RIE Stephenson NL by Schaerbeek 1030 Schaarbeek

MILIEUEFFECTENRAPPORT TOT HET DUURZAAM WIJKCONTRACT (DWC) STEPHENSON

Gemeente Schaarbeek

EINDRAPPORT

Augustus 2018 Dossier nr. 23761 Keizer Karellaan 292 B-1083 Brussel

Versies

Versie

Datum

Staat

Mei 2018

Fase 1 – Diagnose

Juni 2018

Fase 1 – Herziening van de diagnose

Augustus 2018

Fase 2 – Eindrapport voor openbaar onderzoek

Projectteam

Functie

Naam

Quality control

Amandine D’Haese

Redactie

Brice Le Mével

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Handtekening

iii M2.1.5_F05_nl_v2

Werkteams: Studiebureau verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het programma van het DWC: PTA Studiebureau verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het Milieueffectenrapport: ABO – Tractebel

Aanbestedende dienst: Gemeente Schaarbeek Gemeentehuis Colignonplein 1030 Schaarbeek

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

v M2.1.5_F05_nl_v2

INHOUDSOPGAVE Lijst van de afbeeldingen .......................................................................................................................... xi Lijst van tabellen .................................................................................................................................... xiii Technische woordenlijst ......................................................................................................................... xiv Lijst met afkortingen ............................................................................................................................... xv 1 Inleiding .............................................................................................................................................. 1 Wettelijk kader van het Milieueffectenrapport .......................................................................... 1 2 Bestaande situatie en voornaamste milieu-uitdagingen ...................................................................... 3 Bevolking..................................................................................................................................... 5 2.1.1 Betrokken geografisch gebied .......................................................................................... 5 2.1.2 Analysecriteria .................................................................................................................. 5 2.1.3 Bestaande situatie ............................................................................................................ 6 2.1.4 Milieu-uitdagingen ........................................................................................................... 9 Volksgezondheid ......................................................................................................................... 9 2.2.1 Betrokken geografisch gebied .......................................................................................... 9 2.2.2 Analysecriteria .................................................................................................................. 9 2.2.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 10 2.2.4 Milieuitdagingen ............................................................................................................. 11 Bodem....................................................................................................................................... 13 2.3.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 13 2.3.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 13 2.3.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 13 2.3.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 18 Natuur en biodiversiteit ............................................................................................................ 19 2.4.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 19 2.4.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 19 2.4.3 Situation existante .......................................................................................................... 19 2.4.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 28 Oppervlaktewater ..................................................................................................................... 29 2.5.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 29 2.5.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 29 2.5.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 30 2.5.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 37 Grondwater............................................................................................................................... 39 2.6.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 39 2.6.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 39 2.6.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 39 2.6.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 40 Mobiliteit .................................................................................................................................. 41 2.7.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 41 2.7.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 42 2.7.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 42 2.7.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 54 Klimaat ...................................................................................................................................... 55 PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

vii M2.1.5_F05_nl_v2

2.8.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 55 2.8.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 55 2.8.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 55 2.8.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 59 Lucht ......................................................................................................................................... 60 2.9.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 60 2.9.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 60 2.9.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 60 2.9.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 62 Geluids- en trillingshinder ......................................................................................................... 63 2.10.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 63 2.10.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 63 2.10.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 64 2.10.4 Milieuuitdagingen ........................................................................................................... 68 MateriĂŤle goederen .................................................................................................................. 69 2.11.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 69 2.11.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 69 2.11.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 69 2.11.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 72 Erfgoed ..................................................................................................................................... 74 2.12.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 74 2.12.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 74 2.12.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 75 2.12.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 79 Landschappen ........................................................................................................................... 80 2.13.1 Betrokken geografisch gebied ........................................................................................ 80 2.13.2 Analysecriteria ................................................................................................................ 80 2.13.3 Bestaande situatie .......................................................................................................... 80 2.13.4 Milieu-uitdagingen ......................................................................................................... 85 Samenvattende fiches per thematiek ....................................................................................... 86 Milieueigenschappen van de gebieden die mogelijk op merkbare wijze kunnen geraakt worden door het weerhouden programma van het dwc ..................................................................... 100 2.15.1 Beschermde Natuurgebieden ....................................................................................... 100 2.15.2 Gebieden van cultureel, historisch, esthetisch belang of voor stadsverfraaiing (GCHEWS) bepaald in het GBP ....................................................................................................... 101 2.15.3 Overstromingsgebieden ............................................................................................... 101 Milieuproblemen verbonden met het programma, in het bijzonder deze betreffende de gebieden die van bijzonder belang zjn voor het milieu........................................................... 102 Milieuproblemen die verband houden met de inschrijving in het plan, gebieden waarin vestigingen toegelaten zijn die een risico van zware ongevallen inhouden waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken in de zin van de richtlijn 96/82/EG ...................................................... 102 3 Nulalternatief: te verwachten evolutie van de perimeter als het DWC-programma niet wordt uitgevoerd....................................................................................................................................... 105 Bevolking................................................................................................................................. 105 3.1.1 Bevolking en demografische evolutie ........................................................................... 105 3.1.2 Huisvesting ................................................................................................................... 105 3.1.3 Tewerkstelling en economische activiteit ..................................................................... 105 3.1.4 Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten .......................................................... 105 3.1.5 Stadslandbouw ............................................................................................................. 106 PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

viii M2.1.5_F05_nl_v2

Volksgezondheid ..................................................................................................................... 106 3.2.1 Besmettingsvectoren .................................................................................................... 106 3.2.2 Leefklimaat ................................................................................................................... 106 Bodem..................................................................................................................................... 106 3.3.1 Kwaliteit ........................................................................................................................ 106 3.3.2 Bodembestemming ...................................................................................................... 106 Natuur en biodiversiteit .......................................................................................................... 107 3.4.1 Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk ......................................................... 107 3.4.2 Habitat .......................................................................................................................... 107 3.4.3 Ecologische beheer ....................................................................................................... 107 3.4.4 Opdeling/Versperringseffecten .................................................................................... 107 3.4.5 Inheemse/invasieve plantensoorten ............................................................................ 107 Oppervlaktewater ................................................................................................................... 107 3.5.1 Hydrografiche netwerk ................................................................................................. 107 3.5.2 KWaliteit van het oppervlaktewater ............................................................................. 107 3.5.3 Afvalwaterbeheer ......................................................................................................... 108 3.5.4 Bodemafdekking /Beheer van het regen- en afvloeiingswater ..................................... 108 3.5.5 Overstromingsrisico’s ................................................................................................... 108 Grondwater............................................................................................................................. 108 3.6.1 Hoeveelheid/Winnen van grondwater ......................................................................... 108 3.6.2 Kwaliteit van het grondwater ....................................................................................... 108 Mobiliteit ................................................................................................................................ 109 3.7.1 Zachte verplaatsingswijzen ........................................................................................... 109 3.7.2 Openbaar vervoer......................................................................................................... 109 3.7.3 Alternatief voor de personenwagen ............................................................................. 110 Klimaat .................................................................................................................................... 111 3.8.1 Stadshitte-eiland........................................................................................................... 111 3.8.2 Wind ............................................................................................................................. 111 3.8.3 Energie.......................................................................................................................... 111 Lucht ....................................................................................................................................... 112 3.9.1 Luchtverontreinigende stoffen ..................................................................................... 112 3.9.2 Reukhinder ................................................................................................................... 112 Geluids- en trillingshinder ....................................................................................................... 112 Materiële goederen ................................................................................................................ 113 3.11.1 Afvalbeheer .................................................................................................................. 113 3.11.2 Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen...................................................... 113 3.11.3 Gebruik van materialen ................................................................................................ 113 Erfgoed ................................................................................................................................... 113 3.12.1 Architecturaal erfgoed .................................................................................................. 113 3.12.2 Cultureel erfgoed.......................................................................................................... 113 3.12.3 Natuurlijk erfgoed......................................................................................................... 113 3.12.4 Archeologische erfgoed ................................................................................................ 114 Landschappen ......................................................................................................................... 114 3.13.1 Gebouwen .................................................................................................................... 114 3.13.2 Openbare ruimte .......................................................................................................... 114 3.13.3 Stadslandschap ............................................................................................................. 114 4 Voorstelling van het programma van het DWC Stephenson ............................................................ 115 Samenvatting van de inhoud van het programma van het DWC ............................................ 115 PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

ix M2.1.5_F05_nl_v2

Banden met andere relevante plannen en programma’s ....................................................... 117 4.2.1 Plannen en programma’s op het niveau van de Europese Unie ................................... 117 4.2.2 Plannen en programma’s op gewestelijk niveau .......................................................... 118 4.2.3 Plannen en programma’s op gemeentelijk niveau ....................................................... 130 5 Analyse van de milieueffecten......................................................................................................... 133 Methodologische aanpak ........................................................................................................ 133 Modaliteiten van het iteratieproces ....................................................................................... 135 5.2.1 Ervaren moeilijkheden .................................................................................................. 136 Identificatie van de milieueffecten van de interventies en projecten die het programma vormen.................................................................................................................................... 137 5.3.1 Evaluatiefiches per interventie of project die het programma van het DWC vormen .. 137 Samenvattende tabel .............................................................................................................. 319 Transversale analyse van het geheel van de projecten van het weerhouden programma van het DWC .................................................................................................................................. 323 5.5.1 Voorzienbare globale impact op de bevolking.............................................................. 324 5.5.2 Voorzienbare globale impact op de volksgezondheid .................................................. 329 Interacties tussen de interventies/projecten van het DWC .................................................... 332 Voorstelling van de mogelijke alternatieven en hun rechtvaardiging ..................................... 332 Samenvatting van de aanbevelingen ...................................................................................... 333 6 Follow-up indicatoren voor de evolutie van de milieukwaliteit........................................................ 337 7 Algemene conclusie ........................................................................................................................ 339 8 Bibliografie ...................................................................................................................................... 343

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

x M2.1.5_F05_nl_v2

LIJST VAN DE AFBEELDINGEN Afbeelding 1: Perimeter van het DWC Stephenson (ABO, bron: BruGIS, 2017)) ......................................................... 3 Afbeelding 2: Betrokken geografisch gebied voor de thematiek “Bevolking” (ABO) .................................................. 5 Afbeelding 3: mogelijke oversteekplaatsen van de spoorweginfrastructuur (Bron: BruGIS, 2017) .........................11 Afbeelding 4: Kaart van de mogelijk verontreinigde percelen in de perimeter (ABO) ..............................................14 Afbeelding 5: verontreinigd perceel in de perimeter (ABO) .......................................................................................14 Afbeelding 6: verontreinigde percelen (ABO) ..............................................................................................................15 Afbeelding 7: Bestemmingen van het GBP in de perimeter (ABO) .............................................................................16 Afbeelding 8: Kaart van de feitelijke situatie van de bodembestemming (Bron: Gewestelijk Bodembestemmingsplan) .............................................................................................................................................18 Afbeelding 9: Betrokken geografisch gebied voor de thematiek "Natuur en biodiversiteit" in witte stippellijn en oranje voor de perimeter DWC (ABO) ..........................................................................................................................19 Afbeelding 10: Perimeter van het DWC en Brussels ecologisch netwerk (ABO) .......................................................20 Afbeelding 11: Ecologische continuïteiten binnen de perimeter van het DWC (ABO) ..............................................21 Afbeelding 12: Kaart met potentiële groene ruimten (Bron: PTA) .............................................................................22 Afbeelding 13: Zicht op de Gallaitstraat (11-15) naar het Liedtsplein (Bron: Google Street View, mei 2017) .......23 Afbeelding 14: Zicht op de Paleizenstraat (Bron: Google Street View, juni 2017).....................................................24 Afbeelding 15: Zicht op de kruising van de Gallait-, Vleugels-, Paviljoen-, Van Oost- en François-Joseph Navezstraat (Bron: Google Street View, juni 2017) .....................................................................................................24 Afbeelding 16: Zicht op het Stephensonplein (Bron: Google Street View, juni 2014) ...............................................24 Afbeelding 17: Mogelijke oversteekplaatsen van de spoorweginfrastructuur (Bron: BruGIS, 2017) .......................27 Afbeelding 18: Geografisch gebied van de thematiek “Oppervlaktewater” (ABO) ...................................................29 Afbeelding 19: voornaamste beddingen van de waterlopen en stroomgebieden van het Brussels Gewest (Bron: Algemene waterstaten in Brussel) ................................................................................................................................31 Afbeelding 20: Hydrografische netwerk van het BHG (Bron: Leefmilieu Brussel (2017). Waterbeheerplan van het BHG 2016-202................................................................................................................................................................31 Afbeelding 21: Uittreksel uit de kaart van de gebieden met mogelijke regenwaterinfiltratie (Bron: Earth System Sciences - Vrije Universiteit Brussel) ............................................................................................................................33 Afbeelding 22: Topografie van de perimeter en omgeving (ABO) ..............................................................................34 Afbeelding 23: Kaart van de overstromingsrisico’s in de perimeter (ABO) ................................................................36 Afbeelding 24: Kaart van de waargenomen overstromingen van 1999 tot 2012 (Bron: Leefmilieu Brussel, Waterbeheerplan 2016-2021) ......................................................................................................................................36 Afbeelding 25: Binnenplaats en overstroombare speelruimte in Gagny, Frankrijk (Bron: Leefmilieu Brussel, 2014) ........................................................................................................................................................................................38 Afbeelding 26: Overstroombaar deel van een beplante openbare ruimte, die bruikbaar blijft, zelfs onder water (Bron: Leefmilieu Brussel, 2014) ...................................................................................................................................38 Afbeelding 27: Betrokken geografisch gebied voor de thematiek "Mobiliteit" in het blauw, in het rood voor de perimeter van het DWC (Tractebel) .............................................................................................................................41 Afbeelding 28: Aandelen verplaatsingswijzen huis-werk in Brussel (BELDAM) (Bron: Rail4Brussels) ......................42 Afbeelding 29: Paleizenstraat (Bron: Google StreetView)...........................................................................................43 Afbeelding 30: Stephensonplein (Bron: Google Streetview) ......................................................................................44 Afbeelding 31: Zone 30 in de perimeter van het DWC (Bron: Mobigis) .....................................................................45 Afbeelding 32: voorbeeld van inrichtingen van de wegenis in de wijk (Bron: Google StreetView) ..........................46 Afbeelding 33: Inrichtingen voor fietsers in de Gallaitstraat (Bron: Google StreetView) ..........................................47 Afbeelding 34: Plannen MIVB 2018 (Bron: MIVB) .......................................................................................................48 Afbeelding 35: Geografische zone bediend door het openbaar vervoer in de perimeter van het DWC .................48 Afbeelding 36: Hiërarchie van de wegen (Bron: Mobigis)...........................................................................................50 Afbeelding 37: autoverzadiging van de assen van de perimeter van het DWC Stephenson (Bron: Google Maps) op maandag om 8u00 .........................................................................................................................................................51 Afbeelding 38: Illustratie van onwettig parkeren op het fietspad (Bron: Google Streetview) ..................................52 Afbeelding 39: verzadiging van het parkeren in de perimeter van het DWC (Bron: Google Streetview) ................53 Afbeelding 40: Parkeren buiten de wegenis in de perimeter van het DWC (ABO) ....................................................53 Afbeelding 41: nachtelijk gemiddeld stadshitte-eilandeffect gedurende 30 jaar (1961 - 1990) (Source: Hamdi R. (2014). Impact des changements climatiques dans les villes : Contraste entre stress thermique urbain et rural) .56 Afbeelding 42: Luchtthermografie van de perimeter van het DWC (Bron: Leefmilieu Brussel, 2008) .....................58 PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

xi M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 43: sectorale verdeling van de emissies van atmosferische vervuilers in 2012 in het BHG (Bron: Leefmilieu Brussel (januari 2015). Gedocumenteerde fiche 43. Samenvatting van de emissies van atmosferische polluenten in het BHG) ..................................................................................................................................................61 Afbeelding 44: Perimeter van het DWC Stephenson (ABO, bron: BruGIS, 2017) ......................................................63 Afbeelding 45: Kadaster van het verkeerslawaai (Bron: Leefmilieu Brussel): perimeter van het DWC en zoom op de Stephensonstraat. ....................................................................................................................................................65 Afbeelding 46: Kadaster van het spoorwegverkeer (Bron: Leefmilieu Brussel) .........................................................66 Afbeelding 47: Kadaster van het lawaai van het luchtverkeer (Bron: Leefmilieu Brussel) ........................................67 Afbeelding 48: Kaart van de containerparken in het BHG, met invloedgebieden in een straal van 3 km volgens Arcadis en de perimeter van het DWC (ABO) ..............................................................................................................70 Afbeelding 49: Kaart van de sluikstorten en foto van een storting (Bron: TPA) ........................................................71 Afbeelding 50: Betrokken geografisch gebied voor de thematiek "Erfgoed" (ABO)..................................................74 Afbeelding 51: Gemeentehuis van Schaarbeek (Bron: erfgoed.brussels) ..................................................................76 Afbeelding 52: Voormalige firma Aubert-Blaton (Bron: erfgoed.brussels) ................................................................76 Afbeelding 53: Kaart van het erfgoed (Bron: PTA).......................................................................................................77 Afbeelding 54: GCHEWS in de perimeter van het DWC (Bron: BruGIS) .....................................................................78 Afbeelding 55: Typologieën van gebouwen in de perimeter van het DWV (Bron: Google Maps, 2018) .................82 Afbeelding 56: Zicht op de onbebouwde Infrabel-terreinen langs de spoorweg (Bron: Google Maps, 2018) ........83 Afbeelding 57: Zicht op de gebouwen in de Gallaitstraat, ter hoogte van het nummer 58 (Bron: Google Maps), 2018) ..............................................................................................................................................................................83 Afbeelding 58: Zicht op het deel van het LIedtsplein dat begrepen is in de perimeter van het DWC (Bron: Google Street View, 2017) .........................................................................................................................................................84 Afbeelding 59: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Bevolking" (ABO) ...........................87 Afbeelding 60: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Volksgezondheid" (ABO) ...............88 Afbeelding 61: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Bodem" (ABO) ................................89 Afbeelding 62: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Natuur en biodiversiteit" (ABO) ....90 Afbeelding 63: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Oppervlaktewater" (ABO) .............91 Afbeelding 64: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "grondwater" (ABO) ........................92 Afbeelding 65: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Mobiliteit" (ABO – Tractebel)........93 Afbeelding 66: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Klimaat" (ABO) ...............................94 Afbeelding 67: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Lucht" (ABO) ..................................95 Afbeelding 68: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Geluids- en trillingshinder" (ABO – Tractebel) .......................................................................................................................................................................96 Afbeelding 69: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Materiële goederen” (ABO) ..........97 Afbeelding 70: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Erfgoed" (ABO)...............................98 Afbeelding 71: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Landschappen" (ABO) ...................99 Afbeelding 72: GCHEWS van de perimeter van het DWC (Bron: BruGIS) ............................................................... 101 Afbeelding 73: Kaart van de overstromingsrisico’s in de perimeter (ABO) ............................................................. 102 Afbeelding 74: Affiche Billy ........................................................................................................................................ 109 Afbeelding 75: Eindscenario van de herinrichting van het Liedtsplein, Tractebel, 2013 ....................................... 110 Afbeelding 76: Uittreksel uit het Gids-Plan voor stadsvernieuwing, GOB, 2013 .................................................... 129 Afbeelding 77: Perimeters van de DWC Koningin-Vooruitgang in het geel en Stephenson in het oranje (ABO).. 137

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

xii M2.1.5_F05_nl_v2

LIJST VAN TABELLEN Tabel 1: Samenvatting van de inhud van het programma van het DWC Stephenson ............................................ 116 Tabel 2 Biotoopoppervlakte-factor (BAF) (Bron: Gewestelijk Natuurplan) ............................................................ 123 Tabel 3: Drempels van de Biotoopoppervlakte-factor (BAF) (Bron: Leefmilieu Brussel)....................................... 123 Tabel 4: Milieuthematieken en sub-criteria gebruikt in de evaluatiefiches ............................................................ 134 Tabel 5: Participatie- en iteratie-etappes .................................................................................................................. 135 Tabel 6: Samenvattende tabel van de effecten van het programma van het DWC op het milieu ........................ 321 Tabel 7: Samenvattende tabel van de effecten van het programma op de thematiek “Bevolking” ..................... 325 Tabel 8: Samenvattende tabel van de effecten van het programma op de thematiek "Volksgezondheid" ......... 329 Tabel 9: Voornaamste aanbevelingen betreffende de vastgoedprojecten ............................................................. 333 Tabel 10: Voornaamste aanbevelingen inzake de projecten voor openbare ruimten ........................................... 335 Tabel 11: Follow-up indicatoren ................................................................................................................................ 337

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

xiii M2.1.5_F05_nl_v2

TECHNISCHE WOORDENLIJST Biotoop

Geografisch afgebakende omgeving met homogene en gedefinieerde omgevingsfactoren (temperatuur, vochtigheid ...) aanwezig zijn, noodzakelijk voor het bestaan van fauna en flora en waarvoor dit een normale habitat is.

Oppervlaktewater

Binnenwateren, met uitzondering van grondwater; overgangswater en kustwateren, en voor zover het de chemische toestand betreft, ook territoriale wateren. Per slot van zaken gaat het om de waterlopen en vijvers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Leefmilieu Brussel (2015)). Ontwerp Waterbeheerplan BHG 2016-2021)

Grondwater

Al het water dat zich onder het bodemoppervlak in de verzadigde zone bevindt en dat in rechtstreeks contact met de bodem of de ondergrond staat (Leefmilieu Brussel (2015)). Ontwerp Waterbeheerplan BHG 2016-2021)

Afvloeiend hemelwater

Regenwater dat niet in de bodem dringt.

Afvalwater

Of “stedelijk afvalwater”, is het water dat is vuil geworden door menselijke activiteit, na het gebruik ervan voor huishoudelijke of industriële doelstellingen (Leefmilieu Brussel, 2015). Ontwerp Waterbeheerplan BHG 2016-2021)

Energie-efficiëntie

De verhouding tussen de verkregen prestatie, dienst, goederen of energie, en de energietoevoer hiervoor (Ordonnantie van 2 mei 2013 houdende het Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat en Energiebeheersing)

Primaire energie

Energie uit hernieuwbare of niet hernieuwbare bronnen die geen omzettings- of verwerkingsproces ondergaan heeft (Ordonnantie van 2 mei 2013 houdende het Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat en Energiebeheersing)

Grijze energie

Energie nodig voor de productie, het transport en de verwijdering van een product

Invasieve/overwoekerende soort

Een exotische soort, geneigd om zich in groten getale te verspreiden of te vermeerderen op een excessieve manier of een manier die het behoud van de biodiversiteit bedreigt (Ordonnantie van 1 maart 2012 betreffende het natuurbehoud)

Evapotranspiratie (bij planten)

Hoeveelheid water verdampt door vegetatie.

Broeikasgas

Gassen die een deel van de zonnestralen absorberen, ze in de vorm van straling verspreiden in de atmosfeer en zo bijdragen aan het broeikaseffect.

Afwatering

Sloot begroeid met gras, depressie, al dan niet natuurlijk, die afvloeiend regenwater verzamelt.

Wadi

Droge depressie waar afvloeiend regenwater samenstroomt bij natte periodes en regenbuien.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

xiv M2.1.5_F05_nl_v2

LIJST MET AFKORTINGEN GAN

Gewestelijke Agentschap voor Netheid of Net Brussel

BSE

Brussel Stedenbouw en Erfgoed

BAF

Biotoopoppervlakte-factoren

BWRO

Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening

BWLKE

Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat en Energiebeheersing

DWC

Duurzaam Wijkcontract

SVC

Stadsvernieuwingscontract

Bijzonder Bestek

KRW

Kaderrichtlijn Water 2000/60/CE

DEMAX

Maximaal toegestaan lekdebiet per LOT

GBV

Gewestelijke beleidsverklaring

FAO

Food and Agriculture Organization of the United Nations – Organisatie van de Verenigde Naties voor de voeding en landbouw

BKG

Broeikasgas

PAK

Polycyclische aromatische koolwaterstoffen

MSU

Morgenspitsuut

ASU

Avondspitsuur

BIM

Brussels Instituur voor Milieu (oude naam voor Leefmilieu Brussel)

BISA

Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse

KOW

Kaderordonnantie Waterbeleid van 20 oktober 2006

WGO

Wereldgezondheidsorganisatie

Containerpark

RPVA

Richtplan van Aanleg

PLKE

Plan Lucht-Klimaat-Energie

APEE

Acrieplan voor energie-efficiëntie

GPDO

Gemeentelijk plan voor duurzame ontwikkeling

WBP

Waterbeheerplan

PGB

Perimeter van gewestelijk belang

BBP

Bijzonder Bestemmingsplan

GBP

Gewestelijk Bestemmingsplan

GOP

Gewestelijk Ontwikkelingsplan

GPDO

Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

xv M2.1.5_F05_nl_v2

GPBP

Gewestelijk Parkeerbeleidsplan

BHG

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

GEMSV

Gemeentelijke Stedenbouwkundige Verordening

MER

Milieueffectenrapport

GSV

Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening

GGSV

Gezoneerde Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening

GOB

Gewestelijke Overheidsdienst Brussel

MTO

Maximaal Toegestane Ondoordringbaarheid

Europese Unie

OGSO

Ondernemingsgebied in een stedelijke omgeving

ZEUS

Zone van economische uitbouw in de stad

GGB

Gebied van Gewestelijk Belang

SBZ

Speciale Beschermingszone

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

xvi M2.1.5_F05_nl_v2

1 INLEIDING WETTELIJK KADER VAN HET MILIEUEFFECTENRAPPORT Onderhavig document bestaat uit een niet-technische samenvatting van het milieueffectenrapport (MER) van het programma dat werd weerhouden voor het duurzaam wijkcontract (DWC) Stephenson gedragen door de gemeente Vorst. Het opstellen van deze evaluatie wordt gerechtvaardigd door het feit dat het DWC een programma vormt in de zin van Richtlijn 2001/42/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001 betreffende de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma's (artikelen 2 en 3). De Europese Richtlijn 2001/42/EG werd in de Brusselse wetgeving doorgevoerd via de Ordonnantie van 18 maart 2004 betreffende de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma's, dwingt namelijk af dat een milieueffectenrapportage wordt uitgevoerd voor plannen en programma's die wellicht aanzienlijke effecten zullen hebben op het milieu, en dit met het oog op de garantie van een betere bescherming van het milieu en een bijdrage aan de integratie van milieuoverwegingen in de opstelling en goedkeuring van deze plannen en programma's. Wanneer een milieueffectenrapport vereist is, dient dit te worden gemaakt tijdens de ontwikkeling van het plan of programma en voordat dit wordt goedgekeurd of aan een wettelijke of bestuursrechtelijke procedure wordt onderworpen (artikel 8). Volgens artikel 9, § 2 van de Ordonnantie betreffende de milieueffectenbeoordeling van bepaalde plannen en programma's, worden in het MER “de mogelijke aanzienlijke milieueffecten van de uitvoering van het plan of programma alsmede van redeljke alternatieven die rekening houden met het doel en de geografische werkingssfeer van het plan of programma bepaald, beschreven en beoordeeld”. Wanneer het plan of programma sociale en economische effecten kan hebben, worden deze in het MER onderzocht als mogelijke aanzienlijke effecten van de uitvoering van het plan of programma (cf. artikel 9, § 2 van de Ordonnantie betreffende de milieueffectenbeoordeling van bepaalde plannen en programma's). Het MER van het DWC Stephenson zal de informatie bevatten die werd opgesomd in de Bijlage C van het BWRO “Inhoud milieueffectenrapport van de plannen”. De hiervoor vereiste informatie bestaat uit: -

een samenvatting van de inhoud, de voornaamste doelstellingen van het plan of programma en de banden met andere relevante plannen en programma’s; - de relevante aspecten van de milieusituatie evenals zijn mogelijke evolutie indien het plan/programma niet wordt uitgevoerd; - de milieueigenschappen van de gebieden die mogelijks op aanzienlijke wijze kunnen geraakt worden; - de milieuproblemen verbonden met het plan/programma, in het bijzonder deze betreffende de gebieden die een bijzondere invloed hebben voor het milieu (gebieden met natuurreservaten, Natura 2000 gebieden, Sevesosites);

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

1 M2.1.5_F05_nl_v2

de relevante doelstellingen op het vlak van milieubescherming en de manier waarop rekening werd gehouden met deze doelstellingen en milieuoverwegingen bij de uitwerking van het plan/programma; de mogelijke aanzienlijke effecten van het plan/programma op het milieu en de interacties tussen de verschillende milieufactoren; de geplande maatregelen om elk aanzienlijk negatief effect van de uitvoering van het plan of het programma op het milieu te verminderen en, in de mate van het mogelijke, te compenseren; een voorstelling van de mogelijke alternatieven, hun staving en de redenen voor de weerhouden keuzes; een beschrijving van de weerhouden evaluatiemethode, met inbegrip van alle ervaren moeilijkheden (technische gebreken of het gebrek aan knowhow) tijdens het verzamelen van de vereiste informatie; een beschrijving van de geplande opvolgmaatregelen; een niet-technische samenvatting van de hierboven vermelde informatie.

Ter herinnering, het voorwerp van het duurzaam wijkcontract is bepaald door de Ordonnantie houdende organisatie van de stedelijke herwaardering van 6 oktober 2016 in haar artikel 21.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

2 M2.1.5_F05_nl_v2

2 BESTAANDE SITUATIE EN VOORNAAMSTE MILIEUUITDAGINGEN Het doel van dit hoofdstuk is het beschrijven van de bestaande situatie van de milieuthematiek binnen de perimeter die werd bepaald voor het DWC, en er de milieu-uitdagingen van identificeren.

Afbeelding 1: Perimeter van het DWC Stephenson (ABO, bron: BruGIS, 2017))

Voor elke milieuthematiek worden de bestaande rechts- en feitelijke situatie die de bestudeerde perimeter bepaalt; de gewestelijke ambities en uitdagingen op het vlak van de milieubescherming die kunnen overgebracht worden op niveau van de perimeter; en de plaatselijke uitdagingen opgetekend in de loop van de uitgevoerde milieudiagnose, weergegeven. De beschrijving van de staat van de situatie is gebaseerd op een geheel van gedocumenteerde bronnen die onder andere omvatten: -

Het project van het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO); Het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP); De Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV); Het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening (BWRO).

Daarenboven wil dit hoofdstuk zich voor een groot deel baseren op de milieudiagnose opgesteld door het bureau PTA dat belast is met het programma van het DWC. Het MER beoogt, in plaats van het werk te splitsen door een tweede exhaustieve diagnose, indien nodig, de diagnose eerder aan te vullen met milieubekommernissen om hem vollediger te maken en nog meer rekening te houden met de plaatselijke milieu-uitdagingen. Alle milieuthematieken opgesomd in de bijlage C van het BWRO worden hierna behandeld. De bijkomende thematieken (vb.: het afvalbeheer) werden ook opgenomen in de beschrijving van de bestaande situatie gezien hun relevantie ten overstaan van de milieu-uitdagingen en de studieperimeter. PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

3 M2.1.5_F05_nl_v2

Op het einde van dit hoofdstuk worden samenvattende fiches per milieuthematiek opgenomen om de meest relevante uitdagingen voor het programma van het DWC snel en ruimtelijk te identificeren. Zij leveren dus de informatie die esstieel is voor de productie van een programma voor duurzame herwaardering in de perimeter. Methodologische aanpak In het kader van dit Milieueffectenrapport werd verkozen om het analysewerk van de bestaande situatie in de bestudeerde perimeter niet te splitsen. Het MER heeft zo als doel de diagnose van het grondgebied, uitgevoerd door het bureau PTA, aan te vullen, en het indien nodig te vervolledigen, voornamelijk inzake de milieuthematieken zoals fauna en flora, mobiliteit of oppervlaktewater. Dit hoofdstuk zal als volgt worden voorgesteld: De elementen voortspruitend uit de diagnose uitgevoerd door PTA zullen worden voorgesteld op gekleurde achtergrond, aan het begin van elke sub-sectie van elk criterium, namelijk voor elke “rechtssituatie” en “feitelijke situatie”. Zij worden opgelijst met streepjes, om de opmerkingen samen te vatten. De elementen aangebracht door het MER opgesteld door ABO zullen achteraf worden toegevoegd op witte achtergrond.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

4 M2.1.5_F05_nl_v2

BEVOLKING 2.1.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het geografisch gebied dat werd overwogen voor de thematiek “Bevolking” stemt overeen met statistische wijk “Brabantwijk”, waarvoor de statische gegevens van het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (BISA) beschikbaar zijn. Hoewel de beschikbare statistische gegevens niet strikt betrekking hebben op de perimeter van het DWC, is deze toch hoofdzakelijk begrepen in de statistische wijk Brabant en heeft hij een gelijkaardige stadstypologie.

Statistische wijk Brabant Perimeter van het DWC

Afbeelding 2: Betrokken geografisch gebied voor de thematiek “Bevolking” (ABO)

2.1.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Bevolking” zal betrekking hebben op volgende criteria: -

Bevolking en demografische ontwikkeling; Huisvesting; Tewerkstelling en economische activiteit; Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten; stadslandbouw.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

5 M2.1.5_F05_nl_v2

2.1.3 BESTAANDE SITUATIE 2.1.3.1 BEVOLKING EN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELING Rechtssituatie Niet relevant. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De Wijk Brabant is erg dicht bevolkt met 24 517,02 bewoners/km² in 2015. Dit plaatst hem in 7de positie onder de wijken van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sinds 2010, zijn er 5 000 bewoners per vierkante kilometer bijgekomen in deze wijk; 41,03 % van de bevolking is van vreemde origine; 5,62 % van de bevolking is jonger dan 3 jaar, 5,36 % is tussen de 3 en 5 jaar en 8,59 % tussen de 6 en 11 jaar. Deze drie statistieken zijn hoger dan de gewestelijke gemiddelden (respectievelijk 4,63, 4,36 en 7,37 %), en toont een grote hoeveelheid kinderen. In totaal is meer dan een kwart van de bevolking jonger dan 18 jaar; Er is een groot aantal gezinnen (hoofdzakelijk jonge ouders) en relatief weinig senioren.

De voornaamste elementen inzake dit criterium werden meegenomen in de diagnose door PTA.

2.1.3.2 HUISVESTING Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. De constructie van woningen in de perimeter is verplicht door de bestemming van het GBP, die zal geanalyseerd worden in sectie 0. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

35,97 % van de gezinnen in de Brabantwijk leven in een eengezinswoning, veel meer dan het gewestelijk gemiddelde (27,17 %). Bijgevolg woont een kleiner aantal dan het gewestelijk gemiddelde in een appartement (62,28 % in de Brabantwijk, tegen 71,16 % op gewestelijke schaal). Het overige deel van de wijkbevolking woont in een huis met 3 of 4 gevels; De gemiddelde oppervlakte van de woningen bedraagt 64,16 m², hetzij 10 m² minder dan het gewestelijk gemiddelde (74,39 m²). Daarenboven is het aantal kamers per bewoner in de Brabantwijk 1,41, heel wat lager dan het gewestelijk gemiddelde van 1,94; Ongeveer 15 % van de woningen hebben niet het basiscomfort (stromend water, sanitaire, badkamer of douche) tegen 10% voor het gewest; 86,06 % van de gebouwen werden gebouwd vóór 1961, wat een mogelijk zwakke algemene kwaliteit betekent (isolatie, verwarming, enz.);

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

6 M2.1.5_F05_nl_v2

Binnen de gemeente Schaarbeek zijn er 4,3 % sociale woningen (in 2011), hetzij de laagste score van het Gewest na Elsene. Op schaal van de Brabantwijk is het percentage 4,22 (in 2016).

De voornaamste elementen inzake dit criterium werden meegenomen in de diagnose door PTA.

2.1.3.3 TEWERKSTELLING EN ECONOMISCHE ACTIVITEIT Rechtssituatie Niet relevant. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De Brabantwijk is de vijfde statistische sector van het gewest op het vlak van werkloosheid, met 36,07 % in 2012 (22,69 % voor het Gewest). Dit percentage is echter wel lichtjes gedaald sinds 2002 (37,34 % in dat jaar); Een aanzienlijk deel (17,22 %) van de 18-24-jarigen is werkloos; Het aandeel langdurig werklozen is gelijk aan dat van het Gewest, namelijk 62,62 %; De werkzoekenden zijn hoofdzakelijk laaggeschoold; De Gemeente heeft een dienst voorbehouden voor de tewerkstelling en zet operaties op touw voor hulp bij de professionele inschakeling (Jobhuis, Mission Locale); De perimeter van het DWC kent veel industriële activiteiten (autowerkplaatsen, materiaalwinkels, opslagplaatsen, enz.). De handelsactiviteiten bevinden zich hoofdzakelijk in de Van Oost-, François-Joseph Navez-, Paviljoen- en Gallaitstraat.

De voornaamste elementen inzake dit criterium werden meegenomen in de diagnose door PTA.

2.1.3.4 AANBOD AAN UITRUSTINGEN EN OPENBARE DIENTSEN Rechtssituatie Niet relevant. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Er zijn openbare uitrustingen in de perimeter, namelijk sportuitrustingen: Agora space dichtbij het Stephensonplein en verschillende sportclubs. Er zijn ook culturele verenigingen met lokalen in de perimeter. Daarenboven biedt het gemeenschapscentrum De Kriekelaar diverse activiteiten; Er is een gebrek aan opvangstructuren voor de kinderen.

De Brabantwijk heeft slechts één opvangplaats voor 10 kinderen jonger dan 3 jaar, wat aanzienlijk lager is dan de 3,6 plaatsen op gewestelijke schaal. Zo ook ligt de schoolcapaciteit erg onder het gewestelijk

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

7 M2.1.5_F05_nl_v2

gemiddelde. Er zijn slecht 0,45 plaatsen in het kleuteronderwijs en 0,46 in het lager onderwijs per kind. Er is dus een groot gebrek aan structuren voor de opvang van kinderen, crèches zowel als scholen

2.1.3.5 STADSLANDBOUW Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. De Good Food-strategie van het Brussels Hoofdstedeljk Gewest beoogt om via de ontwikkeling van nieuwe projecten voor stadslandbouw, de overgang naar een duurzaam voedingssysteem op te starten teneinde te beantwoorden aan de uitdagingen die verbonden zijn met de noodzaak om een gezonde, kwalitatieve, lokale voeding te ontwikkelen die gebaseerd is op korte circuits, om zo tegemoet te komen aan de behoeften van de volksgezondheid, het leefklimaat, maar ook tot milieu- en sociale verbeteringen1. Voorbeeld, het voorschrift 14. “Een grondbeleid voor de aanleg en bescherming van moestuinen en boomgaarden opzetten” bepaalt onder meer volgende acties: -

De ontwikkelaars van vastgoedprojecten en publieke en openbare inrichtingsplannen zo aansporen om productie- en composteeroppervlakken op te nemen in de bebouwde ruimten (renovatie/bouw) en de openbare ruimten; De ontwikkeling en het behoud van moestuinen en boomgaarden binnen de lokale groene ruimten stimuleren (gemeenten, OCMW), onder meer via de actie "Agenda 21”.

Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Er werden drie stadsmoestuinen geteld: o Op de terreinen die eigendom zijn van Infrabel, langs de spoorweginfrastructuur, zonder reële controle door de eigenaar. De grond is echter verontreinigd; o Gemeentelijke moestuin in de Gallaitstraat, opgezet in het kader van het DWC Navez-Portaels (2009-2012); o Moestuin van de gemeente Schaarbeek, stopgezet omwille van de verontreiniging van de grond.

De voornaamste elementen inzake dit criterium werden meegenomen in de diagnose door PTA.

Bron: Leefmilieu Brussel (December 2015). Good Food-strategie “Naar een duurzaam voedingssysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest”.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

8 M2.1.5_F05_nl_v2

2.1.4 MILIEU-UITDAGINGEN De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd ten gevolge van deze plaatsbeschrijving zijn: -

Het versterken van het aanbod aan woningen in samenhang met de vastgestelde sociale situatie die een gebrek toont aan sociale woningen. Het versterken en verbeteren van het woonaanbod, zowel kwantitatief als kwalitatief, is één van de voornaamste doelstellingen van dit soort programma. De duurzaamheid van de gebouwen moet in de kern van de aanpak liggen. Naargelang de geïdentificeerde grondmogelijkheden zal de nadruk kunnen gelegd worden hetzij op de creatie van nieuwe woningen, hetzij op de verbetering van de bestaande woningen; Het behoud en de creatie van economische activiteiten die geïntegreerd zijn in het dichte stadsnetwerk (industrie, kantoren, handelszaken, stadslandbouw), samen met een aanbod aan voldoende opleiding, om het aanbod aan en de toegankelijkheid tot jobs op plaatselijk niveau te versterken; De versterking van het aanbod aan infrastructuren voor de kinderen (crèche, scholen) waaraan in de perimeter een groot gebrek is. Gezien het grote gebrek zal elke plaatsing positieve effecten meebrengen, op voorwaarde dat zij aangepast zijn aan deze functie (meer bepaald de verplichting voor een beveiligde buitenruimte).

De diagnose uitgewerkt door PTA analyseert de bestaande situatie op een coherente en gedetailleerde wijze. Het MER heeft echter toegelaten om de uitdagingen inzake de bevolking in de perimeter te formaliseren.

VOLKSGEZONDHEID Het probleem van de volksgezondheid vult de andere thematieken (lucht, klimaatfactoren, enz.) aan. Deze worden meer in detail geanalyseerd in de desbetreffende secties.

2.2.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “volksgezondheid” stemt overeen met de perimeter van het DWC.

2.2.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “volksgezondheid” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

Besmettingsvectoren: water, lucht, grond; Leefklimaat, welzijn, veiligheidsgevoel.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

9 M2.1.5_F05_nl_v2

2.2.3 BESTAANDE SITUATIE 2.2.3.1 BESMETTINGSVECTOREN Rechtssituatie Dit criterium herneemt de analyses van andere thematieken, namelijk: lucht, grond, oppervlaktewater, materiële goederen. De rechtssituatie is dus gelijkaardig aan die van deze thematieken. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Ondanks de jonge leeftijd van de plaatselijke bevolking is het sterftepercentage erg hoog, wat duidt op problemen met de volksgezondheid; 29,58 % van de bevolking van de Brabantwijk zegt niet in goede gezondheid te verkeren.

De gegevens over de gezondheidstoestand in de betrokkene statistische wijk kunnen verbonden worden met verschillende besmettingsvectoren die aanwezig zijn in de perimeter van het DWC. Inderdaad, de lucht is er verontreinigd. Het grote percentage jonge bevolking is dus des te meer blootgesteld aan en kwetsbaar voor luchtverontreinigende stoffen. Ademhalingsziekten zijn trouwens de eerste doodsoorzaak in België en in Brussel (28,4 % van de overlijdens in 2015 in België)2. Daar geen verbruik van oppervlaktewater werd vastgesteld in de perimeter, werd er ook geen risico verbonden met besmetting via water vastgesteld. De grondverontreinigingen, meer bepaald in de buurt van de spoorweginfrastructuur, konden gezondheidsproblemen veroorzaken door de uitbating van moestuinen op deze gronden. Er bestond dus een risico voor de volksgezondheid, en dit kan heden nog voortduren door het gebrek aan controle op deze activiteit. Het is niet mogelijk om de link te leggen tussen de vastgestelde slechte gezondheid van de bevolking en voornoemde besmettingsvectoren door een gebrek aan gedetailleerde studie. Er wordt hier echter vastgesteld dat er risico’s zijn voor de volksgezondheid in de perimeter omwille van de tamelijk slechte luchtkwaliteit en de voedingsteelt op verontreinigde gronden.

2.2.3.2 LEEFKLIMAAT Rechtssituatie Niet relevant. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast:

Bron: Statbel (Januari 2018), Doodsoorzaken

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

10 M2.1.5_F05_nl_v2

De spoorweg in het westen en het noorden snijdt de perimeter af van de rest van het Gewest; De perimeter beschikt over weinig ontspanningsruimte, en het vandalisme viert er hoogtij; De openbare ruimten zijn klein, het Stephensonplein is de grootste openbare ruimte in de perimeter met zijn 1 000 m²; Er werden talrijke sluikstorten geteld in de straten van de perimeter; De bewoners hebben te lijden onder overstromingen in de perimeter; De perimeter kent criminaliteitsproblemen vooral in verband met de drugshandel.

De perimeter is inderdaad erg ingesloten door de spoorweginfrastructuur. Er zijn slechts vier oversteekplaatsen van de spoorweg in het westen en het noorden: de tunnels van de Paviljoen- en Paleizenstraat en de Koninginnelaan, evenals de brug in de François-Joseph Navezstraat.

Afbeelding 3: mogelijke oversteekplaatsen van de spoorweginfrastructuur (Bron: BruGIS, 2017)

De perimeter van het DWC biedt dus een weinig kwalitatief leefklimaat, met weinig kwantitatieve en kwalitatieve openbare ruimten. Het is ook erg mineraal, behalve dan de ruimten van de spoorwegbraaklanden.

2.2.4 MILIEUITDAGINGEN Naast de uitdagingen verbonden met de luchtkwaliteit en het stadshitte-eilandeffect, is één van de huidige voornaamste uitdagingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het verbeteren van het PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

11 M2.1.5_F05_nl_v2

leefklimaat van de wijken gelegen in de eerste kroon en langs het kanaal om de bestaaande sociale splitsing tussen deze wijken en de wijken van de tweede kroon te verminderen. De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd ten gevolge van deze plaatsbeschrijving zijn: -

De verbetering van de luchtkwaliteit, onopgeloste problematiek op schaal van een duurzaam wijkcontract, maar waarvoor een indirecte participatie ondanks alles positief zou zijn; Het beheer van de bestaande stadslandbouw die risico’s inhoudt voor de gezondheid omwille van de verontreinigde gronden; De aanzienlijke verbetering van de openbare ruimten, meer bepaald via: o Een beplanting van de openbare ruimten; o Een vermindering van het aantal sluikstorten op de voetpaden. Een betere communicatie en verbinding met de rest van het Gewest.

De diagnose uitgewerkt door PTA analyseert de bestaande situatie op een coherente wijze. Het MER heeft echter toegelaten om de uitdagingen inzake de bevolking in de perimeter te formaliseren.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

12 M2.1.5_F05_nl_v2

BODEM 2.3.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “Bodem” stemt overeen met de perimeter van het DWC.

2.3.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Bodem” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

kwaliteit; bodembestemming.

2.3.3 BESTAANDE SITUATIE 2.3.3.1 KWALITEIT Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. De procedures verbonden met de bodemverontreiniging zijn geregeld door de ordonnantie bodem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze legt maatregelen op die moeten genomen worden voor het bestuderen en behandelen van bodemverontreinigingen op basis van bepaalde oorzakelijke feiten (verkoop, verandering van bestemming, enz.). Deze procedures zijn gebaseerd op de situatie van het betrokken perceel in de inventaris van de staat van de bodem. De inventaris klasseert de percelen volgens deze categoriën: -

Categorie 0: mogelijk verontreinigde percelen; Categorie 1: niet-verontreinigde percelen; Categorie 2: licht verontreinigde percelen zonder risico; Categorie 3: verontreinigde percelen zonder risico Categorie 4: percelen verontreinigd in de loop van de studie of behandeling.

Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Verontreinigingen worden hoofdzakelijk bewezen of vermoed op de grote industriële percelen langs de Stephensonstraat en tussen de Gallaitstraat en de Vanderlindenstraat. De grond van de moestuinen op de terreinen van Infrabel is verontreinigd.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

13 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 4: Kaart van de mogelijk verontreinigde percelen in de perimeter (ABO)

Afbeelding 5: verontreinigd perceel in de perimeter (ABO)

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

14 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 6: verontreinigde percelen (ABO)

Men dient ook op te merken dat een belangrijk aantal percelen niet opgenomen is in de inventaris van de staat van de bodem. Dit wil niet zeggen dat er geen verontreiniging is, maar eerder dat er een gebrek is aan informatie over de activiteiten die in het verleden op deze terreinen plaatsvonden. In het algemeen moet er rekening worden gehouden met de kwaliteit van de bodem bij de definitie van een inrichtingsprogramma. Het zou nodig kunnen zijn dat, naargelang de sites en projecten gekozen in het programma van het DWC, de projectdrager bodemstudies financiert (voornamelijk op de percelen opgenomen in categorie 0, dit wil zeggen waarvoor een verontreiniging wordt vermoed volgens de activiteiten die er werden of nog worden uitgeoefend, cf. Afbeelding 4). Bij voorbeeld indien het project een verandering van bodembestemming van de site inhoudt, of in geval van een toevallige ontdekking van verontreiniging tijdens de werken; de kosten zullen ten laste van de drager zijn.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

15 M2.1.5_F05_nl_v2

2.3.3.2 BODEMBESTEMMING Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Zoals aangegeven op de afbeelding hieronder, vertoont de perimeter van het DWC vier categorieën bodembestemmingen: -

Gebieden overwegend voor bewoning: het betreft hoofdzakelijk woongebieden en gemengde gebieden. Het is de meest aanwezige typologie in de perimeter. Zij zijn dus hoofdzakelijk bestemd voor de huisvesting. Sterk gemengde gebieden: dit zijn gebieden die tegelijk activiteiten, meer bepaald commerciële en industriële, en residentiële functies opvangen. Gebieden van collectief belang of voor openbare dienst: er zijn hier twee uitrustingsgebieden te vinden. Het betreft de Roemeens-orthodoxe kerk Sint-Niklaas en het gemeenschapscentrum De Kriekelaar. Aan de rand vinden wij ook de gemeentelijke lagere school nr. 2. Spoorweggebied.

Afbeelding 7: Bestemmingen van het GBP in de perimeter (ABO)

Het Gewestelijk Bodembestemmingsplan laat dus een zekere gemengdheid van functies toe in de perimeter. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

16 M2.1.5_F05_nl_v2

De kaart van het Gewestelijk Bodembestemmingsplan die de hierna volgende feitelijke situatie herneemt.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

17 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 8: Kaart van de feitelijke situatie van de bodembestemming (Bron: Gewestelijk Bodembestemmingsplan)

De feitelijke situatie stemt overeen met de rechtssituatie, de stedenbouwkundige vergunningen werden op basis ervan afgeleverd. Daarenboven zijn de grondmogelijkheden erg zeldzaam gezien de dichte bebouwing van de perimeter.

2.3.4 MILIEU-UITDAGINGEN De perimeter van het DWC CQD Stephenson vertoont talrijke percelen die verontreinigd worden geacht. Zij zijn groter en hadden of hebben nog steeds risicoactiviteiten. Een goede evaluatie van de milieurisico’s maar ook van de financiële risico’s van projecten die grondwerken vereisen (aanaarding, afbraak, enz.) zal hoogst noodzakelijk zijn. In de fase van de diagnose is het niet relevant om de situatie in detail te analyseren, maar elk project zal moeten getoetst worden aan dit probleem om niet het risico te lopen dat de uitvoering van het programma in gevaar zou worden gebracht door de onvoorziene kosten voor saneringen. Dit betreft in het bijzonder de omgeving van het spoorweggebied, en het huizenblok tussen de Gallait- en Vanderlindenstraat. De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd ten gevolge van deze plaatsbeschrijving zijn: -

De exacte evaluatie van de milieurisico’s maar ook van de financiële risico’s van projecten die grondwerken vereisen (aanaarding, afbraak, enz.) zal hoogst noodzakelijk zijn om te vermijden dat de uitvoering van het programma in gevaar zou worden gebracht door de onvoorziene kosten voor saneringen; Het zo duurzaam mogelijk beheer van de verontreinigde gronden, dit wil zeggen door het aanpassen van het beheer aan de behoeften van het gewenste project, in plaats van het project aan te passen aan de kwaliteit van de bodem. Het programma van het DWC moet vermijden dat wordt teruggevallen op maatregelen voor het beheer van de verontreinigingen die een vermindering van de kwaliteit van de site en/of het voorgestelde project veroorzaken; Een betere compatibiliteit tussen de activiteiten in de gebieden die gemengdheid van functies toelaten, in het bijzonder tussen de zware activiteiten en het habitat.

De diagnose uitgevoerd door PTA stelt de bestaande situatie vast ten overstaan van de bodemverontreiniging, maar neemt niet de uitdaging aan inzake deze thematiek. Het MER laat toe om de aandacht te vestigen op het risico dat de verontreiniging van de bodem kan teweeg brengen voor de goede uitvoering van het programma van het DWC

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

18 M2.1.5_F05_nl_v2

NATUUR EN BIODIVERSITEIT 2.4.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “”Natuur en biodiversiteit” stemt overeen met de perimeter van het DWC met toevoeging van een buffergebied van 200 m, wat toelaat om rekening te houden met de ecologische verbindingen met de nabij gelegen elementen. Een verbetering van de plaatselijke ecologische netwerken kan echter impacts hebben op supra-lokale schaal, en zelfs op gewestelijke schaal.

Afbeelding 9: Betrokken geografisch gebied voor de thematiek "Natuur en biodiversiteit" in witte stippellijn en oranje voor de perimeter DWC (ABO)

2.4.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Natuur en biodiversiteit” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

Groene netwerk en Brussels ecologische netwerk; Habitats; Ecologisch beheer; Fragmentering/versperringseffecten; Inheemse /invasieve plantensoorten.

2.4.3 SITUATION EXISTANTE 2.4.3.1.1

Groene netwerk en Brussels ecologische netwerk

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

19 M2.1.5_F05_nl_v2

Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA heeft de rechtssituatie van dit criterium niet geanalyseerd. Er is geen enkele groene rechtsruimte aanwezig binnen de perimeter zelf (cf. bestemming in het GBP, sectie 0).

Afbeelding 10: Perimeter van het DWC en Brussels ecologisch netwerk (ABO)

De perimeter van het DWC ligt grotendeels in een gebied dat een gebrek heeft aan groene ruimten die toegankelijk zijn voor het publiek. Het enige element dat opgenomen is in het Brussels ecologische netwerk binnen de perimeter is het ontwikkelingsgebied dat het talud van de spoorweg en de tuinen achteraan de gebouwen in de Stephensonstraat bevat. De moestuinen op de eigendom van Infrabel zijn niet opgenomen als element van het Brussels ecologische netwerk. De kaart toont dus duidelijk het gebrek aan groene ruimten in de perimeter. Het Stephensonplein is inderdaad de enige openbare ruimte in de perimeter die het gebrek aan groene ruimten die toegankelijk zijn voor het publiek, vermindert. Gezien haar mineraliteit en ondanks haar statuut van groene ruimte volgens Leefmilieu Brussel, kan deze openbare ruimte niet echt betrokken worden als een groene ruimte en zij komt ook niet voor in het Brussels ecologische netwerk. Er is dus geen enkele groene ruimte toegankelijk voor het publiek in de perimeter. Behoudens nogmaals de taluds van de spoorweg beschikt de omgeving van de perimeter slechts over zeldzame beplante ruimten. Daarenboven ligt de perimeter dichtbij de groene continuïteiten die werden bepaald door het project van het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO). Zij tonen de assen die de meeste kans

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

20 M2.1.5_F05_nl_v2

hebben om een rol te spelen – of die reeds spelen – als ecologische continuïteit tussen de rijke ruimten, en om een groen netwerk te vormen op gewesteljke schaal.

