executive
6 min
1/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 20 | Donderdag 13 december 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
benchmark
rapporten
Patients’ preferences matter
in het kort • Hoe minder artsen per 1000 inwoners, hoe hoger de inkomens • In 2009 waren Nederlandse medisch specialisten groot verdieners
‘Als je alle specialisten in loondienst doet, zoals in Engeland, gaan ze bijklussen in het private circuit’ Lucy Kok, hoofd onderzoek zorg bij SEO Economisch Onderzoek
Kostprijsonderzoek Opleiding tot Medisch specialist Reed/Bert Jansen
> Lees verder op pagina 2
ANP/Lex van Lieshout
Duitse medisch specialisten werken het hardst, maar verdienen minder dan hun Engelse en Nederlandse collega’s. Dat blijkt uit vergelijkend onderzoek van SEO Economisch onderzoek.
The King’s Fund Stop the silent misdiagnosis, 2012 > Lees de samenvatting op pagina 3 > Download het hele rapport ANP/Koen Suyk
Engelse specialisten verdienen het meest
Berenschot De resultaten en inzichten van de onderzoeken 2009-2012 gebundeld, november 2012 > Lees de samenvatting op pagina 5 > Download het hele rapport
buitenland
Patiëntveiligheid is gebaat bij continïteit in de leiding Ter gelegenheid van de kwaliteitsaccreditatie van Joint Commission International voor het AMC was vice-voorzitter Paul vanOstenberg in Amsterdam. Hij vertelt over leiderschapsissues die over de hele wereld spelen. > Lees verder op pagina 4
in het kort • De houding van leidinggevenden en bestuurders is moeilijk te veranderen • Het kost de leiding anderhalf tot twee jaar om iedereen mee te krijgen voor uitmuntende patiëntveiligheid
Aanmelden
‘Het zijn de ziekenhuizen met te veel bestuurswisselingen die worstelen met patiëntveiligheid’
Wilt u eens in de twee weken Zorgvisie Executive ontvangen? Ga naar www.zorgvisie.nl/executive
Paul vanOstenberg, Joint Commission International
executive
5 min
2/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 20 | Donderdag 13 december 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
benchmark
Engelse specialisten verdienen het meest Medisch specialisten in Engeland en Nederland zijn de best verdienende artsen in Europa. De Duitse artsen maken meer uren, maar hun inkomen is lager. Dat blijkt uit onderzoek van SEO Economisch Onderzoek. SEO Economisch Onderzoek heeft op verzoek van het ministerie van VWS berekend hoe de inkomens van medisch specialisten in Nederland zich verhouden tot die van hun Europese collega’s. Daarvoor heeft SEO gekeken naar de medisch specialisten in België, Denemarken, Duitsland, Engeland en Frankrijk. Van deze landen zijn cijfers (uit 2009) van de Organisatie voor Economische samenwerking en Ontwikkeling (OESO) beschikbaar. De vergelijking van de OESO-cijfers is echter niet helemaal betrouwbaar, omdat de manier waarop het bruto-inkomen wordt bepaald verschilt. SEO heeft de OESO-cijfers gecorrigeerd. Hoogste inkomen Volgens de OESO-cijfers behoren de inkomens van Nederlandse medisch specialis-
ten tot de hoogste ter wereld. Ook na correctie van de OESO-cijfers hebben de Nederlanders in 2009 nog veruit het hoogste inkomen: gemiddeld 195.471 euro. Dat is het gemiddelde van medisch specialisten in loondienst en vrijgevestigden. 2009 was voor de Nederlandse medisch specialisten echter een bijzonder jaar. Door de invoering van het dbc-bekostigingssysteem in 2008 en 2009 steeg hun inkomen sterk. Om de kosten te beheersen, heeft de overheid in 2010 en 2011 de dbc-tarieven verlaagd en in 2012 een omzetplafond ingevoerd. Om een goede vergelijking met de andere landen mogelijk te maken, heeft SEO daarom voor Nederland een correctie voor 2012 gemaakt. Dan komen de Nederlanders iets lager uit dan hun Engelse collega’s: respectievelijk 170.000 euro en ruim 175.000 euro (zie figuur). Bijklussen Dat de Engelse dokters zo veel verdienen is opmerkelijk. Zij zijn immers allemaal in loondienst. Zij vullen hun salaris en masse aan met werk in de particuliere sector.
