Fiji fan palm การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ทรงพุ่มสวย เป็นไม้กระถางในอาคาร นิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและอาคาร สวนสาธารณะ ปลูกริมทะเลได้
พืชจําพวกต้น แปรงล้างขวด ชื่อวิทยาศาสตร์ Callistemon Lanceolatus DC. ชื่อวงศ์ MYRIACEAE
ลักษณะทั่วไป ไม้ยืนต้น สูง 10-18 เมตร แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มแน่น กิ่งอ่อนมักโค้งงอ ใบเป็นใบเดี่ยว ออก เรียงสลับ รูปรีแคบ ปลายและโคนใบแหลม สีเขียวสด ดอกของ ‚แปรงล้างขวดช่อตั้ง‛ จะออกบริเวณ ใกล้ปลายยอด แต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อยจํานวนมากเรียงกันเป็นระเบียบรอบกิ่งก้านคล้ายกับ แปรงล้างขวด มีด้วยกันหลายสี คือ สีชมพู สีแดง และสีขาว ช่อดอกของ ‚แปรงล้างขวดช่อตั้ง‛ จะมี ความยาวมากกว่า 1 คืบ
พืชจําพวกต้น ไผ่รวก ชื่อวิทยาศาสตร์ Thyrsostachys siamensis Gamble ชื่อวงศ์ Gramineae ชื่อสามัญ THYRSOSTACHYS GAMBLE สรรพคุณ ราก : ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ แก้หนองใน ขับโลหิตระดู แก้มุตกิดระดูขาว แก้ไข้กาฬ แก้ไข้ กาฬมูต แก้กระหายน้ํา แก้เบาแดง บํารุงเสมหะและโลหิต ชําระเสมหะและโลหิต ประสะโลหิต แก้ไข้ พิษ ขุยไผ่ : แก้ทางปัสสาวะ แก้เสมหะ แก้บิด แก้โรคตาแดง แก้หืดไอ แก้ไข้ ใบ : ขับฟอกล้างโลหิตระดูที่เสีย ประสะโลหิต ล้างทางปัสสาวะ
พืชจําพวกต้น ไผ่เหลืองทอง ชื่อวิทยาศาสตร์ Phyllostachys sulphurea (Carr.) A.&C. Riv. ชื่อวงศ์ GRAMINEAE ชื่อสามัญ Yellow running bamboo, Moso bamboo, Feathery bamboo
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ทรงพุ่มสวย ปลูกประดับสวน ริมทางเดินเข้าอาคารหรือศาลาที่เป็นจุดเด่นหรือมุมอาคาร เพราะลํา ต้นสีเหลืองทอง สวย ราคาสูง ให้ร่มเงาพอสมควร โตเร็วกอจะแน่น ควรตัดแต่งลําออกบ้าง ทนน้ําท่วมขัง ได้
พืชจําพวกต้น พฤกษ์ ชื่อวิทยาศาสตร์ Albizia lebbeck Benth. ชื่อวงศ์ MIMOSOIDEAE (LEGUMINOSAE)
สรรพคุณ เมล็ดและเปลือก : มีรสฝาด เป็นยาสมาน เช่น รักษาแผลในปาก ในลําคอ, เหงือกหรือฟัน ผุ, ริดสีดวงทวารหนัก, แก้ท้องร่วง, ห้ามเลือดตกใน เมล็ด : รักษากลากเกลื้อน, โรคเรื้อน, ทํายารักษาเยือ่ ตาอักเสบ ใบ : ใช้ดับพิษร้อน ทําให้เย็น
พืชจําพวกต้น พลับพลึง ชื่อวิทยาศาสตร์ Hymenocaelis littoralis ชื่อวงศ์ AMARYLLIDACEAE ชื่อสามัญ Crinum Lily, Cape Lily
Salisb.
สรรพคุณ ใบ : รักษาอาการปวดเมื่อย กล้ามเนื้ออักเสบ คลายเส้น แก้อาการฟกช้ําปวดบวมได้ และยัง สามารถนําไปใช้กับคุณแม่ที่เพิ่งคลอด หรืออยู่ไฟได้ โดยเอามาประคบหน้าท้อง ทําให้มดลูกเข้าที่อยู่ตัว น้ําคาวปลาแห้ง ขจัดไขมันส่วนเกิน และขับของเสียต่างๆออกจากร่างกายคุณแม่ที่เพิ่งคลอดได้ด้วย นอกจากนั้นยังมีสรรพคุณเป็นยาบํารุงกําลัง ขับเสมหะ เป็นยาระบาย ทําให้คลื่นเหียนอาเจียน รักษา โรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะและน้ําดี เมล็ด : สามารถขับเลือดประจําเดือนให้ออกมาให้หมดได้ ราก : สามารถนํามาตําแล้วพอกแผลก็ได้
พืชจําพวกต้น พลูดา่ ง ชื่อวิทยาศาสตร์ Epipremnum aureum (Lind. & Andre ) Bunting ชื่อวงศ์ ARACEAE ชื่อสามัญ Devil's iIvy, Golden pothos, Hunter's-robe
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ปลูกประดับสวนบริเวณที่ร่มรําไร ความชื้นสูงหรือปลูกในกระถาง ประดับในอาคาร อยู่ริมทะเลได้ ถ้าปลูกให้เลื้อยพันไม้ต้นจะมีใบใหญ่มากขึ้น
พืชจําพวกต้น พิกลุ (กลุ่มพืชหอม ยาบํารุงหัวใจ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Mimusops elengi L. ชื่อวงศ์ SAPOTACEAE ชื่อสามัญ Bullet wood สรรพคุณ ดอกสด : เข้ายาหอม ทําเครื่องสําอาง แก้ท้องเสีย ผลสุก : รับประทานแก้ปวดศีรษะและแก้โรคในลําคอและปาก เปลือก : ยาอมกลั้วคอ ล้างปาก แก้เหงือกบวม รํามะนาด เมล็ด : ตําแล้วใส่ทวารเด็ก แก้โรคท้องผูก ใบ : ฆ่าพยาธิ เนื้อไม้ : เนื้อไม้ที่ราลง มีน้ําตาลเข้มประขาว มีกลิ่นหอม เรียกว่า "ขอนดอก" ใช้บํารุงตับ ปอด หัวใจ และ บํารุงครรภ์
พืชจําพวกต้น แพงพวยฝรัง่ (กลุ่มสมุนไพรแก้มะเร็ง) ชื่อวิทยาศาสตร์ Catharanthus roseus (L.) G.Don ชื่อวงศ์ Apocynaceae ชื่อสามัญ Cape Periwinkle, Bringht Eye, Indian Periwinkle, Madagascar Periwinkle, Pinkle-pinkle, Pink Periwinkle, Vinca
สรรพคุณ ใบ : บํารุงหัวใจ ช่วยย่อย ราก : แก้บิด ขับพยาธิ ใช้ห้ามเลือด, รักษามะเร็งในเม็ดเลือด ทั้งต้น : แก้เบาหวาน ลดความดัน, ขับปัสสาวะ แก้บวม ถอนพิษสําแดง ถอนพิษต่างๆ แก้ไอ แห้งๆ เกิดจากร้อน, แก้อาการตัวเหลืองอันเกิดจากพิษสุรา, แก้โรคหนองใน หัด ผื่นคันและแผลอักเสบ อื่นๆ
พืชจําพวกต้น เฟริน์ ใบมะขาม ชื่อวิทยาศาสตร์ Nephrolepis cordifolia (L.) Prresl. ชื่อสามัญ Sword Fern, Fishbone Fern