Afbeelding 11: Ecologische continuïteiten binnen de perimeter van het DWC (ABO)

Zoals aangegeven op de afbeelding hierboven, doorkruisen bepaalde groene continuïteiten niet de perimeter. Slechts één as gebruikt de Gallaitstraat aan de rand van de perimeter in het zuiden. Hij verbindt het Josaphatpark in het oosten met het Zennepark (in uitvoering) en het kanaal in het westen. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De stadsstructuur is dicht bebouwd; Er zijn ruimten, maar die zijn weinig of niet toegankelijk: o de tuin van het rusthuis Stephenson Garden (3 000 m²), gesloten en niet-toegankelijk zonder toegang via de receptie van de site; o het gemeenschapscentrum De Kriekelaar, dat beschikt over een beplante en toegankelijke binnenplaats; o de tuin van het klooster beslaat 1 000 m² en is niet toegankelijk voor buitenstaanders; o de tuin van het gebouw Tamines (500 m²) is niet toegankelijk buiten de werkingsuren van de site, en wordt enkel gebruikt voor eigen activiteiten; o de taluds van de spoorweg Infrabel vormen de grootste groene ruimte in de perimeter (10 000 m²), zij wordt niet beheerd en wordt gebruikt als moestuin en bezet door druggebruikers en daklozen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

21 M2.1.5_F05_nl_v2

De Brabantwijk was in 2006 voor 79,55 % ondoordringbaar gemaakt en het gebouw besloeg 65,81 % van de oppervlakte van de huizenblokken in 20133.

Afbeelding 12: Kaart met potentiële groene ruimten (Bron: PTA)

De Gallaitstraat, evenals de Vandermeerschstraat, het Liedtsplein en de Koninginnelaan die de continuïteit gebruikt buiten de perimeter, is heden erg gemineraliseerd en draagt niet de verwachte functie als connector.

Bron: BISA (2013), Monitoring van de wijken, Bezettingspercentage van de gebouwen in de huizenblokken

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

22 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 13: Zicht op de Gallaitstraat (11-15) naar het Liedtsplein (Bron: Google Street View, mei 2017)

De breedte van de straat en de aanwezigheid van de tram laten weinig mogelijkheden voor een betekeniswaardige beplanting. Daarenboven is de openbare ruimte in de perimeter weinig of niet beplant. Enkel de Paleizenstraat heeft enkele bomen op regelmatige afstand langs beide kanten. Er zijn ook sporadisch enkele boomruimten op de rijweg, voornamelijk op de kruispunten. Het Stephensonplein beschikt, zoals vastgesteld in de diagnose van PTA, over een soort struikenhaag maar blijft op zich mineraal.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

23 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 14: Zicht op de Paleizenstraat (Bron: Google Street View, juni 2017)

Afbeelding 15: Zicht op de kruising van de Gallait-, Vleugels-, Paviljoen-, Van Oost- en François-Joseph Navezstraat (Bron: Google Street View, juni 2017)

Afbeelding 16: Zicht op het Stephensonplein (Bron: Google Street View, juni 2014)

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

24 M2.1.5_F05_nl_v2

Daarenboven kunnen de taluds van de spoorweg dienst doen als erg doeltreffende lineaire connectoren, zowel voor fauna als voor flaura. Hier is enkel een bocht begrepen in de perimeter en vormt reeds een relatief grote beplante oppervlakte dankzij het talud van het Josaphatpark. De verbinding naar het westen over de spoorwegen lijkt moeilijk uitvoerbaar door de aanzienlijke breedte op die plaats (minstens 70 m). De terreinen van Infrabel in de bocht van de spoorweg bieden de beste kans om een kwalitatieve groene ruimte te ontwikkelen die toegankelijk is voor het publiek. ZIj zou ook kunnen verbonden worden met de tuin van het rusthuis Stephenson Garden indien deze opengesteld is voor het publiek. De bodemverontreiniging zou slechts een hindernis kunnen zijn in geval men er een moestuinfunctie wil integreren zoals dit voorheen het geval was.

2.4.3.2 HABITATS Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. De perimeter van het DWC Stephenson ligt niet in de nabijheid van enig natuurreservaat, bosreservaat of Natura 2000-gebied. Het omvat ook geen groen gebied in de zin van het GBP. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. De taluds van de spoorweg hebben heden een gemiddelde tot belangrijke ecologische waarde in de betekenis van het Brussels ecologische netwerk. Ter inlichting, op ongeveer 2 kilometer ten noordoosten bevindt zich het Moeraske aan de rand van de spoorweg. Daarenboven bieden het Stephensonplein en de beplante binnenterreinen van huizenblokken een gemiddelde ecologische waarde. De bestaande biodiversiteit binnen de perimeter is dus zeldzaam en van gemiddelde kwaliteit. Het verlies van het beplante gebied (ontwikkelingsgebied in de zin van het Brussels ecologische netwerk) gevormd door de taluds van de spoorweg is een risico voor een vermindering van de natuur die hier reeds erg zwak is.

2.4.3.3 ECOLOGISCH BEHEER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Er bestaat geen enkele verplichting tot bijzonder beheer buiten de gebieden voorbehouden voor de ecologie (Natuur 2000, natuurreservaat, enz.). Bij gebrek aan dergelijke gebieden in de perimeter moet geen rekening worden gehouden met specifieke beheersmaatregelen. Feitelijke situatie PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

25 M2.1.5_F05_nl_v2

De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Sommige beplante ruimten binnen huizenblokken worden beheerd, namelijk de tuin van het rusthuis Stephenson Garden, het gemeenschapscentrum De Kriekelaar, de tuin van het klooster, de site Tamines; Andere ruimten worden niet beheerd: de terreinen Infrabel, de moestuin in de Gallaitstraat, de oude moestuinen van Schaarbeek.

De gemeente Schaarbeek heeft, via haar dienst Groene Ruimten, een gedifferentieerde beheerstrategie ontwikkeld op het gemeentelijk grondgebied. Daarom is het interessant om te kunnen steunen op dit potentieel in het kader van de creatie van een of meerdere groene ruimten in het kader van het DWC.

2.4.3.4 FRAGMENTERING/VERSPERRINGSEFFECTEN Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Zoals eerder gezien, legt het project van het GPDO bestaande of op te zetten ecologische continuïteiten vast in de perimeter en op schaal van het Gewest. Dit vormt echter geen reglementaire verplichting. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgend element vast: -

De rails van de spoorweg vormen een versperring in de perimeter.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

26 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 17: Mogelijke oversteekplaatsen van de spoorweginfrastructuur (Bron: BruGIS, 2017)

Anderzijds liggen de bestaande groene ruimten grotendeels in huizenblokken en zijn ingesloten. Zij hebben dus weinig kans om te communiceren met de rest van het grondgebied. Het gebouwenstramien zelf is hier dus een factor voor ecologische fragmentering.

2.4.3.5 INHEEMSE/INVASIEVE PLANTENSOORTEN Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Er bestaat een lijst van invasieve plantensoorten in België, uitgevaardigd bij de bijlage I van de Gedragscode invasieve planten in België. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. De invasieve plantensoorten zijn in het algemeen erg verspreid. Bij gebreke aan inventarisering op het terrein, zijn er geen duidelijke gegevens inzake de aanwezigheid van invasieve plantensoorten binnen de perimeter.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

27 M2.1.5_F05_nl_v2

2.4.4 MILIEU-UITDAGINGEN Hoewel het eerste voorwerp van de duurzame wijkcontracten niet het versterken van het gewestelijk groene netwerk is, zullen de interventies op de openbare ruimte die deel uitmaken van het weerhouden programma, moeten toelaten om, voor zoveel als mogelijk, op min of meer betekenisvolle wijze, de gebieden voor biodiversiteit (binnenterreinen van huizenblokken, taluds van spoorwegen) opnieuw te verbinden, het gebrek aan groene ruimten te verminderen, maar ook om de kwaliteit van de bestaande openbare ruimten te verbeteren door er de aanwezigheid van de natuur te vermeerderen. De bestaande biodiversiteit (spoorwegtaluds, Stephensonplein en binnenkant huizenblok) is van gemiddelde kwaliteit. Binnen de perimeter zijn er door de dichte bebouwing erg weinig mogelijkheden om de openbare ruimte te vegetaliseren. De beste bestaande kans is de aanwezigheid van de spoorwegtalud die een belangrijke beplante oppvervlakte biedt. De mogelijkheid om er een ruimte te ontwikkelen die toegankelijk is voor de bevolking, hangt echter af van de wil van Infrabel, eigenaar van de site. Bij ontstentenis kan elke operatie voor beplanting van de openbare ruimte (vegetalisatie van de gebouwen en omgeving : daken, gevels, muurvoeten, enz.) bijdragen tot de biodiversiteit en het plaatselijk leefklimaat. De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd ten gevolge van deze plaatsbeschrijving zijn: -

De uitbating van de bevoegdheden op het vlak van het differentiëren van de dienst Groene Ruimten voor het beheer van de nieuwe groene ruimten; Het aangepast beheer en de officiële opening van de terreinen van Infrabel voor het publiek in de nabijheid van de spoorweg, door de sociale controle uit te voeren die nodig is voor een recreatief gebruik onder voorbehoud van het conform maken van de grondkwaliteit met de bestemming. Dit zou ook de rol van ecologische connector van de spoorwegtaluds kunnen versterken; Daarenboven zou deze groene ruimte kunnen verbonden worden met de tuin van het rusthuis Stephenson Garden indien deze opengesteld wordt voor het publiek. Hoewel een dergelijke toepassing het gebied met gebrek aan openbare ruimten toegankelijk voor het publiek niet zou verminderen, zou het een kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van de bestaande ruimte bijbrengen; De versterking van de zichtbaarheid en de toegankelijkheid van de groene ruimten binnen de huizenblokken als openbare eigendom, wat zou kunnen bijdragen om het gebrek aan openbare ruimten toegankelijk voor het publiek te verminderen; De uitvoering van kleine operaties over de ganse perimeter op het vlak van gebouwen (beplanting van de gevels, daken, muurvoeten) en van de openbare ruimten (planten in de grond en buiten de grond) om een minimum aan plantenaanwezigheid in de erg bebouwde en erg minerale wijk aan te brengen.

De diagnose uitgevoerd door PTA maakt een lijst op van de bestaande groene ruimten die mogelijks kunnen opengesteld worden voor de bevolking. Het MER van zijn kant, heeft de fauna- en floraelementen in de perimeter aangebracht en de beschikbare ecologische gegevens verdiept. Het heeft ook toegelaten om de uitdagingen verbonden met de fauna en flora te formuleren.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

28 M2.1.5_F05_nl_v2

OPPERVLAKTEWATER 2.5.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “Oppervlaktewater” stemt overeen met de perimeter van het DWC met toevoeging van het gebied dat ook wordt behandeld in de overstromingsrisico’s.

Afbeelding 18: Geografisch gebied van de thematiek “Oppervlaktewater” (ABO)

2.5.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Oppervlaktewater” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

Hydrografisch netwerk; Kwaliteit van het oppervlaktewater; Beheer van het afvalwater; Afdekking van de bodem /Beheer van het regen- en afvloeiingswater; Overstromingsrisico’s.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

29 M2.1.5_F05_nl_v2

2.5.3 BESTAANDE SITUATIE De strijd tegen de overstromingen en de verbetering van het water vormen de hoofddoelstellingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De Brusselse regering heeft verschillende doelstellingen en acties bepaald in de betekenis van deze verschillende gewestelijke plannen zoals het Waterbeheerplan 20162021 (prioritaire acties 5.11 en 5.12), het Plan Lucht-Klimaat-Energie (PLKE) (actie 119) of ook het programma “Blauw netwerk”. De op het niveau van het Gewest bepaalde acties zijn: -

Prioritaire actie (PA) 5.11 “ Beperkende en/of compensatiemaatregelen voor de bodemafdekking” van het Waterbeheerplan (WBP) 2016-2021; Prioritaire actie (PA) 5.12 “De beheerders van de openbare ruimten en de particulieren begeleiden bij het uitvoeren van gedecentraliseerde en alternatieve beheertechnieken van regenwater” van het beheerplan 2016-2021; Actie 119 “het bevorderen van het opzetten van goede praktijken betreffende de strijd tegen overstromingen in de infrastructuren” van het Gewestelijk Plan Lucht-Klimaat-Energie (GPLKE).

Het WBP 2016-2021 regenwaterbeheer: -

verstaat

onder

technieken

voor

gedecentraliseerd

alternatief

De creatie van afwateringen en retentiesloten voor dit water; Het installeren van groendaken of “stockerende” daken; De creatie van individuele citernes of onweerbekkens; De inrichting van de oppervlakte: waterwegen, nieuwe stadsrivieren, regentuinen, wegen met poreuse bekleding, weg en parking met reservoirstructuur; De creatie van afzonderlijke plaatselijke netwerken …

2.5.3.1 HYDROGRAFISCH NETWERK Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Er is geen oppervlaktewater in de betekenis van het GBP aanwezig in de perimeter. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. Er is geen oppervlaktewater aanwezig in de perimeter. Het kanaal vloeit in open lucht op ongeveer 600 meter ten westen, terwijl de Zenne overwelfd is en langs het kanaal vloeit. De perimeter van het DWC Stephenson maakt deel uit van de hoofdbedding van de Zenne, zoals te zien is op onderstaande kaart.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

30 M2.1.5_F05_nl_v2

1: Stroomgebieden Ukkel 2a en 2b: rechter stroomgebied van de Zenne 3a en 3b: linker stroomgebied van de Zenne 4: stroomgebied van de Molenbeek 5: stroomgebied van de Maalbeek 6: stroomgebied van de Woluwe Afbeelding 19: voornaamste beddingen van de waterlopen en stroomgebieden van het Brussels Gewest (Bron: Algemene waterstaten in Brussel)

Afbeelding 20: Hydrografische netwerk van het BHG (Bron: Leefmilieu Brussel (2017). Waterbeheerplan van het BHG 2016-202 PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

31 M2.1.5_F05_nl_v2

2.5.3.2 KWALITEIT VAN HET OPPERVLAKTEWATER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Op gewestelijk niveau worden de Zenne en de Woluwe beschouwd als sterk gewijzigd (door de hydromorfologishe veranderingen veroorzaakt door menselijke activiteiten) en het Kanaal wordt beschouwd als een kunstmatige watermassa overeenkomstig de Kaderrichtlijn Water (KRW) 2000/60/EG 4. Het Waterbeheerplan 2016-2021 van het BHG geeft richtlijnen voor het verbeteren van het waterbeheer op schaal van het gewest. Dit plan is echter niet dwingend in juridische termen. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. Er is geen oppervlaktewater aanwezig in de perimeter.

2.5.3.3 AFVALWATERBEHEER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Elke woning moet verplicht aangesloten zijn op de riolen, volgens Titel II van de van kracht zijnde GSV. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgend element vast: -

Slechts 84,22 % van de woningen beschikt over het basiscomfort, stromend water inbegrepen.

In het Brussels Gewest zijn 99,5 % van de gebouwen aangesloten op het rioleringsnetwerk5.

2.5.3.4 BODEMAFDEKKING /BEHEER VAN REGEN- EN AFVLOEIINGSWATER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Heden verplicht enkel de GSV het plaatsen van een regenwatertank met een volume van 33 liter per vierkante meter horizontale dakoppervlakte, voor elke nieuwe constructie. Daarenboven moet het

4 5

Bron: Leefmilieu Brussel (2017). Waterbeheerplan 2016-2021. Bron: Vivaqua, Activiteitenrapport 2017

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

32 M2.1.5_F05_nl_v2

regenwater dat op ondoordrinbare oppervlakken valt ook worden opgevangen en naar een opslagsysteem geleid of, in de laatste plaats, afgeleid naar de openbare riolen. Bovendien voorziet de gemeentelijke stedenbouwkundig verordening van Schaarbeek ook meer gedetailleerde beschikkingen in haar artikel 35 “Regenwateropvang”. Het is verplicht voor elke nieuwbouw dat het dispositief dat is voorzien in toepassing van de GSV, zou uitgerust zijn met een systeem dat de afvoer van de overloop en een geregeld lekdebiet toelaat. Bovendien moet genaamd dispositief, indien het een regenwatertank is, aangesloten zijn op bepaalde uitrustingen van het gebouw (sanitaires, wasmachines, waterpunten) die geen dirnkwater vereisen. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De statistische sector Brabantwijk was voor 79,55 % ondoordringbaar in 2006, hetzij heel wat meer dan het gewestelijk gemiddeld van 46,45 %; Het bezettingspercentage van de gebouwen van de huizenblokken bedraagt 65,81 %, een hoge waarde die verklaard wordt door onder meer de industriële activiteiten in het verleden die de grote oppervlakten gebruikten.

De laatste jaren is het aandeel bebouwde oppervlakte op het Brussels grondgebied toegenomen (+ 2,55 % tussen 2005 en 2015) ten nadele van de onbebouwde oppervlakten (- 2,55% tussen 2005 en 2015). Op 1 januari 2017, was 59,73 % van de kadastrale oppervlakte bebouwd en 40,27 % was niet bebouwd6.

Afbeelding 21: Uittreksel uit de kaart van de gebieden met mogelijke regenwaterinfiltratie (Bron: Earth System Sciences - Vrije Universiteit Brussel)

Bron: BISA (September 2017). Bodembezetting

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

33 M2.1.5_F05_nl_v2

Het geheel van de perimeter van het DWC wordt beschouwd als een gebied dat weinig geschikt is voor infiltratie omwille van de hydrogeologische en topografische omstandigheden. Werken voor de infiltratie van regenwater blijven mogelijk maar met een waarschijnlijk beperkte doeltreffendheid. Bovendien is het mogelijk dat Infrabel op haar spoorwegterreinen reeds specifieke dispositieven heeft voor het regenwaterbeheer (drainering van de onderlaag van de sporen, gebruik van fytosanitaire producten, of andere). Voor een buurtproject zal het nodig zijn om rekening te houden met de mogelijkheden tot mutualisering en met de risico’s verbonden met de nabijheid van deze infrastructuren.

2.5.3.5 OVERSTROMINGSRISICO’S Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Heden is er geen constructiebeperking in overstromingsgebied. De kaart met de overstromingsrisico’s opgemaakt door Leefmilieu Brussel – zie hieronder – heeft geen juridische waarde, en beïnvloedt dus geenszins het toekennen van een stedenbouwkundige vergunning in het Gewest. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De combinatie van de lage ligging van de perimeter (een van de laagste punten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en zijn sterke bodemafdekking veroorzaakt wederkerende overstromingen; De bewoners hebben te maken met overstromingen, vooral in hun kelders.

+ 16 m + 18 m + 30 m

Afbeelding 22: Topografie van de perimeter en omgeving (ABO)

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

34 M2.1.5_F05_nl_v2

De perimeter van het DWC Stephenson is op zich niet gekenmerkt door een sterk hoogteverschil, in tegenstrijd tot de omliggende wijken in het oosten. Er is een hoogteverschil van 14 meter tussen het gemeentehuis van Schaarbeek en de Stephensonstraat. De afbeelding hieronder (gelijkaardig aan deze opgenomen in de diagnose van PTA) toont aan dat een groot deel van de perimeter inderdaad te kampen heeft met zwakke tot hoge overstromingsrisico’s. De omgeving van de Paleizenstraat kent een bijzonder hoog risico. Ondanks deze risico’s is het aantal aangegeven schadegevallen relatief matig, volgens de kaart van de opgetekende overstromingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze gegevens bewijzen echter wel het erkend bestaan van een overstromingsrisico in de perimeter.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

35 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 23: Kaart van de overstromingsrisico’s in de perimeter (ABO)

Afbeelding 24: Kaart van de waargenomen overstromingen van 1999 tot 2012 (Bron: Leefmilieu Brussel, Waterbeheerplan 2016-2021)

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

36 M2.1.5_F05_nl_v2

Het overstromingsrisico is rechtstreek verbonden met de sterke bodemafdekking en het gebrek aan compensatie van de voorbije verstedeljking. In Brussel is de voornaamste oorzaak van overstromingen de verzadiging van het riolennetwerk bij zware regenval. Daar het niet meer in staat is om nog meer water op te vangen, vloeit dit door de zwaartekracht af naar de wegenis.

2.5.4 MILIEU-UITDAGINGEN De bodemafdekking op schaal van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vermindert de aanwezige groene ruimten en vergroot de risico’s op stadsoverstromingen door regenwater, vooral door de toename van de hoeveelheid en de snelheid van de stroom afvloeiingswater in de gevoelige stroomafwaartse bekkens. De sterke bodemafdekking en de zwakke aanwezigheid van beplanting in de perimeter veroorzaakt afvloeiing van regenwater naar het laagste punt, vermits het niet langer kan opgeslorpt worden door de riolen. Daarom is een radicale aanpak van het beheer van regen- en afvloeiingswater in de inrichtingsprogramma’s nodig en wordt het beoogd in het Waterbeheerplan 2016-2021. Het lozen van het regenwater in de riolen moet slechts overwogen worden bij gebreke aan andere oplossingen en op gecontroleerde wijze om de piek te verminderen bij zware regenval. Leefmilieu Brussel raadt nu reeds aan om, in het kader van de milieuvergunning, een nul- lozing van regenwater te verzekeren voor een tienjarige regenvlaag die langer duurt dan één uur. Het beheer in situ kan worden verzekerd hetzij door infiltratie, hetzij door stockage. Een beheer van regenwater zo dicht mogelijk bij het valpunt is dus verkieslijk om zoveel mogelijk afvloeiing te vermijden. Het waterbeheer kan en moet zo geïntegreerd worden in elk bouw- of renovatieproject, ongeacht het vastgoed of openbare ruimte betreft. Het regenwaterbeheer is belangrijk omdat het kan gekoppeld worden aan andere functies en het de goede werking van een site niet bezwaard. Bij voorbeeld, in een openbare ruimte een zone voorzien die kan overstroomd worden bij zware regenval, laat toe om tegemoet te komen aan de behoefte om het regenwater te stockeren en te vertragen. Het onder water lopen van een dergelijke ruimte is zeldzaam en de inrichting blijft meestal droog. De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd na deze stand van zaken zijn: -

Het opzetten van een geïntegreerd beheerdispositief voor regen- en afvloeiingswater (infiltratie, stockage, vertraging) voor de meest voorkomende regenbuien, zelfs voor uitzonderlijke onweders (tienjarige regenvlagen), ingebouwd in elke structureel project (vastgoed of openbare ruimte). Talrijke opties zijn mogelijk: overstroombare zones, kielgoten, stockagegroepen, enz.; De maximale beperking van de bodemafdekking door het plaatsen van (semi) doordringbare bekledingen; De ontwikkeling van een stockage- en afremmingsdispositief van regenwater op de terreinen Infrabel langs de spoorweglijn die het voordeel hebben dat zij zich op het laagste topografisch punt van de perimeter bevinden; Op meer gedetailleerde schaal, de uitvoering van kleine beplantingen doordringbaarheidsoperatie van de openbare ruimten, constructies en hun omgeving (beplante gevels en daken, planten aan de voet van gebouwen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

37 M2.1.5_F05_nl_v2

De diagnose uitgewerkt door PTA stelt de herhaling van overstromingen en hun oorzaak vast. Het MER heeft meer gedetailleerde elementen (meer bepaald strategische) en hun uitdagingen aangebracht met het oog op de verbetering door een beheer dat aangepast is aan regen- en afvloeiingswater. Hieronder worden enkele voorbeelden van functionele inrichtingen van ruimten voorgesteld die het regenwaterbeheer verzekeren. Deze voorbeelden werden genomen uit de studie door Leefmilieu Brussel getiteld “Regenwater, een troef voor de openbare ruimte”.

Afbeelding 25: Binnenplaats en overstroombare speelruimte in Gagny, Frankrijk (Bron: Leefmilieu Brussel, 2014)

Afbeelding 26: Overstroombaar deel van een beplante openbare ruimte, die bruikbaar blijft, zelfs onder water (Bron: Leefmilieu Brussel, 2014)

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

38 M2.1.5_F05_nl_v2

GRONDWATER 2.6.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor het thematiek “Grondwater” stemt overeen met de perimeter van het DWC met toevoeging van ondergrondse wattervlakken die hij volledig of gedeeltijke omvat. Geen enkele informatiebron laat echter toe om concreet de plaats van het grondwater in Brussel te bepalen.

2.6.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “grondwater” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

Hoeveelheid/opvangen van grondwater; Kwaliteit van het grondwater.

2.6.3 BESTAANDE SITUATIE 2.6.3.1 HOEVEELHEID/OPVANGEN VAN REGENWATER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden beschermingsgebieden voor het opvangen van regenwater in het Zoniënwoud bepaald. De perimeter van het DWC is hier dus niet bij betrokken. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. Onder de perimeter van het DWC bevindt zich de watermassa van het Schol- en Krijttijdperk evenals van het Landeniaans tijdperk. Uit geen enkel ervan wordt water gebruikt voor menselijke consumptie. Er wordt geen drinkwater aangetroffen in de perimeter. Er zijn geen gegevens die het waterpeil over het ganse grondgebied aangeven. Het kan slechts geval per geval worden bepaald. Het grondwater ligt op sommige plaatsen van de perimeter relatief dicht bij het grondniveau, plaatsen die in het algemeen samenvallen met een overstromingsrisico.

2.6.3.2 KWALITEIT Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

39 M2.1.5_F05_nl_v2

De Kaderrichtlijn Water (KRW) 2000/60/EG en de Ordonnantie voor het opstellen van een kader voor het Waterbeleid (KOW) van 20 oktober 2006 bepalen de milieudoelstellingen inzake het grondwater in het BHG. Zij betreffen de “goede kwantitatieve en chemische staat”. De ondergrondse watermassa’s die onder de perimeter liggen, namelijk de watermassa’s van het Scholen Krijttijdperk, en het Landeniaans tijdperk hebben een goede chemische samenstelling en hoeveelheid. Om hun goede chemische staat en hoeveelheid te vrijwaren bepaalt het Waterbeheerplan 2016-2021 prioritaire acties (PA): -

PA 1.57 “Directe stortingen in de massa grondwater voorkomen”; PA 1.59 “Toevallige verontreinigingen in de watermassa voorkomen”.

Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. Net als voor de kwaliteit van de bodem (cf. sectie 0), kan het grondwater mogelijks verontreinigd worden op het niveau van de spoorweggebieden (talud van de spoorweg Infrabel). De sterke afdekking van de perimeter beperkt de infiltratie van mogelijk verontreinigd water naar de ondergrond.. In geval infiltratiedispositieven worden gecreëerd in de gebieden waar het grondwater dicht bij de oppervlakte ligt, zal kunnen beroep gedaan worden op defytozuivering om een goede kwaliteit van het geïnfiltreerde water te verzekeren.

2.6.4 MILIEU-UITDAGINGEN Gezien de problemen verbonden met water (overstromingen) die hier werden vastgesteld, zal rekening moeten gehouden worden met het probleem van het grondwater bij de inrichtingprojecten en meer bepaald voor deze die het opzetten van dispositieven voor waterinfiltratie beogen. De nabijheid van een laag grondwater kan een grote invloed hebben op de mogeljkheid van de bodem om regen- of afvloeiiingswater te absorberen. In verband met de bodemkwaliteit – die in erg slechte staat kan zijn door de industriële sites en de spoorweggebieden – zal aandacht moeten worden besteed aan de kwaliteit van het geïnfiltreerde water, teneinde geen negatieve impacts op de massa’s grondwater te hebben. De milieu-uitdaging die werd geïdentificeerd na deze stand van zaken is: -

Rekening houden met de bodemkwaliteit bij projecten die beogen om regen- en afvloeiingswater te infiltreren. De infiltratie in een verontreinigde bodem kan leiden tot een verspreiding van de verontreiniging naar het grondwater. Bijzondere aandacht moet dus worden besteed aan de nabijheid van spoorwegen en aan de sites die altijd al een industriële activiteit hebben opgevangen of nog steeds opvangen.

De diagnose uitgewerkt door PTA analyseert niet het probleem van het grondwater. Het MER, dat het volledig aftasten van de milieuthematieken beoogt, heeft het probleem bestudeerd en het aandachtpunt inzake de bodemkwaliteit in het kader van het opzetten van dispositieven voor waterinfiltratie opgeworpen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

40 M2.1.5_F05_nl_v2

MOBILITEIT 2.7.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Verschillende geografische gebieden worden behandeld in de thematiek mobiliteit: de gewestelijke schaal wordt weerhouden om de overeenstemming tussen de projecten van het DWC en het gewestelijk verkeer (in transit of als bestemming) te valideren. Dezelfde schaal wordt beschouwd voor het gewestelijke fietsverkeer. Een breder geografisch gebied, dat de perimeter overschrijdt, wordt weerhouden om de thematieken van plaatselijke mobiliteit te behandelen en dit voor alle verplaatsingswijzen. Hetzelfde geldt voor de analyse van de PBM-parcoursen. Tenslotte wordt een kleiner gebied dat overeenstemt met de perimeter van het DWC beschouwd voor de thematiek van het parkeren in de analyse van de plaatselijke uitdagingen. De gewestelijke schaal wordt weerhouden om de overeenstemming tussen de projecten van het DWC en het gewestelijk verkeer (in transit of als bestemming) te valideren. Dezelfde schaal wordt beschouwd voor het gewestelijke fietsverkeer.

Afbeelding 27: Betrokken geografisch gebied voor de thematiek "Mobiliteit" in het blauw, in het rood voor de perimeter van het DWC (Tractebel)

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

41 M2.1.5_F05_nl_v2

2.7.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “mobiliteit” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

De verdeling van de verplaatsingswijzen en het opdelen van de openbare ruimte tussen de verplaatsingswijzen; De voetgangersverplaatsingen; De fietsersverplaatsingen; Het openbaar vervoer Het autoverkeer; Het parkeren; Het vervoer van goederen.

2.7.3 BESTAANDE SITUATIE 2.7.3.1 DE VERDELING VAN DE VERPLAATSINGSWIJZEN Rechtspositie Niet relevant Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. Er bestaan geen studies die de verplaatsingswijzen hernemen op schaal van de perimeter van het DWC. De verschillende studies (Mobel, Beldam) op schaal van het Gewest tonen een verdeling van de verplaatsingswijzen aan die vaststelt dat de bewoners verkiezen om zich te voet te verplaatsen (40%). Fietsen is nog steeds tamelijk beperkt en, zoals in de rest van het BHG, dient men op te merken dat de wijk sterk gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van de auto.

Afbeelding 28: Aandelen verplaatsingswijzen huis-werk in Brussel (BELDAM) (Bron: Rail4Brussels)

Het gebrek aan infrastructuren en het verdelen van de openbare ruimte dat ongunstig is voor de zachte verplaatsingswijzen in de wijk, verklaren dat het in de huidige situatie weinig comfortabel is om zich te PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

42 M2.1.5_F05_nl_v2

verplaatsen als voetganger of fietser. Daarenboven worden sommige randen van de perimeter gekenmerkt door de grote assen met druk verkeer en die de zachte verplaatsingswijzen behandelen als de arme familieleden van de openbare ruimte. Dit gevoel is nog schrijnender omdat de voetpaden in het algemeen geblokkeerd zijn met hindernissen (auto’s geparkeerd buiten de parkeerplaatsen, afval, vuilniszakken, enz.).

2.7.3.2 DE VERPLAATSINGEN VAN VOETGANGERS EN PERSONEN MET BEPERKTE MOBILITEIT Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. De voetgangersinrichtingen worden omkaderd door de richtlijnen van de GSV, en georiënteerd door de gewestelijke plannen zoals het plan IRIS II. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Een oplijsting van de meerderheid van de infrastructuren verbonden met de voetgangers; De voetgangerspiekuren zijn voornamelijk verbonden met de scholen; Er is een netheidsprobleem in de straten; Er is een sterke aanwezigheid van auto’s in de wijk.

De inrichtingen in de perimeter van het DWC zijn kwalitatief en tamelijk recent. De voetpaden van de wijk werden inderdaad recentelijk heringericht om hen aan te passen aan de PBM-normen. Het Gemeentelijk Mobiliteitsplan van Schaarbeek van 2009 voorzag het einde van de werken voor dit plan in 2018. De voetgangerscontinuïteiten worden over de ganse mobiliteitsperimeter nageleefd. Het merendeel van de voetgangersoversteekplaatsen zijn aangepast aan de specificiteit van PBM met uitzondering van de Paviljoenstraat (as langs de spoorweg).

Afbeelding 29: Paleizenstraat (Bron: Google StreetView)

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

43 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 30: Stephensonplein (Bron: Google Streetview)

De aanwezigheid van Sint-Andreaskruisen draagt bij tot de beveiliging van de oversteekplaatsen van kruispunten (vooral waar de tram doorrijdt) door de voetgangers naar de oversteekplaatsen te loodsen maar zij laten ook toe om het parkeren op de voetpaden te beletten. In de perimeter van het DWC worden de voetgangersparcoursen gekenmerkt door het autoverkeer in de meerderheid van de straten; er zijn geen voetgangersstraten in de perimeter. Het probleem van het verdelen van de openbare ruimte tussen de verplaatsingswijzen wordt hier duidelijke gesteld in de mate dat heden: -

er te weinig ruimten voorbehouden zijn voor het wandelen en voor de fietsers; de straten met de meeste voetgangers ook veel en zelfs het meest gebruikt worden voor autoverkeer en de doorgang van de tram; het parkeren op, en de inrichtingen van de wegenis maken de parcoursen weinig leesbaar; de bestaande zones 30 in de meerderheid van de straten van de perimeter van het DWC worden echter niet gerespecteerd en beslaan niet de assen die het drukst bezocht worden door de voetgangers en automobilistes (Gallaitstraat, Paleizenstraat, Paviljoenstraat, Van Ooststraat, enz.).

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

44 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 31: Zone 30 in de perimeter van het DWC (Bron: Mobigis)

In de kleine straten zijn de parcoursen kwalitatief goed hoewel plaatselijk belemmerd door onwettig parkeren of afval. De kleine breedte van de voetpaden wordt vaak nog verminderd door hindernissen (banken, elektriciteitspalen, anti-parkeerpaaltjes, signalisatiepanelen of parkeerautomaten) en de tamelijk recente bekleding is van goede kwaliteit over de ganse perimeter. Tot besluit, de voetgangersverplaatsingen worden bijzonder moeilijk gemaakt door: -

een groot aantal infrastructurele hindernissen die een reeds smalle breedte van de voetpaden nog vermindert; een groot aantal obstakels verbonden met het gedrag van de gebruikers van de straten (onwettig parkeren, afvalbeheer); een belangrijk autoverkeer op de assen die het drukst gebruikt worden door de voetgangers; een verdeling van de openbare ruimte die bijzonder ongunstig is voor de voetgangers.

2.7.3.3 DE FIETSERSVERPLAATSINGEN Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Net als voor de voetgangersverplaatsingen, zijn ook de fietsersverplaatsingen omkaderd door richtlijnen van de GSV, en georiënteerd door de gewestelijke plannen zoals het plan IRIS II. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Er zijn geen infrastructuren voor de fietsers in de perimeter, maar hij herneemt de parcoursen die de wijk doorkruisen (GFR en FietsGen); Een oplijsting van de VIllo!-stations in de nabijheid van de perimeter.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

45 M2.1.5_F05_nl_v2

In het BHG is er een systematische vermeerdering van het aantal fietsers van gemiddeld 13% per jaar. Deze tendens lijkt zelfs nog toe te nemen vermits deze verplaatsingswijze bijna 20% bereikt in de loop van de laatste 2 genoteerde jaren. Deze tendens moet dus gepaard gaan met aangepaste infrastructuren en dient een aangepaste plaats te geven aan het beoefenen van deze verplaatsingswijze in de openbare ruimte. De perimeter van het DWC Stephenson krijgt een bevoorrechte plaats in het gewestelijk en intergewestelijk netwerk. Het fietsen wordt vergemakkelijkt door de nabijheid van het stadscentrum en het Noordstation. De Paleizenstraat omvat de GFR (gewestelijke fietsroute) B evenals een as van het FietsGEN (GEN route) die de perimeter doorkruisen van oost naar west. De noord-zuid as die door de straten Francois-Joseph Navez – Stephenson – Van Schoor – Aarschot loopt, vormt een deel van de GER CZ. De Stephensonstraat wordt eveneens doorkruist door de FietsGEN (GEN-route) die doorloopt naar de Vooruitgangstraat. Op infrastructureel vlak biedt de perimeter van het DWC in de straten fietspaden met beperkte eenrichting en fietssuggestiestroken. De Van Schoorstraat is de enige straat die een fietspad heeft (linkerdeel op de volgende foto). De strook voorbehouden voor de bussen in de Paviljoenstraat kan ook worden gebruikt door de fietsers van west naar oost. In de andere richting wordt enkel een fietssuggestiestrook getekend op de grond. De grote meerderheid van de straten in de perimeter stellen fietssuggestiestroken voor. De François-Joseph Navezstraat ten noorden van het kruispunt met de Stephensonstraat en de Paviljoenstraat op haar as tussen de twee doorgangen onder de spoorweglijnen stellen geen enkele markering voor fietsers voor.

Afbeelding 32: voorbeeld van inrichtingen van de wegenis in de wijk (Bron: Google StreetView)

De tramsporen in de Van Oost- en Gallaitstraat evenals op het Liedtsplein blijven ook een gevaar vormen voor de fietsers.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

46 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 33: Inrichtingen voor fietsers in de Gallaitstraat (Bron: Google StreetView)

De fietsersinrichtingen blijven onvoldoende ontwikkeld voor de GFR en GEN-assen die de wijk doorkruisen: -

Minimalistische inrichtingen op het vlak van signalisatie (SBR, grondmarkeringen, enz.):

Het fietsen zal in de perimeter van het DWC Stephenson worden aangemoedigd van zodra men de leesbaarheid op verschillende niveaus zal aanpakken (infrastructuren, gedeeld aanbod, communicatie, gemakkelijke toegang …).

2.7.3.4 HET OPENBAAR VERVOER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Er zijn geen reglementaire documenten voorhanden inzake de bediening met het openbaar vervoer. Dit is echter een centraal element voor de plannen en programma’s op gewestelijke schaal (projecten van het GPDO, IRIS II). Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgend element vast: -

Een oplijsting van de haltes en lijnen van het openbaar vervoer.

De perimeter vertoont volgende kenmerken: -

Verbinding aan de rand van de perimeter door volgende netwerken van het openbaar vervoer: o De tramlijnen 32 en 55 op de as Van Ooststraat –Gallaitstraat; o De tramlijn 92 ligt aan de periferie van de perimeter aan de halte Verboekhoven; o De tramlijnen 25 en 62 langs de Koninginnelaan en de halte Liedtsplein; o De buslijnen 58, enige lijn van het openbaar vervoer die diep in de perimeter van het DWC doordringt; o De buslijn 59 aan de periferie van de perimeter voorbij de halte Verboekhoven.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

47 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 34: Plannen MIVB 2018 (Bron: MIVB)

Afbeelding 35: Geografische zone bediend door het openbaar vervoer in de perimeter van het DWC

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

48 M2.1.5_F05_nl_v2

Het hart van de wijk heeft te lijden onder een gebrek aan bediening maar de parcoursen die vanaf de uitersten van de perimeter aan de gebruikers worden geboden laten toe om de grote polen van het Gewest, zoals het stadscentrum, de Europese wijk of de Louizawijk te verbinden zonder overstappen. De Paviljoenstraat biedt een strook voorbehouden voor bussen, taxi’s en fietsen in de richting oostwest, maar deze wordt slechts gebruikt door één buslijn (58). De as Van Ooststraat – Gallaitstraat biedt geen eigen site voor de tram, wat de commerciële snelheid vermindert omwille van de vertragingen veroorzaakt door de verzadiging van deze wegenis door de auto’s. Enkel het Liedtsplein en de Koninginnelaan bieden een eigen site voor de trams van de MIVB.

2.7.3.5 HET AUTOVERKEER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Het IRIS-plan II stelt een hiërarchie van de wegen op die hun gebruik bepaalt. Daarenboven bepaalt de gemeente als wegenisbeheerder de verkeersrichting. Men voorziet dat het Gewest deze aanpak aanneemt en het wegennet beschouwt volgens de specialisatie van de wegen en niet langer volgens de notie van de hiërarchie. Deze aanpak laat toe om beter rekening te houden met de verschillende categorieën gebruikers. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Sterke verknochtheid aan de auto; Aanwezigheid van transitverkeer dat de verzadigde assen vermijdt; Aanwezigheid van zware vrachtwagens en bestelwagens (verbonden met de activiteit van garages en handelszaken); Zone 30 niet voldoende gerespecteerd.

Het autoverkeer in de perimeter van het DWC Stephenson is gestructureerd volgens de hiërarchie van de wegen van het IRIS-plan II, met: -

De as gevormd door de Van Ooststraat (rotonde Verboekhoven inbegrepen) en de Gallaitstraat (evenals een deel van de Joseph Navezstraat) heeft een statuut van wijkhoofdweg (groen op de onderstaande kaart) volgens Iris 2; de Reubensstraat en de Koninginnelaan hebben ook dit statuut van hoofdweg; de straten François-Joseph Navez, Stephenson, Paviljoen, Vleugels, Paleizen, Aarschot en de Vooruitgangstraat worden opgenomen als interwijkwegen. Deze wegen vangen tegelijk plaatselijk verkeer en vluchtverkeer op wanneer de hoofdwegen verzadigd zijn; De andere wegen van de perimeter hebben een statuut van wijkwegen;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

49 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 36: Hiërarchie van de wegen (Bron: Mobigis)

Bovendien wordt de perimeter van het DWC Stephenson gekenmerkt door wegenis in goede staat. Naast de grote verkeersaders die doorkruist worden door het tramnetwerk, stelt de wijk ook kleinere wegen voor die meestal verzadigd zijn door: -

Het plaatselijk verkeer; Het vluchtverkeer; Het verkeer verbonden met het zoeken naar een vrije parkeerplaats.

Het verkeer in de wijk is erg intens op de grote verkeersaders die een transit- en vluchtverkeer veroorzaken wanneer de hoofdwegen verzadigd zijn op de OSU en ASU. De Stephensonstraat wordt dan gebruikt als bypass voor het verkeer richting Noordstation. Buiten de spitsuren blijft het verkeer druk, wat het niet gemakkelijk maakt om de ruimte te verdelen tussen de verschillende weggebruikers. Dit druk verkeer vormt in de loop van de dag ook een bron van lawaaioverlast en daar bovenop ook nog een bron van milieuverontreiniging.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

50 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 37: autoverzadiging van de assen van de perimeter van het DWC Stephenson (Bron: Google Maps) op maandag om 8u00

Tot besluit, de perimeter van het DWC Stephenson wordt gekenmerkt: -

door de noord-zuid assen naar het stadscentrum van Brussel; door verzadiging op de OSU en ASU; door het veroorzaken van een vlucht- en transitverkeer in onaangepaste straten; door een vermindering van de plaats toegekend aan andere vervoerswijzen.

Daarenboven is het aanbod aan gedeelde voertuigen heden onvoldoende om een reëel alternatief te vormen voor de individuele gemotoriseerde verplaatsingen. Dit aanbod zou kunnen toenemen door het afschaffen van andere parkeerplaatsen. Studies tonen inderdaad aan dat een gedeeld voertuig tussen de 6 en 15 individuele auto’s kan vervangen. De winst aan ruimte toegekend voor parkeren is dus aanzienlijk.

2.7.3.6 HET PARKEREN Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. De GSV legt een zeker aantal parkeerplaatsen per woning buiten de wegenis op voor nieuwe constructies. Dit heeft als doel het verminderen van het aantal parkeerplaatsen op de openbare weg, en is een van de voornaamste uitdagingen voor de mobiliteit in het Gewest. Feitelijke situatie PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

51 M2.1.5_F05_nl_v2

De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgend element vast: -

Het slecht gevoel van de bevolking ten overstaan van een gebrek aan parkeerplaatsen in de wijk.

De vraag wordt steeds groter in het BHG en ingaan op het aanbod aan parkeerplaatsen moedigt het gebruik van de auto en bijgevolg de behoefte aan parkeerplaatsen enkel aan. Op schaal van de perimeter van het DWC Stephenson is de druk op het parkeren erg hoog en wij noteren: -

een quasi afwezigheid van parkeerplaatsen in eigen site buiten de wegenis, met uitzondering van enkele privéparkings verbonden met economische activiteiten; de meeste straten zijn relatief smal en eenrichting met parkeerplaatsen langs beide kanten van de rijweg; op deze zelfde lanen vermindert het aanbod aan parkeerplaatsen naargelang men dichter bij het Liedtsplein komt; er wordt een belangrijke plaats gegeven aan het parkeren ten nadele van andere verplaatsingswijzen (voetgangers, fietsers en zelfs het openbaar vervoer);

Afbeelding 38: Illustratie van onwettig parkeren op het fietspad (Bron: Google Streetview)

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

52 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 39: verzadiging van het parkeren in de perimeter van het DWC (Bron: Google Streetview)

Afbeelding 40: Parkeren buiten de wegenis in de perimeter van het DWC (ABO)

2.7.3.7 GOEDERENVERVOER Rechtssituatie Niet relevant. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

53 M2.1.5_F05_nl_v2

Op het vlak van goederenverkeer wordt de wijk gekenmerkt door de talrijke autogarages en kleine handelszaken. Deze activiteiten veroorzaken een groot aantal leveringen die het tijdelijk parkeren op de weg vereisen. Dit soort parkeren kan de capaciteit van de wegenis verminderen en verkeersproblemen veroorzaken, maar het is ook een gevaar voor de zachte verplaatsingswijzen.

2.7.4 MILIEU-UITDAGINGEN Hoewel het eerste doel van de duurzame wijkcontracten niet bestaat uit het oplossen van het probleem van de gewestelijk mobiliteit, moeten de interventies op de openbare ruimte die deel uitmaken van het weerhouden programma, voor zoveel als mogelijk, toelaten om in meer of mindere mate een grotere plaats te gven aan de voetgangers en fietsers. Inwerken, zelfs gericht, op de mobiliteit moet toelaten om de overlast verbonden met het verkeer, het parkeren en de verkeersveiligheid, te beperken. De milieu-uitdagingen die werden geĂŻdentificeerd na deze stand van zaken zijn: -

Een herziening van de verdeling van de openbare ruimte tussen de verplaatsingswijzen: de openbare ruimte verlossen van de auto ten gunste van de actieve verplaatsingwijzen vooral ter hoogte van het Liedts-, Stephenson-, Verboekhovenplein en het Paviljoenplein; De verbetering van de vlotte doorstroming van het verkeer op de verzadigde assen om het transitverkeer en de snelheid van het verkeer op de binnenwegen van de wijk die er niet voor aangepast zijn te verminderen; De creatie van een noord-zuid fietsverbinding in de wijk om leesbaarheid te geven aan de verschillende parcoursen door de wijk.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

54 M2.1.5_F05_nl_v2

KLIMAAT 2.8.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “Klimaat” stemt overeen met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor het algemeen klimaat, en de eerste en tweede kronen van het Gewest voor wat het microklimaat betreft.

2.8.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Klimaat” zal volgende criteria behandelen: -

stadshitte-eilandeffect; Wind; Energie.

2.8.3 BESTAANDE SITUATIE 2.8.3.1 STADSHITTE-EILANDEFFECT Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Het probleem van het stadshitte-eilandeffect komt enkel ter sprake via de reglementering inzake energie, zoals het BWLKE. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. De ligging van de perimeter binnen de eerste en tweede kronen heeft weinig invloed op zijn kllimaat, vermits de specifiteiten aan het plaatselijk microklimaat worden aangebracht door zijn stadsstatus. Het klimaat van de perimeter is dus grotendeels hetzelfde als voor de rest van de eerste kroon. In het stadsmilieu zijn de luchttemperaturen hoger dan de temperaturen in de omliggende plattelandsgebieden. Dit effect noemt men “stadshitte-eilandeffect”7. De onderstaande afbeelding toont het gemiddeld nachtelijk stadshitte-eilandeffect over 30 jaar (1961 – 1990) in het Brussels Gewest. De hogere waarden (tot 3°C) zijn geconcentreerd in het centrum van Brussel-stad en de temperatuur vermindert naar de periferie toe. Dit stadshitte-eilandeffect wordt verklaard door verschillende oorzaken18:

Bronnen: Hamdi R. (2014). Impact des changements climatiques dans les villes : Contraste entre stress thermique urbain et rural. Giguère M. (Institut national de santé publique du Québec [Nationaal Instituut voor Volksgezondheid in Québec]) (Juli 2009). Mesures de lutte aux îlots de chaleur urbains.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

55 M2.1.5_F05_nl_v2

De thermische eigenschappen van de materialen: het gebruik van sombere materialen voor gebouwen en wegen (zwakke albedo) verhoogt het absorbtievermogen van de zonne-energie overdag. Deze materialen herverspreiden deze energie daarna ‘s nachts; De stadsmorfologie: de verstedelijking en mineralisatie van de steden evenals de toename van verticale muren (structuur in drie dimensies) verhoogt de oppervlakte die de zonnestralen opvangt en vermindert de luchtcirculatie. Daarenboven zijn de zonnestralen door de gebouwen in Brussel “gestrikt” in de straten; Het zwakke aandeel beplanting: de beplanting werkt mee om de luchttemperatuur af te koelen en te verfrissen via evapotranspiratie. Het verlies van de plantenbedekking door de toenemende verstedelijking betekent dus een verlies aan afkoeling en verfrissing via de planten; De menselijke activiteiten: de voertuigen, de industriële processen, de verwarmingssystemen via fossiele brandtoffen stoten broeikasgassen uit (BKG) die de zonne-energie vasthouden in de atmosfeer en daardoor bijdragen aan zijn opwarming. Daarenboven dragen de warmteuitstoten van voertuigen, warmeluchtuitstoten door aircosystemen, stadverlichtingen … bij tot de luchtopwarming in het stadsmilieu.

Deze verschillende factoren zorgen voor de vertraging van de afkoeling ten overstaan van het landelijk milieu en verhogen de luchttemperatuur binnen de stads “canyon”, wat de luchtvervuiling versterkt.

Afbeelding 41: nachtelijk gemiddeld stadshitte-eilandeffect gedurende 30 jaar (1961 - 1990) (Source: Hamdi R. (2014). Impact des changements climatiques dans les villes : Contraste entre stress thermique urbain et rural)

Het algemeen klimaat van de perimeter van het DWC is identiek hetzelfde als dat van het ganse Gewest. Het studiegebied, daarentegen, ligt in het oranje/rood gebied op de afbeelding hierboven. De perimeter van het DWC heeft dus te maken met het hitte-eilandeffect net als de eerste kroon van Brussel. Zijn hoge dichtheid en bodemafdekking dragenbij tot de toename van dit effect.

2.8.3.2 WIND Rechtssituatie Niet relevant. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

56 M2.1.5_F05_nl_v2

De perimeter van het DWC ligt in de Zennevallei, in een windgang die de vallei volgt. De dichte bebouwing beperkt echter de windcirculatie die eerder de neiging heeft om boven het niveau van de gebouwen uit te stijgen. Het probleem van de wind moet eerder bestudeerd worden bij nieuw constructies, daar deze onaangename ervaringen kan creëren voor de gebruikers van de naburige open ruimte, naargelang de afmetingen en de plaats van de gebouwen.

2.8.3.3 ENERGIE Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Er bestaat geen enkel duidelijk gegeven inzake de energieproductie op schaal van de perimeter van het DWC. Daarenboven moet het ganse Brusselse Gewest, gezien de energieproductie een algemene uitdaging is, bijdragen tot de vermeerdering van de energieproductie uit hernieuwbare bronnen, via onder meer de installatie van zonne-panelen op de daken van gebouwen (cf. actie 85 “de grote instellingen aanmoedigen om zich uit te rusten met zonne-panelen” van het PLKE). De energieprestaties van de gebouwen is bovendien omkaderd door de norm EPB die verplicht om een EPB-certificaat voor te legggen bij transacties en constructies van woningen of kantoren. Op dit certificaat staat een energieprestatie-index vermeld. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Talrijke gebouwen hebben een lage EPB; De ouderdom van de gebouwen en hun zwak interieur comfort duiden op zwakke energieprestaties; De kaart van de luchtthermografieën hieronder toont zwakke verminderingen (in het groen) voor de grotere gebouwen, en belangrijkere verminderingen (geel, oranje en rood) voor de kleinste gebouwen, meer bepaald de woningen.

Het BHG is erg energieafhankeljk. Inderdaad, het merendeel van de energie dat in Brussel wordt verbruikt is ingevoerd. Er zijn slehts enkele energieproductie-eenheden aanwezig op het grondgebied. Volgens de gegevens van het BISA, in 2013, was de huisvesting de voornaamste energieverbruikende sector van het BHG met 39,0 % van het totaal. Hij wordt gevolgd door de tertiaire sector (35,0 %), de vervoersector (22,3 %), de industriële sector (2,7 %) en de energiesector (1,0 %). In 2012, toont de verdeling per voornaamste energieverbruik dat 44 % van de eindconsumtie van het BHG bestond uit de verwarming van gebouwen (woningen en tertiaire), 24 % was gebruikt voor het wegvervoer en 7 % voor sanitair warm water8. Volgens de gegevens van het BISA in 2013, gebeurde de uiteindelijke energieconsumptie van het BHG hoofdzakelijk in de vorm van aardgas (43,0 %), vloeibare brandstof (brandstof en petrolium

Bron: Leefmilieu Brussel (juni 2014) Energiebalans van het BHG 2012.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

57 M2.1.5_F05_nl_v2

brandstoffen) (31,2 %) en elektriciteit (24,7 %). De overige 1,1 % omvat kool, hout, warmtekrachtbundeling, warmtepompen en thermische en fotovoltaïsche zonne-energie. Er moet voorzichtig rekening worden gehouden met de luchtthermografie hieronder (gelijkaardig aan deze opgenomen in de diagnose van PTA). Inderdaad, de groene kleur (overeenstemmend met zwakke thermische verminderingen) van de grote gebouwen kan worden verklaard door hun handels- of industriële bestemming, en dus door het gebrek aan verwarming tijdens de nacht. De thermografie werd inderdaad ’s nachts uitgevoerd. Een groene kleur laat dus niet een goede thermische isolatie van het gebouw veronderstellen. Het blijkt dus dat de gebouwen in de perimeter weinig geïsoleerd zijn..

Afbeelding 42: Luchtthermografie van de perimeter van het DWC (Bron: Leefmilieu Brussel, 2008)

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

58 M2.1.5_F05_nl_v2

2.8.4 MILIEU-UITDAGINGEN In de context van de huidige klimaatopwarming, moet het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het hoofd bieden aan verschillende belangrijke uitdagingen: -

De ecologische voetafdruk van het Gewest verminderen via onder meer de vermeerdering van de energieproductie uit hernieuwbare bronnen (vb.: zon, biomassa, windenergie); De emissie van BKG met 30% verminderen tegen 2025,in vergelijking met de emissies van 1990, meer bepaald door het bevorderen van de zachte verplaatsingswijzen; De albedo vemeerderen (gebruik van lichte materialen in de inrichtingen); Meer planten voorzien om de lucht af te koelen en te verfrissen en zo te strijden tegen het stadshitte-eilandeffect.

