Huis van de vrouw 02 240 43 50 huisvandevrouw@1030.be www.1030.be/agenda-MdF
Met de steun van het College van burgemeester en schepenen, vertegenwoordigd door Sihame Haddioui, schepen van Gelijke kansen en Gendergelijkheid
VERANTWOORDELIJKE REDACTEUR
Gemeentebestuur van Schaarbeek Colignonplein 1 - 1030 Schaarbeek www.1030.be • 1030be
Voor de derde keer roept Het Huis van de Vrouw artiesten (professionelen en amateurs) op om het onzichtbare zichtbaar te maken en zo te streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen.
Met deze wedstrijd wilt, dit jaar, het Huis van de Vrouw samen met artiesten opkomen tegen het geweld dat vrouwen tijdens het kraamproces ondergaan. Van begin tot einde (als er een einde is!) van dit proces krijgen vrouwen te maken met impasses, misverstanden, onmogelijke situaties, wreedheid.
Het start met de verplichting om moeder te zijn, zonder onderscheid opgelegd aan alle vrouwen: we vrezen voor het recht op abortus dat op dit ogenblik wordt genegeerd, we eisen ook het recht op om te beslissen of we al dan niet moeder willen zijn vóór de zwangerschap, een recht dat vrouwen in de huidige samenlevingen niet direct hebben.
Het gaat om zwangerschap, bevalling, borstvoeding, doordrenkt met obstetrisch en gynaecologisch geweld en vrouwenhaat.
Het gaat verder tijdens de kinderjaren: van een onaanvaarde postpartumdepressie, een schuldgevoel naar een mentale overlast, nietgedeelde verantwoordelijkheden, het isolement van alleenstaande moeders vanwege hun financiële onzekerheid, de moeilijke balans tussen privé- en beroepsleven.
Deze situatie blijft kritisch in nieuw samengestelde gezinnen, discriminerend in homo ouderlijke gezinnen, transgezinnen.
Dit beïnvloedt definitief lichaam, prioriteiten, vrijheden.
GEWELD IN HET HARTJE VAN DE BAARMOEDER Tekening, illustratie
“In 2022 was ik bijzonder geschokt door de herroeping van Roe vs. Wade in de Verenigde Staten, met gevolgen voor de rechten van de vrouw wereldwijd en naar mijn mening opnieuw een groot geweld tegen vrouwen en hun vrijheid om over hun lichaam te beschikken.“
Dit project sluit aan bij het werk van de kunstenares aangaande de zichtbaarheid van vrouwen en de vele vormen van ongelijkheid en geweld waaraan zij worden blootgesteld. Het heeft de vorm van een affiche, een object dat niet alleen een artistiek expressiemiddel is, maar ook een plaats van opstand en protest. Een affiche is ook “stadsmeubilair“, en deze affiche wilt in radicaal contrast staan met de advertenties die de openbare ruimte overdonderen en die vrouwen meestal op een geobjectiveerde manier voorstellen.
In het midden een afbeelding van een vrouw met baarmoeder - die niet alleen voor de voortplanting bestemd is. Daaromheen, in de vorm van een prequel, portretten van vrouwen en hun korte getuigenissen, woorden of zinnen uit een abortuservaring.
Illustratie
Home alone is een illustratie van de eenzaamheid rond moederschap.
Moederschap is ook wat je niet ziet. Het is de eenzaamheid en twijfel van de moeder onder huisarrest, geconfronteerd met het onbekende en de ontdekking van een kind en een nieuw zichzelf.
Het moederschapsverlof is geen echt verlof, het is uitputtend, terwijl het vaderschapsverlof nog steeds niet even lang is. De moeder ondergaat fysiologische en psychologische veranderingen en heeft steun en begeleiding nodig. Moederschap heeft nood aan gezelschap.
Vooraleer te schrijven, heeft ze lang geaarzeld ... Onder druk van culturen, opvoeding, maatschappelijke bevelen Angst om over een intiem, privé onderwerp te praten Ze denkt na, ze voelt haar waardigheid, in deze regels, in deze tekst
Sinds deze wedstrijd, heeft ze dus besloten om deze tekst naar het ziekenhuis te sturen, zodat het geweld stopt Elke vorm van geweld tegen vrouwen.
Gedicht, print, lezing/voorstelling
De kunstenares presenteert een tekst over het geweld tijdens de bevalling. De tekst roept op, vertelt door aanraking en beschrijft een handeling, “abdominale expressie“, die nu verboden is.
Mentale last: verwijst naar de psychologische last die vrouwen dragen bij het beheren van huishoudelijke en opvoedkundige taken en die hen fysisch en vooral psychisch uitput.
“Sinds vrouwen geëmancipeerd zijn, heb ik de indruk dat zij als moeders koorddanseressen zijn, steeds worstelend met de verschillende taken die zij moeten uitvoeren. Er wordt hen vaak gevraagd: «Hoe breng je gezin en carrière in balans?“ Een vraag die nooit aan een man wordt gesteld!