เฟริน์ ใบมะขาม ชื่อวิทยาศาสตร์ Asplenium nidus ชื่อวงศ์ POLYPODIACEAE ชื่อสามัญ Bird’s nest fern การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ทรงพุ่มสวย เป็นไม้กระถางในอาคาร นิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและอาคาร สวนสาธารณะ
พืชจําพวกต้น เฟือ่ งฟ้า ชื่อวิทยาศาสตร์ Bougainvillea spp. ชื่อวงศ์ NYCTAGINACEAE ชื่อสามัญ Bougainvillea การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ปลูกประดับซุม้ ไม้เลื้อยขนาดกลางถึงใหญ่ นิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและ อาคาร สวนสาธารณะ
พืชจําพวกต้น มะเกลือ (กลุ่มยาถ่ายพยาธิ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Diospyros mollis Griff. ชื่อวงศ์ EBENACEAE ชื่อสามัญ Ebony tree สรรพคุณ ผลมะเกลือสดและเขียวจัด : ถือเป็นสมุนไพรยอดเยี่ยมที่สุดในการถ่ายพยาธิ กําจัดตัวตืด หรือ ไส้เดือนตัวกลม พยาธิปากขอ พยาธิเข็มหมุด วิธีและปริมาณที่ใช้ ผลสดโตเต็มที่และเขียวจัด จํานวนผลเท่าอายุแต่ไม่เกิน 25 ผล (คนไข้อายุ 40 ปี ใช้เพียง 25 ผล) ตําใส่กะทิ คั้นเอาแต่น้ํากะทิ ช่วยกลบรสเฝื่อน ควรรับประทานขณะท้องว่าง ถ้า 3 ชั่วโมงแล้ว ยังไม่ถ่ายใช้ยาระบาย เช่น ดีเกลือ 2 ช้อนโต๊ะ ละลายน้ําดื่มตามลงไป สารสําคัญ ผลมะเกลือมีสาร diospyrol diglucoside ซึ่งละลายน้ําได้ดี จึงไม่ถูกดูดซึมผ่านลําไส้ แต่ถูกพยาธิกนิ เข้าไป จึงทําให้พยาธิตาย
พืชจําพวกต้น มะขาม (กลุ่มยาถ่ายพยาธิ, กลุ่มยาลดความดันโลหิตสูง) ชื่อวิทยาศาสตร์ Tamarindus indica L. ชื่อวงศ์ LEGUMINOSAE - CAESALPINIOIDEAE ชื่อสามัญ Tamarind สรรพคุณ เมล็ด : สําหรับการถ่ายพยาธิตัวกลม พยาธิเส้นด้าย เนื้อ : เป็นยาระบาย ขับเสมหะ แก้ไอ ฝักดิบ : ฟอกเลือด และลดความอ้วน เป็นยาระบายและลดอุณหภูมิในร่างกาย บรรเทาอาการไข้ ดอกสด : เป็นยาลดความดันสูง สารสําคัญ เมล็ด คือ tannin มีฤทธิ์ฝาดสมาน ใช้แก้อาการท้องเสีย, เนื้อมะขามมีกรด tataric ซึ่งช่วย ระบายท้อง
พืชจําพวกต้น มะค่าโมง ชื่อวิทยาศาสตร์ Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib ชื่อวงศ์ LEGUMINOSAE - CAESALPINIOIDEAE
สรรพคุณ เปลือก : ทําน้ําฝาดสําหรับฟอกหนัง เมล็ดอ่อนเนื้อในรับประทานได้ ประโยชน์ เนื้อไม้สีน้ําตาลอมเหลืองอ่อน แข็งเหนียว ทนทานขัดและชักเงาได้ดี ใช้ทําเสา รอด ตง พื้น ไม้ เครื่องบน ต่อเรือ เครื่องกลึง พานท้ายปืนและรางปืน ทํากลองโทน รํามะนา เป็นไม้ที่ให้ปุ่มมะค่ามี ลวดลายสวยงามและราคาสูง
พืชจําพวกต้น มะม่วง ชื่อวิทยาศาสตร์ Mangifera indica Linn. ชื่อวงศ์ ANACARDIACEAE ชื่อสามัญ Mango Tree สรรพคุณ ผลสดแก่ : รับประทานแก้คลื่นไส้อาเจียน วิงเวียน กระหายน้ํา ผลสุก : หลังรับประทานแล้วล้างเมล็ดตากแห้ง ต้มเอาน้ําดื่ม หรือบดเป็นผง รับประทานแก้ ท้องอืดแน่น ขับพยาธิ ใบสด : 15–30 กรัม ต้มเอาน้ําดื่ม แก้ลําไส้อักเสบเรื้อรัง ท้องอืดแน่น เอาน้ําต้มล้างบาดแผล ภายนอกได้ เปลือกต้น : ต้มเอาน้ําดื่ม แก้ไข้ตัวร้อน ยอดมะม่วง : อุดมด้วยฟอสฟอรัสและวิตามินซี ที่จะให้คุณค่าทั้งการเสริมสร้างกระดูกและฟัน รวมถึงการสร้างภูมิคุ้มกันด้วย
พืชจําพวกต้น มะละกอ ชื่อวิทยาศาสตร์ Carica papaya Linn. ชื่อวงศ์ CARICACEAE ชื่อสามัญ Papaya
สรรพคุณ รากและก้านใบ : ขับปัสสาวะ ยางขาว : ยางจากผลดิบมีเอ็นไซม์ย่อยโปรตีน ได้แก่ papain และ chymopapain ใช้ย่อย เนื้อสัตว์ให้เปื่อย นํามาใช้ในอุตสาหกรรมอาหารกระป๋อง ในอุตสาหกรรมยาใช้เอ็นไซม์ผลิตเป็นยาเม็ดลด อาการบวม การอักเสบจากบาดแผลหรือการผ่าตัด สาระสําคัญ Papain และ chymopapain
พืชจําพวกต้น มะหาด (กลุ่มยาถ่ายพยาธิ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Artocarpus lakoocha Roxb. วงศ์ Moraceae สรรพคุณ แก่น : ให้ปวกหาด ใช้เป็นยาขับพยาธิตัวตืด และพยาธิไส้เดือน ละลายกับน้ํา ทาแก้ผื่นคัน ราก : แก้ไข้ แก้กระษัยเส้นเอ็น ขับพยาธิ แก้ไข้เพื่อฝีภายใน แก้พิษร้อน (ผงปวกหาด เตรียมได้โดยการเอา แก่นมะหาดมาต้มเคี่ยวด้วยน้ําไปนานจนเกิดฟองขึ้น แล้ว ช้อนฟองขึ้นมาตากแห้ง จะได้ผงสีเหลือง นํามาบดให้เป็นผงละเอียด)
อาการข้างเคียง ผู้ป่วยบางราย มีอาการแพ้ มีผื่นคันขึ้นทั้งตัว หน้าแดง ผิวหนังแดง คัน ตาแดง มีไข้ อาการจะหายไป ภายใน 1-2 วัน ข้อควรระวัง ห้ามรับประทานผงปวกหาดกับน้ําร้อน จะทําให้คลื่นไส้อาเจียนได้
พืชจําพวกต้น มะฮอกกานีใบใหญ่ (กลุ่มแก้ไข้ ลดความร้อน) ชื่อวิทยาศาสตร์ Swietenia macrophylla King ชื่อสามัญ Broad Leaf Mahogany, False Mahogany, Honduras Mahogany ชื่อวงศ์ MELIACEAE
สรรพคุณ เปลือกต้น :ใช้เป็นยาแก้ไข้ เจริญอาหาร
พืชจําพวกต้น โมก ชื่อวิทยาศาสตร์ Wrightia religiosa Benth. ex Kurz ชื่อวงศ์ APOCYNACEAE
สรรพคุณ ราก : แก้วโรคผิวหนัง เรื้อน คุดทะราด
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ดอกมีกลิ่นหอม นิยมปลูกประดับสวน ปลูกลงกระถาง ปลูกเป็นแถว บังสายตา ทิ้งใบในฤดู หนาว ทนร่มได้ดี ปลูกในอาคารได้นาน ปลูกริมน้ําตก ลําธาร ริมทะเล ทนน้ําท่วมขัง
