Hetgrootstecultuurblad vanNederlandenVlaanderen

Miet Warlop, wervelwind

Vivian Ammerlaan

Maarten Doorman

Enzo Mari

Sarah Moeremans

Indra Moonen

Jos Palm

Erik Satie

Hendrickje Schimmel

Toon Teeken

7 EDITORIAL

Waar de overheid afwezig is ‘De roes van de overwinning loopt vroeg of laat uit op een katerig gevoel’

8 Van colporterende SP’er tot zelfhulpkatholiek

Jos Palm, kind van Maria en Mao, kijkt terug op zijn loopbaan

13 PLEASED TO MEET YOU Het vleesgeworden grote gebaar

Leon Verdonschot heeft een zwak voor U2, én voor Bono

14 Liever op het dak van het theater dan in de zaal

Nederlands Blazers Ensemble heeft een eigen kijk op de muziek van Erik Satie

16 Toon Teeken, een milde beeldenbestormer

Door de onvoorspelbare individualiteit vormen zijn portretten een soort familie

18 AN OLAERTS Bloemen noch kransen voor deze columnist Godfried wie? Een ridder? Nee? Op een pony dan! Ook niet? Hoe nog? Bomans? Nee!

20 BITS Knutselen met oervormen

Een repeterend element dat zijn eigen schoonheid krijgt

20 STUDIO

‘Ik zie geen kleuren als ik een foto maak’

Indra Moonen over het doseren van de imperfectie

22 Tussen Bizet en Iron Maiden

Maarten Doormans over de historische relatie tussen Frankrijk en Duitsland

24 IN BEELD

De grond onder je voeten Waar de eeuwenoude boomgaard stond, gaapt nu een 400 meter diep gat

27 OOGAPPEL Hoe het is om jong te zijn Kevin Toma pleit voor een Oscar voor de Beste Scene

28 Miet Warlop maakt de soundtrack van haar leven

Theatermaakster drijft haar acteurs en zichzelf tot het uiterste

30 FEUILLETON Vruchten aan dezelfde boom

Vivian Ammerlaan in Den Bosch | Bevroren muziek in Maastricht | Hendrickje Schimmel in Antwerpen | Jongeren als curator in Heerlen

32 Italiaanse ontwerper Enzo Mari in Genk

'Dit is niet goed. Dit slaat helemaal nergens op.'

34 BLENDR & FILTR

Reizigers in de tijd 'Ach ja, bruiloften. Mensen verzinnen van alles om het gapende gat even te vergeten’

34 DE VOORKEUR VAN

Sarah Moeremans ‘Goed theater is geloofwaardig en niet waarachtig’

35 ZOUT boeken top-10

Het maandelijkse serviceen agendakatern met:

38 DAVID BOWIE EN FRANK ZAPPA WAREN FAN VAN HAAR

Louise Lecavalier is te gast bij schrit_tmacher festival

40 CULTUURAGENDA

40 COLUMN

Hans Gubbels over de vele vormen van verleiding

43 COLUMN Dingeman Kuilman over hoopgevende kunst in Kyiv

46 ONDERTUSSEN IN… Culturele highlights in de rest van Europa

Ja! Ik wil een abonnement op ZOUT magazine en ontvang Brave New World van Hans den Hartog Jager als welkomstcadeau.

Word abonnee van ZOUT magazine en ontvang Brave New World als welkomstcadeau. U krijgt dan maandelijks ZOUT magazine toegestuurd à 73 euro per jaar. Wacht niet, op is op!

zoutmagazine.eu/abonnees

Het zijn opwindende tijden voor jonge schilders: corona, #metoo, Black Lives Matter, het klimaat, mondialisering – allemaal thema’s die vragen om een reactie. Alleen, hoe toon je als jonge schilder je betrokkenheid, in je eentje, in je atelier, met verf en doek? En wat betekent die betrokkenheid als je schilderijen ineens belanden in de greep van de markt?