De verbetering van de gebouwen, meer bepaald op het vlak van energieprestaties, maakt deel uit van de doelstellingen van het duurzaam wijkcontract. Dus moet het programma van het DWCW rekening houden met dit aspect. Het zal dus bijdragen tot de vermindering van het verbruik, en zelfs aan de energieproductie uit hernieuwbare bronnen. Dit zou echter geen noemenswaardige invloed mogen hebben op de thematiek, die eerder de gewestelijke, nationale uitdagingen, en daarbuiten, aanbelangt. De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd na deze stand van zaken zijn: -

Het gebruik van materialen die een natuurlijk en hoog albedo hebben om minder zonnestralen te vangen in elk project dat de weerkaatsing van de bekleding gebruikt, vooral in openbare ruimten. Deze uitdaging geldt voor de ganse perimeter van het DWC. Dit zal toelaten bij te dragen aan de strijd tegen het hitte-eilandeffect; De zo vroeg mogelijke vegetalisatie van de daken en gevels, evenals de toevoer van oppervlaktewater in de stad wat ook toelaat om deel te nemen aan de strijd tegen het stadshitte-eilandeffect (cf. sectie 0); Het aanmoedigen van de zachte verplaatsingswijzen, wat toelaat om de emissies van broeikasgassen te beperken; Het verbeteren van de energieprestaties (isolering en daarna, indien mogelijk, productie van hernieuwbare energie, enz.) van de gebouwen tijdens renovatieoperaties, waarbij voorrang wordt gegeven aan acties op gebouwen die eigendom zijn van de gemeente om de voorbeeldfunctie van de openbare machten in te vullen.

De diagnose uitgevoerd door PTA toont de gebrekkige kwaliteit van de gebouwen in de perimeter, meer bepaald op het vlak van energieprestaties. Ter aanvulling benadrukt het MER de grenzen van de luchtthermografie voor deze analyse. Daarenboven herinnert het aan het probleem van het stadshitteeilandeffect, een zorg die gezien de klimaaltveranderingen hoe langer hoe meer moet geïntegreerd worden in de inrichtingen van de steden. Bij gevolg heeft het MER de uitdagingen geformuleerd die moeten geïntegreerd worden in het programma.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

59 M2.1.5_F05_nl_v2

LUCHT 2.9.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “lucht” stemt overeen met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

2.9.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Luchtkwaliteit” zal volgende criteria behandelen: -

Atmosferische vervuilingen; Reukhinder.

2.9.3 BESTAANDE SITUATIE 2.9.3.1 ATMOSFERICHE VERVUILINGEN Rechtsituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden alarmdrempels inzake de luchtvervuiling bepaald. Dit toezicht dat wordt uitgevoerd door Leefmilieu Brussel laat toe om te waarschuwen voor vervuiling en maatregelen op te zetten met het oog op het verminderen van de risico’s voor de gezondheid en de concentraties van polluanten in de lucht. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Het veelvuldig gebruik van de auto in de perimeter laat een slechte luchtkwaliteit vermoeden; De uitlaatgassen veroorzaken sterke concentraties van stikstofoxide, dat schadelijk is voor mensen, fauna en flora en voor het milieu in het algemeen.

In het Brussels Gewest worden de uitdagingen inzake de buitenluchtkwaliteit voornamelijk uitgedrukt in termen van volksgezondheid. De luchtvervuiling is inderdaad erg schadelijk voor de mens, vooral omdat het het longstelsel (longkanker), ademhalings- en hart en vaatstelsel stelsel verandert.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

60 M2.1.5_F05_nl_v2

De afbeelding hieronder toont de sectorale verdeling van de emissies van de voornaamste vervuilers gedekt door de internationale verplichtingen in het BHG in 2012.

Deze afbeelding onthult dat de emissies in het Brussels Gewest hoofdzakelijk voortspruiten uit brandstofverbruik voor het wegtransport evenals voor de verwarming van residentiële en tertiaire gebouwen. Een minder belangrijk deel van de emissies komt voort uit de productie van elektriciteit en de diverser sectoren gegroepeerd onder “andere”9. Er ligt geen enkel station voor het meten van de luchtkwaliteit in de perimeter van het DWC. Het ligt op gelijke afstand (ongeveer 1,5 km) van het station Voorhaven (industriële omgeving met verkeer) en het station Sint-Katelijne (omgeving van commerciële aard met woningen en verkeer). De reële bestemming van het DWC Stephenson stemt eerder overeen met een residentieel milieu met handelszaken en verkeer. Er is dus geen enkel duidelijk gegeven inzake de luchtkwaliteit beschikbaar voor de perimeter. De luchtkwaliteit van het Gewest wordt opgevolgd door Leefmilieu Brussel dat de alarmdrempels bepaalt in geval van lage duurzame kwaliteit.

2.9.3.2 REUKHINDER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Er bestaat geen enkele reglementering specifiek voor reukhinder, meer bepaald omwille van zijn subjectieve karakter. De normen inzake de verluchting van lokalen en installaties die een risico voor de omgeving bieden laten echter wel toe om dit probleem in toom te houden.

Bron: Leefmilieu Brussel (Januari 2015). Documentfiche 43. Samenvatting van de atmosferische vervuilingen in het BHG.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

61 M2.1.5_F05_nl_v2

Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. Er vindt geen industriële activiteit die reukhinder kan veroorzaken plaats in de perimeter.

2.9.4 MILIEU-UITDAGINGEN Zoals hierboven aangegeven, zijn de voornaamste bronnen van emissies van atmosferische vervuilers het wegverkeer en de verwarmingssystemen van gebouwen. Gezien de doelstellingen van een duurzaam wijkcontract en de betekenisschaal van de thematiek “Lucht” verwacht men niet dat het programma van het DWC een noemenswaardige rol heeft in de verbetering van de luchtkwaliteit. Een DWC is geen relevante schaal voor een reëel effect op de luchtkwaliteit. Desalniettemin kan de programmering van het DWC, door middel van operaties die het gebruik van zachte verplaatsingswijzen en de verbetering van de energieprestaties van gebouwen aanmoedigen, indirect bijdragen tot de vermindering van de emissie veroorzaakt door het wegverkeer en de verwarmingen, en dus tot de verbetering van de luchtkwaliteit. De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd na deze stand van zaken zijn: -

Het gebruik van zachte verplaatsingswijzen aanmoedigen (cf. sectie 2.7), wat toelaat om de emissie van broeikasgassen te beperken; Het verbeteren van de energieprestaties (isolering, productie hernieuwbare energie, enz.) van de gebouwen in de renovatieoperaties, door voorrang te geven aan actie op de slecht geïsoleerde gemeentegebouwen teneinde de voorbeeldfunctie van de openbare machten in te vullen.

De diagnose uitgevoerd door PTA veronderstelt een lage luchtkwaliteit in de perimeter. Het MER verduidelijkt de desbetreffende milieuelementen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

62 M2.1.5_F05_nl_v2

GELUIDS- EN TRILLINGSHINDER 2.10.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “geluids- en trillingshinder” stemt overeen met de perimeter van het DWC.

Afbeelding 44: Perimeter van het DWC Stephenson (ABO, bron: BruGIS, 2017)

2.10.2 ANALYSECRITERIA De perimeter van het DWC Stephenson heeft te lijden onder een akoestische hinder die hoger ligt dan het gewestelijk gemiddelde. Deze akoestische meervoudige blootstelling is verbonden met het dichte stadsmilieu en in de eerste plaats met de spoorwegen verkeersinfrastructuren. De bestudeerde wijk is des te gevoeliger omdat hij ingesloten ligt tussen de trein (verkeer van de noordzuidverbinding) en de verkeersassen en het openbaar vervoer. Andere bronnen van geluid zoals: -

Het luchtgeluid; De meervoudige blootstelling aan geluid (economische activiteiten);

bestaan maar zijn veel te beperkt op schaal van de wijk. De analyse van de thematiek “Geluids- en trillingshinder” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

Het verkeerslawaai; Het lawaai verbonden met de spoorweg; Andere bronnen van geluids- en trillingshinder.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

63 M2.1.5_F05_nl_v2

2.10.3 BESTAANDE SITUATIE 2.10.3.1 HET VERKEERSLAWAAI Rechtsstituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Er bestaat geen reglementering inzake de beperking van het verkeerslawaai. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft echter wel een Ordonnantie betreffende de strijd tegen geluidshinder in een stedelijke omgeving in 1997, uitgegeven. Deze ordonnantie heeft onder meer de creatie, door Leefmilieu Brussel, van een verkeerslawaaikadaster, op schaal van het BHG, van de verschillende bestaande niveaus van lawaai te wijten aan het verkeer, teweeg gebracht. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. De geluidsimpact van het wegverkeer betreft een belangrijk deel van het Brussels grondgebied, rekening houdend met de dichtheid van de wegenis. De belangrijkste geluidsniveaus worden waargenomen langs het merendeel van de grote assen en hun omgeving waar het niveau van 55 dB(A) meestal overschreden wordt. De ganse perimeter van het DWC Stephenson ligt in een dichtbevolkte omgeving en heeft te kampen met geluidniveaus rond het gewestelijk gemiddelde. Wij moeten echter een onderscheid maken tussen: -

het hart van de wijken die hoofdzakelijk residentieel zijn en bestaan uit 2-gevelhuizen die in het algemeen kalme gevels bieden binnen huizenblokken. Het verkeer is er wel belangrijk maar kan niet worden vergeleken met de grote stedelijke wegen. De gemeten geluidsniveaus liggen dicht bij de 55dB(A) en zelfs minder in de Vanderlinden-, Van Schoor-, De Moerkekestraat. de grote verkeersassen zoals de Gallaitstraat, Paviljoenstraat, Stephensonstraat, Paleizenstraat die een grotere invloed hebben op de bevolking. De hinder verbonden met het verkeerslawaai is er veel ingrijpender en er worden overdag geluidsniveaus van meer dan 65 dB(A) zelfs 70 dB(A) vastgesteld.

Men moet opmerken dat in een dichte omgeving die, zoals de bestudeerde perimeter, assen afgelijnd door gebouwen vertoont, de geluidshinder vooral “geconcentreerd” blijft op de assen dankzij de afschermrol die door de gebouwen wordt gespeeld. Daarom blijven hun randen, hoewel erg hoge peilen worden vastgesteld op de voornoemde assen (Lden boven de 65 dB(A)), in het algemeen onder de drempel van 55 dB(A ). ‘s Nachts is er een daling van ongeveer 10 dB(A) ten opzichte van overdag waarbij het merendeel van het grondgebied onder een niveau van Ln de 45 dB(A) ligt (wat volgens de WGO, de drempel is waarbij de slaapverstoringen gemiddeld tot ernstig worden geoordeeld). Deze drempel wordt echter overschreden langs de hoofdassen van de bestudeerde perimeter. De grote kruispunten zoals het Verboekhovenplein, het kruispunt Gallaitstraat/Paviljoenstraat, het Liedtsplein veroorzaken eveneens veel lawaai.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

64 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 45: Kadaster van het verkeerslawaai (Bron: Leefmilieu Brussel): perimeter van het DWC en zoom op de Stephensonstraat.

Men dient ook te melden dat de overlast verbonden met het openbaar vervoer wordt meegeteld in de geluidimpacts verbonden met het wegverkeer waarbij wij ook het lawaai veroorzaakt door de tramlijnen langs de Gallait-, Van Ooststraat en recht op het Liedts- en Verboekhovenplein kunnen voegen. Met nog meer impact kunnen wij ook als bron van overlast, het lawaai van het remmen, herstarten aan de haltes en bochten om de voornoemde plaatsen te bereiken, vermelden. Het tramverkeer is belangrijk en de overlast is bijzonder markerend voor de woningen aan de betrokken wegenis.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

65 M2.1.5_F05_nl_v2

2.10.3.2 HET LAWAAI VERBONDEN MET DE SPOORWEG Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Net als voor het wegverkeer, behandelt niet enkel de Ordonnantie betreffende de strijd tegen geluidshinder in een stedelijke omgeving in 1997 specifiek het spoorweglawaai. Ook hier is Leefmilieu Brussel overgegaan tot de verwezenlijking van een kadaster van het spoorweglawaai. Daarenboven werd een overeenkomst opgesteld tussen de NMBS en het BHG teneinde de overlast te wijten aan het spoor te verminderen. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. De perimeter is rechtstreeks betrokken bij de impact van het lawaai verbonden met het spoorwegverkeer. Dit is te merken langs de ganse oosten noordrand van de perimeter.

Afbeelding 46: Kadaster van het spoorwegverkeer (Bron: Leefmilieu Brussel)

De perimeter van het DWC Stephenson is rechtstreeks betrokken bij de problematiek van het spoorweglawaai gezien het omringd is door spoorbundels die de noord-zuidverbinding vormen vanuit het noorden van het BHG. Zoals het uittreksel van het kadaster van het spoorwegverkeer hierboven toont, hebben de woningen en activiteiten in de directe omgeving van de sporen (Stephenson-, Van

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

66 M2.1.5_F05_nl_v2

Schoor-, Paviljoenstraat en de nabij liggende straten) te lijden onder geluidsniveaus die in het algemeen hoger zijn dan 70 dB(A) en zelfs 75 dB(A). Zelfs al is de belangrijkste impact sterk gelokaliseerd, toch heeft het spoorverkeer een invloed op bijna de ganse bestudeerde perimeter, met gemeten overlast van 65 en 55 dB(A) naarmate men zich verwijdert van de spoorweglijnen. Op de noord-zuidas van de noord-zuidverbinding, rijden ongeveer 90 treinen per uur. Deze as loopt langs het oosten van de perimeter. In het noorden ziet de L161 zo’n 20 à 24 treinen per uur passeren maar hebben gebogen rails die het lawaaifenomeen nog versterken. Zo is bijna de ganse perimeter onderworpen aan geluidsoverlast die hoger ligt dan 55 dB(A) door deze “omkadering” van de wijk door spoorweginfrastructuren. ’s Nachts is er een daling van ongeveer 5 tot 10 dB(A) vergeleken met de niveaus overdag en is het verkeer quasi onbestaand na 23u30 met uitzondering van de zeldzame goederentreinen.

2.10.3.3 ANDERE BRONNEN VAN GELUIDS- EN TRILLINGSOVERLAST De perimeter van het DWC Stephenson heeft te maken met overlast verbonden met het luchtverkeer. De onderstaande kaart toont de akoestische maatregelen betreffende de overlast door het luchtverkeer. De wijk is opgenomen in een gebied dat overlast ondergaat tussen de 50 en 55 dB(A). Metingen hoger dan 55 dB(A) werden waargenomen dichter bij de spoorweglijnen.

Afbeelding 47: Kadaster van het lawaai van het luchtverkeer (Bron: Leefmilieu Brussel)

De activiteiten in de wijk veroorzaken geluidsoverlast. Zij zijn verbonden met handelsactiviteiten en activiteiten voor het herstellen van voertuigen. Maar zij zijn overstemd door het algemeen akoestische milieu dat gedomineerd wordt door het auto- en spoorwegverkeer.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

67 M2.1.5_F05_nl_v2

2.10.4 MILIEUUITDAGINGEN Hoewel het eerste doel van de duurzame wijkcontracten niet het geven van antwoorden op de geluidsoverlast is, zullen de interventies op de openbare ruimten die deel uitmaken van het weerhouden programma toch, voor zoveel als mogelijk, de bestaande situatie van overlast verbonden met de mobiliteit, moeten verbeteren of verminderen/verzachten naargelang de ontwikkelde projecten. Binnen de perimeter zal het niet mogelijk zijn om het spoorweg- of tramverkeer te beperken (wat trouwens niet het nagestreefde doel is, wel in tegendeel) zelfs al is het mogelijk om in te grijpen om op termijn het autoverkeer en transitverkeer te beperken. Het blijft echter mogelijk om een verbetering van de bestaande situatie te beogen via het gebruik van drainerende rijwegen en stille bekledingen voor het rijverkeer en de installatie van geluidwerende muren langs de spoorweglijn. Dergelijke dispositieven laten een winst toe van bij de 14 dB(A) wanneer zij zo dicht mogelijk bij de sporen worden geplaatst. De milieu-uitdagingen die werden geĂŻdentificeerd na deze stand van zaken zijn: -

De vermindering van de geluidsoverlast verbonden met het wegverkeer; Het behoud van de binnenterreinen van huizenblokken en de ontwikkeling van kalme gevels; De bescherming van nieuwe functies tegen onaangepaste geluidsniveaus; Op langere termijn het opzetten van antigeluid infrastructuren langs de spoorwegassen.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

68 M2.1.5_F05_nl_v2

MATERIËLE GOEDEREN 2.11.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “Materiële goederen” stemt overeen de perimeter van het DWC, en met het netwerk voor het ophalen van vuilnis in de gemeente Schaarbeek

2.11.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Materiële goederen” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

Afvalbeheer; Polyvalentie en aanpassingsvermogen van de gebouwen; Gebruik van de materialen.

2.11.3 BESTAANDE SITUATIE 2.11.3.1 AFVALBEHEER Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Het gemeentelijk containerpark van Schaarbeek werd gesloten. De inwoners kunnen er dus niet langer hun afval deponeren. Zij moeten nu naar het gewestelijk containerpark gaan dat echter betalend is; De gemeente Schaarbeek gaat, zoals het ganse Brussels Hoofdstedelijk Gewest, over tot het sorteren van het afval.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt het huishoudelijk afval opgehaald en beheerd door Net Brussel. Voor het andere afval heeft het Brudalex10 besluit recentelijk het afvalbeheer verandert door aan de productoren en beheerders van afval nieuwe verplichtingen op te leggen en in het bijzonder een betere opvolging van het afval (via een afvalregister). Het beoogt ook om het selectief ophalen van het afval en het hergebruik te bevorderen.

Besluit van 1 december 2016 van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest inzake het afvalbeheer.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

69 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 48: Kaart van de containerparken in het BHG, met invloedgebieden in een straal van 3 km volgens Arcadis en de perimeter van het DWC (ABO)

De perimeter van het DWC is dus gedekt door een invloedzone van het containerpark van BrusselNoord. Het ligt relatief dicht bij de perimeter (ongeveer 2,7 km met de auto vanaf het Liedtsplein). Het deponeren van afval is gratis tot 3 m³ per passage en per dag. Men dient op te merken dat het deponeren van bouwen renovatieafval betalend is. Daarenboven wordt sommig speciaal afval niet aanvaard in de gewestelijke containerparken (gasflessen, auto-onderdelen, aarde, enz.). Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De perimeter kent een belangrijk probleem van sluikstorten dat afdoet aan de netheid van de straten ondanks de dagelijkse actie (5 dagen op 7) van de beambten van de gemeente. Dit is vooral het geval in de Paviljoenstraat; De bewoners beklagen zich over deze storten; Men veronderstelt dat het betalend aanbod van het afvalbeheer (gewestelijk CP) niet adequaat is voor een bevolking met kleine vermogens; Ter hoogte van het opvangcentrum voor toxicomanie worden gebruikte spuiten, alcoholflesjes, enz., op de openbare ruimte achtergelaten; De gemeente wenst een pilootproject te lanceren voor het installeren van verzamelpunten voor afvalolie.

Ondanks het bestaande aanbod aan uitrustingen voor het afvalbeheer (gewestelijk CP en gemeentebeambten voor stadsopruiming), blijven de sluikstorten bestaan. Het is mogelijk dat er naast PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

70 M2.1.5_F05_nl_v2

de zwakke middelen van een deel van de bevolking van de perimeter, een gebrek aan bewustmaking van de bevolking is voor de problematiek van de stadsnetheid.

Afbeelding 49: Kaart van de sluikstorten en foto van een storting (Bron: TPA)

2.11.3.2 POLYVALENTIE EN AANPASSINGSVERMOGEN VAN DE GEBOUWEN Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. De GSV legt strikte regels op inzake gebouwen, op het vlak van de profielen en binnenafmetingen. Deze regels laten echter wel een zekere speelruimte toe aan de projectdragers. Heden wordt het aanpassingsvermogen van de gebouwen beschouwd als een duurzaamheidscriterium, dit wil zeggen dat de gebouwen duurzamer zullen zijn indien zij verschillende bestemmingen kunnen opvangen. Zo zou een kantorengebouw op een dergelijke manier kunnen gebouwd worden dat het een herbestemming voor woningen toelaat. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. De perimeter omvat hoofdzakelijk twee types gebouwen: -

De residentiële gebouwen, bestaande uit belendende huizen van het type Brusselse huizen; De meer industriële gebouwen, met grote constructies en vaak gelijkvloers.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

71 M2.1.5_F05_nl_v2

Deze gebouwen hebben een erg kenmerkende typologie voor de activiteit die zij herbergen, en zijn dus weinig aanpasbaar voor andere bestemmingen. Dit is ook te wijten aan de ouderdom van de gebouwen en de recente bekommernis voor het aanpassingsvermogen van de gebouwen.

2.11.3.3 GEBRUIK VAN DE MATERIALEN Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechts situatie van dit criterium. Er bestaat geen reglementering die het gebruik van materialen afkomstig uit recyclage of recuperatie in de bouw of de inrichting in het Brussels Gewest, verplicht. Zoals uitgelegd in sectie 2.11.3.1 Error! Reference source not found.moet het bouwafval beheerd worden volgens de van kracht zijnde reglementering. De goede praktijken neigen echter naar een duurzamer gebruik van kwaliteitsmaterialen, door materialen te gebruiken afkomstig uit de afbraak 11 , gerecycleerde materialen of materialen die gemakkelijk kunnen gerecupereerd worden. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

Er zijn talrijke materiaalzaken in de perimeter; De moskee Koubaa werd gebouwd dankzij ecologische materialen.

Het is in deze fase niet relevant om het gebruik van de materialen te analyseren. Deze vraag zal worden geanalyseerd op het niveau van het project gedragen door het programma van het DWC. Gezien de ouderdom van het gebouwenpark kan men echter vermoeden dat het kwaliteitsmaterialen biedt (bakstenen, hout) die men bij afbraak kan recupereren om te gebruiken in nieuwe constructies. Daarenboven biedt de aanwezigheid van materiaalzaken kansen voor synergiën en circulaire economie voor deze thematiek.

2.11.4 MILIEU-UITDAGINGEN Een DWC is niet geroepen om een afvalbeheer op schaal van het Gewest in werking te stellen. De problematiek van de sluikstorten die in de perimeter wordt vastgesteld hangt eerder af van een beheermethode en een gebrek aan sensibilisering van de bevolking. De passende infrastructuur bestaat in de nabijheid van de perimeter, maar wordt weinig of niet gebruikt door de bevolking. Wat de gebouwen en materialen betreft, zullen de vastgoedoperaties van het DWC een optimale duurzaamheid, tegelijk op het vlak van aanpassingsvermogen en kwaliteit van de materialen, kunnen beogen. De bestaande materiaalzaken zouden zich kunnen invoegen in een dynamiek van circulaire economie.

Zie het voorbeeld van het collectief Rotor in Brussel: http://rotordb.org/

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

72 M2.1.5_F05_nl_v2

De milieu-uitdagingen die werden geĂŻdentificeerd na deze stand van zaken zijn: -

De ontwikkeling van operaties voor de sensibilisering van de bevolking voor de problematiek van de sluikstorten (educatieve workshops, panelen in de straten, enz.), om de frequentie ervan te kunnen verminderen; Als aanvulling bij dit eerste punt, het opzetten van ingegraven dispositieven voor het opvangen van afval op de openbare ruimte om het buurtaanbod te vermeerderen; De constructie van polyvalente gebouwen die een goede converteerbaarheid bieden, dit wil zeggen die verschillende bestemmingen kunnen krijgen (woningen, kantoren, productieve activiteiten, enz.) zonder dat dit belangrijke herinrichtingen vereist, en zo minder afval produceren; Het zo veel mogelijk gebruiken van duurzame kwalitatieve materialen, uit recuperatie, recyclage en hergebruik, om de ecologische voetafdruk te verminderen en de levensduur van de nieuwe constructies te verbeteren; De ontwikkeling van dynamieken voor circulaire economie met de plaatselijke handelszaken en meer bepaald de materiaalzaken.

De diagnose uitgewerkt door PTA integreert een oplijsting van de sluikstorten die werden vastgesteld binnen de perimeter en toont de veroorzaakte overlast voor de bevolking en gebruikers. Het MER van zijn kant heeft toegelaten om de uitdagingen betreffende deze problematiek te formuleren, maar ook om een blik te werpen op de duurzaamheid van de bouwmaterialen en de polyvalentie van de constructies.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

73 M2.1.5_F05_nl_v2

ERFGOED 2.12.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “Erfgoed” stemt overeen de perimeter van het DWC, met toevoeging van de belendende straten.

Afbeelding 50: Betrokken geografisch gebied voor de thematiek "Erfgoed" (ABO)

2.12.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Erfgoed” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

Architecturaal erfgoed; Cultureel erfgoed; Natuurlijk erfgoed; Archeologisch erfgoed.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

74 M2.1.5_F05_nl_v2

2.12.3 BESTAANDE SITUATIE 2.12.3.1 ARCHITECTURAAL ERFGOED Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgend element vast: -

Een inventaris van het architecturaal erfgoed maakt de lijst op van bepaalde gebouwen in de perimeter.

Brussel beschikt over een inventaris van het architecturaal erfgoed dat het gebouwenerfgoed inventariseert en documenteert om de kennis ervan te bevorderen. Talrijke monumenten (woningen, oude industriële gebouwen, infrastructuren, enz.) zijn dus opgenomen in deze inventaris. Er is slechts één gebouw dat geniet van een beschermingsbesluit als monument binnen de perimeter. Het betreft de “Voormalige firma Aubert-Blaton”. Men vindt er nog verschillende andere binnen een straal van 500 meter rond de perimeter: -

Gemeentehuis van Schaarbeek (Vrijwaringsbesluit), Colignonplein; Geheel van Art nouveau-huizen (Beschermingsbesluit), 7, Maarschalk Fochlaan: Sint-Servaaskerk (Beschermingsbesluit), Haachtsesteenweg; Het vroeger atelier van de schilder Godefroid Guffens (bewaarbesluit), 4, Lehonplein; Alle elektrische huizen (Beschermingsbesluit), 1 Louis Bertrandlaan; Het huis Autrique (Beschermingsbesluit), 266, Haachtsesteenweg; Het huis Campioni-Balasse (Beschermingsbesluit), 2 Van Ooststraat; Het huis Art Déco (Beschermingsbesluit), 11, Paleizenstraat; De Sint-Jan-en Niklaaskerk (Beschermingsbesluit), 78A, Brabantstraat.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

75 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 52: Voormalige firma Aubert-Blaton (Bron: erfgoed.brussels)

Afbeelding 51: Gemeentehuis van Schaarbeek (Bron: erfgoed.brussels)

Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgend element vast: -

Er worden meerdere gebouwen van patrimoniaal belang opgelijst in de perimeter: o Vroegere chocolaterie-confiserie Senez-Sturbelle op de hoek van de Van Schoor- en Paviljoenstraat; o Sint-Niklaaskerk, Paleizenstraat; o Voormalige firma Blaton-Aubert, Paviljoenstraat 2-4 (een project van de Islamitische universiteit is er voorzien); o Enz.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

76 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 53: Kaart van het erfgoed (Bron: PTA)

De voornaamste elementen inzake dit criterium werden opgenomen in de diagnose uitgewerkt door PTA.

2.12.3.2 CULTUREEL ERFGOED Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Het Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) bepaalt de gebieden van culturele, historische, esthetische waarde of stadsverfraaiing (GCHEWS) waarvoor bijzondere voorwaarden worden bepaald teneinde de culturele, historische of esthetische kwaliteiten van deze gebieden te vrijwaren of ook om de verfraaiing ervan te bevorderen via bij voorbeeld de architectuur van de constructies. Deze bijzondere voorwaarden worden nochtans vastgelegd door het Bijzonder Bestemmingplan (BBP), door de gemeentelijke stedenbouwkundige verordening (GemSV), de Gewestelijke Stedenbouwkundige Zoneverordeningen (GSZV) of krachtens de wetgeving inzake het behoud van onroerend erfgoed.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

77 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 54: GCHEWS in de perimeter van het DWC (Bron: BruGIS)

In de perimeter van het DWC, is enkel de onpare kant van de Van Ooststraat gedekt door een GCHEWS. Geen enkele bijzondere verplichting kan worden toegepast, behoudens een project dat hier wordt ontwikkeld en dat externe veranderingen aan de gebouwen omvatten. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De bevolking is erg gemengd wat een culturele variatie meebrengt; Het cultureel aanbod is miskend, maar er zijn talrijke kleine culturele verenigingen die gevarieerde activiteiten organiseren voor verschillende publieken; De meerderheid van het cultureel aanbod is gelokaliseerd buiten de perimeter van het DWC; Er is geen bibliotheek of bioscoop in de permeter.

De voornaamste elementen inzake dit criterium werden opgenomen in de diagnose uitgewerkt door PTA.

2.12.3.3 NATUURLIJK ERFGOED Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Net als voor de monumenten bestaat er voor de Opmerkelijke Bomen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een inventaris. Deze inventaris draagt samen met deze van de sites bij tot het vrijwaren van het natuurlijk erfgoed van het Gewest.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

78 M2.1.5_F05_nl_v2

Binnen de perimeter van het duurzaam wijkcontract zijn 3 bijzondere bomen opgenomen in de wetenschappelijke inventaris, allen binnen het huizenblok in het zuiden van de perimeter, in de privétuinen van de Gallaitstraat, waarvan 3 in de tuin van De Kriekelaar. In een straal van 500 meter rond de perimeter staan heden verschillende operkelijke bomen: -

Vijf bomen zijn ingeschreven op de bewaarlijst, waarvan één deel uitmaakt van de grootste bomen van het Gewest (Koninginnelaan, 141); 21 bomen zijn ingeschreven in de wetenschappelijke inventaris.

Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. De feitelijke situatie stemt overeen met de rechtssituatie. Zij toont de erg zwakke aanwezigheid van groene ruimten binnen de perimeter.

2.12.3.4 ARCHEOLOGISCH ERFGOED Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. De atlassen van het archeologisch erfgoed van het Brussels Gewest lokaliseren gekende archeologische sites, evenals de site waar men eventueel overblijfselen kan vinden. Binnen de perimeter van het DWC bevindt zich een archeologische site die men op plan heeft kunnen lokaliseren en die geniet van een uitbreidingsgebied. De site in kwestie is een buitenhuis uit de XVIIe eeuw gelegen in de Vanderlindenstraat. Het huis is heden verdwenen ten gevolge van het doortrekken van de straten. Verschillende andere archeologische sites liggen in een gebied van 500 meter rond de perimeter en meer bepaald ten oosten ervan. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium. De feitelijke situatie stemt overeen met de rechtssituatie.

2.12.4 MILIEU-UITDAGINGEN De perimeter van het DWC Stephenson vertoont meerdere elementen van patrimoniaal belang van verschillende aard. Deze moeten dus geïntegreerd worden als mogelijke valorisatiekansen. De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd na deze stand van zaken zijn: -

De valorisatie van de elementen van het archeologische erfgoed, al dan niet opgenomen in de inventaris, in geval van vastgoedmogelijkheden;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

79 M2.1.5_F05_nl_v2

De aandacht die moet worden besteed aan eventuele operaties die de ondergrond beïnvloeden, zoals de bouw van de funderingen, in geval van een project in het uitbreidingsgebied van de archeologische site van de Vanderlindenstraat; De bescherming van de opmerkelijke bomen in geval een project hen kan beïnvloeden, en de valorisatie ervan indien mogelijk, vooral in de tuin van het gemeenschapscentrum De Kriekelaar.

LANDSCHAPPEN Het landschap en het leefklimaat van een wijk kan een invloed hebben op de angst, stress en het veiligheidsgevoel van de bewoners. Verschillende studies hebben aangetoond dat meer interacties met de natuur in een stadsmilieu de sociale cohesie, het veiligheidsgevoel verbeteren, en het criminaliteitspercentage, de angstniveaus, de frequentie van hart- en vaatziektes, enz. vermindert. Het leefklimaat wordt ook beïnvloed door de netheid, de kwaliteit van de openbare ruimten, de toegankelijkheid, enz.

2.13.1 BETROKKEN GEOGRAFISCH GEBIED Het betrokken geografisch gebied voor de thematiek “landschappen” is de strikte perimeter van het duurzaam wijkcontract. Hoewel enkele elementen er buiten liggen, zijn zij zichtbaar van binnen uit en dragen bij tot het landschap.

2.13.2 ANALYSECRITERIA De analyse van de thematiek “Landschappen” zal verlopen volgens de volgende criteria: -

Bebouwde kader (met de typologie van de gebouwen en binnenterreinen van huizenblokken); Openbare ruimten; stadslandschap.

2.13.3 BESTAANDE SITUATIE 2.13.3.1 BEBOUWD KADER Twee elementen zijn belangrijk bij de vorming van het bebouwde kader. Het eerste is de architecturale topologie van de onroerende goederen. Het tweede is de plaats die zij innemen in dit bebouwde kader, dit wil zeggen de manier waarop de constructie zich verankert, de afmetingen en de dichtheden. Deze morfologie kan men ontdekken via het lezen van de binnenterreinen van huizenblokken. Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Het gewestelijk bodembestemmingsplan (GBP) bepaalt de woongebieden, gemengde gebieden evenals de industrie gebieden die in het algemeen het volledig huizeblok bestrijken. Deze bestemmingen van PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

80 M2.1.5_F05_nl_v2

rechtswege leveren binnen het huizenblok constructievestigingen en -typologieën van verschillende aard. De bestemming van de perimeter van het DWC in het GBP wordt verduidelijkt in de sectie 0. De bijzondere voorwaarden kunnen worden vastgelegd door een Gewestelijke Stedenbouwkundige Zoneverordening (GSZV) of krachtens de wetgeving inzake het bewaren van het onroerend erfgoed. Andere voorwaarden kunnen worden bepaald door een Gemeentelijke Stedenbouwkuundige Verordening (GemSV). In Schaarbeek geeft de algemene GSV voorschriften inzake de vestiging en de afmetingen van constructies, evenals de inrichting van de omgevingen. Deze voorschriften moeten worden nageleefd voor elk vastgoedproject van het programma van het DWC. Een binnenterrein van een huizenblok stemt overeen met de rumte achteraan de huizen. Zij zijn in het algemeen niet bebouwd en kunnen worden voorzien van beplanting, een waterpunt, wegen, terrassen, tuinhuisjes, hekken, zwembaden, speeltuigen voor kinderen, enz.12. De GemSV van Schaarbeek verplicht het behoud op het gelijkvloers van een deel van de koeren en tuinen. Het belang van de binnenterreinen van huizenblokken is veelzijdig: natuurnetwerk, leefklimaat (kalmte, vegetatie, enz.), waterinsijpeling, luchtzuivering. Het vrijwaren van deze ruimten is dus een gewestelijke uitdaging opgenomen in de wetgeving. Hun bescherming is trouwens reglementair vastgelegd via de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening, dankzij de beperkingen van de invloed van de gebouwen (cf. Titel 1), evenals via het GBP. Dit laatste stipuleert meer bepaald:

“0.6. In alle gebieden verbeteren de handelingen en werken, bij voorrang, de groene, en nadien de minerale, esthetische en landschapskwaliteit van de binnenterreinen van huizenblokken en bevorderen zij er de instandhouding of de aanleg van oppervlakken in volle grond. De handelingen en werken die de binnenterreinen van huizenblokken aantasten, zijn onderworpen aan de speciale regelen van openbaarmaking.” De binnenterreinen van huizenblokken moeten dus bewaard worden in het kader van de inrichtingsprojecten. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de feitelijke situatie van dit criterium.

Bronnen: ROSBHG (BDS) – Directie Stedenbouw (februari 2012). Flyer van Stedenbouw – Binnenterreinen van huizenblokken, longen van de stad. Leefmilieu Brussel (14 april 2016). Gewestelijk Natuurplan 2016-2020 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

81 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 55: Typologieën van gebouwen in de perimeter van het DWV (Bron: Google Maps, 2018)

De afbeelding hierboven duidt op een luchtfoto de gebieden met een industriële typologie aan (grote opslagplaatsen, gebouw binnen een huizenblok, enz.). De binnenterreinen van huizenblokken zijn verstedelijkt om te beantwoorden aan de oppervlaktebehoeften van de oorspronkelijke activiteiten. Dit soort gebouw is te vinden in het hart van de perimeter, maar weinig of niet in de omliggende wijken. Het is hier sterk verbonden met een residentieel bouwpatroon. Het residentieel bouwpatroon bestaat bijna uitsluitend uit Brusselse huizen (aanpalende huizen met 3 of 4 verdiepingen). Men vindt er meer bepaald beplante binnenterreinen van huizenblokken die een interessante ecologische waarde hebben en waarvoor de inrichtingsprojecten de bescherming en beplanting moeten beogen. Het zijn inderdaad reservaten voor biodiversiteit, en elementen van het gewestelijk groene netwerk. Deze typologie biedt een stadsatmosfeer die eigen is aan de perimeter van het DWC Stephenson. Tenslotte vindt men in de perimeter leegten in de omgeving van de spoorweginfrastructuren, namelijk de taluds en de Infrabel-terreinen in de bocht van de spoorweg. Deze tussenruimten hebben ook een ecologische waarde via hun rol als lineaire connector die zij kunnen dragen tussen de verschillende groene ruimten en meer bepaald naar het Josaphatpark toe in het oosten.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

82 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 57: Zicht op de gebouwen in de Gallaitstraat, ter hoogte van het nummer 58 (Bron: Google Maps), 2018)

Afbeelding 56: Zicht op de onbebouwde Infrabelterreinen langs de spoorweg (Bron: Google Maps, 2018)

2.13.3.2 OPENBARE RUIMTE In dit hoofdstuk over het landschap zal uitsluitend gesproken worden over de externe openbare ruimten. Twee constructieve elementen van de openbare ruimte kunnen onderscheiden worden. De verzamelplaatsen (plein, park, speelplein) en de passageplaatsen die meestal lineair zijn (laan, route, pad) Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Binnen de perimeter wordt enkel de Paleizenstraat als “structurerende ruimte” opgenomen in het GBP. De rest van de openbare ruimte heeft geen specifieke bestemming. Er wordt trouwens geen enkel gebied reglementair bepaald binnen de perimeter.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

83 M2.1.5_F05_nl_v2

Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De openbare ruimte is erg beperkt in de perimeter, vier ruimten worden opgelijst: o het Stephensonplein, het grootste van de perimeter met 1 000 m²; o het openlucht sportterrein in de Stephensonstraat; o de ruimte op de kruising van de Paviljoen-, Gallait-, Van Oost-, Vleugels- en FrançoisJoseph Navezstraat. Er zijn enkele openbare ruimten in de nabijheid: Liedtsplein, Eugène Verboekhovenplein, Colignonplein; De openbare ruimte en de verzamelplaatsen worden hoofdzakelijk gebruikt door mannen, vrouwen worden afgeraden deze te gebruiken voor iets anders dan verplaatsingen; Het gebruik van de openbare ruimte is cultureel weinig verankerd in de gewoonten van de vrouwen van de wijk; De jongeren maken veel gebruik van de openbare ruimte; Er is een sterke vraag van de bevolking voor meer verzamelruimten, op de openbare ruimten of daarbuiten.

Er is slechts één echte expterne verzamelplaats in de perimeter, het Stephensonplein. De rest van de openbare ruimte is quasi uitsluitend voorbehouden voor verplaatsingen.

Afbeelding 58: Zicht op het deel van het LIedtsplein dat begrepen is in de perimeter van het DWC (Bron: Google Street View, 2017)

Men stelt, binnen de perimeter, een zwakke correlatie vast tussen de aantrekkingspolen van het sociaal leven (culturele ruimten, eredienstplaatsen, HORECA, enz.) en openbare verzamelplaatsen. Er zijn tallloze kleine centraliteitendie onderling weinig verbonden zijn en dit geeft een gebrek aan structuur in het landschap. Daarenboven zijn de openbare ruimten in de perimeter weinig kwalitatief omdat zij worden overheerst door het wegverkeer en het parkeren. De plaats die voorbehouden is voor de voetgangers en andere actieve verplaatsingswijzen is dus klein, temeer daar de voetgangersparcoursen vaak belemmerd zijn door stadsmeubilair (banken, elektrische palen, antiparkeerpaaltjes, signalisatiepanelen of PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

84 M2.1.5_F05_nl_v2

parkeermeters). Men vindt trouwens erg weinig beplanting (cf. sectie 2.4). Er is dus een kwantitatief gebrek aan openbare ruimten in de perimeter.

2.13.3.3 STADSLANDSCHAP Rechtssituatie De diagnose uitgevoerd door PTA analyseert niet de rechtssituatie van dit criterium. Verschillende plannen en reglementen hebben op directe of indirecte wijze een invloed op de vorming van het stadslandschap. De GemSV van Schaarbeek bepaalt eveneens een plaatselijke lanfschapsfysionomie. Op gewestelijk vlak, zijn het GBP en de GSV de hulpmiddelen die de bijzondere voorwaarden voor het gebruik en de vorm van het grondgebied bepalen. Feitelijke situatie De diagnose uitgevoerd door PTA stelt volgende elementen vast: -

De perimeter biedt een erg mineraal landschap; Een pilootproject voor het beheer van de spoorwegtalud is voorzien in de nabijheid van de perimeter, wat het landschap kan verbeteren.

De perimeter biedt erg weinig landschapsperspectieven, meer bepaald door haar grote dichtheid en het kleine aantal bestaande openbare ruimten. De spoorweginfrastructuur creëert ook een visuele versperring in het westelijk deel van de perimeter waar zij boven de openbare ruimte uitsteekt. Nochtans bezit de perimeter een zeker aantal openbare ruimten (pleinen, tussenruimten, enz.) en gevarieerde aantrekkingspolen (culturele ruimten, eredienstplaatsen, HORECA, enz.) die een activeerbaar potentieel voor het stadslandschap bieden.

2.13.4 MILIEU-UITDAGINGEN De perimeter van het DWC, met zijn mogelijkheden, leent zich bijzonder goed voor kleine operaties. Deze verfijnde operaties die zich richten op bijzondere punten, kunnen bijdragen tot de plaatselijk landschapsidentiteit. De milieu-uitdagingen die werden geïdentificeerd na deze stand van zaken zijn: -

De valorisatie van de beplante binnenterreinen van huizenblokken die kunnen opgesteld worden voor het publiek, meer bepaald door de herwaardering van hun toegang(en) in het stadslandschap (tuinen van het gemeenschapscentrum en de orthodoxe kerk, vroegere gemeentelijke moestuinen); De creatie van ludieke openbare ruimten (speelpleinen, agoraspaces, skateparks) daar waar dit mogelijk is en in het bijzonder in de buurt van het Stephensonplein; De kwalitatieve landschapsontwikkeling van de spoorwegtaluds, om hun landschapspotentieel, maar ook hun ecologisch potentieel uit te buiten; De herstructurering van het landschap door middel van verbindingen tussen de openbare verzamelruimten en de leefplaatsen van de bevolking, evenals een betere algemene coherentie.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

85 M2.1.5_F05_nl_v2

SAMENVATTENDE FICHES PER THEMATIEK Hieronder worden de samenvattende fiches per milieuthematiek, voorgesteld. Deze hernemen de uitdagingen die naar voor komen uit de analyse van elke thematiek. Elke fiche bestaat uit volgende elementen: -

Een kaart met lokalisatie in de perimeter van de voornaamste mogelijke actieplaatsen voor de genoteerde uitdagingen; De lijst van de uitdagingen van de thematiek.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

86 M2.1.5_F05_nl_v2

BEVOLKING

Afbeelding 59: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Bevolking" (ABO)

In de ganse perimeter

Het woningaanbod versterken in overeenstemming met de vastgestelde sociale situatie, die een gebrek aan sociale woningen toont. Het versterken en verbeteren van het residentieel aanbod, zowel kwanitatief als kwalitatief, is één van de voornaamste doelstellingen van dit soort programma. De duurzaamheid van de gebouwen moet de kern zijn van deze aanpak. Naargelang de geïdentificeerde grondmogelijkheden zal de naduruk kunnen gelegd wordern op de creatie van nieuwe woningen of de verbetering van bestaande woningen. De economische activiteiten die geïntegreerd zijn in het dichte stadsweefsel ( (industrie, kantoren, handelszaken, stadslandbouw) en verbonden met een afdoend opleidingsaanbod, vrijwaren en creëren, om het aanbod en de toegankelijkheid tot jobs op plaatselijk niveau te versterken. Het aanbod aan infrastructuren bestemd voor kinderen, waaraan de perimiter nood heeft (crèche, school) versterken. Gezien het grote gebrek, zal elke vestiging postieve effecten kunnen hebben, op voorwaarde dat zij aangepast zijn aan deze functie (meer bepaald een beveiligd buitenruimte hebben).

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

87 M2.1.5_F05_nl_v2

VOLKSGEZONDHEID

Afbeelding 60: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Volksgezondheid" (ABO)

De bestaande stadslandbouw die risico’s vertoont voor de gezondheid door de verontreinigde gronden, beheren.

Een aanzienlijke verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimten aanbrengen, meer bepaald via: -

Een beplanting van de openbare ruimten; Een vermindering van de sluikstorten op de voetpaden.

De communicatie en de verbinding met de rest van het Gewest verbeteren.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

88 M2.1.5_F05_nl_v2

BODEM

Afbeelding 61: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Bodem" (ABO)

De milieurisico’s maar ook financiële risico’s van de projecten die bodemwerken vereisen precies evalueren (aanaarding,afbraak, enz.) teneinde het risico te vermijden dat de goede toepassing van het programma in gevaar zou worden gebracht door de meerkost voor onvoorziene saneringen. Op zo duurzaam mogelijke wijze de verontreinigde gronden beheren, dit wil zegen door het beheer aan te passen aan de behoeften van het gewenste project, in plaats van het project aan te passen aan de kwaliteit van de bodem. Het programma van het DWC moet vermijden om beroep te doen op maatregelen voor het beheer van de verontreinigingen die een vemindering van de kwaliteit van de site en/of van het voorgestelde project veroorzaken.

In de ganse perimeter De compatibiliteit tussen de activiteiten in de gebieden verbeteren om de gemengdheid van de functies, vooral tussen zware activiteiten en het habitat, toe te laten.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

89 M2.1.5_F05_nl_v2

NATUUR EN BIODIVERSITEIT

Afbeelding 62: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Natuur en biodiversiteit" (ABO)

Officieel en op aangepaste wijze de terreinen van Infrabel, in de nabijheid van de spoorweg, openstellen voor het publiek en beheren door er de nodige sociale controle op in te voeren voor een recreatief gebruik, onder voorbehoud van het gelijkvormig maken van de kwaliteit van de bodem met zijn bestemming. Dit zou ook de rol van de spoorwegtaluds als ecologische connector kunnen versterken. Daarenboven zou deze groene ruimte kunnen verbonden worden met de tuin van het rusthuis Stephenson Garden indien deze openstaat voor het publiek. Hoewel een dergelijke toepassing het gebrek aan groene ruimten toegankelijk voor het publiek niet zou verminderen, zou het een kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van de bestaande ruimte betekenen.

De zichtbaarheid en toegankelijkheid van de groene ruimten binnen huizenblokken als openbare eigendom versterken, wat zou kunnen bijdragen tot de vermindering van het gebrek aan groene ruimten toegankelijk voor het publiek.

In de ganse perimeter De bekwaamheden op het vlak van gedifferentieerd beheer van de gemeentelijke dienst groene ruimten gebruiken voor het beheer van de nieuwe groene ruimten. Operaties van kleine omvang opzetten over de ganse perimeter op het vlak van gebouwen (beplanting van de gevels, daken, muurvoeten) en openbare ruimten (beplantingen in de grond en daarbuiten), om een minimum van groen te brengen in een wijk die erg dicht bebouwd en erg mineraal is.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

90 M2.1.5_F05_nl_v2

OPPERVLAKTEWATER

Afbeelding 63: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Oppervlaktewater" (ABO)

Een dispositief opzetten voor het opslaan en vertraging van het regenwater op de Infrabel-terreinen langs de spoorweg die het voordeel hebben dat zij topografisch op het laagste punt van de perimeter liggen.

In de ganse perimeter Dispositieven opzetten voor het geïntegreerd beheer van het regen- en afvloeiingswater (infiltratie, stockage, vertraging) voor de meest voorkomende regenvlagen, en zelfs voor uitzonderlijke onweders (tienjarige regens), ingevoegd in elk structureel project (vastgoed en openbare ruimte). Talrijke opties zijn mogelijk: overstroomgebieden, kielgoten, stockerende massieven, enz. Het bodemafdekkingspercentage maximaal beperken door het aanbrengen van (semi)-doordringbare bekledingen. Op meer gedetailleerde schaal kleine beplantingsoperaties en operaties voor het doordringbaar maken van de openbare ruimten, constructies en hun omgeving (beplante gevels en daken, beplanting van de voeten van gebouwen) opzetten.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

91 M2.1.5_F05_nl_v2

GRONDWATER

Afbeelding 64: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "grondwater" (ABO)

In de ganse perimeter Rekening houden met de bodemkwaliteit bij projecten die beogen om het regen- en afvloeiingswater te laten infiltreren. De infiltratie in een verontreinigde grond kan leiden tot een verspreiding van de verontreiniging naar het grondwater. Bijzondere aandacht moet dus worden besteed aan de nabijheid van de spoorwegen en aan de sites die altijd al en nog steeds industriële activiteiten herbergen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

92 M2.1.5_F05_nl_v2

MOBILITEIT

Afbeelding 65: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Mobiliteit" (ABO – Tractebel)

De verdeling van de openbare ruimten tussen de verplaatsingswijzen aanpassen: de openbare ruimte voorbehouden voor de auto ontlasten ten bate van de actieve verplaatsingwijzen, voornamelijk ter hoogte van het Liedts-, Stephenson-, Verboekhovenplein en het genaamd Paviljoenplein.

Vlotheid brengen in de verzadigde assen om het transitverkeer en de sneheid van het verkeer te verminderen in de binnenwegen van de wijk die hier niet voor zijn aangepast.

Een noord-zuid fietsverbinding creëren om leesbaarheid te geven aan de verschillende parcoursen doorheen de wijk.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

93 M2.1.5_F05_nl_v2

KLIMAAT

Afbeelding 66: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Klimaat" (ABO)

Materialen gebruiken met een natuurlijk en hoog albedo, teneinde minder zonnestralen op te vangen, bij elk project dat de weerkaatsing van de bekledingen integreert, vooral op de openbare ruimte. Deze uitdaging geldt voor de ganse perimeter van het DWC. Dit laat toe om het stadshitte-eilandeffect te verminderen. Het gebruik van zachte verplaatsingswijzen aanmoedigen om de emissie van broeikasgassen te beperken..

De energieprestaties (isolatie, productie hernieuwbare energie, enz.) van de gebouwen verbeteren bij renovatieoperaties, door voorrang te geven aan acties op gemeentelijke gebouwen om de voorbeeldfunctie van de openbare machten te promoten.

In de ganse perimeter De daken en gevels zo vlug mogelik beplanten evenals de toevoer van water naar de stad, om zo bij te dragen tot de strijd tegen het stadshitte-eilandeffect.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

94 M2.1.5_F05_nl_v2

LUCHT

Afbeelding 67: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Lucht" (ABO)

Het gebruik van zachte verplaatsingswijzen aanmoedigen om de emissie van broeikasgassen te beperken.

De energieprestaties (isolatie, en dan, indien mogeljik, productie hernieuwbare energie, enz.) van de gebouwen verbeteren bij renovatieoperaties, door voorrang te geven aan acties op gemeentelijke gebouwen om de voorbeeldfunctie van de openbare machten te promoten.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

95 M2.1.5_F05_nl_v2

GELUIDS- EN TRILLINGSHINDER

Afbeelding 68: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Geluids- en trillingshinder" (ABO – Tractebel)

De akoestische overlast verbonden met het wegverkeer verminderen.

De binnenterreinen van de huizenblokken behouden en kalme gevels ontwikkelen.

Op langere termijn, anti-lawaai infrastructuren voorzien langs de spoorwegen.

In de ganse perimeter Geen nieuwe functies blootstellen aan onaangepaste geluidniveaus.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

96 M2.1.5_F05_nl_v2

MATERIËLE GOEDEREN

Afbeelding 69: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Materiële goederen” (ABO)

Sensibiliseringsacties voor de problematiek van het sluikstorten ontwikkelen voor de bevolking (educatieve workshops, panelen in de straaat, enz.) om de frequentie ervan te verminderen. Als aanvulling bij dit eerste punt, ingegraven dispositieven opzetten voor de recuperatie van afval op de openbare ruimte om het buurtaanbod te vermeerderen.

In de ganse perimeter Polyvalente gebouwen optrekken zoalsgespecificeerd in het PLKE (actie 103) die toekomstige omscholingen vergemakkelijken, dit wil zeggen verschillende bestemmingen kunnen herbergen (woningen, kantoren, productieve activiteiten, enz.) zonder dat hiervoor belangrijke herinrichitngswerken nodig zijn en zo minder afval te produceren. Zoveel als mogelijk duurzame kwaliteitsmaterialen afkomstig van recuperatie, recyclage en hergebruik, gebruiken om de ecologische voetafdruk te verminderen en de levensduur van de nieuwe gebouwen te verbeteren. Dynamieken voor circulaire economie ontwikkelen met de plaatselijke handelszaken en meer bepaald de materiaalzaken.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

97 M2.1.5_F05_nl_v2

ERFGOED

Afbeelding 70: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Erfgoed" (ABO)

De elementen van het architecturaal erfgoed valoriseren ongeacht of zij al dan niet zijn opgenomen in de inventaris, indien die zich voordoen bij vastgoedoperaties..

Aandacht besteden aan eventuele operaties die de ondergrond beïnvloeden, zoals de bouw van funderingen, in geval het project te vinden is in het uitbreidingsgebied van de archeologische site in de Vanderlindenstraat.

De opmerkelijke bomen beschermen indien een project hen kan treffen, en indien de kans zich voordoet, hen valoriseren, vooral in de tuin van het gemeenschapscentrum De Kriekelaar.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

98 M2.1.5_F05_nl_v2

LANDSCHAPPEN

Afbeelding 71: Samenvattende kaart van de uitdagingen voor de thematiek "Landschappen" (ABO)

De beplante binnenterreinen van huizenblokken die mogelijks kunnen opengesteld worden voor het publiek, valoriseren door meer bepaald hun toegang(en) in het stadslandschap (tuinen van het gemeenschapscentrum en de orthodoxe kerk, vroegere gemeentelijke moestuinen) te benadrukken.

Een kwalitatieve landschapsontwikkeling van de taluds van de spoorweg in de Paviljoenstraat voorstellen om hun landschapspotentieel en ook hun ecologisch potentieel uit te baten.

Ludieke openbare ruimten (speelpleinen, agoraspaces, skateparks) creëren daar waar mogelijk en in het bijzonder in de nabijheid van het Stephensonplein.