พืชจําพวกต้น ฤาษีผสม ชื่อวิทยาศาสตร์ Solenostemon scutellarioides (L.)Codd. ชื่อวงศ์ LABIATAE ชื่อสามัญ Coleus, Painted nettle
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ปลูกประดับสวนเป็นแปลง ตัดแต่งทรงพุ่มได้ ปลูกริมถนน ริมทางเดิน มักจะมีสีสันสดใส เมื่อได้รับแสงแดดจัด
พืชจําพวกต้น โยทะกา ชื่อวิทยาศาสตร์ Bauhinia tomentosa ชื่อวงศ์ CASSALPINIACEAE ชื่อสามัญ Yellow Orchid Tree, Bell Bauhinia
สรรพคุณ ใบ : จะมี alkalcid พวก tannin ใช้ต้ม กินรักษาอาการไอ เนื่องจาก มี alkalcid ดอก : ใช้ผสมกับอื่น ๆ เป็นเครื่องยา รักษาอาการไข้ หรือดับพิษไข้ หรือเป็นยาระบาย ราก : ใช้ต้มกินน้ําเป็นยาขับลม หรือใช้โขลกผสมกับน้ํากินเป็นยารักษาอาการไข้
พืชจําพวกต้น ลีลาวดีขาว (กลุ่มพืชหอม) ชื่อวิทยาศาสตร์ Plumeria obtusa Linn. ชื่อสามัญ Evergreen Frangipani, Graveyard Flower ชื่อวงศ์ APOCYNACEAE
สรรพคุณ ฝัก : ใช้ฝนทาแก้ริดสีดวงทวาร
ลีลาวดีแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Plumeria rubar Linn. ชื่อสามัญ West Indian Red Jasmine ชื่อวงศ์ APOCYNACEAE
พืชจําพวกต้น เล็บครุฑด่าง ชื่อวิทยาศาสตร์ Polyscias spp. ชื่อวงศ์ ARALIACEAE ชื่อสามัญ Polyscias
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ปลูกประดับสวนเป็นแปลง ตัดแต่งทรงพุ่มได้ ปลูกริมถนน ริมทางเดิน
พืชจําพวกต้น วาสนา ชื่อวิทยาศาสตร์ Dracaena Fragrans Massangeana ชื่อวงศ์ AQAVACEAE (aqave) ชื่อสามัญ Cornstalk Plant
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ปลูกประดับสวน ปลูกริมถนน ริมทางเดิน มีดอกออกเป็นช่อสีขาวเหลือง กลิ่นหอม
พืชจําพวกต้น สตาร์แอปเปิ้ล ชื่อวิทยาศาสตร์ Chrysophyllum cainito L. ชื่อวงศ์ SAPOTACEAE ชื่อสามัญ Star apple
สรรพคุณ เนื้อหุ้มผลสุก : รับประทานเป็นผลไม้ มีรสหวาน ฉ่ําน้ํา เจริญอาหาร
พืชจําพวกต้น สนฉัตร ชื่อวิทยาศาสตร์ Aruacaria heterophylla ชื่อวงศ์ ARUCARIACEAE ชื่อสามัญ Nolfolk island pine ความเป็นมงคล คนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดปลูกต้นสนฉัตรไว้ประจําบ้าน จะทําให้เกิดความสนใจจากบุคคล ทั่วไป เพราะ สน คือการสนใจ เห็นใจ ในสิ่งที่ดีงามนอกจากนีย้ ังทําให้มีเกียรติและความสง่า
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ไม้ยืนต้นนิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและอาคาร สวนสาธารณะ
พืชจําพวกต้น เสลดพังพอนตัวผู้ (กลุ่มพืชถอนพิษ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Barleria lupulina Lindl. ชื่อวงศ์ ACANTHACEAE ชื่อสามัญ Hop Headed Barleria สรรพคุณ ราก : แก้ตาเหลือง หน้าเหลือง เมื่อยตัว กินข้าวไม่ได้ แก้เจ็บท้อง แก้ผิดอาหาร ถอนพิษงู พิษแมลงสัตว์กัดต่อย แก้ปวดฟัน ใบ : ถอนพิษแมลงสัตว์กัดต่อย แก้ลมพิษ รักษาเม็ดผื่นคันตามผิวหนัง แก้โรคเบาหวาน แก้ ปวดแผล แผลจากของมีคมบาด แก้โรคฝีต่างๆ รักษาโรคคางทูม แก้โรคไฟลามทุ่ง แก้ขยุ้มตีนหมา แก้ โรคงูสวัด รักษาโรคเริม สารสําคัญ ต้น พบ Iridiod glycoside, Acetyl barlerin , Barlerin, Shanzhiside methyl ester.
พืชจําพวกต้น สะเดา (กลุ่มแก้ไข้ ลดความร้อน) ชื่อวิทยาศาสตร์ Azadirachta indica A.Juss. var. siamensis Valeton ชื่อวงศ์ MELIACEAE ชื่อสามัญ Neem Tree
สรรพคุณ ใบอ่อน : รสขม แก้โรคผิวหนัง น้ําเหลืองเสีย และพุพอง ก้าน : รสขม แก้ไข้ บํารุงน้ําดี และแก้ร้อนในกระหายน้ํา ดอก : รสขม แก้พิษโลหิต พิษกําเดา แก้ริดสีดวง คันในลําคอ และบํารุงธาตุ เมล็ดและใบ : มีสาร azadirachtin ซึ่งใช้เป็นยาฆ่าแมลงศัตรูพืช โดยใช้สะเดาบ้าน ใบ ตะไคร้หอมและเหง้าข่าแก่ ชนิดละ 2 กก. บดละเอียด หมักค้างคืนกับน้ํา 1 ปีบ ฉีดพ่นในอัตราส่วน น้ํายา 300-500 ซีซี ต่อน้ํา 1 ปีบ
พืชจําพวกต้น สัก (กลุ่มยารักษาเบาหวาน) ชื่อวิทยาศาสตร์ Tectona grandis L.f. ชื่อวงศ์ LABIATAE ชื่อสามัญ Teak สรรพคุณ ใบ : รสเผ็ดเล็กน้อย รับประทานเป็นยาลดน้ําตาลในเลือด, บํารุงโลหิต รักษาประจําเดือนไม่ ปกติ แก้พษิ โลหิต, ขับลม ขับปัสสาวะ แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ, ทํายาอม แก้เจ็บคอ เนื้อไม้ : รสเผ็ดเล็กน้อย รับประทานเป็นยา ขับลม ขับปัสสาวะ ได้ดีมาก ใช้แก้บวม, บํารุง โลหิต แก้ลมในกระดูก แก้อ่อนเพลีย, แก้ไข้ คุมธาตุ, ขับพยาธิ รักษาโรคผิวหนัง ดอก : ขับปัสสาวะ
พืชจําพวกต้น สาวน้อยปะแป้ง ชื่อวงศ์ ARACEAE ชื่อสามัญ Dumb Cane ลักษณะทั่วไป เป็นพืชใบเลีย้ วเดี่ยว ลําต้นตั้งตรง อวบน้ํา แตกใบอ่อนตรงส่วนยอดของลําต้นที่ละใบ ใบมี รูปร่างยาวเรียวคล้ายใบพาย โคนใบมน ปลายใบเรียวแหลม มีดอกคล้ายกับหน้าวัว มีกาบห่อหุ้ม เป็น ดอกสมบูรณ์เพศ มียางเป็นพิษ เช่น ถูกผิวหนังแล้วทําให้คันมาก หากกินเข้าไปอาจอันตรายถึงแก่ชีวิต ได้ การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) เป็นไม้ประดับใบ