Om de kosten te beheersen, is alle medisch specialisten in loondienst dus geen goede optie, concludeert Lucy Kok, hoofd onderzoek zorg bij SEO Economisch Onderzoek. ‘Dat is een te knellend regime. Je ziet in Engeland dat medisch specialisten dan gaan bijklussen in het private circuit.’ Relatieve schaarste Opvallend is dat de Duitse medisch specialisten de meeste uren maken, maar
niet het meeste verdienen. Bepalend voor de hoogte van het inkomen lijkt de relatie tussen het aantal medisch specialisten per 1000 inwoners. In de landen met de laagste inkomens, Duitsland en Denemarken, zijn er respectievelijk 2,4 en 2,3 medisch specialisten per 1000 inwoners. In Engeland en Nederland zijn die cijfers respectievelijk 0,91 en 0,98. De relatieve schaarste van artsen geeft hun een sterkere onderhandelingsmacht. Dat leidt tot hogere tarieven en hogere inkomens. (bk)
executive
4 min
3/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 20 | Donderdag 13 december 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
rapport
ANP/Koen Suyk
Patients’ preferences matter
The King’s Fund Stop the silent misdiagnosis > Lees de hele publicatie
Recensie Innovatief gehalte Praktische bruikbaarheid Leesbaarheid Vormgeving
Quote
‘There are wide gaps between what patients want and what doctors think patients want’
samenvatting
Stop ongewenste behandelingen Veel patiënten zouden een andere behandeling kiezen als ze goed geïnformeerd waren. Hun voorkeuren voorbijzien, richt net zoveel schade aan als medisch onjuiste diagnosen. Een 78-jarige vrouw ondergaat vanwege kanker een borstamputatie. Ze wilde eigenlijk geen operatie en krijgt nog meer spijt als ze achteraf hoort over medicijnen die tumorgroei kunnen afremmen. Er is dus een verkeerde diagnose gesteld, namelijk van haar voorkeur. In tegenstelling tot medisch onjuiste diagnosen wordt dit niet als probleem erkend: het is een silent misdiagnosis. Cijfers nodig Britse onderzoekers van het Dartmouth Center for Health Care Delivery Science betogen dat de National Health Service actie moet ondernemen tegen deze ‘stille misdiagnose’. Allereerst zijn cijfers nodig over de omvang van het probleem. Daartoe moeten willekeurig geselecteerde patiënten, voordat hun behandeling begint, een ‘lekenspoedcursus’ krijgen over de voor- en na-
delen van alle behandelopties. Het percentage dat daarna kiest voor een andere optie, is het percentage dat tot nu toe een ongewenste behandeling krijgt. Daarnaast kan een hogere wettelijke lat voor informed consent helpen, waarbij documentatie moet tonen dat de patiënt de diverse opties begrijpt. Keuzehulpen Uiteindelijk moeten er uitgebreide en actuele keuzehulpen komen voor patiënten. Tot die er zijn, kunnen eenvoudiger beslishulpen helpen in het gesprek met de dokter. Ook kunnen andere professionals, zoals verpleegkundigen, patiënten informeren. Artsen moeten gaan vragen naar de algemene gezondheidsvoorkeuren van hun patiënten. De auteurs stellen voor een vragenlijst te ontwikkelen over bijvoorbeeld kwaliteit versus lengte van leven en de houding tegenover experimentele therapieën. De uitkomst komt in het patiëntendossier en kan dienen als vertrekpunt voor gesprekken over behandelopties. Daarnaast hebben artsen kennis nodig van voorkeuren van groepen patiënten. Zo
menen dokters dat 71 procent van de borstkankerpatiënten het behoud van hun borst als topprioriteit ziet, terwijl dit in feite 7 procent is. Vier van de tien mannen met onschuldige plasklachten kiezen niet voor een operatie als ze horen dat deze seksuele problemen kan veroorzaken. Het is zaak om in medische opleidingen veel meer aandacht te besteden aan het stellen van ‘voorkeurdiagnosen’. De auteurs vinden dat variatie in behandelingen tussen artsen (praktijkvariatie) ten onrechte doorgaat voor het grote probleem in de gezondheidszorg. Verschillen zijn juist goed als ze voortkomen uit de voorkeuren van patiënten: ‘Two patients who present identical health states should not always be given the same treatment.’ Standaardisering is een garantie voor onjuiste diagnosen van patiëntenvoorkeuren, is hun prikkelende stelling. (kk) > Zie ook www.kingsfund.org.uk > Op 28 maart organiseert Zorgvisie het congres ‘Stop de verspilling - De weg naar gepast zorggebruik’. Meld u nu alvast aan.
