Nieuwsbrief over ICT in de zorg | 6 | Dinsdag 16 oktober 2012 | www.zorgvisie.nl
Stelling
Bestuurders zijn te passief met e-health ➔ Praat mee op LinkedIn
‘ICTstandaarden in de zorg’ Informatie over ictstandaarden in de zorg is in de praktijk lastig te vinden. Vaak is het onduidelijk wat men bijvoorbeeld met een bepaalde standaard kan doen en wat de relatie is met andere standaarden. Het boek ‘ICT-standaarden in zorg’, geschreven door experts uit de zorgsector, wijst de weg in het doolhof van de meest gangbare standaarden. Naar aanleiding van inhoudelijke lezersreacties op de eerste druk zijn drie nieuwe standaarden aan de tweede druk toegevoegd: GS1, PALGAthesaurus en Omaha Systeem. De tweede druk kunt u downloaden of bestellen.
1/6
Bestuurders ggz te passief bij e-health Bestuurders in de ggz hebben grote verwachtingen van de toepassingen van e-health in de ggz, maar ze pakken onvoldoende hun bestuurlijke rol op bij de invoering. Dat blijkt uit nog niet gepubliceerd onderzoek van promovendus Maarten Janssen en hoogleraar Kim Putters van het instituut Beleid en Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit. Op het lustrumcongres van het iBMG op 4 oktober in Rotterdam lichtten ze alvast een tipje van de sluier. Ze constateren op basis van een enquête onder ggz-bestuurders en diepte-interviews dat er een kloof is tussen de verwachtingen van bestuurders en de ontwikkelingen in de praktijk. Bestuurders verwachten dat e-health de oplossing is voor veel problemen in de ggz. Ze zien het als dé remedie voor kostenbesparingen en het stimuleren van zelfredzaamheid van patiënten.
Andere manier van werken Maar de bestuurders laten de invoering over aan ondergeschikten. Ze bemoeien zich niet met de organisatie en financiën en denken dat het vanzelf wel goed komt. Putters benadruk dat dit geen on-
wil is van bestuurders. ‘Ze willen de professionals niet lastig vallen, maar ze zijn zich onvoldoende bewust van de weerstand onder behandelaren tegen de invoering van e-health. Die denken vaak, al of niet ten onrechte, dat e-health bovenop het andere werk komt. Terwijl het de bedoeling is dat e-healthtoepassingen in plaats van bestaande behandelingen komen. Het vereist een andere manier van werken.’
Samenspel Putters vindt dat bestuurders hun rol moeten pakken bij de organisatie van e-health. Zij gaan immers over organisatie en financiën. ‘Bestuurders moeten hun professionals ruimte geven om te experimenteren met nieuwe vormen van zorgverlening. Ze moeten in hun instelling de discussie aangaan over wat eigenlijk goede zorg is en wat patiënten daarvan vinden. Ze zouden moeten proberen daarbij een open houding in de instelling naar de buitenwereld te bewerkstelligen. Bestuurders kunnen die dialoog organiseren en ervoor zorgen dat professionals met e-health nieuwe zorgvormen kunnen ontwikkelen. Samenspel tussen bestuurders en professionals is daarbij van belang.’ (Bart Kiers)
2/6
6 | Dinsdag 16 oktober 2012
achtergrondverhaal
column
NEN7510: zucht of zegen? De nieuwste versie van de norm NEN7510 voor informatiebeveiliging in de zorg dateert van oktober 2011. Deze versie vervangt de voorgaande versies alsmede de normen NEN7511-1, NEN7511-2 en NEN7511-3. De nieuwste versie is een substantiële verbetering ten opzichte van de oude versie. Zo is in de nieuwe NEN7510 aandacht voor de inrichting van het managementsysteem voor informatiebeveiliging (ISMS) en voor risicomanagement. ISMS heeft een prominente plaats gekregen en wordt in separate paragrafen uitgebreid behandeld. Per fase (Plan, Do, Check en Act) is beschreven welke stappen genomen moeten worden. Met de nieuwe norm kan daardoor een goede basis worden gelegd voor de inrichting van een managementsysteem, waarmee de informatiebeveiliging doorlopend wordt gecontroleerd op mogelijke verbeteringen.
Inrichting De inrichting van een ISMS is als verplichting opgenomen in de norm. De beheersmaatregelen die behandeld worden, zijn niet verplicht en alleen van toepassing als de uitkomsten van een risicoanalyse aanleiding geven tot de maatregelen. Niet alleen het managementsysteem, maar ook risicomanagement heeft - terecht - een prominentere plaats gekregen. De nieuwe
NEN7510 behandelt twee vormen van risicoanalyse: de integrale risicoanalyse waarin alle aspecten van informatiebeveiliging de revue passeren en de objectrisicoanalyse van ‘losse’ objecten. De laatste komt met name aan de orde als NEN7510 vraagt om ‘passende’ maatregelen. Je zal dan moeten nagaan wat niet passend is en dat doe je via een objectrisicoanalyse. Risicomanagement - mits organisatiebreed uitgevoerd - zorgt voor een beter bewustzijn van dreigingen en de noodzaak tot het treffen van maatregelen. Niet voor niets had risicoanalyse ook bij de NEN7510-audits, zoals deze bij ziekenhuizen in 2010 conform het NVZ Toetsingsreglement Informatiebeveiliging versie 19-04-2010 zijn uitgevoerd, een prominente plaats.