พืชจําพวกต้น โสกน้าํ ชื่อวิทยาศาสตร์ Saraca indica L. ชื่อวงศ์ FABACEAE ชื่อสามัญ Asoka tree สรรพคุณ ใบอ่อน : สามารถนํามาใช้แกงส้มได้ ดอก : บํารุงหัวใจ ขับเสมหะ การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ปลูกเพื่อให้ร่มเงากับตัวอาคาร
พืชจําพวกต้น หงอนไก่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Celosia argentea Linn. ชื่อวงศ์ AMARANTHACEAE
สรรพคุณ ราก : แก้หืด แก้ไข้ แก้ลมอัมพฤกษ์ บํารุงกําลัง แก้ไอละลายเสมหะ ก้านและใบ : แก้ริดสีดวงทวาร แก้ไอ แก้ผดผื่นคัน
พืชจําพวกต้น หนุมานนัง่ แท่น ชื่อวิทยาศาสตร์ Jatropha podagrica Hook.f. ชื่อวงศ์ EUPHORBIACEAE ชื่อสามัญ Australian Bottle Plant, Fiddle-leaved Jatropha, Gout Plant, Guatemala Rhubarb
สรรพคุณ ยาง : ยางทาบาดแผลที่ถูกของมีคม ทําให้เลือดหยุดไหล ดอก : แก้ริดสีดวงทวาร แก้โรคบิดที่ถ่ายเป็นมูกเลือด แก้ปวดศีรษะ แก้ตาแดง เมล็ด : แก้อาการท้องเสีย ขับพยาธิ แก้บิด แก้อุจจาระเป็นเลือด รักษาอาการ เลือดกําเดาออก รักษาโรคความดันโลหิตสูง แก้ผดผื่นคัน สาระสําคัญ ต้นมีสารจําพวก saponin และสารฝาดสมาน
พืชจําพวกต้น หนุมานประสานกาย (กลุ่มยาขับเสมหะ แก้ไอ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Schefflera leucantha R. Vig. วงศ์ Araliaceae
สรรพคุณ ใบสด : รักษาโรคหืด โรคแพ้อากาศ ขับเสมหะ รักษาโรคหลอดลมอักเสบ รักษาวัณโรคปอด แก้ไอ แก้อาเจียนเป็นเลือด อาจใช้ใบสดตําพอกแผลห้ามเลือด ห้ามเลือด
สารสําคัญ พบ Oleic acid, butulinic acid, D - glucose, D - Xylose, L – rhamnose
พืชจําพวกต้น หมากผู้หมากเมีย ชื่อวิทยาศาสตร์ Cordyline fruticosa (L.) Goeppert ชื่อวงศ์ AGAVACEAE ชื่อสามัญ Cordyline สรรพคุณ ใบ : เป็นยาแก้บิด ถ่ายเป็นมูกเลือด ปัสสาวะเป็นเลือด ไอเจ็บกระเพาะอาหาร ไอเป็นเลือด พอกหรือทา บริเวณที่เป็นบาดแผล ดอก : เป็นยาแก้วัณโรคปอด ไอ เป็นเลือด ปัสสาวะเป็นเลือด แ ละเป็นริดสีดวงทวาร ใช้พอก ห้ามเลือด แก้บวมอักเสบ ราก/หัว : ยาแก้บิด ลําไส้อักเสบ แก้ท้องเสีย และแก้ประจะเดือนมาไม่เป็นปกติ
พืชจําพวกต้น หว้า ชื่อวิทยาศาสตร์ Syzygium cumini (L.) Skeels ชื่อวงศ์ BORAGINACEAE ชื่อสามัญ Bo Tree, Sacred Fig Tree, Pipal Tree, peepul tree สรรพคุณ เปลือกต้น : ต้มน้ําดื่มแก้บิด อมแก้ปากเปือ่ ย เนื้อไม้ : ใช้ทําสิ่งปลูกสร้างทีอ่ ยูใ่ นร่ม ผลดิบ : แก้ท้องเสีย ผลสุก รับประทานได้ ใช้ทําเครื่องดื่ม มีรสเปรี้ยวอมฝาด สามารถนําไป ทําน้ําผลไม้ ไวน์เป็นเครื่องดื่มที่ให้สีม่วงกินแก้ท้องร่วงและบิด เมล็ด : มีสารช่วยลดน้ําตาลในเลือด แก้ท้องเสีย
พืชจําพวกต้น หางนกยูงฝรัง่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Delonix regia (Bojer) Raf. ชื่อวงศ์ LEGUMINOSAE / CASALPI-NIACEAE ชื่อสามัญ Flame Tree Royal Poinciana boyant.
สรรพคุณ ราก : นํามาต้มหรือทอดรับประทานกับอาหาร เป็นยาขับโลหิตในสตรี แก้อาการบวมต่างๆ ลํา ต้นนํามาฝนทาแก้พิษ ถอนพิษสัตว์ต่อยกัดได้ เมล็ดอ่อน : ของหางนกยูงฝรั่งนํามากินสดๆ ได้ สําหรับเมล็ดแก่ต้องนํามาทําให้สุกเสียก่อนจึงจะ ใช้กินได้ เพราะมีสารประกอบบางชนิดที่เป็นพิษ แต่จะถูกทําลายด้วยความร้อน
พืชจําพวกต้น หูกวาง (กลุ่มยาแก้บิด) ชื่อวิทยาศาสตร์ Terminalia catappa Linn. ชื่อวงศ์ COMBRETAEAE ชื่อสามัญ Indian Almond สรรพคุณ เปลือก : ใช้เปลือกต้น ซึ่งมีรสฝาด เป็นยาฝาดสมาน แก้ท้องเสีย บิด ผล : เป็นยาถ่าย ใบ : ขับเหงื่อ น้ํามัน : ที่บบี ได้จากเมล็ดใช้รักษา โรคเรื้อน
พืชจําพวกต้น อ้อยแดง (กลุ่มยาขับปัสสาวะ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Saccharum officinarum L. ชื่อวงศ์ Poaceae (Gramineae) ชื่อสามัญ Sugar cane สรรพคุณ ต้น : แก้อาการขัดเบา แก้ปัสสาวะพิการ แก้ไข้ตัวร้อน แก้พิษตานซาง บํารุงธาตุน้ํา แก้ร้อนใน กระหายน้ํา แก้เสมหะเหนียว ทําให้ชุ่มชื่นในลําคอ ในอก บํารุงกําลัง บํารุงหัวใจ ขับน้ําเหลือง แก้ช้ํา ใน รักษาโรคไซนัส น้ําอ้อย : รักษาโรคนิ่ว บํารุงหัวใจ ทําให้ชุ่มชื่นในลําคอ แก้เสมหะ แก้หืด ไอ ขับปัสสาวะ บํารุงกําลัง เจริญอาหาร เจริญธาตุ ผิวของต้นอ้อย : มี wax เอามาทํายา และเครื่องสําอาง สารสําคัญ น้ําอ้อย มี Cacium , Potassium, Magnesium, Phosphorus, Sulfur
พืชจําพวกต้น อินทนิลน้าํ ชื่อวิทยาศาสตร์ Lagerstroemia inermis Pers ชื่อวงศ์ LYTHRACEAE ชื่อสามัญ Queen's flower
สรรพคุณ ใบ : ใช้ใบต้มน้ํากินแก้ปัสสาวะขัด
พืชจําพวกเถา-เครือ พืชจําพวกเถา
พืชจําพวกเครือ
เลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น ตามรั้ว ตามพื้นดิน มีมือเกาะ มีดอกเดี่ยว และมีผลเดี่ยว
คล้ายพวกเถา แต่สามารถพยุง ลําต้นได้เอง มีดอกเป็นกระจุก มีลูก เป็นพวง มีมือเกาะหรือไม่มีก็ได้
