executive
6 min
1/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 14 | Donderdag 20 september 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
rapporten
benchmark
Poortwachters
Kwaliteitscontract halveert kostengroei
KPMG Plexus Onderzoek naar de effectiviteit van poortwachters in het Nederlandse zorgstelsel 2000 - 2010, april 2012 Onderzoek naar de effectiviteit van poortwachters in het Nederlandse zorgstelsel 2000 - 2010 Eindrapport 20-04-2012
Het kwaliteitscontract tussen zorgaanbieder Atrius Health en verzekeraar Blue Cross uit Massachusetts halveert de groei van de kosten.
> Lees de samenvatting op pagina 3 > Download het hele rapport
> Lees verder op pagina 2
Psychische ziekten kosten het meest Foto: anp/olaf kraak
buitenland
Van alle ziekten zorgen psychische aandoeningen voor de hoogste zorgkosten. Dat blijkt uit een analyse van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). > Lees verder op pagina 4
Het forensische zorgstelsel • Zorgaanbieder krijgt budget op basis van bevolkingskenmerken • Extra bonus voor kwaliteit is maximaal 5 procent
‘Praktijkvariatie terugbrengen is de grootste uitdaging’ Rick Lopez, CEO van Atrius Health
Het forensische Zorgstelsel
in het kort
Het forensische Zorgstelsel Achtergrondstudie
RVZ Beschrijving van het besturingsmodel in de forensische zorg, 2012
> Lees de samenvatting op pagina 5 > Download het hele rapport
in het kort • Ook ziekten die veel voorkomen of chronisch zijn kosten veel geld • Op macroniveau vallen de uitgaven voor kanker mee
‘Door het oprekken van indicaties is de meerwaarde van zorg steeds minder’
Aanmelden Ga naar www.zorgvisie.nl/executive
Professor Johan Polder, gezondheidseconoom RIVM
executive
5 min
2/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 14 | Donderdag 20 september 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
buitenland
advertentie
Kwaliteitscontract halveert kostengroei Het kwaliteitscontract tussen zorgaanbieder Atrius Health en verzekeraar Blue Cross uit Massachusetts halveert de groei van de kosten.
foto: anp/lex van lieshout
Meer kwaliteit van zorg tegen minder kosten. Dat is het doel van het Alternative Quality Contract dat de Amerikaanse verzekeraar Blue Cross in juli 2009 heeft gesloten met Atrius Health, een non-profit keten van zes multidisciplinaire artsengroepen in Massachusetts. Het Alternative Quality Contract bestaat uit een vast budget en een bonus voor kwaliteit. Het vaste budget (95 procent) is eigenlijk een vorm van populatiegebonden bekostiging. Het is gebaseerd op de gezondheidskenmerken van de bevolking waar een zorgaanbieder verantwoordelijk voor is. Daarnaast kan een zorgaanbieder extra geld verdienen met kwaliteit, maximaal 5 procent. Die kwaliteit wordt gemeten op basis van 32 indicatoren die breed zijn geaccepteerd in de VS. Het gaat om een combinatie van indicatoren voor medische
uitkomsten en patiënttevredenheid. Een voorbeeld van een uitkomstindicator is het percentage van de bevolking dat diabetes of de bloeddruk onder controle heeft. De scores worden vertaald in punten en die weer in dollars. Realtime informatie De duizend huisartsen en medisch specialisten van Atrius, die eerstelijns- en tweedelijnszorg leveren aan één miljoen patiënten, krijgen via de Atrius-database realtime informatie over hoe goed zij presteren op alle indicatoren. Het is voor iedereen duidelijk wie de achterblijvers en de koplopers zijn. ‘Maar achterblijvers worden niet veroordeeld of gestraft’, benadrukt Rick Lopez, CEO van Atrius Health. ‘Er is een open cultuur waarin artsen willen leren van de cijfers. We appelleren aan de beroepstrots. Elke arts wil goede zorg leveren.’