Onderverdeling In de nieuwe norm is in lijn met ISO27002, een duidelijke onderverdeling gemaakt per hoofdbeveiligingscategorie. Wie goed met ISO27001 en ISO27002 uit de voeten kan, kan direct aan de slag met NEN7510. Lees het complete achtergrondartikel met daarin: Wat zijn de verbeteringen ten opzichte van de oude versie, hoe pas je de norm toe en wat is het nut van NEN7510 audits? Rein de Vries, senior consultant en partner, en André van Soest, adviseur bij LBVD
Data-uitwisseling De principes van een Picture Archiving Communication System (PACS) werden voor het eerst besproken begin jaren tachtig. Tien jaar later is het systeem gecommercialiseerd binnen de radiologie afdeling met als doel any image, anytime, anywhere. In veel ziekenhuizen ontbreekt een zogeheten Vendor Neutral Archive (VNA), een centrale opslagplaats, waar data veilig kunnen worden opgeslagen op basis van internationale IT-standaarden. Het biedt een ziekenhuis controle over eigen data en de mogelijkheid om data eenvoudig uit te wisselen. De meeste PACS-systemen zijn gesloten systemen. Hierdoor zijn ziekenhuizen bij de keuze voor een nieuwe PACS-leverancier gedwongen een migratieproject uit te voeren. Dat kan gemakkelijk uitgroeien tot een grote kostenpost. Door data in VNA-standaardformaten te bewaren, worden toekomstige migraties eenvoudig. Een VNA maakt de consolidatie van alle (medische) documenten mogelijk en creëert een centrale toegangspoort voor PACS-systemen, EPD en zorgportalen. Het voorkomt daarmee complexe en dure point-to-pointintegraties, zodat er volledige toegang is tot alle patiëntgegevens. GeoffreyFoekema, Healthcare Lead bij Hitachi Data Systems
3/6
6 | Dinsdag 16 oktober 2012
Quotes
@meddr
Mooi document met 200 gezondheidsapp’s verzameld beschreven en beoordeeld #pdf #apps @melvinsamsom
Electronisch Patients Dossier van EPIC bevat de gegevens van 30% van alle Amerikanen! Dit is de Google of Facebook van de EPDs!
Tablets en smartphones in thuiszorg succesvol Cliënten en medewerkers van VitrasCMD zijn enthousiast over smartphones en tablets in de thuiszorg. De medewerkers moesten kijken of deze hulpmiddelen een bijdrage leveren om cliënten zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Van de zorgmedewerkers is 96 procent positief: ‘Het is fijn om samen met de cliënt een wandelstok of hooglaagbed uit te zoeken. We kunnen foto’s laten zien en meteen het juiste item bestellen. Ook de maaltijdservice kunnen we direct online regelen.’
Haken en ogen aan centrale opslag van patiëntgegevens in Big Data Het centraal opslaan van ‘Big Data’ zonder toestemming van de patiënt is niet zomaar toegestaan. Evert-Ben van Veen van MedLawconsult stelt dit in reactie op het rapport ‘Big Data in de zorg: geheimhouding en privacy’ ten behoeve van het Almere DataCapital initiatief. De voornaamste conclusie van het rapport is dat centrale opslag bij een ‘beheerder’ goed mogelijk is zonder uitdrukkelijke toestemming van de patiënt en dat aldus ‘big data’ kunnen worden verkregen voor wetenschappelijk onderzoek en ‘commerciële doelen’. Maar wie op basis van dit rapport zijn systemen inricht, loopt grote kans om onrechtmatig te handelen, waarschuwt Van Veen.
‘Beheerder’, verantwoordelijke, bewerker Zo spreekt het rapport spreekt van ‘‘beheerder’. Dat is of een bewerker of een verantwoordelijke in de zin van de Wet bescherming persoonsgegevens (WBP). Wanneer bijvoorbeeld de ‘beheerder’ zelf zou kunnen bepalen hoe de data voor onderzoek worden gebruikt, in plaats van elk van deelnemende zorginstellingen afzonderlijk, is deze volgens Van Veen geen bewerker meer maar verantwoordelijke. De toestemming van de patiënt voor het onderbrengen bij Almere DataCapital is dan in beginsel noodzakelijk. Bekijk het volledige artikel voor de overige opmerkingen van Van Veen en bijhorende rapporten.