พืชจําพวกเถา-เครือ ตําลึง ชื่อวิทยาศาสตร์ Coccinia grandis (L.) Voigt ชื่อวงศ์ CUCURBITACEAE ชื่อสามัญ Ivy Gourd สรรพคุณ ใบ : ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ แก้ตัวร้อน ดับพิษฝี แก้ปวดแสบปวดร้อน แก้คัน ดอก : แก้คัน เมล็ด ตําผสมน้ํามันมะพร้าวทาแก้หิด ราก : ดับพิษทั้งปวง แก้ตาฝ้า ลดไข้ แก้อาเจียน ทั้งเถา : แก้โรคเบาหวาน หัว ดับพิษทั้งปวง คุณค่าทางอาหาร ตําลึง 100 กรัม ประกอบไปด้วยโปรตีน 3.3 กรัม วิตามินบี1 0.17 มิลลิกรัม แคลเซียม 126 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 30 มิลลิกรัม ธาตุเหล็ก 4.6 มิลลิกรัม ไนอาซีน 1.2 มิลลิกรัม วิตามินซี 13 มิลลิกรัม ใยอาหาร 2.2 กรัม และเบต้าแคโรทีนสูงถึง 699.88 ไมโครกรัม มากกว่าฟักทอง และมันเทศซึ่งมีเบต้าแคโรทีน 225 และ 175 ไมโครกรัมตามลําดับ
พืชจําพวกเถา-เครือ บอระเพ็ด (กลุ่มแก้ไข้ ลดความร้อน) ชื่อวิทยาศาสตร์ Tinospora crispa (Linn.) ชื่อวงศ์ MENISPERMACEAE
สรรพคุณ เถา : ใช้เป็นยาแก้ไข้ ขับเหงื่อ แก้กระหายน้ํา แก้ร้อนใน โดยนําเถาสดขนาด 30-40 กรัม ต้มคั้นเอาน้ําดื่ม หรือต้มเคี่ยวกับน้ํา 3 ส่วนจนเหลือ 1 ส่วน ดื่มก่อนอาหารวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น หรือเมื่อมีไข้ นอกจากนี้ใช้เป็นยาขมเจริญอาหารด้วย สารสําคัญ เถาแก่ ได้สารกลุ่ม terpenoid เช่น Borapetoside A ,Borapetoside B, Borapetol A , Tinocrisposide เป็นต้น และสารกลุ่ม Alkaloids เช่น N-formylannonaine, N-acetylnornuciferine เป็นต้น
พืชจําพวกเถา-เครือ ปลังแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Basella alba Linn ชื่อวงศ์ BASELLACEAE ชื่อสามัญ Malabar Nightshade, East Indian Spinach, Ceylon Spinach สรรพคุณ ดอก ยอด และใบ : รสจืดเย็น เป็นยาระบาย เป็นผักลวกจิ้มน้ําพริก แต่งสี กลิ่น รสอาหาร แกงเลียง แกงส้ม แกงแค แกงปลา หรือนึ่งต้ม ใบ : รสหวานเอียน จืดเย็น เชื่อว่า แก้กลากเกลื้อน ผื่นคัน ขับปัสสาวะ ระบายท้อง แก้บิด ผลสุก : รสเย็น ใช้แต่งสีม่วงขนม เช่น ขนมบัวลอย สลิ่ม ราก : รสเย็นหวานเอียน เชื่อว่า แก้รังแค มือเท้าด่าง ท้องผูก ขับปัสสาวะ หล่อลื่นภายใน ทาถู นวดผิวหนังให้เลือดมาเลี้ยง
พืชจําพวกเถา-เครือ ฟักทอง ชื่อวิทยาศาสตร์ Cucurbita moschata Decne. ชื่อวงศ์ CUCURBITACEAE ชื่อสามัญ Pumpkin
สรรพคุณ เนื้อ : ใช้เป็นยาระบายอย่างอ่อน เยื่อภายในผลใช้พอกแก้ฟกช้ํา แก้ปวด เนื้อและเปลือก : มีเบต้า-แคโรทีน ที่ช่วยป้องกันมะเร็ง เนื้อฟักทองสามารถควบคุมระดับน้ําตาล ในเลือด ควบคุมความดันโลหิต บํารุงตับ ไต เมล็ดฟักทอง : มีแร่ธาตุฟอสฟอรัส สังกะสีสูง เหล็กรวมทั้งมีโพแทสเซียม แมกนีเซียม และ สังกะสี สามารถป้องกันการเกิดนิ่ว และใช้เป็นยาถ่ายพยาธิตัวตืด
พืชจําพวกเถา-เครือ ม่านบาหลี ชื่อวิทยาศาสตร์ Centella asiatica Urban ชื่อวงศ์ UMBELIFERAE
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) พันธุ์ไม้เลื้อย นิยมนําไปขึ้นซุ้มไม้ระแนง ให้ร่มเงา
พืชจําพวกเถา-เครือ รางจืด (กลุ่มพืชถอนพิษ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Thumbergia laurifolia Lindl. ชื่อวงศ์ ACANTHACEAE สรรพคุณ รางจืดที่มีประสิทธิภาพ คือรางจืดชนิดเถาดอกม่วง
รากและเถา : รับประทานแก้ร้อนใน กระหายน้ํา ใบและราก : ใช้ปรุงเป็นยาถอนพิษไข้ เป็นยาพอกบาดแผล น้ําร้อนลวก ไฟไหม้ ทําลายพิษยา ฆ่าแมลง พิษจากสตริกนินให้เป็นกลาง พิษจากดื่มเหล้ามากเกินไป หรือยาเบื่อชนิดต่างๆ เข้าสู่ร่างกาย (รากรางจืดจะมีตวั ยามากกว่าใบ 4-7 เท่า) คําเตือน การใช้รางจืดสําหรับถอนพิษยาฆ่าแมลง ยาพิษและสตริกนินนั้น ต้องใช้ยาเร็วที่สุดเท่าที่จําทําได้ จึงจะ ได้ผลดี ถ้าพิษยาซึมเข้าสู่ร่างกายมากแล้ว หรือทิ้งไว้ข้ามคืน รางจืดจะได้ผลน้อยลง
พืชจําพวกเถา-เครือ อัญชัน ชื่อวิทยาศาสตร์ Clitoria ternatea L. ชื่อวงศ์ LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE ชื่อสามัญ Blue Pea, Butterfly Pea สรรพคุณ รากต้นอัญชันดอกสีขาว : ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ ยาระบาย ดอกสีน้ําเงิน : ใช้เป็นสีแต่งอาหาร ขนม ใช้กลีบดอกสด ตําเติมน้ําเล็กน้อย กรองด้วยผ้าขาว บาง คั้นเอาน้ําออก จะได้น้ําสีน้ําเงิน (Anthocyanin) ใช้เป็น indicator แทนกระดาษ lithmus ถ้าเติมน้ํามะนาวลงไปเล็กน้อย จะกลายเป็นสีม่วง ใช้แต่งสีอาหารตามต้องการ มักนิยมใช้แต่งสี น้ําเงินของขนมเรไร ขนมน้ําดอกไม้ ขนมขี้หนู สารสําคัญ Anthocyanin เป็นสารสี ที่มีความสามารถในการต้านอนุมูลอิสระได้
พืชจําพวกหัว เหง้า พืชชนิดนี้ มีหัวหรือเหง้าฝังอยู่ในดิน ส่วนมากเป็นพืชล้มลุก เมื่อถึงฤดู ฝนจะแตกหน่อ เจริญงอกงามอย่างเต็มที่
พืชจําพวกหัว เหง้า กระดาด ชื่อวิทยาศาสตร์ Alocasia indica Schott. ชื่อวงศ์ ARACEAE ชื่อสามัญ Ear elephant, giant taro, ape, giant alocasia, pai สรรพคุณ เหง้า : ใช้เป็นยาระบายและขับปัสสาวะ