Zorgmanagement Bedrijfsvoering Medisch
gezondheidszorg
Lopez organiseert maandelijkse bijeenkomsten met artsen en hun teams rond één indicator. De koploper vertelt over zijn aanpak, de achterblijver ook. Samen analyseren ze wat de oorzaken zijn van goede of slechte resultaten. Praktijkvariatie De financiële doelstelling van het contract, de groei van de kosten halveren, is na drie jaar al bereikt. De uitgaven namen toe met 4 à 5 procent. Dat is nu 1 à 2 procent. De winst wordt vooral geboekt doordat patiënten binnen het Atrius-netwerk blijven en niet naar een duurder academisch ziekenhuis gaan. De uitdaging voor de toekomst is de groei van het zorgvolume terug te brengen. Atrius wil dat bereiken door de praktijkvariatie te verminderen. Uit de database blijkt dat er fikse overbehandeling voorkomt. Soms wijken dokters wel 40 procent van de norm af. Lopez: ‘We brengen bijvoorbeeld het aantal onnodige laboratoriumtesten terug. Alle artsen gebruiken nu een richtlijn, gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten, die precies voorschrijft welke testen nodig zijn.’ (bk)
Hoeveel kost empathie? Als zorg niet empathisch is blijven mensen langer ziek. Daarom stellen we bij Grow/Work gezondheidszorg de vraag: wat brengt empathie op? Beterschap, welzijn, zelfs geluk. Maar empathie is geen becijferbare grootheid of beleidsinstrument. En empathische organisaties zijn ook niet per definitie kostenefficiënt. Echter, zonder empathie geen goede zorg. Onze zorgmanagers weten dat. Binnen de regelruimte scheppen zij ademruimte. Meer autonomie voor de werkvloer. Hun taak: ontzorgen; kosten in dienst van kwaliteit. Omdat doelmatigheid geen doel is, maar een middel.
Werving en selectie Interim Consultancy
executive
4 min
3/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 14 | Donderdag 20 september 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
rapport
Poortwachters Onderzoek naar de effectiviteit van poortwachters in het Nederlandse zorgstelsel 2000 - 2010 Eindrapport 20-04-2012
KPMG Plexus Onderzoek naar de effectiviteit van poortwachters in het Nederlandse zorgstelsel 2000 - 2010 > Lees de hele publicatie
Recensie Innovatief gehalte Praktische bruikbaarheid Leesbaarheid Vormgeving
Quote
‘Een aantal bypasses op de poortwachtersfunctie is de laatste jaren groter geworden’
samenvatting
advertentie
Poortwachter heeft steun in de rug nodig Huisartsen doen het landelijk gezien goed als poortwachter van de ziekenhuiszorg, maar er zijn grote regionale verschillen. Bovendien kunnen patiënten hen steeds vaker omzeilen. In de AWBZ kan het Centrum Indicatiestelling Zorg beter plaatsmaken voor de tandem huisarts-wijkverpleegkundige. Huisartsen zijn effectief in de kostenbeheersing en kwaliteitsbewaking van de zorg. Zo zijn de kosten voor diabeteszorg minder gestegen na de gedeeltelijke verplaatsing ervan vanuit het ziekenhuis naar de huisartsenpraktijk. De kosten van huisartsenzorg zijn in verhouding tot de overige zorgkosten gedaald. Maar in sommige regio’s is de eerste lijn effectiever dan in andere. Voorlopige cijfers tonen dat het aantal substitueerbare dbc’s (ziekenhuisbehandelingen die de huisarts had kunnen verrichten) tot een factor 3 verschilt tussen regio’s. Dat geldt ook voor het aantal dbc’s zonder verwijzing. Patiënten gaan via de spoedeisende hulp (SEH) en vooral via poli’s vaker rechtstreeks naar het ziekenhuis.
Spoedeisende hulp Om de poortwachtersfunctie te versterken, stelt KPMG voor huisartsen te belonen naar uitkomsten, zoals de mate waarin patiënten naar het ziekenhuis gaan, het aantal doorverwijzingen, en het voorkomen van complicaties bij specifieke ziekten, zoals COPD. Daardoor verschuift zorg naar de eerste lijn. ‘Strakke monitoring’ van de tweede lijn moet voorkomen dat ziekenhuizen toch hun inkomsten op peil houden, door bijvoorbeeld meer dbc’s per patiënt te openen. Huisartenposten (HAP’s) en SEH’s moeten samensmelten en een eigen bekostiging krijgen die de poortwachtersfunctie beloont. Voor de AWBZ-zorg ontbreekt een vergelijkbare poortwachter als de huisarts: het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) beoordeelt weliswaar de zorgvraag, maar heeft zelf geen invloed op de zorg. KPMG stelt voor het CIZ te vervangen door een basiszorgvoorziening, waarin huisarts en thuiszorg de poort bewaken naar de langdurige zorg. Zij kunnen zelfstandig zorgvragen afhandelen en zich richten op het zelfstandig houden van cliënten. (kk) > Zie ook www.rijksoverheid.nl
Meer dan geld Met inkoopsamenwerking bereiken we meer. Een betere onderhandelings positie, extra kostenvoordeel en meer innovatie. Hoe u het goed aanpakt, kunt u lezen in deze white paper: Negen keuzes voor succesvolle inkoopsamenwerking. Meer informatie? ledenservice@intrakoop.nl of bel (0418) 65 70 70.