GGZ Friesland behandelt patiënten met Surface-tafel MindUp, het onderdeel van GGZ Friesland voor de intramurale langdurende zorg, gaat patiënten behandelen met de surface-tafel van Microsoft. Dit is een tafel met een ingebouwd beeldscherm en computer, een product van Microsoft. Het tafelblad is een beeldscherm met Touchscreen, waar je met meerdere mensen omheen kunt zitten. GGZ Friesland stelt dat er een hele nieuwe manier van communiceren bestaat wanneer een persoonlijk begeleider samen met een patiënt aan de Surface-
tafel gaat zitten om de mogelijkheden in het proces van rehabilitatie te bespreken en realistisch te visualiseren wat de patiënt kan doen om aan zijn eigen doelen te werken. MindUp heeft eigen software ontwikkeld, waarmee de patiënt kan bekijken welke mogelijkheden voor dagbesteding er zijn die aansluiten bij eigen doelstellingen uit het begeleidingsplan. Middels een agenda kan de patiënt een weekprogramma invullen. Hiermee wordt het zowel voor de patiënt als de persoonlijk begeleider inzichtelijk aan welke doelen wordt gewerkt en wat de vorderingen zijn.
4/6
6 | Dinsdag 16 oktober 2012
media
Toyota’s Partner Robot
Agenda
➔ Congres: Online Hulp 1 november 2012 Beatrix Theater Utrecht Congres over o.a. e-health, e-mailhulp en mobile health
➔ Medicatieoverdracht buiten onze landsgrenzen 22 oktober 2012 Nictiz, Den Haag Internationale sprekers delen kennis over medicatieoverdracht en ict De Partner Robot van Toyota wordt gedemonstreerd in de video. De compacte robot kan mensen met een handicap assisteren bij het oprapen van spullen of het sluiten van de gordijnen. De robot is te besturen via smartphone, tablet of spraak. Zorgverleners kunnen de robot op afstand besturen en communiceren met cliënten. ➔ Bekijk de video
➔ Masterclass: EPD en E-Health 8 november 2012 – 16 mei 2013 Zeist Over het EPD en andere ict-toepassingen in de zorg
advertentie (klik hier voor de website)
ICT Zorg congres 2012 Dinsdag 6 november 2012 | van 09:00 tot 16:45 uur | ReeHorst, Ede
Big Data! – De weg naar kostenreductie en verhoging van zorgkwaliteit De grootste uitdaging voor de zorgsector is om ervoor te zorgen dat de zorgkosten binnen de perken blijven zonder te tornen aan de zorgkwaliteit. ICT kan een grote rol spelen om deze uitdagingen te verwezenlijken. Op dit moment is 80% van de enorme hoeveelheid data in de zorg zoals patiëntinformatie ongestructureerd. We weten dus niet wat we weten. Slimme analyse van Big Data en structurering ervan kan tot verhoging van kwaliteit en tot kostenreductie leiden. • Hoe gebruikt u Big Data voor een optimale business intelligence? • Hoe kunt u zorgkwaliteit verhogen en zorgkosten verlagen? • Met welke belemmeringen en privacyvraagstukken moet u rekening houden? Dit en meer komt aan bod tijdens het ICT Zorg congres 2012. Tevens wordt de spider award 2012 uitgereikt aan het meest innovatieve ict-project in de Nederlandse gezondheidszorg.
Kijk voor het programma en inschrijven op www.reedbusinessevents.nl/bigdata Initiatiefnemers
5/6
6 | Dinsdag 16 oktober 2012
meer zorgvisie & ict
Zorgvisie ict magazine
Zorgvisie Magazine
Zorgvisie Special
Zorgvisie Executive
Managers en beleidsmakers blijven up-to-date op ICTgebied met Zorgvisie ict.
Het magazine voor beleid en management in de zorg verschijnt maandelijks.
Eenmaal per jaar verschijnt een glossy gewijd aan één thema.
Tweewekelijkse uitgave exclusief voor zorg bestuurders.
direct naar > Abonneren
Zorgvisie e-nieuwsbrief
Website
ZorgvisieBanen.nl
Elke werkdag nieuws en een speciale zondageditie.
De website Zorgvisie.nl is hét online platform voor zorgmanagers.
Op de online vacaturebank kunnen managers in de zorg terecht voor actuele vacatures.
Congressen Reed Business Events organiseert in samenwerking met Zorgvisie congressen voor bestuurders en managers in de zorg met een actueel en informatief inhoudelijk programma, uitgaande van een origineel concept.
colofon
Eric Bassant Hoofdredacteur bassant@zorgvisie.nl 020 515 97 04
Peter Kloppenburg Eindredacteur eindredactie@zorgvisie.nl 020 515 95 30 / 97 41
Mark van Dorresteijn Redacteur dorresteijn@zorgvisie.nl 020 515 97 31
Ben Konings Uitgever Twin Media bv Vormgeving
Op gebruik van deze nieuwsbrief zijn de volgende regelingen van toepassing: Gebruiksvoorwaarden en Privacystatement © Reed Business bv. Auteursrecht voorbehouden
adverteren
Adverteren in deze Zorgvisie ict–nieuwsbrief Reed Business Rewina Ratiram Accountmanager binnendienst rewina.ratiram@reedbusiness.nl 020 515 98 55 Reed Business Marc Nühn Accountmanager marc.nuhn@reedbusiness.nl 06 5169 5227