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) ใบสีเขียวขนาดใหญ่ เป็นไม้กระถางในอาคาร นิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและ อาคาร สวนสาธารณะ
พืชจําพวกหัว เหง้า เบิรด์ ออฟพาราไดซ์ ชื่อวิทยาศาสตร์ Strelitzia reginae Ait. ชื่อวงศ์ STRELITZIACEAE ลักษณะทั่วไป มีลําต้นใต้ดินเป็นเหง้า และชนิดที่มีลําต้นเหนือดินเห็นชัดเจน ใบเดี่ยว รูปหอกแกมขอบขนาน คล้ายใบกล้วย ปลายใบแหลม ดอกมีรูปทรงคล้ายนกที่กําลังกางปีก ผลมีรูปรี จะแห้งและแตก ภายใน มีเมล็ด 3 เมล็ด รูปกลม
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) มักใช้เป็นไม้ประดับ นิยมปลูกริมถนน ทางเดิน ตกแต่งสวนและอาคาร สวนสาธารณะ
พืชจําพวกหัว เหง้า เอือ้ งอินโด, เอือ้ งหมายนาง ชื่อวิทยาศาสตร์ Sostus speciosus (J.G. Koenig) Sm. ชื่อวงศ์ ZINGIBERACEAE ชื่อสามัญ Wild Ginger; Crepe Ginger; Malay Ginger; Spiral Flag; Common Spiral Ginger สรรพคุณ ก้านเอื้อง : ลนไฟ แล้วบิดเอาน้ําหยอดหู เพื่อรักษาหูเป็นน้ําหนวก สารสําคัญ เหง้ามีสารชื่อ Diosgenin ซึ่งมีฤทธิ์คล้ายฮอร์โมนเพศหญิง สารตัวนี้มีฤทธิ์เหมือนกับยาคุม ข้อห้าม ห้ามรับประทานเหง้าเอื้องหมายนาสดๆ ทั้งการใช้เป็นยาและเป็นอาหารเพราะมีพิษทําให้อาเจียนและ ท้องร่วง คนท้องไม่ควรใช้เพราะอาจทําให้แท้งจากการที่มีฤทธิต์ ้านการฝังตัวของตัว อ่อนที่ผนังมดลูก เมื่อ รับประทานเอื้องหมายนาอาจรบกวนรอบประจําเดือน
พืชจําพวกผัก พืชที่เป็นต้นเล็กๆ ต่ํา บางชนิดเป็นต้น บางชนิดเป็นกอ หรือเป็น พันธุ์ไม้เลื้อยทอดยอดไปตามพื้นดินหรือตามผิวน้ํา ผักมีที่เกิดทั้งในน้ําและบน บก
พืชจําพวกต้น กะเพรา ชื่อวิทยาศาสตร์ Ocimum sanctum L. ชื่อวงศ์ LABIATAE ชื่อสามัญ Holy basil, Sacred basil สรรพคุณ ใบและยอดกะเพรา : รักษาอาการแน่นจุกเสียด 1 กํามือ (น้ําหนักสดประมาณ 25 กรัม แห้ง) ประมาณ 4 กรัม ต้มเอาน้ําดื่ม เหมาะเป็นยาขับลมสําหรับเด็ก ใบสด : 3 ใบ ผสมเกลือบดให้ละเอียดละลายน้ําสุก หรือน้ําผึ้งหยอดให้เด็กอ่อนที่คลอดได้ ราว 2-3 วัน เป็นยาขับลม หรือรับประทานใบกะเพราสดทุกวันแก้โรคกระเพาะได้ สารสําคัญ กะเพรามีน้ํามันหอมระเหยมีฤทธิ์ขับลม, มี eugenol ซึ่งมีฤทธิ์ขับน้ําดี, มี ursolic acid ซึ่งมีฤทธิ์ ยับยั้งการหลั่ง histamine จาก mast cell
พืชจําพวกต้น คะน้า ชื่อวิทยาศาสตร์ Brassica alboglabra Bailey ชื่อวงศ์ BRASSICACEAE(CRUCIFEREAE - MUSTARD FAMILY) ชื่อสามัญ Chinese kale สรรพคุณ วิตามินบี วิตามินซี แคลเซียม ฟอสฟอรัสและเบต้าแคโรทิน ช่วยบํารุงสายตา และผิวพรรณ รวมถึงช่วยป้องกันโรคมะเร็ง เบต้าแคโรทีน 186.92 ไมโครกรัม/100 กรัม ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิด มะเร็งกระเพาะ อาหาร มะเร็งลําไส้ มะเร็งปอด และมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ และยังมีวิตามินซี ช่วยเสริมสร้างเนื้อเยื่อให้ ชุ่มชื้น และทําให้ระบบภูมิคุ้มกันโรคมีความแข็งแรงสมบูรณ์ แคลเซี่ยมช่วยเสริมสร้างกระดูก สารสําคัญ พบ กอยโตรเจน(goitrogen)ในคะน้า ซึ่งบริโภคมากๆทําให้ท้องอืด
พืชจําพวกต้น ตะไคร้ ชื่อวิทยาศาสตร์ Cymbopogon citratus (De ex Nees) Stapf. ชื่อวงศ์ POACEAE (GRAMINEAE) ชื่อสามัญ Lapine, Lemon grass, West Indian lemongrass
สรรพคุณ ตะไคร้ทั้งต้นรวมทั้งราก : รักษาอาการแน่นจุกเสียดจํานวน 5 ต้น สับเป็นท่อนต้มกับเกลือ ต้ม 3 ส่วน ให้เหลือ 1 ส่วน ดื่มครั้งละ 1 ถ้วยแก้ว ดื่ม 3 วัน จะหายปวดท้อง หรือ นําลําต้นแก่สดๆทุบพอแหลกประมาณ 40-60 กรัม ต้มเอาน้ําดื่ม สารสําคัญ มีน้ํามันหอมระเหยของตะไคร้ ช่วยขับลมจึงลดอาการแน่นจุกเสียด และมี menthol, camphor และ linalool ช่วยขับลม
พืชจําพวกผัก บัวบก (กลุ่มพืชถอนพิษ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Centella asiatica (Linn.) Urban ชื่อวงศ์ APIACEAE ชื่อสามัญ Asiatic Pennywort, Tiger Herbal
สรรพคุณ ใบสด : ใช้เป็นยาภายนอกรักษาแผลเปื่อย แผลไฟไหม้น้ําร้อนลวก โดยใช้ใบสด 1 กํามือ ล้างให้สะอาด ตําละเอียด คั้นเอาน้ําทาบริเวณแผลบ่อย ๆ ใช้กากพอกด้วยก็ได้ แผลจะสนิทและเกิด แผลเป็นชนิดนูน (keloid) น้อยลง สารที่ออกฤทธิค์ ือ กรด madecassic, กรด asiatic และ asiaticoside ซึ่งช่วยสมานแผลและ เร่งการสร้างเนื้อเยื่อ ระงับการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย ที่ทําให้เกิดหนองและลดการอักเสบ มี รายงานการค้นพบฤทธิ์ฆ่าเชื้อรา อันเป็นสาเหตุของโรคกลาก
พืชจําพวกผัก ผักกวางตุง้ ชื่อวิทยาศาสตร์ Brassica chinensis Jusl var parachinensis (Bailey) Tsen & Lee ชื่อวงศ์ Cruciferae ชื่อสามัญ Chinese Cabbage-PAI TSAI
สรรพคุณ กวางตุ้ง : ช่วยลด การเสี่ยงจากการเป็นโรคมะเร็งโรค กล้ามเนื้อเสื่อม และโรคเลือดหัวใจตีบ