Brave New World, geschreven door kunstcriticus Hans den Hartog Jager, laat zien dat jonge kunstenaars met zeer verschillende achtergronden op grote vragen heel verschillende, fascinerende antwoorden geven. Zijn boek biedt een intrigerend overzicht van de schilderkunst van deze tijd.

Waar de overheid afwezig is

Waarschuwing vooraf: deze nieuwe ZOUT kan aanstichten tot verzet.

Ja, verzet!

U denkt misschien: laten we het in de kunsten vermakelijk houden, deze tijden zijn al uitdagend genoeg. Alleen, is kunst niet altíjd een vorm van verzet?

Soms toont het verzet zich in de vorm van een gebalde vuist of een beschilderd spandoek. Meestal onttrekt verzet zich aan de blik van het publiek, omdat het niet buiten het atelier of studio komt, als overwinning van de kunstenaar op de chaos dan wel de existentiële leegte in zichzelf.

Luid en duidelijk klonk het verzet van milieuactivisten eerder dit jaar in Lützerath. Het Duitse dorpje is het zoveelste dat moet wijken voor de uitdijende bruinkoolgroeve van energiereus RWE. Fotograaf Matthias Jung volgde jarenlang de lotgevallen van de inwoners, zie pagina 24 van deze nieuwe ZOUT. Hij weet op wie in dit gebied in ieder geval niet meer te rekenen is. Bij een voorval in de dorpen bellen de mensen niet de politie, maar de beveiligers van RWE. ‘Ze beseffen dat de overheid hier afwezig is.’ Jung richt zijn lens ook op de 80-jarige Inge Broska. Zij organiseert sinds 1992 haar eigen, poëtische protest tegen de afgravingen. In haar Hausmuseum verzamelt ze de voorwerpen die inwoners achterlieten bij vertrek.

‘De roes van de overwinning loopt vroeg of laat uit op een katerig gevoel’

Gelukkig gaat verzet in de kunsten vaak gepaard met humor. Neem early adopter Erik Satie, die weigerde muziek te componeren naar de verwachtingen van zijn collega’s. Door Claude Debussy aangesproken op zijn ‘vormloze composities’ schreef Satie Drie stukken in de vorm van een peer, dat overigens uit zes stukken bestaat. Satie's tegendraadsheid werkt nog steeds aanstekelijk, zo blijkt uit het interview van Emile Hollman met Bart Schneemann van Het Nederlands Blazers Ensemble (pagina 14). In hun Concert in de vorm van een peer doen ze, u voelt hem al aankomen, één ding zeker niet: braaf Satie spelen.

Mocht u zich laten verleiden tot een vorm van verzet én ermee succesvol zijn, dan haalt Maarten Doorman u terug naar de realiteit. In zijn boek Een jager in het woud. Frankrijk, Duitsland, Europa waarvan u vanaf pagina 22 een voorproefje kunt lezen, verkent hij de geschiedenis van de conflictrijke relatie tussen Duitsland en Frankrijk. Een geschiedenis zonder winnaars, concludeert Doorman: ‘De roes van de overwinning loopt vroeg of laat uit op een katerig gevoel, of in het beste geval op potsierlijkheid.’

Zonder dat we er vooraf op aanstuurden, lijkt deze ZOUT 3 een nummer met verzet als rode draad. We laten journalist en radiomaker Jos Palm terugblikken op zijn revolutionair verleden, en bezochten een expositie van de Italiaanse vormgever Enzo Mari, voor wie verzet het beginpunt was van al zijn denken en doen.

Fotografe Indra Moonen (pagina 20) raakte verliefd op analoge fotografie met glasplaten, een oud en deels onvoorspelbaar procedé. Het artistieke verzet dat daarin schuilt lijkt mij even belangrijk als de gebalde vuist: het verzet tegen perfectie.

CHRISTIANE GRONENBERG co-hoofdredacteur

c.gronenberg@zoutmagazine.eu