Het landschap herstructureren via verbindingen tussen de openbare verzamelruimten en de leefplaatsen van de bevolking, en zo een betere algemene coherentie creëren.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

99 M2.1.5_F05_nl_v2

MILIEUEIGENSCHAPPEN VAN DE GEBIEDEN DIE MOGELIJK OP MERKBARE WIJZE KUNNEN GERAAKT WORDEN DOOR HET WEERHOUDEN PROGRAMMA VAN HET DWC De doelstelling van deze sectie is het beschrijven van de gebieden die het gevoeligst en kwetsbaarst zijn ten overstaan van de programmatie van het DWC.

2.15.1 BESCHERMDE NATUURGEBIEDEN 2.15.1.1 NATUUR- EN BOSRESERVATEN Het Brussels Gewest telt 14 natuurreservaten en 2 bosreservaten. Geen ervan ligt echter in de nabijheid van de perimeter van het DWC. Er dreigt dus geen enkel natuurreservaat of bosreservaat te worden beïnvloed door het programma van het DWC

2.15.1.2 GEBIEDEN NATURA 2000 Het Brussels Gewest heeft drie “speciale beschermingszones” (SBZ) bepaald in het kader van de richtlijn “habitats” (92/43/RRG): -

SBZ I: het Zoniënwoud met haar randen, de aangrenzende beboste domeinen en de Vallei van de Woluwe (2071 ha); SBZ II: de beboste en open zones ten zuiden van het Brussels Gewest (134 ha); SBZ III: de beboste zones en de vochtige zones van de Molenbeekvallei in het noordwesten van het Brussels Gewest (116 ha).

Geen van deze drie zones ligt in de nabijheid van de perimeter van het DWC. Er dreigt dus geen site Natura 2000 te worden beïnvloed door het programma van het DWC.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

100 M2.1.5_F05_nl_v2

2.15.2 GEBIEDEN VAN CULTUREEL, HISTORISCH, ESTHETISCH BELANG OF VOOR STADSVERFRAAIING (GCHEWS) BEPAALD IN HET GBP

Afbeelding 72: GCHEWS van de perimeter van het DWC (Bron: BruGIS)

Enkel een deel van de Gallaitstraat is opgenomen in het GCHEWS binnen de perimeter. Hierdoor zal in het programma enkel met eventuele projecten die op die plaats plaatsvinden moeten rekening gehouden worden met de verplichtingen verbonden met deze zonering.

2.15.3 OVERSTROMINGSGEBIEDEN Door zijn lage ligging ten overstaan van de rest van de gemeente Schaarbeek en zijn grote bodemafdekking, is de perimeter gedeeltelijk onderworpen aan een overstromingsgevaar. Bij gebreke aan infiltratiemogelijkheid vloeit het regenwater inderdaad door de zwaartekracht af naar de lagere gebieden. Het gaat hier vooral om de Stephensonstraat en haar omgeving, die het laagste punt van de perimeter zijn waar het regen- en afvloeiingswater vergaart. De kaart van het overstromingsgevaar opgesteld door Leefmilieu Brussel toont de gebieden die mogelijk kunnen getroffen worden door overstromingen van kleine, gemiddelde of grote omvang en frequentie, (klein, gemiddeld of hoog risico ten gevolge van de overstroming van waterlopen, afvloeiingswater, overloop van riolen of het tijdelijk stijgen van de freatische waterlaag. Deze kaart heeft geen reglementaire waarde13 maar duidt echter de gebieden aan die het meest onderhevig kunnen zijn aan overstromingen.

Het WBP 2016-2021 bepaalt als voorrangsactie AO 5.17 “de aanpassing van gebouwen en infrastructuren gelegen in overstromingsgebied verplichten via reglementaire weg”, door onder meer van de kaart van overstromingsgebieden een reglementair tool te maken.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

101 M2.1.5_F05_nl_v2

Afbeelding 73: Kaart van de overstromingsrisico’s in de perimeter (ABO)

MILIEUPROBLEMEN VERBONDEN MET HET PROGRAMMA, IN HET BIJZONDER DEZE BETREFFENDE DE GEBIEDEN DIE VAN BIJZONDER BELANG ZJN VOOR HET MILIEU Men moet eerst en vooral verduidelijken dat de vermelding “de gebieden die van bijzonder belang zijn voor het milieu”, op niveau van de titel verwijst naar de zones Natura 2000, naar de natuurreservaten en bosreservaten. Geen van deze gebieden ligt in of in de nabijheid van de perimeter van het DWC, er is ook geen andere zone van betekenisvol belang voor het milieu. In het algemeen verwacht men geen milieuprobleem verbonden met het programma.

MILIEUPROBLEMEN DIE VERBAND HOUDEN MET DE INSCHRIJVING IN HET PLAN, GEBIEDEN WAARIN VESTIGINGEN TOEGELATEN ZIJN DIE EEN RISICO VAN ZWARE ONGEVALLEN INHOUDEN WAARBIJ GEVAARLIJKE STOFFEN ZIJN BETROKKEN IN DE ZIN VAN DE RICHTLIJN 96/82/EG Er zijn vier ondernemingen met een risico op zware ongevallen met gevaarlijke stoffen, geklasseerd SEVESO (lage of hoge drempel) (één hoge drempel en drie lage drempel) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: (COMFORT ENERGY, LUKOIL BELGIUM, TOTAL BELGIUM, VARO ENERGY BELGIUM). Geen ervan ligt binnen de perimeter van het DWC. Het dichtsbij gelegen is de site van Lukoil Belgium, gelegen op PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

102 M2.1.5_F05_nl_v2

meer dan twee kilometer ten noorden, in Laken. Hierdoor is de perimeter van het programma niet opgegenomen in de veiigheidszone rond deze vestiging. Er wordt geen enkel milieuprobleem verwacht dat betrekking zou hebben op de vestigingen en dat een risico op een zwaar ongeval zou betekenen.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

103 M2.1.5_F05_nl_v2

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

104 M2.1.5_F05_nl_v2

3 NULALTERNATIEF: TE VERWACHTEN EVOLUTIE VAN DE PERIMETER ALS HET DWC-PROGRAMMA NIET WORDT UITGEVOERD Teneinde de toekomstige effecten van het programma van het DWC Stephenson te kunnen evalueren, ontwikkelt deze diagnose ook een analyse van de situatie aan het water. Deze stemt overeen met het vooruitzicht van wat de perimeter van het DWC zou zijn bij gebrek aan uitwerking van het programma, dit wil zeggen de verwachte situatie, op de vervaldag 2025, en met een onveranderd reglementair kader. Deze situatie vormt het “alternatief zero” van het MER. Net als voor het voorgaande hoofdstuk zal deze worden verdeeld volgens de milieuthematieken.

BEVOLKING 3.1.1 BEVOLKING EN DEMOGRAFISCHE EVOLUTIE De bevolking neemt reeds verschillende jaren toe in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met + 0,3 % in het jaar 2016. Men verwacht dat deze tendens zal aanhouden in de komende jaren en dat het dus nodig is om meer personen te huisvesten in het BHG en in Schaarbeek.

3.1.2 HUISVESTING De perimeter is erg dicht bebouwd en biedt slechts weinig vrije zones. Het aantal nieuwe woningen zou dus moeten beperkt zijn. Men voorziet dat de industriële en commerciële activiteiten meer en meer plaats laten voor een residentiële functie, meer bepaald gezien de wijk niet aangepast is voor zware activiteiten. Het risico verbonden met onbetamelijke woningen die zelfs niet het minimum comfort bieden en die reeds aanwezig zijn in de perimeter, neemt nog toe door de stijgende vraag.

3.1.3 TEWERKSTELLING EN ECONOMISCHE ACTIVITEIT Zoals aangehaald zouden de bestaande zware activiteiten zich moeten verplaatsen omwille van de tendens tot residentiële mono-functionaliteit. Het aantal bestaande jobs in de perimeter zou dus kunnen dalen.

3.1.4 AANBOD AAN UITRUSTINGEN EN OPENBARE DIENSTEN Er is een project voor een tweetalige school op een site van de Van Ooststraat die 900 leerlingen zal kunnen opvangen en zal beschikken over een sportzaal. In de Gallaitstraat is eveneens een centrum voorzien voor verenigingen en activiteiten voor jongeren. Dit project omvat meerdere schoolinstellingen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

105 M2.1.5_F05_nl_v2

Men verwacht dus dat het aanbod aan openbare schooluitrustingen zal toenemen om te beantwoorden aan de vastgestelde behoefte in de perimeter.

3.1.5 STADSLANDBOUW Gezien de gemeten bodemverontreinigingen in de moestuinen van de perimeter, is het te verwachten dat deze activiteit mettertijd niet zal ontwikkeld worden.

VOLKSGEZONDHEID 3.2.1 BESMETTINGSVECTOREN Gezien de van kracht zijnde wetgeving wordt in de komende jaren een verbetering van de bodem- en luchtkwaliteit verwacht. Men voorziet dus dat de besmettingsfactoren zullen verminderen.

3.2.2 LEEFKLIMAAT De omliggende wijken zouden moeten genieten van een kwalitatieve verbetering van diverse aspecten van het leefklimaat, meer bepaald dankzij de verschillende wijkcontracten en stadsvernieuwingscontracten. Op schaal van het DWC Stephenson zou de verbetering beperkt zijn omdat het teruggebracht wordt tot bouwprojecten. Men verwacht niet dat de situatie ten overstaan van het gebrek aan ontspanningsruimte, criminaliteit, sluikstorten en insluiting van de perimeter, zal verbeteren.

BODEM 3.3.1 KWALITEIT De sanering van de bodem wordt omkaderd door een specifieke reglementering, de Bodemordonantie. De verontreinigingen in de bodem zullen dus moeten behandeld worden in overeenstemming met de desbetreffende Brusselse wetgeving, losstaand van het programma van het DWC. De verwachte situatie is dus een verbetering van de bodemkwaliteit.

3.3.2 BODEMBESTEMMING Gezien de perimeter van het DWC grotendeels in het gemengde gebied van het GBP ligt is de bodembestemming hier relatief tolerant. Men kan echter voorzien dat de demografische druk en de stadscontext de economische en productieve activiteiten buiten de dichte stedelijke gebieden zoals deze duwt.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

106 M2.1.5_F05_nl_v2

NATUUR EN BIODIVERSITEIT 3.4.1 GROENE NETWERK EN BRUSSELS ECOLOGISCH NETWERK De in Brussel verwachte demografische groei zal de stadsdruk op de aanwezigheid van natuur in de stad nog versterken. Het is dus essentieel, en zelfs dringend, dat maatregelen worden getroffen om de aanwezigheid van de natuur in de stad te versterken, vooral in het stadscentrum (gebied met gebrek aan groene ruimten die toegankelijk zijn voor het publiek). Inzake de situatie mettertijd wordt verwacht dat de vraag naar bouwgrond nog zal voortduren, maar dat het beschermend en bindend regelgevingskader zou toelaten om een aanwezigheid van de natuur in de stad te behouden. Op het niveau van de perimeter van het DWC zou de situatie op het vlak van aanbod aan groene ruimten niet vermeerderen. Het gebrek zou blijven duren, evenals de hoge bodemafdekking van de perimeter.

3.4.2 HABITAT De zwakke variëteit van habitats in de perimeter zou mettertijd niet moeten evolueren. De ecologische waarde van de zeldzame beplante ruimten zou dezelfde moeten blijven.

3.4.3 ECOLOGISCHE BEHEER Er wordt geen aanvechting van het ecologische beheer verwacht in de perimeter.

3.4.4 OPDELING/VERSPERRINGSEFFECTEN Er wordt geen wijziging van de breuk gecreëerd door de spoorweginfrastructuren verwacht naar 2025 toe.

3.4.5 INHEEMSE/INVASIEVE PLANTENSOORTEN Men verwacht mettertijd geen wijziging van de bestaande situatie.

OPPERVLAKTEWATER 3.5.1 HYDROGRAFICHE NETWERK De perimeter heeft geen oppervlaktewater.

3.5.2 KWALITEIT VAN HET OPPERVLAKTEWATER De perimeter heeft geen oppervlaktewater.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

107 M2.1.5_F05_nl_v2

3.5.3 AFVALWATERBEHEER Met een onveranderd reglementair kader, wordt mettertijd geen evolutie tegenover de huidige situatie verwacht.

3.5.4 BODEMAFDEKKING /BEHEER VAN HET REGEN- EN AFVLOEIINGSWATER Dankzij de regels van de GSV en de verplichtende GemSV van de gemeente Schaarbeek voor de nieuwe constructies en handelingen die een bijkomende bodemafdekking van meer dan 50% inhouden, die het opzetten van specifieke dispositieven voor het beheer van regenwater verplichten, verwacht men dat de situatie zal verbeteren. Hoe langer hoe meer constructies laten inderdaad een alternatief waterbeheer toe en verminderen de afvoer van het regenwater naar de riolen. Men verwacht echter geen enkele vermindering van de bodemafdekking in de perimeter.

3.5.5 OVERSTROMINGSRISICO’S In samenhang met de toenemende bodemafdekking in het Gewest, zou het overstromingsrisico moeten vermeerderen en steeds meer gebieden raken. De perimeter van het DWC, en meer bepaald de omgeving van de Stephensonstraat, zou steeds meer afvloeiingswater moeten krijgen dat van de hoge punten komt. De diverse regelgevende dispositieve zoals deze genoemd in voorgaande sectie, zouden moeten toelaten om bij te dragen tot de beperking van deze toename.

GRONDWATER 3.6.1 HOEVEELHEID/WINNEN VAN GRONDWATER Mettertijd zou de situatie onveranderd moeten blijven in de perimeter van het DWC, gezien hij niet in een winningsgebied ligt.

3.6.2 KWALITEIT VAN HET GRONDWATER De kwaliteit van het grondwater zou mettertijd niet gevoelig mogen veranderen gezien er geen lozing is naar de laag water of geen gedwongen infiltrering van water door de verontreinigde gronden.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

108 M2.1.5_F05_nl_v2

MOBILITEIT 3.7.1 ZACHTE VERPLAATSINGSWIJZEN De verwachte demografische groei in Brussel en de verplaatsingsgewoonten zullen het nodig maken om de alternatieven voor individuele gemotoriseerde verplaatsingen nog meer aan te moedigen. De zachte verplaatsingswijzen, wandelen en fietsen, nemen toe en nieuwe diensten hebben recentelijk de kop opgestoken in Brussel, zoals bij voorbeeld de diensten Billy Bike die fietsen en elektrische fietsen voorstellen in vrije dienst zonder vast station en direct beschikbaar via apps.

Afbeelding 74: Affiche Billy

Daarenboven kent de verkoop van elektrische fietsen een sterke toename in het gewest. Het is daarom essentieel dat deze zachte verplaatsingswijzen worden aangemoedigd door de bestaande wegen en infrastructuren te valoriseren en te verbeteren. De toekomstige inrichtingen van de wegenis en andere verplaatsingsplannen moeten zo een grotere plaats geven aan de actieve verplaatsingswijzen in de toekomst. Zij moeten eveneens oplossingen voor parkings voorzien die aangepast zijn aan het stadsmilieu en aan alle soorten gebruikers ((bakfiets, elektrische fietsen, enz.).

3.7.2 OPENBAAR VERVOER Het voornaamste project voor het openbaar vervoer is de uitbreiding van de Noord metro. Er zullen bijkomende stations komen onder het Liedts-, Colignon- en Verboekhovenplein (deze drie stations zullen opgenomen zijn in de mobiliteitsperimeter). Deze stations laten toe om Haren (Noordoosten van Brussel) te verbinden met het Noordstation. Dit kolossaal project zal de verplaatsingswijzen in de wijk diepgaand veranderen en zal snellere aansluitingen met de rest van de stad toelaten dan heden mogelijk zijn met de tram op de rijwegen. Dit zou zich kunnen vertalen door een toename van de verplaatsingen te voet of van de gebruikers van het openbaar vervoer en door een vermindering van het autogebruik. Dit project staat nog in de kinderschoenen en het in het verkeer brengen mag pas binnen 20 jaar verwacht worden. Dit vooruitzicht beantwoordt niet exact aan dat van een duurzaam wijkcontract, nochtans zullen alle acties van het duurzaam wijkcontract die in het teken staan van de voetgangers en

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

109 M2.1.5_F05_nl_v2

de personen met beperkte mobiliteit, een optimaal gebruik van deze toekomstige infrastructuren toelaten. Op het vlak van het Plan Bus 2018 van de MIVB wordt geen enkel verandering voorzien voor de betrokken lijnen. De studie Liedts – Trooz uitgewerkt door Tractebel voor de MIVB in 2013 voorzag de herinrichting van het plein als volgt:

Afbeelding 75: Eindscenario van de herinrichting van het Liedtsplein, Tractebel, 2013

3.7.3 ALTERNATIEF VOOR DE PERSONENWAGEN De perimeter van het DWC heeft geen enkel station voor gedeelde auto’s. Het dichtstbij gelegen Cambio-station bevindt zich op het Colignonplein. In de omgeving van het Masuiplein is ook een auto beschikbaar via de app Ubeeqo (systeem van gedeelde voertuigen tussen particulieren), ook dit is de enige voor de mobiliteitsperimeter. De ganse perimeter bevindt zich in een activiteitgebied van het systeem voor gedeelde voertuigen DriveNow.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

110 M2.1.5_F05_nl_v2

KLIMAAT 3.8.1 STADSHITTE-EILAND Verschillende elementen kunnen het stadshitte-eilandeffect vermeerderen in de perimeter en in het ganse gewest: -

De toenemende verstedelijking van de natuurlijke oppervlakten; Het verwijderen van beplante gebieden; De toename van het wegverkeer; De toename van de verwarming (verbonden met de verstedelijking).

Andere elementen kunnen, in tegendeel, een vermindering mogelijk maken: -

De beplanting van constructies (aangemoedigd door de geldende GSV); De verbetering van de energieprestaties van gebouwen (minder verlies); De verbetering van de prestaties van voertuigen (meer bepaald via het verbod op vervuilende stoffen in het BHG).

De sterke mineraliteit en bouwdichtheid van de perimeter van het DWC Stephenson voorspellen een toename van het stadshitte-eilandeffect hier en in de mettertijd situatie.

3.8.2 WIND De klimaatwijzigingen laten vermoeden dat de meteorologische evenementen zwaarder en frequenter zullen worden. Wat de verstedelijking betreft, kan de stedelijke verdichting een vermeerdering van de windgangen in de straten veroorzaken. Het is echter weinig waarschijnlijk dat de verschillen binnen dit en 2025 merkbaar zouden zijn.

3.8.3 ENERGIE In 2008, heeft het Europees Parlement het pakket klimaat/energie voor 2020 goedgekeurd. De Europese Unie heeft dus volgende doelstellingen voor 2020 vastgelegd: -

vermindering met 20 % van het energieverbruik in 2020, tegenover wat werd verwacht; vermeerdering tot 20 % van het aandeel vernieuwbare bronnen in bruto eindverbruik; vermindering met 20 % van de emissie van BKG tegenover 1990.

De Brusselse Regering heeft eveneens verschillende acties bepaald in het PLKE: -

Actie 77 “een gewestelijke strategie voor de ontwikeling van hernieuwbare energie opstellen”; Actie 83 “de productie van hernieuwbare energie verplichten om een deel van het energieverbruik in de openbare gebouwen te dekken”; Actie 84 “de 100% groene elektriciteitsbevoorrading opleggen aan de Brussels administraties”; Actie 85 “de grote instellingen aanmoedigen om zich uit te rusten met zonnepanelen“; Actie 121 “de ontwikkeling van groendaken steunen”.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

111 M2.1.5_F05_nl_v2

Het is voorspelbaar dat de verschillende maatregelen die heden van kracht zijn (reglementering, financiële aanmoedigingen, enz.) toelaten om het energieverbruik te verminderen, meer bepaald door de renovatie van gebouwen en duurzame constructies. Zo wordt ook verwacht dat het deel hernieuwbare energie in de energiemix mettertijd vermeerdert

LUCHT 3.9.1 LUCHTVERONTREINIGENDE STOFFEN De situatie van de perimeter van het DWC is identiek aan die van het Gewest betreffende de emissies van BKG. In het Brussels Gewest, in 2010, vertegenwoordigde de verwarming van gebouwen (residentieel en tertiair) bij de 69 % van de emissies en de verwarming van gebouwen en het wegverkeer samen vertegenwoordigden bij de 90 % van de directe emissies. De Europese doelstellingen werden bepaald op het vlak van BKG emissies, maar ook inzake de ontwikkeling van hernieuwbare energie. Het niet-uitvoeren van het programma van het DWC zou mettertijd geen invloed hebben op de situatie, die neigt naar een verbetering van de luchtkwaliteit in het Gewest. Het progressief verbod van de meest vervuilende voertuigen (lage emissiezone – Low Emission Zone, in het BHG vanaf 2018) is een voorbeeld van de maatregelen die worden genomen ten gunste van een vermindering van de luchtverontreinigende stoffen.

3.9.2 REUKHINDER Er wordt mettertijd geen aanzienlijke evolutie verwacht in de situatie.

GELUIDS- EN TRILLINGSHINDER Hoewel het eerste doel van de duurzame wijkcontracten niet bestaat uit het vinden van oplossingen voor de geluidshinder, zullen de interventies op de openbare ruimte die deel uitmaken van het weerhouden programma toch moeten toelaten, voor zoveel als mogelijk, om de bestaande situatie te verbeteren of de overlast verbonden met het verkeer te verminderen/verzachten naargelang de ontwikkelde projecten. Ook al is het mogelijk om binnen de perimeter op te treden om op termijn het wegverkeer en het transitverkeer te beperken, toch zal het niet mogelijk zijn om het spoorwegverkeer of de tranways te beperken (wat trouwens niet het beoogde doel is, wel in tegendeel). Het blijft desalniettemin mogelijk om een verbetering van de bestaande situatie te beogen via het gebruik van de drainerende wegen en stille wegbekledingen voor het wegwerkeer en de installatie van anti-geluidsmuren langsheen de spoorweglijnen. Dergelijke dispositieven laten een winst toe van 14 dB(A) wanneer zij het dichtst mogelijk bij de sporen geplaatst zijn.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

112 M2.1.5_F05_nl_v2

MATERIËLE GOEDEREN 3.11.1 AFVALBEHEER Daar de perimeter in de invloedssfeer (zone in een straal van drie kilometer) van het gewestelijk containerpark van Brussel Noord ligt, worden geen voorstellen voor nieuwe infrastructuren voor het afvalbeheer verwacht. De sluikstorten die worden vastgesteld in de huidige situatie zullen blijven doorgaan. Het gemeentelijk project voor de recuperatie van afvalolie zou, daarentegen, het beheer van dit soort afval kunnen verbeteren.

3.11.2 POLYVALENTIE EN AANPASBAARHEID VAN DE GEBOUWEN De toekomstige constructies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zouden mogelijk polyvalenter kunnen zijn dan in het verleden, ondanks de afwezigheid van een reglementair kader. Dit is heden inderdaad een belangrijke bezorgdheid.

3.11.3 GEBRUIK VAN MATERIALEN Geen enkel reglement behandelt het hergebruik van materialen. Desalniettemin is dit probleem steeds meer aanwezig in de stadsprojecten. Men kan dus een toename van het gebruik van recycleerde of recuperatie materialen verwachten.

ERFGOED 3.12.1 ARCHITECTURAAL ERFGOED Het bestaande erfgoed zal waarschijnlijk nog steeds bestaan in 2025. Het project voor de site AubertBlaton zal een valorisatie van dit erfgoed meebrengen.

3.12.2 CULTUREEL ERFGOED Behoudens de projecten voor culturele uitrustingen in de perimeter wordt geen betekenisvolle evolutie van dit criterium verwacht tegen 2025.

3.12.3 NATUURLIJK ERFGOED Daar de opmerkelijke bomen in de perimeter binnen huizenblokken staan en zij op verschillende manieren beschermd zijn in het BHG, is het mogelijk dat zij nog steeds bestaan in 2025.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

113 M2.1.5_F05_nl_v2

3.12.4 ARCHEOLOGISCHE ERFGOED Men verwacht geen merkbare evolutie in het archeologische erfgoed op schaal van de perimeter tegen 2025.

LANDSCHAPPEN 3.13.1 GEBOUWEN De perimeter is erg dicht en biedt erg weinig grondmogelijkheden voor nieuwe constructies. Daarenboven brengt de bevokingstoename in Brussel belangrijke behoeften aan woningen met zich. Het Gewest heeft een snelle uitbreiding gekend, wat heeft geleid tot een erg dicht bouwkader dat grotendeels bestaat uit 2 gevels-huizen (66,15 % van de gebouwen op 1 januari 2015) en appartementsgebouwen (20,75 % van de gebouwen op 1 januari 2015). De te verwachten wijzigingen in het bouwkader in de perimeter van het DWC Stephenson zijn hoofdzakelijk vergrotingen (constructie/verbouwing) van bestaande gebouwen met toevoeging van verdiepingen.

3.13.2 OPENBARE RUIMTE Een toename van de Brussels bevolking die wordt ervaren op schaal van het DWC betekent een intenser gebruik van de openbare ruimten. Deze zijn van relatieve goede kwaliteit maar bieden weinig oppervlakten die kunnen gebruikt worden voor het socialiseren, de rust en de ontspanning. Het is dus voorzienbaar dat het naast elkaar bestaan van de verschillende manieren waarop de ruimte wordt gebruik moeilijker wordt.

3.13.3 STADSLANDSCHAP De evolutie van het stadslandschap zonder stimulans verloopt mettertijd op generationele schaal. Voor de wijk en in het algemeen, hebben de plannen, programma’s en gewestelijke en gemeentelijke reglementen reeds een visie op het landschap door de voorrang te geven aan het grondgebied en het definiëren van zijn vormen. Door het hoge percentage aan bebouwing in de perimeter zou de evolutie van het landschap traag en weinig merkbaar moeten verlopen naar 2025 toe.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

114 M2.1.5_F05_nl_v2

4 VOORSTELLING VAN HET PROGRAMMA VAN HET DWC STEPHENSON SAMENVATTING VAN DE INHOUD VAN HET PROGRAMMA VAN HET DWC Het programma van het DWC Stephenson is ingedeeld volgens drie hoofdlijnen. De operaties “bakstenen en inrichtingen” zijn infrastructurele operaties die geïntegreerd zijn in het programma en die constructies en renovaties van gebouwen en openbare ruimten beogen. Een eerste deel richt zich op de ontwikkeling, via drie projecten, van een park van bijna 8 000 m² in de bocht van de spoorbanen in het noorden van de perimeter, en op de herinrichting van het Stephensonplein direct verbonden met dit park. Het tweede deel van de baksteenoperaties bestaat uit projecten die op verschillende plaatsen in de perimeter worden ingevoegd om invloed uit te oefenen op de toegankelijkheid van de groene ruimten, de huisvesting en de mobiliteit. De tweede hoofdlijn betreft de socio-economische acties. Het programma van het DWC beoogt inderdaad het geven van een impuls aan de dynamieken die gunstig zijn voor de school- en socioprofessionele integratie, de verbetering van de kwaliteit van de woningen, een verhoging van de kwaliteit van de openbare ruimten en een opmerkelijkere betrokkenheid van de bevolking bij de stadsinrichting om de toe-eigening ervan te bevorderen. De laatste hoofdlijn “pilotage & coördinatie” betreft het financieren van de jobs die nodig zijn voor de uitvoering van het programma van het DWC. Daarenboven integreert het programma ook negen volledig nieuwe reserveprojecten, infrastructurele projecten (woningen, openbare ruimten of uitrustingen). Deze projecten zullen slechts uitgevoerd worden in geval het onmogelijk zou blijken om één of meerdere hoofdprojecten te realiseren. Binnen het programma stelt het DWC voor om het ganse of een deel van elk project te financieren. Drie operatiecategorieën zijn bepaald: -

Volledige financiering door het programma van het DWC; Gedeeltelijke financiering door het programma van het DWC, gemengde operatie; Geen financiering door het programma van het DWC, geassocieerd project of reserveproject (dit laatste geval kan mogelijks een financiering van het DWC ontvangen).

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

115 M2.1.5_F05_nl_v2

SOCIO-ECONOMISCHE ACTIES

AANTAL GECREËERDE WONINGEN

VERBETERING VAN DE MILIEUKWALITEIT

VASTGOEDOPERATIE

VAN DE OPENBARE RUIMTE

AARD VAN DE OPERATIE

OPERATIES VOOR DE HERKWALIFICERING

NR. PROJECT

BETROKKEN PERCELEN

Tabel 1: Samenvatting van de inhoud van het programma van het DWC Stephenson

Integrale financiering door het programma van het DWC 2

Park (2) & en verticaal speelterrein

101A3

Park (3), co-creatie & bezettingsovereenkomst

95D, 96D, 97M, 97N, 101D, 102A

Stephensonplein 3.0

Zonder voorwerp

Woningenproject James-Joseph

98E3c 99X6, 94R11

Tuin van het vroegere klooster

52F12

Hub duurzame mobiliteit-

Zonder voorwerp

Sensibilisering duurzame mobiliteit

Zonder voorwerp

Palet renovatietools voor woningen

n.b.

Renovatie verhuur

n.b.

Projectenaanvraag “Stephenson verfraait”

Zonder voorwerp

Projectenaanvraag “De jeugd uit de wijk”

Zonder voorwerp

12A

Participatief Budget & burgerpanel

Zonder voorwerp

12B

Projectenaanvraag “Samenleven”

Zonder voorwerp

SPI Vergroening van de wijk

Zonder voorwerp

Wijkantenne

Zonder voorwerp

± 30 X

X X X

Gedeeltelijke financiering door het programma van het DWC: gemengde operatie 1

Park (1) & overdracht sportuitrusting + crèche32

94T10, 94S10, 94K2, 97M2

Geen financiering door het programma van het DWC, geassocieerd project of reserveproject 7

Pilootproject “contrat de mailles”

Zonder voorwerp

Uitbreiding van de Lustrerie + coworking

21910E0045, 00F002

Zachte Van Schoorstraat

Zonder voorwerp

Theater Van Schoor

6604N9, 6604M9

Voorplein school Gallait

Zonder voorwerp

Voorplein school 2

Zonder voorwerp

Tuin van het vroegere klooster

52F12

Zachte Paviljoenstraat

Zonder voorwerp

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

X X

±7

116 M2.1.5_F05_nl_v2

Huisvestingsproject “pétanque”»

6604N11

Crèche Paviljoen

21910E0067, 02F000

Totaal aantal geplande woningen

± 20

± 30

n.b. = niet bepaald Zonder voorwerp = geen perceelnummer, niet relevant

BANDEN MET ANDERE RELEVANTE PLANNEN EN PROGRAMMA’S Deze sectie zal de banden tussen de verschillende plannen en programma’s (Europese, nationale, gewestelijke en gemeentelijke) met de ontwikkeling van het programma van het DWC Stephenson behandelen. Dit zou passen in de genoemde strategieën en doelstellingen die overeenstemmen met haar voorwerp. Enkel de meeste relevante plannen en programma’s werden in deze sectie hernomen.

4.2.1

PLANNEN EN PROGRAMMA’S OP HET NIVEAU VAN DE EUROPESE UNIE

4.2.1.1 DE STRATEGIE VAN DE BIODIVERSITEIT TEGEN DE HORIZON 2020 De Strategie van de biodiversiteit tegen 2020, goedgekeurd door de Europese Unie (EU), heeft verschillende doelstellingen waaronder: -

de volledige toepassing van de Richtlijnen Vogels en Habitats; de verbetering en het herstel van de ecosystemen en de ecosystemische diensten, meer bepaald dankzij een toenemend gebruik van de groene infrastructuur; de strijd tegen de invasieve plantensoorten; de versterking van de bijdrage van de EU in de strijd tegen het wereldwijd verlies aan biodiversiteit.

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Het DWC Stephenson zal kunnen interageren met deze Europese strategie voornamelijk wat de verbetering en het herstel van de ecosystemen en de eco-systemische diensten betreft, meer bepaald dankzij de promotie van een toenemend gebruik van de groene infrastructuur.

4.2.1.2 STRATEGIE VAN DE EUROPESE UNIE TEN GUNSTE VAN DE DUURZAME ONTWIKKELING ( DE (SDO VAN DE EU) De strategie van de Europese Unie ten gunste van de Duurzame Ontwikkeling, gepubliceerd in 2001 en herzien in 2005, beoogt de duurzame ontwikkeling vanuit het milieu-, economisch- en sociaal standpunt om op duurzame wijze het welzijn en de levensomstandigheden van de huidige en toekomstige generatie te verbeteren. De leidprincipes van de strategie zijn de volgende: -

promotie en bescherming van de fundamentele rechten; intra- en intergenerationele solidariteit;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

117 M2.1.5_F05_nl_v2

garantie op een open en democratische maatschappij; participatie van de burgers, ondernemingen en sociale partners; coherentie en integratie van de beleidsmaatregelen; gebruik van de beste beschikbare kennis; principes van voorzorg en van “de vervuiler betaalt”.

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Het DWC Stephenson, dat een belangrijke dimensie van duurzame ontwikkeling kent, zal de principes van de Europese strategie kunnen toepassen.

4.2.2

PLANNEN EN PROGRAMMA’S OP GEWESTELIJK NIVEAU

4.2.2.1 DE GEWESTELIJKE BELEIDSVERKLARING (GBV) De Algemene Beleidsverklaring van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, van 20 juli 2014, kondigt onder andere aan: -

Er wordt gevraagd om het beleid voor de stadsvernieuwing, de openbae ruimten, en de uitrustingen van collectief belang nog uit te breiden en sterke en concrete keuzes te maken op het vlak van huisvesting en de toegankeljkheid tot het privé en openbaar woningenpark om de sociale en stedelijke aspecten van het Gewest in evenwicht te brengen; De creatie van openbare woningen moet voorrang krijgen in de nieuwe wijken; Er wordt gevraagd om maatregelen te voorzien ten gunste van de studentenwoningen en de strijd tegen leegstaande en ongezonde woningen; Er wordt gevraagd om de openbare ruimte in het centrum van de transversale dimensie van het beleid door inrichting van het grondgebied en stadsvernieuwing, te plaatsen; Er wordt gevraagd om de actieve verplaatsingswijzen, en vooral de fiets, te ontwikkelen.

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON De GBV kondigt een vervolg aan op de uitvoering van de wijkcontracten, zonder invraagstelling van hun doelstelling. Het DWC zal dus overeenstemmen met de ambities aangekondigd op het vlak van de huisvesting en de openbare ruimte.

4.2.2.2 HET GEWESTELIJK PLAN VOOR DUURZAME ONTWIKKELING (GPDO) AAN DE HORIZON 2040. Het eerste GewOP dateert van 1995 Een tweede GewOP trad in werking in 2002. Na de intentieverklaring voor de totale wijziging van het GewOP van 26 november 2009, lanceerde de Regering de procedure voor de uitwerking van een nieuw GewOP genaamd GPDO met voor elk hoofdstuk/sectorale materie van de vaststellingen, een visie en een reeks acties tegen de horizonten 2020 en 2040. Dit GPDO werd op 12/07/2018 goedgekeurd. Op het ogenblik van de redactie van dit MER, is het GPDO dus pas goedgekeurd. De versie van het plan waarmee rekening werd gehouden in deze evaluatie is beschikbaar via http://www.prdd.brussels/ en kan lichtjes verschillen van de effectief goedgekeurde versie.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

118 M2.1.5_F05_nl_v2

Elk van de hoofdlijnen van het Plan toont een zeker aantal doelstellingen en prioritaire acties waarvan de meeste die verbonden zijn met de ambities van de GSV ,hieronder worden hernomen. -

Hoofdlijn 1: het grondgebied mobiliseren om nieuwe wijken te ontwikkelen en een ambitieuze productie van woningen te verzekeren. Deze hoofdlijn volgt volgende stategieën: o Strategie 1: het potentieel en de hulpbronnen mobiliseren o Strategie 2: een beheerste verdichting voorstellen De hoofdlijn 1 beoogt dus een verdichting van het Gewest om de nieuwe bevolking te kunnen onthalen in redelijke en voor iedereen toegankelijke woningen. Daarenboven beoogt het deze verdichting te beheersen om het grondgebied op intelligente manier te verdichten. - Hoofdlijn 2: het grondgebied mobiliseren met het oog op de ontwikkeling van een aangenaam, duurzaam een aantrekkelijk leefklimaat. Deze hoofdlijn volgt volgende strategieën: o Strategie 1: de uitrustingen als ondersteuning voor het dagelijks leven o Strategie 2: de openbare ruimten en de groene ruimten als ondersteuning voor de leefkwaliteit o Strategie 3: het evenwicht tussen de wijken verbeteren o Strategie 4: het erfgoed en de architectuur verdedigen als vectoren voor de identiteit en de aantrekkelijkheid o Strategie 5: de identiteit specifiek voor de wijken promoten; o Strategie 6: het natuurlijk landschap versterken, o Strategie 7: het gewesteljke natuurlijk erfgoed vrijwaren en verbeteren o Strategie 8: infrastructuren creëren voor een intelligente stad. Hoofdlijn 2 beoogt dus de algemene verbetering van het leefklimaat, via alles wat aan het plaatselijk leven raakt. De uitrustingen van grondgebied, het erfgoed (natuurlijk, architecturaal), de plaatselijke specificiteiten, de openbare ruimten zijn evenveel domeinen die er geïntegreerd zijn. - Hoofdlijn 3: het grondgebied mobiliseren voor de ontwikkeling van de stadseconomie. Deze hoofdlijn volgt volgende strategieën: o Strategie 1: herkwalificeren van de plaats van de economische sectoren; o Strategie 2: de ontwikkeling van een economische activiteit met internationale uitstraling; o Strategie 3: het ontwikkelen van een economische aantrekkelijkheid op grootstedelijk vlak; Hoofdlijn 3 beoogt dus de ontwikkeling van het economische gewicht en activiteit van het BHG op drie niveau’s: gewestelijk met een versterking van de commerciële functie in hypercentrum maar ook op andere lineairen, meer bepaald grootstedelijk in de nabije en internationele stadspolen (zaken) via de ontwikkeling van zakenwijken. - Hoofdlijn 4: Mobiliseren van het grondgebied om van de mobiliteit een factor voor duurzame stadsontwikkeling te maken. Deze hoofdlijn beoogt een vermindering van het modale aandeel van de auto en de verbetering van de aantrekkelijkheid van de alternatieve verplaatsingswijzen, maar ook een renovatie van de bestaande vervoersinfrastructuren (ring, kleine ring, enz.). De doelstellingen zijn dus de volgende:  De plaats van de auto in de stad van morgen herbepalen  De alternatieven voor de persoonlijke auto ontwikkelen en de modale shift bevorderen  De impact van de mobiliteit en de openbare ruimten verbeteren  De milieuoverlast door de mobiliteit verminderen  Het vervoer van goederen, de logistiek en het internationeel vervoer PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

119 M2.1.5_F05_nl_v2

 

De verkeersveiligheid verbeteren Mobiliteit en vernieuwing en Smart City

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Het GPDO stelt voor om een nieuwe Zone voor Stadsvernieuwing te bepalen. In deze zone zullen duurzame wijkcontracten kunnen ontwikkeld worden, maar ook de Stadsvernieuwingscontracten en het Stadsbeleid. Het GPDO voorziet om de voorrang te geven aan vastgoedoperaties (creatie en renovatie) in het kader van de duurzame wijkcontracten. Zij moeten bijdragen tot de oplossing van de behoefte aan toegankelijke openbare woningen in het Gewest. Voor deze tools wordt eveneens een prioritaire vergroeningszone bepaald in het centrum van het Gewest, waarin de perimeter van het DWC gelegen is. Het DWC past dus volledig in het GPDO en zal dan ook de doelstellingen volgen voor de Brusselse stadsvernieuwing.

4.2.2.3 DE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING De huidige Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening werd op 21 november 2006 goedgekeurd door de Brusselse Regering en trad in werking op 3 januari 2007. Zij bepaalt een zeker aantal stedenbouwkundige regels die moeten worden nageleefd bij alle werken die onderworpen zijn aan een stedenbouwkundige vergunning, het bepaalt zo de stedelijke vorm van ons grondgebied. Het is belangrijk te noteren dat het ontwerp voor wijziging van de GSV nog steeds aan gang is en beoogt om de principes voor een beheerste verdichting die de stedenbouwkundige typologie van de wijken respecteert, te integreren, het beleid van de stadsvernieuwing uit te breiden , en de principes van de duurzame ontwikkeling te integreren. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON De projecten voorgesteld door het DWC zullen conform moeten zijn met de geldende Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (profielen, parkeren, enz.).

4.2.2.4 HET BRUSSELS WETBOEK VAN RUIMTELIJKE ORDENING (BWRO) Het Brussels Wetboek Van Ruimtelijke Ordening (BWRO) werd goedgekeurd door het Besluit van 9 april 2004. Het regelt de grote mechanismen voor de inrichting van het Brussels grondgebied en bepaalt een aantal stedenbouwkundige tools bedoeld voor het beheer en de omkadering van de materie van stedenbouw en ruimtelijke ordening. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON De doelstellingen en prioriteiten van het BWRO maken deel uit van het politiek en strategisch kader waarin het DWC past. Het is trouwens in dit kader dat onderhavig MER werd uitgewerkt.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

120 M2.1.5_F05_nl_v2

4.2.2.5 HET BRUSSELS WETBOEK VAN LUCHT, KLIMAAT EN ENERGIEBEHEERSING (BWLKE) Het Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat en Energiebeheersing (BWLKE), kaderverordening die werd goedgekeurd op 2 mei 2013, brengt in een tekst de verschillende wetgevingen inzake deze thematieken samen en voorziet nieuwe maatregelen op het vlak van energie- en milieuprestaties van gebouwen, de ontwikkeling van hernieuwbare energgiebronnen, het vervoer, de luchtkwaliteit en het klimaat evenals de voorbeeldigheid van de openbare machten. Het BWLKE beoogt de volgende doelstellingen (in samenhang met het beleid van de Europese Unie en het internationaal recht op het vlak van lucht, klimaat en energie): -

De integratie van het gewestelijk beleid inzake lucht, klimaat en energie; De minimalisering van de behoeften aan primaire energie, en vooral, de vermindering van de afhankelijkheid van niet-hernieuwbare energiebronnen; Het gebruik van energie geproduceerd uit hernieuwbare bronnen; De promotie van het rationeel gebruik van energie; De verbetering van de energieprestatie en het binnenklimaat van gebouwen; De vermindering van de milieu-impacts voorspruitend uit de nood aan mobiliteit; De voorbeeldigheid van de openbare machten op het vlak van de energieprestatie van gebouwen, vervoer en het rationeel gebruik van energie.

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Daar de creatie van woningen een van de speerdoelstellingen is van een duurzaam wijkcontract, zal het DWC de doelstellingen van het BWLKE strikt moeten volgen zodat een betere milieukwaliteit van de constructies kan worden bekomen.

4.2.2.6 HET GEWESTELIJK BESTEMMINGSPLAN PLAN (GBP) Het GBP bestaat uit kaarten en een schrift met voorschriften inzake de verschillende bodembestemmingsgebieden bepaald in het GBP. Voor elk type bodembestemmingsgebied, specificeert het GBP de toegestane bestemmingen en de niet toegelaten acta en werken. In een stad die in voortdurende ontwikkeling is, wordt de voorkeur gegeven aan gemengde functies: huisvesting, kantoren, stadsindustriën, groene ruimten, erfgoed, handel of ook uitrustingen van collectief belang. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Verschillende zoneringen van het GBP worden bepaald in de perimeter van het DWC (cf. sectie 0). Het programma van het DWC zal dus de voorschriften bepaald in het GBP voor elk ervan moeten naleven.

4.2.2.7 HET GEWESTELIJK NATUURPLAN (GNP) 2016-2020 Het Gewestelijk Natuurplan 2016-2020 heeft een informatieve waarde. Het betreft een oriënterings-, en programmadocument, dat het beleid voor het behoud van de natuur in het Brussels Gewest integreert en dat beoogt om de natuur uit de reservaten te halen om hem beschikbaar te stellen voor de Brusselaars en zo hun leefklimaat te verbeteren Met, enerzijds, de beschermingsmiddelen van natuurlijke habitats en wilde soorten, ingevoerd door de Verordenning van 01 maart 2012 betreffende het natuurbehoud en met, anderzijds , het GPDO, past het GNP in een bredere strategie die beoogt om een aangenaam en aantrekkelijk leefklimaat te ontwikkelen dat omkaderd wordt door een structurerende PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

121 M2.1.5_F05_nl_v2

visie op een netwerkorganisatie van de natuur in de stad. Het GPDO beoogt inderdaad het versterken van de groene middelen van het Gewest en een betere verdeling ervan op het gewestelijk grondgebied. Teineinde de beoogde doelstellingen te verwezenlijken bepaalt het GNP doelstellingen tegen de horizon 2020 en ook tegen de horizon 2050. Zeven grote doelstellingen zijn bepaald tegen de horizon 202014 : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

De toegang van de Brusselaar tot de natuur verbeteren; Het gewestelijk groene netwerk duurzaam maken; De natuuruitdagingen in de plannen en projecten integreren; Het ecologische beheer van de groene ruimten uitbreiden en versterken; De opvang van het wildleven en de stadsontwikkeling verzoenen; De Brusselaars sensibiliseren en mobiliseren voor de biodiversiteit; Het betuur inzake natuur verbeteren.

Vier doelstellingen zijn eveneens bepaald tegen de horizon 20506: 1. Een tot in het hart groen gewest, waar de natuur toegankelijk is voor alle bewoners; 2. Een Gewest waar alle vormen van natuur hun plaats krijgen en waar de bewoners zich bewust zijn van de waarde van hun natuurlijk erfgoed en het dan ook respecteren; 3. Een Gewest waar de investeerders en openbare machten dit natuurlijk erfgoed als een troef beschouwen voor de aantrekkelijkheid en duurzame ontwikkeling van de stad; 4. Een Gewest waar, dankzij de conservatie/restauratie acties, het nauurlijk erfgoed rijk en divers is. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Het GNP beoogt om de integratie van de natuur in de plannen voor inrichting en stadsontwikkeling te vergemakkelijken. Het vormt dus een directe band met het DWC dat des te meer rekening zal moeten houden met de natuur in haar programmatie, hoewel dit niet haar eerste doel is. Het GNP, voorziet, via haar maatregel 5, ook het bepalen van de ecologische doelstellingen teneinde het groene netwerk te versterken in de zones met een gebrek aan voor het publiek toegankelijke groene ruimten (voornamelijk het centrum, de eerste kroon en de Kanaalzone) maar ook het versterken van de groene en blauwe continuïteiten. Daarenboven, werden, in het kader van de toepassing van het GNP, nieuwe biotoopoppervlaktefactoren (BAF) bepaald per type oppervlakte in 2015. Deze werden gevalideerd en zouden daarom kunnen geïntegreerd worden in de bedenking van de programmering van het DWC.

Bronnen: Leefmilieu Brussel (april 2016). Brussel keurt het Natuurplan goed! meer natuur voor iedereen. Céline Fremault (april 2016). Goedkeuring van het eerste Natuurplan in Brussel.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

122 M2.1.5_F05_nl_v2

Tabel 2 Biotoopoppervlakte-factor (BAF) (Bron: Gewestelijk Natuurplan)

De opgelegde drempels zijn de volgende: Tabel 3: Drempels van de Biotoopoppervlakte-factor (BAF) (Bron: Leefmilieu Brussel) Beslagname van de Bestaand gebouw of renovatie bodem

Nieuw gebouw

Aanbevolen BAF Tot 0,37

0,60

Van 0,38 tot 0,49

0,45

0,60

Over de 0,50

0,30

0,60

Handelszaken, kantoren, administraties

0,30

Industrieën (of gemengd)

0,30

Woningen

Op het ogenblik van het opstellen van dit rapport, is een herziening van de BAF-aanpak door Leefmilieu Brussel aan gang. Bij gevolg kunnen deze doelstellingen en de berekeningsmethodes in de nabije toekomst nog veranderen.

4.2.2.8 HET PROGRAMMA “GROENE EN BLAUWE NETWERK ” Het programma “Groene Netwerk” heeft meer bepaald als doel het creëren van nieuwe groene ruimten en het verbeteren van de links ertussen, waaronder vooral de beschermde natuurgebieden, teneinde de biodiversiteit te vrijwaren. Het programma “Blauwe Netwerk” heeft, van haar kant, tot doel het verbeteren van het hydrografisch netwerk, zowel wat haar biologische kwaliteit betreft als de hydromorfologisch en fysicochemische kwaliteit. Door verbindingen aan te leggen tussen de verschillende waterlopen, beoogt het programma “Blauwe Netwerk” ook de strijd aan te gaan tegen de overstromingen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

123 M2.1.5_F05_nl_v2

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON De perimeter van het DWC heeft te maken met een overstromingsrisico (cf. sectie 2.5). Bij gevolg zal het programma van het DWC dus moeten zorgen voor een dimensie in de strijd tegen de overstromingen. Wat het groene netwerk betreft zal het DWC een inspanning moeten leveren voor het behoud en de versterking ervan. De zwakheid van het ene alsook van het andere beperkt echter het actieveld.

4.2.2.9 HET WATERBEHEERPLAN 2016-2021 Dit nieuwe Waterbeheersplan kadert in de voortzetting van het Waterbeheerplan 2009-2015. IHet werd door de Brusselse Regering goedgekeurd op 26 januari 2017 en integreert nu het REGENplan. Het Waterbeheerplan 2016-2021 concentreert zich, net als dat van 2009-2015, rond acht hoofdlijnen: -

Hoofdlijn 1: het kwalitatief beheer van het oppervlaktewater, grondwatermassa en de beschermde gebieden; Hoofdlijn 2: het kwantitatief beheer van het oppervlaktewater en grondwater; Hoofdlijn 3: het principe van het recupereren van de kosten van de diensten verbonden met water (verplichting van de Europese Unie) toepassen; Hoofdlijn 4: het duurzaam en rationeel gebruik van water promoten; Hoofdlijn 5: de overstromingsrisico’s voorkomen en beheren ( verplichting van de Europese Unie). Het betreft het operationeel luik van het Gewestelijk plan van de strijd tegen overstromingen (REGENplan); Hoofdlijn 6: het water opnieuw integreren in het leefklimaat; Hoofdlijn 7: de productie van hernieuwbare energie via water en ondergrond, omkaderen; Hoofdlijn 8: bijdragen tot de uitvoering van een gecoördineerd waterbeleid en bijdragen tot de uitwisselingen van kennis (verplichting van de Europese Unie).

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Op dezelfde manier als voor de twee voorgaande secties, is een sterke dimensie van waterbeheer noodzakelijk in het programma van het DWC, daar het inherent is aan het betrokken grondgebied. Bij gevolg moet er in de uitwerking van het DWC, rekening gehouden worden met de prioritaire acties die eruit voortvloeien. Wij hernemen hieronder de doelstellingen van het Waterbeheerplan die direct betrokken zijn bij de perimeter van het DWC: -

Hoofdlijn 1 beoogt, onder andere, het gescheiden beheer van het regen- en afvloeiingswater, om de druk op het riolennetwerk te verminderen; Hoofdlijn 4 integreert een doelstelling voor de ontwikkeling van het huishoudelijk gebruik van regenwater (meer bepaald voor de sanitaire); Hoofdlijn 5 is van betekenis voor het programma van het DWC omdat het verschillende acties omvat die de vermindering van de overstromingsrisico’s beogen (vermindering van de bodemafdekking, lozen van helder water in de waterlopen, aanpassen van de bouwwerken en bebouwbaarheid in overstromingsgebied; Hoofdlijn 6 raadt meer bepaald aan om de aanwezigheid van water in het stadsmilieu te vermeerderen en de biodiversiteit errond te ontwikkelen. Het DWC zou deze ambitie kunnen integreren in de openbare ruimte.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

124 M2.1.5_F05_nl_v2

4.2.2.10 HET PLAN VOOR PREVENTIE EN BESTRIJDING VAN GELUIDSHINDER EN TRILLINGEN IN EEN STEDELIJKE OMGEVING IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST (2008-2013) Daar het het belang van de geluidshinder en trillingen in stadsmilieu erkende, heeft het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) op 17 juli 1997 een verordening goedgekeurd inzake de strijd tegen geluid en trillingen in het stedelijk milieu. Deze verordening hield meer bepaald, de noodzaak in voor de Regering om een Plan goed te keuren en inwerking te stellen voor de strijd tegen de geluidshinder. Een eerste “plan voor de strijd tegen geluidshinder in stedelijk milieu van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest” werd dan op 21 juni 2000 goedgekeurd door de gewestelijke regering. Dit gewestelijk plan uitgewerkt door Leefmilieu Brussel herneemt de strategie en de acties die in de loop van meerdere jaren zullen worden ondernomen en dit, in naleving van de kaderordonnantie van 17 juli 1997. Dit plan voor de strijd tegen de geluidshinder in het stedelijk milieu 2000-2005 vormde een eerste poging van het BHG om, in een algemene aanpak, rekening te houden met de geluidshinder in het stedelijk beheer. De nieuwe versie van het plan, tegen de horizon 2008-2013, werd op 02 april 2009 goedgekeurd door de Brusselse regering. Het werd niet vervangen door een nieuwe versie. Met het oog op een verbetering van het milieu voor iedereen die woont of werkt op haar grondgebied, meent het Gewest dat de vermindering en beperking van de geluidverontreiniging moeten worden voortgezet in alle domeinen waar geluidsagressie voelbaar is. In dit kader blijven de primordiale doelstellingen van het beleid op het vlak van stedelijk milieu, inrichting en beheer, actueel. Zij moeten het creëren en reconstrueren van steden en agglomeraties beogen waarin het geluidsmilieu compatibel is met de woonfunctie. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Dit beleid voor de strijd tegen de geluidshinder in het stedelijk milieu past in het kader van het DWC Stephenson, vermits dit zoekt om de openbare ruimten te verbeteren, meer bepaald via het vervoer dat de voornaamste bron van geluidsoverlast is in het Gewest. Het zal dus de voorschriften inzake de geluidshinder en trillingen moeten integreren in zijn projecten. Zo komen wij tegemoet aan volgende ambities: -

door de residentiële aantrekkelijkheid te ondersteunen via een aantrekkelijk milieu en een harmonieus leefklimaat en door het beschermen van de bewoners tegen overlast; door een toegankelijke mobiliteit te ondersteunen voor het grootste aantal en waarvan de milieudruk zo zwak mogelijk zal zijn, vooral op het vlak van geluidshinder.

In verband met het DWC zijn sommige voorschriften bijzonder relevant: -

Voorschrift 14: De stille zones instellen en beschermen; Voorschrift 15: Opnieuw rustige zones inrichten in lawaaierige parken en groene zones; Voorschrift 17: In de projecten van heraanleg en de mobiliteitsplannen, een beleid bevorderen dat leidt tot een vermindering van het lawaai. Dit herneemt volgende doelstellingen: gemeenschappelijke principes aanhangen op het vlak van de beheersing van het wegverkeerslawaai (17.a), de sanering van de zwarte punten voortzetten (17.b) ervoor zorgen dat rekening wordt gehouden met de geluidsimpact van de gewestelijke wegenprojecten (17.c), rekening houden met het geluid bij de politiecontrole (17.d);

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

125 M2.1.5_F05_nl_v2

Voorschrift 21: Het handhaven van beleidslijnen met betrekking tot het lawaai en de trillingen veroorzaakt door het stedelijk openbaar vervoer, ervoor zorgen dat rekening wordt gehouden met de geluids- en trillingsimpact van de gewestelijke projecten voor stedelijk vervoer (21.b).