คุณค่าทางอาหาร ผักกวางตุ้ง 100 กรัม ให้พลังงาน 16 กิโลแคลอรี ประกอบด้วยโปรตีน 1.2 กรัม คาร์โบไฮเดรด 3.2 กรัม น้ําตาล 1.4 กรัม ไขมัน 0.2 กรัม เส้นใย 1.2 กรัม โซเดียม 9 มิลลิกรัม
พืชจําพวกผัก ผักบุง้ ชื่อวิทยาศาสตร์ Ipomcea aquatica Forsk ชื่อวงศ์ CONVOLVULACEAE ชื่อสามัญ Swamp Morning Glory, Water Morning Glory สรรพคุณ ราก : ใช้ถอนพิษ แก้ผิดสําแดง แก้โรคตา แก้ตกขาวในสตรี ถอนพิษยาทั้งปวง ยอดอ่อน : ถอนพิษ รักษาริดสีดวงทวาร แก้เด็กเป็นหวัด ใบ แก้พิษขนของบุง้ รักษาริดสีดวง ทวาร ถอนพิษยาเบือ่ เมา ทั้งต้น : แก้เบาหวาน แก้ปวดศีรษะ แก้ผิวหนังผื่นคัน แก้กลากเกลื้อน เป็นยาระบาย แก้ไข้ แก้โรคนอนไม่หลับ ถอนพิษ แก้พิษเบือ่ เมา คุณค่าทางอาหาร ผักบุ้งขาว 100 กรัมให้พลังงาน 22 กิโลแคลอรี่ ประกอบด้วย เส้นใย 101 กรัม แคลเซียม 3 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 22 มิลลิกรัม เหล็ก 3 มิลลิกรัม วิตามินเอ 11447 IU วิตามินบีหนึ่ง 0.06 มิลลิกรัม วิตามินบีสอง 0.17 มิลลิกรัม ไนอาซิน 1.3 มิลลิกรัม วิตามินซี 14 มิลลิกรัม
พืชจําพวกผัก ผักปูเล่ ชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อวงศ์ ชื่อสามัญ
Brassica oleraceae L. cv. gr. Collard CRUCIFERAE Spinach
สรรพคุณ ใบ : มีเบต้า-แคโรทีน สารอาหารที่ร่างกายจะเปลี่ยนให้เป็นวิตามินเอ ใช้บํารุงดวงตา และ เสริมภูมิต้านทานร่างกายช่วยป้องกันมะเร็งและโรคหัวใจขาดเลือด คุณค่าทางอาหาร น้ํา 6.13% โปรตีน เถ้า 20.96%
24.50% ไขมัน 4.10% กาก 10.60% คาร์โบไฮเดรต 33.66%
พืชจําพวกต้น พริก ชื่อวิทยาศาสตร์ Capsicum frutescens L. ชื่อวงศ์ SOLANACEAE ชื่อสามัญ Chilli peppers, chili, chile หรือ chilli สรรพคุณ ผล : ใช้ปรุงรสอาหาร ช่วยเจริญอาหาร และรักษาอาการอาเจียน รักษาโรคหิด กลาก รักษาโรค บิด พริกมีวิตามินซีสูง เป็นแหล่งของกรด ascorbic ซึ่งสารเหล่านี้ ช่วยขยายเส้นโลหิตในลําไส้และ กระเพาะอาหารเพื่อให้ดูดซึมอาหารดีขึ้น ช่วยร่างกายขับถ่าย ของเสียและนําธาตุอาหารไปยังเนื้อเยื่อของ ร่างกาย สารสําคัญ พริกมีสารสําคัญ ได้แก่ Capsaicin และ Oleoresin ที่ทําให้เกิดรสเผ็ด
พืชจําพวกต้น มะเขือเปราะ ชื่อวิทยาศาสตร์ Solanum xanthocarpum Schrad. & Wendl. ชื่อวงศ์ SOLANACEAE ชื่อสามัญ Yellow berried nightshade สรรพคุณ ผล : ลดการบีบตัวของกล้ามเนื้อเรียบ ต้านมะเร็ง บํารุงหัวใจ ลดความดันเลือด, บรรเทาอาการ ของโรคเบาหวาน เนื่องจากมะเขือเปราะมีสรรพคุณคล้ายกับอินซูลิน ลดปริมาณน้ําตาลในเลือด, ช่วยขับ พยาธิ ลดการอักเสบ, ช่วยให้ระบบย่อยและระบบขับถ่ายทํางานดี คุณค่าทางอาหาร มะเขือเปราะ 100 กรัม ให้พลังงาน 39 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 1.6 กรัม ไขมัน 0.5 กรัม คาร์โบไฮเดรต 7.1 กรัม แคลเซียม 7 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 10 มิลลิกรัม เหล็ก 0.8 มิลลิกรัม ไทอะมิน 0.11 มิลลิกรัม ไนอะซิน 0.6 มิลลิกรัม ไรโบฟลาวิน 0.06 มิลลิกรัม น้ํา 90.2 กรัม วิตามินเอรวม 143 RE. วิตามินซี 24 มิลลิกรัม
พืชจําพวกต้น แมงลัก ชื่อวิทยาศาสตร์ Ocimum basilicum L. f. citratum Back. ชื่อวงศ์ APIACEAE (LABIATAE)
สรรพคุณ เมล็ด : นําเมล็ดแช่น้ําจนพองเต็มที่ก่อนรับประทาน ใช้แมงลักรักษาอาการท้องผูก ข้อควรระวัง ถ้าใช้เมล็ดแมงลักที่ยังพองตัวไม่เต็มที่ จะทําให้มีการดูดน้ําจากลําไส้เกิดอาการขาดน้ํา และอาจเกิด อาการลําไส้อุดตันได้โดยเฉพาะที่บดเป็นผง
พืชจําพวกต้น ยีห่ ร่า ชื่อวิทยาศาสตร์ Ocimum Gratissimum ชื่อวงศ์ APIACEAE ชื่อสามัญ Kawawya, Caraway Friut, Caraway Seed, Kummel,Caraway สรรพคุณ ใบ : ใบยี่หร่าอุดมไปด้วยวิตามินซีและแคลเซียม มีสรรพคุณช่วยในการขับเหงื่อ ซึ่งเป็นของ เสียออกจากร่างกาย ช่วยในการบํารุงธาตุ ขับลม แก้โรคเบื่ออาหาร แก้ปวดท้องเนื่องจากอาหารไม่ย่อย แก้ท้องอืด คลื่นไส้ โดยนํามาชงดื่มจนกว่าจะหาย น้ํามันหอมระเหย : มีฤทธิ์ระงับอาการเกร็งของลําไส้ ฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ คุณค่าทางอาหาร ธาตุเหล็กดี (2.7mg ต่อ 100 กรัม) แคลเซียมสูง (109mg ต่อ 100 กรัม) และอุปทานที่น่า ประทับใจของวิตามินต่อไปนี้แคโรทีน (4.7mg ต่อ 100 กรัม), กรดโฟลิค (100 ไมโครกรัม ต่อ 100 กรัม) และวิตามินซี (93.0mg ต่อ 100 กรัม)
พืชจําพวกต้น สะระแน่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Metha cordifolia Opiz. ชื่อวงศ์ LAMIACEAE ชื่อสามัญ Kitchen Mint, Marsh Mint
สรรพคุณ ทั้งต้น : ยาดับร้อน ถอนพิษไข้ ขับลม ขับเหงื่อ รักษาอาการ หวัดได้ และยังสามารถแก้อาการ ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อได้ ช่วยขับลมในกระเพาะ
สารสําคัญ ใบและลําต้นมีน้ํามันหอมระเหย ซึ่งประกอบด้วยสารเมนทอล (Menthol) ไลโมนีน (Limonene) นี โอเมนทอล (Neomenthol) เป็นต้น