Toen ik onlangs met de moeders in mijn omgeving sprak, bleek dat ze allemaal een lange lijst van taken te beheren hadden, terwijl de meesten van hen fulltime werkten. Hoe kan dit? Samen dachten we aan het verzamelen van al die lijsten die allemaal op elkaar leken en ik stelde me al die lange lijsten voor die om de nek van elk van deze moeders hingen. Een interessante voorstelling, misschien grappig, maar o zo zwaar om dragen en die neerkomt op de dagelijkse «mentale last»!
M is een gestileerde weergave van de positie van de vrouw tijdens een gynaecologisch onderzoek, beter bekend als «in de stijgbeugels». In deze houding vormen de benen en het lichaam merkwaardig genoeg een symbolische M.
We maken deze situatie allemaal mee, zelfs buiten het moederschap. Deze houding is emblematisch bij het verlangen om zwanger te worden, vervolgens tijdens de zwangerschapsperiode, en bij alle onderzoeken die nadien volgen (en nog meer bij de MBV). Tijdens haar leven bevindt de vrouw zich meerdere malen in deze positie... Een ware schok te weten dat een hele gynaecologische dienst, inclusief de studenten, geconfronteerd werd met onze intimiteit.
Deze blootstelling, altijd alleen ervaren, wordt hier publiekelijk gedeeld. Het roept ook de fysieke schade op bij een bevalling.
Het werk speelt formeel met de discrepanties tussen de techniek, het materiaal, de kleuren en de opgeroepen onderwerpen.
Tekening
“Madonna met kind“ is meer dan een eenvoudige tekening over dakloosheid. Het kunstwerk heeft als doel verschillende niveaus van perceptie in de kijker te zetten.
De Madonna staat idealiter voor iets dat niet wordt aangeraakt, dat zuiver blijft, sierlijk en mooi is. Ik wil dan ook juist deze figuur gebruiken om te benadrukken waar we bang voor zijn: een onderwerp dat we kennen en dat ons geruststelt gebruiken om een onderwerp te introduceren dat ons bang maakt.
Het kunstwerk mag niet op ooghoogte worden gelezen of bekeken. Het dient op de grond te worden geplaatst. Het publiek moet zich bukken, zich verdraaien, zich buigen om het werk van dichtbij te kunnen bekijken: ook al is die taak moeilijk, het publiek krijgt het recht om dichter te komen bij een eigen reflectie, zelfs introspectie. Mijn kunstwerk wilt de mensen doen stoppen, hun rug doen buigen, om vrijwillig te verwelkomen wat zij normaliter willen ontvluchten.
Installatie
Stone Boobs is een installatie, een opeenstapeling van stenen in de vorm van borsten.
Sinds altijd zijn stenen tijdens een strijd het laatste redmiddel geweest voor de allerarmsten.
In de Griekse mythologie gaat Pyrrha, een vrouw die overleeft na een overstroming, de aarde herbevolken door het orakel van Themis toe te passen: ze gooit stenen die, wanneer ze op de grond vallen, in vrouwen veranderen.
Tussen regeneratie en zelfverdediging, tussen vrouwelijkheid en ‘gevechtsport’, herbeleeft deze installatie mythe en symbool.
Vilt op katoen, video
Als beeldende kunstenares gebruikt Zorg Munuera fotomontage, tekeningen... om het lichaam te materialiseren als symbool, wat een proces van “dekolonisatie“ van het zelf in gang zet. Als enby (niet-binaire) persoon gebruikt zij haar eigen visie om een ander verhaal over te brengen, dat afwijkt van de conformistische voorstellingen van het lichaam, een voor haar noodzakelijke politieke daad.
Wat gebeurt maar niet wordt verteld, houdt op te bestaan.
“In maart 2021 werd ik voor het eerst zwanger en besloot ik een abortus te ondergaan. Het abortusproces bevindt zich op het raakvlak van de grootste taboes van onze samenleving: de dood, de seksualiteit, het sacraliseren van het vrouwelijk lichaam.
Deze ongemakken hebben te maken met slechte medische zorg, radeloze familieleden, een flagrante afwezigheid van overdracht van ervaringen...
Hoe kunnen we ons deze belevenissen, die steeds in twijfel worden getrokken door de autoriteiten en die ons toebehoren, terug toeeigenen? Hoe slagen we erin om elkaar collectief te steunen en de stilte te doorbreken?“
Een stille, droomachtige sequentie, de sensualiteit van het vilt dat door de katoenvezels wordt geabsorbeerd, vormen een interessant contrast met de verontrustende sfeer en de intensiteit van het opgeroepen onderwerp. De personages zijn bewust genderneutraal, zodat ook mensen die door hun geslacht worden geminderd zich kunnen identificeren.