4.2.2.11 HET GEWESTELIJK PLAN LUCHT KLIMAAT ENERGIE (GPLKE) Het Gewestelijk Plan Lucht Klimaat Energie vindt haar wettelijke basis in het BWLKE (Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat en Energiebeheersing) en het werd op 02 juni 2016 goedgekeurd door de Brusselse Regering. Het voorziet 144 acties verdeeld over 64 maatregelen, zelf gespreid over tien hoofdlijnen geöriënteerd rond de sectoren energieconsommatoren en emissoren van BKG en atmosferische verontreinigende stoffen (bouwsector, vervoer, verbruik, enz.) teneinde de emissies van BKG in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) te verminderen met 30% tegen 2025 (tegenover 1990): -

Hoofdlijn 1: Gebouwen (Bouw en renovatie): het beoogt de Brusselse markt van de duurzame bouw te stimuleren en de renovatie van bestaande bebouwingen aan te moedigen; Hoofdlijn 2: Vervoer: het beoogt de vraag naar mobiliteit te beheersen, het openbaar vervoer te ontwikkelen en de zachte mobiliteit en het gebruik van elektriche fietsen te bevorderen; Hoofdlijn 3: Bronnen van hernieuwbare energie: het beoogt het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te promoten (fotovoltaïsche en thermische zonne-energie, biomethanisatie, windenergie); Hoofdlijn 4: Economie: het beoogt van Brussel de hoofdstad van België en Europa te maken voor de ondernemings- en vernieuwingsgeest via meer bepaald de circulaire economie; Hoofdlijn 5: Stedenbouwkundige planning: het beoogt de stedelijke infrastructuren aan te passen om er het hoofd te kunnen bieden aan de demografische groei; Hoofdlijn 6: Verbruik en gebruikwijzen van producten: het beoogt een duurzaam aankoopbeleid te promoten; Hoofdlijn 7: Aanpassing aan de klimaatveranderingen: het beoogt de kwetsbaarheid van het Gewest voor de gevolgen van de klimaatopwarming (toenemende overstromingen, stadshitteeilanden, …) te verminderen; Hoofdlijn 8: Toezicht op de luchtkwaliteit: het beoogt het toezicht op de luchtkwaliteit te verbeteren; Hoofdlijn 9: Bijdragemechanisme bij de klimaatdoelstellingen: het beoogt om de toepassing en het onderhoud van de mechanismen voor de vermindering van de emissies van BKG, te verzekeren; Hoofdlijn 10: Sociale dimensie: het beoogt te strijden tegen de energieonzekerheid en elke negative impact op de tewerkstelling te vermijden.

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Van deze tien hoofdlijnen van het Plan, betreffen sommige meer de doelstellingen van het DWC dan andere. De hoofdlijnen die een directe band hebben met het DWC worden hieronder hernomen. -

Hoofdlijn 1 voorziet meer bepaald het renoveren van openbare gebouwen om er de energiepresaties van te verbeteren; Hoofdlijn 2 beoogt de behoeften aan mobiliteit te optimaliseren, het gebruik van de auto te rationaliseren en de zachte verplaatsingswijzen te bevorderen, en de impacts van voertuigen te minimaliseren door, meer bepaald, het gebruik van elektrische voertuigen te bevorderen;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

126 M2.1.5_F05_nl_v2

Hoofdlijn 3 beoogt het beheer, de productie en het verbruik van energie uit hernieuwbare bronnen te stimuleren, en de openbare gebouwen en grote instellingen aan te zetten om zich uit te rusten met zonnepanelen; Hoofdlijn 5 beoogt de stad te verdichten en daarbij het energieverbruik en de emissies van verontreinigende stoffen te verminderen om, op die manier, de aantrekkelijkheid van het leven in de stad te vermeerderen. Zoals het GPDO verduidelijkt, gaat het hier ook om het uitvaardigen van maatregelen voor compenserende technieken in de strijd tegen de bodemafdekking (goedkeuren van biotoopoppervlakte factoren – hetzij een index die vollegrond oppervlakten en beplante oppervlakten op daken, terrassen of verticale muren, maximum toegelaten bodemafdekkingspercentages – per perceel en maximum toegelaten lekdebiet per perceel). Het specificeert ook dat de architectuur en de ontwikkeling van projecten zouden moeten aangepast zijn in de gebieden die mogelijk onderworpen zijn aan overstromingsrisico’s. Het Plan voorziet eveneens in haar maatregel 44 “De impact op het vlak van “lucht-klimaatenergie” van de belangrijkste investeringen en infrastructuren tot een minimum beperken”, om bijzondere aandacht te besteden aan de kwaliteit van het milieu en het duurzaam karakter van de inrichtingen, meer bepaald inzake de keuze van de gebruikte materialen, het waterbeheer, de beplanting en het energieverbruik voor de verlichting. Het specificeert dat de strategie voor stedelijke renovatie zich zal moeten richten op een duurzame verbouwing van de wijken en de creatie van nieuwe duurzame wijken; Hoofdlijn 6 beoogt het gebruik van duurzame bouwmaterialen te verkiezen; Hoofdlijn 7 beoogt het waterbeheer aan te passen en te verbeteren en het water in de stad te re-integreren meer bepaald in de strijd tegen overstromingen ,maar ook voor de aanpassingen aan de klimaatveranderingen; de infrastructuren aan te passen meer bepaald door de albedo te vermeerderen en zo bij te dragen tot de vermindering van het stadshitte-eilandeffect en door de doorlaatbare materialen te vermeerderen en zo bij te dragen tot de strijd tegen de overstromingen; het plantenerfgoed te ontwikkelen en aan te passen via meer bepaald de ontwikkeling van groendaken.

De doelstellingen en prioriteiten vastgelegd door het PLKE vormen een deel van de politieke en strategische context waarin het DWC moet kaderen. Dit zal de impact van “lucht-klimaat-energie” moeten integreren in de inrichtingen.

4.2.2.12 HET PLAN IRIS 2 – HORIZON 2015-2018 Het Plan IRIS 2, of het Plan voor verplaatsingen binnen het Brussels Gewest, werd op 9 september 2010 goedgekeurd door de gewestelijke regering. Het Plan Iris 2 is een actualisering van het Plan Iris 1, dat dateert van 1998 en drukt haar visie uit op de mobiliteit van morgen tegen de horizon 2015-2018. Het betreft een strategisch plan dat dienst doet als Gewestelijk Mobiiteitsplan tot de goedkeuring van een Gewestelijk Mobiliteitsplan dat conform is met de Ordonantie van 26 juli 2013 tot vaststelling van een kader inzake mobiliteitsplanning en tot wijziging van sommige bepalingen die een impact hebben op het vlak van mobiliteit 15. Het Plan IRIS 2 heeft dus een regelgevende waarde. Het plan IRIS 2 vertaalt zich concreet in het mobiliteitsluik van het GOP dat hierboven werd uitgelegd. Het Plan Iris herneemt dezelfde hiërarchisering van de openbare wegen als het GOP: primair netwerk, interwijk netwerk en plaatselijk netwerk.

Cf. Artikel 40 van Ordonnantie tot vaststelling van een kader inzake mobiliteitsplanning en tot wijziging van sommige bepalingen die een impact hebben op het vlak van mobiliteit.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

127 M2.1.5_F05_nl_v2

De prioriteiten van het Plan zijn het verzekeren van de leefkwaliteit in Brussel, het voor iedereen mogelijk maken om zich te verplaatsen in alle rust, in een doeltreffende en kwaliteitsvolle infrastructuur, de complemantariteit tussen de verschillende vervoersmiddelen verbeteren, ... Het plan voorziet een reeks acties die bestemd zijn om het dagelijks leven van de Brusselaars, de pendelaars en de toeristen te verbeteren. Het tracht een evenwicht te vinden tussen de behoeften aan mobiliteit en de leefkwaliteit in het gewest. Er werd ook een bugettaire financieringsplanning uitgewerkt. De thema’s en doelstellingen hernomen in het Plan IRIS 2, niet verbonden met de fysieke vervoerscapaciteit, en die de milieu-uitdagingen van het grondgebied kunnen voeden zijn: -

“de leefkwaliteit garanderen, zowel op het vlak van kader en milieu, als van veiligheid, gezondheid en rust voor alle Brusselaars”: o de luchtkwaliteit moet niet langer een belangrijk probleem vormen zoals dit heden het geval is (Europese doelstellingen: een betere luchtkwaliteit bieden aan zijn bewoners); o de CO2 emissies op aanzienlijke wijze verminderen. Deze CO2-emissies zijn voornamelijk verbonden met het vervoer; o beantwoorden aan de doelstellingen van de Wereldgezondheidorganisatie (WHO) betreffende de geluidshinder; o de stadsruimte moet ten dienste zijn van iedereen, en eerst en vooral van de eerste gebruiker van de stad: de voetganger; o de verkeersveiligheid en kortweg de veiligheid bij de verplaatsingen, moeten versterkt worden.

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Verschillende aspecten van het Plan IRIS 2 zijn direct verbonden met het DWC, waaronder meer bepaald volgende doelstellingen: -

het bevorderen van de actieve vervoerswijzen (te voet en fiets); de modale shift versterken; mobiliteit en inrichting van het grondgebied op elkaar afstemmen.

4.2.2.13 HET GEWESTELIJK PLAN VOOR DE PREVENTIE EN HET BEHEER VAN AFVALSTOFFEN Dit plan kadert in de context van de kaderrichtlijn betreffende het afval (Richtlijn 2008/98/ER) en integreert de doelstellingen van de vorige drie plannen, namelijk de selectieve ophalingen, de prioriteit voor de preventie, de dematerialisering en het hergebruik. Het stelt een hiërarchisering op van de methodes voor afvalbeheer op vijf niveaus: preventie, voorbereiding voor hergebruik, recycling, nuttige toepassing en verwijdering. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON De perimeter van het DWC heeft te maken met sluikstorten. Het zal dus rekening moeten houden met dit Plan in haar programma.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

128 M2.1.5_F05_nl_v2

4.2.2.14 HUISVESTINGSPLAN Het Gewestelijk Huisvestingsplan dat werd gelanceerd in 2005 beoogde de creatie van woningen om tegemoet te komen aan de stijgende vraag in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en voornamelijk aan de behoefte aan woningen voor de lage inkomensbevolking. Het Plan integreert bouwprojectenopgezet via een openbaar-privé partnerschap tussen de openbare administraties en een bouwoperator. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Een van de doelstellingen van de duurzame wijkcontracten is het aanbieden van toegankelijke woningen aan de bevolking. Het past dus in de strategie van het Huisvestingsplan.

4.2.2.15 GEWESTELIJKE GIDS-PLAN VOOR STADSVERNIEUWING Het Gids-Plan voor Stadsvernieuwing stelt een strategie voor de herinrichting van de ganse Zone voor Stadsvernieuwing van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor. Het analyseert meer bepaald de behoefte aan verbindingen tussen de wijken die vaak benadeligd worden door de breukruimten die men in de stad vindt (spoorweginfrastructuren, verkeersinfrastructuren, enz.). BANDEN MET HET DWC STEPHENSON

Afbeelding 76: Uittreksel uit het Gids-Plan voor stadsvernieuwing, GOB, 2013

De perimeter van het DWC Stephenson omvat een “bestaande polariteit die moet versterkt worden” op de kruising tussen de Paleizenstraat en de Paviljoenstraat. De bovenstaande kaart toont ook enkele huizenblokken die moeten verdicht worden; evenals megahuizenblokken.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

129 M2.1.5_F05_nl_v2

4.2.3

PLANNEN EN PROGRAMMA’S OP GEMEENTELIJK NIVEAU

4.2.3.1 GEMEENTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING (GEMSV) De gemeente Schaarbeek beschikt over een Gemeentelijke Stedenbouwkundige Verordening die het ganse grondgebied dekt en vele thema’s behandelt. Dit stedenbouwkundig document is inroepbaar. Elk project moet zich er dus naar schikken. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Deze GEMSV bestaat uit zes titels, elke titel betreft een stedenbouwkundig aspect. Het omvat de voorschriften voor de gebouwen en hun naaste omgeving: -

Titel I: Kenmerken van de bouwwerken en hun naaste omgeving; Titel II: Bewoonbaarheidsnormen voor woningen; Titel III: Bouwplaatsen; Titel IV: Reclame en uithangborden; Titel V: Antennes.

Elk project dat opgenomen is in het programma van het DWC zal moeten beantwoorden aan de voorschriften bepaald in dit document.

4.2.3.2 DUURZAAM GEMEENTELIJK ONTWIKKELINGSPLAN Het DGOP van Schaarbeek bepaalt, na een diagnose van het grondgebied, tien prioriteiten, die elk van de strategische doelstellingen hernemen: -

Prioriteit nr. 1: het budget- en financiënbeheer van de gemeente optimaliseren Prioriteit nr. 2: Goed bestuur en de efficiëntie van de gemeentelijke beleidsopties bevorderen; Prioriteit nr. 3: De ecologische voetafdruk van de gemeente beperken; Prioriteit nr. 4: De algemene renovatie van de openbare ruimtes voortzetten en hun gebruiksvriendelijkheid bevorderen; Prioriteit nr. 5: De kwaliteit van de buurtdiensten aan de bevolking verbeteren; Prioriteit nr. 6: De gemeenschappelijke voorzieningen van de gemeente uitbreiden: Prioriteit nr. 7De woonfunctie verstevigen en functievermenging nastreven; Prioriteit nr. 8: De ecologische voetafdruk van de bewoners inperken; Prioriteit nr. 9: De integratie en participatie van de inwoners bevorderen; Prioriteit nr. 10: Kansarme Schaarbekenaars uit de armoede en hun isolement halen.

BANDEN MET HET DWC STEPHENSON Sommige prioriteiten voor de gemeentelijke ontwikkeling zijn verbonden met het duurzaam wijkcontract en in het bijzonder de prioriteiten 4, 7 en 8.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

130 M2.1.5_F05_nl_v2

4.2.3.3 GEMEENTELIJK MOBILITEITSPLAN Het Gemeentelijke Mobiliteitsplan bestaat uit een verduidelijking van het aspect mobiliteit in het gemeentelijk ontwikkelingsplan, en houdt rekening met de oriëntaties van het gewestelijk plan IRIS 2 dat het toepast op het niveau van een gemeente. Dit gebeurt in drie fasen: de diagnose die de functiestoornissen en uitdagingen aan het licht brengt, de voorzienbare ontwikkelingsscenario’s van de stromen per type, en een actieplan dat moet worden uitgevoerd. BANDEN MET HET DWC STEPHENSON De eindversie van het gemeentelijk mobiliteitsplan (GemMP) van Schaarbeek werd op 09 september 2009 goedgekeurd voor de gemeenteraad en op 29 april 2010 door de gewestregering. Het bevindt zich dus heden in de uitvoeringsfase. De doelstellingen nagestreefd door het GemMP worde hieronder hernomen: -

Duurzame ontwikkeling op het vlak van mobiliteit promoten, en een rechtvaardig evenwicht tussen de verschillende verplaatsingswijzen garanderen; De constante toename van het gemotoriseerd verkeer omkeren; Een hoog niveau van multimodale toegankelijkheid behouden en versterken; Een goede toegankelijkheid bieden naar de polen en uitrustingen, voor iedereen en voor alle verplaatsingwijzen; In de mate van het mogelijke de parkeerbehoeften voor de buurtbewoners verzekeren; De aantrekkelijkheid van de buurtwinkels versterken; Stedenbouwkundige projecten op het vlak van mobiliteit (verkeer, parkeren) begeleiden; De bewegwijzering van de polen die verplaatsingen vereisen, aanpassen voor elk type gebruiker; De promotie- en sensibiliseringsacties voor duurzame mobiliteit, carsharing, aanmoedigen; Het verkeer van zware vrachtwagens op het gemeentelijk grondgebied in de hand houden.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

131 M2.1.5_F05_nl_v2

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

132 M2.1.5_F05_nl_v2

5 ANALYSE VAN DE MILIEUEFFECTEN Dit hoofdstuk beoogt de effecten (negatieve, positieve of neutrale; directe of indirecte) van de uitvoering van het weerhouden programma van het DWC Stepehson te evaluaeren.

METHODOLOGISCHE AANPAK De milieuevaluatie van het programma van het duurzaam wijkcontract Stephenson werd uitgevoerd volgens drie grote etappes, namelijk: -

Etappe 1: evaluatie van de mogelijke impact van de uitvoering van de projecten/interventies voorzien door het programma dat werd weerhouden voor het DWC (of genaamd “programma 2“) ten overstaan van de uitdagingen opgenomen in de plaatsbeschrijving; Etappe 2: realisatie van een samenvattende tabel van de voorzienbare impacts en veralgemeende interpretatie van de resultaten (“verticale“ analyse) per relevant milieuthema ten overstaan van het geëvalueerde programma; Etappe 3: Transversale analyse van het ganse programma voor de meest relevante thematieken.

Gezien de globale en strategische aard van het programma van het DWC, werd overgegaan tot een evaluatie op globale schaal gebaseerd op kwalitatieve criteria en op een schaal met drie trappen. Dit type schaal laat toe om een aanvaardbaar en coherent betekenisniveau te bekomen ten overstaan van het niveau van de details van de tussenkomsten en projecten die worden voorgesteld door he programma. Deze classificatie in drie niveaus zal gemeenschappelijk zijn voor alle criteria, volgens het kader: -

Score “+”: betekent dat een potentieel aanzienlijke positieve impact wordt verwacht; Score “0”: betekent dat geen enkele potentieel aanzienlijke impact wordt verwacht; Score “-“ betekent dat een potentieel aanzienlijke negatieve impact wordt verwacht.

Aan deze criteria is een factor verbonden om de uitdrukking directe of indirecte aard van de impact te preciseren. De uitdrukking indirect van de impact betekent dat de uitvoering van de interventie of het project een reeks acties/maatregelen zal veroorzaken die, van hun kant, potentieel een impact zullen hebben op het betrokken thema. Via dit evaluatiekader zal dus worden overgegaan tot een evaluatie van de mogelijke effecten die men kan verwachten door de uitvoering van de interventies of projecten voorgesteld door het programma van het DWC, meer bepaald via: -

de evaluatie van elke interventie voorgesteld in de “projectfiches” uitgewerkt door de ploeg van PTA; Er werd één evaluatiefiche per project uitgewerkt. Het antwoord uitgebracht op de uitdagingen die werden genoteerd in het kader van de eerder uitgevoerde diagnose.

Elke interventie die werd voorgesteld in het programma van het DWC werd dus geëvalueerd. De evaluatie van elke fiche is verdeeld volgens de thematieken en criteria die relevant werden geacht voor onderhavig programma.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

133 M2.1.5_F05_nl_v2

Tabel 4: Milieuthematieken en sub-criteria gebruikt in de evaluatiefiches Thematieken Evaluatiecriteria Bevolking

Bevolking en demografische evolutie Huisvesting Tewerkstelling en economische activiteit Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten Stadslandbouw

Volksgezondheid

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Bodem

Kwaliteit Bodembestemming

Natuur en biodiversiteit

Groene netwerk en Brussels ecologische netwerk Habitats Milieubeheer Fragmentatie/Versperringseffect Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Oppervlaktewater

Hydrografische netwerk Kwaliteit van het oppervlaktewater Afvalwaterbeheer Bodemafdekking /Beheer van het regen- en afvloeiingswater Overstromingsrisico’s

Grondwater

Hoeveelheid/Winnen van grondwater Kwaliteit van het grondwater

Mobiliteit

Modale indeling/ delen van de openbare ruimte Voetgangersverplaatsingen Fietsersverplaatsingen Openbaar vervoer Plaatselijk autoverkeer Gewestelijk autoverkeer Parkeren Goederen

Klimaatfactoren

Stadshitte-eiland Wind Energie

Lucht

Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

Geluidshinder en trillingen

Wegverkeergeluid Geluid verbonden met de spoorwegen Andere bronnen van geluidshinder

Materiële goederen

Afvalbeheer Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen Gebruik van materialen

Erfgoed

Architecturaal erfgoed Cultureel erfgoed Natuurlijke erfgoed Archeologisch erfgoed

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

134 M2.1.5_F05_nl_v2

Landschappen

Bebouwingen Openbare ruimten

Het is nuttig eraan te herinneren dat een dergelijke studie dient om op globale en strategische wijze de verwachte potentiële milieu-impacts in het kader van de uitvoering van het programma te analyseren. De onderhavige evaluatie zal dus op relatief strategisch niveau blijven omwille van de aard van het programma en de beschikbare informatie ten overstaan van de acties/projecten. Inderdaad, de precieze aard van de projecten, hun omvang, hun ruimtelijke concentratie zijn nog niet in detail gekend en zullen de verwachte milieu-impacts aanzienlijk beïnvloeden. n N.B.: Om te vermijden dat onderhavig MER té zwaar wordt: -

wordt de lijst met bronnen en bibliografische referenties opgenomen in sectie 0; wordt de evaluatiemethode, die de ervaren moeilijkheden integreert, en die identiek en globaal is voor alle projecten van het programma evenals voor alle milieuthematieken, voorafgaand aan de effectenanalyse als dusdanig beschreven; worden de voornaamste milieueffecten hernomen in de samenvattende fiches per milieuthematiek in de sectie 0.

MODALITEITEN VAN HET ITERATIEPROCES De gezamenlijke werkmethode voor de uitwerking van het programma van het DWC en zijn MER is gebaseerd op een parallelle vooruitgang in twee werkgroepen: -

PTA die belast is met de uitwerking van het programma van het DWC; ABO en Tractebel die belast zijn met de uitwerkingen van onderhavig MER.

De evaluatiemethode bestaat enerzijds uit een iteratief proces tussen de ploegen om de milieubeschouwingen die worden ervaren door de uitdagingen en plaatselijke en gewestelijke strategische doelstellingen te integreren in de bedenkingen rond het DWC, en anderzijds uit een evaluatie van de voorzienbare effecten van de uitvoering van het eindprogramma op de milieuthematieken. Het werk werd dus in parallel uitgevoerd op progressieve wijze. PTA heeft een eerste diagnose van het betrokken grondgebied uitgewerkt. ABO en Tractebel hebben, van hun kant, deze diagnose aangevuld met de meer specifieke milieuzorgen en uitdagingen. Deze diagnose beoogde om het werk uitgevoerd door PTA aan te vullen en het begrijpen van de verschillen uitdagingen te consolideren zodat zij zo vlug mogelijk worden geïntegreerde in de uitwerking van het programma. Naast de vergaderingen voor de follow-up van de vorderingen (Pilotage- en Begeleidingscomités), werden workshops georganiseerd tussen ABO, PTA en Tractebel. Het doel van deze workshops was te kunnen discuteren over de uitdagingen en het programma om zoveel mogelijk voorafgaande milieuaandacht te kunnen integreren in het DWC. De etappes van de participatie en iteratie verliepen als volgt: Tabel 5: Participatie- en iteratie-etappes DATUM VOORWERP VAN DE VERGADERING OF

BESCHRIJVING (NIET EXHAUSTIEF)

UITWISSELING

27/03/2018

Vergadering voor de start van het MER

Voorstelling van de MER-opdracht

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

135 M2.1.5_F05_nl_v2

5.2.1

(Renovas, gemeente, PTA, ABO, Tractebel)

Planning

12/04/2018

Workshop “diagnose” (PTA, ABO, Tractebel)

Discussie rond de elementen van de diagnose en de uitdagingen van de perimeter

18/04/2018

Pilotagecomité 1

09/05/2018

Workshop “prioriteiten” (PTA, ABO)

Vorderingsstaat van het MER Voorstelling van de diagnose-elementen aangebracht door het MER Discussie rond de prioriteiten van het programma vastgesteld door PTA en de eventuele actiepistes.

08/06/2018

Pilotagecomité 2

Vorderingsstaat van de workshops

22/06/2018

Workshop “programma” (PTA, ABO, Tractebel)

Discussie rond het programma Voorstelling van de aandachtpunten/voornaamste algemene aanbevelingen opgemerkt per project.

ERVAREN MOEILIJKHEDEN De eerste moeilijkheid die men tegenkwam is inherent aan de evaluatie van financieringsprogramma’s. De voorgestelde interventies zijn, inderdaad, op een strategische schaal, en bieden logischerwijze weinig technische details van het ontwerp (afmeting, exacte locatie, enz.). Hierdoor kan de evaluatie van de milieueffecten niet gedetailleerder zijn dan het project zelf. Daarenboven hebben de tijdelijke beperkingen vertragingen veroorzaakt voor het bekomen van de goedgekeurde versie van het programma van het DWC, wat leidde tot het opstellen van de volledige evaluatie in termijnen die beperkter waren dan voorzien. Men moet dus rekening houden met deze moeilijkheden bij het lezen van de evaluatiefiches.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

136 M2.1.5_F05_nl_v2

IDENTIFICATIE VAN DE MILIEUEFFECTEN VAN DE INTERVENTIES EN PROJECTEN DIE HET PROGRAMMA VORMEN

5.3.1

EVALUATIEFICHES PER INTERVENTIE OF PROJECT DIE HET PROGRAMMA VAN HET DWC VORMEN De milieuevaluatie die hier wordt voorgesteld is een evaluatie van “projectfiches” uitgewerkt door PTA en die het weerhouden programma voor het DWC Stephenson vormen. Er zijn 25 evaluatiefiches die overeenstemmen met volgende hoofdlijnen: -

Baksteen- en inrichtingsoperaties: 1 tot 8A (8 projecten); Socio-economische operaties: 8B tot 13 (8 projecten); Pilotage en coördinatie: 14; Reserveprojecten: R1 tot R6 (6 projecten); Reserveprojecten die pas aan het slot van het DWC Koningin-Vooruitgang kunnen uitgevoerd worden in september 2019: R7 tot R9 (3 projecten).

De perimeter van het DWC Stephenson overlapt inderdaad gedeeltelijk die van het DWC KoninginVooruitgang ter hoogte van de Paviljoenstraat langs de spoorweg. Het slot van dit DWC is voorzien in september 2019, het DWC Stephenson zal vóór die datum geen enkel project in de overlapzone kunnen integreren in haar programma. Daarom worden drie projecten in reserve gehouden, maar die, indien gewenst en goedgekeurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, achteraf zullen kunnen gefinancierd worden door de gemeente.

Afbeelding 77: Perimeters van de DWC Koningin-Vooruitgang in het geel en Stephenson in het oranje (ABO)

Men dient te noteren dat, hoewel er 26 projecten geïntegreerd zijn in het programma, de projecten 8A en 8B op slechts één projectfiche zijn hernomen, en een “baksteenoperatie” en socio-economisch project combineren, en bij gevolg slechts één evaluatiefiche hebben. Er zijn dus 25 evaluatiefiches PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

137 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 01 PARK (1) + TRANSFERT SPORTUITRUSTING & CRÈCHE Geplande acties:

Geplande bouwheer:

Afbraak van gebouwen (sportzaal en garages) om een opening naar het park te creëren, de sportuitrusting verplaatsen en een crèche creëren

Totaal post €

Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

6 482 744,03 € (waarvan 5 682 744,03 € van het DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

138 M2.1.5_F05_nl_v2

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

D -

Stadslandbouw

De creatie van een crèche zal gepaard gaan met verschillende nieuwe duurzame jobs Het project zal het behoud van een sportuitrusting (Queensbury) in dezelfde wijk maar in nieuwe lokalen en op een grotere oppervlakte toelaten (+ 250 m²). Een nieuwe crèche zal worden gecreëerd, en zal zo het aanbod aan uitrustingen waarvoor er een sterke vraag bestaat, versterken.

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Het leefklimaat zal aanzienlijk verbeterd worden door de ontwikkeling van een nieuwe beplante openbare ruimte. Het project zal meer doorlaatbaarheid bieden in het stadsweefsel met het project nr. 02. De sportuitrusting en de crèche zullen een sociale controle van het ingesloten park activeren en verzekeren.

Bodem -

Kwaliteit

I -

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het perceel D is opgenomen in categorie 4 “verontreinigd perceel dat wordt bestudeerd of behandeld” in de inventaris van de staat van de bodem. Er zou geen bijkomende operatie nodig zijn in het kader van dit project, vermits de verontreinigingen reeds werden behandeld. Het perceel A is opgenomen in categorie 0 “mogelijks verontreinigd perceel”. Een verkenning van de staat van de bodem en de operaties voor de behandeling van eventuele verontreinigingen (naargelang de huidige bestemming) zullen ten laste van de verkoper zijn. Het project voorziet een gedetailleerde studie van de bodemsanering. Dit is positief in het kader van een inrichting van het park dat een verschillend gebruik en een intenser bezoek zou veroorzaken, maar ook met het oog op de ontwikkeling van een kwaliteitsvolle biodiversiteit.

139 M2.1.5_F05_nl_v2

Bodembestemming

Het project zal ook genieten van een begeleiding door Leefmilieu Brussel. Het project laat toe om een ongebruikte ruimte een andere bestemming en een stedelijke functie te geven. Het project voorziet de afbraak van een sportuitrusting aan de straatkant (verplaatst juist ernaast en vergroot) en de garages achteraan.

Natuur en biodiversiteit -

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

D -

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Het groene netwerk van Brussel zal verbeterd worden door de creatie van een nieuwe groene ruimte die toegankelijk is voor het publiek (1 512 m² voor dit deel, midden in een park van 8 626 m² in één stuk), dat zo het grote gebrek hieraan in de perimeter vermindert. Daarenboven zal dit project plaatsvinden binnen een ontwikkelingszone van het Natuurplan, en zal dan ook van grotere ecologische waarde zijn. De ontwikkeling van een kwaliteitsvoller natuurgebied in deze vroegere spoorwegruimte laat toe om ecologische verbindingen naar het zuiden te plannen via de spoorwegtaluds en met de beplante gebieden in het noorden (moestuinen) en in het westen.

Er wordt voorzien dat de dienst Groene ruimten van de gemeente de parkbeheerder zou zijn. Deze past een ecologisch en gedifferentieerd beheer van de gemeentelijke groene ruimten toe.

Oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

0/+

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Door de lozing van het regenwater in de riolen te vermijden, zal het project de oplossing van de verontreinigende stoffen in het afvalwater verminderen en de behandeling door de zuiveringsstations vergemakkelijken. 140 M2.1.5_F05_nl_v2

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

0/+

Het project veroorzaakt een vermindering van de bodemafdekking (van 62,75 naar 12,75 % ondoordringbaarheid). Het project zal een beheer van het regenwater integreren. Daar het op het laagste punt ligt, zal het belang ervan hoofdzakelijk bestaan uit het behoud van een functionaliteit van park (en voornamelijk de voetgangers- en fietspaden) in geval van zware regens en te trachten om er het water naar af te leiden zodat het samenkomt in gewilde zones en niet in de nabijgelegen gebouwen. Door de bodemafdekking te verminderen en een beheer van het regenwater te integreren, draagt het project onrechtstreeks bij tot de vermindering van de bestaande overstromingsrisico’s vermits het de afvloeiingen van regenwater vermindert.

Grondwater Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Daar de site gelegen is op een topografisch laagpunt en het project een beheer van regenwater integreert, zal het onontbeerlijk zijn om zich ervan te verzekeren dat de bodemkwaliteit een geconcentreerde infiltratie toelaat, zonder dat er een risico bestaat op de verspreiding van de verontreiniging naar de grondwaterbekkens.

Het project heeft geen directe impact op de mobiliteit en de modale indeling. De nabijheid van de FietsGEN (fietspad) bevordert een zachte mobiliteit om de nieuwe sportruimte en de crèche te bereiken.

0/+

Voetgangersverplaatsingen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

De voetgangers- en PBM-wegen laten toe om de crèche en de sportruimten gemakkelijk en op kwalitatieve wijze te bereiken vanuit het park. 141 M2.1.5_F05_nl_v2

- creatie van nieuwe parcoursen, kwaliteit van de parcoursen, tijd van de parcoursen, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - veiligheid voor het stappen Fietsersverplaatsingen: - nieuwe fietspaden, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - Fietsenstallingen Openbaar vervoer: - toegang tot het openbaar vervoer - gewijzigde lijnen en haltes - bijkomende stroom op het OV Plaatselijk autoverkeer: - impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten) Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

0/-

0/+

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project toont de creatie van een verbindingsfietspad in het park naar de fietsGEN.

Stadshitte-eiland

Deze sites zijn direct toegankelijk via de Stephensonstraat die brede voetpaden biedt die aangepast zijn voor kinderwagens.

De plaatsen van de crèches kunnen bijkomende autoverplaatsingen veroorzaken op de ochtendpiekuren. Deze stromen zullen erg beperkt zijn maar mogelijks geconcentreerd in de tijd met een risico op filevorming in geval van dubbel parkeren.

Het project voorziet geen kiss & ride zone voor de crèche. Dubbel parkeren is mogelijk met gevolgen voor het verkeer.

En inbreng van vegetatie en een vermindering van bebouwde oppervlakten kunnen bijdragen tot de vermindering van het stadshitteeilandeffect. 142 M2.1.5_F05_nl_v2

Wind

Energie

0/+

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

Door de zachte verplaatsingswijzen aan te moedigen zal het project bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/-

0/+

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Het project veroorzaakt geen directe nieuwe geluidshinder. In geval van verkeers- en parkeermoeilijkheden, is een ongepast gebruik van de claxons door de geblokkeerde automobilisten mogelijk. (dit risico is beperkt, het kiss&ride afzetten en de infrastructuren voor de zachte verplaatsingswijzen zal dit des te meer beperken). De crèche is compatibel met de geluidsomgeving. De Stephensonstraat kent geluidsniveaus die in het gemiddelde niveau van de perimeter liggen, de crèche (meer gevoelige activiteit) is niet direct georiënteerd naar de spoorwegen toe.

Materiële goederen Afvalbeheer

Door een dimensie van circulaire economie te integreren, zal het project bijdragen tot een vermindering van de afvalproductie

Het project zal de materialen afkomstig van de afbraak van het huidige Queensbury-gebouw hergebruiken en zo een circulaire economie veroorzaken en de consumptie van hulpbronnen beperken.

Erfgoed

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

143 M2.1.5_F05_nl_v2

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Landschappen Bebouwingen

Openbare ruimten

Het betreft meerdere projecten die eenzelfde geheel vormen (projecten nr.°01, 02 en 03) en een nieuwe beplante openbare ruimte bieden. Daar zij in de directe nabijheid van het Stephensonplein liggen en er dus mee interageren, laat deze parkingang toe om een netwerk van openbare ruimten te ontwikkelen die onderling verbonden zijn.

Stadslandschap

Het project zal een nieuw uitzicht op het landschap geven.

CONCLUSIE Het project “park + overdracht van de sportuitrusting & crèche” komt overeen met een bedrag van 6 482 744,03 € en zal voor een bedrag van 5 682 744,03 € gefinancierd worden door het DWC. Dit project maakt deel uit van het geheel van projecten (nr. 01, 02 en 03) dat beoogt om een grote groene ruimte die toegankelijk is voor het publiek in te richten langs de spoorweg. Het project voorziet de afbraak of de zware renovatie van de loodsen en garages in slechte staat om er sportactiviteiten te ontwikkelen (de bestaande Queensbury die zal verplaatst worden) evenals een crèche. Een groot deel van de betrokken site zal onbebouwd zijn en worden ingericht als park. Naast de positieve impact verbonden met de creatie van een nieuwe crèche (er is hier een nijpend gebrek aan dergelijke structuren), het behoud van de bestaande sportuitrusting met meer oppervlakte en de inbreng van nieuwe activiteiten, is de creatie van een parkingang hier erg positief voor de wijk. Inderdaad, hij zal een directe interactie hebben met het, in het kader van het project nr. 04 herwerkte, Stephensonplein. Het netwerk van openbare ruimten zal een aanzienlijke bijdrage leveren voor de kwaliteit van de wijk op verschillende vlakken (vermindering van het gebrek aan openbare ruimten toegankelijk voor het publiek, inrichting van een park pal in een ontwikkelingsgebied van het gewestelijk Natuurplan, verbetering van de doordringbaarheid van het stadsweefsel, opening van het landschap). De twee uitrustingen zullen een erg nodige sociale controle activeren en verzekeren in dit park dat ingesloten ligt tussen een bouwfront en de spoorweg. De verwezenlijking van nieuwe sportruimten en een nieuwe crèche gaat gepaard met bijkomende beperkte verkeersstromen. De ligging van de site zal gunstig zijn voor de ontwikkeling van de actieve verplaatsingswijzen, meer bepaald via de continuïteiten die werden ontwikkeld in het park. Deze verplaatsingswijzen zullen moeten gevaloriseerd worden binnen het project zelf door fietsenstallingen, plaatsen voor bakfietsen en een aangepast lokaal voor kinderwagens, te voorzien. Daarenboven zal het nodig zijn om de impact van het parkeren te beperken door een kiss & ride-zone voor te stellen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

144 M2.1.5_F05_nl_v2

Anderzijds veroorzaakt dit project een sterke vermindering van de bodemafdekking en bij gevolg een vermindering van het afvloeien van regenwater, wat de situatie in dit opzicht ook zou moeten verbeteren en het lozen van regenwater in de riolen verminderen. Bijzondere aandacht zal echter moeten besteed worden aan de kwaliteit van de bodem daar waar het, desgevallend, wenselijk zou zijn om over te gaan tot het insijpelen van het water, evenals de haalbaarheid ervan ten opzichte van de diepte van de watermassa (meer dan een meter onder het infiltratiedispositief) en de doordringbaarheid van de bodem. De integratie van een afdoend saneringsluik en de begeleiding door Leefmilieu Brussel zou moeten toelaten om de doelstellingen te bereiken. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: -

Indien het project een infiltratiesysteem voor regenwater integreert, zich ervan verzekeren dat de onderliggende grond niet verontreinigd is, anders zouden er risico’s op verspreiding van de verontreinigende stoffen naar het grondwater ontstaan;

Gezien de toekomstige intensievere bezetting, zich ervan verzekeren dat de saneringsoperaties van de bodem worden uitgevoerd om een optimale bodemkwaliteit te bekomen voor het park en voor een ontwikkeling van fauna en flora.

Natuur en biodiversiteit: -

Een biologische diversiteit beogen in de inrichting, zonder invasieve plantensoorten, evenals een ecologisch beheer van het park;

Een plantendimensie inbrengen in de sportuitrusting en de crèche (groendak en, indien mogelijk, beplante gevels) om de aanwezigheid van de natuur in de stad te vermeerderen.

Oppervlaktewater: -

Een systeem voorzien voor het opvangen van het regenwater voor een optimale dekking (90 à 100 %) van de behoeften van de gebouwen (sanitaire, onderhoud, enz.) zoals uitgelegd in het dossier “Hergebruik van Hemelwater”, en niet door zich enkel te baseren op de voorschriften van de GSV (33 l/m² horizontaal dakoppervlak);

Bovenop het opvangen van regenwater, een systeem voor de recyclage van grijs water integreren in het project (hergebruik van water uit douches, wasmachines, enz. voor het gebruik in de sanitaire);

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

145 M2.1.5_F05_nl_v2

Grondwater is waarschijnlijk dicht onder de grond in deze zone, dus zou infiltratie van water moeilijk kunnen zijn en zelfs afgeraden worden. Het zal nodig zijn om: o

specifieke studies uit te voeren (controle van het niveau van de watermassa en de doordringbaarheid van de grond);

andere systemen overwegen en meer bepaald de fytozuivering (sanering van het water door middel van planten).

Landschapsdispositieven voorzien die toelaten om een tienjaren regenbui die een uur duurt in situ te beheren, bij voorkeur in openlucht, zonder enige lozing in de riolen met infiltratie in de grond of, als laatste hulpmiddel, een lozing met geregeld debiet naar het riolennet (2 l/ha.s). Regen met een terugkeertijd van 10 jaar en een duur van één uur 27 l/m²

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Volume te beheren water

Gebouwen (perceel A)

568 m²

16 m³

Park

1 512

0,3

13 m³

Het berekend volume is indicatief en moet exact bepaald worden geval per geval. Daarenboven houdt het geen rekening met een eventuele infiltratie in de bodem. De reliëfvariaties in het park zullen toelaten om kielgoten te creëren die worden geïntegreerd in het landschap. -

Gezien de beschikbare ruimte en de toepassing van één enkele en zelfde projectauteur, kan de creatie van de beheerdispositieven voor het regenwater op geglobaliseerde wijze gebeuren tussen het Stephensonplein en het park door aangrenzende ruimten te integreren (gebouwen en openbare ruimten), teneinde het regenwater en afvloeiingswater op te vangen en de huidige verstedelijking te compenseren;

Een semi-doordringbare bekleding gebruiken voor het fiets-voetgangerspad om de ondoordringbaarheid te beperken.

Grondwater: Mobiliteit: -

(Toegangen en uitrustingen aangepast aan PBM) / voorvereiste voor de crèche;

Plaatsen voor fietsen, bakfietsen, en kinderwagens;

De ruimte voor de kinderwagens moet voldoende groot zijn om de gebruikers de mogelijkheid te geven om er de kinderwagen de ganse dag achter te laten en dan gebruik te maken van de zachte verplaatsingswijzen;

In de crèche sensibiliseren voor het gebruik van zachte verplaatsingswijzen;

Een zone creëren voor kiss&ride in de Stephensonstraat. De kiss&ride-zone is nodig omdat het dubbel parkeren gevaarlijk is (kinderen komen buiten langs de verkeerde kant van de weg, risico voor fietsers, …) en veroorzaakt onaangepast gedrag.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

146 M2.1.5_F05_nl_v2

Klimaatfactoren: -

De mogelijkheid overwegen om een waterpunt permanent te behouden, om bij te dragen tot het regelen van het stadshitte-eilandeffect, bovenop het ludieke karakter en het parklandschap.

Lucht: Geluidhinder en trillingen: -

In de interne organisatie van de crèche rustzones voorzien langs de binnenkant van het huizenblok;

Akoestische isolatie (minimum dubbele beglazing) langs de kant van de Stephensonstraat.

Materiële goederen: -

Moduleerbare gebouwen optrekken, die daarna kunnen bestemd worden voor andere functies zonder dat dit belangrijke werken vereist;

Het hergebruik van materialen bevorderen en het gebruik van duurzame materialen (overeenkomstig de voorschriften van het Plan Lucht-Klimaat-Energie dat van kracht is) - – aanbevelingen reeds geïntegreerd in de laatste versie van het programma in staat dankzij de iteratieve aanpak.

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

147 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 02 PARK (2) & VERTICAAL SPEELPLEIN Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Creatie van een parkingang en inrichting van een verticaal speelterrein Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

676 451,22 € (DWC

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

148 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

I -

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

De risico’s verbonden met asbest in de grond zijn heden echt aanwezig. Zij zouden echter moeten beheerd worden dankzij de geplande sanering van de bodem. Geen positieve impact wordt echter beschouwd vermits de site heden niet open is voor het publiek. Door een gemengdheid van genres en generaties te integreren, zal het project bijdragen tot het welzijn van de plaatselijke bevolking en sociale interacties bevorderen. Het leefklimaat zal aanzienlijk verbeterd worden door de ontwikkeling van een nieuwe beplante openbare ruimte. Het project biedt meer doordringbaarheid in het stadsweefsel in verband met het project nr. 01

Bodem -

Kwaliteit

Bodembestemming

Het perceel is niet opgenomen in de inventaris van de staat van de bodem. Het is echter mogelijk dat er verontreinigingen aanwezig zijn (spoorwegterreinen) en interne studies uitgevoerd door Infrabel hebben aangetoond dat er asbest aanwezig is. Het project voorziet een bodemsanering. Dit is positief in het kader van een inrichting van een park die een verschillend gebruik en een intenser bezoek zal veroorzaken, maar ook gezien de doelstelling voor de ontwikkeling van een kwaliteitsvolle biodiversiteit. Het project zal ook genieten van de begeleiding van Leefmilieu Brussel. Het project laat toe om een braakliggende ruimte een nieuwe bestemming en een stedelijke functie te geven.

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het Brusselse groene netwerk zal verbeterd worden door de creatie van een nieuwe groene ruimte die toegankelijk is voor het publiek (499 m² voor dit deel, binnen een park met 8 626 m² in één stuk), en zal zo het grote gebrek hieraan in de perimeter verminderen. Daarenboven vindt 149 M2.1.5_F05_nl_v2

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

dit project plaats binnen een ontwikkelingsgebied van het Natuurplan, wat een nog grotere ecologische waarde met zich brengt. De ontwikkeling van een kwalitatiever natuurgebied in deze oude spoorwegruimte laat toe om ecologische verbindingen naar het zuiden via de spoorwegtaluds en met beplante ruimten ten noorden (moestuinen) en ten westen te overwegen.

Het is voorzien dat de dienst Groene Ruimten van de gemeente de parkbeheerder zou zijn. Deze past een ecologisch en gedifferentieerd beheer van de gemeentelijke groene ruimten toe.

Oppervlaktewater

Grondwater

Mobiliteit Modale indeling/ delen van de openbare ruimte: - deel van de openbare ruimte voor de zachte verplaatsingswijzen - afzonderlijke of gedeelde openbare ruimte tussen de verplaatsingswijzen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het verticaal speelterrein heeft geen directe impact op de modale indeling (dit criterium is verbonden met en geëvalueerd in de projectfiche 3).

150 M2.1.5_F05_nl_v2

- gemakkelijkheid en kwaliteit van de verbindingen tussen de vervoerswijzen

Voetgangersverplaatsingen: - creatie van nieuwe parcoursen, kwaliteit van de parcoursen, tijd van de parcoursen, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - veiligheid voor het stappen Fietsersverplaatsingen: - nieuwe fietspaden, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - Fietsenstallingen Openbaar vervoer: - toegang tot het openbaar vervoer - gewijzigde lijnen en haltes - bijkomende stroom op het OV Plaatselijk autoverkeer: - impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten) Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen

Toegankelijkheid van het speelterrein aangepast aan PBM. Comfortabele en beveiligede parcoursen vanaf de Navezstraat naar het speelterrein toe.

Nieuwe infrastructuren voorbehouden voor fietsers (band met het FietsGEN) en beveiligde inrichtingen. Er zijn fietsenstallingen gepland.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

151 M2.1.5_F05_nl_v2

Klimaatfactoren Stadshitte-eiland

Wind

Energie

0/+

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

Door de zachte verplaatsingswijzen aan te moedigen zal het project bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/-

De inrichting van het verticaal speelterrein veroorzaakt niet direct geluidshinder of trillingen maar schaft er ook geen af. Het project is compatibel met het bestaande geluidsmilieu onder voorbehoud dat er bijzondere aandacht wordt besteed aan het spoorweggeluid en in het bijzonder indien een bijkomend spoor wordt aangelegd. Akoestische maatregelen zullen dan moeten getroffen worden om de rust voor de gebruikers te garanderen.

Materiële goederen Afvalbeheer

0/+

I -

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Door deze braakliggende ruimte een nieuwe bestemming te geven zullen de sluikstorten worden ontmoedigd door een nieuwe sociale controle. Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van het geproduceerde afval.

Het project zal een circulaire werf zijn, die het verbruik van hulpmiddelen zal beperken.

152 M2.1.5_F05_nl_v2

Erfgoed Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Landschappen Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Het betreft een geheel van projecten dat eenzelfde geheel (projecten nr.°01, 02 en 03) en een beplante openbare ruimte vormt. Een verticale speelruimte zal worden gecreëerd die meer van dit soort uitrustingen biedt rond de nieuw openbare ruimte.

CONCLUSIE Het project “Park en verticaal speelterrein” komt overeen met een bedrag van 676 451,22 € en zal volledig worden gefinancierd door het DWC. Dit project maakt deel uit van een geheel van projecten (nr. 01, 02 en 03) dat beoogt om een grote groene ruimte in te richten die langsheen de spoorweg toegankelijk zal zijn voor het publiek. Het project voorziet de inrichting van een park dat een ingang biedt, vanaf de François-Joseph Navezstraat, van het geheel gevormd door de projecten nr. 01, 02 en 03. Hier zal een verticaal speelterrein worden aangelegd dat een nieuwe ludieke ruimte biedt voor de jongeren van de wijk in een nieuwe gecreëerde groene ruimte. Het leefklimaat van de bevolking zal hierdoor genieten van een verbetering. De nabijheid van de spoorweglijnen maakt dat men ervoor zal moeten zorgen dat het geluidsmilieu van het park kwalitatief goed zal zijn. Aandachtpunt in geval van het aanleggen van bijkomende sporen door Infrabel. Door de drukkere en intensere bezetting van deze site waar de bodemverontreiniging meer dan waarschijnlijk is, zal de sanering voorzien door het project onontbeerlijk zijn voor de uitvoering en de ontwikkeling ervan als groene ruimte en speelruimte. De creatie van een verticaal speelterrein heeft geen impact op de mobiliteit. Het project integreert toegangen voor PBM en voorziet een verbinding met de fietsparcoursen. Ook het niveauverschil met de Navezstraat wordt geïdentificeerd en er wordt vermeld dat het zal behandeld worden om het gebruik van de zachte verplaatsingswijzen te vergemakkelijken.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

153 M2.1.5_F05_nl_v2

AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: -

Gezien de intensere toekomstige bezetting, zich ervan verzekeren dat de bodemsaneringsoperaties worden uitgevoerd voor een optimale kwaliteit van de bodem voor een gebruik als park en een ontwikkeling van de fauna en flora.

Natuur en biodiversiteit: -

Een biologische diversiteit beogen in de inrichting, zonder invasieve soorten evenals een ecologisch beheer van het park.

Oppervlaktewater: -

Het oppervlaktewater ligt waarschijnlijk dicht onder de grond in deze zone, dus zou de infiltratie van het water moeilijk kunnen zijn, zelfs afgeraden. Het zal nodig zijn om: o

specifieke studies uit te voeren (controle van het niveau van de massa en de doordringbaarheid van de grond);

andere systemen overwegen en meer bepaald de fytozuivering (zuiveren van het water door planten)).

Gezien de topografie van het terrein een waterbeheer in situ ingewikkeld maakt, landschapsdispositieven voorzien die toelaten om het regen- en afvloeiingswater af te leiden naar de opslagdispositieven van project 03, voor een tienjaren regenbui die een uur duurt. Regen met een terugkeertijd van 10 jaar en een duur van één uur

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Volume te beheren water

Park

499 m²

0,3

4 m³

27 l/m²

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

154 M2.1.5_F05_nl_v2

Gezien de beschikbare ruimte en de uitvoering van één en dezelfde opdracht van projectauteur, kan de creatie van diapositieven voor het beheer van regenwater op geglobaliseerde manier gebeuren tussen het Stephensonplein en het park door de naburige ruimten te integreren (gebouwen en openbare ruimten), teneinde het regen- en afvloeiingswater van deze ruimten op te vangen en de huidige verstedelijking te compenseren;

Een semi-doordringbare bekleding gebruiken voor de fietsen voetgangerspaden om de ondoordringbaarheid te beperken.

Grondwater: Mobiliteit: -

De speelruimte moet aangepast zijn voor PBM, evenals de toegangen tot het park

Beveiligde plaatsen voorzien voor de fietsen of zelfs boxen voor elektrische fietsen;

Inrichtingen organiseren en voorzien voor het voorkomen van conflicten tussen de voetgangersstromen en de fietsersstromen in de parkzone.

Klimaatfactoren: -

De mogelijkheid voorzien voor het behouden van een permanent waterpunt, om bij te dragen het regelen van het stadshitte-eilandeffect, bovenop het versterken van de ludieke en landschapskenmerken van het park.

Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

Aandachtspunt verbonden met de spoorbundels: beschermingen zouden kunnen noodzakelijk zijn om de toekomstige gebruikers niet bloot te stellen aan het spoorweglawaai.

Materiële goederen: -

Het hergebruik van materialen en het gebruik van duurzame materialen bevorderen (overeenkomstig de voorschriften van het geldende Plan Lucht-Klimaat-Energie - – aanbevelingen reeds geïntegreerd in de laatste versie van het programma in staat dankzij de iteratieve aanpak.

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

155 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 03 PARK (3), CO-CREATIE & BEZETTINGSOVEREENKOMST Geplande actie:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Lichte inrichting van een park Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI) 1 892 181,06 € (DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

156 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

D -

Risico’s verbonden met het asbest dat heden aanwezig is in de bodem. Deze zouden moeten beheerd worden dankzij de geplande bodemsanering. Geen positieve impact wordt hiervoor echter beschouwd vermits de site voor het ogenblik niet open is voor het publiek. Door multi-generationele en co-creatie-doelen te integreren zal het project bijdragen tot het welzijn van de plaatselijke bevolking en zal het de sociale interacties bevorderen. Daarenboven zullen de bewoners zich het nieuwe park veel gemakkelijker toe-eigenen. Het leefklimaat zal aanzienlijk verbeteren door de ontwikkeling van een nieuwe beplante openbare ruimte.

Bodem -

Kwaliteit

Bodembestemming

Hoewel de site gedeeltelijk bestaat uit percelen die niet zijn opgenomen in de inventaris van de staat van de bodem en de niet-gekadastreerde gebieden, hebben interne studies uitgevoerd door Infrabel de aanwezigheid van asbest aangetoond. Het project voorziet een bodemsanering. Dit is positief en onmisbaar in het kader van een inrichting van een park dat een verschillend gebruik en een intenser bezoek zou meebrengen, maar ook met het oog op de ontwikkeling van een kwaliteitsvolle biodiversiteit. Het project zal eveneens genieten van een begeleiding door Leefmilieu Brussel. Het project laat toe om een nieuwe bestemming en een stedelijke functie te geven aan een braakliggende ruimte.

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het Brusselse groene netwerk zal verbeterd worden door de creatie van een nieuwe groene ruimte die toegankelijk is voor het publiek (6 615 m² voor dit deel in een park van 8 626 m² in één stuk), en zal zo het nijpend gebrek aan groene ruimten in de perimeter aanvullen. Daarenboven zal 157 M2.1.5_F05_nl_v2

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

dit project plaatsvinden in een ontwikkelingszone van het Natuurplan, en zo een des te grotere ecologische waarde krijgen. De ontwikkeling van een kwaliteitsvollere natuurzone in deze oude spoorwegruimte laat toe om ecologische verbindingen naar het zuiden via de spoorwegtaluds en met de beplante ruimten ten noorden (moestuinen) en naar het westen te overwegen.

Het is voorzien dat de dienst Groene Ruimten van de gemeente de beheerder van het park wordt. Deze past een ecologisch en gedifferentieerd beheer van de gemeentelijke groene ruimten toe.

Oppervlaktewater

Grondwater

Mobiliteit Modale indeling / delen van de openbare ruimte: - deel van de openbare ruimte voor de zachte verplaatsingswijzen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Meer ruimten voorbehouden voor de zachte verplaatsingswijzen (voetgangers en fietsers) via de verwezenlijking van een parkruimte. Gescheiden openbare ruimten en parcoursen voor de auto’s en de zachte verplaatsingswijzen binnen in het park.