executive
3 min
4/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 20 | Donderdag 13 december 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
buitenland
advertentie
‘ Leiders moeten kwaliteit uitdragen in woord en daad’ Vice-voorzitter Paul vanOstenberg van Joint Commission International deed deze week Nederland aan, waar het Amsterdamse AMC als eerste het gouden zegel behaalde van JCI: dé internationale accreditatie voor veilige ziekenhuiszorg. In 53 landen over de hele wereld gebruikt de JCI dezelfde set richtlijnen om de kwaliteit van zorg te beoordelen. VanOstenberg, bij JCI verantwoordelijk voor International Accreditation and Standards, weet precies waar de verschillen zitten, maar overeenkomsten zijn er ook. Overal ter wereld is de houding van leidinggevenden en bestuurders een van de moeilijkst te veranderen punten. VanOstenberg: ‘Iedereen kijkt naar de leiding. Leiders moeten kwaliteit uitdragen in woord en daad. Rondlopen door het ziekenhuis, zichtbaar zijn. Zij moeten de boodschap blijven uitstralen: ‘Wij gaan uitblinken in patiëntveiligheid.’ Het kan een tijdje duren voordat de leiding iedereen in het ziekenhuis mee heeft. VanOstenberg rekent op zo’n anderhalf tot twee jaar. Voorwaarde is wel
dat er continuïteit is in de leiding, weet hij: ‘Ziekenhuizen die worstelen met patiëntveiligheid, zijn de ziekenhuizen met te veel wisselingen in het bestuur.’ Sturen op kwaliteitsdata VanOstenberg signaleert de opkomst van het evidence based leiderschap. Hij ziet steeds meer leiders die sturen op kwaliteitsdata en op basis daarvan hun beslissingen nemen. VanOstenberg: ‘Het is zinvol om bijvoorbeeld bij de aanschaf van een nieuwe infusiepomp niet simpelweg de voordeligste te nemen maar na te denken over de consequenties. Als het een nieuw type pomp is, moeten medewerkers ermee leren werken, de medisch instrumentele dienst moet leren de pompen
te repareren, iedereen moet weten hoe het alarm klinkt en wat je dan moet doen. Alles bij elkaar genomen kan de keuze dan toch op een iets duurder apparaat vallen.’ Het JCI krijgt nogal eens het verwijt dat hun accreditatie duur is. VanOstenberg wuift de kritiek weg: ‘De WHO heeft onlangs de kosten van verschillende accreditaties onder de loep genomen en het JCI scoort met circa 46.000 dollar onderzoekskosten gemiddeld. Sommige ziekenhuizen zeggen ons dat zij wel een miljoen dollar kwijt waren, maar die hadden bijvoorbeeld geconcludeerd dat ze maar meteen een nieuwe MRI moesten kopen, terwijl wij dat helemaal niet hadden gezegd. Je moet die kosten wel uit elkaar houden.’ (cva)
Samen werken aan de zorg van morgen door het delen van kennis en expertise.
OPLEIDINGEN 2013 THE BASICS > Zorglogistiek > Zorgpaden MASTERCLASS > Verandermanagement > Business analytics > Effectief zorgpaden invoeren > Lean voor medisch specialisten > Ketenzorg TOPCLASS > Zorglogistiek
Voor alle opleidingen kijk op:
cczorgadviseurs.nl/opleidingen
executive
2 min
5/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 20 | Donderdag 13 december 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
rapport
samenvatting
Reed/Bert Jansen
Kostprijsonderzoek Opleiding tot Medisch specialist Berenschot De resultaten en inzichten van de onderzoeken 2009-2012 gebundeld
> Lees de hele publicatie
Recensie Innovatief gehalte Praktische bruikbaarheid Leesbaarheid Vormgeving
Quote
‘Opleiden van aios brengt naast opbrengsten ook (hoge) kosten met zich mee’
advertentie
Opleiding van chirurg kost meer dan van neuroloog De kosten voor de opleiding van medisch specialisten verschillen sterk per specialisme en per ziekenhuis. Chirurgen en gynaecologen zijn het duurst om op te leiden, beschouwende specialisten zoals neurologen het minst duur. Snijdende specialisten zoals chirurgen en gynaecologen werken veel in de dure operatiekamer. Als een arts in opleiding tot specialist (aios) op deze afdelingen vertraging veroorzaakt door een gebrek aan routine, kost dat meer dan de extra tijd op de polikliniek die een aankomend internist nodig heeft. Radiologie zit als ondersteunend specialisme tussen de ‘snijdende’ en de ‘beschouwende’ specialismen in, als het gaat om de meerkosten van trager werkende aios. Radiologen in opleiding brengen relatief weinig tijd door in de dure interventieen echokamers en werken ook niet veel langzamer dan hun volleerde collega’s. Variabele kosten Gemiddeld kost een opleiding tot medisch specialist een ziekenhuis 140.000 euro, blijkt uit het onderzoek van Berenschot
voor de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen. De snijdende opleidingen kostten in 2009 gemiddeld 172.400 euro, de ondersteunende 148.254 en de beschouwende 104.787. De vergoeding die de ziekenhuizen kregen was 143.700 euro. De personeels- en overheadkosten voor een aios bedragen 100.000 euro. Daarbovenop komt gemiddeld 40.000 euro aan variabele kosten en opbrengsten, die variëren per specialisme en per ziekenhuis. Variabele kosten zitten bijvoorbeeld in veroorzaakte vertraging en de begeleidingstijd van medisch specialisten, opbrengsten in de dankzij de aios uitgespaarde kosten voor ander personeel.