“Een persoonlijke motivatie om mij iets toe te eigenen heeft leven gegeven aan een rituele begrafenisceremonie met mijn dierbaren op D-Day van de verdrijving van de foetus. Verschillende vrouwen bedankten me later en zeiden dat ze beter geïnformeerd en geïnspireerd waren vertrokken.“
“Deze video combineert de film van mijn bevalling met een actie uitgevoerd op een strand aan zee.
Vrouwen delen dit onder elkaar of vergeten het te doen. Elke geboorte is anders. Ik zal je de mijne laten zien. Het maken van deze video was voor mij essentieel. Enerzijds om ermee te kunnen leven. Ook om te onthouden. En vooral om een verhaal te delen over een ervaring die vrouwen vaak vergeten.“
Let op: deze video kan moeilijk te bekijken zijn, maar is ook krachtig! Video ondertiteld in het Engels.
Houtskooltekening op papier
“Ze trouwden en kregen vele kinderen... of niet.“
Fragmenten uit Biologische klok, we hebben je niet nodig (“Een podcast voor zich“, Charlotte Bienaimé):
“Als ik geen kinderen heb, waar zal mijn leven dan voor gediend hebben? Ik zal onvervuld zijn, onvoltooid ... leeg...“
“We zien in het lichaam van de vrouw een lichaam dat bestemd is om zich voort te planten, we schrijven het daaraan toe, meer dan bij een man; het lichaam van een vrouw staat voortdurend onder controle.“
“Vrouwelijkheid wordt nog steeds gekoppeld aan moederschap; een kind krijgen betekent voor een vrouw de vervulling van haar geaardheid, waarbij ze zich voldaan zal voelen, en in films, advertenties worden kinderloze vrouwen vaak gek...“
“Zeggen ‘ik heb geen kinderen’ geeft een kille indruk, het wordt sinds her en der in stilte afgekeurd. We hebben het gevoel dat we ons moeten verantwoorden (meer dan een man die geen vader is).“
Tekening, video
“Ik ben een slachtoffer van verloskundig en gynaecologisch geweld. Vooral bij de geboorte van mijn dochter, die extreem brutaal en traumatisch was, zowel op menselijk als op medisch vlak.“
Stap na stap... probeer je de weg te vinden die je in evenwicht brengt, maar met een kind wordt dit een echte wedloop.
Dat is een beetje het idee van deze tekening. Men kan op een gegeven moment de scheiding van lichaam en ziel voelen.
Net als in het leven van een vrouw staat dit kunstwerk voor de verschillende facetten en gevechten. Je moet constant je balans weten te vinden en alles stukje voor stukje bij elkaar brengen.
Er is ook een notie van eenzaamheid in de tekening. Gevoelens, pijn, vreugde, onvoorwaardelijke liefde, angst, onrecht, onbegrip... die niet per se gemakkelijk uit te drukken zijn of over te brengen zijn bij anderen... Er is dat magische en tegelijkertijd duizelingwekkende moment waarop je – als moeder die kost wat kost bereid is stormen te doorgaan - je in het onbekende bevindt.
“Sinds mijn puberteit heb ik vaak te maken gehad met verloskundig geweld en heb dit altijd als normaal beschouwd. Ik ontdekte mijn vrouwelijkheid tijdens de zwangerschap. Ik probeer het vrouwelijk lichaam te onderzoeken of hoe de vrouw zichzelf ten dienste stelt van een andere macht dan de hare.“
In een steeds meer gedematerialiseerde wereld onderzoekt de artiest de nauwe band tussen mens en wetenschap en de wetenschappelijke impact op het lichaam en de psyche van vrouwen. Hierbij wordt het vrouwelijk lichaam onderzocht, als enig lichaam dat het leven op aarde kan belichamen. Een macht die soms in de handen van de wetenschap wordt gelegd.
Als twee machten elkaar ontmoeten, hoe gaan ze dan met elkaar om? Bestaan ze naast elkaar? Kunnen beheer en controle sterker zijn dan de diepe krachten van vrouwelijkheid?
Installatie/glas en hout, reageerbuizen, temperaverf
van de Vrouw
Kneuzingen die sporen nalaten – roodgloeiend - op het lichaam en de ziel van vrouwen, van toekomstige moeders, van moeders.
Hun lichamen en hun zielen zijn betast, gekenmerkt, doorboord, met gaten, geledigd, begrensd, gescherpt.
Blauwe plekken, geweld, zoveel immateriële sporen op het lichaam van het kind.
Dus, een pijn die nooit ophoudt. Een onzeker evenwicht, elke dag opnieuw.
De kunstenares geeft, via deze geluidsinstallatie, een stem aan Brusselse vrouwen die tijdens hun zwangerschap, bevalling of als moeder geweld hebben ondergaan. Stuk voor stuk beschrijven ze een deel van onze samenleving, waarin moederschap niet altijd gerespecteerd wordt.
Het publiek luistert naar deze verhalen via koptelefoons voor de meest intieme en “moeilijk te horen” getuigenissen, via een luidspreker voor de meer “toegankelijke” verhalen.