158 M2.1.5_F05_nl_v2

- afzonderlijke of gedeelde openbare ruimte tussen de verplaatsingswijzen - gemakkelijkheid en kwaliteit van de verbindingen tussen de vervoerswijzen

Het gebruik van zachte verplaatsingswijzen aanmoedigen = mogelijke modale overdracht.

Grotere ruimte voorbehouden voor de voetgangers. Toegang tot het park aangepast voor PBM. Verbeterde voetgangersparcoursen die leesbaarder zijn naar het park toe. Comfortabelere en beveiligde parcoursen vanaf de Navezstraat.

D -

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

Nieuwe infrastructuren voorbehouden voor de fietsers (verbinding met de FietsGEN) en beveiligde inrichtingen. Fietsenstallingen voorzien.

159 M2.1.5_F05_nl_v2

Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

0/+

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

Door de zachte verplaatsingswijzen aan te moedigen zal het project bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/-

D -

De inrichting van een park veroorzaakt niet direct geluidshinder of trillingen maar schaft er ook geen af. Het project is compatibel met het bestaande geluidsmilieu mits bijzondere aandacht wordt besteed aan het geluid van de spoorweg en in het bijzonder indien bijkomende lijnen worden aangelegd. Akoestische maatregelen zullen moeten worden getroffen om de rust van de gebruikers te verzekeren. De verwezenlijking van een park moet de gebruikers behoeden voor veel geluid in de zone, maar de nabijheid van de spoorwegen is dan antagonist ten overstaan van deze doelstelling.

Materiële goederen Afvalbeheer

0/+

I -

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Door deze braakliggende ruimte een nieuwe bestemming te geven zullen de sluikstorten worden ontmoedigd omwille van de nieuwe sociale controle. Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van het geproduceerde afval.

160 M2.1.5_F05_nl_v2

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Het project zal een circulaire werf zijn die het verbruik van hulpbronnen beperkt.

Erfgoed

Landschappen Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Het betreft een geheel van projecten dat eenzelfde geheel (projecten nr.°01, 02 en 03) en een beplante openbare ruimte vormt. Het proces van co-creatie zou stadsmeubilair kunnen meebrengen in verhouding met de wensen en verwachtingen van de bevolking.

CONCLUSIE Het project “Park, co-creatie en bezettingsovereenkomst” komt overeen met een bedrag van 1 892 181,06 € en zal volledig gefinancierd worden door het DWC. Dit project maakt deel uit van het geheel van projecten (nr. 01, 02 en 03) dat beoogt om een grote groene ruimten in te richten langs de spoorweg die zal toegankelijk zijn voor het publiek. Dit project bestaat hoofdzakelijk uit de inrichting van een groot park op de terreinen van Infrabel aan de rand van de spoorweg. De gronden die heden nog verontreinigd zijn door asbest, zullen voorafgaand aan hun bezetting gesaneerd worden, conditio sine qua none voor de verwezenlijking van een intens gebruik van deze ruimte. Daardoor zal de mogelijkheid om een ruim park te ontwikkelen in een wijk die een groot gebrek kent aan dergelijke ruimten, een erg positieve impact hebben op de toegankelijkheid van de bevolking tot de natuur en rustige ruimten. De nabijheid van de spoorwegen vereist dat men zich ervan verzekert dat het geluidsmilieu van de

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

161 M2.1.5_F05_nl_v2

parkzone voldoende kwalitatief zal zijn en dat de gebruikers niet zullen te kampen hebben met té hoge geluidsniveaus zodat de aantrekkelijkheid van het park niet teloor gaat. Aandachtpunt in geval bijkomende sporen worden inwerking gesteld door Infrabel. De creatie van een parkruimte wordt natuurlijk beschouwd als een echt positief punt voor de mobiliteit van fietsers en voetgangers temeer daar de geplande inrichtingen de toegankelijkheid en de leesbaarheid van het park vooraf behandelen. De toegangen en verbindingen gebeuren daarenboven op een beveiligde manier dankzij de behandeling op verschillende niveaus en een grotere leesbaarheid. Indirect zullen zoveel meer gebruikers dankzij dit project een “baksteen” vinden die nodig is voor een eventuele modale overstap naar de zachte verplaatsingswijzen. Op ecologisch vlak vindt dit project plaats in een zone die bepaald wordt als “ontwikkelingszone” in het Gewestelijk Natuurplan, wat een hoog potentieel voor biodiversiteit aangeeft. Een park dat hier gelegen is zal ook meer verbindingen mogelijk maken tussen verschillende beplante ruimte in de omgeving, namelijk naar het zuiden en het noorden. Daarenboven kan men voorzien dat, door dynamieken voor co-constructie te plannen, het project een toe-eigening door de bevolking en sociale interacties tussen personen tijdens de workshops zal bevorderen. Aanbevelingen Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: -

Onder voorbehoud van een bodemsanering die toelaat om opnieuw een optimale kwaliteit te bekomen, een stadslandbouwactiviteit ontwikkelen in plaats en op de plaats van vroegere moestuinen.

Volksgezondheid: Bodem: -

Indien het project een systeem voor de infiltratie van regenwater ontwikkelt, zich ervan verzekeren dat de onderliggende grond niet verontreinigd is, zodat r geen risico’s op verspreiding van verontreinigende stoffen naar het grondwater mogelijk is;

Daar een toekomstige intensere bezetting wordt overwogen, zich ervan verzekeren dat de bodemsaneringsoperaties worden uitgevoerd voor een optimale grondkwaliteit voor het gebruik als park en een ontwikkeling van fauna en flora.

Natuur en biodiversiteit: -

Een biologische diversiteit beogen in de inrichting, zonder invasieve soorten, evenals een ecologisch beheer van het park.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

162 M2.1.5_F05_nl_v2

Oppervlaktewater: -

Het oppervlaktewater ligt waarschijnlijk dicht onder de grond in deze zone dus zou de infiltratie van het water moeilijk kunnen zijn, zelfs afgeraden. Het zal nodig zijn om: o

specifieke studies uit te voeren (controle van het niveau van de massa en de doordringbaarheid van de grond);

andere systemen overwegen en meer bepaald de fytozuivering (zuiveren van het water door planten).

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Volume te beheren water

Park

6 615 m²

0,3

54 m³

Project 02

4 m³

Gezien de beschikbare ruimte en de uitvoering van één en dezelfde opdracht van projectauteur, kan de creatie van dispositieven voor het beheer van regenwater op geglobaliseerde manier gebeuren tussen het Stephensonplein en het park door de naburige ruimten te integreren (gebouwen en openbare ruimten), teneinde het regen- en afvloeiingswater van deze ruimten op te vangen en de huidige verstedelijking te compenseren;

Een semi-doordringbare bekleding gebruiken voor de fietsen voetgangerspaden om de ondoordringbaarheid te beperken.

Grondwater: -

Het grondwater ligt waarschijnlijk dicht aan de oppervlakte, het geïnfiltreerde regenwater zal niet voldoende gefilterd zijn door de grond zelf wanneer de beheerdispositieven voor het regenwater gewild doordringbaar zijn om het insijpelen van water te bevorderen. Dan een fytozuiveringsysteem voorzien (beplantingen in kielgoten) om een voldoende kwaliteit van het water te verzekeren.

Mobiliteit: -

De parkruimte moet aangepast zijn voor PBM, idem voor de gerenoveerde voetpaden en parktoegangen;

Beveiligde plaatsen voorzien voor fietsen en zelfs boxen voor elektrische fietsen;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

163 M2.1.5_F05_nl_v2

Inrichtingen organiseren en voorzien om conflicten tussen de stroom voetgangers en fietsers in de parkzone te vermijden.

Klimaatfactoren: -

De mogelijkheid voorzien om een permanent waterpunt te behouden, teneinde bij te dragen tot de regeling van het stadshitte-eilandeffect, en het ludieke karakter en het landschap van het park te versterken.

Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

Aandachtpunt verbonden met de spoorbundels: beschermingen zouden kunnen nodig zijn om de toekomstige gebruikers niet te veel bloot te stellen aan het spoorweglawaai.

Materiële goederen: -

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

164 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 04 STEPHENSONPLEIN 3.0 Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Herinrichting van het Stephensonplein tot aan de gevels Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

401 032,96 € (DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

165 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Volksgezondheid

De herinrichting van het plein zou een dynamiek moeten meebrengen die het vandalisme inperkt.

Bodem

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

0/+

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

De aanwezige beplanting op het plein zal worden versterkt maar het plein zal een mineraal karakter behouden om andere functies te kunnen bieden dan die van eens park.

Oppervlaktewater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

166 M2.1.5_F05_nl_v2

Grondwater Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

Het project geeft meer plaats voor de zachte verplaatsingswijzen in de openbare ruimte. Het afschaffen van de parkeerplaatsen laat een verdeling van de ruimte toe die gunstig is voor andere verplaatsingswijzen en draagt bij tot het gebruik van alternatieve mobiliteit.

De herinrichting van het plein maakt de voetgangersparcoursen veiliger en gemakkelijker. De leesbaarheid van de parcoursen wordt versterkt. In verband met de mobiliteitshub draagt dit project bij tot het zachte netwerk van de perimeter van het DWC door continuĂŻteiten te verzekeren voor de verplaatsingen te voet of met de fiets. Het project voorziet fietsenstallingen en bevindt zich in het verlengde van de mobiliteitshub en het park (projectfiches 1 tot 3). Een grotere plaats is gegeven aan de fietsen die tamelijk vrij kunnen circuleren op de heringerichte ruimte.

Het project zou (volgens de geplande inrichtingen) het plaatselijk verkeer niet wijzigen maar het enkel beperken rond het plein.

167 M2.1.5_F05_nl_v2

Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten) Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Het project betekent de afschaffing van 10 parkeerplaatsen wat objectief gezien deze behoefte verwijst naar andere openbare wegen vermits geen enkele compensatie is voorzien.

Lucht

Geluidhinder en trillingen

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

Het project is geen bron van bijkomende geluidshinder ten overstaan van de bestaande situatie.

De ontwikkelde activiteiten zijn compatibel met het geluidsmilieu.

168 M2.1.5_F05_nl_v2

Materiële goederen Afvalbeheer

0/+

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Een meer kwalitatief en gebruikt plein zou het kunnen mogelijk maken om de plaatselijke sluikstorten te verminderen. Door een dimensie van circulaire economie te integreren zalhet project bijdragen tot een vermindering van het geproduceerde afval.

Het project zal een circulaire werf zijn.

Erfgoed

Landschappen Bebouwingen

Openbare ruimten

D -

Stadslandschap

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project voorziet de verbetering van het bestaande speelplein. De kwaliteit van deze ruimte zal ook toenemen door de herinrichting met meer samenhang tussen de ruimten vermits de interventie tot aan de gevels van het plein zal gaan. De verbinding tussen de openbare ruimten (plein en park) waarvan het gebruik waarschijnlijk intenser zal worden, zal duidelijk visueel vastliggen in de stedelijke inrichting. De herinrichting van het plein, in verband met het toekomstig park op de spoorwegterreinen, zou een visuele verbinding moeten scheppen tussen de verschillende ruimten. Het plein zal een herkenningspunt

169 M2.1.5_F05_nl_v2

kunnen-worden voor het toekomstig groot park op de terreinen van Infrabel. CONCLUSIE Het project “Stephensonplein 3.0” komt overeen met een bedrag van 401 032,96 € en zal volledig worden gefinancierd door het DWC. Dit project betreft de herinrichting van het Stephensonplein tot aan de gevels van de naburige gebouwen en treedt dus in een directe interactie met de projecten 1 tot 3 van de ontwikkeling van een park op de terreinen van Infrabel. Inderdaad, een van de twee ingangen tot het park geeft direct uit op het Stephensonplein. De interventie zal hoofdzakelijk positieve impacts hebben op de kwaliteit van de openbare ruimte en het stadslandschap. Enerzijds zal de samenhang tussen de verschillende parkprojecten en dit pleinproject worden vastgelegd door een beveiligde oversteekplaats van de Stephensonstraat en door een stedelijke inrichting die harmonieus zou moeten zijn. De verwezenlijking van dit project ligt in lijn met de projecten voor zachte mobiliteit die worden ontwikkeld in het DWC. Deze ruimte draagt bij tot het creëren van een echte continuïteit met het park, de mobiliteitshub en het in netwerk brengen van het grondgebied ten gunste van andere mobiliteiten. De afschaffing van 10 parkeerplaatsen kan worden gecompenseerd door het gebruik van andere verplaatsingswijzen, de gedeelde mobiliteit aan te moedigen en te overwegen dat de gebruikers van “morgen” minder ontvankelijk zullen zijn voor het autosolisme. Anderzijds zal het plein een herkenningspunt kunnen worden voor het ruime park dat aan de achterkant van de gebouwen ligt. Het plein zal dan de rol spelen van “ingangspoort“. De inrichting is gewild ondoordringbaar om een verschillende functie dan die van het park toe te laten, zoals fietsen, skateboard, de organisatie van evenementen, enz. Aanbevelingen Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit: -

De plantendichtheid vermeerderen op het plein om de aanwezigheid van de natuur in een erg minerale wijk en in verband met het toekomstig park te versterken, bij voorbeeld door beplante oppervlakken te creëren zonder de functionaliteit van het plein in gevaar te brengen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

170 M2.1.5_F05_nl_v2

Oppervlaktewater: -

Een doordingbaarheidscoëfficiënt hoger dan 36% te beogen voor de site van het project door het gebruik van (semi)doordringbare bekledingen zodra dit mogelijk is (vb.: alveole tegels, plaveien met brede voegen);

Het oppervlaktewater ligt waarschijnlijk dicht onder de grond in deze zone, dus zou de infiltratie van het water moeilijk kunnen zijn, en zelfs afgeraden. Het zal nodig zijn om:

specifieke studies uit te voeren (controle van het niveau van de massa en de doordringbaarheid van de grond);

andere systemen te overwegen en meer bepaald de fytozuivering (zuiveren van het water door planten).

Landschapsdispositieven voorzien die toelaten om een tienjaren regenbui die een uur duurt zowel als het volume afkomstig van project 02, in situ te beheren, bij voorkeur in openlucht, zonder enige lozing in de riolen met infiltratie in de grond of, als laatste hulpmiddel, een lozing met geregeld debiet naar het riolennet (2 l/ha.s. Regen met een terugkeertijd van 10 jaar en een duur van één uur

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Volume te beheren water

Plein

2 643 m²

72 m³

27 l/m² Het berekend volume is indicatief en moet exact bepaald worden geval per geval. Met het oog op het behoud van een relatief mineraal plein om specifieke gebruiken toe te laten (markt, sport, enz.) is het aangeraden om een inrichting te verkiezen die voldoende opslagvolume biedt voor het voornoemde doel. De niveauverschillen op het plein kunnen hiervoor gebruikt worden en hebben het voordeel dat zij het water zichtbaar maken bij regen, en zo de dubbele functie van de ruimte tonen. De inrichting van een dergelijk opslagdispositief mag het voetgangersverkeer en fietsverkeer niet beletten wanneer het dispositief vol water staat. -

Grondwater: Mobiliteit: -

De alternatieve vervoersmiddelen aanmoedigen en infrastructuren ontwikkelen voor het veilig parkeren van fietsen (de mobiliteitshub valoriseren / fiche 8);

De inrichtingen moeten het verkeer van de voorrangsvoertuigen en de PBM toelaten;

Parkeerplaatsen voor PBM behouden op de openbare weg;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

171 M2.1.5_F05_nl_v2

2 plaatsen voorzien voor leveringen.

Klimaatfactoren: -

Op deze gewilde minerale ruimte een zone creëren die een permanent waterpunt zou kunnen zijn (geïntegreerd in het regenwaterbeheer) om een regelende rol te spelen in het stadshitte-eilandeffect;

Licht getinte bekledingen voorzien om het stadshitte-eilandeffect dat te wijten is aan de absorptie van de warmte door donkere materialen, te verminderen;

De voorkeur geven aan economische en duurzame verlichtingsdispositieven, zoals deze voorgesteld door het Gewestelijk Lichtplan.

Lucht: Geluidshinder en trillingen: Materiële goederen: -

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

172 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 05 GEMENGD PROJECT JAMES-JOSEPH Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Herwaardering van kantoorgebouwen en loodsen in een huisvestingsproject Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen -

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

8 151 690,70 € (waarvan 1 407 785,25 € door het DWC

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project zal de bevolkingsdichtheid doen toenemen, in tegenstelling tot de prioriteiten van het programma. De verdichting blijft echter 173 M2.1.5_F05_nl_v2

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Het project zal toelaten om een nieuwe bestemming te geven aan de ongebruikte gebouwen die heden afdoen aan de kwaliteit van het leefklimaat. De hoogspanningscabine bevat een transformator van minstens 1 000 kVA. Deze installatie is van klasse 3, geen effectenstudie was nodig voor de aanvraag van de vergunning en is dus a priori zonder betekenisvol risico voor het milieu.

Bodem -

aanvaardbaar op deze lokalisatie gezien de onmiddellijke nabijheid van het toekomstig park van 8 000 m² in het centrum van een al ingesloten huizenblok. Het project voorziet de afbraak van bestaande leegstaande kantoorgebouwen en loodsen en het bouwen van ongeveer 30 geassimileerde sociale woningen.

Kwaliteit

Bodembestemming

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het perceel 99X6 is opgenomen in categorie 0 “potentieel verontreinigd perceel” in de inventaris van de staat van de bodem en is geklasseerd in habitat gevoelige klasse. Een verkenning van de staat van de bodem, evenals eventuele operaties voor de behandeling van de verontreinigingen zullen ten laste zijn van de verkoper. Gezien er mogelijks grondverplaatsingen zullen uitgevoerd worden zal het toch nodig zijn om een aangepast beheer uit te voeren. De andere percelen zijn niet opgenomen in de inventaris. De site gaat van een bestemming als kantoren en opslagplaatsen naar een residentiële functie. 174 M2.1.5_F05_nl_v2

Natuur en biodiversiteit -

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Oppervlaktewater

Het project zal 485 m² oppervlakte binnen het huizenblok vrijgeven, die zal worden ingericht als tuin en zo dit belangrijk element voor biodiversiteit in het Brussels Gewest versterken.

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

0/+

Overstromingsrisico’s

0/+

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Het zal het stadsweefsel aanzienlijk minder dicht maken door het ondoordringbaarheidspercentage te verminderen van 100% naar 55%, en zo bijdragen tot het verminderen van het doorsijpelen van regenwater. Een vermindering van het doorsijpelen zal ook bijdragen tot het beheersen van de overstromingsrisico’s.

Grondwater

Mobiliteit Modale indeling / delen van de openbare ruimte:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

De creatie van 30 woningen heeft geen gevolgen voor het delen van de openbare ruimte en de modale indeling. Het project creëert geen rechtstreekse nieuwe verbinding. 175 M2.1.5_F05_nl_v2

- deel van de openbare ruimte voor de zachte verplaatsingswijzen - afzonderlijke of gedeelde openbare ruimte tussen de verplaatsingswijzen - gemakkelijkheid en kwaliteit van de verbindingen tussen de vervoerswijzen Voetgangersverplaatsingen: - creatie van nieuwe parcoursen, kwaliteit van de parcoursen, tijd van de parcoursen, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - veiligheid voor het stappen Fietsersverplaatsingen: - nieuwe fietspaden, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - Fietsenstallingen -

Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten) Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering)

Het lijkt mogelijk om 2 toegangen te creëren, via de straten, wat een grote keuze zou bieden voor de fietsen voetgangersparcoursen.

Het project heeft geen directe impact op de bestaande en geplande voetgangersverplaatsingen. Onrechtstreeks zal het stappen worden begunstigd in verband met de andere projecten die in het DWC worden ontwikkeld.

0/+

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project heeft geen directe impact op de bestaande en geplande fietsersverplaatsingen. Het project zal het gebruik van de fiets vergemakkelijken door fietsenstallingen op gelijkvloers te creëren hoofdzakelijk op de assen naar de Stephensonstraat en -plein 3.0 en naar het ingerichte park.

Het project heeft geen voorwerp inzake het plaatselijk verkeer; het nieuwe gebouw gaat gepaard met een bijkomende stroom voertuigen maar erg beperkt van en naar de site.

Het project heeft geen voorwerp inzake het gewestelijk verkeer; het nieuwe gebouw gaat gepaard met een bijkomende stroom voertuigen maar erg beperkt van en naar de site.

Het project geeft aan geen parkeerplaatsen te voorzien in situ.

176 M2.1.5_F05_nl_v2

- risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen

Klimaatfactoren

0/+

Wind

Energie

0/+

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/+

Stadshitte-eiland

Geurhinder

Een overdracht van het parkeren op de openbare weg is erg mogelijk ondanks de alternatieve vervoersmogelijkheden die zullen voorgesteld worden.

De vermeerdering van de beplantingsdichtheid zal bijdragen tot de verzachting van het stadshitte-eilandeffect.

De bouw van een nieuw gebouw zal toelaten om het energieverbruik te verminderen door een economisch en beter geïsoleerd gebouw.

De verbetering van energieprestatie zou indirect kunnen bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen

Geluidhinder en trillingen -

Het project is geen bron van bijkomende geluidshinder ten overstaan van de bestaande situatie.

De woningen zijn compatibel met het geluidsmilieu.

Door een dimensie van circulaire economie te integreren, zal het project bijdragen tot een vermindering van het geproduceerde afval i.

Materiële goederen Afvalbeheer Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

177 M2.1.5_F05_nl_v2

Gebruik van materialen -

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Het project zal een circulaire werf zijn, die het verbruik van hulpmiddelen beperkt.

Erfgoed

Landschappen Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Het bouwkader zal aanzienlijk verbeterd worden door de herbouw van twee gebouwen in de straat in plaats en op de plaats van de vandaag leegstaande gebouwen.

CONCLUSIE Het project “Gemengd project James-Joseph” komt overeen met een bedrag van 8 151 690,70 € en zal voor een bedrag van 1 407 785,25 € gefinancierd worden door het DWC. Het voorziet de afbraak van leegstaande kantoorgebouwen en loodsen die uitgeven op de James Watt- en Joseph Jacquetstraat, om er woninggebouwen op te trekken (ongeveer 30) waaronder deze op de gelijkvloerse verdieping die zullen voorzien zijn voor PBM. Het project laat dus toe om bij te dragen tot het woningaanbod op gewestelijke schaal en om de percelen die heden verlaten zijn opnieuw te gebruiken. De prioriteiten van het DWC integreren een wil om de perimeter niet te verdichten, wat nochtans wordt voorgesteld door dit project. Men dient te noteren dat de lokalisatie van het project, in de onmiddellijke nabijheid van het toekomstig park langs de spoorweg en binnen een reeds gesloten huizenblok, een verdichting coherent maakt. De bewoners zullen toegang hebben tot ruime openbare ruimten, al dan niet groen, op enkele minuten loopafstand. Daarenboven zal het project zoals het gepland is, ruimte vrijgeven in het huizenblok om er een tuin aan te leggen. Dit zal het beplante binnenterrein van het huizenblok versterken wat van groot belang is in het Brussels ecologische net en de bodemafdekking, oorzaak van het afvloeien van regenwater en overstromingen, verminderen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

178 M2.1.5_F05_nl_v2

De nieuwe woningen gaan gepaard met een bijkomende stroom voertuigen. De ligging van de site is gunstig voor de ontwikkeling van zachte verplaatsingen omdat de toegangen voor deze verplaatsingswijzen georiënteerd zijn naar het Stephensonplein en het park (plus FietsGEN). Aangepaste plaatsen voor fietsen, bakfietsen zullen talrijk moeten voorzien worden temeer daar men geen parkeerplaatsen voor auto’s voorziet in situ. Het probleem van het parkeren zal met voorrang moeten behandeld worden. Oplossingen voor gedeelde mobiliteit binnen het project kunnen een alternatief betekenen voor de persoonlijke auto. (1 gedeelde auto geïntegreerd in het project kan 4 à 5 individuele voertuigen vervangen). AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: -

Indien het project een infiltratiesysteem voor regenwater integreert, zich ervan verzekeren dat de onderliggende grond niet verontreinigd is, om geen risico’s op verspreiding van de verontreinigende stoffen in het grondwater te vermijden.

Natuur en biodiversiteit: -

Een plantendimensie invoegen in het project (groendak en, indien mogelijk beplante gevels) om de aanwezigheid van natuur in de stad te versterken;

Voor een kwaliteitsvolle vegetale ontwikkeling en om een belangrijker substraat te hebben, de ondergrond afbreken ter hoogte van de tuin indien hij niet gebruikt wordt voor een gebruik verbonden met de gebouwen.

Oppervlaktewater: -

Om een doordringbaarheid van de binnenterreinen van het huizenblok toe te laten, de ondergrond afbreken ter hoogte van de tuin indien hij niet gebruikt wordt voor de gebouwen;

Een systeem voorzien voor de recuperatie van regenwater voor een optimale dekking (90 à 100 %) van de behoeften van de gebouwen (sanitaires, onderhoud, enz.) zoals uitgelegd in het dossier, Hergebruik van Hemelwater, en niet door zich enkel te baseren op de voorschriften van het GSV (33 l/m² horizontaal dakoppervlak);

Aanvullend bij het recupereren van regenwater, een systeem voor recyclage van grijs water integreren in het project (hergebruik van water van de douches, wasmachines, enz. voor de toevoer aan de sanitaires);

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

179 M2.1.5_F05_nl_v2

Regen met een terugkeertijd van 10 jaar en een duur van één uur

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Volume te beheren water

Gebouwen

765 m²

21 m³

Binnenterrein huizenblok

485 m²

0,3

4 m³

27 l/m²

Het berekend volume is indicatief en moet exact bepaald worden geval per geval. Daarenboven wordt geen rekening gehouden met een eventuele infiltratie in de grond. Grondwater: Mobiliteit: -

De toegang tot het gebouw moet aangepast zijn voor PBM;

Zo dicht mogelijk bij de ingang parkeerplaatsen voorzien voor fietsen, bakfietsen en elektrische fietsen (2 plaatsen per woning om het gebrek aan parking in situ te compenseren);

Mogelijkheid voor de partner die de woningen zal ontwikkelen om een aanbod aan gedeelde voertuigen te integreren voor enkel de bewoners of buren.

Klimaatfactoren: -

De installatie van dispositieven voor de productie van hernieuwbare energie beogen, indien de mogelijkheid zich voordoet. De ontwikkeling van hernieuwbare energie vormt een van de doelstellingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dat zich vertaalt via de maatregel 34: “Een gewestelijke strategie bepalen voor het ontwikkelen van hernieuwbare energieën”.

Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

De kamers behouden door de woning op doeltreffende wijze te organiseren: geen stille kamers langs de straatkant.

Materiële goederen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

180 M2.1.5_F05_nl_v2

Moduleerbare gebouwen optrekken, die daarna kunnen gebruikt worden voor andere functies zonde dat dit belangrijke verbouwingen vereist;

Het hergebruik van materialen en het gebruik van duurzame materialen bevorderen (overeenkomstig de voorschriften van het geldende Plan Lucht-KlimaatEnergie - – aanbevelingen reeds geïntegreerd in de laatste versie van het programma in staat dankzij de iteratieve aanpak.

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

181 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 06 TUIN VAN HET VROEGERE KLOOSTER Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Opening en lichte herinrichting van de tuin via beettingsovereenkomst Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

300 000,00 € (DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

182 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Volksgezondheid

Bodem -

Het perceel is niet opgenomen in de inventaris van de staat van de bodem. Men verwacht hier geen verontreiniging.

Natuur en biodiversiteit -

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

Door een reeds bestaande, maar afgesloten, groene ruimte toegankelijk te maken voor de bevolking, zal het project toelaten om het gebrek aan groene ruimten in dit deel van de perimeter te verminderen. Deze zone is reeds erg dicht en heeft geen enkele groene ruimte (de dichtstbij gelegen is het Stephensonplein, dat als dusdanig beschouwd wordt door Leefmilieu Brussel maar dat een relatief karige beplanting heeft). Een ademruimte zoals deze tuin zal dus erg gunstig zijn als aanvulling van het toekomstig park langs de spoorweg. Het project zal ook een beplanting van de muren van de gebouwen in de naaste omgeving van het park voorstellen. De dienst Groene Ruimten van de gemeente zal de parkbeheerder zijn. Deze past een ecologisch en gedifferentieerd beheer van de groene ruimten van de gemeente toe.

183 M2.1.5_F05_nl_v2

Oppervlaktewater Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

Mobiliteit Modale indeling / delen van de openbare ruimte: - deel van de openbare ruimte voor de zachte verplaatsingswijzen - afzonderlijke of gedeelde openbare ruimte tussen de verplaatsingswijzen - gemakkelijkheid en kwaliteit van de verbindingen tussen de vervoerswijzen Voetgangersverplaatsingen: - creatie van nieuwe parcoursen, kwaliteit van de parcoursen, tijd van de parcoursen, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - veiligheid voor het stappen Fietsersverplaatsingen: - nieuwe fietspaden, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - Fietsenstallingen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project creëert een nieuwe verbinding via de toegang in de Van Schoorstraat.

Het project heeft geen directe impact op de bestaande en toekomstige voetgangersverplaatsingen. De verwezenlijking, reactivering van een openbare ruimte heeft onrechtstreeks een gunstig effect op het wandelen.

184 M2.1.5_F05_nl_v2

Openbaar vervoer: - toegang tot het openbaar vervoer - gewijzigde lijnen en haltes - bijkomende stroom op het OV Plaatselijk autoverkeer: - impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten) Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Lucht

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

185 M2.1.5_F05_nl_v2

Geluidhinder en trillingen -

Het project is geen bron van bijkomende geluidshinder ten overstaan van de bestaande situatie.

De activiteiten zijn compatibel met het bestaande geluidsmilieu.

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Materiële goederen

Erfgoed -

De opening van de tuin en de diverse geplande interventies zullen de gebouwen met een erfgoedwaarde rondom de site, herwaarderen (opgenomen in het architecturaal erfgoed).

Landschappen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

186 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadslandschap

CONCLUSIE Het project “Tuin van het vroegere klooster” komt overeen met een bedrag van 300 000,00 € en zal volledig gefinancierd worden door het DWC Het betreft het aangaan van een gebruiksovereenkomst met de eigenaar voor het openstellen van de tuin van het vroegere klooster als park voor de bevolking. Deze tuin biedt al een interessante plantenkwaliteit en erg grote bomen. Bij gevolg zal de opening ervan naar de Van Schoorstraat een nieuwe groene ruimte bieden die toegankelijk is voor een publiek van wijkbewoners en dit in een zone met een groot gebrek aan dit soort ruimten. Het project komt tegemoet aan een reëel gebrek in het zuidelijk gedeelte van de perimeter. De tuin zal, samen met het toekomstig park langs de spoorweg, het aanbod aan groene ruimten in de perimeter aanvullen. De gemeentediensten zullen belast zijn met het beheer van het park. De geplande acties in de tuin hebben geen invloed op de mobiliteit. De activering ervan moet echter het gebruik van de zachte verplaatsingwijzen om er naartoe te gaan en de toegang voor iedereen (PBM, voetgangers, fietsers) bevorderen en dus de aangepaste uitrustingen integreren. Het project is gunstig voor het creëren van een rustzone voor de bewoners. Om de rust en de kalmte van de tuin te bewaren, wordt het aangeraden om (zoals voorzien in de projectfiche) de tuinmuur te behouden en de tuin ’s nachts niet open te stellen. Deze ruimte zal een bijzondere plaats bieden in de wijk, meer bepaald dankzij de omliggende gebouwen met een architecturale waarde. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit: -

Zorgen voor een goede zichtbaarheid en toegankelijkheid vanaf de openbare weg van het park.

Oppervlaktewater:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

187 M2.1.5_F05_nl_v2

of, als laatste hulpmiddel, een lozing met geregeld debiet naar het riolennet (2 l/ha.s), een tienjaren regenbui die een uur duurt Regen met een terugkeertijd van 10 jaar en een duur van één uur

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Volume te beheren water

Tuin

978 m²

0,3

8 m³

27 l/m² Het berekend volume is indicatief en moet exact bepaald worden geval per geval. Daarenboven houdt het geen rekening met een eventuele infiltratie in de bodem. Grondwater: Mobiliteit: -

Toegang en uitrustingen aangepast voor PBM (de voetpaden en wegen naar de tuin toe inbegrepen);

Fietsenstallingen voorzien aan de ingang van de tuin.

Klimaatfactoren: Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

De muur van de tuin behouden;

Het park ‘s nachts sluiten.

Materiële goederen: Erfgoed: Landschappen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

188 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 07 PILOOTPROJECT “CONTRAT DE MAILLES” Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Brussel Mobiliteit beoogt de plaatselijke mobiliteit te verbeteren Brussel Mobiliteit

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

0,00 € (buiten DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

189 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Volksgezondheid

Bodem

Natuur en biodiversiteit

Oppervlaktewater

Grondwater Hoeveelheid/Winnen van grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

190 M2.1.5_F05_nl_v2

Kwaliteit van het grondwater

Aan de Stephensonstraat opnieuw een statuut van plaatselijke openbare weg geven zal toelaten om het wegverkeer te verminderen en dus meer plaats te laten voor de zachte verplaatsingswijzen.

De vermindering van het verkeer maakt de voetgangersparcoursen aangenamer en veiliger. Op termijn zouden de inrichtingen kunnen toelaten om meer fysieke plaats te geven aan de voetgangers en de PBM.

D -

Plaatselijk autoverkeer: - impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken

/ -

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Door het verkeer te verminderen wordt de voor fietsers voorbehouden plaats belangrijker. Meer veiligheid voor de verplaatsingen per fiets.

Opnieuw een statuut van plaatselijke openbare weg geven betekent een herziening van het verkeersplan; minstens op schaal van de wijk. De doelstelling van het “contrat de mailles” is het verbeteren van de mobiliteit op plaatselijke schaal, de effecten zouden plaatselijk positief moeten zijn op voorwaarde dat men geen overdracht van het verkeer naar andere onaangepaste openbare wegen creëert. Volgens dit criterium zal het nodig zijn om een bredere visie te hebben dan enkel de Stephensonstraat. 191 M2.1.5_F05_nl_v2

Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten)

/ -

Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

0/+

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

Door de zachte verplaatsingswijzen aan te moedigen zal het project bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project is geen bron van bijkomende geluidshinder ten overstaan van de bestaande situatie. In tegendeel, door het verkeer te verminderen draagt het project bij tot de vermindering van de geluidsniveaus van het verkeer die werden vastgesteld in de Stephensonstraat. 192 M2.1.5_F05_nl_v2

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Verbeteren van het leefklimaat voor de buurtbewoners.

De activiteiten zijn compatibel met het bestaande geluidsmilieu.

Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Materiële goederen

Erfgoed

Landschappen

CONCLUSIE Het project “Pilootproject ‘contrat de mailles’” zal niet worden gefinancierd door het DWC vermits het een pilootproject van Brussel Mobiliteit in de perimeter betreft. Het heeft een band met het project 08 van de hub zachte mobiliteit.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

193 M2.1.5_F05_nl_v2

Het betreft het opzetten van een “contrat de mailles” door Brussel Mobiliteit, een nieuwe tool die beoogt om de plaatselijke mobiliteit te verbeteren, hier op schaal van de perimeter. De methodologie van deze tool moet nog worden bepaald en het DWC Stephenson is de kans om dit te doen ten opzichte van de mobiliteitsproblemen binnen de perimeter. Opnieuw een statuut van plaatselijke openbare weg geven aan de Stephensonstraat lijkt op het eerste zicht eerder relevant. Dit laat een betere verdeling toe van de openbare ruimte ten gunste van de zachte verplaatsingswijzen, meer veiligheid voor de verplaatsingen en het project verbetert het leefklimaat dankzij het verminderen van het verkeer. De verwezenlijking van het project zal moeten passen in een bredere visie dan enkel de as om zich ervan te verzekeren dat er geen overdracht van verkeer zal zijn naar onaangepaste straten. In dit kader zal ook moeten nagedacht worden over het parkeren. Het project verbetert de bestaande situatie via de vermindering van het verkeer en de geluidshinder veroorzaakt door de voertuigen. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche:

Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit: Oppervlaktewater: Grondwater: Mobiliteit: -

Een verplaatsingsplan ontwikkelen op schaal van de wijk om zich ervan te verzekeren dat het project geen verkeersoverdracht creëert;

Een luik voor het parkeren integreren in de bedenkingen.

Klimaatfactoren: Lucht:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

194 M2.1.5_F05_nl_v2

Geluidshinder en trillingen: Materiële goederen: Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

195 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 08A-B HUB DUURZAME MOBILITEIT & SENSIBILISATIE Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

Sensibilisatie voor duurzame mobiliteit Hub duurzame mobiliteit Duurzame mobiliteit - sensibilisatie

Gemeente Schaarbeek en parking.brussels

150 000,00 € 150 000,00 € 300 000,00 € (DWC)

Relevante onderwerpen

Score

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

196 M2.1.5_F05_nl_v2

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Volksgezondheid

Bodem

Natuur en biodiversiteit

Oppervlaktewater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

197 M2.1.5_F05_nl_v2

Grondwater Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

De inrichtingen geven meer plaats aan het lopen. De geplande sensibilisatie stimuleert en bevordert het stappen. Het project houdt rekening met de PBM en beoogt een betere toegankelijkheid.

Creatie van fietsbogen en fietsenstallingen. Plaatsen van fietsboxen op de openbare wegen. Sensibilisatie voor het fietsen. Band met de fietsinfrastructuren voorzien in het DWC en reeds bestaande (fietspad in de Van Schoorstraat). Meer veiligheid voor de verplaatsingen met de fiets

Openbaar vervoer: - toegang tot het openbaar vervoer - gewijzigde lijnen en haltes - bijkomende stroom op het OV

Plaatselijk autoverkeer:

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

Het project herwaardeert het gebruik van zachte verplaatsingswijzen, de gedeelde en vernieuwende mobiliteit. Een grotere plaats is toegemeten aan de zachte verplaatsingswijzen in de Van Schoorstraat die de modale transfert bevordert. Ontwikkeling van de alternatieve mobiliteit: uitleenpunt voor fietsen, gedeelde en elektrische autoâ&#x20AC;&#x2122;s.

Het project zal een impact hebben op het plaatselijk verkeer, de straten betrokken bij de hub zijn de plaatselijke openbare wegen die per definitie slechts een beperkt verkeer opvangen. 198 M2.1.5_F05_nl_v2

- impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten) Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

De voorgestelde alternatieven moeten en kunnen de wijzigingen in het verkeer compenseren.

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

0/+

Het project houdt de afschaffing van 5 parkeerplaatsen op de openbare weg in. Het opzetten van alternatieven waaronder gedeelde autoâ&#x20AC;&#x2122;s, moet de afgeschafte parkeerplaatsen compenseren. De impact op het parkeren kan als neutraal worden beschouwd.

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

Door de zachte verplaatsingswijzen te bevorderen zal het project bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Verbeteren van het leefklimaat voor de buurtbewoners.

De activiteiten zijn compatibel met het bestaande geluidsmilieu.

Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Materiële goederen

Erfgoed

Landschappen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Artistieke en ludieke activiteiten zullen een betere kwaliteit geven aan de openbare ruimte en deze hub zal een stadsanimatiedimensie met zich brengen.

200 M2.1.5_F05_nl_v2

CONCLUSIE De projecten “Hub duurzame mobiliteit & sensibilisatie” komen neer op een bedrag van 150 000,00 € elk, hetzij 300 000,00 € en zullen volledig gefinancierd worden door het DWC. Zij beogen samen met het toekomstig buurtantenne, een duurzame mobiliteitspool op te zetten in de perimeter, teneinde de alternatieve verplaatsingswijzen voor de auto te promoten. De idee om een hub voor mobiliteit te creëren laat toe om de alternatieven voor autosolisme in de wijk te herwaarderen. Het project dat in het hart van de perimeter zal gevestigd zijn, geeft een grote zichtbaarheid aan het gebruik van zachte verplaatsingswijzen en gedeelde mobiliteit. Het mobiliteitsaanbod dat zal gekoppeld zijn aan sensibilisatie- en communicatieacties, zal aantrekkelijk zijn voor de bewoners en zal (mettertijd) de mentaliteit en het gebruik laten evolueren. De hub werkt als een demonstrant die een waaier aan bijkomende oplossingen voorstelt om de verschillende behoeften van de bewoners te kunnen dekken. Het project verbetert, indirect, de bestaande situatie via het verminderen van het verkeer en de geluidshinder door de auto’s. Naast de impacts op de mobiliteit zal de hub animatie brengen naar de openbare ruimte. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit: Oppervlaktewater: -

In geval van bedenkingen over de bodembekleding, semi-doordringbare bekledingen gebruiken (vb.: alveole tegels, plaveien met grote voegen).

Grondwater: Mobiliteit:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

201 M2.1.5_F05_nl_v2

De uitrustingen en oplossingen aanpassen op ambitieuze wijze om de vraag te creëren via het aanbod. Eén gedeelde auto zou bij voorbeeld niet volstaan om te beantwoorden aan de behoeften van een of meerdere gezinnen. En groter aanbod zal gemakkelijker aanzetten tot de modale overstap van autosolisme naar meerdere alternatieven;

De mobiliteit kan voor 75% als gedrag en 25% als middelen worden bepaald (infrastructuren, vervoerswijzen) daarom zijn de communicatie en sensibilisatie fundamenteel om de mobiliteit te laten evolueren naar duurzamer gebruik; Het project integreert goed deze aanpak, het is aanbevolen om deze aspecten van het project te ontwikkelen;

Financiële montages type win/win opzetten met privé actoren van de mobiliteit of de energie voor de installatie van laadpalen, gedeelde auto’s … Vb.: in het project de installatie van laadpalen voorzien en vastleggen dat zij kunnen voorbehouden zijn voor gedeelde voertuigen type Drive Now, ZipCar… zodat deze actoren worden aangemoedigd om elektrische voertuigen neer te zetten in de wijk omdat de oplaadinfrastructuur voorhanden is.

Klimaatfactoren: Lucht: Geluidshinder en trillingen: Materiële goederen: Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

202 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 09A PALET TOOLS VOOR WONINGENRENOVATIES Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Financiering van posten voor de begeleiding van buurtbewoners en de follow-up van renovatieoperaties van beschadigde gebouwen RenovaS

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

390 000,00 € (DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

203 M2.1.5_F05_nl_v2

Huisvesting

0/+

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Tewerkstelling en economische activiteit

Het project zal toelaten om de kwaliteit van de beschadigde woningen te verbeteren, maar zal het aanbod niet versterken. Dit beantwoordt dus aan de behoeften van de perimeter. Dit project zal onmiddellijk jobs creëren maar over een periode die beperkt is tot de duur van het DWC. Dit project laat toe om een begeleidingsdienst voor de bevolking bij hun stappen voor renovatie te versterken.

Volksgezondheid

Bodem

Natuur en biodiversiteit -

Het project zal de beplantingen van de daken financieren wat een positieve impact zal hebben op het gewestelijk groene netwerk.

Oppervlaktewater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

204 M2.1.5_F05_nl_v2

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

205 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Door de energieprestaties van de slecht geĂŻsoleerde gebouwen te verbeteren zullen de operaties toelaten om het energieverbruik te verminderen.

Een verbetering van de energieprestaties van de bebouwingen zal bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

0/+

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder Geluidhinder en trillingen

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

206 M2.1.5_F05_nl_v2

dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen Materiële goederen Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Erfgoed

Landschappen -

Door de renovaties te financieren kan men voorzien dat de kwaliteit van de bestaande bebouwingen zal verbeteren.

CONCLUSIE Het project “Palet tools voor woningrenovaties” komt neer op een bedrag van 390 000,00 € en zal volledig gefinancierd worden door het DWC. De doelstelling is hier om de tools te leveren die nodig zijn voor de oplossing van de habitatproblemen (slechte kwaliteit van de woningen, weinig warmte-isolatie, enz.). Dit zal worden gedragen door RenovaS die, op schaal van de gemeente, beschikt over de vereiste ervaring op dit vlak en een gedetailleerde plaatselijke kennis. Het budget zal toelaten om de posten bij RenovaS te financieren gedurende 4 jaar, teneinde de structuur bij te staan voor het versterken van de diensten die aan de bevolking worden aangeboden. Omwille van het hoofddoel van renovatie en verbetering van de beschadigde bebouwingen in de perimeter, worden positieve impacts verwacht inzake de

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

207 M2.1.5_F05_nl_v2

kwaliteit van de woningen en het energieverbruik dat dankzij de isolatiewerken zal verminderen. In het algemeen moeten de woningen een kwalitatief leefklimaat bieden aan de bewoners en hen niet blootstellen aan het lawaai van weg- of spoorwegverkeer. De stille gevels moeten worden behouden en desgevallend moeten bij de renovaties akoestische beschermingen worden voorzien (akoestische isolatie, aangepaste beglazing). Dit project zal ook toelaten om aan de bevolking een vlottere toegang te geven tot technische begeleiding en aan RenovaS de kans geven om meer gezinnen te helpen. Anderzijds worden ook groendaken voorzien die een versterking van het groene netwerk in de stad zal meebrengen. De projectfiche slaat niet direct op de mobiliteit. Het lijkt belangrijk in het kader van het DWC om in het palet tools ook de beschikkingen te integreren die de duurzame mobiliteit bevorderen zoals gedeelde voertuigen in de gebouwen met parkings, laadpalen voor elektrische voertuigen en toegangen aangepast voor PBM en fietsers. Daarenboven moeten de gebouwen of woningen op termijn ook beveiligde fietsenstallingen integreren (2 fietsplaatsen per woning) in de nabijheid van de ingangen. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit: Oppervlaktewater: Grondwater: Mobiliteit: -

In het palet tools de beschikkingen integreren die de duurzame mobiliteit bevorderen: o

Integratie van gedeelde voertuigen in de gebouwen met parking,

Laadpalen voor elektrische voertuigen,

Toegangen aangepast voor PBM en fietsers,

Beveiligde fietsenstallingen integreren (2 fietsplaatsen per woning vĂŠlo) dichtbij de ingangen.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

208 M2.1.5_F05_nl_v2

KIimaatfactoren: -

Indien het potentieel ervoor aanwezig is, de installatie van dispositieven die hernieuwbare energie produceren beogen (niet onverenigbaar met een groendak). De ontwikkeling van hernieuwbar energie vormt een van de doelstellingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dat zich vertaalt via de maatregel 34: “Een gewestelijke strategie bepalen voor het ontwikkelen van hernieuwbare energieën” van het Plan Lucht-Klimaat-Energie.

Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

De kamers voorbehouden voor rust mogen niet blootgesteld zijn aan bronnen van geluidshinder;

Stille gevels bewaren;

Naargelang het geval bij de renovaties akoestische beschermingen voorzien (akoestische isolatie, aangepaste beglazing).

Materiële goederen: Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

209 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 09B RENOVATIE.VERHUUR Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Renovatie en sociaal verhuurbeheer van het privé verhuurpark Agence Schaerbeekoise Immobilière Sociale

Relevante onderwerpen

Score

Uitdrukking van de impact

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

495 00,00 € (DWC)

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project stelt voor om overeenkomsten met privé-verhuurders op te zetten voor de renovatie en het verhuren van hun woning. Er zou dus een verschuiving zijn van privé-huurwoningenaanbod naar sociale 210 M2.1.5_F05_nl_v2

Tewerkstelling en economische activiteit

0/+

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

woningen. Het aanbod aan woningen zou niet toenemen maar het project zou beantwoorden aan de behoefte aan sociale woningen in de perimeter. Daarnaast zal het project ook de verbetering van de woningen en gebouwen die in verhuurbeheer worden genomen beogen. De kwaliteit van het residentieel park zal dus verbeteren. Het project zal ½ gelijkwaardig voltijdse job financieren voor een beperkte duur.

Volksgezondheid

Bodem

Natuur en biodiversiteit

Oppervlaktewater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

211 M2.1.5_F05_nl_v2

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

212 M2.1.5_F05_nl_v2

Plaatselijk autoverkeer: - impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten) Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

0/+

Via renovatieoperaties zal het project de energieprestaties van de woningen en gebouwen verbeteren. Dit zal dus bijdragen tot een vermindering van het energieverbruik.

Een verbetering van de energieprestaties van de bebouwing zal bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

213 M2.1.5_F05_nl_v2

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Materiële goederen

Erfgoed

Landschappen -

Door de renovaties te financieren kan men voorzien dat de kwaliteit van de bestaande bebouwing zou verbeterd worden.

CONCLUSIE Het project “Renovatie. Verhuring” komt neer op een bedrag van 495 000,00 € en zal volledig gefinancierd worden door het DWC.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

214 M2.1.5_F05_nl_v2

Dit project bestaat uit het opstellen van een beheerovereenkomst tussen het “Agence Schaerbeekoise Immobilière Sociale (ASIS)” en de privé-eigenaars-verhuurders. ASIS zal zich bezighouden met het huurbeheer van de goederen door er sociale woningen van te maken, de doorstorting van de huurgelden aan de eigenaars te verzekeren en de werken ten laste te nemen. Het aanbod aan woningen zal dus niet vermeerderen maar wel veranderen, vermits de privé-huurwoningen overgaan in sociale huurwoningen. Anderzijds houdt het Project ook een doelstelling van renovatie en verbetering van de habitat in, naar het voorbeeld van project 09A. Deze operatie beantwoordt dus aan de grote behoefte aan sociale woningen die in de perimeter werd vastgesteld. De kwaliteit van de woningen en hun energieprestaties zullen verbeteren. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit: Oppervlaktewater: Grondwater: Mobiliteit: Klimaatfactoren: -

Lucht: Geluidshinder en trillingen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

215 M2.1.5_F05_nl_v2

Materiële goederen: Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

216 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 10 PROJECTENAANVRAAG “VERFRAAID STEPHENSON” Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Projectenaanvraag voor de kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte en de netheid RenovaS

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

170 000,00 € (DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

217 M2.1.5_F05_nl_v2

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Volksgezondheid

Bodem

Natuur en biodiversiteit -

Eén van de ambities is het financieren van projecten voor de lichte beplanting van de openbare ruimte in de perimeter om zo de aanwezigheid van de natuur in de stad te versterken.

Oppervlaktewater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

De projecten voor co-creatie rond het thema water en het beheer van de overstromingen zullen in het kader van dit project gefinancierd worden.

218 M2.1.5_F05_nl_v2

Grondwater Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

219 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Lucht

Geluidhinder en trillingen

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

220 M2.1.5_F05_nl_v2

Materiële goederen -

Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

De sensibilisatieprojecten voor de problematiek van het afval zullen gefinancierd worden.

Erfgoed

Landschappen -

Projecten voor de herwaardering van de architectuur zullen gefinancierd worden. Projecten voor de verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte zullen gefinancierd worden.

CONCLUSIE Het project “Projectenaanvraag Verfraaid Stephenson” komt overeen met een bedrag van 170 000,00 € en zal volledig worden gefinancierd door het DWC. Deze projectenaanvraag beoogt de projecten te financieren voor de verbetering van de kwaliteit van de beschadigde openbare ruimte in de perimeter, meer bepaald via beplantingsoperaties, en de verbetering van het afvalbeheer. Indirecte positieve impacts worden dus verwacht voor deze criteria, evenals voor de herwaardering van de bebouwingen wat ook deel uitmaakt van de ambities. Men dient echter op te merken dat de effecten van dit project zullen afhangen van de voorstellen die worden ingediend door de verenigingen, bewonerscollectieven, enz.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

221 M2.1.5_F05_nl_v2

AANBEVELINGEN Geen aanbevelingen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

222 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 11 PROJECTENAANVRAAG “DE JONGEREN VAN DE WIJK” Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Projectenaanvraag voor de organisatie van culturele, sportieve en sociale activiteiten voor de jongeren van de wijk. Renovas

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

500 000,00 € (DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

223 M2.1.5_F05_nl_v2

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

De culturele, sociale en sportieve activiteiten zullen gefinancierd worden.

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Dit project zal hoofdzakelijk toelaten om de toe-eigening van de openbare ruimten van de wijk door de jongeren te verbeteren door hen te betrekken bij het proces van co-creatie en door hen gevarieerde activiteiten te bieden.

Bodem

Natuur en biodiversiteit

Oppervlaktewater

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

224 M2.1.5_F05_nl_v2

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

225 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Lucht

Geluidhinder en trillingen

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

226 M2.1.5_F05_nl_v2

Materiële goederen Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Erfgoed

Landschappen

CONCLUSIE Het project “Projectenaanvraag voor projecten voor de Jongeren van de wijk” komt overeen met 500 000,00 € en zal volledig worden gefinancierd door het DWC. Deze projectenaanvraag beoogt de activiteitenprojecten te financieren die bestemd zijn voor de jongeren en die plaatsvinden in de openbare ruimte. Een sterker aanbod wordt dus verwacht. Het zal toelaten om meer bepaald de sociale interacties tussen de jongeren te bevorderen en de toe-eigening van de openbare ruimten te vergemakkelijken via het proces van co-creatie, in het kader van de inrichting van het nieuwe park. Men dient echter te noteren dat de effecten van dit project zullen afhangen van de voorstellen die worden ingediend door de verenigingen, bewonerscollectieven, enz.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

227 M2.1.5_F05_nl_v2

AANBEVELINGEN Geen aanbeveling.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

228 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 12A PARTICIPATIEF BUDGET EN BURGERPANEL Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

n.b.

Relevante onderwerpen

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI) 170 000,00 € (DWC)

Score

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

229 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Volksgezondheid

De inwerkingstelling van een participatief budget zal aan de bewoners toelaten om actief bij te dragen tot de inrichting van de wijk. Zo zal de toe-eigening van het grondgebied verbeterd worden.

Bodem

Natuur en biodiversiteit

Oppervlaktewater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

230 M2.1.5_F05_nl_v2

Grondwater Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

231 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Lucht

Geluidhinder en trillingen

Materiële goederen Afvalbeheer

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

232 M2.1.5_F05_nl_v2

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Erfgoed

Landschappen

CONCLUSIE Het project “Participatief budget & burgerpanel” komt overeen met een bedrag van 170 000,00 € en zal volledig worden gefinancierd door het DWC. De projectfiche bevat geen enkele informatie. Men verwacht echter dat het inwerkingstellen van een participatief budget aan de bewoners van de wijk zal toelaten om beter betrokken te worden bij de herwaardering van hun wijk en zo een toe-eigening van de ontwikkelde projecten bevorderen. AANBEVELINGEN Geen aanbeveling.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

233 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 12B PROJECTENAANVRAAG “SAMENLEVEN” Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Projectenaanvraag voor sociale cohesie RenovaS

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI) 500 000,00 € (DWC)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

234 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Projecten die beogen om de sociale banden, de bezetting van de openbare ruimte, de drugsproblemen, enz. te verbeteren, zullen gefinancierd worden. Er worden dus positieve impacts op het welzijn en de sociale cohesie verwacht.