Zorgmanagement Bedrijfsvoering Medisch
gezondheidszorg
Zelfredzaamheid: redding van de zorg? Betaalbare zorg is bepalend voor de toekomstbestendigheid van de gehele samenleving. Daarom hechten we bij Grow/Work gezondheidszorg veel waarde aan onze sociaal-medisch adviseurs, die een maatschappelijke spilfunctie vervullen bij het betaalbaar houden van zorg. In de hoedanigheid van arts kijken zij naar wat
Naast begeleiding bij patiëntenzorg volgen aios’en ook niet-patiëntgebonden cursussen. De kosten daarvoor, net als voor de organisatie en de planningstijd van de opleider, dalen naarmate een afdeling een grotere groep artsen in opleiding tot specialist heeft rondlopen. (kk) > Zie ook www.berenschot.nl
mensen wél kunnen, in plaats van wat niet. Dit leidt tot minder aanspraak op collectieve middelen en meer maatschappelijke betrokkenheid bij cliënten. Ontzorging. Zelfredzaamheid. Onze adviseurs faciliteren het waar mogelijk.
Werving en selectie Interim Consultancy
executive
1 min
6/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 20 | Donderdag 13 december 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
meer zorgvisie
Adverteren
Colofon
Emile van der Velden Key Accountmanager
Eric Bassant Hoofdredacteur bassant@zorgvisie.nl 020 515 97 04
emile.van.der.velden@reedbusiness.nl 06 13 34 46 00
Marike Cloosterman Key Accountmanager marike.cloosterman@reedbusiness.nl 06 51 33 15 17
Marc Nuhn Accountmanager
Zorgvisie Magazine Het magazine voor beleid en management in de zorg verschijnt maandelijks.
Zorgvisie Special Tweemaal per jaar verschijnt een glossy gewijd aan één thema.
Zorgvisie Weekoverzicht Abonnees ontvangen tevens het Zorgvisie Weekoverzicht.
Bart Kiers Redacteur kiers@zorgvisie.nl 020 515 97 31 Krista Kroon Freelance journalist
direct naar > Abonneren
Alie Zwart en Berber Bast Eindredactie hr en zorg eindredactie@zorgvisie.nl 020 515 97 35/41
marc.nuhn@reedbusiness.nl 06 51 69 52 27
Rewina Ratiram Accountmanager
Ben Konings Uitgever
rewina.ratiram@reedbusiness.nl 020 515 98 55
Zorgvisie e-nieuwsbrief Elke werkdag nieuws en een speciale zondageditie.
Direct naar
Zorgvisie.nl De website Zorgvisie.nl is hét online platform voor zorgmanagers.
Zorgvisiebanen.nl Op de online vacaturebank kunnen managers in de zorg terecht voor actuele vacatures.
> Tarieven
Congressen
> Aanleverspecificaties
Reed Business Events organiseert in samenwerking met Zorgvisie congressen voor bestuurders en managers in de zorg met een actueel en informatief inhoudelijk programma, uitgaande van een origineel concept.
Vormgeving Twin Media bv Op gebruik van deze nieuwsbrief zijn de volgende regelingen van toepassing: Gebruiksvoorwaarden en Privacystatement
© Reed Business Media Auteursrecht voorbehouden