พืชจําพวกหญ้า-เห็ด-ว่าน พืชจําพวกหญ้า ถือเป็นพันธุ์ ไม้ที่งอกเป็นต้น เป็นกอ และเป็นเถา มีทั้งเกิดบนบก ในน้ํา ตามหน้าผา
พืชจําพวกเห็ด เห็ดมี 2 จําพวก จําพวกที่รับประทานเป็น อาหารได้ และจําพวกที่เบื่อเมา รับประทานเป็นอาหารไม่ได้
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน ผู้เฒ่าเฝ้าบ้าน ชื่อวิทยาศาสตร์ Alocasia cucullata. (Scholt) ชื่อวงศ์ ARACEAE
ความเป็นมงคล เชื่อว่าว่านนางคุ้มเป็นว่านที่มีความมงคลทางด้านคุ้มครองป้องกันอันตราย ต่างๆ ถ้าปลูกไว้ในบ้าน จะมีคุณทางป้องกันไฟไหม้ได้ คือ จะคุ้มครองให้บ้านและผู้เป็นเจ้าของรอดพ้นจากการถูกไฟไหม้
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน ว่านกาบหอยแครง (กลุ่มยาแก้อาเจียน) ชื่อวิทยาศาสตร์ Tradescantia spathacea Stearn ชื่อวงศ์ COMMELINACEAE ชื่อสามัญ Oyster plant , White flowered tradescantia
สรรพคุณ ใบ : แก้ร้อนใน กระหายน้ํา แก้ไอ อาเจียนเป็นโลหิต แก้ฟกช้ําภายใน เนื่องจากพลัดตกจากที่ สูงหรือหกล้มฟาดถูกของแข็ง แก้บิด ถ่ายเป็นเลือด แก้ปัสสาวะเป็นเลือด ดอก : รสชุ่มเย็น ต้มกับเนื้อหมูรับประทาน ใช้ขับเสมหะ แก้ไอแห้งๆ แก้อาเจียนเป็นโลหิต เลือดกําเดาออก ห้ามเลือด แก้ปัสสาวะเป็นเลือด แก้ไอเป็นเลือด แก้บิดถ่ายเป็นเลือด
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน ว่านนกคุ้ม ชื่อวิทยาศาสตร์ Eurycle ambeinensis (Loud) ชื่อวงศ์ AMARYLLIDACEAE
ความน่าเชื่อถือ ปลูกไว้ในบ้านให้คุณในทางป้องกันภัยต่างๆโดยเฉพาะป้องกันอัคคีภัยได้ศักดิส์ ิทธิ์ยิ่งนัก
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน ว่านมหากาฬ (กลุ่มพืชถอนพิษ) ชื่อวิทยาศาสตร์ Gynura pseudochina DC. var. hispida Thv. ชื่อวงศ์ ASTERACEAE สรรพคุณ รากและใบสด ใช้ตํา พอกแก้ปวดบวมจากแมลงสัตว์กัดต่อย ถอนพิษปวดแสบ ปวดร้อน ใช้ใบ สดทดลองกับผู้ป่วยโรคเริมและงูสวัด สรุปว่า สารสกัดจากใบทําให้อัตราการกลับมาเป็นใหญ่ของโรค ลดลง
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน ว่านลิน้ มังกร ชื่อวิทยาศาสตร์ Senseviera thyrsiflora Thunb. ชื่อวงศ์ LILIACEAE
สรรพคุณ ใบ : รสเย็น ตําพอกบาดแผล แก้พษิ ตะขาบแมงป่องถอนพิษอักเสบปวดบวม ถอนพิษ ต่างๆ
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน เสน่หจ์ นั ทน์เขียว ชื่อวิทยาศาสตร์ Homalomena spp. ชื่อวงศ์ ARACEAE
เสน่หจ์ นั ทน์แดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Homalomena rubescens ชื่อวงศ์ ARACEAE ลักษณะทั่วไป ว่านที่เกิดจากหัวที่อยู่ใต้ดิน ลําต้นโผล่ขึ้นมาเหนือดิน มีลักษณะเป็นกอกลม ความเป็นมงคล ว่านเสน่ห์จันทน์ จะเป็นมงคลในเรื่องของมหานิยม ถ้าปลูกไว้ในบริเวณบ้าน ก็จะเป็นศรีมี เสน่ห์แก่ครอบครัว ผู้ใดจะคิดบุกเข้ามากระทําการร้ายใดๆ ก็จะไม่สําเร็จและจะทําให้ผู้ที่คิดร้ายนั้นกลับมี จิตเมตตาขึ้นมาแทน
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน ว่านหางจระเข้ ชื่อวิทยาศาสตร์ Aloe vera Linn. var chinensis (Haw.) Berg ชื่อสามัญ Aloe ชื่อวงศ์ ALOACEAE สรรพคุณ วุ้นใส ปิดพอกรักษาแผลสด แผลเรื้อรัง แผลไฟไหม้น้ําร้อนลวก แผลไหม้เกรียมจากแสงแดด และการฉายรังสี วุ้นสดกินรักษาแผลในกระเพาะอาหารได้ดี และใช้เป็นส่วนผสมในเครื่องสําอางหลาย ประเภท น้ํายางสีเหลืองจากใบ - เคี่ยวให้แห้ง เรียกว่า "ยาดํา" เป็นยาระบายชนิดเพิ่มการบีบตัวของ ลําไส้ใหญ่ สารสําคัญ กลัยโคโปรตีน ชื่อ aloctin A ซึ่งมีฤทธิ์ลดการอักเสบ และเพิ่มการเจริญทดแทนของเนื้อเยื่อ บริเวณที่เป็นแผล แต่มีข้อเสีย คือ สลายตัวได้ง่ายเมื่อถูกความร้อน
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน หญ้าขน ชื่อวิทยาศาสตร์ Brachiaria mutica (Forsk.) Stapf ชื่อวงศ์ POACEAE ชื่อสามัญ Paragrass, Buffalo grass, Panicum grass
ประโยชน์ ใช้เป็นอาหารสัตว์ ให้กากใยสูง โดยหญ้าขนสดจะมีวิตามินซีสูงกว่าหญ้าขนแห้ง
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน หญ้าใต้ใบ ชื่อวิทยาศาสตร์ Phyllanthus urinaria L. ชื่อวงศ์ EUPHORBIACEAE ชื่อสามัญ Chamber Bitter
สรรพคุณ ทั้งต้น แก้ไข้ทุกชนิด รักษาริดสีดวงทวาร กามโรค ปวดท้องดีซ่าน ท้องเสีย และบิด และ ลด ความดันโลหิต ใบอ่อน แก้ไอสําหรับเด็ก
พืชจําพวกหญ้า เห็ด ว่าน หญ้าน้าํ นมราชสีห์ ชื่อวิทยาศาสตร์ Euphorbia hirta L. ชื่อวงศ์ EUPHORBIACEAE ชื่อสามัญ Garden Spurge
สรรพคุณ ทั้งต้น : รสฉุน เปรี้ยว เย็นจัด ใช้ดับร้อน แก้พษิ ขับน้ํานม แก้ชื้น ผดผื่นคัน ลําไส้อักเสบ เฉียบพลัน บิดจากแบคทีเรีย หนองใน ปัสสาวะเป็นเลือด ฝีในปอด ฝีท่เี ต้านม ฝีพิษบวมแดง ขา เป็นกลาก เน่าเปื่อย ยาง : ใช้กัดหูด ตาปลา
พืชสมุนไพร... ...เพิ่มเติม...
.... พืชสมุนไพรไม้ประดับ เช่น หม้อข้าวหม้อแกงลิง (Insectivorous Plant) พวงไข่มุก น้อยหน่า ฝรั่ง สับปะรด พืชสมุนไพรในครัวเรือน เช่น มะกรูด พริกไทย ขมิ้น
ขอบคุณค่ะ