Bodem

Natuur en biodiversiteit

Oppervlaktewater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

235 M2.1.5_F05_nl_v2

Grondwater Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

236 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Stadshitte-eiland

Wind

Lucht

Atmosferische verontreinigende stoffen

Lucht

Klimaatfactoren

Energie

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

237 M2.1.5_F05_nl_v2

Geurhinder

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Erfgoed

Landschappen

CONCLUSIE Het project “Projectenaanvraag Samenleven” komt overeen met een bedrag van 500 000,00 € en zal volledig worden gefinancierd door het DWC. Deze projectenaanvraag beoogt operaties voor sociale cohesie met diverse dimensies te financieren: sociale banden (tussen verschillende generaties, seksen, culturele), problemen in verband met drugs, gemengdheid van stedelijke functies van de openbare ruimte, toegankelijkheid voor PBM, enz. Positieve impacts op het welzijn van de bevolking worden dus verwacht via deze projecten. Men dient echter te noteren dat de effecten van dit project zullen afhangen van de voorstellen die worden ingediend door de verenigingen, bewonerscollectieven, enz.. AANBEVELINGEN Geen aanbeveling.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

238 M2.1.5_F05_nl_v2

EVLUATIEFICHE 13 SOCIO-PROFESSIONELE INSCHAKELING, VERGROENING VAN DE WIJK Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Socio-professionele inschakeling rond de thematieken beplanting/groene ruimten Jeunes Schaerbeekois au Travail (JST)

Relevante onderwerpen

Score

Uitdrukking van de impact

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

450 000,00 € (DWC)

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

239 M2.1.5_F05_nl_v2

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

0/+

Door werkzoekenden de mogelijkheid te bieden om een opleiding te krijgen op het vlak van landschap en beheer van groene ruimten, zal het project hun professionele inschakeling vergemakkelijken.

Volksgezondheid

Bodem

Natuur en biodiversiteit -

Door het beplanten van daken en gevels zal het project het groene netwerk en de aanwezigheid van de natuur in de stad versterken.

Oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

Door de lozing van regenwater in de riolen te vermijden zal de oplossing van verontreinigende stoffen in het afvalwater verminderen en zo de behandeling ervan door de zuiveringsstations vergemakkelijken.

240 M2.1.5_F05_nl_v2

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

0/+

Overstromingsrisico’s

0/+

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

De beplante daken en gevels zullen een deel van het regenwater opslorpen. De impact inzake de vermindering van het afvloeien zal variëren naargelang de aard van de beplanting (dikte van het substraat). In geval van de installatie van intensieve groendaken (dik substraat) zal het opslaan van regenwater bijdragen tot een vermindering van de intensiteit van de overstromingsrisico’s.

Grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

241 M2.1.5_F05_nl_v2

- bijkomende stroom op het OV -

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al

Lucht

Geluidhinder en trillingen

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

242 M2.1.5_F05_nl_v2

dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen Materiële goederen Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Erfgoed

Landschappen

CONCLUSIE Het project “socio-professionele inschakeling” komt overeen met een bedrag van 450 000,00 € en zal volledig worden gefinancierd door het DWC. De doelstelling is hier om, via JST, opleidingen voor te stellen aan de talrijke en in het bijzonder aan de jonge werkzoekenden in de perimeter. De personen die opgenomen worden in het proces zullen de kans krijgen om te werken aan de beplanting van gebouwen (daken, gevels) en het onderhoud van groene ruimten. Dit project zal dus aan personen die moeilijk werk vinden de kans geven om technische vaardigheden te verwerven op het domein van groene ruimten, om hen zo te helpen om een job te vinden. Daarenboven wordt, dankzij de beplantingsoperaties die in dit kader worden uitgevoerd op gebouwen in de perimeter, een versterking van het gewestelijk groene netwerk

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

243 M2.1.5_F05_nl_v2

verwacht. De beplantingsoperaties op de gebouwen zullen ook een origineel stadslandschap bieden, en bovenop de andere projecten die een beplantingswerk inhouden (projectenaanvraag “verfraaid Stephenson”, park, opening van de tuin van het klooster), een groen canvas voorspellen dat geïntegreerd wordt in het stadslandschap. AANBEVELINGEN Geen aanbeveling.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

244 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE 14 WIJKANTENNE Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Pilotage en coördinatie n.b.

Relevante onderwerpen

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI) 1 486 842,11 € (DWC)

Score

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

245 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Volksgezondheid

Bodem

Natuur en biodiversiteit

Oppervlaktewater

Grondwater Hoeveelheid/Winnen van grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

246 M2.1.5_F05_nl_v2

Kwaliteit van het grondwater

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

247 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Lucht

Geluidhinder en trillingen

Materiële goederen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

248 M2.1.5_F05_nl_v2

Erfgoed Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Landschappen

CONCLUSIE Het project “Wijkantenne” komt overeen met een bedrag van 1 486 842,11 € en zal volledig gefinancierd worden door het DWC. Dit project betreft enkel de financiering van de follow-upopdracht van de uitvoering van het programma van het DWC. AANBEVELINGEN Geen aanbeveling.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

249 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R1 UITBREIDING VAN DE LUSTRERIE + CO-WORKING Geplande acties:

Geplande bouwheer:

Verbouwing van een residentieel gebouw tot een handelszaak op de gelijkvloerse verdieping en opslagplaats binnen een huizenblok in een gemengd programma met woningen, een vergroot centrum voor ondernemingen en een tuin Gemeente Schaarbeek, La Lustrerie

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Totaal post €

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

4 208 302,39 € (reserve)

250 M2.1.5_F05_nl_v2

Relevante onderwerpen

Score

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

D -

Tewerkstelling en economische activiteit Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Bevolking

Het project verduidelijkt niet of de oppervlakte voorbehouden voor de woningen zal vergroot worden, maar het gebouw waarin zij worden ondergebracht aan de straatkant zal gerenoveerd worden. De woningen zullen dus minstens qua kwaliteit verbeterd worden. De site zal de Lustrerie onderbrengen op een grotere oppervlakte dan heden. Deze firma biedt lokalen en diensten voor beginnende ondernemers. Een positieve impact wordt dus verwacht vermits de personen faciliteiten ter beschikking krijgen om economische activiteiten te ontwikkelen. Het project laat niet het behoud van de handelszaak Brico Pala hier toe. Het wordt niet verduidelijkt of dit zal verplaatst worden of dat haar activiteit zal stoppen, maar men verwacht toch een verlies aan handelsactiviteit binnen de perimeter. Het aanbod aan diensten voor de creatie van ondernemingen wordt behouden in de perimeter en krijgt nog een grotere oppervlakte.

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Bodem Kwaliteit

Bodembestemming

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

De percelen zijn niet opgenomen in de inventaris van de staat van de bodem, wat betekent dat men geen verontreiniging vermoedt. Geen verkenning van de staat van de grond of beheeroperatie zal ten laste zijn van de verkoper.

251 M2.1.5_F05_nl_v2

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

0/+

I -

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

0/+

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Overstromingsrisico’s

Door de lozing van regenwater in de riolen te verminderen zal het project het oplossen van verontreinigende stoffen in het afvalwater verminderen en de behandeling ervan door de zuiveringsstations vergemakkelijken. Door een tuin in te richten binnen een huizenblok zal het project de bodemafdekking verminderen (het binnenterrein van het huizenblok is heden volledig afgedekt), het project zal de infiltratie van regenwater vergemakkelijken en het afvloeien verminderen. Een vermindering van het afvloeien zal bijdragen tot het beheersen van de overstromingsrisico’s.

Grondwater

Mobiliteit Modale indeling / delen van de openbare ruimte: - deel van de openbare ruimte voor de zachte verplaatsingswijzen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

/ -

De creatie van ongeveer 1 400 m² woningen en ruimten voor co-working heeft geen gevolgen voor het delen van de openbare ruimte en de modale indeling. Het project creëert niet direct nieuwe verbindingen. 252 M2.1.5_F05_nl_v2

- afzonderlijke of gedeelde openbare ruimte tussen de verplaatsingswijzen - gemakkelijkheid en kwaliteit van de verbindingen tussen de vervoerswijzen Voetgangersverplaatsingen: - creatie van nieuwe parcoursen, kwaliteit van de parcoursen, tijd van de parcoursen, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - veiligheid voor het stappen

0/+

Fietsersverplaatsingen: - nieuwe fietspaden, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - Fietsenstallingen -

0/+

I -

De nabijheid van de tram (in de Gallaitstraat) maakt het traject naar het openbaar vervoer leesbaar en kwaliteitsvol.

Het project heeft een beperkte impact op het plaatselijk verkeer; het nieuwe gebouw gaat gepaard met een beperkte bijkomende stroom voertuigen (ongeveer 10 à 15 woningen) maar op een openbare weg die regelmatig verzadigd is.

0/-

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project heeft geen directe impact op de bestaande en geplande voetgangersverplaatsingen. De directe toegang tot de Gallaitstraat is positief voor het bevorderen van het stappen en het gebruik van het openbaar vervoer (naar de trams toe). Het project heeft geen directe impact p de bestaande en geplande fietsersverplaatsingen. De toegang is georiënteerd naar het fietspad van de Gallaitstraat, het fietsen wordt dus bevordert. Het project zou het gebruik van de fiets moeten vergemakkelijken door in de nabijheid van de ingang van het gebouw fietsenstallingen te creëren.

Het project voorziet geen parkeerplaatsen in situ. Het project zal de druk op het parkeren op de openbare weg lichtjes vermeerderen. 253 M2.1.5_F05_nl_v2

- risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

0/+

De renovatie zal toelaten om het energieverbruik te verminderen door de economische en beter geïsoleerde gebouwen.

De verbetering van de energieprestaties zal indirect kunnen bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/+

Het project is geen bijkomende bron van geluidshinder ten overstaan van de bestaande situatie inzake de woningfunctie. De activiteiten van het type co-working worden als compatibel beschouwd met de woningfunctie.

De woningen zijn compatibel met het geluidsmilieu omdat de stille kamers niet georiënteerd zijn naar de Gallaitstraat en de tram.

Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van de afvalproductie.

Materiële goederen Afvalbeheer Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

254 M2.1.5_F05_nl_v2

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Het project zal een circulaire werf zijn.

Erfgoed

Landschappen

CONCLUSIE Het project “Uitbreiding van de Lustrerie + co-working” is een reserveproject. Het zal enkel worden uitgevoerd indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden. Dit project voorziet de renovatie van een gebouw dat een magazijn voor materialen en materieel evenals woningen en opslagplaatsen binnen een huizenblok onderbrengt. Een groot deel van de site zal voorbehouden worden voor de Lustrerie, die ruimten en ondersteuning voorstelt voor de creatie van activiteiten (ondernemingsschap, start-ups). Het gebouw aan de straatkant zal worden gerenoveerd en behouden voor woningen. De woningen zullen compatibel zijn met het bestaande geluidsmilieu. Daar de Gallaitstraat is blootgesteld aan verkeers- en tramlawaai, zullen de woningen worden uitgerust met een akoestische bescherming. De ruimten voor de co-working zijn compatibel met de woningen van het project. Het aanbod aan diensten voor de ondernemers zal worden verbeterd met meer oppervlakte om hen op te vangen. Indirect zal de economische activiteit genieten van een positieve impact via de toegevoegde hulp. Men dient echter te noteren dat de evaluatiefiche niet aangeeft wat er zal gebeuren met de winkel Brico Pala, maar het project neemt hem niet op in haar programmatie. De nieuwe woningen en ruimten voor co-working gaan gepaard met een relatief beperkte bijkomende verkeersstroom. De ligging van de site is gunstig voor het ontwikkelen van zachte verplaatsingswijzen en omwille van de nabijheid van het fietspad in de Gallaitstraat en de geplande zachte assen. Plaatsen aangepast voor fietsen, bakfietsen zullen moeten voorzien worden om het gebruik van zachte verplaatsingswijzen aan te moedigen. Daarenboven zou de ligging in de nabijheid van het openbaar vervoer (tramlijn Gallaitstaat) moeten bijdragen tot het verminderen van de behoefte aan parkeerplaatsen maar het project zal alles in het werk moeten stellen om de zachte verplaatsingswijzen aan te moedigen.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

255 M2.1.5_F05_nl_v2

Anderzijds wordt de creatie van een tuin binnen het huizenblok voorzien, wat zal toelaten om de afdekking van deze ruimte te verminderen en dus de infiltratie van regenwater ter plaatse mogelijk maken, wat een indirecte impact zal hebben op de overstromingsrisico’s en het afvalwaterbeheer AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: -

Indien het project een infiltratiesysteem voor regenwater integreert, zich ervan verzekeren dat de onderliggende grond niet verontreinigd is, anders zouden er risico’s bestaan voor een verspreiding van de verontreinigende stoffen in het grondwater.

Natuur en biodiversiteit: -

Een plantendimensie integreren in het project (groendak en, indien mogelijk, beplante gevels) om de aanwezigheid van de natuur in de stad te vermeerderen.

Oppervlaktewater: -

Een systeem voorzien voor het recupereren van regenwater voor een optimale dekking (90 à 100 %) van de behoeften van de gebouwen (sanitaires, onderhoud, enz.) zoals uitgelegd in het dossier Hergebruik van Hemelwater, en niet door zich enkel te baseren op de voorschriften van het GSV (33 l/m² horizontaal dakoppervlak);

Bovenop het recupereren van regenwater een systeem voor de recyclage van grijs water integreren in het project (hergebruik van water van douches, wasmachines, enz.), voor de sanitaires);

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Volume te beheren water

Gebouwen

500 m²

14 m³

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

256 M2.1.5_F05_nl_v2

27 l/m²

Binnenterrein huizenblok

300 m²

0,3

3 m³

Het berekend volume is indicatief en moet exact bepaald worden geval per geval. Daarenboven houdt het geen rekening met een eventuele infiltratie in de bodem. Grondwater: Mobiliteit: -

De toegang tot het gebouw moet aangepast zijn voor PBM;

Zo dicht mogelijk bij de ingang een parkeerruimte voorzien voor fietsen, bakfietsen en elektrische fietsen op basis van een ratio van 2 plaatsen per woning;

Gelegenheid bieden aan de partner die de woningen zal ontwikkelen om een aanbod voor te stellen van gedeelde auto’s enkel voor de bewoners of buren: 5 gedeelde voertuigen kunnen de behoeften van 15 gezinnen opvangen;

Het gebruik van zachte verplaatsingswijzen aanmoedigen rekening houdend met de nabijheid van fietspaden en openbaar vervoer.

Klimaatfactoren: -

Lucht: Geluidshinder en trillingen: Materiële goederen: -

Indien het gebouw binnen het huizenblok wordt afgebroken om opnieuw te worden heropgebouwd, een polyvalent gebouw optrekken dat andere bestemmingen kan krijgen die geen grote werken vereisen.

Erfgoed:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

257 M2.1.5_F05_nl_v2

Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

258 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R2 ZACHTE VAN SCHOORSTRAAT Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Herinrichting van gevel tot gevel van de Van Schoorstraat als zachte straat Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen -

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

426 751,88 € (reserve)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

259 M2.1.5_F05_nl_v2

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Bodem

Kwaliteit

Bodembestemming

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Door van deze straat een zachte as te maken zal de veiligheid van de gebruikers verbeterd worden. De herinrichting van de straat zal, in verband met het project 04 van het Stephensonplein, een rustig parcours bieden naar het plein en het park.

Oppervlaktewater

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

260 M2.1.5_F05_nl_v2

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

Openbaar vervoer: - toegang tot het openbaar vervoer - gewijzigde lijnen en haltes

D -

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project verbetert de situatie op het vlak van openbare ruimte voorbehouden voor zachte verplaatsingswijzen. Het project bevordert in verband met de projecten voor de hub mobiliteit, het Stephensonplein en het park, de modale overgang naar stappen en fietsen op een beveiligde manier. De verbindingen en parcoursen worden leesbaarder met een zachte continuïteit tussen deze projecten. De parcoursen zijn niet nieuw maar wel verbeterd en bieden meer ruimte, minder obstakels en meer veiligheid. De leesbaarheid van de parcoursen is verbeterd, de lopers moeten niet over smalle voetpaden doorlopen. Deze verbinding laat dan toe om de binnenkanten van wijken beter aan te sluiten op de projecten van het DWC. Creatie van fietsinrichtingen (fietspad of gedeelde straat met voorrang voor fietsen). Beveiligde parcoursen voor de fietsers door de vermindering van de verkeersstroom. Het project heeft geen directe effecten op het openbaar vervoer. Onrechtstreeks, door het bevorderen van voetgangers- en fietsparcoursen op deze as, draagt het project bij tot een betere en aantrekkelijkere toegang tot het openbaar vervoer. 261 M2.1.5_F05_nl_v2

- bijkomende stroom op het OV

Plaatselijk autoverkeer: - impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken

Klimaatfactoren

0/-

Het project wijzigt het plaatselijk verkeer door een zachte as te creëren die de voorrang geeft aan fietsers en voetgangers. De voertuigen worden vertraagd in hun parcours maar dit kan als een negatief effect worden beschouwd.

Het project, gelegen op een secundaire weg is zonder voorwerp voor het gewestelijk verkeer.

Het project veroorzaakt (ongetwijfeld) de afschaffing van een zeker aantal parkeerplaatsen wat objectief gezien deze behoefte verschuift naar andere openbare wegen.

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

0/+

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Door de zachte mobiliteiten aan te moedigen draagt het project bij tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

262 M2.1.5_F05_nl_v2

Geluidhinder en trillingen

De verwezenlijking van een zachte as betekent een vermindering van de stroom voertuigen en dus een vermindering van de geluidshinder die ermee gepaard gaat. Het betreft een reële verbetering ten overstaan van de bestaande situatie

Volledige compatibiliteit.

Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van de afvalproductie.

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/+

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Materiële goederen Afvalbeheer

Het project zal een circulaire werf zijn.

Erfgoed

Landschappen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

De kwaliteit van de openbare ruimte zal verbeterd worden door de ludieke en artistieke interventies, evenals door een algemene herstelling van de straat. 263 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadslandschap

Het project biedt de mogelijkheid voor een kwalitatieve continuïteit van de openbare ruimten vanaf de Paviljoenstraat naar het park op de terreinen van Infrabel.

CONCLUSIE Het project “Zachte Van Schoorstraat” is een reserveproject. Het zal slechts uitgevoerd worden indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden. Het betreft hier een volledige herinrichting van gevel tot gevel van de Van Schoorstraat teneinde er een zachte straat van te maken. Het project vindt haar betekenis vanuit een mobiliteitsstandpunt en beantwoordt aan de grote uitdagingen van de wijk voor het vergemakkelijken van de zachte wegen. Van de Van Schoorstraat een straat maken met voorrang voor de zachte verplaatsingswijzen laat toe om een zachte “verticale kolom” te creëren in de perimeter. Deze as is zelf verbonden met het Stephensonplein, het park en de hub mobiliteit die evenveel projecten van het DWC zijn. Dit project geeft een sterke boodschap voor het opnieuw bedenken van het delen van de openbare ruimte ten bate van de plaatselijke gebruikers per fiets of te voet. In geval van afschaffing van parkeerplaatsen, is het mogelijk om antwoorden te bieden door de andere verplaatsingswijzen aan te moedigen, door te bedenken dat de gebruikers van “morgen” minder autolosist zullen zijn. Het zijn elementen die herwaardeerd worden in het project hub mobiliteit. Dankzij de uitvoering van dit project zou de kwaliteit van de openbare ruimte van deze straat moeten verbeteren, onder meer door de geplande ludieke en artistieke interventies. Door meer ruimte voor te behouden voor de actieve verplaatsingen, zal het project ook de veiligheid ervan bevorderen. Daarenboven laat de vermindering van het wegverkeer toe om het geluidsmilieu van de betrokken straten en bebouwingen te verbeteren. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

264 M2.1.5_F05_nl_v2

Een beplanting toevoegen aan een straat die heden volledig afgedekt is zal, naast het steeds positief versterken van de aanwezigheid van de natuur in de stad, ook toelaten om de rust terug te brengen in de as, de weg te wijzen naar het Stephensonplein en het park en zal de aanzet te geven tot een groen net naar de kloostertuin.

Oppervlaktewater: -

Een doordringbaarheidscoëfficiënt hoger dan 18% beogen voor de site van het project door het gebruik van (semi) doordringbare bekledingen zodra dit mogelijk is (vb.: alveole tegels, plaveien met grote voeg);

Het oppervlaktewater ligt waarschijnlijk dicht onder de grond in deze zone dus zou de infiltratie van het water moeilijk kunnen zijn, zelfs afgeraden. Het zal nodig zijn om:

specifieke studies uit te voeren (controle van het niveau van de massa en de doordringbaarheid van de grond);

andere systemen overwegen en meer bepaald de fytozuivering (zuiveren van het water door planten).

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Volume te beheren water

Gebouwen

1850 m²

50 m³

27 l/m² Het berekend volume is indicatief en moet exact bepaald worden geval per geval. Daarenboven houdt het geen rekening met een eventuele infiltratie in de bodem. -

Indien de bodembekledingen worden heraangelegd, semi-doordringbare bekledingen gebruiken (vb.: alveole tegels, plaveien met brede voegen). Dit zou het volume te beheren afvloeiingswater kunnen verminderen;

De inrichtingen verbinden met deze van het Stephensonplein om een complementariteit van de dispositieven voor het waterbeheer toe te laten maar ook om het concept van stadsrivieren aan te snijden.

Grondwater: Mobiliteit: -

Uitrustingen voorzien voor het parkeren van fietsen op regelmatige afstand in de ontwikkelde as (type fietsboxen/ cycloparking);

De inrichtingen moeten aangepast zijn voor PBM (in dit geval moeten de inrichtingen het parkeren beletten maar het verkeer toelaten voor PBM);

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

265 M2.1.5_F05_nl_v2

De bevolking begeleiden voor de alternatieven op het autogebruik en op de parkeerbehoeften;

Plaatsen voorbehouden voor leveringen voorzien of zelfs kiss&ride plaatsen

Klimaatfactoren: -

Bekledingen verkiezen in lichte tinten om het stadshitte-eiland dat te wijten is aan de absorptie van warmte door donkere materialen te verminderen;

Economische en duurzame verlichtingsdispositieven verkiezen zoals deze voorgesteld door het Gewestelijk Lichtplan.

Lucht: Geluidshinder en trillingen: Materiële goederen: -

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

266 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R3 THEATER VAN SCHOOR Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Opening en renovatie van het theater Van Schoor

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

Renovatie van een gebouw langs de straatkant Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

3 707 970,32 € (reserve)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

267 M2.1.5_F05_nl_v2

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Het residentieel gebouw langs de straatkant zal worden gerenoveerd en zal haar residentiĂŤle functie behouden met een aanbod van 7 woningen. Het huidig aantal woningen is niet gekend. Het gebouw werd zonder vergunning opgedeeld in appartementen. Het is mogelijk dat deze woningen zelfs niet de minimumcomfortregels naleven. Een verbetering van de kwaliteit van de woningen wordt dus verwacht. Het project voorziet om aan het theater een nieuwe bestemming als openbare uitrusting te geven maar het is in deze fase nog niet bekend van welke aard. Men verwacht echter wel een versterking van het aanbod.

Volksgezondheid

Bodem -

Geen van de percelen is opgenomen in de inventaris van de staat van de bodem. Geen verkenning van de staat van de bodem noch enige behandelingsoperatie zal ten laste vallen van de verkoper.

Natuur en biodiversiteit

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

268 M2.1.5_F05_nl_v2

Oppervlaktewater Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

/ -

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

De creatie van 7 woningen en de renovatie van het theater als wijkuitrusting hebben geen effect op het delen van de openbare ruimte en de modale indeling. Het project creëert niet rechtstreeks een nieuwe verbinding.

Het project heeft geen directe impact op de bestaande en geplande voetgangersverplaatsingen. De directe toegangen tot de Van Schoorstraat en de nabijheid van de hub mobiliteit en het park (indien deze projecten worden uitgevoerd) zullen sterke punten zijn ter bevordering van het lopen. Het project heeft geen directe impact op de bestaande en geplande fietsersverplaatsingen.

269 M2.1.5_F05_nl_v2

0/-

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

De directe toegangen tot de Van Schoorstraat en de nabijheid van de hub mobiliteit en het park (indien deze projecten worden uitgevoerd) zullen sterke punten zijn ter bevordering van het fietsen. Het project zal het gebruik van fietsen vergemakkelijken door fietsenstallingen te creëren in de nabijheid van de ingang van het gebouw.

- Het project voorziet geen parkeerplaatsen in situ. - Het project zal de druk op het parkeren op de openbare weg lichtjes vermeerderen (7 woningen).

De renovatie zal toelaten om het energieverbruik te verminderen door de economische en beter geïsoleerde gebouwen. 270 M2.1.5_F05_nl_v2

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder

0/+

De verbetering van de energieprestaties zal indirect kunnen bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen

Het project is geen bijkomende bron van geluidshinder ten overstaan van de bestaande situatie voor wat de woningfunctie betreft. Naargelang het toekomstig gebruik van het theater zou het altijd nodig kunnen zijn om een beheermiddel op te zetten voor de beperking van de indirecte geluidsoverlast ‘s avonds.

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

De woningen zijn compatibel met het geluidsmilieu.

0/+

Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van de afvalproductie

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Materiële goederen Afvalbeheer

Het project zal een circulaire werf zijn.

Erfgoed

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

271 M2.1.5_F05_nl_v2

Landschappen -

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

De renovatie van de gebouwen, en vooral het gebouw langs de straatkant, zal de kwaliteit van het gebouwenstramien verbeteren.

CONCLUSIE Het project “Theater Van Schoor” is een reserveproject. Het zal slechts uitgevoerd worden indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden. Het theater dat heden gebruikt wordt als opslagruimte, is daarenboven niet zichtbaar vanaf de straat. Langs de straatkant bevindt zich een gebouw dat onwettelijk is opgedeeld in een ongekend aantal appartementen. Het project voorziet hier de renovatie van de gebouwen. Het theater zal omgebouwd worden tot een openbare uitrusting waarvan de aard in deze fase nog niet duidelijk is. Een nieuwe uitrusting zou dus aan de bevolking worden geboden binnen de perimeter en een ruimte met een interessante architecturale waarde zal worden herwaardeerd. Het residentieel gebouw zal ook worden gerenoveerd om 7 kwalitatieve en betaalbare woningen te bieden. In het algemeen zal de renovatie van de gebouwen de kwaliteit van het bouwstramien binnen de perimeter verbeteren. De nieuwe woningen gaan gepaard met een beperkte bijkomende verkeersstroom. De ligging van de site is gunstig voor de ontwikkeling van zachte verplaatsingswijzen omwille van de nabijheid van de projecten van het DWC op het vlak van mobiliteit (HUB, Stephensonplein, park en zelfs de zachte Van Schoorstraat). Aangepaste plaatsen voor de fietsen, bakfietsen zullen talrijk moeten worden voorzien. De woningen zijn compatibel met het bestaande geluidsmilieu. Een aangepast beheer (uurroosters, soort activiteiten) zal ter plaatse moeten opgezet worden voor het gebruik van het huidig theater om de mogelijke overlast ’s avonds te beperken. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

272 M2.1.5_F05_nl_v2

Een plantendimensie toevoegen aan het project (groendak en, indien mogelijk, beplante gevels) om de aanwezigheid van de natuur in de stad te vermeerderen.

Oppervlaktewater: -

Een systeem voorzien voor het recupereren van regenwater voor een optimale dekking (90 à 100 %) van de behoeften van de gebouwen (sanitaires, onderhoud, enz.) zoals uitgelegd in het dossier “Hergebruik van Hemelwater”, en niet door zich enkel te baseren op de voorschriften van het GSV (33 l/m² horizontaal dakoppervlak);

Bovenop het recupereren van regenwater een systeem voor de recyclage van grijs water integreren in het project (hergebruik van water van douches, wasmachines, enz.) voor de sanitaires)).

Grondwater: Mobiliteit: -

Toegang tot het gebouw moet aangepast zijn voor PBM;

Zo dicht mogelijk bij de ingang een parkeerruimte voorzien voor fietsen, bakfietsen en elektrische fietsen op basis van 2 plaatsen per woning;

De zachte verplaatsingswijzen aanmoedigen rekening houdend met de nabijheid van de zachte as ontwikkeld in het DWC.

Klimaatfactoren: -

Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

De kamers behouden door de woning op afdoende manier te organiseren: geen stille kamers langs de straatkant;

Een aangepast beheer (uurroosters, type activiteiten) zal moeten opgezet worden inzake het gebruik van het huidige theater om de mogelijke overlast ‘s avonds te beperken.

Materiële goederen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

273 M2.1.5_F05_nl_v2

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

274 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R4 VOORPLEIN SCHOOL SITE GALLAIT Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Herinrichting van een deel van de Gallaitstraat als voorplein voor de toekomstige Nederlandstalige school Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

197 254,20 € (reserve)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

275 M2.1.5_F05_nl_v2

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

D -

De voornaamste doelstelling van het project is het beveiligen van de oversteekplaatsen voor een schoolcomplex in aanbouw (Nederlandstalige school) in de Gallaitstraat. De huidige situatie zou relatief gevaarlijk kunnen zijn in geval van de ontwikkeling van een school en met toegenomen verkeer tijdens de spitsuren. Een tijdelijke beplanting op de openbare ruimte zou hier de aanwezigheid van een bijzondere zone kunnen ondersteunen en de aandacht van de automobilisten en andere bestuurders kunnen opwekken.

Bodem Kwaliteit

Bodembestemming

0/+

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Het project omvat een beplanting als merkpunt voor deze bijzondere zone, die zo een tijdelijke en lichte aanwezigheid van beplanting toelaat.

Oppervlaktewater Hydrografisch netwerk

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

276 M2.1.5_F05_nl_v2

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Er worden geen reële verbindingen gecreëerd maar meer ruimte wordt voorbehouden voor de zachte verplaatsingswijzen. Afgescheiden openbare ruimte voor het autoverkeer = veiliger. Moedigt Indirect het gebruik van zachte verplaatsingswijzen aan = mogelijke modale overdracht.

Verbeterd en veiliger voetgangersparcours. Duidelijke verbetering van de oversteekplaatsen voor de school. Vermindering van de autosnelheid, onmogelijk om te parkeren voor een auto = meer veiligheid.

Ontwikkeling van de infrastructuren voor fietsenstallingen. Duidelijke verbetering van de oversteekplaatsen voor de school. Vermindering van de autosnelheid, onmogelijk om te parkeren voor een auto = meer veiligheid voor de fietsers.

Het project zal, zoals onderlijnd in de projectfiche, het openbaar vervoer integreren. 277 M2.1.5_F05_nl_v2

- bijkomende stroom op het OV -

0/+

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Vermindering van de snelheid en minder vlotte parcoursen voor de automobilisten Dit punt kan echter niet als negatief worden beschouwd omdat door het parcours te vertragen dit bijdraagt tot het beperken van het transitverkeer.

Geen opmerking inzake dit criterium in de projectfiche. Het project zou de parkeermogelijkheden in de nabijheid van de school moeten beperken. Een kiss&ride zone zou kunnen geïntegreerd worden in de perimeter.

Lucht

Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen

0/-

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project veroorzaakt geen geluidshinder. Bijzondere aandacht zal moeten besteed worden aan het soort inrichting voor het afremmen van het verkeer. Een verhoogd platform volgens het 278 M2.1.5_F05_nl_v2

ontwerp en de gebruikte materialen kan vertragings/versnellingsfasen en zelfs lawaai veroorzaken bij de impact van de voertuigen die erover rijden. Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Het project is compatibel met het bestaande geluidsmilieu.

0/+

Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van de afvalproductie

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Materiële goederen Afvalbeheer

Het project zal een circulaire werf zijn.

Erfgoed

Landschappen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

279 M2.1.5_F05_nl_v2

CONCLUSIE Het project “Voorplein school site Gallait” is een reserveproject. Het zal slechts uitgevoerd worden indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden Dit project voorziet de herinrichting van het voorplein van het toekomstig Nederlandstalige schoolcomplex in de Gallaitstraat, naast het centrum De Kriekelaar. Het is bedoeld om de veiligheid van de zachte verplaatsingwijzen te verbeteren en zo de verdienstelijkere mobiliteit die aangepast is aan de wijk, aan te moedigen. Het inbrengen van een plantendimensie zal, bovenop het invoeren van beplanting op een erg minerale verkeersader, op meer zichtbare wijze de aanwezigheid van een bijzondere zone tonen om zo de aandacht van de weggebruikers op te wekken. De beplanting zal dan een rol van signalement stelen en bijdragen tot meer veiligheid voor de voetganger. De inrichtingen op het voorplein moeten dus ontwerpen worden zodat zij geen korte rem/versnellingsfasen creëren voor de voertuigen. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit: Oppervlaktewater: Grondwater: Mobiliteit: -

De oversteekplaatsen moeten beantwoorden aan de normen voor PBM;

Talrijke en beveiligde plaatsen voor fietsen voorzien;

Het parkeren verbieden in een wijdere straal rond de school (ongeveer 50 meter);

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

280 M2.1.5_F05_nl_v2

De mogelijkheid bestuderen om een kiss&ride zone gemeenschappelijk voor de verschillende scholen te creëren.

KIimaatfactoren: Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

Bijzondere aandacht zal moeten besteed worden aan het soort inrichting voor het afremmen van het verkeer. Een verhoogd platform volgens het ontwerp en de gebruikte materialen kan vertragings/versnellingsfasen en zelfs lawaai veroorzaken bij de impact van de voertuigen die erover rijden.

Materiële goederen: -

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

281 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R5 VOORPLEIN SCHOOL Gplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer

Herinrichting van het voorplein van de Ecole 2 in de Gallaittraat Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

128 518,70 € (reserve)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

282 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

D -

De hoofddoelstelling van het project is het beveiligen van de oversteekplaatsen voor de école 2 in de Gallaitstraat en hier een voorplein voorzien. Heden is de ruimte van het voetpad tussen de school en de rijweg erg smal, met een groot aantal diverse verkeersstromen (auto’s, trams). De veiligheid van de voetgangers en vooral van de kinderen zal verbeterd worden. De aanwezigheid van een bijzondere zone wordt hier aangegeven door ludieke en artistieke interventies, teneinde de aandacht van de automobilisten en andere bestuurders te trekken.

Bodem Kwaliteit

Bodembestemming

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Natuur en biodiversiteit

Oppervlaktewater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

283 M2.1.5_F05_nl_v2

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Er worden geen echte verbindingen gecreëerd maar er komt meer ruimte vrij voor de zachte verplaatsingswijzen. De openbare ruimte zal gescheiden worden van het autoverkeer = meer veiligheid. Indirect de zachte verplaatsingwijzen aanmoedigen = mogelijke modale overdracht.

Verbeterde en veiligere voetgangersparcoursen via het platform. Duidelijke verbetering van de oversteekplaatsen voor de school. Vermindering van de snelheid van de auto’s, onmogelijkheid voor een auto om te parkeren = meer veiligheid.

Ontwikkelen van een infrastructuur voor het parkeren van fietsen. Duidelijke verbetering van de oversteekplaatsen voor de school. Vermindering van de snelheid van de auto’s, onmogelijkheid voor een auto om te parkeren = meer veiligheid voor de fietsers.

284 M2.1.5_F05_nl_v2

0/+

/ -

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Snelheidsvermindering en minder vlotte parcoursen voor de automobilisten. Dit punt kan echter niet als negatief worden beschouwd omdat door de parcoursen te vertragen, men bijdraagt tot het beperken van het transitverkeer.

Geen opmerking inzake dit criterium in de projectfiche. Het project zou de parkeermogelijkheden in de nabijheid van de school moeten beperken. Een kiss&ride zone samen met de andere scholen zou kunnen geĂŻntegreerd worden in de perimeter.

Lucht

Geluidhinder en trillingen

Project als bron van geluidhinder en trillingen

0/-

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

en zelfs lawaai veroorzaken bij de impact van de voertuigen die erover rijden. Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Het project is compatibel met het bestaande geluidsmilieu.

0/+

Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van de afvalproductie.

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Materiële goederen Afvalbeheer

Het project zal een circulaire werf zijn.

Erfgoed

Landschappen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

286 M2.1.5_F05_nl_v2

CONCLUSIE Het project “Voorplein Ecole 2” is een reserveproject. Het zal slechts uitgevoerd worden indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden Dit project voorziet de inrichting van een voorplein in de Gallaitstraat, tegenover de bestaande école 2. Een positieve impact op de veiligheid van de kinderen en de gebruikers in het algemeen, wordt verwacht dankzij het benadrukken van een oversteekplaats en het duidelijk aangeven ervan. In een straat waar verschillende verkeersstromen door elkaar lopen (trams, auto’s, fietsen) en waar in de toekomst verschillende scholen zullen gevestigd zijn, is dit van grote betekenis. Het project rechtop het voorplein van de school moet de veiligheid van de zachte verplaatsingswijzen verbeteren en het gebruik van de verdienstelijke en aangepaste zachte mobiliteit voor verplaatsingen in de wijk aanmoedigen. Het project heeft geen invloed op het geluidsmilieu. De inrichtingen op het voorplein zullen moeten ontworpen worden om geen grote afremming/versnellingsfasen te creëren voor de voertuigen. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid: Bodem: Natuur en biodiversiteit: Oppervlaktewater: Grondwater: Mobiliteit: -

De oversteekplaatsen moeten beantwoorden aan de normen voor PBM;

Talrijke en beveiligde plaatsen voor fietsen voorzien;

Het parkeren verbieden in een wijdere straal rond de school (ongeveer 50 meter);

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

287 M2.1.5_F05_nl_v2

De mogelijkheid bestuderen om een kiss&ride zone gemeenschappelijk voor de verschillende scholen te creëren.

Klimaatfactoren: Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

Materiële goederen: -

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

288 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R6 TUIN VAN HET VROEGERE KLOOSTER Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Opening via aankoop en lichte herinrichting van de tuin Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

990 197,93 € (reserve)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

289 M2.1.5_F05_nl_v2

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Bodem

Kwaliteit

Volksgezondheid

Sols -

Het perceel is niet opgenomen in de inventaris van de staat van de bodem. Er wordt dus geen verontreiniging verwacht. Idem fiche 06.

Bodembestemming -

Natuur en biodiversiteit

Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

Door een reeds bestaande, maar afgesloten, groene ruimte toegankelijk te maken voor de bevolking, zal het project toelaten om het gebrek aan groene ruimten in dit deel van de perimeter te verminderen. Deze zone is reeds erg dicht en heeft geen enkele groene ruimte (de dichtstbij gelegen is het Stephensonplein, dat als dusdanig beschouwd wordt door Leefmilieu Brussel maar dat een relatief karige beplanting heeft). Een ademruimte zoals deze tuin zal dus erg gunstig zijn als aanvulling van het toekomstig park langs de spoorweg. Het project zal ook een beplanting van de muren van de gebouwen in de naaste omgeving van het park voorstellen. Idem project 06. De dienst Groene Ruimten van de gemeente zal de parkbeheerder zijn. Deze past een ecologisch en gedifferentieerd beheer van de groene ruimten van de gemeente toe. Idem project 06.

290 M2.1.5_F05_nl_v2

Oppervlaktewater Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project creëert een nieuwe verbinding via de toegang in de Van Schoorstraat. Idem project 06.

291 M2.1.5_F05_nl_v2

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Lucht

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

292 M2.1.5_F05_nl_v2

Geluidhinder en trillingen -

Het project is geen bron van bijkomende geluidshinder ten overstaan van de bestaande situatie. Idem project 06.

De activiteiten zijn compatibel met het bestaande geluidsmilieu. Idem project 06.

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

Afvalbeheer

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Materiële goederen

Erfgoed -

De opening van de tuin en de diverse geplande interventies zullen de gebouwen met een erfgoedwaarde rondom de site, herwaarderen (opgenomen in het architecturaal erfgoed). Idem project 06.

Landschappen

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Door een dicht beplant binnenterrein van een huizenblok te openen, laat het project toe om een origineel stadskader te bieden in deze wijk, in verband met de gevels van de omstaande gebouwen. Binnenterrein van 293 M2.1.5_F05_nl_v2

een huizenblok te openen, laat het project toe om een origineel stadskader te bieden in deze wijk, in verband met de gevels van de omstaande gebouwen. Idem project 06. CONCLUSIE Het project “Tuin van het vroegere klooster” is een reserveproject. Het zal slechts uitgevoerd worden indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden. Dit project R6 is hetzelfde als het project 06 voor de herinrichting van het klooster. Terwijl het project 06 wordt uitgevoerd via een bezettingsovereenkomst van de tuin, omvat dit project de aankoop van de groene ruimte door de gemeente. De verwachte milieueffecten door het uitvoeren dat dit project R6 zijn dus dezelfde als die voor het project 06, het verschil in procedure heeft geen impact. AANBEVELINGEN Cf. aanbevelingen geformuleerd in de fiche 06.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

294 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R7 ZACHTE PAVILJOENSTRAAT Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Herinrichting van de Paviljoenstraat als zachte straat en beplantingswerk aan de spoorwegtaluds Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen -

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

335 711,48 € (reserve)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

295 M2.1.5_F05_nl_v2

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Volksgezondheid Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

D -

Bodem

Kwaliteit

Bodembestemming

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

Aandacht zal moeten besteed worden aan de kwaliteit van het spoorwegtalud om er kwalitatieve beplanting op te ontwikkelen.

De beplanting van het spoorwegtalud zal het gewestelijk groene netwerk versterken. Deze de facto groene zones kunnen een rol spelen als ecologische connector, temeer indien zij efficiënt beheerd worden.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het bedaren van het wegverkeer op de as zal een erg positieve impact hebben op het leefklimaat van de buurtbewoners en de actieve verplaatsingswijzen. De veiligheid zal aanzienlijk verbeterd worden.

De dienst Groene Ruimten van de gemeente zal de parkbeheerder zijn. Deze past een ecologisch en gedifferentieerd beheer van de groene ruimten van de gemeente toe.

296 M2.1.5_F05_nl_v2

Oppervlaktewater Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

Overstromingsrisico’s

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Grondwater

D -

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project verbetert de situatie op het vlak van openbare ruimte voorbehouden voor de zachte verplaatsingswijzen. Het project dat een band heeft met de projecten van het park, het toekomstig FietsGEN bevordert de modale overdracht naar het stappen en fietsen op een veilige manier. De verbindingen en parcoursen worden leesbaarder met een zachte continuïteit tussen deze projecten. De parcoursen zijn niet nieuw maar wel verbeterd en bieden meer ruimte, minder obstakels en zijn beveiligd. De leesbaarheid van de parcoursen is verbeterd, de wandelaars moeten niet langer over smalle voetpaden doorgaan. De werking van de straat in éénrichting zoals een plein laat toe om meer plaats te geven voor de voetgangers.

297 M2.1.5_F05_nl_v2

Fietsersverplaatsingen: - nieuwe fietspaden, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - Fietsenstallingen Openbaar vervoer: - toegang tot het openbaar vervoer - gewijzigde lijnen en haltes

- bijkomende stroom op het OV

Plaatselijk autoverkeer:

- impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken

Gewestelijke autoverkeer:

impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten)

D -

0/-

Stadshitte-eiland

Wind

Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter

- antwoord op de vraag

Goederen

- organisatie van de leveringen

Klimaatfactoren

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Beveiligde parcoursen voor de fietsers door vermindering van de verkeersstroom. Band met de bestaande en geplande fietspaden.

Het project wijzigt het plaatselijk verkeer door een éénrichtingsverkeerstraat te creëren. De reële impact moet beoordeeld worden in een volledig verplaatsingsplan (aanbevelingen in verband met fiche 07:”contrat de maille”).

298 M2.1.5_F05_nl_v2

Energie -

Atmosferische verontreinigende stoffen

Geurhinder

Lucht

Geluidhinder en trillingen De verwezenlijking van een zachte as betekent een vermindering van de verkeersstroom en dus een vermindering van de hiermee verbonden geluidshinder. Het is een kleine verbetering ten overstaan van de bestaande situatie.

Volledig compatibel.

Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van de afvalproductie.

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/+

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Materiële goederen Afvalbeheer

Het project zal een circulaire werf zijn.

Erfgoed

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

299 M2.1.5_F05_nl_v2

Landschappen Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

Door te werken aan de plantenkwaliteit van het spoorwegtalud dat boven de openbare ruimte uitsteekt, zal het project het stadslandschap verbeteren.

CONCLUSIE Het project “Zachte Paviljoenstraat” is een reserveproject. Het zal slechts uitgevoerd worden indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden. Dit project betreft de volledige herinrichting van de openbare ruimte van het deel van de Paviljoenstraat langs de spoorweg. Dit project dat in een deel van de perimeter van het DWC Stephenson ligt dat overlapt met de perimeter van het DWC Koningin-Vooruitgang, zal pas kunnen uitgevoerd worden rond september 2019 wanneer het DWC Koningin-Vooruitgang ten einde loopt. Een verbetering van de veiligheid wordt verwacht dankzij de herinrichting van de straat met het oog op en pacificatie, die hier des te relevanter is omdat hier een gemengde ontwikkeling wordt voorzien met een crèche. Het project krijgt zijn volle betekenis op het vlak van mobiliteit en beantwoordt aan de grote uitdagingen van de wijk voor het vergemakkelijken van zachte wegen. De banden met het park (fiches 1 tot 4), het FietsGEN, de inrichtingen voorzien in het SVC versterken het gebruik van verdienstelijke mobiliteit. Dit project is een sterke boodschap voor het herdenken van het delen van de openbare ruimte ten gunste van de plaatselijke gebruikers te voet of met de fiets. Daarenboven laat de vermindering van het wegverkeer toe om het geluidsmilieu van de betrokken straten en de bebouwingen te verbeteren. Daarenboven zal het beplantingswerk dat voorzien wordt in het project voor de spoorwegtaluds zijn rol als ecologische connector binnen het gewestelijk groene netwerk versterken en een origineler karakter geven aan het stadslandschap. Het door de gemeente geplande beheer laat veronderstellen dat deze beplante ruimte op ecologische wijze zal beheerd worden. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

300 M2.1.5_F05_nl_v2

Bodem: -

Een adequate bodemkwaliteit van het talud verzekeren voor een kwalitatieve plantenontwikkeling.

Natuur en biodiversiteit: -

Een biologische diversiteit voorzien in de beplanting van de taluds, zonder invasieve soorten evenals een ecologisch beheer van de zone.

Oppervlaktewater: -

Een doordringbaarheidscoëfficiënt voorzien hoger dan 18 % voor de projectsite die het gebruik van (semi)doordringbare bekledingen zodra dit mogelijk is (vb.: alveole tegels, plaveien met brede voegen);

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Oppervlak

Straat

3 480 m²

94 m³

27 l/m² Het berekend volume is indicatief en moet exact bepaald worden geval per geval. Daarenboven houdt het geen rekening met een eventuele infiltratie in de bodem. Oppervlaktewater: Mobiliteit: -

Fietsstallingen voorzien op regelmatige afstand in de ontwikkelde as (type fietsbox / cycloparking);

De inrichtingen moeten aangepast zijn voor PBM (in dat geval moeten de inrichtingen het parkeren beletten maar het verkeer van PBM toelaten);

De bevolkingen begeleiden voor de alternatieven op het gebruik van de auto en de vraag naar parkeerplaatsen.

Klimaatfactoren: -

Bekledingen in lichte tinten verkiezen om het stadshitte-eilandeffect te wijten aan de absorptie van warmte door donkere materialen te verminderen;

Economische en duurzame verlichtingsdispositieven verkiezen zoals deze voor gesteld door het Gewestelijke.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

301 M2.1.5_F05_nl_v2

Lucht: Geluidshinder en trillingen: Materiële goederen: -

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

302 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R8 WONINGPROJECT PETANGUE Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Aankoop en verstedelijking van een braakliggend perceel om er een residentieel project op uit te werken Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI))

5 234 020,00 € (reserve)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project zal de bevolkingsdichtheid nog doen toenemen, in tegenstrijd tot de prioriteiten van het programma. Toch blijft de

303 M2.1.5_F05_nl_v2

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

Kwaliteit

Bodembestemming

dichtheid aanvaardbaar op deze plaats gezien de nabijheid van het toekomstig park van 8 000 m². Het project zal ongeveer 20 nieuwe woningen geassimileerd aan sociale woningen bieden

Volksgezondheid

Door deze braakliggende ruimte die heden wordt gebruikt door daklozen, opnieuw in te richten zal het project het leefklimaat van de bevolking verbeteren.

Het perceel is niet opgenomen in de inventaris van de staat van de bodem. Er zullen dus geen stappen voor het beheer van de verontreinigingen nodig zijn. Het project laat toe om een nieuwe residentiële functie te geven aan het perceel dat heden leeg staat.

Bodem

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project omvat een tuin binnen het huizenblok (437 m²). Een positieve impact wordt dus verwacht vermits de tuin een rijkere biodiversiteit zou bieden dan het huidige ondoordringbare braakland.

304 M2.1.5_F05_nl_v2

Oppervlaktewater Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

0/-

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Overstromingsrisico’s

Het project betekent een bijkomende ondoordringbaarheid van de bodem zonder compensatie, met een bezettingspercentage dat van 29 naar 48% gaat, met bijkomende afvloeiing van regenwater. Een toename van de afvloeiingen zal bijdragen tot de toename van de overstromingsrisico’s.

Grondwater

/ -

0/+

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

De creatie van 20 woningen heeft geen effect op het delen van de openbare ruimte en de modale indeling. Het project creëert niet direct een nieuwe verbinding.

Het project heeft geen directe impact op de bestaande en geplande voetgangersverplaatsingen. Indirect zal het lopen begunstigd worden ten overstaan van de andere projecten ontwikkeld in het DWC. Het project heeft geen directe impact op bestaande en geplande fietsersverplaatsingen. 305 M2.1.5_F05_nl_v2

- nieuwe fietspaden, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - Fietsenstallingen Openbaar vervoer: - toegang tot het openbaar vervoer - gewijzigde lijnen en haltes - bijkomende stroom op het OV Plaatselijk autoverkeer: - impact op het plaatselijk verkeer (toegang tot de openbare wegen, vormen van files, verkeer in de wijken Gewestelijke autoverkeer: - impact op het gewestelijk verkeer (filevorming, verkeer op de grote hoofdwegen, verzadiging van de kruispunten) Parkeren: - druk op het parkeren (toename of vermindering) - risico op overdracht op de openbare wegen buiten de perimeter - antwoord op de vraag Goederen - organisatie van de leveringen Klimaatfactoren

Het project is zonder voorwerp inzake het plaatselijk verkeer. Het nieuwe gebouw gaat gepaard met een bijkomende maar erg beperkte verkeersstroom van en naar de site.

Het project is zonder voorwerp inzake het gewestelijk verkeer. Het nieuwe gebouw gaat gepaard met een bijkomende maar erg beperkte verkeersstroom op de secondaire wegen

Het project voorziet geen parkeerplaatsen in situ. Een overdracht van het parkeren op de openbare weg is goed mogelijk ondanks de alternatieve vervoersmogelijkheden die worden voorgesteld.

Stadshitte-eiland

Wind

Energie

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project zal het gebruik van de fiets moeten vergemakkelijken door fietsenstallingen te creëren voornamelijk gericht naar de Paviljoenstraat (temeer dat deze zal aangepast zijn als zachte straat).

De constructie van een nieuw gebouw zal toelaten om het energieverbruik te verminderen via een economisch en beter geïsoleerd gebouw.

306 M2.1.5_F05_nl_v2

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen

0/+

Project als bron van geluidhinder en trillingen

Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/+

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Geurhinder

De verbetering van de energieprestaties zal indirect kunnen bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

Geluidhinder en trillingen -

Het project is geen bron van bijkomende geluidshinder ten overstaan van de bestaande situatie.

De woningen zijn compatibel met het geluidsmilieu.

Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot een vermindering van de afvalproductie.

Materiële goederen Afvalbeheer

Het project zal een circulaire werf zijn, die het verbruik van hulpmiddelen beperkt.

Erfgoed

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

307 M2.1.5_F05_nl_v2

Landschappen Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

De bouw zal bestaan uit glvl +4 zoals het belendende gebouw (heden glvl+3 en verhoogd met een niveau via zijn verbouwing tot woningen). Het onderhavig project zal dus passen in het bouwkader.

CONCLUSIE Het project “Woningenproject Petanque” is een reserveproject. Het zal slechts uitgevoerd worden indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden. Een aanvraag voor stedenbouwkundige vergunning werd trouwens ingediend voor deze site maar nog niet aanvaard. Het DWC zou, indien deze aanvraag op niets uitloopt, deze site kunnen ontwikkelen. Dit project is immers gelegen in een deel van de perimeter van het DWC Stephenson dat die van het DWC KoninginVooruitgang overlapt, het zou kunnen uitgevoerd worden rond september 2019 eens het DWC Koningin-Vooruitgang ten einde loopt. Dit project betreft de inrichting van een perceel dat heden braak ligt in de Paviljoenstraat. De bestaande constructies zullen worden afgebroken om plaats te maken voor een woningengebouw (ongeveer 20) met tuin binnen het huizenblok. Het project zal dus een positieve impact hebben op het leefklimaat, door een ruimte die heden verlaten ligt en onwettelijk bezet wordt, opnieuw te gebruiken. Het zal het aanbod aan woningen in de perimeter versterken. De prioriteiten van het DWC zouden een wil om de perimeter niet te verdichten integreren, wat dit project echt wel voorstelt. Men dient te noteren dat de ligging van het project, niet ver van het toekomstig park langs de spoorweg en de tuin van het klooster, een verdichting van deze zone aanvaardbaar maakt. De bewoners zullen toegang hebben tot ruime openbare ruimten, al dan niet groen, op enkele minuten te voet. Nieuwe woningen gaan gepaard met bijkomende stromen. De ligging van de site is gunstig voor de ontwikkeling van zacht verplaatsingen daar de toegangen tot deze verplaatsingswijzen zullen georiënteerd zijn naar de Paviljoenstraat en het park (plus FietsGEN). Aangepaste plaatsen voor fietsen, bakfietsen zullen talrijk moeten voorzien worden temeer dat er geen autoparkeerplaatsen voorzien zijn in situ. Het probleem van het parkeren zal met voorrang moeten behandeld worden. Oplossingen voor gedeelde mobiliteit binnen het project kunnen een alternatief vormen voor de individuele auto. (1 gedeelde auto geïntegreerd in het project kan 4 à 5 individuele auto’s vervangen). Tenslotte veroorzaakt deze bijkomende verstedelijking een toenemende bodemafdekking en dus een toename van het afvloeien van het regenwater. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche Bevolking:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

308 M2.1.5_F05_nl_v2

Volksgezondheid: Bodem: -

Indien het project een infiltratiesysteem voor regenwater voorziet, er zeker van zijn dat de onderliggende grond niet verontreinigd is, anders kunnen er risico ‘s zijn van verspreiding van de verontreinigende stoffen in het grondwater.

Natuur en biodiversiteit: -

Een plantendimensie integreren in het project (groendak en indien mogelijk, beplante gevels) om de aanwezigheid van de natuur in de stad te vermeerderen.