www.intrakoop.nl
executive
3 min
4/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 14 | Donderdag 20 september 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
benchmark
Psychische ziekten kosten het meest Niet hart- en vaatziekten of kanker kost Nederland het meeste geld, maar de zorg voor mensen met een psychische aandoening. Het RIVM heeft de ziekten gegroepeerd op basis van de negende editie van de International Classification of Diseases (ICD-9). Uit de figuur blijkt dat de uitgaven voor psychische ziekten in 2010 het grootste waren (18 miljard), afgezien van de onkosten die niet aan specifieke ziekten kunnen worden toegeschreven, zoals woonkosten in verzorgingshuizen. Volgens de ICD-9 behoren tot de psychische aandoeningen behalve psychiatrische stoornissen ook verstandelijke handicaps en dementie. In de ruim 18 miljard euro zit dus ook een groot deel van de kosten voor gehandicaptenzorg en de ouderenzorg. Chronische zorg Het zijn vooral chronische aandoeningen die voor de hoogste uitgaven zorgen. Aandoeningen die bij veel mensen voorkomen, zoals dementie en psychische aandoeningen. ‘Zorg voor de geest kost het meest’, legt gezondheidseconoom
Johan Polder uit. ‘Kwetsbare mensen die voor de rest van hun leven een beroep op formele zorg doen. Denk aan mensen met schizofrenie. Of gehandicapten, zoals Brandon, die licht verstandelijk gehandicapt en gedragsgestoord zijn. Zij kunnen niet in een groep worden behandeld en hebben hun leven lang een-opeenbehandeling nodig.’ ‘Veel mensen denken dat een ernstige ziekte als kanker voor de grootste zorguitgaven zorgt’, zegt Polder. ‘Die kosten kunnen op individueel niveau erg hoog zijn. Maar op macroniveau zijn, ondanks de soms dure medicijnen, de totale uitgaven niet zo hoog, want de duur van de ziekte is beperkt.’ Minder meerwaarde Wat verder opvalt, is dat zorg die gemoeid is met alledaagse klachten, zoals gebitsklachten (onderdeel ‘spijsverteringsstelsel’, ruim 6 miljard euro) en problemen met het zien en horen (onderdeel
‘aandoening zenuwstelsel en zintuigen’, ruim 4 miljard), voor hoge kosten zorgen. Het gaat om veel voorkomende problemen die op zichzelf weinig kosten, maar landelijk wel aantellen omdat vrijwel iedereen ermee te maken heeft. Polder wijst erop dat door de voortschrijdende medische technologie behandelingen een steeds grotere toepassing krijgen. ‘We doen in Nederland te veel, waardoor de zorg onbetaalbaar wordt. Vroeger waren cataractbehandelingen
voorbehouden aan mensen die nauwelijks meer konden zien. Nu worden ook mensen met een veel beter gezichtsvermogen geopereerd. Door het oprekken van de indicatie is de meerwaarde van zorg steeds minder. Je zou die behandelingen waarvan de meerwaarde beperkt is eruit moeten filteren, maar dat is lastig. Het gaat om gepast gebruik. Zeker is wel dat de prikkels nu verkeerd staan. Ziekenhuizen verdienen meer als ze meer behandelen.’ (bk) Man
Niet toewijsbaar Psychische stoornis Hartvaatstelsel Spijsvert stelsel Bewegingsstelsel Symptomen Zenuwst zintuigen Nieuwvormingen Ademhalingswegen Letsel Urogenitaal Stofwisselings zktn Zwangerschap Infectieziekten Huidziekten Perinatale aandoen Congenitale afw Bloedziekten 0
2.000
4.000
6.000
8.000
Vrouw
10.000 12.000 14.000 16.000 18.000 20.000 22.000
* cijfers op de horizontale lijn zijn in miljoenen euro’s
executive
2 min
5/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 14 | Donderdag 20 september 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
rapport
samenvatting
Het forensische zorgstelsel Het forensische Zorgstelsel
Het forensische Zorgstelsel Achtergrondstudie
RVZ Beschrijving van het besturingsmodel in de forensische zorg
> Lees de hele publicatie
Recensie Innovatief gehalte Praktische bruikbaarheid Leesbaarheid Vormgeving
Quote
‘Het is een probleem om voor deze cliënten financiering te krijgen’
advertentie
Aansluiting forensische en vervolgzorg hapert Het tekort aan forensische behandelplaatsen is verdwenen. Maar de vervolgbehandeling in de reguliere ggz stuit op problemen. Centrale regie is nodig, in plaats van inkoop door individuele zorgverzekeraars. Het ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ) koopt sinds 2007 centraal de zorg in voor mensen met een strafrechtelijke titel, een combinatie van (voorwaardelijke) straf en gedwongen behandeling. Dat is een succes, concluderen Georget Bouman, Brechtje Riphagen, Wouter Jongebreur en Rob Veeke in een achtergrondstudie voor de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (RVZ). Er is inmiddels voldoende behandelcapaciteit voor forensische zorg, met uitzondering van incidentele knelpunten voor licht verstandelijk beperkten en mensen met complexe multiproblematiek. Zorgaanbieders vinden de Directie Forensische Zorg een ‘constructief-kritische inkoper’ met kennis van zaken. Dit jaar is ruim 680 miljoen euro beschikbaar voor forensische behandeling.