Oppervlaktewater: -

Een systeem voorzien voor het recupereren van regenwater voor een optimale dekking (90 à 100 %) van de behoeften van de gebouwen (sanitaires, onderhoud, enz.) zoals uitgelegd in het dossier “Hergebruik van Hemelwater”, en niet door zich enkel te baseren op de voorschriften van het GSV (33 l/m² horizontaal dakoppervlak);

Bovenop het recupereren van regenwater een systeem voor de recyclage van grijs water integreren in het project (hergebruik van water van douches, wasmachines, enz.) voor de sanitaires);

D Landschapsdispositieven voorzien die toelaten om een tienjaren regenbui die een uur duurt in situ te beheren, bij voorkeur in openlucht, zonder enige lozing in de riolen met infiltratie in de grond of, als laatste hulpmiddel, een lozing met geregeld debiet naar het riolennet (2 l/ha.s). Regen met een terugkeertijd van 10 jaar en een duur van één uur. 27 l/m²

Oppervlak

Oppervlakte

Insijpelingscoëfficiënt

Te beheren volume water

Gebouw

400 m²

11 m³

Binnenterrein huizenblok

437 m²

0,3

4 m³

Het berekend volume is indicatief en moet exact bepaald worden geval per geval. Daarenboven houdt het geen rekening met een eventuele infiltratie in de bodem. Grondwater: Mobiliteit: -

De toegang tot het gebouw moet aangepast zijn voor PBM;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

309 M2.1.5_F05_nl_v2

Zo dicht mogelijk bij de ingang een ruimte voorzien voor het parkeren van de fietsen, bakfietsen en elektrische fietsen (2 plaatsen per woning om het gebrek aan parkings in situ te compenseren);

Mogelijkheid voor de partner die de woningen zal verwezenlijken om een aanbod aan gedeelde auto’s aan te bieden enkel voor de bewoners of buren

Klimaatfactoren: -

Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

Kamers behouden door de woning op doeltreffende wijze te organiseren: geen stille kamers langs de straatkant of de spoorweg.

Materiële goederen: -

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

310 M2.1.5_F05_nl_v2

EVALUATIEFICHE R9 PROJECT CRÈCHE PAVILJOEN Geplande acties:

Totaal post €

Geplande bouwheer:

Integratie van een crèche in een project voor de herbestemming van een kantorengebouw voor woningen op de verdiepingen. Gemeente Schaarbeek

Relevante onderwerpen

Score

Totaal bedrag project (studies en werken BTWI)

1 933 250,00€ of 2 858 255,00 € (reserve)

Uitdrukking van de impact

Commentaren

Bevolking Bevolking en demografische groei

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

311 M2.1.5_F05_nl_v2

Huisvesting

Tewerkstelling en economische activiteit

Aanbod aan uitrustingen en openbare diensten

Stadslandlandbouw

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem

Leefklimaat, welzijn, veiligheid

De creatie van een crèche gaat gepaard met meerdere nieuwe duurzame jobs. Het aantal kinderen dat kan opgevangen worden zal worde vermeerderd met 36 plaatsen, om het aanzienlijk gebrek aan huidige opvang te verminderen, dankzij de creatie van een crèche in dit gebouw.

Volksgezondheid

Het project voorziet een tuin achteraan het gebouw voor de kinderen van de crèche, overeenkomstig het reglement.

Het perceel is opgenomen in categorie 0 “perceel gedeeltelijk verontreinigd” in de inventaris van de staat van de bodem (mogelijke habitatklasse). Een verkenning van de staat van de bodem en de eventuele behandelingsoperaties zullen desgevallend ten laste van de verkoper zijn. Het gebouw is heden bestemd voor kantoren, maar zal verbouwd worden tot een gemengd gebouw (openbare uitrusting en woningen).

Bodem

Kwaliteit

Bodembestemming

Natuur en biodiversiteit Groene netwerk en Brussels ecologisch netwerk

Habitats

Milieubeheer

Fragmentatie/versperringseffecten

Inheemse plantensoorten /invasieve soorten

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het DWC zal de inrichting van de tuinruimte financieren in dit project, om het groene netwerk te versterken door een beplant binnenterrein van het huizenblok te creëren.

312 M2.1.5_F05_nl_v2

Oppervlaktewater Hydrografisch netwerk

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Afvalwaterbeheer

Bodemafdekking /Beheer van regen- en afvloeiingswater

0/+

Hoeveelheid/Winnen van grondwater

Kwaliteit van het grondwater

Overstromingsrisico’s

Daar de tuin deel uitmaakt van het in het programma van het WDC geïntegreerde project, meent men dat dit zal toelaten om de bodemafdekking te verminderen door de bezetting van het perceel van 100 naar 89% te verminderen. Het afvloeien van regenwater zal aldus verminderen. Een vermindering van het afvloeiingswater zal bijdragen tot het beheersen van de overstromingsrisico’s.

Grondwater

0/+

0 /+

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

De creatie van 40 woningen en een crèche met 36 plaatsen heeft geen effect om de deling van de openbare ruimte en de modale indeling. Het project creëert geen directe nieuwe verbindingen. De nabijheid (de link) met het park, het FietsGEN en de zachte straat (fiche R7) begunstigen een zachte mobiliteit om zich naar de nieuwe crèche te begeven.

Het project heeft geen directe impact op de bestaande en geplande voetgangersverplaatsingen. Indirect zal het lopen begunstigd worden ten overstaan van de andere projecten ontwikkeld in het DWC.

313 M2.1.5_F05_nl_v2

Fietsersverplaatsingen: - nieuwe fietspaden, veiligheid van de parcoursen, toegang tot de parcoursen - Fietsenstallingen -

Openbaar vervoer: - toegang tot het openbaar vervoer - gewijzigde lijnen en haltes - bijkomende stroom op het OV

0/+

0/-

/ -

Stadshitte-eiland

Wind

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Het project is zonder voorwerp inzake het plaatselijk verkeer. Het nieuwe gebouw gaat gepaard met een bijkomende maar erg beperkte verkeersstroom van en naar de site (40 woningen). De 36 plaatsen in de crèche kunnen bijkomende autoverplaatsingen veroorzaken op de piekuren ‘s morgens op de secondaire wegen. Deze stromen zijn beperkt maar mogelijks geconcentreerd in de tijd met een risico op grotere files in geval van dubbel parkeren.

0/-

Het project heeft geen directe impact op bestaande en geplande fietsersverplaatsingen Het project zal het gebruik van de fiets moeten vergemakkelijken door fietsenstallingen te creëren voornamelijk gericht naar de Paviljoenstraat (temeer dat deze zal aangepast zijn als zachte straat).

Het project verduidelijkt niet het type parkeren dat wordt gepland. Het huidige gebouw beschikt desalniettemin over een parking in situ. Er zou geen overdracht zijn van parkeren op de openbare weg. Het project voorziet geen kiss&ride zone voor de crèche. Dubbel parkeren is mogelijk.

314 M2.1.5_F05_nl_v2

Energie

De renovatie van het gebouw zal toelaten om het energieverbruik te verminderen via een economisch en beter geïsoleerd gebouw.

De verbetering van de energieprestaties zal indirect kunnen bijdragen tot de vermindering van de emissies van broeikasgassen.

0/+

Het project veroorzaakt geen directe nieuwe geluidshinder.

De crèche is compatibel met het geluidsmilieu omdat het ontwerp ervan de rustzalen niet zal blootstellen langs de kant van de spoorweg. In elk geval ligt de spoorweg op een ander niveau dan de crèche, waardoor de overlast zal beperkt zijn.

Door een dimensie van circulaire economie te integreren zal het project bijdragen tot de vermindering van de afvalproductie. Daar het project een verbouwing is van een bestaand gebouw valt het in de positieve dynamiek van polyvalente gebouwen.

Lucht Atmosferische verontreinigende stoffen Geurhinder Geluidhinder en trillingen Project als bron van geluidhinder en trillingen Compatibiliteit met het huidig geluid- en trillingsmilieu: kwaliteit van het leefklimaat, al dan niet blootstelling aan bestaande geluidsbronnen

0/+

Polyvalentie en aanpasbaarheid van de gebouwen

Gebruik van materialen

Architecturaal erfgoed

Cultureel erfgoed

Natuurlijk erfgoed

Archeologische erfgoed

Materiële goederen Afvalbeheer

Het project zal een circulaire werf zijn.

Erfgoed

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

315 M2.1.5_F05_nl_v2

Landschappen Bebouwingen

Openbare ruimten

Stadslandschap

CONCLUSIE Het project “Project crèche Paviljoen ” is een reserveproject. Het zal slechts uitgevoerd worden indien een ander project dat voorzien is in het programma niet kan uitgevoerd worden. Daar dit project gelegen is in een deel van de perimeter van het DWC Stephenson dat het DWC Koningin-Vooruitgang overlapt, zal het pas kunnen uitgevoerd worden rond september 2018 wanneer het DWC Koningin-Vooruitgang ten einde loopt. In het kader van een renovatieproject buiten DWC en herbestemming van een kantorengebouw als woningengebouw geassimileerd aan sociale woningen op de verdiepingen, zal het DWC de nodige werken voor het creëren van een crèche op de gelijkvloerse verdieping en de inrichting van een tuin binnen het huizenblok (voor de verplichte ruimte voor externe activiteiten voor de crèche) financieren. De crèche zal 36 opvangplaatsen aanbieden, en zo de aanwezigheid van deze dienst versterken in een perimeter met een groot gebrek aan dergelijke dienst en zal tevens jobs creëren. De nieuwe woningen gaan gepaard met bijkomende stromen. De ligging van de site is gunstig voor de ontwikkeling van zachte verplaatsingswijzen vermits de toegangen voor deze wijzen georiënteerd zijn naar de Paviljoenstraat en het park (plus FietsGEN). Plaatsen aangepast voor de fietsen, bakfietsen zullen talrijk moeten voorzien worden. De verwezenlijking van een nieuwe crèche gaat gepaard met bijkomende stromen. De gunstige ligging van de site zal bevorderlijk zijn voor de ontwikkeling van actieve verplaatsingswijzen, meer bepaald de zacht continuïteiten ontwikkeld in het DWC. Daarenboven zal het nodig zijn om de impact van het parkeren te beperken door een kiss&ride zone voor te stellen. Tenslotte zal de inrichting van de tuin op het binnenterrein van het huizenblok een positieve impact hebben op het gewestelijk groene netwerk. Dit zal ook het afvloeien van regenwater verminderen dankzij een verminderde bodemafdekking. AANBEVELINGEN Verschillende aanbevelingen (niet-exhaustieve) worden hieronder voorgesteld in functie van de relevante milieuthematieken in verband met de onderhavige projectfiche: Bevolking: Volksgezondheid:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

316 M2.1.5_F05_nl_v2

Bodem: Natuur en biodiversiteit: -

Een biologische diversiteit voorzien in de inrichting, zonder invasieve soorten, en met een ecologisch beheer van de beplante zones.

Oppervlaktewater: Grondwater: Mobiliteit: -

De toegangen en uitrustingen moeten aangepast zijn voor PBM (eerste vereiste voor een crèche) voor de crèche en de woningen;

Plaatsen voor fietsen, bakfietsen en kinderwagens;

De ruimte voor de kinderwagens moet voldoende groot zijn zodat de gebruikers er hun kinderwagen laten staan overdag en zo de zacht verplaatsingswijzen bevorderen;

Binnen de crèche sensibiliseren voor zachte verplaatsingswijzen;

Een kiss&ride zone creëren in de Paviljoenstraat;

Zich ervan verzekeren dat het aantal parkeerplaatsen aangepast is voor 40 woningen;

2 beveiligde plaatsen voor fietsen per woning nabij de ingang.

Klimaatfactoren: -

Lucht: Geluidshinder en trillingen: -

Het aantal kamers behouden door de woning doeltreffend te organiseren: geen stille kamers langs de straatkant of de spoorweg;

De rustzalen van de crèche moeten niet georiënteerd zijn naar de kant van de spoorweg.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

317 M2.1.5_F05_nl_v2

Materiële goederen: -

Erfgoed: Landschappen:

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

318 M2.1.5_F05_nl_v2

SAMENVATTENDE TABEL Deze sectie bestaat uit het verwezenlijken van een samenvattende tabel met dubbele input die voor elke interventie/project de potentiële impact weergeeft die wordt verwacht in het kader van de uitvoering van het programma van het DWC. Hiervoor wordt de classificatie die wordt gebruikt in de evaluatiefiche behouden. Deze tabel laat toe om duidelijk en snel voor de lezer te identificeren welke interventies/projecten mogelijks een effect kunnen hebben op het milieu. Er wordt benadrukt dat sommige thematieken geen deel uitmaken van de doelstellingen van het duurzaam wijkcontract, en er dus weinig of geen impact van zullen ondervinden, zoals -

De luchtkwaliteit; Het grondwater Het klimaat/microklimaat; De geluidshinder en trillingen.

Deze thematieken kunnen direct of indirect beïnvloed worden door het programma maar zijn op zich geen nagestreefde doelstellingen. De samenvattende tabel, hieronder, laat toe om volgende punten vast te stellen: -

De waarschijnlijk aanzienlijke positieve impacts halen het duidelijk op de waarschijnlijk aanzienlijke negatieve impacts, die weinig talrijk zijn; Het geheel van de voorgestelde interventies hebben een verwachte voorzienbare positieve impact op de talrijke milieuthematieken; De operatie 14 inzake de pilotage en de coördinatie heeft geen enkele impact op het milieu, maar laat toch een goede uitvoering van het programma toe; Op het vlak van positieve impacts vinden wij het merendeel van de milieu-impacts terug met uitzondering van de thematieken: grondwater en lucht die in een mindere mate zijn beïnvloed; Op het vlak van negatieve impacts, is de thematiek “Bevolking” beïnvloed door het gebrek aan informatie over de toekomst van de Brico Pala die kan vervangen worden door de Lustrerie en de thematiek “oppervlaktewater” door een niet-gecompenseerde bodemafdekking

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

319 PN M2.1.5_F05_nl_v2

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

320 PN M2.1.5_F05_nl_v2

Tabel 6: Samenvattende tabel van de effecten van het programma van het DWC op het milieu

PROJECTEN

BEVOLKING

VOLKSGEZONDHEID

BODEM

NATUUR EN

OPPERVLAKTE

GROND

BIODIVERSITEIT

WATER

WATERS

MOBILITEIT

KLIMAAT FACTOREN

GELUIDSHIND LUCHT

ER EN TRILLINGEN

MATERIËLE GOEDEREN

ERFGOED

LANDSCHAPPEN

Operaties bakstenen en inrichtingen 1

0/+

0/-

0/+

0/-

0/+

0/-

0/+

0/-

0/+

(8A-B)

Socio-economische 0

0/+

(8A-B)

0/+

12A

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

321 M2.1.5_F05_nl_v2

12B

0/+

0/-

0/+

Pilotage en coördinatie 14

Reserve R1

0/+

0/-

0/+

0/-

Reserve – verkiesbaar vanaf september 2019 R7 R8 R9

0 +

0/+

0/-

0/+

0/-

0/+

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

322 M2.1.5_F05_nl_v2

TRANSVERSALE ANALYSE VAN HET GEHEEL VAN DE PROJECTEN VAN HET WEERHOUDEN PROGRAMMA VAN HET DWC Om een visie op het geheel van de impacts van het programma van het DWC Stephenson te krijgen, werd een “verticale” interpretatie van de resultaten van de analyse, met het oog op elk milieuthematiek in zijn geheel, uitgevoerd. Deze herlezing van de resultaten laat toe om de verwachte impacts van de uitvoering van de interventies van het programma die een aanzienlijke potentiële impact hebben getoond bij de hoofdevaluatie van elke milieuthematiek, voor te stellen. Men zal noteren dat sommige milieuthematieken niet betekenisvol werden beïnvloed door de uitvoering van het programma. Gezien de uitdagingen van het programma van het DWC en de evaluaties van de interventies die eerder werden uitgevoerd (cf. sectie 5.3.1), lijkt het relevant om de thematieken “Bevolking” en “Volksgezondheid” op transversale manier te evalueren. Zij zijn op globale wijze inderdaad sterk beïnvloed door het programma. De thematiek “Natuur en Biodiversiteit” is aanzienlijk beïnvloed maar op minder transversale wijze dan door de drie operaties die toelaten om een ruim park te creëren. Hoewel de thematieken “Materiële goederen” en “Landschappen” op consequente manier worden beïnvloed, rechtvaardigt hun aard niet de noodzaak voor een transversale evaluatie.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

323 M2.1.5_F05_nl_v2

5.5.1

VOORZIENBARE GLOBALE IMPACT OP DE BEVOLKING

5.5.1.1 VOORNAAMSTE EXTERNE INFORMATIEBRONNEN GEBRUIKT IN HET MER De voornaamst externe informatiebronnen gebruikt in het kader van de evaluatie van het programma van het DWC op het vlak van bevolking zijn: -

Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO); Good Food Strategie; Wijkmonitoren, BISA.

De volledige verwijzing naar deze bronnen is opgenomen in de bibliografische lijst voorgesteld in sectie 8 van onderhavig rapport.

5.5.1.2 WEERHOUDEN EVALUATIEMETHODE De weerhouden evaluatiemethode wordt gedetailleerd in sectie 5.1.

5.5.1.3 SELECTIE VAN DE VOORNAAMSTE MEEST RELEVANTE MILIEUITDAGINGEN VOLGENS HUN MILIEU-IMPACT De vastgestelde milieu-uitdagingen voor de bevolking zijn: -

De versterking van het aanbod aan woningen in samenhang met de vastgestelde sociale situatie, die een gebrek aan sociale woningen toont. Een van de hoofddoelstellingen van dit type programma is het versterken en verbeteren van het residentieelaanbod, zowel kwantitatief als kwalitatief. De duurzaamheid van de gebouwen moet aan de basis liggen van de benaderingswijze.Naargelang de geïdentificeerde grondmogelijkheden zal de nadruk kunnen gelegd worden op hetzij de creatie van nieuwe woningen, hetzij de verbetering van de bestaande woningen; Het behoud en de creatie van economische activiteiten die geïntegreerd worden in de fiche stadsstructuur (industrie, kantoren, handelszaken, stadslandbouw), samen met een voldoende aanbod aan opleidingen, om het aanbod en de toegankelijkheid tot tewerkstelling op plaatselijk niveau te versterken; De versterking van het aanbod aan infrastructuren bestemd voor kinderen waaraan een groot gebrek is in de perimerer (crèche, scholen). Gezien het nijpend gebrek zal elke vestiging een positieve impact kunnen hebben op voorwaarde dat het aangepast is aan deze functie (meer bepaald aan de verplichting om een veilige externe ruimte te hebben).

Men dient te noteren dat een risico op te hoge bevolkingsdichtheid werd genoteerd op het grondgebied, en dat dit reeds erg dicht bebouwd is. Terwijl het toch beantwoordt aan de doelstelling van het creëren van woningen, moet het DWC vermijden om dit component uit evenawicht te brengen.

5.5.1.4 IDENTIFICATE VAN DE EFFECTEN VAN HET PROGRAMMA Hieronder wordt een tabel hernomen die de impact aangeeft inzake elke criterium van de thematiek bevolking voor het geheel van de projecten van het DWC.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

324 M2.1.5_F05_nl_v2

Tabel 7: Samenvattende tabel van de effecten van het programma op de thematiek “Bevolking” PROJECTEN

BEVOLKING EN DEMOGRAFISCHE GROEI

HUISVESTING

TEWERKSTELLING EN

AANBOD AAN

ECONOMISCHE

UITRUSTINGEN EN

ACTIVITEITEN

OPENBARE DIENSTEN

STADSLANDBOUW

8A-B

0/+

12A

12B

Men dient te noteren dat de uitvoering van het DWC Stephenson, naast het gebrek aan informatie over de toekomst van de Brico Pala vervangen door een ruimte voor co-working, a priori geen negatieve impact veroorzaakt voor de thematiek “Bevolking”. De criteria “Bevolking en demografische groei” en “Stadslandsbouw“ zullen niet beïnvloed worden door de uitvoering van het progrmma en aanzienlijke positieve impacts worden verwacht inzake de criteria “Huisvesting”, “Tewerkstelling en economische activiteiten” en “offerte aan uitrustingen en openbare diensten”. Het wordt benadrukt dat in geval van belangrijke verdichting van het programma in de perimeter, het criterium “Bevolking en demografische groei“ een negatief effect zou kunnen hebben ondervonden.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

325 M2.1.5_F05_nl_v2

5.5.1.4.1

Bevolking en demografische groei De bevolking en de demografische groei worden niet direct beïnvloed door de uitvoering van het programma zoals het is. Het voorziet twee huisvestingsprojecten die een risico voor en verhoging van de verdichting van de bevolking vertonen: -

Het project 5 voor woningen James-Joseph (gedeeltelijk gefinancierd door het DWC); Het project R8 voor woningen in de Paviljoenstraat (in reserve en mogelijk in september 2019).

Een toename van de dichtheid zoals vastgesteld door PTA is hier niet wenselijk gezien het gebrek aan ruimte dat reeds wordt gevoeld door de bevolking en het ontbreken van groene ruimten toegankelijk voor het publiek. Men dient echter te melden dat het programma een aanzienlijke vermeerdering van het aanbod aan dergelijke groene ruimten (bij de 9000 m²) en van de kwaliteit van de bestaande openbare ruimten inhoudt, om de afgemeten creatie van nieuwe woningen aanvaardbaar te maken ten overstaan van de gewestelijke uitdagingen op het vlak van huisvesting. Een verdichting van de bevolking via het project James-Joseph is het meest relevante vermits deze site het dichtst bij het toekomstig park dat zal worden ontwikkeld langs de spoorweg ligt en niet, in tegenstelling tot het reservewoningenproject in de Paviljoenstraat, recht tegenover de spoorwegen. 5.5.1.4.2

Huisvesting Het programma van het DWC voorziet, in goede staat, de creatie van ongeveer 30 woningen. De doelstelling is te beantwoorden aan de gewestelijke uitdagingen terzake, en daarbij toch een verdichting van de habitats in deze perimeter te vermijden. Bovendien betreft het project 9B de renovatie en het in-beheer nemen van sociale huurwoningen die heden deel uitmaken van het privé huurpark. Zonder nieuwe woningen te creëren, zal dit project toelaten om de kwaliteit van de bestaande woningen te verbeteren en vooral om ze toegankelijk te maken voor personen met een laag inkomen. Op die manier zal het deel sociale woningen in verhuur toenemen en dit zonder verdichting in de perimeter.

5.5.1.4.3

Tewerkstelling en economische activiteiten De ontwikkeling van de tewerkstelling en de economische activiteiten blijkt minder prioritair binnen het programma. Inderdaad, in normale staat, wordt enkel een operatie voor socio-professionele inschakeling voorzien (project 13 “SPI-vergroening van de wijk”) en de creatie van een crèche via het project 1 zal de creatie van duurzame jobs met zich brengen. Wat de reserveprojecten betreft, vinden wij een project voor de versterking van de dienst voor de jonge ondernemers geboden door de Lustrerie. Dit project zou dus kunnen bijdragen tot de creatie van ondernemingen in de perimeter en daarbuiten. Het programma beoogt ook, nog altijd als reserve, de creatie van een crèche die onmiddellijk jobs zal creëren. Indien het project R1 voor de uitbreiding van de Lustrerie wordt toegepast, zal de bestaande Brico Pala worden afgeschaft/verplaatst, maar het programma biedt in deze fase geen informatie inzake de toekomst van deze economische activiteit.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

326 M2.1.5_F05_nl_v2

5.5.1.4.4

Aanbod aan uitrustingen en openbare dienst De creatie van een crèche wordt verzekerd binnen een nieuw park in de omgeving van de spoorweg en een tweede is een reserveoperatie (komt in aanmerking in september 2019). Het DWC zal dus zeker nieuwe plaatsen voor kinderopvang bieden, uitrusting van algemeen belang waaraan een schrijnend gebrek is in talrijke wijken. Daarenboven worden diverse andere operaties voorgesteld om een aanbod aan uitrustingen en diensten te versterken: renovatie en beheer van de sociale verhuring, interventies op de openbare ruimte, hulp bij het opstarten van ondernemingen (reserve) en een nieuwe niet bepaalde uitrusting (reserve).

5.5.1.4.5

Stadslandbouw Het programma heeft geen effect op de stadslandsbouw.

5.5.1.5 VOORGESTELDE MAATREGELEN De aanbevelingen en maatreegelen worden opgenomen in elke evaluatiefiche en samengevat in een tabel hernomen in de sectie 5.4.

5.5.1.6 MOGELIJKE ALTERNATIEVEN OP PLAATSELIJK EN TRANSVERSAAL/GLOBAAL VLAK Gezien de milieu-uitdagingen inzake de thematiek “Bevolking”, zijn de redelijk overweegbare alternatieven de volgende: OP PLAATSELIJK VLAK -

De stadslandbouw wordt niet ontwikkeld door het programma ondanks de ruimtelijke mogelijkheden en het bestaan van moestuinen op de terreinen van Infrabel die heden gesloten zijn. Onder voorbehoud van een doeltreffende bodemsanering, zou het invoeren van een stadslandbouwdimensie (moestuin van de wijk, integratie van vergroening in het SPI-project voor de landbouwontwikkeling en -beheer) relevant geweest zijn binnen de parkprojecten. De geschiedenis van de site toont aan dat er een wens bestond voor het uitoefenen van deze activiteit vanwege de bevolking, die ook voordelen meebrengt op het vlak van voeding, opvoeding, diversiteit in fauna en flora, enz. Men dient te noteren dat het mogelijk is om dergelijk project op te zetten via projectenaanvragen of via het participatief budget (projecten 11, 12A en 12B). Zoals eerder besproken (cf. sectie 0), overweegt het programma zelf het alternatief om woningen voor te stellen (en dus een verdichting) in de Paviljoenstraat (project R8) in plaats van het huizenblok tussen de Joseph Jacquet- en James Wattstraat (project 5). De optie opgenomen in het hoofdprogramma (dus gefinancierd door het DWC) is deze die het meest relevant lijkt ten overstaan van de volgende elementen: o De James Watt- en Joseph Jacquetstraat leiden respectievelijk naar het Stephensonplein en de straat met dezelfde naam, evenals, bij gevolg, naar de grote nieuw gecreëerde parkruimte, en maken dus een directe toegang tot deze kwalitatieve openbare ruimte die werd ingericht in het kader van het DWC, mogelijk.;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

327 M2.1.5_F05_nl_v2

o o

Het huizenblok is reeds verstedelijkt en het project bestaat uit een herwaardering van de bestaande gebouwen; Het project zal toelaten om de binnenkant van het huizenblok vrij te maken.

OP TRANSVERSAAL/GLOBAAL VLAK -

Geen enkel transversaal alternatief wordt voorgesteld.

5.5.1.7 FOLLOW-UPINDICATOREN De follow-upindicatoren worden hernomen in de samenvattende tabel in sectie 6 van onderhavig rapport.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

328 M2.1.5_F05_nl_v2

5.5.2

VOORZIENBARE GLOBALE IMPACT OP DE VOLKSGEZONDHEID

5.5.2.1 VOORNAAMSTE EXTERNE INFORMATIEBRONNEN GEBRUIKT IN HET MER De voornaamste externe informatiebronnen gebruikt in het kader van de evaluatie van de operaties van het programma van het DWC op het vlak van volksgezondheid zijn: -

Inventaris van de staat van de bodem, Leefmilieu Brussel; Rapport inzake de samenvatting van de staat van het milieu.

De volledige verwijzing naar deze bronnen is opgenomen in de bibliografische lijst voorgesteld in sectie 8 van onderhavig rapport.

5.5.2.2 WEERHOUDEN EVALUATIEMETHODE De weerhouden evaluatiemethode wordt gedetailleerd in sectie 5.1.

5.5.2.3 SELECTIE VAN DE VOORNAAMSTE MEEST RELEVANTE MILIEUITDAGINGEN VOLGENS HUN MILIEU-IMPACT De vastgestelde milieu-uitdagingen voor de volksgezondheid zijn: -

De verbetering van de luchtkwaliteit, problematiek die niet kan opgelost worden op schaal van het wijkcontract, maar waarvoor een indirecte bijdrage ondanks alles toch positief zou zijn; Het beheersen van de bestaande stadslandbouw en die risico’s inhoudt voor de gezondheid omwille van de verontreinigde gronden; De aanzienlijke verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimten, meer bepaald via: o Een beplanting van de openbare ruimten; o Een vermindering van de sluikstorten op de voetpaden. En betere communicatie en verbinding met de rest van het Gewest.

5.5.2.4 IDENTIFICATE VAN DE EFFECTEN VAN HET PROGRAMMA Hieronder wordt een tabel hernomen die de impact aangeeft inzake elke criterium van de thematiek Volksgezondheid voor het geheel van de projecten van het DWC. Tabel 8: Samenvattende tabel van de effecten van het programma op de thematiek "Volksgezondheid" PROJECTEN

BESMETTINGSVECTOREN: WATER, LUCHT, BODEM

WLEZIJN, VEILIGHEID

LEEFKLIMAAT,

8A-B

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

329 M2.1.5_F05_nl_v2

12A

12B

Het programma heeft dus geen betekenisvolle impact op de besmettingsvectoren. Inderdaad, de zones waarvan de bodem zullen gesaneerd worden zijn heden niet toegankelijk voor het prubliek en veroorzaken dus geen risico op besmetting voor de bevolking. Het leefklimaat, welzijn en veiligheid, daarentegen, worden positief beïnvloed door een groot deel van het programma. 5.5.2.4.1

Besmettingsvectoren: water, lucht, bodem Het programma heeft geen betekenisvolle effecten op de besmettingsvectoren.

5.5.2.4.2

Leefklimaat, welzijn, veiligheid Het programma zou, via talrijke projecten gefinancierd door het DWC of in reserve gehouden, op aanzienlijke wijze het leefklimaat moeten verbeteren. De verwachte gunstige impacts zijn: -

De creatie van een nieuwe groene ruimte die toegankelijk is op een site die heden verboden toegang is, en die ook een bijkomende doordringbaarheid biedt binnen de perimeter; De kwalitatieve verbetering van de openbare ruimten (in het bijzonder het Stephensonplein, maar ook over het geheel van de perimeter dankzij de artistieke en ludieke interventies en de projectaanvragen); Een inbreng van groen via kleine operaties die naargelang de mogelijkheden worden uitgevoerd (project 13); De beveiliging van de zones voor de scholen in de Gallaitstraat (reserveoperatie); Een sterke integratie van de bevolking in de inrichting van de perimeter dankzij meerdere projectenaanvragen en co-creatieprocedures. Dit zou ook een goede toe-eigening van de nieuwe of verbeterde ruimten geboden door het DWC mogelijk moeten maken.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

330 M2.1.5_F05_nl_v2

5.5.2.5 VOORGESTELDE MAATREGELEN De aanbevelingen en maatreegelen worden opgenomen in elke evaluatiefiche en samengevat in een tabel hernomen in de sectie 5.4.

5.5.2.6 MOGELIJKE ALTERNATIEVEN OP PLAATSELIJK EN TRANSVERSAAL/GLOBAAL VLAK Gezien de milieu-uitdagingen inzake de thematiek “Volksgezondheid”, zijn de redelijk overweegbare alternatieven de volgende: OP PLAATSELIJK VLAK -

Geen enkel plaatselijk alternatief wordt voorgesteld.

OP TRANSVERSAAL/GLOBAAL VLAK -

De projecten voor de beveiliging van de Gallaitstraat die in reserve worden gehouden (projecten R4 en R5) zouden nochtans belangrijke voordelen kunnen meebrengen op het vlak van de veiligheid op deze verkeersader waar zich een school bevindt en een nieuwe school wordt voorzien. Gezien de huidige nauwheid van de voetgangersruimten en de dichtheid van het vervoer in deze straat (auto’s, trams, fietsen), lijkt een herinrichting nuttig. Een substitutie van een deel van het budget bestemd voor de projectenaanvragen en het participatief budget voor de financiering van de twee beveiligingsprojecten, is dus mogelijk.

5.5.2.7 FOLLOW-UPINDICATOREN De follow-upindicatoren worden hernomen in de samenvattende tabel in sectie 3 van onderhavig rapport.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

331 M2.1.5_F05_nl_v2

INTERACTIES TUSSEN DE INTERVENTIES/PROJECTEN VAN HET DWC Naast de transversale analyse-elementen voorafgaandelijk geopperd over de thematieken “Bevolking” en “volksgezondheid”, laat het programma een aanzienlijke impact toe op de andere thematieken, in het bijzonder de bodemkwaliteit (via de vrijwillige sanering voor de inrichting van het park), de natuur en de biodiversiteit, evenals het landschap. Het is interessant om nota te nemen van de synergiën die worden opgezet tussen de creatie/opening van grote en heilzame groene ruimten in een dichte en verstedelijkte wijk en de verschillende operaties rond de openbare ruimte (Stephensonplein, projectenaanvragen) die kunnen leiden tot een echt netwerk en de duidelijke verbindingen tussen het geheel van de heringerichte of verbeterde ruimten in het kader van het DWC. De bodemsanering gepland in de projecten 1 tot 3 van de ontwikkeling van het park blijkt een interventie die nodig is voor de creatie van genoemd park op deze verontreinigde terreinen en een kwalitatieve ontwikkeling van de biodiversiteit. Anderzijds zijn de verschillende projecten die de mobiliteit behandelen onderling coherent. Zij beogen geen vermeerdering van de druk van de auto en stellen alternatieve mobiliteiten voor en geven er informatie over. Tenslotte beoogt het programma de sterke betrokkenheid van de bevolking bij de constructie van de wijk. Er is een dispositief voorzien van co-creatie, geïntegreerd in het project van park 3, verschillende projectenaanvragen en een participatief project, dat direct gefinancierd wordt door het DWC. Het geheel van deze elementen zal de toe-eigening van de wijk en de nieuwe projecten ontwikkeld op het grondgebied versterken. In een wijk die fel gediversifieerd is op het vlak van bevolking en cultuur zal deze aanpak positief zijn.

VOORSTELLING VAN DE MOGELIJKE ALTERNATIEVEN EN HUN RECHTVAARDIGING Gezien de situatie mettertijd beantwoordt aan het alternatief zero van niet-uitvoering van het programma, meent men dat deze een verbetering van de milieukwaliteit van de perimeter zou moeten toelaten en aanzienlijke voordelen zou moeten aanbrengen. Gezien de quasi-afwezigheid van voorzienbare negatieve impacts in deze fase van het programma en de uitbating van de vrije oppervlakten van de perimeter voor projecten die al erg gunstig zijn, werd geen enkel globaal alternatief relevant geoordeeld. Desalniettemin werden plaatselijke of transversale alternatieven geformuleerd in het kader van de transversale analyse van de thematieken “Bevolking” en “Volksgezondheid”. Hiërarchie van de prioriteiten De keuze tussen de financiering door het DWC van het huisvestingsproject James-Joseph (project 5) of het huisvestingsproject Petanque (project R7) wordt bepaald binnen het programma vermits het tweede een reserveproject is. Mits een financiële haalbaarheid zou het omgekeerde mogelijk geweest zijn. Er werd echter vastgesteld dat het project 5 een beter evenwicht bood tussen de verdichting veroorzaakt door de nieuwe woningen en de nabijheid van de toekomstige kwaliteitsvolle openbare ruimten. Het MER raadt het behoud van de hiërarchie bepaald door het programma aan maar vermeldt toch dit alternatief. PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

332 M2.1.5_F05_nl_v2

Anderzijds is het mogelijk om voorrang te geven aan de beveiligingsprojecten van de Gallaitstraat (projecten R4 en R5) ten overstaan van andere projecten (bij voorbeeld door de financiering van burgerprojecten te verminderen). Dit alternatief had, door de ambitie voor het toe-eigenen en de betrokkenheid van de bevolking bij de stadsherwaardering te verminderen, een positieve impact op de veiligheid kunnen veroorzaken voor een verkeersader waarvan het bezoek door voetgangers intensiever zal worden door de bestaande en geplande scholen. Programmatische alternatieven Het project integreert geen enkele doelstelling voor de ontwikkeling van een activiteit van stadslandsbouw, ondanks het stopzetten van de moestuinen op de terreinen van Infrabel omwille van de verontreinigde gronden. Deze thematiek had zich kunnen terugvinden als een deel van de herinrichting van deze terreinen als park (projecten 1 tot 3), gezien de gronden zullen gesaneerde worden en een dergelijke activiteit hier al gewerkt heeft. Zoals reeds vermeld, is het mogelijk dat de projecten gedragen door de plaatselijke bevolking (co-creatie, projectenaanvraag of participatief budget) de ontwikkeling van stadsmoestuintjes toelaten. Het probleem van het geïntegreerd beheer van regen- en afvloeiingswater komt weinig terug in het programma van het DWC. Nochtans, gezien de problematiek van de overstromingen die erg aanwezig is in de perimeter, moet dit probleem op transversale manier worden behandeld door het programma. Concreet is het nodig dat elk project of toch bijna elk project, zoals aangeraden door het MER, in haar evaluatiefiches een doelstelling voor beheer in situ van een project voor een tienjaren regen met een duur van minimum één uur, integreert. De verwezenlijking hiervan kan verschillende vormen aannemen en het ontwerp zal positieve effecten hebben door het afvloeiwater naar het topografische laagste punt te verminderen, door bij te dragen tot het beheersen van de overstromingsrisico’s en het verminderen van de druk op het riolennet in geval van zware regenval.

SAMENVATTING VAN DE AANBEVELINGEN De aanbevelingen werden project per project geformuleerd. Deze aanbevelingen zijn specifiek voor een project, door haar typologie, ligging of ook beheerwijzen. Zij zijn te vinden in elke evaluatiefiche, in de sectie 5.3.1. De aanbevelingen betreffen de voorspellingen die de reglementaire voorschriften op zich overschrijden (via GBP, GSV, enz.), die van hun kant op zijn minst de minima doen naleven in alle projecten. Bovendien zijn de aanbevelingen herhaaldelijk terug te vinden in sommige types van projecten. De prioritaire zijn opgenomen in deze sectie. Men dient te noteren dat de meest consequente aanbevelingen werden geformuleerd als alternatieven en te vinden zijn in de sectie 5.7. Zo moeten de volgende aanbevelingen worden geïntegreerd in de bestekken betreffende de vastgoedprojecten. Tabel 9: Voornaamste aanbevelingen betreffende de vastgoedprojecten

AANBEVELINGEN BETREFFENDE DE VASTGOEDPROJECTEN Elementen te integreren in de bestekken Doelstelling(en) Een doelstelling van beplanting haalbaar via externe ruimten, daken en gevels.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Max. Mogelijkheid om Biotoopoppervlaktefactor

de te 333

M2.1.5_F05_nl_v2

gebruiken die opnieuw wordt bepaald door Leefmilieu Brussel. Dispositieven voor de recuperatie van regenwater voor het dekken van de behoeften van het gebouw (sanitaire, onderhoud, enz.) volgens de methode van het dossier “Hergebruik van hemelwater” van de Gids van het duurzaam gebouw van Leefmilieu Brussel.

Dekking van 90 à 100 % van de geselecteerde behoeften.

Een recyclagesysteem voor grijs water (hergebruik van afvalwater van douches, wasmachines, enz. voor de toevoer naar de sanitaires).

Max.

Een doelstelling van geïntegreerd beheer van regen- en afvloeiingswater voor de ganse site van het project.

Geen lozing in de riolen of, indien technische niet mogelijk, een lozing met een geregeld debiet van 2l/ha.s voor een tienjarenregenbui die een uur duurt (27 l/m²).

De opgezette dispositieven moeten, bij voorkeur, in openlucht, doordringbaar en beplant zijn.

De integratie van parkeermogelijkheden voor fietsen, bakfietsen en elektrische fietsen.

Parkeren: 2 plaatsen per woning

De ontwikkeling van offertes voor gedeelde auto’s buiten de openbare weg.

1 voertuig voor 3 gezinnen.

De mogelijkheid om dispositieven te plaatsen die, voor zoveel als mogelijk, hernieuwbare energie produceren.

Een polyvalentie van de gebouwen, evenals het meer circulair beheer van de werven via het gebruik van duurzame materialen (afkomstig uit recyclage, recuperatie, enz.) zoals beschreven in de “Guide pratique sur le réemploi / réutilisation des matériaux de construction” (Centre interdisciplinaire de formation de formateurs de l’Université de Liège – CIFFUL, RESSOURCES asbl, Confédération Construction Wallonne, 2013)

De recuperatie van materialen bij afbraak en volgens de Vademecum voor hergebruik buiten de bouwsite (Rotor, 2015)

Andere functie: zie aanbeveling project per project.

Daarenboven werden, inzake de projecten voor openbare ruimten, de volgende aanbevelingen geformuleerd en zullen moeten geïntegreerd worden in de bestekken.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

334 M2.1.5_F05_nl_v2

Tabel 10: Voornaamste aanbevelingen inzake de projecten voor openbare ruimten AANBEVELINGEN BETREFFENDE DE PROJECTEN VOOR OPENBARE RUIMTEN

Elementen te integreren in de bestekken

Doelstelling(en)

Een doelstelling voor minimale doordringbaarheid via het gebruik van (semi)doordringbare bekledingen (zoals alveole tegels, plaveien met brede voegen, enz.) voor alle herstellingen van de bekleding.

Voor een straat: doelstelling van minimum 18 % doordringbaarheid, Voor een plein: doelstelling van minimum 36 % doordringbaarheid,

Een doelstelling voor een geïntegreerd beheer van het regen- en afvloeiingswater voor de ganse site van het project. De opgezette dispositieven moeten, bij voorkeur, in openlucht, doordringbaar en beplant zijn.

Geen lozing in de riolen of, indien technische niet mogelijk, een lozing met een geregeld debiet van 2l/ha.s voor een tienjarenregenbui die een uur duurt (27 l/m²).

Een duurzame visie op de verplaatsingen: beveiligde fietsenstallingen, gedeelde auto’s, enz.

De voorkeur geven aan bekleding in lichte tinten (hoog albedo) om de absorptie van warmte te beperken

De hier opgelijste aanbevelingen zijn vrijwillig, herhaaldelijk en prioritair ten overstaan van het programma van het DWC. Andere aanbevelingen werden geformuleerd die gunstig kunnen zijn voor dit of dat thema, maar die een mindere prioriteit hebben in het programma. Zij zijn daarom niet nutteloos en moeten meetellen bij het opmaken van de dossiers betreffende elke project dat wordt uitgevoerd. Het ge-evalueerde programma heeft reeds in elk project, indien het relevant is, een doelstelling van circulaire bouwplaats geïntegreerd

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

335 M2.1.5_F05_nl_v2

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

336 M2.1.5_F05_nl_v2

6 FOLLOW-UP INDICATOREN VOOR DE EVOLUTIE VAN DE MILIEUKWALITEIT Teneinde een zo pragmatisch mogelijke follow-up van de goede uitvoering van het programma uit te voeren en op basis van de voornaamste uitdagingen en milieueffecten van het DWC in de perimeter, stelt het MER volgende indicatoren voor: Tabel 11: Follow-up indicatoren THEMATIEK

FOLLOW-UP INDICATOREN

EENHEID

DOELWAARDE

MOGELIJKE PILOOT

Maximum

Bevolking

Aantal woningen van het privé huurpark dat is overgegaan in sociaal huurbeheer

Voor elk project, de ideale BAF aangegeven in tabel 3, sectie 4.2.2.7 nagaan Maximum

Agence Schaerbeekoise Immobilière Sociale Gemeente

Biotoop oppervlakte-factor Natuur en biodiversiteit Oppervlakte van de groene ruimte gecreëerd voor alle projecten van het DWC

m²

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

Gemeente

337 M2.1.5_F05_nl_v2

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

338 M2.1.5_F05_nl_v2

7 ALGEMENE CONCLUSIE Onderhavig document vormt het Milieueffectenrapport (MER van het programma dat werd weerhouden voor het Duurzaam Wijkcontract (DWC) Stephenson. De uitwerking van deze évaluatie wordt gerechtvaardigd doordat het DWC een programma vormt in de betekenis van de Richtlijn 2001/42/ER van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001 betreffende de evaluatie van de effecten van sommige plannen en programma’s op het milieu (artikelen 2 en 3). De Europese Richtlijn 2001/42/CE legt inderdaad op dat een milieuevaluatie zou worden uitgevoerd voor de plannen en programma’s die mogelijks opmerkelijke effecten zouden hebben op het milieu, en dit teneinde een hoog beschermingsniveau te verzekeren voor het milieu en bij te dragen tot de integratie van de milieuoverwegingen in de uitwerking en goedkeuring van de plannen en programma’s. De evaluatie werd gerealiseerd op iteratieve wijze, in parallel met het schrijven van het programma door het bureau PTA. Het doel was om de zo groot mogelijke milieukwaliteit te integreren in het programma. Deze aanpak wilde, parallel en in samenwerking met de auteurs van het DWC, de voorstellen uitdagen, maatregelen formuleren en verbeteringsmogelijkheden identificeren. De ploeg van het MER heeft, terwijl zij toch in haar rol van onafhankelijk consultent bleef en niet die van projectenauteur aannam, aanbevelingen voorgesteld met het oog op de ontwikkeling van een programma dat alle vereiste kwaliteiten bezit vanuit milieu-, stedenbouwkundig en technisch standpunt, maar ook op maatschappelijke vlak. Dit heeft bijgedragen tot een diagnosefase, in een eerste tijd uitgewerkt door de ploeg van PTA. De experten van ABO en Tractebel hebben de diagnose aangevuld met het ganse spectrum van thematieken en milieubezorgdheden, zonder het werk op te splitsen. Zo werd een ganse serie uitdagingen opgeworpen in de permeter van het DWC. De rol van evaluator is dus te werken als waarschuwing, en een volledig overzicht over het milieu te verzekeren in de brede zin van het woord. De vastgestelde milieuthematieken zijn de volgende: bevolking, volksgezondheid, bodem, natuur en biodiversiteit, oppervlaktewater, grondwater, mobiliteit, klimaatfactoren, lucht, geluidshinder en trillingen, materiële goederen, erfgoed en tenslotte landschappen. Deze fase gaat ook gepaard met een analyse van de situatie mettertijd, dit wil zeggen de toekomstige voorzienbare situatie bij niet-uitvoering van het DWC en in een onveranderde regelgevende context op termijn 2025. Elke thematiek werd zo geanalyseerd en de bestaande dreigingen en kansen werden aangetoond. Na deze eerste fase hebben de diagnose en milieu-uitdagingen opgesteld door ABOTractebel toegelaten om de data verzameld door PTA aan te vullen. De eigenblijke milieuevaluatie van het MER had betrekking op het uiteindelijk weerhouden programma voor het DWC Stephenson. De milieuevaluatie van het programma van het duurzaam wijkcontract werd uitgevoerd volgens die grote etappes, namelijk: -

Etappe 1: evaluatie van de mogelijke impact van de uitvoering van de projecten/interventies voorzien door het weerhouden programma van het DWC ten overstaan van de uitdagingen genoteerd in de plaatsbeschrijving;

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

339 M2.1.5_F05_nl_v2

Etappe 2: Verwezenlijking van een samenvattende tabel van de voorzienbare impacts en veralgemeende interpretatie van de resultaten (“verticale” analyse) per relevant milieuthema ten overstaan van het ge-evalueerde programma; Etappe 3: transversale analyse van het ganse programma voor de meest relevante thematieken.

Het programma van het DWC Stephenson legt bijzondere nadruk op de herinrichting van de openbare ruimten rond het Stephensonplein. Het zal heringericht worden om kwalitatiever te zijn en de aangrenzende straten te integreren. Op de terreinen van Infrabel tussen de Stephensonstraat en de spoorweg zal een groot park van bij de 9 000 m² worden ontwikkeld. De perimeter zal dan kunnen genieten van een sterke daling in het tekort aan groene ruimten die toegankelijk zijn voor het publiek. De vier projecten die deze belangrijke herinrichting willen realiseren zullen toelaten om de openbare ruimte rond deze sites te structureren. Als toemaatje zal het park een sportuitrusting en een crèche krijgen. Er wordt ook een project voor de creatie van woningen voorzien in de nabijheid, om nieuwe woningen aan te bieden in de buurt van een aanbod aan kwalitatieve en grote openbare ruimten. Anderzijds laat het programma, met de opening van de kloostertuin, het opzetten van een hub voor duurzame mobiliteit en de opening van een wijkantenne voor het DWC, dit alles in de Van Schoorstraat, een stadnetwerk toe binnen de perimeter. Het programma draagt ook bij tot een meer duurzame mobiliteit voor de perimeter via diverse projecten die de sensibilisering voor, en informatie over, de alternatieven voor de individuele wagen beogen. De andere projecten voorzien in het programma zijn van socio-economische aard en zijn bedoeld om de kwaliteit van de woningen en de openbare ruimten te verbeteren. Zij vertonen ook een sterke participatieve dimensie vermits de bevolking zal worden aangesproken om projecten voor te stellen via projectenaanvragen en een participatief budget, evenals om bij te dragen tot de co-creatie van bepaalde ruimten. Een sterkere burgerbetrokkenheid en een gemakkelijkere toe-eigening van de heringerichte perimeter worden verwacht. Het programma integreert weinig operaties betreffende de tewerkstelling vermits slechts één project, in deze fase, geniet van een financiering door het DWC (socio-professionele inschakeling). Wat de reserveprojecten betreft, deze beogen voor een deel het tot rust brengen van de straten voor een betere veiligheid van de zwakke gebruikers, via de herinrichting van gevel tot gevel van de Van Schoor- en Paviljoenstraat en de voorpleinen van de scholen in de Gallaitstraat. Het programma voorziet eveneens de ontwikkeling van uitrustingen die nuttig zijn voor de wijk (ruimte voor hulp bij het opstarten van een onderneming, crèche), woningen en de aankoop van de tuin van het klooster (en niet een eenvoudige gebruiksovereenkomst zoals bepaald in het project 6). Zonder hier de ganse evaluatie die werd uitgevoerd voor het programma, te hernemen, laat het MER toe om een algemeen positieve impact van het DWC te benadrukken en zeer beperkte negatieve impacts. Het betreft hier hoofdzakelijk de al dan niet afschaffing of niet-creatie van parkeerplaatsen voor de auto’s en een bodemafdekking in de vastgoedoperaties. Het MER heeft het mogelijk gemaakt om de afwezigheid van significante, negatieve effecten op te merken die gegenereerd werden door het DWC-programma. Naast de aanbevelingen die project per project werden geformuleerd, heeft de analyse ook betrekking op de alternatieven voor het programma van het DWC. Deze bestaan uit twee types: de alternatieven in de hiërarchie van de prioriteit van de projecten en de alternatieven als “nieuw” project of component te integreren in de projecten. Gezien de beperkte negatieve impacts van het programma en haar overeenkomst op zich met de uitdagingen van het grondgebied, werd echter beslist dat het niet relevant PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

340 M2.1.5_F05_nl_v2

is om het ganse programma te integreren. Men meent, inderdaad, dat het programma de beschikbare oppervlakten gebruikt om een groot deel van de gestelde doelstellingen ten overstaan van de milieuuitdagingen te bereiken en relevante projecten voorstelt om de interventieperimeter te herwaarderen. Ook heeft het MER milieu-uitdagingen aangeduid via haar iteraties, evaluatiefiches en transversale analyse en stelt het aanbevelingen en maatregelen voor om de milieuambities een trapje hoger te zetten, toch dient men te noteren dat het werd uitgevoerd op een strategische schaal gezien de inhoud en de roeping van het programma van het DWC. Wij herinneren eraan dat de aanvragen voor stedenbouwkundige en/of milieuvergunningen zelf, voor belangrijke projecten, milieuevaluaties vereisen (milieueffectenrapport of milieueffectenevaluatie). Uiteindelijk wordt besloten dat het programma van het Duurzaam Wijkcontract Stephenson beantwoordt aan haar mandaat, zoals bepaald in artikel 21 van de Ordonnantie houdende de organisatie van de stadsherwaardering van 6/10/2016. Men meent dat het programma werd opgebouwd op basis van een diagnose die getrouw is aan de uitdagingen van het betrokken grondgebied en dat het in de keuzes van de projecten rekening houdt met de voornaamste milieuuitdagingen van de perimeter. De goede uitvoering van de projecten en operaties van het programma van het DWC en de integratie van de aanbevelingen die werden geformuleerd in het kader van het MER, zouden moeten leiden tot betekenisvolle positieve gevolgen voor het stadsmilieu van de perimeter van het DWC. Tenslotte werden follow-up indicatoren gesuggereerd. Deze dienen om de openbare machten in staat te stellen om de goede uitvoering van de operaties op enkele gevoelige punten op te volgen, om zich ervan te verzekeren dat zij werken zoals voorzien en de verwachte voordelen met zich brengen.

PN 23761 â&#x20AC;&#x201C; Augustus 2018 â&#x20AC;&#x201C; MER van het DWC Stephenson

341 M2.1.5_F05_nl_v2

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

342 M2.1.5_F05_nl_v2

8 BIBLIOGRAFIE De bibliografische bronnen zijn gegroepeerd per milieuthematiek. ARCADIS (oktober 2011). Etude économique et géographique de faisabilité relative à l’implantation de nouveaux parcs à conteneurs en Région de Bruxelles-Capitale LEEFMILIEU BRUSSEL (2008). REGENplein 2008-2011 LEEFMILIEU BRUSSEL (januari 2015). Documentfiche 43. Balans van de emissies van atmosferische polluenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest LEEFMILIEU BRUSSEL (November 2015). Synthese 2011-2012 van de staat van het milieu – Brusselse context: Mobiliteit en vervoer. LEEFMILIEU BRUSSEL (November 2015). Synthese 2011-2012 van de staat van het milieu – Bodem: Inventaris van bodemtoestand. LEEFMILIEU BRUSSEL (december 2015). Good Foodstrategie “Transitie naar een duurzaam voedingssysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest”. LEEFMILIEU BRUSSEL (2016). De Gids Duurzame Gebouwen. LEEFMILIEU BRUSSEL (2016). Overstromingskaarten voor het Brussels Gewest, uitgegeven door Leefmilieu Brussel LEEFMILIEU BRUSSEL (januari 2016). Collectieve en familiale moestuinen. LEEFMILIEU BRUSSEL (14 april 2016). Gewestelijk Natuurplan 2016-2020 in het Brussels Hoofdstedeijk Gewest. LEEFMILIEU BRUSSEL (2017). Waterbeheerplan in het BHG 2016-2021 CENTRE INTERDISCIPLINAIRE DE FORMATION DE FORMATEURS DE L’UNIVERSITÉ DE LIÈGE – CIFFUL, RESSOURCES ASBL, CONFÉDÉRATION CONSTRUCTION WALLONNE (2013), Guide pratique sur le réemploi / réutilisation des matériaux de construction HAMDI R. (2014). Impact des changements climatiques dans les villes : Contraste entre stress thermique urbain et rural BISA (variabele datums), Wijkmonitoring FEDERALE OPENBARE DIENST MOBILITEIT & VERVOER (01 januari 2016). Rail4Brusells – Rail4Brussels: Studie naar de verbetering van de doortocht en de bediening er spoor van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in een multimodale context NOUN PROJECT, icônes PTA (2018) Duurzaam Wijkcontract Stephenson PERSPECTIVE.BRUSSELS (2018). GPDO Gewestelijk plan voor Duurzame Ontwikkeling http://www.prdd.brussels/ STAFDMOESTUINEN: http://www.potagersurbains.be ROTOR (2015), Vademecum voor het hergebruik buiten de bouwsite.

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

343 M2.1.5_F05_nl_v2

Gedaan te Brussel, op 28/08/2018. Interne kwaliteitscontrole uitgevoerd door Ir. Amandine D’Haese

Ir. Amandine D’Haese Gewestelijk Directrice Brussel -Wallonië

PN 23761 – Augustus 2018 – MER van het DWC Stephenson

345 M2.1.5_F05_nl_v2