De problemen beginnen als veroordeelden niet zijn uitbehandeld bij het aflopen van hun straf. Vergoeding van de vervolgbehandeling moet plaatsvinden vanuit de Zorgverzekeringswet of AWBZ, maar dat gebeurt niet altijd. In het stelsel van gereguleerde marktwerking zijn individuele zorgverzekeraars en zorgkantoren verantwoordelijk voor kostenbeheersing. Zij hebben geen belang bij het organiseren van dure, beveiligde zorg voor een kleine groep verzekerden. Ze zetten juist in op ambulantisering, e-health en versterking van de eerste lijn en bouwen het budget voor klinische zorg af. Het op kostenbeheersing gerichte VWS-beleid strookt dus niet met de VenJ-doelstelling van voldoende beschikbare behandelcapaciteit voor forensische patiënten. De onderzoekers stellen dat de twee ministeries moeten nadenken over de aansluiting tussen forensische en reguliere zorg en de financiering ervan. Het ‘valt te overwegen’ om de vervolgbehandeling centraal te regelen, net als de forensische zorg. (kk) > Zie ook www.rvz.net
Als bestuurder in de zorg denkt, handelt en organiseert u op uw eigen manier. Dus wil een accountant of adviseur werkelijk van meerwaarde zijn, dan is het niet genoeg om te weten hoe de cijfers in elkaar zitten en juist zijn. Bij BDO werken mensen die luisteren, meedenken en verder kijken dan de cijfers en de regels. Zij snappen dat rendement verbeteren veel meer is dan een kaasschaaf toepassen en dat kwaliteit gemaakt wordt door mensen. DAT TELT. Klik hier voor onze publicatie over rendementsverbetering in de zorg.
executive
1 min
6/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 14 | Donderdag 20 september 2012 | www.zorgvisie.nl
Uw kennispartner in de bestuurskamer
meer zorgvisie
Adverteren
Colofon
Emile van der Velden Key Accountmanager
Eric Bassant Hoofdredacteur bassant@zorgvisie.nl 020 515 97 04
emile.van.der.velden@reedbusiness.nl 06 13 34 46 00
Marike Cloosterman Key Accountmanager marike.cloosterman@reedbusiness.nl 06 51 33 15 17
Marc Nuhn Accountmanager
Zorgvisie Magazine Het magazine voor beleid en management in de zorg verschijnt maandelijks.
Zorgvisie Special Tweemaal per jaar verschijnt een glossy gewijd aan één thema.
Zorgvisie Weekoverzicht Abonnees ontvangen tevens het Zorgvisie Weekoverzicht.
Bart Kiers Redacteur kiers@zorgvisie.nl 020 515 97 31 Krista Kroon Freelance journalist
direct naar > Abonneren
Alie Zwart en Berber Bast Eindredactie hr en zorg eindredactie@zorgvisie.nl 020 515 97 35/41
marc.nuhn@reedbusiness.nl 06 51 69 52 27
Rewina Ratiram Accountmanager
Ben Konings Uitgever
rewina.ratiram@reedbusiness.nl 020 515 98 55
Zorgvisie e-nieuwsbrief Elke werkdag nieuws en een speciale zondageditie.
Direct naar
Zorgvisie.nl De website Zorgvisie.nl is hét online platform voor zorgmanagers.
Zorgvisiebanen.nl Op de online vacaturebank kunnen managers in de zorg terecht voor actuele vacatures.
> Tarieven
Congressen
> Aanleverspecificaties
Reed Business Events organiseert in samenwerking met Zorgvisie congressen voor bestuurders en managers in de zorg met een actueel en informatief inhoudelijk programma, uitgaande van een origineel concept.
Vormgeving Twin Media bv Op gebruik van deze nieuwsbrief zijn de volgende regelingen van toepassing: Gebruiksvoorwaarden en Privacystatement
© Reed Business bv. Auteursrecht voorbehouden